جغرافیای انسانی اسپانیا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۵۷: | خط ۵۵۷: | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
[[ | [[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]] | ||
== پاورقی == | == پاورقی == | ||
| خط ۵۶۳: | خط ۵۶۳: | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
<references /> | |||
[[رده:جغرافیای انسانی]] | |||
نسخهٔ ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۱۶
بر طبق گزارش مرکز ملی آمار اسپانیا، جمعیت این کشور در سال 2011 برابر با 47.190.493 نفر بوده و پیش بینی می‌شود از سال 2011 تا 2020 با تولد 4.4 میلیون نوزاد شاهد کاهش %7/4 باشیم؛ با ادامه شیب نزولی زاد و ولد که از سال 2009 آغاز گشته و افزایش مرگ و میر، جمعیت این کشور در سال 2020 به 45.585.574 کاهش خواهد یافت. اسپانیا بیست و هفتمین کشور پرجمعیت دنیا و پنجمین کشور پر جمعیت اروپا محسوب می‌شود، جمعیت اسپانیا در طول قرن بیستم به بیش ازدو برابر افزایش یافته است[۱].
تراکم جمعیت 38/93 نفر در هر کیلومتر مربع می‌باشد(Ibid)که این میزان تراکم نسبت به سایر کشورهای اروپای غربی بسیار پایین است. غالب جمعیت اسپانیا به غیر از مادرید که در مرکز اسپانیا واقع است، درحاشیه‌های ساحلی این کشور متمرکزند، این موضوع سبب پراکندگی جمعیت درسطح کشور شده و مشکلاتی را در تأمین نیروی کار، توسعه‌ی شهرها وفراهم آوردن تسهیلات به وجود آورده است[۲].
جدول شماره 1. تراکم جمعیت در اسپانیا
| km² تراکم جمعیت | درصد | جمعیت | نام | شماره |
| 43/96 | %79/17 | 8.424.102 | آندلس | 1 |
| 69/233 | %98/15 | 7.539.618 | کاتالان | 2 |
| 88/805 | %73/13 | 6.489.680 | مادرید | 3 |
| 28/219 | %86/10 | 5.117.190 | والنسیا | 4 |
| 57/94 | %96/5 | 2.795.422 | گالیسیا | 5 |
| 12/27 | %44/5 | 2.558.463 | کاستیا و لئون | 6 |
| 09/301 | %64/4 | 2.184.606 | باسک | 7 |
| 00/284 | %50/4 | 2.126.769 | جزایر قناری | 8 |
| 38/26 | %46/4 | 2.115.334 | کاستیا لا مانچا | 9 |
| 07/129 | %11/3 | 1.470.069 | مورسیا | 10 |
| 19/28 | %87/2 | 1.346.293 | آراگون | 11 |
| 39/221 | %35/2 | 1.113.114 | جزایر بالِئار | 12 |
| 55/26 | %35/2 | 1.109.367 | اکستِرِمادورا | 13 |
| 24/102 | %31/2 | 1.081.487 | آستوریاس | 14 |
| 21/61 | %35/1 | 642.051 | ناوارا | 15 |
| 24/111 | %26/1 | 593.121 | کانتابریا | 16 |
| 78/63 | %69/0 | 322.955 | لاریوخا | 17 |
| 53/4240 | %17/0 | 82.376 | سِئوتا | 18 |
| 72/6082 | %16/0 | 78.476 | ملیا | 19 |
| 38/93 | %100 | 47.190.493 | کل |
نژاد
