جغرافیای انسانی قزاقستان

«طبق سرشماری سال ۱۳۸۴ه ش جمعیت قزاقستان ۱۵،۵میلیون نفر بر آورده شده که بر این اساس به هر ۵،۵ قزاق km۲۱ زمین میرسد» ولی اگر از لحاظ گستردگی اراضی به این کشور نگاه کنیم، قزاقستان درمیان جماهیر شوروی سابق بعد از روسیه از جایگاه ویژه برخودار است. جمعیت قزاقستان در جولای ۲۰۱۴، ۱۷۹۰۰۰۰۰ نفر اعلام شده است: نرخ رشد جمعیت ۱,۲ درجولای ۲۰۱۴ اعلام شده است. قزاقستان در اواخر دوران اتحاد جماهیر شوروی و در سال ۱۹۸۹ ۱۶ میلیون و ۴۶۴ هزار و ۴۶۴ نفر جمعیت داشت، ولی از زمان استقلال آن از اتحاد جماهیر شوروی سابق در سال ۱۹۹۱ بدلیل مهاجرت‌های زیاد به کشورهای دیگر در سال ۲۰۰۵ میلادی جمعیت آن ۱۵،۱۰۰،۵۰۰ نفر و در سال ۲۰۰۶ ، ۱۵۳۰۰۰۰۰ نفر تخمین زده شده است. ولی با استقرار دولت جدید پس از استقلال و در پیش گرفتن سیاست های اصلاح و تعدیل جمعیتی و اعمال سیاست های تشویقی توسط دولت نوپای قزاقستان دوباره جمعیت این کشور از سال ۲۰۰۶ به تدریج رو به افزایش نهاد بطوریکه تا سال ۲۰۱۵ جمعیت قزاقستان بالغ بر ۱۷ ملیون نفر براورد شده است.

قومیت

قزاق ۶۳ درصد، روس ۲۴ درصد. حدود ۷۰ درصد مسلمان، ۲۴ درصد مسیحی ارتدکس، در اواخر دوران حکومت اتحاد جماهیر شوروی بیش از %۳۰ مردم قزاقستان را روس‌ها و حدود %۶۰ از قزاقستان را قزاق ها تشکیل می دادند ولی در سال ۱۹۹۱ م پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل دولت قزاقستان بر اساس سیاست های جدید دولت تازه استقلال یافته از یک سو تعداد زیادی از روس ها بتدریج به موطن خود بازگشتند و از سوی دیگر با سیاست های تشویقی دولت نرخ رشد جمعیت قزاق ها افزایش یافت که در نتیجه امروزه بیش از %۷۰ از جمعیت هفده میلیونی قزاقستان را قزاق ها و حدود %۲۵ را روس ها تشکیل می‌دهند و %۵ درصد دیگر شامل سایر ملیت ها و اقوام می‌شود که بنا بر نقل های متفاوت اقوام مختلف ساکنین قزاقستان را از ۸۰ تا ۱۴۰ ملیت با بیش از ۲۰ دین، مذهب و عقیده برشمرده اند و همین فراوانی قومیت ها قزاقستان را به یکی از کشورهای منحصر به فرد در تنوع قومی مبدل ساخته است و ویژگی چند قومیتی قزاقستان در هنر و فرهنگ این کشور بازتاب یافته است.

امروزه قزاقستان از نظر جمعیت، با حدود ۱۷ ملیون نفر شصت و دومین کشور جهان است که با توجه به وسعت زیاد موجب شده است که تقریبا در هر شش کیلو متر مربع تنها یک نفر زندگی کنند. میانگین سنی زنان این کشور ۸/۳۰ سال و مردان ۵/۲۷ سال است. امید زندگی در این کشور برای زنان ۸۴/۷۲ سال و برای مردان ۹/۶۱ سال است. حدود %۷۵ از مردم این کشور مسلمان، %۲۰ را روس‌های ارتودکس، و %۵ از سایر ادیان و مذاهب تشکیل شده است. و بنا بر براورد اجمالی ارایه شده، حدود سیصد هزار نفر از جمع کل جمعیت فعلی قزاقستان را شیعیان تشکیل می دهند که این تعداد شیعیان شامل ایرانیان مهاجر در زمان بلشویک ها و مهاجرین سال های اخیر، آذری ها و شیعیان سایر کشورها می‌باشد. در یک نگاه کلی وضعیت جمعیت قزاقستان در سال 2007 عبارت است از:

تعداد کل جمعیت: ۱۵,۲۸۴,۹۲۹

ترکیب سنی یا هرم سنی جمعیت

• 14-۰ سال %۲۲,۵ مردان 1.158.782 زنان ۱,۶۸۳,۲۴۹؛
• 64-۱۵ سال %۶۹,۲ مردان ۵,۱۶۹,۳۱۴ زنان5.407.661؛
• 65سال و بیشتر %۸,۳ مردان ۴۴۶,۵۴۹ زنان ۸۱۹,۳۷۴؛

میانگین سنی :کل جمعیت ۲۹,۱ سال مردان ۲۷,۵ زنان ۳۰,۸ سال.

