جشنها و سرودها در سریلانکا
مردم سریلانکا علاقه فراوانی به مراسم و جشنهای سنتی خود دارند، علاوه بر جشن های بزرگ که غالبا پشتوانۀ مذهبی و ملی دارند، مردم در اولین روز مدرسه، اشتغال به حرفه جدید، پی ریزی ساختمان، رفتن به خانه جدید، کاشت و برداشت محصول مراسم سنتی خاصی را برگزار میکنند. مهمترین جشنهای سریلانکا عبارتند از:
جشن های مهم بودائی
جشن پراهارا
حکایت جشن پراهارا(Perahera) در سریلانکا چنین است: شاه مگاوانا که در سالهای 301- 331 میلادی حکومت میکرد، دستور داد تا دندان بودا ، سمبل اقتدار کشور، سالی یک بار از محل زیارتگاه به میان مردم آورده شود تا مردم بتوانند به آن ابراز احترام کنند. این مراسم هر ساله ادامه یافت و تدریجا شکوه و عظمت خاصی پیدا کرد. پراهارا هر ساله در ماه اوت و همزمان با ماه نو قمری آغاز و چندین روز تا کامل شدن قرص ماه ادامه مییابد. کاروان جشنی بزرگ در شهر کندی از مقابل "معبد دندان" حرکت میکند. در این کاروان گروههای رقص سنتی کندی، رقصهای شیاطین، صفوف دانش آموزان مدارس و صف مطربها به دنبال رئیس معبد دندان و گروههایی که لباسهای سنتی بر تن دارند و در پی قطاری از دهها فیل که با پارچههای مخمل و چراغهای رنگارنگ تزئین شدهاند، به راه میافتند. این کاروان چندین خیابان شهر را به این شکل طی میکند. در دو طرف خیابانها جمعیت، نمایش این کاروان پر زرق و برق را تماشا میکنند.
جشن وساک
حکایت جشن وساک(Vesak) در سریلانکا چنین است: بنا به اعتقاد بودائیان شب قرص کامل ماه در ماه میروزی است که بودا متولد شد و نور اشراق ضمیرش را روشن کرد و در همین روز نیز از جهان رخت بر بست. بودائیان در سراسر جهان برای این روز اهمیت ویژهای قائل هستند. در این روز به معابد و زیارتگاه ها میروند و یک روز را به تفکر ، قرائت کتابهای دینی، گوش دادن به سخنان موبدان میگذرانند. در این جشن تمامی خیابانها، معابر، مغازهها و حتی منازل به طرز بسیار جالبی چراغانی و تزئین میشوند. بسیاری به رایگان شربت و شیرینی و طعام بین مردم توزیع میکنند. نسل جدید در این جشن به شادمانی و پایکوبی و پخش موسیقی غربی روی آوردهاند – به گونهای که کمتر به جنبههای مذهبی آن توجه میشود و در حال تغییر شکل دادن صرفا به یک جشن ملی است.
جشن پوسن
حکایت جشن پوسن(Poson) در سریلانکا چنین است: بر اساس تاریخ بودائیان، دو هزار سال قبل هنگامی که شاه دیوانام پیاتیا در پی شکار یک گوزن در جنگل "میهیناله" می تاخت، ناگهان صدایی را شنید که وی را "تیا" خطاب میکرد. وی که هرگز در قلمرو خویش به چنین نامی خوانده نشده بود، مبهوت ماند، نگاهی به بالای تپۀ مجاور انداخت، متوجه موبدی شد که خرقه ای زعفرانی در بر داشت و شش موبد دیگر نیز همراه وی بودند. او "ماهیندا" فرزند " آسوکا" امپراطور هند بود که در این سفر طبلیغی، پادشاه را متقاعد به پذیرش مذهب بودا کرد.
طبق این داستان، واقعه مذکور هنگامی که قرص ماه در ماه ژوئن کامل بوده، اتفاق افتاده است. بدین جهت مراسم جشنی در سراسر کشور برگزار میگردد، اما در شهر آنورادهاپورا و میهنتاله با شکوهتر از دیگر مناطق است. بسیاری در این روز روانه زیارتگاهی که میگویند محل اقامت ماهیندا بوده، میشوند. علاوه بر این جشنها، در نیمه هر ماه قمری و کامل شدن قرص ماه بودائیان مراسم مذهبی مخصوصی دارند و به زیارتگاه ها و معابد رفته در آنجا به عبادت میپردازند. روز کامل شدن قرص ماه "روز پویا(Poya Day)" معروف است. هر ماهه روز پویا تعطیل رسمی کشور است[۱].
جشن های مهم هندوها
جشن کاتاراگامه
در ماههای ژانویه و اوت همزمان با جشنهای پراهارا، جشن کاتاراگامه(Kataragama) نیز برگزار میشود. کاتاراگاما تا همین اواخر در دل جنگل آشیانه داشت، اما امروزه در طول رودخانه، مسیری از جنگل را صاف کردهاند و دسترسی به این محل را آسانتر شده است. هندوها، بودائیان، مسلمانان و بعضی از مسیحیان این محل را مقدس میدانند، اما هندوها بیشتر از دیگران به قداست آن معتقدند. آنان معمولا ریاضت های طاقت فرسایی را نذر و در این ایام ادا می کنند. بعضی از این ریاضت های مشمئز کننده عبارتند از: راه رفتن روی بستری از آتش، فرو کردن سیخ در صورت، دست، زبان و بدن به گونهای که این محل به شکنجه گاهی بدل شده که هر کس خود را به نوعی شکنجه میدهد. بعضی از زائران در حالیکه کجاوه ای سنگین و تزیین شده را روی دوش دارند، بیش از یکصد کیلومتر راه را پیاده طی میکنند تا خود را به این مکان برسانند. بعضی دیگر با فرو کردن چنگک های قوی در پوست بدنشان، خود را روی داربستی آویزان میکنند، اما اکثریت زائران طاقت انجام چنین اعمالی را ندارند لذا به عبادت، قرائت دعا و کمک به مستمندان بسنده میکنند. در همه جا چراغ، زرق و برق و کوبیدن طبل و نمایش که جزئی از مراسم جشن هستند، به چشم میخورد. در کاتاراگامه مسلمانان نیز مسجدی دارند که به نوعی آن را به خضر پیامبر (ع) مرتبط می سازند.
راهپیمایی وِل
"ول" (Vel) نام رییسمانی است که به "خدای جنگ – اسکاندا(Skanda)" تعلق دارد. هندوها کالاسکهای را برای این خدا ساختهاند و طی تظاهرات و مراسم خاصی در کلمبو از معبد "خیابان دریا" به معبدی دیگر در منطقه "بامبالا پیتیا (Bambalapitiya)" به وسیله دو گاو سفید حمل میکنند. این کالاسکه که با انبوه جمعیت هندو در حرکت است، قدم به قدم هدایائی دریافت میدارد. معبد مقصد با پارچهها، پلاستیکها، و چراغهای رنگانگ تزئین شده و به مدت سه روز جشن در آن ادامه دارد.
جشن تای پونگل
جشن تای پونگل(Thai Pongal) در ماه ژوئیه به احترام "خدای خورشید" و در معابد مراسم مخصوصی برگزار میشود، اما در منازل هندو نیز تهیه شیرینی و غذای مخصوص، جزئی از مراسم به حساب میآید. در مناطق روستائی ، هندوها طی دو الی سه روز این جشن را ادامه میدهند. هر خانواده روستایی حیواناتش را از گاو مقدس گرفته تا سگ و گربه شستشو و به آنها غذای کافی میدهد و پیشانی آنها را مانند پیشانی خود با پودر رنگین میسازند و گل به گردنشان میآویزند. هندوها تمامی شب عید تای پونگل را بیدار میمانند.
جشن دیپاوالی (انوار)
مردم در جشن دیپاوالی(Deepavali) که مصادف با اواخر اکتبر یا اوائل نوامبر است، خانه تکانی کرده، لباسهای نو پوشیده و چراغانی میکنند و بدین وسیله به اسقبال "الهه" ثروت، لاکشمی(Lakshmi) میروند. تجار هندو، سال مالی خود را همزمان با این جشن شروع میکنند. در برخی معابد هندو در شهر جفنا پا برهنه روی بستری از آتش راه میروند.
جشن سال نو سینهالی و هندو
این جشن مصادف با ماه آوریل میلادی است و جنبۀ مذهبی ندارد. سینهالیان با شکوه و عظمت فراوانی این جشن را برگزار میکنند و مطابق سنت و رسوم دیرینه خود مراسم رژهای راه میاندازند. گردش این سال مطابق تقویم شمسی است و زمان دقیق آن طبق محاسبات منجمین به اطلاع مردم میرسد. بین سال نو و کهنه معمولا چند ساعتی فاصله است. هر کس در این فاصله که جزو هیچ سالی حساب نمیشود به نیایش و انجام وظائف مذهبی مشغول میشود. در این ساعات همه کارها حتی خوردن و آشامیدن متوقف میشود. همزمان با شروع سال جدید، چراغی در حیاط منزل روشن و همگی لباس نو بر تن میکنند. رنگ لباس هر سال به وسیله منجمین از طریق رسانه ها به اطلاع مردم میرسد.