اسپانیا در جنوب غربی اروپا و شمال قاره آفریقا قرار گرفته است، این موقعیتِ استراتژیک موجب آن شده است که این منطقه محل عبور اقوام مختلفی در طول تاریخ باشد. تارتسوس(Tartessos)، ایبرها(Los íberos)، قوم باسک(Los Vascos)، کارتاژها(Fenicios) و فینیقی‌ها(Cartagineses) از جمله بخشی از عوامل تأثیر گذار بر تاریخ، زبان و نژاد اسپانیا هستند که با سکونت و عبور خود از شبه جزیره ایبری بخشی از تاریخ باستان این کشور را رقم زده اند. در اوایل قرن پنجم پس از میلاد با شکست رومی‌ها به‌وسیله قوم بیسی گُدُس[i]، این قوم شهر تولدرو را پایتخت خود قرار داد، آن‌ها در ابتدا از آمیختن با ساکنین اسپانیا پرهیز می‌کردند، زیرا ازدواج با نژاد دیگری غیر از نژاد بیسیگود برای آن‌ها ممنوع بود، اما پس از مدتی این رفتار خود را ترک کردند، پس از گذر چند قرن عرب‌ها در سال 711 بعد از میلاد به اسپانیا حمله کردند و پس از تصرف، شهر کُردُبا را پایتخت خود قرار دادند. از آنجایی که اعراب به همراه خود زنان را نیاورده بودند این مسئله موجب آن شد تا با زنان اسپانیایی ازدواج کنند و اینگونه بر نژاد اسپانیایی تأثیر گذاشتند. در بین مسلمانانی که به اسپانیا نقل مکان کرده بودند، برخی از اعراب و برخی از نژاد بربر بودند. اعراب به مدت هشت قرن در این سرزمین اقامت داشتند تا آنکه پادشاه کاتولیکِ اسپانیا در سده پانزدهم با برقراری حاکمیت بر گرانادا و خارج کردن اعراب، یکپارچگی را به اسپانیا بازگرداند[۴].
میزان رشدِ جمعیت و مرگ و میر
نرخ رشد جمعیت در سال 2011 در اسپانیا برابر با %65/0 بوده است، اسپانیا با این نرخ پایین رشد در دنیا در رتبه‌ی یکصد و چهل و دوم قرار دارد. نرخ زاد و ولد در این کشور 4/10 به ازای هر 1000 نفر می‌باشد، این نرخ در اسپانیا که نشانگر تعداد کودکانی است که زنان به طور متوسط در طول عمر خود به دنیا می‌آورند بسیار پایین بوده و این کشور را در رتبه‌ی یکصد و هشتاد و دوم که از آخرین رتبه‌های جهانی به شمار می‌رود قرار داده است[۵].
در ربع آخر قرن بیستم ما شاهد سقوط نرخ زاد و ولد در اسپانیا بودیم که از دلایل عمده‌ی آن آزاد شدن سقط جنین در سال 1970 را می‌توان نام برد، چرا که بسیاری از زنان علاقه‌ای به داشتن فرزندان بیشتر نداشته یا اصلاً صاحب فرزند نشدند. از اواخر دهه‌ی نود کم کم نرخ زاد و ولد رو به افزایش گذاشته اما با این حال این افزایش بسیار کُند بوده است[۶]. در سال 2010 میزان تولد 485.252 نوزاد بوده است، این میزان %7/1 کمتر از سال گذشته می‌باشد، در نیمسال اول سال 2011 میزان تولد 230.537 گزارش شده است، که در مقایسه با همین دوره از سال 2010، %1/1 کاهش را نشان می‌دهد. پایین ترین نرخ زاد و ولد از ماه ژوئيه 2010 تا ژوئن 2011 در ایالت‌های آستوریاس(43/7)، گالیسیا(02/8)، کاستیا و لئون (138) می‌باشد. مهم‌ترین عامل در پایین بودن این نرخ، فقدان سیستمی نظام‌مند در خصوص تشکیل خانواده در میان اقشار متوسط و تحصیل کرده‌ی کشور است. نرخ مرگ و میر در این کشور برابر است با 88/8 نفر به ازای هر 1000 نفر که این میزانِ مرگ و میر اسپانیا را در رتبه‌ی هفتاد و یکم دنیا قرار می‌دهد[۷].
جدول شماره 2. شاخص باروری و نرخ زاد و ولد به ازای هر هزار نفر
| شاخص باروری | نرخ زاد و ولد | تولد | سال |
| 80/2 | 74/18 | 676.718 | 1976 |
| 03/2 | 11/14 | 532.601 | 1981 |
| 56/1 | 37/11 | 438.303 | 1986 |
| 36/1 | 32/10 | 401.073 | 1990 |
| 17/1 | 23/9 | 363.467 | 1995 |
| 23/1 | 85/9 | 396.626 | 2000 |
| 24/1 | 95/9 | 405.313 | 2001 |
| 26/1 | 11/10 | 417.688 | 2002 |
| 31/1 | 49/10 | 440.531 | 2003 |
| 32/1 | 61/10 | 453.176 | 2004 |
| 34/1 | 71/10 | 464.811 | 2005 |
| 38/1 | 92/10 | 481.295 | 2006 |
| 39/1 | 94/10 | 491.138 | 2007 |
| 46/1 | 37/11 | 518.503 | 2008 |
| 39/1 | 75/10 | 493.717 | 2009 |
| 38/1 | 53/10 | 485.252 | 2010 |
| 38/1 | 46/10 | 482.702 | از ماه ژوئيه 2010 تا ژوئن 2011 |
جدول شماره 3. میزان جمعیت در سال های مختلف
| سال | میزان جمعیت |
| 1595 | 8.206.791 |
| 1769 | 9.159.999 |
| 1787 | 10.268.150 |
| 1797 | 10.541.221 |
| 1833 | 12.286.941 |
| 1846 | 12.162.872 |
| 1857 | 15.464.340 |
| 1877 | 16.622.175 |
| 1887 | 17.549.608 |
| 1900 | 18.616.630 |
| 1910 | 19.990.669 |
| 1920 | 21.388.551 |
| 1930 | 23.677.095 |
| 1940 | 26.014.278 |
| 1950 | 28.117.873 |
| 1960 | 30.582.936 |
| 1970 | 33.956.047 |
| 1981 | 37.742.561 |
| 1991 | 39.433.942 |
| 2001 | 40.499.791 |
| 2006 | 44.708.964 |
| 2007 | 45.200.737 |
| 2008 | 46.063.511 |
| 2009 | 46.745.807 |
| 2010 | 47.021.031 |
| 2011 | 47.190.493 |
رشد جمعیت در اسپانیا[۳]
مهاجرت
در دهه 90 با پیوستن اسپانیا به اتحادیه‌ی اروپا و شکوفایی و رشد بالای اقتصادی شرایط به گونه ای رقم خورد که این کشور خود به مقصدی مناسب برای مهاجرت تبدیل شد. به گزارش دولت اسپانیا تا ژانویه‌ی 2011 تعداد 5.730.667 شهروند خارجی در این کشور زندگی می‌کنند، 860.000 رومانیایی، 760.000 مراکشی،390.000 اکوادری، 359.076 بریتانیایی، 300.000 کلمبیایی، 195.842 آلمانی و166.000 چینی بیشترین ملیت‌هایی هستند که شهروندان خارجی مقیم اسپانیا را تشکیل می‌دهند. عمده‌ی این مهاجرین جوانانی هستند که برای کار در بخش‌های کشاورزی، ساختمانی و معدنی در آلمریا، مورسیا، بارسلونا، مادرید، گالیسیا، باسک، آستورئاس، لئون و والنسیا به این کشور آمده اند. اغلب مهاجرین از کشورهای رومانی، روسیه، مجارستان، لهستان، اِکوادر، کلمبیا، آرژانتین، برزیل، ونزوئلا، مکزیک، پرو، مراکش، الجزایر، ساحل عاج و چین به این کشور مهاجرت می‌کنند. دسته دیگر مهاجران بازنشستگان و افراد سال خورده ای هستند که برای استراحت وسپری کردن سال های پایانی عمر خویش به اسپانیا می‌آیند. از جمله ایالت‌هایی که در سال‌های اخیر پذیرای بیشترین مهاجر بودند می‌توان کاتالونیا، مادرید، والنسیا، باسک، مورسیا، لا ریوخا، ناوارا و کاستیا لا مانچا را نام برد.
طبق گزارش سال 2011 مرکز ملی آمار اسپانیا، 580.850 نفر اسپانیایی برای اقامت در دیگر کشورها، سرزمین خود را ترک کرده اند، پیش بینی می‌شود که در سال 2020 این رقم به 512.618 نفر کاهش یابد[۸].
درصد رشد اتباع خارجی در اسپانیا[۳]
شهرنشینی و روستانشینی
اسپانیا دارای جامعه‌ای شهرنشین است، %78 از اسپانیایی‌ها در داخل شهرها زندگی می‌کنند که از این لحاظ پنجاه و هفتمین کشور در جهان محسوب می‌شود. درپی بحران‌های اقتصادی دهه‌ی هفتاد و هشتاد میلادی جمعیت روستانشین برای یافتن شغل و رفع نیازهای مالی به شهرها سرازیر شدند، این مسئله از آن زمان تا به امروز سبب کاهش چشمگیر جمعیت روستاها شده و در حال حاضر عاملی خطر آفرین برای سلامت اقتصادی، تولیدی، اجتماعی و فرهنگی این کشور به شمار می‌رود.
رشد جمعیت در سال‌های اخیر نیز نتوانسته این نقیصه را بر طرف کند، چرا که این رشد در مناطق عمدتاً شهری صورت گرفته و هنوز روستاها از جمعیت کافی برخوردار نیستند. پرطرفدارترین مناطق در اسپانیا برای زندگی، نواحی آندالس، کاتالونیا، مادرید، باسک و والنسیا می‌باشد که از مراکز صنعتی و ثروتمند این کشور به شمار می‌آیند[۹].
ساختار جمعیت
در سال 2010 میلادی %6/50 از جمعیت اسپانیا را زنان و %4/49 را مردان تشکیل داده اند، بیشتر مردم اسپانیا افراد 30 تا55 ساله هستند. میانگین سن مردان 3/39 سال، میانگین سن زنان 9/41 سال و میانگین سن جامعه 5/40 سال می‌باشد، به این ترتیب اسپانیا بیست و هشتمین کشور مسن دنیا به شمار می‌رود.
امید به زندگی در میان مردان 8/78 سال و در بین زنان 8/84 سال می‌باشد، این میزان امید به زندگی در میان مردان و زنانِ اسپانیایی، این کشور را در سطح دنیا به ترتیب در رتبه‌های بیست و چهارم و یازدهم قرار داده است، این موضوع علاوه بر اینکه حکایت از استاندارد بالای زندگی دارد بیانگر این واقعیت است که در اسپانیا جمعیت زنانِ سالمند از مردان بیشتر است.
نرخ پایین تولد و بالا رفتن سنِ مرگ و میر زنگ خطری است برای دولت اسپانیا تا تدابیر لازم را جهت مقابله با این معضل در پیش گیرد، چرا که به سبب تعداد تولد پایین از جمعیت جوانان کاسته شده وبا توجه به آمار مرگ و میر پایین بر تعداد سالمندان افزوده می‌شود[۱۰].