نرخ رشد جمعیت: ۳۵۲%

میزان زاد و ولد: ۱۶,۲۳ تولد در هزار نفر

میزان مرگ و میر: ۹,۴ فوت در هزار نفر

نرخ مرگ و میر کودکان: نرخ کلی ۲۷,۴۱ در هزار پسران ۳۱,۴۹ در هزار دختران ۲۲,۶۲ در هزار

نرخ مهاجرت: ۳,۳۲ -مهاجر در هزار نفر (سال ۲۰۰۷)

نسبت جنسی

• در زمان تولد ۱,۰۵ مرد در مقابل هر زن؛
• کمتر از ۱۵ سالگی ۱,۰۴۵ مرد در مقابل هر زن؛
• 64- ۱۵ سالگی ۰,۹۵۶ مرد در مقابل هر زن؛
• 65 سال و بیشتر ۰,۵۴۵ مرد در مقابل هر زن؛
• کل جمعیت ۰,۹۳۲ مرد در مقابل هر زن.

میزان مرگ و میر ناشی از ایدز: کمتر از ۲۰۰ نفر (سال ۲۰۰۳)

قومیت و نژاد

یکی از مقوله های اصلی فرهنگ یک ملت، قومیت است هر قوم و نژادی دارای ویژگی ها، آداب، رسوم و سنت های خاصی است که آن قوم و نژاد را از سایر اقوام و ملل متمایز می‌سازد و فرهنگ از نژاد اقوام و ملتها نشأت می گیرد. به همین جهت لازم است قبل از پرداختن به سایر جنبه های فرهنگی مردم قزاقستان به قومیت قزاق و نژاد مردم این کشور اشاره شود.

ترکیب جمعیتی و اقوام قزاقستان در سال ۱۹۹۹ قزاق %۵۳,۴ روسی %۳۰ اوکراین %۳,۷ ازبک 2.5% ، المانی %۲,۴ تاتار %۱,۷ ایغور %۱,۴ سایر اقوام %۴,۹ تشکیل می دادند در کشور قزاقستان اقوام زیادی زندگی می‌کنند که قزاق‌ها با حدود %۷۰ بیشترین جمعیت را به خود اختصاص داده‌اند و ملیت روس دومین جمعیت این کشور با جمعیتی حدود %۲۵ را تشکیل می‌دهند، اویغورها، آذری‌ها، ازبک‌ها و تاجیک‌ها هم به نوبه خود حضوری پررنگ دارند علاوه بر آلمان‌ها، ایرانی‌ها، کره‌ای‌ها و چینی‌ها که تقریبا با جمعیتی در حدود %۵ در دل جامعه هضم شده‌اند و هویت چندانی برای آن‌ها باقی نمانده است، که طبعا وجود قومیت‌های مذکورتنوع فرهنگ، ادیان و مذاهب را نیز بدنبال دارد. بنا بر نقل های متفاوت اقوام مختلف ساکنین قزاقستان را از ۸۰ تا ۱۴۰ ملیت با بیش از ۲۰ دین، مذهب و عقیده برشمرده اند و همین فراوانی قومیت ها قزاقستان را به یکی از کشورهای منحصر به فرد در تنوع قومی مبدل ساخته است و ویژگی چند قومیتی قزاقستان در هنر و فرهنگ این کشور بازتاب یافته است.

قزاقها و گروه های کوچکی مانند اویغورها، آذریها، کره ای ها، تاتارها و چینی ها بیشتر پایبند فرهنگ و هنر سنتی از قبیل موسیقی و آهنگ های سنتی، صنایع دستی، فرش، و آداب و رسوم ملی هستند ولی فرهنگ و هنر غربی مانند سینما، تأتر، موسیقی پاپ و رقص، اپرا بیشتر توسط روسها، اوکراینی ها و معدود آلمانی های باقیمانده ترویج می شود و به همین دلیل قزاق ها وارث میراث فرهنگی همه ملل هستند که در شکل گیری آن شرکت کردند و از لحاظ فرهنگی یکی از غنی‌ترین ملت های اروپا - آسیا می باشند. بخاطر همین تنوع فرهنگی و آثار فرهنگی و هنری، قزاقستان در جشنواره ها و نمایشگاه های بین المللی همواره از مقبولیت زیاد و جایگاه والایی برخوردار شده است.

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش