نظام آموزش، تحقیقات و فناوری فرانسه: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''نظام آموزشي فرانسه''' '''1- 11- پیشینه تاریخی''' به طور كلي مي‌توان گفت كه نظام آموزشي فرانسه، محصول برهه خاص زماني است كه از آغاز انقلاب ملي طي سال 1789تاكنون همچنان ادامه داشته است. طرح‌هاي انقلابي طي سال‌هاي 1794- 1792، در خصوص آموزش ابتدايي رايگان...» ایجاد کرد)
 
 
(۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''نظام آموزشي فرانسه'''
[[پرونده:60.jpg|بندانگشتی|مدرسه Ecole Maternelle Pajol. برگرفته از سایت archilovers، قابل بازیابی از https://www.archilovers.com/]]
به طور کلی می‌توان گفت که نظام آموزشی فرانسه، محصول برهه خاص زمانی است که از آغاز انقلاب ملی طی سال 1789 تا کنون همچنان ادامه داشته است. طرح‌های انقلابی طی سال‌های  1792 تا 1794، در خصوص آموزش ابتدایی رایگان و اجباری علوم، زبان‌های باستان، اخلاق، سیاست و استقرار جامعه‌ای آگاه، آزاد ومسئول برای کلیه کودکان به مدت5 سال طراحی و به مورد اجرا در آمد. مطابق چنین طرحی، پس از [[انقلاب فرانسه]] (طی سال1789) تدریس علوم مذهبی در مدارس، به دلیل عدم شکل‌گیری تفکر تجریدی و القاء تمرینات و مراسم مذهبی به صورت مکانیکی جایز نبود. این درحالی است که پس از پایان دوره آموزش پایه از حق انتخاب آزادانه مذهب برخوردار می‌باشند.


'''1- 11- پیشینه تاریخی'''
آموزش ابتدایی در کشور [[فرانسه]] به موجب قانون گیزو(Guizot) مصوب سال 1833 پایه‌گذاری گردید. طبق قانون مذکور، درکلیه روستا‌ها، ابتدا یک دبستان پسرانه و سپس یک دبستان دخترانه تأسیس گردید.نظام آموزش ابتدایی کشور فرانسه از ابتدا از نوعی سیاست عدم تمرکز پیروی نمود. به عبارت دیگر، از یک سو، مسئولیت احداث مدارس در اماکن مناسب، مراقبت و نگهداری از آنها و گزینش معلمین از ‌جمله وظایف جوامع محلی به شمار آمده و از سوی دیگر، تضمین یکپارچگی و کارآیی آموزش ابتدایی از طریق ایجاد شبکه مدارس تربیت معلم در سطح بخشی و تعیین برنامه‌های درسی و توزیع کتب آموزشی برعهده دولت گذاشته شد. نقش روستاها (جوامع محلی) و تقسیم مسئولیت میان روستاها و دولت در امر آموزش ابتدایی تا اواخر قرن نوزدهم به روال فوق بوده است. طبق قوانین فالو(Fallou)(مصوب1850) و ژول فری(Jules Ferry) (مصوب 1881) به ترتیب،‌ آموزش ابتدایی و پایه, رایگان اعلام و به مورد اجرا گذارده ‌شد. در این اثنا، مسأله جدایی آموزش از دین و سیاست(Laicite) مطرح گردید و از ژوئیه 1904 تعلیمات ابتدایی پایه، رایگان و لائیک به صورت رسمی به مورد اجرا گذارده شد. در ارتباط با لائیسیته که به معنای پاک‌سازی ساحت مدرسه از هر نوع آموزش سیاسی و مذهبی است, نظام آموزشی فرانسه تجربه‌ای ویژه اندوخت که طی آن مخالفت‌های دولت و کلیسا نقش عمده‌ای در آن ایفا می‌نمود. نهایتا نتیجه کشمکش‌های میان کلیسا و دولت طی یک قرن به ایجاد دو نوع مدرسه با عناوین مدارس دولتی و خصوصی منجر گردید.


به طور كلي مي‌توان گفت كه نظام آموزشي فرانسه، محصول برهه خاص زماني است كه از آغاز انقلاب ملي طي سال 1789تاكنون همچنان ادامه داشته است. طرح‌هاي انقلابي طي سال‌هاي 1794- 1792، در خصوص آموزش ابتدايي رايگان و اجباري علوم، زبان‌هاي باستان، اخلاق، سياست و استقرار جامعه‌اي آگاه، آزاد ومسئول براي كليه كودكان به مدت5 سال طراحي و به مورد اجرا در آمد. مطابق چنين طرحي، پس از انقلاب فرانسه (طي سال1789) تدريس علوم مذهبي در مدارس، به دليل عدم شكل‌گيري تفكر تجريدي و القاء تمرينات و مراسم مذهبي به صورت مكانيكي جايز نبود. اين درحالي است كه پس از پايان دوره آموزش پايه از حق انتخاب آزادانه مذهب برخوردار مي‌باشند.
مطابق طرح دوری(Durry) طی سال1944، از حجم سنگین برنامه‌های آموزشی سیکل دوم آموزش متوسطه انتقاداتی به عمل آمد و برای نخستین بار، ازمدرسه واحد(Cole unique) سخن به میان آمد.از جمله دیگر اهداف طرح مذکور می‌توان به دسترسی به آموزش متوسطه جهت اخذ گواهینامه دیپلم(Baccalaureate)  تا سن18سالگی، گزینش نخبگان درحوزه صنایع، کشاورزی، تجارت، فعالیت‌های ذهنی، و اداری اشاره نمود.مطابق طرح فوق، هیچ کودک یا نوجوان فرانسوی به واسطه اعتقادات شخصی مذهبی خود از آموزش محروم نمی‌گردد.از این روی، هیچ نوع آموزش مذهبی درمدارس ارائه نمی‌گردد و این درحالیست که درخارج از مدارس، والدین از امکان فراهم‌سازی آموزش‌های لازم مذهبی برای فرزندان خود برخوردار می‌باشند.ازجمله مهم‌ترین ویژگی‌های طرح مدرسه فعال که برای نخستین بار درکشور روسیه، سوئیس، انگلستان، بلژیک و امریکا به مورد اجرا درآمد، می‌توان برمبنا بودن علایق دانش‌آموزان به عوض دروس مجزای آموزشی، توجه بر روحیه جمعی، آماده‌سازی کودکان جهت انجام پژوهشی،تدارک فهرست کتب، تقویت کتابخانه‌های مدرسه‌ای و گسترش مراکز آموزش عالی اشاره نمود. ضرورت بهره‌گیری از علم آموزش و علوم تربیتی در طراحی نظام آموزشی، بها دادن به واقعیات اقتصادی- اجتماعی، توضیح عینی و علمی وقایع، شکل‌پذیری فرهنگ و روش تفکر انتقادی، به کارگیری فعال انرژی، شناسایی شهروند آینده، آموزش مدنی و شهروندی از جمله ویژگی‌های نظام دموکراتیک آموزشی است که با اجرای طرح لانژون- والونLe plan Langevin-Wallon) ( 1947-1944)) طی چند دهه مورد استناد و استفاده در روند اصلاحات نظام آموزش فرانسه قرار گرفته است.


آموزش ابتدايي در كشور فرانسه به موجب قانون گیزو[1] مصوب سال 1833 پايه‌گذاري گرديد. طبق قانون مذكور، دركليه روستا‌ها، ابتدا يك دبستان پسرانه و سپس يك دبستان دخترانه تأسيس گرديد.نظام آموزش ابتدايي كشور فرانسه از ابتدا از نوعي سياست عدم تمركز پيروي نمود. به عبارت ديگر، از يك سو، مسئوليت احداث مدارس در اماكن مناسب، مراقبت و نگهداري از آنها و گزينش معلمين از ‌جمله وظايف جوامع محلي به شمار آمده و از سوي ديگر، تضمين يكپارچگي و كارآيي آموزش ابتدايي از طريق ايجاد شبكه مدارس تربيت معلم در سطح بخشي و تعيين برنامه‌هاي درسي و توزيع كتب آموزشي برعهده دولت گذاشته شد. نقش روستاها (جوامع محلي) و تقسيم مسئوليت ميان روستاها و دولت در امر آموزش ابتدايي تا اواخر قرن نوزدهم به روال فوق بوده است. طبق قوانين فالو[2](مصوب1850) و ژول فري[3] (مصوب 1881) به ترتيب،‌ آموزش ابتدايي و پايه, رايگان اعلام و به مورد اجرا گذارده ‌شد. در اين اثنا، مسأله جدايي آموزش از دين و سياست[4] مطرح گرديد و از ژوئيه 1904 تعليمات ابتدايي پايه، رايگان و لائيك به صورت رسمي به مورد اجرا گذارده شد. در ارتباط با لائيسيته كه به معناي پاك‌سازي ساحت مدرسه از هر نوع آموزش سياسي و مذهبي است, نظام آموزشي فرانسه تجربه‌اي ويژه اندوخت كه طي آن مخالفت‌هاي دولت و كليسا نقش عمده‌اي در آن ايفا مي‌نمود. نهايتا نتيجه كشمكش‌هاي ميان كليسا و دولت طي يك قرن به ايجاد دو نوع مدرسه با عناوين مدارس دولتي و خصوصي منجر گرديد.
در قالب طرح بیلیر طی سال‌های57- 1956 ( la réforme Billières en ) انتقاداتی مطرح شد که از آن جمله می‌توان به ضرورت تغییر ساختار نظام آموزشی، ضرورت سازمان‌دهی مشاوره تحصیلی و همگانی نمودن آموزش، گسترش و تداوم آموزش غیر پایه برای آحاد جامعه و نامتناسب بودن آموزش رایج ویژه دانش‌آموزان عقب مانده ذهنی اشاره نمود.


مطابق طرح دوری[5] طي سال1944 ، از حجم سنگين برنامه‌هاي آموزشي سيكل دوم آموزش متوسطه انتقاداتي به عمل آمد و براي نخستين بار، ازمدرسه واحد[6]سخن به ميان آمد.از جمله ديگر اهداف طرح مذكور مي‌توان به دسترسي به آموزش متوسطه جهت اخذ گواهينامه ديپلم[7]  تا سن18سالگي، گزينش نخبگان درحوزه صنايع، كشاورزي، تجارت، فعاليت‌هاي ذهني، و اداري اشاره نمود.مطابق طرح فوق، هيچ كودك يا نوجوان فرانسوي به واسطه اعتقادات شخصي مذهبي خود از آموزش محروم نمي‌گردد.از اين روي، هيچ نوع آموزش مذهبي درمدارس ارائه نمي‌گردد و اين درحاليست كه درخارج از مدارس، والدين از امكان فراهم سازي آموزش‌هاي لازم مذهبي براي فرزندان خود برخوردار مي‌باشند.ازجمله مهم‌ترين ويژگي‌هاي طرح مدرسه فعال كه براي نخستين بار دركشور روسيه، سوئيس، انگلستان، بلژيك و امريكا به مورد اجرا در آمد، مي‌توان برمبنا بودن علايق دانش‌آموزان به عوض دروس مجزاي آموزشي، توجه برروحية جمعي، آماده سازي كودكان جهت انجام پژوهشي،تدارك فهرست كتب، تقويت كتابخانه‌هاي مدرسه‌اي و گسترش مراكز آموزش عالي اشاره نمود. ضرورت بهره‌گيري از علم آموزش و علوم تربيتي در طراحي نظام آموزشي، بها دادن به واقعيات اقتصادي- اجتماعي، توضيح عيني و علمي وقايع، شكل پذيري فرهنگ و روش تفكر انتقادي، به كارگيري فعال انرژي، شناسايي شهروند آينده ، آموزش مدني و شهروندي از جمله ويژگي‌هاي نظام دموكراتيك آموزشي است كه با اجراي طرح لانژون- والون[8] ( 1947-1944) طي چند دهه مورد استناد و استفاده در روند اصلاحات نظام آموزش فرانسه قرار گرفته است.
ساختار حال حاضر نظام آموزشی کشور در خلال دهه‌های 60 و 70 دستخوش تغییرات تدریجی گردید که از جمله این تغییرات می‌توان به تفکیک مقاطع آموزش ابتدایی و متوسطه از یکدیگر اشاره نمود. از دهه 70 کشور فرانسه از افزایش قابل توجهی در توسعه و رشد نظام آموزش پیش دبستانی برخوردار گردیده است.در این اثنا، با توجه به تغییرات آموزشی کشور، امکان حضور کلیه کودکان گروه سنی 5-3 سال در کلاس‌های پیش دبستانی فراهم گردید. از سال 1967، سن حضور دانش‌آموزان در مدارس مقطع  آموزش پایه  بین رده‌های سنی 16-6 سال تعیین گردیده است.


در قالب طرح بيلير طي سال‌هاي57- 1956 [9]انتقاداتي مطرح شد كه از آن جمله مي‌توان به ضرورت تغيير ساختار نظام آموزشي، ضرورت سازمان دهي مشاوره تحصيلي و همگاني نمودن آموزش، گسترش و تداوم آموزش غير پايه براي آحاد جامعه و نامتناسب بودن آموزش رايج ويژه دانش‌آموزان عقب مانده ذهني اشاره نمود.
مطابق قانون آبی(la loi haby de ) از ژوئیه سال1975، تنوع آموزشی در سیکل اول آموزش متوسطه ملغی شد و کولژ‌ها به ثبت‌نام از دانش‌ آموزان سال آخر ابتدایی در قالب آموزش رایگان و اجباری (تا رده سنی 16 سال) مبادرت نمودند. مدیریت نظام آموزش متوسطه، پیرو سیاست تمرکززدایی و قوانین مصوب سال‌های1983 و 1985میان دولت(وزارت آموزش و پرورش) و جوامع محلی، بخش‌ها، مناطق، مراکز کولژ و لیسه (دوره دوم آموزش متوسطه) تقسیم گردید. برخلاف مدیریت آموزش ابتدایی که از آغاز با مشارکت جوامع محلی همراه است، آموزش متوسطه تا ژانویه 1986 (طی180سال که از احداث نخستین لیسه‌های ناپلئون می‌گذشت) همچنان متمرکز و زیر سلطه مطلق دولت باقی مانده بود. تاثیر سیاست تمرکززدایی بر نظام متمرکز آموزش متوسطه همانند جنبش رهایی‌بخش کشور بوده است. مطابق قانون تمرکززدایی، به واسطه انتقال صلاحیت‌ها به نهادهای آموزش متوسطه، مدارس، محور اصلی نظم آموزشی محسوب گردید و در تطبیق سیاست‌های ملی با واقعیات محلی از آزادی عمل برخوردار شدند. تا پیش از تصویب قانون تمرکززدایی در آموزش متوسطه، کولژ و لیسه از جمله نهادهای آموزش عمومی ملی به شمار می‌آمدند.  


ساختار حال حاضر نظام آموزشي كشور در خلال دهه هاي 60 و 70 دستخوش تغييرات تدريجي گرديد كه از جمله اين تغييرات مي‌توان به تفكيك مقاطع آموزش ابتدايي و متوسطه از يكديگر اشاره نمود. از دهه 70 كشور فرانسه از افزايش قابل توجهي در توسعه و رشد نظام آموزش پيش دبستاني برخوردار گرديده است.در اين اثنا، با توجه به تغييرات آموزشي كشور، امكان حضوركليه كودكان گروه سني 5-3 سال در كلاسهاي پيش دبستاني فراهم گرديد. از سال 1967، سن حضور دانش‌آموزان در مدارس مقطع  آموزش پايه  بين رده‌هاي سني 16-6 سال تعيين گرديده است.
=== [[ساختار و سیاست های آموزشی فرانسه|ساختار و سیاست آموزشی]] ===
مقاطع آموزش پیش دبستانی، آموزش ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان مقاطع اصلی آموزشی کشور فرانسه را تشکیل می‌دهند. اکثریت شهروندان فرانسوی درمراکز آموزش متوسطه حضور یافته،دیپلم متوسطه دریافت نموده و برخی دیگر نیز به آموزش فنی و حرفه‌ای روی می‌آورند.


مطابق قانون آبی[10]از ژوئيه سال1975، تنوع آموزشي در سيكل اول آموزش متوسطه ملغي شد و کولژ‌ها به ثبت نام از دانش‌ آموزان سال آخر ابتدايي در قالب آموزش رايگان و اجباري (تا رده سني 16 سال) مبادرت نمودند. مديريت نظام آموزش متوسطه، پيرو سياست تمركززدايي و قوانين مصوب سال‌هاي1983 و 1985ميان دولت(وزارت آموزش و پرورش) و جوامع محلي، بخشها، مناطق، مراكز کولژ و ليسه (دوره دوم آموزش متوسطه) تقسيم گرديد. برخلاف مديريت آموزش ابتدايي كه از آغاز با مشاركت جوامع محلي همراه است، آموزش متوسطه تا ژانويه 1986 (طي180سال كه از احداث نخستين ليسه‌هاي ناپلئون مي‌گذشت) همچنان متمركز و زير سلطه مطلق دولت باقي مانده بود. تاثير سياست تمركززدايي بر نظام متمركز آموزش متوسطه همانند جنبش رهايي‌بخش كشور بوده است. مطابق قانون تمركززدايي، به واسطه انتقال صلاحيت‌ها به نهادهاي آموزش متوسطه، مدارس، محور اصلي نظم آموزشي محسوب گرديد و در تطبيق سياست‌هاي ملي با واقعيات محلي از آزادي عمل برخوردار شدند. تا پيش از تصويب قانون تمركز زدايي در آموزش متوسطه، کولژ و ليسه از جمله نهادهاي آموزش عمومي ملي به شمار مي‌آمدند.  
بر اساس آمار 2010-2009 وزارت آموزش و پرورش فرانسه بالغ بر 12 میلیون دانش آموز در مدارس این کشور به تحصیل مبادرت می‌نمایند.<ref>برگرفته از سایت http://www.education.gouv.fr/pid338/l-education-nationale-en-chiffres.html</ref> کشور فرانسه با برخورداری از تعداد 60 هزار مدرسه ابتدایی، به فراهم‌سازی تسهیلات آموزشی لازم برای دانش‌آموزان، در خلال 5 سال اول آموزش رسمی مبادرت نموده است. در3 سال اول آموزش رسمی، آموزش پایه در حوزه مهارت‌های پایه (ابتدایی ) ارائه گردیده و در دو سال باقی‌مانده دانش‌آموزان، آموزش‌های لازم را فراگرفته و مدارس ابتدایی را پشت سر می‌گذارند. مقطع آموزش متوسطه نیز خود به دو مرحله متوالی تقسیم می‌گردد که به نام سیکل یا دوره نام‌گذاری شده است. تقریباً کلیه کودکان رده‌های سنی 11 تا 15 سال در کولژ‌ها حضور  می‌یابند. تصمیم‌گیری‌های آموزشی درخصوص دروس تجدیدی، تعیین کلاس‌های بالاتر آموزشی،تغییر رشته تحصیلی با روند گفتگوی میان مدارس ( معلمان،کادر اجرائی و پرسنل دستیار)، اولیاء و نمایندگی‌های دانش‌آموزی صورت می‌گیرد. اگرچه معلمان به ابراز نظرات خود در شوراهای آموزشی مرکب از نمایندگان دانش‌آموزی،معلمان و والدین- مبادرت می‌نمایند،با این وجود والدین از حق تقاضای ورود دانش‌آموزان به مقاطع  بالاتر آموزشی و یا تقاضای تکرار سال تحصیلی گذشته برخوردار می‌باشند. درکلیه مدارس کشور،مشاوران متخصصی در جهت ارائه خدمات مشاوره  به دانش‌آموزان،والدین و معلمان در راستای برطرف‌سازی مشکلات آموزشی پیش روی دانش‌آموزان،در نظر گرفته شده است.در حال حاضر سال آخر ابتدایی نقطه آغازین آموزش کولژ می‌باشد که طی  آن دانش‌آموزان در خصوص برخی از موضوعات مورد علاقه خود به مطالعه پرداخته و به تعیین رشته تحصیلی مبادرت می‌نمایند.


'''2-11- ساختار و سیاست آموزشی'''
اکثریت قریب به اتفاق دانش‌آموزان کشور فرانسه در مدارس تحت نظارت وزارت آموزش ملی آموزش می‌بینند. با این وجود درحدود 100 هزار دانش‌آموزان مواجه با  معلولیت‌های مختلف جسمانی، در مدارس استثنایی و تحت حمایت وزارت بهداشت و بالغ بر200 هزار دانش‌آموز در کولژ‌های کشاورزی به تحصیل مبادرت می‌نمایند. در مجموع  بالغ بر300 هزار دانش‌آموز رده  سنی بالای 16 سال  تحت دوره‌های کارآموزی-  قرار گرفته‌اند. گفتنی است که مدارس خصوصی بالغ بر 15% از دانش‌آموزان مقطع آموزش ابتدایی و20% از دانش‌آموزان مدارس مقدماتی متوسطه را تحت پوشش قرار داده‌اند. اکثریت مدارس خصوصی کشور در زمره مدارس کاتولیک بوده  و با دولت قرارداد آموزشی منعقد می‌نمایند.


مقاطع آموزش پيش دبستاني، آموزش ابتدايي و راهنمایی و دبیرستان مقاطع اصلي آموزشي كشور فرانسه راتشكيل مي‌دهند. اكثريت شهروندان فرانسوي درمراكز آموزش متوسطه حضور يافته،ديپلم متوسطه دريافت نموده و برخي ديگر نيز به آموزش فني و حرفه اي روي مي‌آورند.
=== [[آموزش پیش دبستانی فرانسه|آموزش پیش دبستانی]] ===
[[پرونده:مهد.jpg|بندانگشتی|مهدکودک Eva Samuel kindergarten. برگرفته از سایت archdaily، قابل بازیابی از https://www.archdaily.com/]]
آموزش پیش دبستانی یکی از پایه‌های مهم نظام آموزشی فرانسه است که مرحله بین مهد کودک و دوره ابتدایی قرار می‌گیرد. دوره‌های آموزش پیش دبستانی در کشور فرانسه اختیاری و رایگان بوده و به منظور آموزش کودکان رده‌های سنی 6-2 سال در نظر گرفته شده است. آن دسته از کودکانی که تا روز اول سال تحصیلی مدارس به سن 2 سالگی رسیده باشند، مورد پذیرش واقع می‌گردند. کودکان رده سنی 2 سال(حدود 35% ) منحصرا در چارچوب مدارس و ظرفیت کلاس‌های آموزشی موجود و کلیه کودکان رده سنی3‌سال مورد پذیرش قرار می‌گیرند. با توجه به شرایط سنی کودکان، سه بخش برای کودکستان در نظر گرفته و کودکان بین این سه بخش تقسیم می‌شوند: بخش کودکان 3 ساله  بخش کودکان 4 ساله، وبخش  کودکان 5 ساله و برای کودکان زیر 3 ساله را نیز شامل می‌شود و به طور طبیعی بچه‌های شش ساله وارد دوره ابتدایی می‌شوند. تمام کودکان ساکن در فرانسه اعم از فرانسوی و غیر فرانسوی می‌توانند از این امکان آموزشی استفاده کنند. کمتر از 15% کودکان در مدارس خصوصی تعلیم می‌بنند و اصل لائیسیته و اختلاط پسر و دختر و برابری بین افراد را رعایت می‌کند و ساعات آموزشی نیز 26 ساعت در هفته است.


بر اساس آمار 2010-2009 وزارت آموز ش و پرورش فرانسه بالغ بر 12 ميليون دانش آموز در مدارس این كشور به تحصيل مبادرت مي‌نمايند.[11] كشور فرانسه با برخورداري از تعداد60 هزار مدرسه ابتدايي، به فراهم سازي تسهيلات آموزشي لازم براي دانش آموزان ، در خلال 5 سال اول آموزش رسمي‌مبادرت نموده است. در3 سال اول آموزش رسمي، آموزش پايه در حوزه مهارتهاي پايه (ابتدايي ) ارائه گرديده  ودر دو سال باقي مانده دانش آموزان، آموزش‌هاي لازم را فراگرفته ومدارس ابتدايي را پشت سر مي‌گذارند. مقطع آموزش متوسطه نيز خود به دو مرحله متوالي تقسيم مي‌گرددكه به نام سيكل يا دوره نامگذاري شده است. تقريباً كليه كودكان رده‌هاي سني 11 تا 15 سال در کولژ ها حضور  مي‌يابند. تصميم گيريهاي آموزشي درخصوص دروس تجديدي، تعيين كلاس‌هاي بالاترآموزشي،تغيير رشته تحصيلي با روند گفتگوي ميان مدارس ( معلمان،كادر اجرائي وپرسنل دستيار)، اولياء و نمايندگي‌هاي دانش آموزي صورت مي‌گيرد. اگرچه معلمان به ابراز نظرات خود در شوراهاي آموزشي مركب از نمايندگان دانش آموزي ،معلمان ووالدين- مبادرت مي‌نمايند،با اين وجود والدين از حق تقاضاي ورود دانش آموزان به مقاطع  بالاتر آموزشي و يا تقاضاي تكرار سال تحصيلي گذشته برخوردار مي‌باشند. دركليه مدارس كشور،مشاوران متخصصي در جهت ارائه خدمات مشاوره  به دانش آموزان،والدين ومعلمان در راستاي برطرف سازي مشكلات آموزشي پيش روي دانش آموزان،در نظر گرفته شده است .در حال حاضر سال آخر ابتدایی نقطه آغازين آموزش کولژ مي‌باشد كه طي  آن دانش آموزان در خصوص برخي از موضوعات مورد علاقه خود به مطالعه پرداخته و به تعيين رشته تحصيلي مبادرت مي‌نمايند.
از سال 1995 میلادی، طرح آموزش واقعی پیش دبستانی با اهداف دقیق و کارآموزان متبحر به‌اجرا گذارده شد. درتمام مدت 26 ساعت آموزش در هفته، آموزش زبان فرانسه از امتیاز ویژه‌ای برخوردار بوده و تسلط شفاهی و آشنایی با نوشتار،تقویت قدرت احساس، تخیل و قدرت خلاقیت دانش‌آموزان از طریق پرداختن به  آموزش هنری توسعه می‌یابد.


اكثريت قريب به اتفاق دانش آموزان كشور فرانسه  در مدارس تحت نظارت وزارت آموزش ملي آموزش مي‌بينند. با اين وجود درحدود 100 هزار دانش آموزان مواجه با  معلوليتهاي مختلف جسماني، در مدارس استثنايي و تحت حمايت وزارت بهداشت و بالغ بر200 هزار دانش آموز در کولژ‌هاي كشاورزي به تحصيل مبادرت مي‌نمايند. در مجموع  بالغ بر300 هزار دانش آموز رده  سني بالاي16 سال  تحت دوره‌هاي كار آموزي-  قرار گرفته اند. گفتني است كه مدارس خصوصي بالغ بر 15% از دانش آموزان مقطع آموزش ابتدايي و20 % از دانش آموزان مدارس مقدماتي متوسطه را تحت پوشش قرار داده اند. اكثريت مدارس خصوصي كشور در زمره مدارس كاتوليك بوده  و با دولت قرارداد آموزشي منعقد مي نمايند.
از آنجایی که کشور فرانسه از تجربه فراوانی در ارائه آموزش پیش دبستانی به کودکان برخوردار می‌‎باشد، از این روی بیش از99% کودکان رده سنی3 سال در این مدارس حضور می‌یابند. رقم مذکور درخصوص کودکان رده سنی 2 سال به 2/35% بالغ می‌گردد. تحصیل در مدارس عمومی ‌پیش دبستانی رایگان می‌باشد. مدارس پیش دبستانی موسسات عمومی مستقل نیستند بلکه مسئولیت ساختمان و بودجه‌های [[مالی]] آن به عهده شهرداری است. این مدارس نیز توسط شهرداری‌ها احداث واداره می‌گردند. طبق قانون اصلاحیه آموزشی مصوب15جولای1989و قانون مصوب 1975کلیه کودکان فرانسوی رده سنی3 سال از امکان حضور در مهدهای کودک برخوردار می‌باشند.علاوه بر این, قانون مصوب 6 سپتامبر 1995 نیز که در خصوص نمایش ساختار و نحوه عملکرد مهدهای کودک تصویب گردیده بر تقویت خصیصه‌های بالقوه کودکان، به فعل در آوردن آن در جهت شکل‌گیری شخصیت آنان و فراهم آوردن بهترین امکانات در جهت موفقیت کودکان در مدارس و یادگیری بیشتر تأکید دارد.


'''3-11- آموزش پیش دبستانی'''
گفتنی است درمهدهای کودک کشور فرانسه از تخصص‌های سرباز معلمان جهت آموزش کودکان استفاده می‌گردد چرا که خدمت سربازی درحال حاضر در کشور فرانسه به حالت تعلیق درآمده و با اجرای طرح جامع جذب سرباز معلم JAPD جایگزین گردیده است. از سوی دیگر،جهت جبران به حد نصاب نرسیدن تعداد ثبت نام کنندگان مهدهای کودک،که معمولاً در مناطق کم جمعیت وکوهستانی کشور رخ می‌دهد، کودکستان‌های بین منطقه‌ای تأسیس گردیده است که به ارائه خدمات آموزشی به کودکان نواحی مختلف مبادرت می‌نمایند. در مناطق کم جمعیت نیز کلاس‌های موقتی پاره‌وقت تشکیل می‌گردد.


آموزش پیش دبستانی یکی از پایه های مهم نظام آموزشی فرانسه است که مرحله بین مهد کودک و دوره ابتدایی قرار می گیرد . دوره‌هاي آموزش پيش دبستاني در كشور فرانسه اختياري و رايگان بوده وبه منظور آموزش كودكان رده هاي سني 6-2 سال در نظر گرفته شده است. آن دسته از كودكاني كه تا روز اول سال تحصيلي مدارس به سن 2 سالگي رسيده باشند، مورد پذيرش واقع مي‌گردند. كودكان رده سني 2 سال(حدود 35% ) منحصرا در چارچوب مدارس و ظرفيت كلاس هاي آموزشي موجود و كليه كودكان رده سني3‌سال مورد پذيرش قرار مي‌گيرند. با توجه به شرايط سني كودكان ، سه بخش براي كودكستان در نظر گرفته و كودكان بين اين سه بخش تقسيم مي شوند : بخش كودكان 3 ساله  بخش كودكان 4 ساله ، وبخش  كودكان 5 ساله و برای کودکان زیر 3 ساله را نیز شامل می شود و به طور طبیعی بچه های شش ساله وارد دوره ابتدایی می شوند. تمام کودکان ساکن در فرانسه اعم از فرانسوی و غیر فرانسوی می توانند از این امکان آموزشی استفاده کنند. کمتر از 15% کودکان در مدارس خصوصی تعلیم می بنند و اصل لائیسیته و اختلاط پسر و دختر و برابری بین افراد را رعایت می کند و ساعات آموزشی نیز 26 ساعت در هفته است.
متوسط آموزش هفتگی 26 ساعته به کودکان مقطع پیش دبستانی ارائه می‌گردد.  


از سال 1995 ميلادي، طرح آموزش واقعي پيش دبستاني با اهداف دقيق و كارآموزان متبحر به‌اجرا گذارده شد. درتمام مدت 26 ساعت آموزش در هفته، آموزش زبان فرانسه از امتياز ويژه اي برخوردار بوده و تسلط شفاهي و آشنايي با نوشتار،تقويت قدرت احساس، تخيل و قدرت خلاقيت دانش آموزان از طريق پرداختن به  آموزش هنري توسعه مي‌يابد.
==== سیاست‌های آموزشی پیش دبستانی ====
مهم‌ترین سیاست آموزشی مقطع پیش‌دبستانی فرانسه بر این اصل استوار است که مراکز پیش‌دبستانی به عنوان ابزاری جهت برخورداری از برابری فرصت محسوب می‌گردند، چرا که کودکان از طریق به کارگیری زبان و توسعه این وسیله ارتباطی، به آماده‌سازی خود در جهت پرداختن به تمرینات ذهنی که لازمه موفقیت در مقاطع آموزش ابتدایی و کولژ است، مبادرت می‌نمایند.  


از آنجايي كه كشور فرانسه از تجربه فراواني در ارائه آموزش پيش دبستاني به كودكان برخوردار مي‌باشد، از اين روي بيش از99% كودكان رده سني3 سال در اين مدارس حضور مي‌يابند. رقم مذكور درخصوص كودكان رده سني 2 سال به 2/35% بالغ مي‌گردد. تحصيل در مدارس عمومي ‌پيش دبستاني رايگان مي‌باشد. مدارس پیش دبستانی موسسات عمومی مستقل نیستند بلکه مسئولیت ساختمان و بودجه های مالی آن به عهده شهرداری است. این مدارس نيز توسط شهرداري ها احداث واداره مي‌گردند. طبق قانون اصلاحيه آموزشي مصوب15جولاي1989و قانون مصوب 1975كليه كودكان فرانسوي رده سني3 سال از امكان حضور در مهدهاي كودك برخوردار مي‌باشند.علاوه بر اين, قانون مصوب 6 سپتامبر 1995 نيز كه در خصوص نمايش ساختار و نحوه عملكرد مهدهاي كودك تصويب گرديده بر تقويت خصيصه‌هاي بالقوه كودكان، به فعل در آوردن آن در جهت شكل گيري شخصيت آنان و فراهم آوردن بهترين امكانات در جهت موفقيت كودكان در مدارس ويادگيري بيشتر تأكيد دارد.
در مهدهای کودک، اجرای بازی‌های مختلف از نقش مهمی ‌برخوردار می‌باشند، اما این امر بدین معنی نیست که درمراکز مذکور تدریس وجود ندارد. هیات نظارت ملی آموزش برفعالیت‌های اداری و آموزشی موسسات نیز نظارت می‌نماید. شورای مدارس نیز به بازدید حداقل یک بار در طول ترم از مدارس کشور مبادرت می‌نمایند. شورای نام‌برده همچنین به ارائه نظراتی درخصوص قوانین داخلی مدارس و تعیین برنامه‌های آموزشی هفتگی مدارس کشور مبادرت می‌نماید. چرخه آموزشی کشور سبب می‌گردد که تیم تدریس به تطبیق فعالیت‌های تدریس با روند آموزش و پیشرفت کودکان مبادرت نمایند. تیم تدریس  همچنین مسئولیت ارزشیابی میزان پیشرفت تحصیلی کودکان را بر عهده دارد. علاوه بر این تیم مذکور همچنین تعیین می‌نماید که کودکان ملزم به ثبت نام  در مدارس ابتدائی بوده و   یا می‌بایستی در سیستم آموزشی پیش دبستانی باقی بمانند.


گفتني است درمهدهاي كودك كشور فرانسه از تخصص هاي سرباز معلمان جهت آموزش كودكان استفاده مي‌گردد چرا كه خدمت سربازي درحال حاضر در كشور فرانسه به حالت تعليق در آمده و با اجراي طرح جامع جذب سرباز معلم JAPD جايگزين گرديده است. از سوي ديگر،جهت جبران به حد نصاب نرسيدن تعداد ثبت نام كنندگان مهدهاي كودك،كه معمولاً در مناطق كم جمعيت وكوهستاني كشور رخ مي‌دهد، كودكستان هاي بين منطقه اي تأسيس گرديده است كه به ارائه خدمات آموزشي به كودكان نواحي مختلف مبادرت مي‌نمايند. در مناطق كم جمعيت نيز كلاس‌هاي موقتي پاره وقت تشكيل مي‌گردد.  
از آنجایی که مدارس پیش دبستانی از نقش پیچیده‌ای در سیستم آموزشی کشور فرانسه برخوردار می‌باشند، از این روی مدرسین مراکز مذکور، مشابه مدرسین مدارس ابتدایی، دوره‌های آموزشی ویژه‌ای را گذرانده و پس  از گذراندن دوره3 ساله آموزشی (پس از اتمام تحصیلات آموزش متوسطه که به دریافت دیپلم متوسطه منتهی می‌گردد) به گذراندن دوره آموزشی2-1ساله تربیت مدرس در موسسات دانشگاهی تربیت معلم مبادرت می‌نمایند. پس از اتمام سال دوم آموزش دانشگاهی در مراکز تربیت مدرس، از دانشجویان موفق به عنوان معلمین مدارس دعوت به همکاری می‌گردد. معلمین مراکز آموزشی پیش دبستانی، به عنوان مدرسین رسمی نظام آموزش عمومی و ‌یا به عنوان مدرسین قراردادی مدارس خصوصی، از حقوق، وظایف و مسئولیت‌های مشابه معلمین مدارس ابتدایی برخوردار می‌باشند.  


متوسط آموزش هفتگي 26 ساعته به كودكان مقطع پيش دبستاني ارائه مي‌گردد.  
با وجود این که دوره پیش دبستانی رایگان و برای همگان قابل استفاده می‌باشد، اما با این حال، افزایش نرخ موالید درکشور فرانسه به وارد آمدن فشار بر پیکره نظام آموزشی کشور منجر گردیده است. به نحوی که افزایش غیرمنتظره نرخ زاد و ولد کودکان از سال2000 به بعد،‌ به انتظار بیش از17 هزار کودک در فهرست ثبت‌نامی منجر گردیده است. بنابر اعلام وزارت آموزش، طی سال 2002، مراکز آموزش پیش دبستانی با کاهش فضای آموزشی برای54 هزار کودک مواجه بوده‌اند که این امر خود به ایجاد مباحثاتی درخصوص تغییر امتیازات آموزشی از سنین پیش دبستانی به پایه منجر گردیده است.‌بیش از99درصد کودکان فرانسوی از رده سنی3 سال رهسپار مدرسه می‌گردند. افزون بر این، بالغ بر 5/35 درصد از کودکان به حضور در مراکز آموزشی،1 سال زودتر از موعد مقرر، مبادرت می‌نمایند.


'''سياستهاي آموزشي پیش دبستانی'''
تعداد مدارس پیش دبستانی در سال 2010-2009،حدود 16056 (که از این تعداد 133 خصوصی است)و 2539134 کودک در این مهد‌کودک‌ها آموزش دیدند.<ref>برگرفته از سایت http://www.education.gouv.fr/cid166/l-ecole-maternelle.html?menu=4</ref>


مهم‌ترين سياست آموزشي مقطع پيش‌دبستاني فرانسه بر اين اصل استوار است كه مراكز پيش‌دبستاني به عنوان ابزاري جهت برخورداري از برابري فرصت محسوب مي‌گردند، چرا كه كودكان از طريق به كارگيري زبان و توسعه اين وسيله ارتباطي، به آماده‌سازي خود در جهت پرداختن به تمرينات ذهني كه لازمه موفقيت در مقاطع آموزش ابتدايي و کولژ است، مبادرت مي‌نمايند.  
برای ثبت‌نام کودک باید به شهرداری مراجعه کرد و با ارائه مدارک مربوط به محل سکونت، شهرداری طی یک معرفی‌نامه شمارا به نزدیک‌ترین مرکز پیش دبستانی معرفی می‌نماید.


در مهدهاي كودك، اجراي بازي‌هاي مختلف از نقش مهمي ‌برخوردار مي‌باشند، اما اين امر بدين معني نيست كه درمراكز مذكور تدريس وجود ندارد. هيات نظارت ملي آموزش برفعاليت‌هاي اداري و آموزشي موسسات نيز نظارت مي‌نمايد. شوراي مدارس نيز به بازديد حداقل يك بار در طول ترم از مدارس كشور مبادرت مي‌نمايند. شوراي نامبرده همچنين به ارائه نظراتي درخصوص قوانين داخلي مدارس و تعيين برنامه‌هاي آموزشي هفتگي مدارس كشور مبادرت مي‌نمايد. چرخه آموزشي كشور سبب مي گردد كه تيم تدريس به تطبيق فعاليت‌هاي تدريس با روند آموزش و پيشرفت كودكان مبادرت نمايند. تيم تدريس   همچنين مسئوليت ارزشيابي ميزان پيشرفت تحصيلي كودكان را بر عهده دارد. علاوه بر اين تيم مذكور همچنين تعيين مي نمايد كه كودكان ملزم به ثبت نام   در مدارس ابتدائي بوده و   يا مي‌بايستي   در سيستم آموزشي پيش دبستاني باقي بمانند.
کودک در هفته چهار روز یعنی دوشنبه و سه شنبه و پنجشنبه و جمعه به مدرسه پیش‌دبستانی می‌رود و روزهای چهارشنبه، شنبه و یکشنبه تعطیل است.بنابراین خانواده‌هایی که زوجین شاغل هستند روزهای چهارشنبه فرزندشان را در مهد کودک نگهداری می‌کنند. ساعت رسمی آموزشی از ساعت 8:45 الی 11:30 است و والدین برای آوردن فرزندشان مراجعه می‌کنند. مراکز پیش دبستانی دارای رستوران‌هایی هستند که به آن کانتین می‌گویند. فرزندان زوجین شاغل، در همان محل مدرسه در رستوران غذا می‌خورند و والدین آنها ساعت 4:30 برای تحویل گرفتن آنان مراجعه می‌کنند. ساعات بعداز ظهر جزئی ساعات آموزشی نیست بلکه ساعت استراحت و بازی محسوب می‌شود.    


از آنجايي كه مدارس پيش دبستاني از نقش پيچيده اي در سيستم آموزشي كشور فرانسه برخوردار مي‌باشند، از اين روي مدرسين مراكز مذكور، مشابه مدرسين مدارس ابتدايي، دوره‌هاي آموزشي ويژه اي را گذرانده و پس   از گذراندن دوره3 ساله آموزشي (پس از اتمام تحصيلات آموزش متوسطه كه به دريافت ديپلم متوسطه منتهي مي‌گردد) به گذراندن دوره آموزشي2-1ساله تربيت مدرس در موسسات دانشگاهي تربيت معلم مبادرت مي‌نمايند. پس از اتمام سال دوم آموزش دانشگاهي در مراكز تربيت مدرس، از دانشجويان موفق به عنوان معلمين مدارس دعوت به همكاري مي گردد. معلمين مراكز آموزشي پيش دبستاني، به عنوان مدرسين رسمي‌ نظام آموزش عمومي و ‌يا به عنوان مدرسين قراردادي مدارس خصوصي، از حقوق، وظايف و مسئوليت هاي مشابه معلمين مدارس ابتدايي برخوردار مي باشند.  
=== [[آموزش های ابتدایی فرانسه|آموزش ابتدایی]] ===
در کشور فرانسه آموزش کودکان با دوره پیش‌دبستانی از 3 سالگی آغاز و سیکل 1 نامیده می‌شود. تحصیلات دوره ابتدایی نیز از 6 سالگی شروع می‌شود و پنج سال به طول می‌انجامد و  شامل کلاس‌های آمادگی – یک سال – کلاس‌های ابتدایی – 2 سال – و کلاس‌های متوسطه – 2 سال – می‌باشد. در طی این دوره 5 ساله کودکان با خواندن و نوشتن و ریاضیات،  یک زبان خارجی ( معمولا زبان انگلیسی ) و تکنولوژی‌های مدرن مانند کامپیوتر آشنا می‌شوند. این دوره 5 ساله در چارچوب سیکل 2 و 3 صورت می‌گیرد.  


با وجود این كه دوره پیش دبستانی رايگان و براي همگان قابل استفاده مي باشد، اما با اين حال، افزايش نرخ مواليد دركشور فرانسه به وارد آمدن فشار بر پيكره نظام آموزشي كشور منجر گرديده است. به نحوي كه افزايش غيرمنتظره نرخ زاد و ولد كودكان از سال2000 به بعد،‌ به انتظار بيش از17 هزار كودك در فهرست ثبت نامي منجر گرديده است. بنابر اعلام وزارت آموزش، طي سال 2002، مراكز آموزش پيش دبستاني با كاهش فضاي آموزشي براي54 هزار كودك مواجه بوده اند كه اين امر خود به ايجاد مباحثاتي درخصوص تغيير امتيازات آموزشي از سنين پيش دبستاني به پايه منجر گرديده است.‌بيش از99درصد كودكان فرانسوي از رده سني3 سال رهسپار مدرسه مي‌ گردند. افزون بر اين، بالغ بر 5/35 درصد از كودكان به حضور در مراكز آموزشي،1 سال زودتر   از موعد مقرر، مبادرت مي نمايند.
==== دوره‌های آموزش دبستانی ====
آموزش دبستانی، اجباری، رایگان و خاص کودکان 6 تا 11 ساله است. مدت آموزش در این مرحله 5 سال است که به سه دوره تقسیم می‌شود:


تعداد مدارس پیش دبستانی در سال 2010-2009 ،حدود 16056 (که از این تعداد 133 خصوصی است  )و 2539134 کودک در این مهد کودک ها آموزش دیدند.[12]
* دوره آمادگی (CP)  از 6 تا 7 سالگی ( برابر با کلاس اول ابتدایی ایران )؛
* دوره مقدماتی (CE1)  کلاس اول از 7 تا 8 سالگی ( برابر با کلاس دوم ابتدایی ایران )؛
* کلاس دوم (CE2) از 8 تا 9 سالگی ( برابر با کلاس سوم ابتدایی ایران )؛
* دوره میانه کلاس اول (CM1) از 9 تا 10 سالگی ( برابر با کلاس چهارم ایران )؛
* کلاس دوم (CM2) از 10 تا 11 سالگی ( برابر با کلاس پنجم ایران ).


برای ثبت نام کودک باید به شهرداری مراجعه کرد و با ارائه مدارک مربوط به محل سکونت ، شهرداری طی یک معرفی نامه شمارا به نزدیک ترین مرکز پیش دبستانی معرفی می نماید.
==== برنامه‌های درسی دبستان ====
از سال 1995 میلادی برنامه‌های ملی جدیدی وضع گردید. در هر یک از این سطوح، برنامه آموزشی شامل 26 ساعت در هفته می‌باشد که در 9 نیم روز گنجانیده شده است. فعالیت‌های آموزشی بر حسب سه محور اصلی زیر که اوقات آموزشی در مدرسه را به سه بخش تقسیم می‌کند، جهت داده می‌شوند:


کودک در هفته چهار روز یعنی دوشنبه و سه شنبه و پنجشنبه و جمعه به مدرسه پیش دبستانی می رود و روزهای چهارشنبه ، شنبه و یکشنبه تعطیل است .بنابراین خانواده هایی که زوجین شاغل هستند روزهای چهارشنبه فرزندشان را در مهد کودک نگهداری می کنند. ساعت رسمی آموزشی از ساعت 45/8 الی 30/11 است و والدین برای آوردن فرزندشان مراجعه می کنند. مراکز پیش دبستانی دارای رستوران هایی هستند که به آن کانتین می گویند. فرزندان زوجین شاغل، در همان محل مدرسه در رستوران غذا می خورند و والدین آنها ساعت 30/4 برای تحویل گرفتن آنان مراجعه می کنند. ساعات بعداز ظهر جزئ ساعات آموزشی نیست بلکه ساعت استراحت و بازی محسوب می شود.  
* فرانسه ( 9 ساعت )؛
* ریاضیات ( 5 ساعت )؛
* تاریخ، جغرافی، تعلیمات اجتماعی، علوم و فن‌آوری (4 ساعت)؛
* آموزش هنری، جسمانی و ورزش (6 ساعت).


'''4-11- آموزش ابتدایی'''
==== آموزش زبان خارجی ====
آموزش زبان خارجی در سال 2006 میلادی، از کلاس  CE2 و در سال 2007 میلادی از کلاس CE1 آغاز شده است و تقریباً یک ساعت و نیم اختصاص به آموزش زبان خارجی دارد.


در کشور فرانسه آموزش کودکان با دوره پيش دبستاني از 3 سالگی آغاز و سيكل 1 ناميده مي شود . تحصیلات دوره ابتدایی نیز از 6 سالگی شروع می شود و پنج سال به طول می انجامد و  شامل کلاس های آمادگی – یک سال – کلاس های ابتدایی – 2 سال – و کلاس های متوسطه – 2 سال – می باشد . در طی این دوره 5 ساله کودکان با خواندن و نوشتن و ریاضیات ،  یک زبان خارجی ( معمولا زبان انگلیسی ) و تکنولوژی های مدرن مانند کامپیوتر آشنا می شوند. اين دوره 5 ساله در چارچوب سيكل 2 و 3 صورت مي گيرد .  
==== آموزش دینی ====
از آنجا که مدرسه ملی فرانسه «لائیک» است، آموزش دین وجود ندارد مگر در سه دپارتمان رن علیا،رن سفلی و موزل (Haut-Rhin / Bas-Rhin / Moselle) که وضعیت خاص به‌جای مانده از گذشته را حفظ کرده‌اند.


'''دوره هاي آموزش دبستاني :''' آموزش دبستاني ، اجباري ، رايگان و خاص كودكان 6 تا 11 ساله است. مدت آموزش در اين مرحله 5 سال است كه به سه دوره تقسيم مي شود :
==== زنگ تفریح ====
میانگین زمان زنگ تفریح در مدارس ابتدایی، 15 دقیقه در نیمروز است.  


•   دوره آمادگي (CP)  از 6 تا 7 سالگي ( برابر با كلاس اول ابتدايي ايران )
==== مقررات درسی ====
مقررات دوگانه قانون مصوب سال 1975 مبین توجه به انطباق بیشتر آموزش با آهنگ خاص هر شاگرد می‌باشد: کودکانی که در پایان دوره آمادگی ( کلاس اول دبستان ) در دروس فرانسه و ریاضیات معلومات لازم را کسب نکرده باشند، نیز وارد کلاس اول دوره مقدماتی ( کلاس دوم دبستان ) می‌شوند و ضمن دنبال کردن برنامه این کلاس، به فراگیری دروس مذکور هم ادامه می‌دهند. در طی دوره مقدماتی ( کلاس‌های دوم و سوم دبستان ) شاگردانی که در درس‌های فرانسه و ریاضیات با مشکل مواجه هستند، می‌توانند روزی نیم ساعت جمعاً به مدت 2 ساعت در هفته، از آموزش تقویتی دروس مذکور استفاده کنند. به خاطر این تصمیمات و به لحاظ وضع بسیار انعطاف‌پذیر کلاس‌های مختلف از نظر ارتقاء کلاس، پیشرفت دانش‌آموزان بایستی بدون وقفه نمایان و یا حداقل،دفعات تکرار کلاسی ادامه یابد.


•   دوره مقدماتي (CE1)  كلاس اول از 7 تا 8 سالگي ( برابر با كلاس دوم ابتدايي ايران )
==== زندگی تحصیلی ====
انجمن اولیاء دانش‌آموزان در هر کودکستان و دبستان، از نمایندگان منتخب اولیاء تشکیل می‌شود. شورای مدرسه، از اجلاس مشترک انجمن اولیاء و شورای معلمان تشکیل می‌گردد و ریاست آن با مدیر مدرسه است. شورای مدرسه به صراحت در موارد زیر طرف مشورت قرار می‌گیرد: مقررات داخلی مدرسه، تشکیلات مربوط به مراقبت از کودکان، نحوه آگاهی دوجانبه و دریافت اطلاعات خانواده و معلمان از یکدیگر، نگهداری کودکان در خارج از ساعات کار مدرسه، ناهارخوری، فعالیت‌های مدسه در محدوده ساعات رسمی و بعد از وقت مدرسه، و بالاخره وضعیت بهداشت.


•   كلاس دوم (CE2) از 8 تا 9 سالگي ( برابر با كلاس سوم ابتدايي ايران )
==== معلمان ====
در دبستان‌ها، معلمان مرد و زن به کار آموزش می‌پردازند. این معلمان در دانش‌سراهای مقدماتی تربیت شده‌اند. پذیرش در این دانش‌سراها، از راه انجام مسابقه ورودی که همه دیپلمه‌های متوسطه در آن حق شرکت دارند، صورت می‌پذیرد. در زمینه‌ی نوآوری در تربیت حرفه‌ای معلمان، تصمیمات مهمی اتخاذ گردیده که از سال 1979 به مرحله اجرا در آمده است. تربیت این معلمان سه سال طول می‌کشد و مشتمل است بر:


•   دوره ميانه : كلاس اول (CM1) از 9 تا 10 سالگي ( برابر با كلاس چهارم ايران )
* یک سال آموزش پایه که در پایان آن دانشجو – معلمان، متعهد انجام خدمت دولتی می‌گردند؛
* دو سال آموزش تکمیلی که در بعضی قسمت‌ها با همکاری آموزش عالی انجام می‌شود. این دوره منتهی به دیپلم آموزش عمومی دانشگاهی و دیپلم معلمی می‌گردد؛
* دوره آموزشی سه ساله نامبرده شامل فعالیت‌های علمی و کارآموزی‌های متعدد است.


كلاس دوم (CM2) از 10 تا 11 سالگي ( برابر با كلاس پنجم ايران )
==== اطلاعات بیشتر ====
* از چه سنی آموزش عمومی اجباری است ؟ از سن 6 سالگی ثبت‌نام دانش آموز اجباری است و فقط دانش‌آموزانی می‌توانند از این امر استثنا شوند که بر اساس نظر کمسیون آموزش خاص تایید گردند.
* دانش‌آموز در چه مدرسه‌ای می‌تواند ثبت نام کند ؟ در یک مدرسه دولتی یا خصوصی و یا تعلیم در منزل. درمورد اخیر شخص باید از پیش شهرداری و بازرس آموزشی را مطلع نماید و همه ساله این امر باید تکرار شود زیرا دولت باید از وضعیت تحصیلی و سلامتی دانش‌آموز مطلع گردد.
* چگونه باید ثبت‌نام نمود ؟ مدارس دولتی در هر محله‌ای وجود دارد و شهرداری هر محله‌ای بر اساس وضعیت محل مسکونی و سطح کلاسی، دانش‌آموز را به نزدیک‌ترین مدرسه محل معرفی می‌کند.


'''برنامه هاي درسي دبستان :''' از سال 1995 ميلادي برنامه‌هاي ملي جديدي وضع گرديد. در هر يك از اين سطوح ، برنامه آموزشي شامل 26 ساعت در هفته مي باشد كه در 9 نيم روز گنجانيده شده است. فعاليت هاي آموزشي بر حسب سه محور اصلي زير كه اوقات آموزشي در مدرسه را به سه بخش تقسم مي كند، جهت داده مي شوند :
==== اقدام برای ثبت‌نام ====
از آنجا که مسئولیت ثبت‌نام دانش آموز به عهده شهرداری محل می‌باشد، شخص متقاضی به شهرداری محل مراجعه و با ارائه مدارک زیر، معرفی‌نامه‌ای را برای دانش‌آموز مورد نظر اخذ می‌نماید.  


1- فرانسه ( 9 ساعت ) ، رياضيات ( 5 ساعت )
==== مدارک لازم برای شهرداری ====
سند ازدواج یا برگه تایید خانواده(le livret de famille)، کارت شناسایی یا فتوکپی شناسنامه فرزند، قبض تلفن یا برق که به نام شخص متقاضی باشد زیرا آدرس منزل مسکونی در این قبض‌ها نوشته شده و دلالت بر اقامت در آن محل دارد، و دفترچه واکسیناسیون. هنگامی که مدارک مورد نظر توسط شهرداری پذیرفته و تایید گردید. شهرداری معرفی‌نامه‌ای به شخص می‌دهد تا برای ثبت‌نام به مدرسه معرفی شده مراجعه نماید. گفتنی است که از ماه آوریل برای سال تحصیلی جدید می‌توان اقدام نمود و اگر دانش‌آموز نیاز به تغییر مدرسه نداشته باشد همه ساله نیاز به تکرار ثبت نام نیست.


2- تاريخ، جغرافي، تعليمات اجتماعي، علوم و فن‌آوري (4 ساعت)،
=== [[آموزش كولژ يا دوره راهنمایی فرانسه|کولژ یا دوره راهنمایی]] ===


3- آموزش هنري، جسماني و ورزش (6 ساعت)
==== اصول ====
کولژها بر طبق قانون 11 ژوئیه 1975 با ساخت واحدی به وجود آمده‌اند و تمامی شاگردانی را که دوره دبستان را طی کرده‌اند، می‌پذیرند. کولژها دارای مسئولیت مضاعف زیر می‌باشند:


آموزش زبان خارجي : آموزش زبان خارجي در سال 2006 ميلادي ، از كلاس  CE2 و در سال 2007 ميلادي از كلاس CE1 آغاز شده است و تقريباً يك ساعت و نيم اختصاص به آموزش زبان خارجي دارد.
برخوردار ساختن تمام جوانان از یک فرهنگ یکنواخت به عنوان فرهنگ پایه، و راهنمایی تحصیلی و حرفه‌ای آنان برای نیل به هدف نخست، دیگر دانش‌آموزان به طور نظری بر حسب استعدادهایشان به گروه‌ها ( پایین رشته‌های تحصیلی ) تقسیم نشده، بلکه به منظور برخورداری از یک آموزش مشترک به کلاس‌های همانند بدون تمایز وارد می‌شوند و می‌توانند بر حسب مورد از برنامه‌های کمکی یا تکمیلی استفاده کنند.


آموزش ديني : از آنجا كه مدرسه ملي فرانسه «لائيك» است، آموزش دين وجود ندارد مگر در سه دپارتمان رن علیا،رن سفلی و موزل [13]كه وضعيت خاص به‌جاي مانده از گذشته را حفظ كرده‌اند.
راهنمایی‌های بعدی به صورت زیر تدارک دیده می‌شوند:


زنگ تفريح : ميانگين زمان زنگ تفريح در مدارس ابتدايي ، 15 دقيقه در نيمروز است  
از سال سوم ( هشتمین سال تحصیلی ) از طریق انتخاب‌هایی که به شاگردان امکان می‌دهد درباره‌ی آن چه برایشان مرجع است آگاهی پیدا کنند و استعدادهای خود را بیازمایند، قسمتی از برنامه‌ی راهنمایی انجام می‌گیرد.


'''مقررات درسي :''' مقررات دوگانه قانون مصوب سال 1975 مبين توجه به انطباق بيشتر آموزش با آهنگ خاص هر شاگرد مي باشد : كودكاني كه در پايان دوره آمادگي ( كلاس اول دبستان ) در دروس فرانسه و رياضيات معلومات لازم را كسب نكرده باشند ، نيز وارد كلاس اول دوره مقدماتي ( كلاس دوم دبستان ) مي شوند و ضمن دنبال كردن برنامه اين كلاس ، به فراگيري دروس مذكور هم ادامه مي دهند. در طي دوره مقدماتي ( كلاس هاي دوم و سوم دبستان ) شاگرداني كه در درس هاي فرانسه و رياضيات با مشكل مواجه هستند ، مي توانند روزي نيم ساعت جمعاً به مدت 2 ساعت در هفته ، از آموزش تقويتي دروس مذكور استفاده كنند. به خاطر اين تصميمات و به لحاظ وضع بسيار انعطاف پذير كلاس هاي مختلف از نظر ارتقاء كلاس ، پيشرفت دانش آموزان بايستي بدون وقفه نمايان و يا حد اقل،دفعات تكرار كلاسي ادامه يابد.
برخی از این انتخاب‌ها خصلت فنی دارند بدون آنکه هدف شغلی که این انتخاب‌ها نهایتاً بدان منتهی می‌شود، چندان مورد نظر باشد:


'''زندگي تحصيلي :'''انجمن اولياء دانش آموزان در هر كودكستان و دبستان ، از نمايندگان منتخب اولياء تشكيل مي شود . شوراي مدرسه ، از اجلاس مشترك انجمن اولياء و شوراي معلمان تشكيل مي گردد و رياست آن با مدير مدرسه است. شوراي مدرسه به صراحت در موارد زير طرف مشورت قرار مي گيرد : مقررات داخلي مدرسه ، تشكيلات مربوط به مراقبت از كودكان ، نحوه آگاهي دوجانبه و دريافت اطلاعات خانواده و معلمان از يكديگر ، نگهداري كودكان در خارج از ساعات كار مدرسه ، ناهار خوري ، فعاليت هاي مدسه در محدوده ساعات رسمي و بعد از وقت مدرسه ، و بالاخره وضعيت بهداشت.
* به وسیله‌ی ارائه‌ی اطلاعات به صورت گروهی و فردی به دانش‌آموزان و اولیاء آنان؛
* بالاخره از راه گفت و شنودی که لازم است در جریان راهنمایی، به هنگام انتخاب‌های مهم بین خانواده، معلمان مشاور و راهنما انجام شود.


'''معلمان :'''در دبستان ها ، معلمان مرد و زن به كار آموزش مي پردازند. اين معلمان در دانشسراهاي مقدماتي تربيت شده اند. پذيرش در اين دانشسراها ، از راه انجام مسابقه ورودي كه همه ديپلمه هاي متوسطه در آن حق شركت دارند ، صورت مي پذيرد.
==== موارد درسی کولژ ====
برنامه‌های آموزش کولژ شامل دو دوره می‌باشد که هر دوره دو سال طول می‌کشد:


•   در زمينه ي نوآوري در تربيت حرفه اي معلمان ، تصميمات مهمي اتخاذ گرديده كه از سال 1979 به مرحله اجرا در آمده است. تربيت اين معلمان سه سال طول مي كشد و مشتمل است بر :
دوره‌ی مشاهده: کلاس اول و دوم کولژ ( به ترتیب سال‌های ششم و هفتم تحصیل )


•   يك سال آموزش پايه كه در پايان آن دانشجو – معلمان ، متعهد انجام خدمت دولتي مي گردند.
دوره‌ی راهنمایی: کلاس‌های سوم و چهارم کولژ ( به ترتیب سال‌های هشتم و نهم تحصیل ) در طی این چهار سال، شاگردان تحصیلات مشترکی را که مواد درسی و ساعات هفتگی آن در زیر بیان می‌شود، دنبال می‌کنند:


•   دو سال آموزش تكميلي كه در بعضي قسمت ها با همكاري آموزش عالي انجام مي شود. اين دوره منتهي به ديپلم آموزش عمومي دانشگاهي و ديپلم معلمي مي گردد.
* مواد درسی: زبان فرانسه، ریاضیات، زبان خارجی؛
* دوره مشاهده: 5 ساعت، 3 ساعت، 3 ساعت؛
* ساعات هفتگی ( دوره راهنمایی ): 5 ساعت، 4 ساعت، 3 ساعت؛
* تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، تعلیمات اجتماعی  3 ساعت 3 ساعت؛
* علوم تجربی 3 ساعت  3ساعت؛
* آموزش هنری   2 ساعت   2  ساعت؛
* آموزش یدی و فنی    2 ساعت 2/1-1 ساعت؛
* تربیت بدنی و ورزش    3 ساعت  3  ساعت.


•   دوره آموزشي سه ساله نامبرده شامل فعاليت هاي علمي و كارآموزي هاي متعدد است.
بنابراین، ساعات هفتگی در دوره مشاهده 24 ساعت بوده و ممکن است ساعات زیر برای دروس فرانسه، ریاضیات و زبان خارجی به آن اضافه شود:


'''اطلاعات بيشتر'''
ساعت تقویتی ( برای هر یک از سه درس نام‌برده )، فعالیت‌های تکمیلی که معمولاً در مرکز اسناد و اطلاعات موسسات آموزشی انجام می‌شود در دوره‌ی راهنمایی، ساعات دروس هفتگی علاوه بر 2/1 24 ساعت مذکور در جدول، شامل دو یا سه ساعت دیگر نیز می‌شود که صرف آموزش موادی می‌گردد که دانش‌آموزان ناگزیرند از بین مواد زیر انتخاب نمایند.


الف - از چه سني آموزش عمومي اجباري است ؟ از سن 6 سالگي ثبت نام دانش آموز اجباري است و فقط دانش آموزاني مي توانند از اين امر استثنا شوند كه بر اساس نظر كمسيون آموزش خاص تاييد گردند.  
* زبان لاتین، زبان یونانی، زبان خارجی دوم: 3 ساعت؛
* مواد انتخابی در زمینه‌ی تکنولوژی: تقویت زبان خارجی اول،2 ساعت.


ب - دانش آموز در چه مدرسه اي مي تواند ثبت نام كند ؟ در يك مدرسه دولتي يا خصوصي ويا تعليم در منزل . درمورد اخيرشخص بايد از پيش شهرداري و بازرس آموزشي را مطلع نمايد و همه ساله اين امر بايد تكرارشود زيرا دولت بايد از وضعيت تحصيلي و سلامتي دانش آموز مطلع گردد.
در صورتی که دانش‌آموزان بخواهند، البته به صورت اختیاری انتخاب یکی دیگر از موادی که در بالا آمده برای آنان هست. برای دروس فرانسه، ریاضیات، زبان‌های خارجی نیز برنامه‌های کمکی پیش‌بینی شده است که در متن ساعات درس منظور و به صورت آموزش غیر یکنواخت، منطبق با نیازهایی هر دانش‌آموز انجام می‌یابد.


ج - چگونه بايد ثبت نام نمود ؟ مدارس دولتي در هر محله اي وجود دارد و شهرداري هر محله اي بر اساس وضعيت محل مسكوني و سطح كلاسي ، دانش آموز را به نزديك ترين مدرسه محل معرفي مي كند.
==== آموزش حرفه‌ای مقدماتی ====
دانش‌آموزانی که در پایان کلاس دوم کولژ ( سال هفتم تحصیل ) حداقل 14 و حداکثر16 سال داشته باشند و بخواهند یک دوره‌ی آموزش حرفه‌ای مقدماتی ببینند می‌توانند وارد کلاس‌های حرفه‌ای مقدماتی سطح معمولی و کلاس‌های مقدماتی کارآموزی بشوند. هدف از تشکیل کلاس‌های حرفه‌ای مقدماتی سطح معمولی آن است که دانش‌آموزانی که دست کم 14 سال دارند، در انتخاب حرفه یاری دهند. به این منظور، اطلاعاتی در زمینه‌ی بسیاری از حرفه‌های نزدیک به هم به آنان داده، امکان به کار انداختن استعدادها و سنجش آن را در اختیار ایشان قرار می‌دهند. کلاس‌های مقدماتی که کارآموزی، افراد 14-15 ساله‌ای را که مسیر شغلی خود را انتخاب کرده‌اند، می‌پذیرند. آموزش در این نوع کلاس‌ها به طور متناوب است بدین معنی که شاگردان – قسمتی از وقت خود را در موسسه آموزشی و قسمتی از وقت خود را در موسسه‌ی آموزشی و قسمتی را در کارخانه‌ای می‌گذرانند که برای کارآموزی آنان نظر گرفته شده است.


'''اقدام براي ثبت نام :''' از آنجا كه مسئوليت ثبت نام دانش آموز به عهده شهرداري محل مي باشد ، شخص متقاضي به شهرداري محل مراجعه و با ارائه مدارك زير ، معرفي نامه اي را براي دانش آموز مورد نظر اخذ مي نمايد.  
==== تعداد شاگردان ====
علی الاصول تعداد شاگردان هر کلاس در کولژ 24 نفر است. بادر نظر گرفتن مقتضیات ممکن است این تعداد به حداقل 16 نفر تقلیل یاحداکثر به 30 نفر برسد. موسسات آموزشی که کلاس‌های مذکور با تعداد بین 25 نفر دانش‌آموز در آن‌ها دایر گردد، حق دارند به میزان یک ساعت هفتگی به ازاء هر شاگرد مازاد بر 24 نفر، اعتبار کافی دریافت کنند.


'''مدارك لازم براي شهرداري :''' سند ازدواج يا برگه تاييد خانواده[14]، كارت شناسايي يا فتوكپي شناسنامه فرزند ، قبض تلفن يا برق كه به نام شخص متقاضي باشد زيرا آدرس منزل مسكوني در اين قبض ها نوشته شده و دلالت بر اقامت در آن محل دارد ، و دفترچه واكسيناسيون .هنگامي كه مدارك مورد نظر توسط شهرداري پذيرفته و تاييد گرديد . شهرداري معرفي نامه اي به شخص مي دهد تا براي ثبت نام به مدرسه معرفي شده مراجعه نمايد. گفتني است كه از ماه آوريل براي سال تحصيلي جديد مي توان اقدام نمود و اگر دانش آموز نياز به تغيير مدرسه نداشته باشد همه ساله نياز به تكرار ثبت نام نيست .
==== اصول ====
هدف راهنمایی، کمک به شاگرد در طی دوره‌ی آموزشی است به نحوی که از روی شناخت علت، به انتخاب تحصیلی و شغلی بپردازد. بنابراین، راهنمایی جزء انفکاک‌ناپذیر آموزش و پرورش می‌باشد و مبتنی است بر: مشاهده‌ی مستمر شاگردان، اطلاع در مورد دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان، گفت و شنود بین اعضاء گروه  به شرحی که خواهد آمد مرکب است از شاگرد، معلمان او، اولیاء دانش‌آموز و حتما مشاور راهنما  مشورت و هماهنگی بین اعضای شورای کلاس، این شورا به طوری که بعداً خواهیم گفت از معلمان هر کلاس، دو نفر نماینده از طرف اولیاء 2 نفر نماینده شاگردان کلاس، به ریاست رئیس مدرسه یا نماینده‌ی او تشکیل می‌شود. ممکن است راهنمایی تعلیماتی، مشاور راهنما، پزشک، مددکار اجتماعی و مربی بهداشت نیز در این شورا شرکت کنند.


'''5-11- كولژ  يا دوره راهنمايي :'''
این تلفیق و هماهنگی نظرات منتج ارائه پیشنهاد راهنمایی می‌شود و در صورت انطباق با نظری که قبلاً خانواده در این زمینه اعلام داشته است به عنوان تصمیم راهنمایی تلقی می‌گردد. چنانچه پیشنهاد مذکور منطبق با نظر خانواده نباشد، خانواده در صورت تمایل می‌تواند از کمیسیونی که عهده‌دار این امور است درخواست رسیدگی نماید یا آنکه موافقت خود را با شرکت فرزند خود در امتحانی که در این باره برگزار می‌شود، اعلام دارد. ضوابطی خاص برای پذیرش دانش‌آموزانی که در مدارس دولتی ادامه دهند.


'''الف – اصول :''' کولژ ها بر طبق قانون 11 ژوئيه 1975 با ساخت واحدي به وجود آمده اند و تمامي شاگرداني را كه دوره دبستان را طي كرده اند، مي پذيرند.  کولژ ها داراي مسئوليت مضاعف زير مي باشند :
==== شورای دبیران ====
این شورا متشکل از دبیران هر کلاس و هر سه ماه یک بار به منظور رسیدگی به وضع تحصیلی یکایک شاگردان و ارائه‌ی پیشنهادات مربوطه به راهنمایی آنان تشکیل می‌شود. مشاور راهنمایی می‌تواند در فعالیت‌های این شورا شرکت کنند.


- برخوردار ساختن تمام جوانان از يك فرهنگ يكنواخت به عنوان فرهنگ پايه ، وراهنمايي تحصيلي و حرفه اي آنان براي نيل به هدف نخست ، ديگر دانش آموزان به طور نظري بر حسب استعدادهايشان به گروهها ( پايين رشته هاي تحصيلي ) تقسيم نشده ، بلكه به منظور برخورداري از يك آموزش مشترك به كلاس هاي همانند بدون تمايز وارد مي شوند و مي توانند بر حسب مورد از برنامه هاي كمكي يا تكميلي استفاده كنند.
==== شورای کلاس ====
این شورا در پایان هر سه ماه تحصیلی به ریاست رئیس مدرسه یا نماینده‌ی او تکمیل می‌گردد و مرکب است از دبیران کلاس، 2 نفر نماینده از طرف اولیاء دانش‌آموزان 2 نفر نماینده از طرف دانش‌آموزان کلاس راهنمایی تعلیماتی، مشاور راهنما پزشک مدرسه و مددکار اجتماعی  و مربی بهداشت نیز می‌توانند در آن شرکت کنند.


- راهنمايي هاي بعدي به صورت زير تدارك ديده مي شوند :
شورای کلاس دارای نقش دوگانه‌ی زیر است: از یک طرف با توجه به نظرات و توصیه‌هایی که توسط شورای دبیران شده است و نیز اطلاعاتی که توسط اعضاء فراهم می‌شود، نظر و پیشنهاد مربوط به تحصیلات شاگرد را به شکل نهایی ارائه می‌کند و از سوی دیگر به بررسی تمام مسائل آموزشی و پژوهشی مربوط به وضع کلی کلاس می‌پردازد.


از سال سوم  ( هشتمين سال تحصيلي ) از طريق انتخاب هايي كه به شاگردان امكان مي دهد در باره ي آن چه برايشان مرجع است آگاهي پيدا كنند و استعدادهاي خود را بيازمايند، قسمتي از برنامه ي راهنمايي انجام مي گيرد.
==== گروه تربیتی ====
گروه تربیتی که مسئولیت هر دانش‌آموز را به عهده دارد از خود دانش‌آموز، دبیران و اولیاء او و احتمالاً مشاور و راهنما تشکیل می‌شود. این گروه نقش مشورتی دارد و در جهت بهبود وضع تحصیلی و راهنمایی مطلوب رابطه‌ی گفت و شنود مستمر بین اعضاء خود برقرار می‌نماید.


برخي از اين انتخاب ها خصلت فني دارند بدون آنكه هدف شغلي كه اين انتخاب ها نهايتاً بدان منتهي مي شود، چندان مورد نظر باشد :
==== زندگی تحصیلی ====
در هر کولژ یا دبیرستان، کارکنان، اولیاء دانش‌آموزان همراه با خود شاگردان، یک مجمع تحصیلی تشکیل می‌دهند. این مجمع از میان اعضای خود، در هر یک از رده‌های سه گانه مذکور، تعداد معینی نماینده برای عضویت در شورای موسسه انتخاب می‌کند. شورای موسسه به ریاست رئیس موسسه تشکیل می‌شود و نقش آن عبارت است:  


- به وسيله ي ارايه ي اطلاعات به صورت گروهي و فردي به دانش آموزان و اولياء آنان  
* تصویب بودجه و مقررات داخلی موسسه؛
* ارائه‌ی نظرات و پیشنهادات لازم در مورد کار مدرسه از لحاظ آموزشی و پژوهشی؛
* و نیز درباره‌ی سایر مسائل مربوط به وضع مدرسه و مجمع مدرسه و مجمع تحصیلی ( مرکب از دانش‌آموزان، اولیاء آنان و کارکنان مدرسه ) به شکل محدود.


- بالاخره از راه گفت و شنودي كه لازم است در جريان راهنمايي ، به هنگام انتخاب هاي مهم بين خانواده ، معلمان مشاور و راهنما انجام شود.
این شورا، شورای انضباطی را تشکیل می‌دهد.


'''ب – موارد درسي کولژ :''' برنامه هاي آموزش کولژ شامل دو دوره مي باشد كه هر دوره دو سال طول مي كشد :
==== گواهینامه‌های تحصیلی ====
شاگردانی که به سن 14 سالگی رسیده‌اند، می‌توانند در امتحانات گواهینامه‌ی تحصیلات ابتدایی شرکت کنند. از سال 1981 به کسانی که دوره‌ی آموزشی کولژ را می‌گذرانند، مدرکی به نام گواهینامه‌ی تحصیلات کولژ اعطاء می‌گردد. این گواهینامه، جانشین گواهینامه دوره‌ی اول متوسطه می‌باشد و در پایان سال چهارم کولژ داده می‌شود، خواه با توجه به نتایج ارزشیابی مستمر معلومات شاگرد در کولژهای دولتی و غیردولتی طرف قرار داد دولت، خواه بعد از امتحانی که در موسسات غیردولتی که قراردادی هم با دولت ندارند، برگزار می‌شود یا در مورد داوطلبانی که بدون ورود به مدرسه، به طور آزاد ( متفرقه ) امتحان می‌دهند.


دوره ي مشاهده : كلاس اول و دوم کولژ ( به ترتيب سال هاي ششم و هفتم تحصيل )
=== [[آموزش متوسطه فرانسه|دبیرستان]] ===
مقطع آموزش تکمیلی متوسطه (لیسه) نیز مدت زمان 3 سال به طول می‌انجامد. دبیرستان‌ها دانش‌آموزانی را که دوره کولژ را تمام کرده باشند، می‌پذیرند و باتوجه به زمینه راهنمایی‌شان آنان را طی دوره سه ساله دبیرستان یعنی سال‌های دهم، یازدهم و دوازدهم تحصیل، در یکی از رده‌های زیر تربیت می‌کنند: در جهت دیپلم تحصیلات متوسطه، در جهت دیپلم فنی و در جهت گواهی فنی. مجموع سنوات آموزشی تحصیلات پیش دانشگاهی کشورفرانسه 12سال به طول انجامیده و به اخذ مدرک دیپلم متوسطه(Baccalaureate (Bac)) منتهی می‌گردد. امتحانات دیپلم تحصیلات متوسطه شامل دروس اجباری و انتخابی است. دیپلم تحصیلات متوسطه مبین درجه‌ای از فرهنگ عمومی است و معرف آمادگی فرد برای آن که مستقیماً به شغل معینی بپردازد، نمی‌باشد. دیپلم مذکور به منزله مجوز ادامه تحصیل فرد در دانشگاه یا در مدارس سطح بالا که مدرسه بزرگ نامیده می‌شوند (در زمره مدارس عالی به حساب می‌آید) و یا در بخش‌های تربیت تکنسین عالی است.


دوره ي راهنمايي : كلاس هاي سوم و چهارم کولژ ( به ترتيب سال هاي هشتم و نهم تحصيل ) در طي اين چهار سال ، شاگردان تحصيلات مشتركي را كه مواد درسي و ساعات هفتگي آن در زير بيان مي شود ، دنبال مي كنند :
گفتنی است که طی مقطع آموزشی دبیرستان دانش‌آموزان به سوی 3 محور تحصیلی ذیل هدایت می‌گردند:


مواد درسي : زبان فرانسه ، رياضيات ، زبان خارجي
الف: محورآموزشی که به آموزش متوسطه عمومی و فنی منتهی گردیده و مشتمل بر یک دوره آموزشی 2ساله دیگر می‌باشد که دانش‌آموزان در سن 15 سالگی آن را به اتمام رسانده و بر اساس نتایج تحصیلی خود در یکی از زمینه‌های ذیل آموزش می‌بینند:


دوره مشاهده : 5 ساعت ، 3 ساعت ، 3 ساعت
* دوره 3 ساله آموزش عمومی(مشتمل بر رشته‌های ریاضی فیزیک،علوم تجربی،اقتصاد...) که به احراز دیپلم متوسطه(BAC) منتهی می‌گردد؛
* دوره 3 ساله تکنسین رشته‌های مکانیک، الکترونیک،عمران،فیزیک،شیمی،بازرگانی و.. که به احراز دیپلم تکنیسین(B.T.) منتهی می‌گردد؛
* دوره 2 ساله آموزشی که منتهی به احراز گواهینامه تحصیلات حرفه‌ای(BEP) نظیر اتومکاتیک، بدنه ماشین، تراشکاری، جوشکاری، ریخته‌گری و.... می‌گردد.