در شروع سال نو هرکس به طور سمبلیک چند لحظهای با ابزار کارش مشغول کار میشود و دادوستد را با یکی از نزدیکان یا فردی خوش معامله آغاز میکند. در آغاز سال جدید هرگز به فقرا کمکی نمیکنند. بزرگ خانواده روغنی را که طبق ترکیبات توصیه شده منجمین تهیه شده است به سر افراد خانواده میمالد. در این هنگام آنها زیر برگ یا شاخه درختی ، روی پارچهای میایستند. در مناطق روستائی ورزش های سنتی نیز در این ایام انجام میگیرد[۲].
جشن های مسلمین
میلاد النبی(ص)، عید فطر و عید قربان مهمترین جشنهای مسلمانان است. در عید فطر و عید قربان مسلمین لباس نو میپوشند و در فضای باز نماز جماعت برگزار میکنند. در عید قربان مراسم قربانی نیز انجام میشود. مراسم مذکور در رسانههای جمعی انعکاس نسبتا خوبی دارد. در بین اعیاد مسلمین، میلاد پیامبر(ص) اهمیت ویژهای دارد. معابر و مناطق مسلمان نشین به پارچهها و پلاستیکهای سبز رنگ تزئین و در گوشه و کنار، مراسم گردهمآیی و سخنرانی برگزار میشود.
به رغم طبلیغات وهابیت مبنی بر بدعت دانستن جشن میلاد النبی، مردم مسلمان این کشور همچنان این مراسم را باشکوه هر چه تمامتر برگزار میکنند. تفاوت عمده اعیاد مسلمین با جشنهای مذهبی دیگر ادیان این است که اعیاد مسلمین کاملا رنگ مذهبی داشته و رقص و پایکوبی، پخش موسیقی در مراسم آنان جایی ندارد. در اعیاد مذکور به فقرا کمک و بعضی اقدام به اطعام مردم می کنند[۳].
جشن های مسیحیان
جشن کریسمس (میلاد مسیح)
این جشن در 25 دسامبر، در رادیو و تلویزیون و جراید جایگاه ویژهای دارد و حتی کسانی که مسیحی نیستند به پایکوبی و شادمانی پرداخته و در مصرف مشروبات الکلی زیاده روی میکنند. این جشن تا شروع سال جدید میلادی که شش روز فاصله دارد با سر و صدای آزار دهنده و ترقه بازی ادامه مییابد. علاوه بر این کریسمس سایر جشنهای معمول بین مسیحیان جهان از جمله جشن "جمعه خوب" و " عروج مسیح(Good Friday and Easter Sunday)" نیز از سوی مسیحیان این کشور برگزار میگردد.
جشن بانوی ما ماتا
جشن بانوی ما ماتا(Our Lady Matha) از دوم ژوئیه به مدت دو هفته به وسیلۀ کاتولیکها در شهر منار برگزار میگردد. مسیحیان برای متوسل شدن به این بانو در کلیسا جمع می شوند.
جشن بانوی ما آن
جشن بانوی ما آن(Our Lady Anne) که به نام مادر حضرت مریم(ع) هر ساله در 26 ژوئیه در منطقه تولاویلا در شهر پوتلام به مدت چند روز برگزار میگردد. در این ایام مسیحیان از نقاط دور و نزدیک به این محل آمده و برای شفای امراض و حل مشکلاتشان به این بانوی متوسل شده و چند روزی در آنجا اقامت دارند.[۴].
نیز نگاه کنید به
جشنها و سرودها در ژاپن؛ جشنها و سرودها در روسیه؛ جشنها و سرودها در کوبا؛ جشنها و سرودها در کانادا؛ جشن ها و مراسم سنتی مصر؛ جشن ها و فستیوال های چينی؛ جشنها و سرودها در تونس؛ جشنها و سرودها در آرژانتین؛ جشنها و سرودها در فرانسه؛ جشن ها و سرودها در مالی؛ جشن ها و سرودها در ساحل عاج؛ جشنها و سرودها در تایلند؛ جشنها و سرودها در اسپانیا؛ جشن ها و سرودها در اردن؛ جشنها و سرودها در اتیوپی؛ جشنها و سرودها در سیرالئون؛ جشنها و سرودها در قطر؛ جشنها و سرودها در قزاقستان؛ جشنها و سرودها در تاجیکستان؛ جشنها و سرودها در بنگلادش
کتابشناسی
منبع اصلی
رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار).
نویسنده مقاله
مهدیقلی رکنی