جدول شماره 4. ساختار جمعیت بر اساس جنسیت
| هر دو جنسیت | مرد | زن | |
| کل | 47.021.031 | 23.226.185 | 23.794.846 |
| 4-0 | 2.463.563 | 1.269.480 | 1.194.083 |
| 9-5 | 2.314.437 | 1.188.369 | 1.126.068 |
| 14-10 | 2.158.340 | 1.108.827 | 1.049.513 |
| 19-15 | 2.303.428 | 1.185.770 | 1.117.658 |
| 24-20 | 2.695.223 | 1.371.030 | 1.324.193 |
| 29-25 | 3.444.435 | 1.758.840 | 1.685.595 |
| 34-30 | 4.143.573 | 2.140.960 | 2.002.613 |
| 39-35 | 4.046.119 | 2.089.076 | 1.957.043 |
| 44-40 | 3.819.461 | 1.947.712 | 1.871.749 |
| 49-45 | 3.523.150 | 1.773.465 | 1.749.685 |
| 54-50 | 3.088.530 | 1.536.718 | 1.551.812 |
| 59-55 | 2.611.876 | 1.285.336 | 1.326.540 |
| 64-60 | 2.477.732 | 1.197.171 | 1.280.561 |
| 69-65 | 2.105.634 | 1.000.448 | 1.105.186 |
| 74-70 | 1.763.966 | 800.240 | 963.726 |
| 79-75 | 1.758.358 | 754.755 | 1.003.603 |
| 84-80 | 1.259.560 | 489.865 | 769.695 |
| 85 به بالا | 1.043.646 | 328.123 | 715.523 |
جدول شماره 5. آمار جمعیت اسپانیا بر اساس سن و تفکیک جنسیتی در سال 2010[۳]
| اميد زندگي برآورد شده (سال) |
سال | ||
| (مرد و زن) | زن | مرد | |
| 08/77 | 67/80 | 50/73 | 1991 |
| 09/78 | 70/81 | 51/74 | 1995 |
| 34/79 | 73/82 | 94/75 | 2000 |
| 69/79 | 07/83 | 30/76 | 2001 |
| 77/79 | 14/83 | 40/76 | 2002 |
| 71/79 | 99/82 | 42/76 | 2003 |
| 30/80 | 60/83 | 00/77 | 2004 |
| 29/80 | 55/83 | 03/77 | 2005 |
| 95/80 | 16/84 | 72/77 | 2006 |
| 94/80 | 11/84 | 77/77 | 2007 |
| 24/81 | 27/84 | 17/78 | 2008 |
| 58/81 | 56/84 | 55/78 | 2009 |
| 95/81 | 91/84 | 94/78 | 2010 |
| 87/81 | 82/84 | 87/78 | از ماه ژوئيه 2010 تا ژوئن2011 |
اميد به زندگي بر اساس تفکیک جنسیتی[۳]
با توجه به آنکه گاهی تلفظ‌های عمدتاً غلط ولی مصطلح جای خود را به تلفظ های اصلی کلمات می‌دهند، در این بخش سعی شده هر دو نوع این خوانش‌ها حفظ شود، در جدول زیر نام ایالت‌های مختلف به تفکیک استان‌ها به همراه خوانش‌های مصطلح و اصلی کلمات آورده شده است[۱۱].
نیز نگاه کنید به
جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش
پاورقی
[I] - مردمی از شمال اروپا که پس از امپراتوری روم و قبل از ورود اعراب در کشور اسپانیا حکمرانی می‌کردند.
کتابشناسی
- ↑ Instituto Nacional de Estadística, notas de prensa, España, el 18 de enero de 2012 برگرفته از http://www.theodora.com/wfbcurrent/spain/spain_people.html
- ↑ Instituto Nacional de Estadísticaبرگرفته ازhttp://www.vivaspain.org/information/demography.phphttp://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Spain
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ نهاد ملی آمار اسپانیا 2011
- ↑ Salas de Rafiee, Beatriz, Introducción a la Historia de la Lengua Española, Teheran, p. 2
- ↑ برگرفته ازhttp://www.theodora.com/wfbcurrent/spain/spain_people.html
- ↑ برگرفته ازhttp://www.mapsofworld.com/spain/demography-spain.html
- ↑ Instituto Nacional de Estadística, notas de prensa, España, el 18 de enero de 2012.
- ↑ Instituto Nacional de Estadística
- ↑ برگرفته از http://www.vivaspain.org/information/demography.php
- ↑ Instituto Nacional de Estadística, notas de prensa, España,برگرفته ازhttp://www.theodora.com/wfbcurrent/spain/spain_people.html
- ↑ فاخری، مهدی(1392). جامعه و فرهنگ اسپانیا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)