ساعات هفتگي ( دوره راهنمايي ) : 5 ساعت ، 4 ساعت ، 3 ساعت
ب: محور آموزشی که به تحصیلات فنی و حرفه‌ای مشتمل بر دوره3 ساله آموزشی و احراز گواهینامه توانایی حرفه‌ای(CAP)منتهی می‌گردد. دراین محور دانش‌آموزان رده‌های سنی 17- 16سال به تحصیل در250 رشته تخصصی مبادرت می‌نمایند.


تاريخ ، جغرافيا ، اقتصاد ، تعليمات اجتماعي   3 ساعت 3 ساعت
ج: محور آموزش حرفه‌ای که بر آموزش حرفه‌ای3- 1سال مشتمل بوده و  به احراز گواهینامه تحصیلات حرفه‌ای(CEP)منتهی می‌گردد.


علوم تجربي 3 ساعت  3ساعت
==== ساختار آموزشی ====
طول دوره تحصیل در لیسه، 3 سال تمام با مشخصات به شرح ذیل می‌باشد:


آموزش هنري   2 ساعت   2  ساعت
* سال اول:‌ از سال اول مقطع آموزش تکمیلی متوسطه (لیسه) تحت عنوان کلاس تعیین کننده(Classe de Determination) یاد می‌گردد، چرا که تحصیلات مقاطع بالاتر طی این سال برحسب عملکرد دانش‌آموزان مشخص می‌گردد. با توجه به عدم تجانس سطح ورودی دانش‌آموزان،3 ماه اول آموزش به مرور و استحکام‌بخشی به آموخته‌ها و روش کار (یادداشت‌برداری، سازماندهی‌کاری، فراهم‌سازی مقدمات تحقیقات کتابخانه‌ای و …) اختصاصی دارد؛
* سال دوم: طی سال دوم لیسه، دانش‌آموزان برحسب عملکرد تحصیلی خود، طی سال نخست لیسه، به یکی از 3شاخه دیپلم متوسطه عمومی، دیپلم تکنولوژیک و یا دیپلم حرفه‌ای هدایت می‌گردند؛
* سال سوم (سال پایانی لیسه): پس از کسب موفقیت دانش‌آموزان در آزمون زبان فرانسه که در پایان سال دوم مقطع لیسه برگزار می‌گردد، دانش‌آموزان برحسب شاخه انتخابی و نوع دیپلم به گذراندن سایر دروس طی سال سوم لیسه مبادرت نموده و نهایتاً در آزمون پایانی شرکت می‌نمایند.


آموزش يدي و فني    2 ساعت 2/1-1 ساعت
==== اهداف آموزشی ====
از جمله مهم‌ترین اهداف ملی دوره آموزش لیسه (سیکل دوم آموزش متوسطه) می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:


تربيت بدني و ورزش    3 ساعت   3  ساعت
* دستیابی به شناخت‌ رشته‌ای (تحصیلی)به عنوان زیر بنای فرهنگ و کارآموزی؛
* دستیابی به روش‌کاری منسجم به منظور برخورداری از استقلال در تنظیم برنامه کار فردی و گروهی و تقویت حس مسئولیت‌پذیری؛
* هدایت مناسب دانش‌آموزان به ادامه تحصیل و اشتغال در بازار کار.


- بنابر اين ، ساعات هفتگي در دوره مشاهده 24 ساعت بوده و ممكن است ساعات زير براي دروس فرانسه ، رياضيات و زبان خارجي به آن اضافه شود :
==== مدیریت آموزشی ====
مدیریت نظام آموزش متوسطه، پیرو سیاست تمرکززدایی و قوانین مصوب سال‌های1983 و 1985میان دولت(وزارت آموزش و پرورش) و جوامع محلی، بخش‌ها، مناطق، مراکز کولژ و لیسه (دوره دوم آموزش متوسطه) تقسیم گردیده است. تاثیر سیاست تمرکززدایی بر نظام متمرکز آموزش متوسطه همانند جنبش رهایی‌بخش کشور بوده است. مطابق قانون تمرکززدایی، به واسطه انتقال صلاحیت‌ها به نهادهای آموزش متوسطه، مدارس، محور اصلی نظم آموزشی محسوب گردیده و در تطبیق سیاست‌های ملی با واقعیات محلی از آزادی عمل برخوردار می‌باشند. بدین ترتیب، مأموریت مدارس دولتی، فراتر از آموزش تلقی گردیده است. به نحوی که در تدوین سیاست‌های توسعه و عمران، نواحی، بخش‌ها و مناطق، به ویژه مناطق محروم و حاشیه‌ای شهرها از نقش فعال‌تری برخوردار گردیده‌اند. برخلاف مدیریت آموزش ابتدایی که از آغاز با مشارکت جوامع محلی همراه است، آموزش متوسطه تا ژانویه 1986 (طی180سال که از احداث نخستین لیسه‌های ناپلئون می‌گذشت) همچنان متمرکز و زیر سلطه مطلق دولت باقی مانده بود.


3- ساعت تقويتي ( براي هر يك از سه درس نامبرده ) ، فعاليت هاي تكميلي كه معمولاً در مركز اسناد و اطلاعات موسسات آموزشي انجام مي شود در دوره ي راهنمايي، ساعات دروس هفتگي علاوه بر 2/1 24 ساعت مذكور در جدول ، شامل دو يا سه ساعت ديگر نيز مي شود كه صرف آموزش موادي مي گردد كه دانش آموزان ناگزيرند از بين مواد زير انتخاب نمايند.
پیرو سیاست تمرکززدایی، نقش دولت در آموزش عبارت از تعریف اهداف ملی آموزشی، تدوین سیاست‌های آموزشی و اداری، پرداخت حقوق کادر آموزشی، سرمایه‌گذاری درحوزه تأمین تجهیزات و نرم‌افزارهای آموزشی، ابزار دیداری و شنیداری، ابزار تخصصی الکترونیک و ابزار ارتباطی از راه دور می‌باشد. مهم‌ترین نقش بخش‌ها، مناطق و جوامع محلی عبارت از برنامه‌ریزی فعالیت‌هایی همچون تدریس، بسیج سرمایه‌گذاری، گردش امور جاری نهادهای آموزشی و برقراری رابطه سازنده میان جامعه و نظام آموزشی می‌باشد.از جمله مهم‌ترین نقش‌های تعیین‌کننده مناطق و جوامع محلی (با مشارکت شهرداری‌ها) در زمینه برنامه‌ریزی فعالیت‌های آموزشی می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:


زبان لاتين ، زبان يوناني ، زبان خارجي دوم : 3 ساعت
* تعیین نیازمندی‌های آموزشی موجود در سطح منطقه‌ای؛
* تدارک برنامه سرمایه‌گذاری در جهت برطرف نمودن نیازهای آموزشی منطقه؛
* پیش‌بینی و تدارک نقشه استقرار مدارس،  با توجه به تحولات آماری  جمعیت، تحت پوشش و نیازها و امکانات موجود در منطقه؛
* پیش‌بینی انواع آموزش و کارآموزی حرفه‌ای مورد نیاز در منطقه در چهارچوب آموزش متوسطه.


مواد انتخابي در زمينه ي تكنولوژي : تقويت زبان خارجي اول،2 ساعت
گفتنی است که موارد مذکور، از جمله وظایفی است که نظام آموزشی به مناطق و جوامع محلی محول نموده است. علاوه براین، تا پیش از تصویب قانون تمرکززدایی در آموزش متوسطه، کولژ و ویسه از جمله نهادهای آموزش عمومی ملی به شمار می‌آمدند. از مورخه 22 ژوئیه 1983، با انتقال صلاحیت یه جوامع محلی، از مدارس متوسطه به عنوان نهادهای آموزش عمومی محلی یاد می‌گردد.پیرو اجرای قانون تمرکززدایی، مناطق به مشخص‌سازی برنامه‌های لازم جهت سرمایه‌گذاری مبادرت می‌نمایند، که از آن جمله می‌توان به هزینه پیش‌بینی شده بازسازی یا نوسازی ساختمان‌های آموزشی اشاره نمود. پس از تأیید شورای منطقه، بر مبنای فهرست برنامه‌های تدارک یافته، دولت خود را به تأمین کادر آموزشی یا اداری مورد نیاز مناطق متعهد می‌نماید. گفتنی است که نوع و کیفیت آموزش ارائه در هر منطقه، با توجه به نقشه استقرار مدارس و با نظارت بازرسین آکادمیک مناطق تضمین می‌گردد. بدین ترتیب پیرو قانون تمرکززدایی که از آموزش تحت عنوان اولویت ملی یاد نموده است،‌ انتقال صلاحیت‌ها به جوامع محلی، بخش‌ها و مناطق به صورت تدریجی صورت گرفته و واحدهای مربوطه، عهده‌دار مسئولیت سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی امور جاری نظیر نوسازی و تجهیز نهادهای آموزشی و ایاب و ذهاب دانش‌آموزان در سطح کولژ و ویسه می‌باشند.


در صورتي كه دانش آموزان بخواهند ، البته به صورت اختياري انتخاب يكي ديگر از موادي كه در بالا آمده براي آنان هست. براي دروس فرانسه ، رياضيات ، زبان هاي خارجي نيز برنامه هاي كمكي پيش بيني شده است كه در متن ساعات درس منظور و به صورت آموزش غير يكنواخت ، منطبق با نيازهايي هر دانش ‌آموز انجام مي يابد.
==== نهادهای مدیریتی ====
در چهارچوب سلسله مراتبی وزارت آموزش و پرورش فرانسه، مسئولیت  اداره کلیه مدارس آموزش متوسطه عمومی بر عهده مراکر ذیل می‌باشد:


'''آموزش حرفه اي مقدماتي :''' دانش آموزاني كه در پايان كلاس دوم کولژ ( سال هفتم تحصيل ) حد اقل 14 و حد اكثر16 سال داشته باشند و بخواهند يك دوره ي آموزش حرفه اي مقدماتي ببينند مي توانند وارد كلاس هاي حرفه اي مقدماتي سطح معمولي و كلاس هاي مقدماتي كار آموزي بشوند. هدف از تشكيل كلاس هاي حرفه اي مقدماتي سطح معمولي آن است كه دانش آموزاني كه دست كم 14 سال دارند، در انتخاب حرفه ياري دهند . به اين منظور ، اطلاعاتي در زمينه ي بسياري از حرفه هاي نزديك به هم به آنان داده ، امكان به كار انداختن استعدادها و سنجش آن را در اختيار ايشان قرار مي دهند. كلاس هاي مقدماتي كه كار آموزي ، افراد 14-15 ساله اي را كه مسير شغلي خود را انتخاب كرده اند، مي پذيرند . آموزش در اين نوع كلاس ها به طور متناوب است بدين معني كه شاگردان – قسمتي از وقت خود را در موسسه آموزشي و قسمتي از وقت خود را در موسسه ي آموزشي و قسمتي را در كارخانه اي مي گذرانند كه براي كار آموزي آنان نظر گرفته شده است.
==== شورای اداری مدارس متوسطه ====
شورای مذکور عهده‌دار کلیه امور مرتبط با حیات آموزشی، اخلاقی و مالی نهاد آموزشی متوسطه (با توافق شورای اداری) می‌باشد.


'''ج- تعداد شاگردان :''' علي الاصول تعداد شاگردان هر كلاس در کولژ 24 نفر است. بادر نظر گرفتن مقتضيات ممكن است اين تعداد به حد اقل 16 نفر تقليل ياحداكثر به 30 نفر برسد. موسسات آموزشي كه كلاس هاي مذكور با تعداد بين 25 نفر دانش آموز در آنها داير گردد، حق دارند به ميزان يك ساعت هفتگي به ازاء هر شاگرد مازاد بر 24 نفر، اعتبار كافي دريافت كنند.
شورای فوق‌الذکر از نمایندگان انتخابی متشکل از کادر اداری (به نسبت یک دوم) و نمایندگان دانش‌آموزی ترکیب یافته است.گفتنی است که مجموع افراد مذکور، اعضای دائمی شورای اداری مدرسه را تشکیل می‌دهند. ریاست شورای اداری نیز با بازرسی آکادمی و در غیاب او با مدیر مرکز آموزش متوسطه می‌باشد.


'''اصول :''' هدف راهنمايي، كمك به شاگرد در طي دوره ي آموزشي است به نحوي كه از روي شناخت علت، به انتخاب تحصيلي و شغلي بپردازد. بنا بر اين ، راهنمايي جزء انفكاك ناپذير آموزش و پرورش مي باشد و مبتني است بر: مشاهده ي مستمر شاگردان، اطلاع در مورد دانش آموزان و خانواده هايشان، گفت وشنود بين اعضاء گروه  به شرحي كه خواهد آمد مركب است از شاگرد ، معلمان او ، اولياء دانش آموز و حتما مشاور راهنما ) مشورت و هماهنگي بين اعضاي شوراي كلاس ( اين شورا به طوري كه بعداً خواهيم گفت از معلمان هر كلاس ، دو نفر نماينده از طرف اولياء 2 نفر نماينده شاگردان كلاس ، به رياست رئيس مدرسه يا نماينده ي او تشكيل مي شود. ممكن است راهنمايي تعليماتي ، مشاور راهنما ، پزشك ، مدد كار اجتماعي و مربي بهداشت نيز در اين شورا شركت كنند).
==== کمیسیون دائمی مدارس متوسطه ====
ترکیبی از اعضای دائمی شورای اداری کمیسیون دائمی مدارس نیز حضور دارند. کمیسیون مذکور، به پیگیری مسائل مطرح در شورای اداری مبادرت می‌نماید. علاوه بر این، مسائلی که در رابطه با امور متفرقه، طی سال تحصیلی توسط مدیر مدارس مطرح می‌گردد، به این کمیسیون ارجاع می‌گردد. شورای انضباطی و شورای نظارتی از جمله دیگر نهادهای اجرایی دست‌اندرکار اداره امور آموزش متوسطه به شمار می‌آیند که هر یک عهده‌دار مسئولیت حفظ انضباط و نظارت بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، ارائه اطلاعاتی در خصوص تعلیمات انضباطی کمیسیون دائمی و یا ارائه راهنمایی تحصیلی شورا به والدین دانش‌آموزان می‌باشند.


اين تلفيق و هماهنگي نظرات منتج ارايه پيشنهاد راهنمايي مي شود و در صورت انطباق با نظري كه قبلاً خانواده در اين زمينه اعلام داشته است به عنوان تصميم راهنمايي تلقي مي گردد. چنانچه پيشنهاد مذكور منطبق با نظر خانواده نباشد، خانواده در صورت تمايل مي تواند از كميسيوني كه عهده دار اين امور است درخواست رسيدگي نمايد يا آنكه موافقت خود را با شركت فرزند خود در امتحاني كه در اين باره برگزار مي شود، اعلام دارد. ضوابطي خاص براي پذيرش دانش آموزاني كه در مدارس دولتي ادامه دهند.
==== شورای کلاسی ====
درکلیه کلاس‌های آموزش متوسطه، شورای کلاسی تحت نظارت مدیر تابع با لیسه و یا نماینده وی تشکیل می‌گردد. اعضای شورای فوق از کادر آموزشی و کادر نظارت بر کلاس، نمایندگان والدین دانش‌آموزان و 2نماینده دانش‌آموزی متشکل می‌گردد. وظیفه اصلی شورای مذکور، بررسی جریان یاددهی– یادگیری و آموزشی است. جلسات شورای کلاسی3 بار در سال و با حضور مشاور مرکز اطلاعات و راهنمایی (CIO) در جهت هدایت شخصی دانش‌آموزان به منظور ادامه تحصیل یا کارآموزی آنان تشکیل می‌یابد. شورای کلاسی، مؤثرترین واحد ساختاری در حوزه مشاور تحصیلی و شغلی نظام آموزش فرانسه محسوب می‌گردد.  


'''شوراها :'''
پیش از تشکیل جلسات شورای فوق، نماینده کلاس به گردآوری و ارائه شناسنامه‌های درسی دانش‌آموزان به شورای کلاسی مبادرت می‌نماید.لازم به ذکر است که کلیه نمرات هفتگی و نظرات والدین و مربیان در این شناسنامه انعکاس می‌یابد.نظرات شورای کلاسی، در صورت ضرورت، از طریق مدیر مرکز آموزش متوسطه به طور کتبی به والدین دانش‌آموزان ابلاغ می‌گردد.در صورتی که والدین با نظر شورای کلاسی مبنی بر تغییر رشته موافق نباشد، الزاماً مجبور به موافقت با تکرار پایه می‌باشند.


1- شوراي دبيران : اين شورا متشكل از دبيران هر كلاس و هر سه ماه يك بار به منطور رسيدگي به وضع تحصيلي يكايك شاگردان وارايه ي پيشنهادات مربوطه به راهنمايي آنان تشكيل مي شود. مشاور راهنمايي مي تواند در فعاليتهاي اين شورا شركت كنند.
==== [[مراكز اطلاع رسانی و مشاوره تحصیلی فرانسه|مراکز اطلاع‌رسانی و مشاوره تحصیلی]] ====
مطابق قانون مصوب ژوئیه 1971و متمم اصلاحیه آن مصوب فوریه1980، به منظور اطلاع رسانی و مشاوره دانش‌آموزان دوره متوسطه، خدمات اطلاع‌رسانی تخصصی ویژه‌ای در سطح ملّی، آکادمی و محلی به دانش‌آموزان ارائه می‌گردد. به منظور عرضه خدمات مذکور، ساختار لازم تحت عنوان تأسیس مراکز اطلاعاتی و مشاوره‌ای صورت گرفته و بالغ بر519 مرکز اطلاع‌رسانی و مشاوره تحصیلی(CIO) احداث گردیده است. به طورکلی می‌توان گفت که به ازای1500 دانـش‌آموز، 1 مشاور تحصیلی به خدمت و پذیرش مراجعات دانش‌آموزان و والدین آنان مبادرت می‌نماید. از جمله مهم‌ترین خدمات مراکز فوق می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:


2- شوراي كلاس : اين شورا در پايان هر سه ماه تحصيلي به رياست رئيس مدرسه يا نماينده ي او تكميل مي گردد و مركب است از دبيران كلاس، 2 نفر نماينده از طرف اولياء دانش آموزان 2 نفر نماينده از طرف دانش آموزان كلاس راهنمايي تعليماتي، مشاور راهنما پزشك مدرسه و مددكار اجتماعي  و مربي بهداشت نيز مي توانند در آن شركت كنند.
* بررسی منظم عملکرد دانش‌آموزان از بدو ورود آنان به کولژ؛
* تطبیق برنامه‌های درسی دانش‌آموزان با میزان توانایی‌های آنان؛
* مشاوره و هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به سوی آموزش و کارآموزی مناسب؛
* خدمات مشاوره گزینش شغلی با توجه به توانایی‌ها و علایق دانش‌آموزان، مطابق با پیشرفت اقتصادی کشور.


شوراي كلاس داراي نقش دوگانه ي زير است :از يك طرف با توجه به نظرات و توصيه هايي كه توسط شوراي دبيران شده است و نيز اطلاعاتي كه توسط اعضاء فراهم مي شود، نظر و پيشنهاد مربوط به تحصيلات شاگرد را به شكل نهايي ارايه مي كند و از سوي ديگر به بررسي تمام مسايل آموزشي و پژوهشي مربوط به وضع كلي كلاس    مي پردازد.
لازم به ذکر است که خدمات مذکور، از طریق گردآوری و توزیع اطلاعات توسط دفتر ملّی اطلاعات آموزشی و شغلی درسطح منطقه‌ای و مراکز اطلاع‌رسانی و مشاوره‌ای در سطح نواحی تقویت و تکمیل می‌گردد. دفاتر مذکور، از شعباتی در هر آکادمی برخوردار بوده و عهده‌دار وظایف فوق الذکر می‌باشند.همان گونه که در بالا نیز بدان اشاره گردید، در سطح ناحیه‌ای، مشاهده پیوسته وضعیت عملکرد دانش‌آموزان و هدایت آنان به سوی آموزش‌های حرفه‌ای، تکنولوژیک یا عمومی بر عهده مراکز اطلاع‌رسانی و مشاوره تحصیلی می‌باشد.


گروه تربيتي : گروه تربيتي كه مسئوليت هر دانش آموز را به عهده دارد از خود دانش آموز ، دبيران واولياء او و احتمالاً مشاور و راهنما تشكيل مي شود. اين گروه نقش مشورتي دارد و در جهت بهبود وضع تحصيلي و راهنمايي مطلوب رابطه ي گفت و شنود مستمر بين اعضاء خود برقرار مي نمايد.
علاوه بر این، مراکز مذکور، عهده‌دار مسئولیت هدایت نوجوانان شاغل یا جویای کار و مایل به کسب مهارت جدید یا بهبود مهارت ارتقاء شغلی خود می‌باشند. افزون بر این، تشکیل گردهم‌آیی افراد علاقه‌مند، ذی نفع و ذی ربط به منظور آگاه‌سازی جوامع محلی از امکانات کارآموزی و شغلی نیز از جمله دیگر وظایف مراکز فوق محسوب می‌گردد.مشاورین تحصیلی که رابط مراکز و مدارس بوده و در شورای کلاسی نیز حضور دارند، با مشاهده منظم و اطلاع پیوسته از پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، موظف به ارائه راهنمایی‌های لازم و به موقع به آنان می‌باشند.گفتنی است که بهره‌مندی از این چنین مشاوره‌هایی برای کلیه دانش‌آموزان اعم از دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل مقطع متوسطه و دانش‌آموزان فعال در بازار کار یا کارآموزی حرفه‌ای و تکنولوژیک الزامی است.


'''هـ - زندگي تحصيلي :''' درهر کولژ يا دبيرستان ، كاركنان ، اولياء دانش آموزان همراه با خود شاگردان ، يك مجمع تحصيلي تشكيل مي دهند. اين مجمع از ميان اعضاي خود، در هر يك از رده هاي سه گانه مذكور ، تعداد معيني نماينده براي عضويت در شوراي موسسه انتخاب مي كند. شوراي موسسه به رياست رييس موسسه تكشيل مي شود و نقش آن عبارت است :
به موازت ایجاد مراکز اطلاع‌رسانی و مشاوره تحصیلی، مراکز اسناد و اطلاعات در اکثر مدارس تأسیس گردیده است.پیرو قانون راهنمایی طی سال1989، بر ضرورت استقرار مراکز اسناد و اطلاعات در مدارس آموزش متوسطه تأکید گردیده است. درمراکز فوق، علاوه بر کتب و نشریات مفید، ابزار و تجهیزات چند رسانه‌ای، انواع انتشارات اطلاعاتی حقوقی، آماری، جغرافیایی مدارس، تاریخچه آموزش و پرورش و سیاست‌های آموزشی به تفکیک سطوح مختلف آموزشی و مسائل روز مرتبط با آموزش و پرورش، فرهنگ، علم و تکنولوژی جهت مطالعه و بهره‌منـدی دانش‌آموزان، کادر آموزشی و والدین دانـش‌آموزان در دسترس می‌‌باشد.


- تصويب بودجه و مقررات داخلي موسسه ، ارايه ي نظرات و پيشنهادات لازم در مورد كار مدرسه از لحاظ آموزشي و پژوهشي و نيز در باره ي ساير مسايل مربوط به وضع مدرسه و مجمع مدرسه و مجمع تحصيلي ( مركب از دانش آموزان ، اولياء آنان و كاركنان مدرسه ) به شكل محدود .اين شورا، شوراي انضباطي را تشكيل مي دهد.
=== [[طرح اصلاحات كلود تلو در فرانسه|طرح اصلاحات "کلود تلو"]]  ===
[[پرونده:وزارت.jpg|بندانگشتی|Claude Allègre. برگرفته از سایت babelio، قابل بازیابی از https://www.babelio.com/ ]]
در سال  2005 بودجه آموزش و پرورش فرانسه اولین بودجه حکومتی بودکه درطی ۱۰ سال ‪ ۲۳درصد رشد داشت، و حال آن که این کشور با افزایش ‪ ۵۰۰ هزار دانش‌آموز مواجه بوده است. امروزه در فرانسه سالانه ‪ ۶۰هزار دانش آموز بدون گرفتن دیپلم متوسطه، مدرسه را ترک می‌کنند و اگر مدرسه نتواند همین رسالت اولیه سنتی خود را درست ایفا کند، این بی‌عدالتی بیشتر خواهد شد و به یقین همین فرزندان از مدرسه گریخته خانواده‌های کارگر مهاجر، مهندسان آینده نخواهند شد


و- گواهينامه هاي تحصيلي : شاگرداني كه به سن 14 سالگي رسيده اند، مي توانند در امتحانات گواهينامه ي تحصيلات ابتدايي شركت كنند. از سال 1981 به كساني كه دوره ي آموزشي کولژ را مي گذرانند، مدركي به نام گواهي نامه ي تحصيلات کولژ اعطاء مي گردد. اين گواهي نامه، جانشين گواهينامه دوره ي اول متوسطه مي باشد و در پايان سال چهارم کولژ داده مي شود، خواه با توجه به نتايج ارزشيابي مستمر معلومات شاگرد در کولژ هاي دولتي وغير دولتي طرف قرار داد دولت ، خواه بعد از امتحاني كه در موسسات غير دولتي كه قراردادي هم با دولت ندارند ، برگزار مي شود يادر مورد داوطلباني كه بدون ورود به مدرسه ، به طور آزاد ( متفرقه ) امتحان مي دهند.
طرح‌های اصلاحی وزیرفعلی آموزش و پرورش [[فرانسه]] حتی به دوران پیش از "لوک فری"(Luc Ferry) و زمان وزارت "کلود آلگر"(Claude Allègre) دردولت سوسیالیست ژوسپن برمی‌گردد. فرانسویان به یاد دارند که لوک فری در زمان وزارت خویش به پایین بودن سطح درک و سواد دانش‌آموزان اشاره کرد و فقدان یک پایه اولیه مناسب و لازم را در میان آنان تاسف بار خواند. اشاره فری بطور مستقیم به دانش‌آموزانی بود که حتی املای درست کلمات و صرف افعال فرانسه را نمی‌دانند و با این وضع به کلاس بالاتر نیز می‌روند. با این همه سخن فری بی‌جا نبود، او گرچه در دسته‌بندی‌های سیاسی فرانسه دارای جایگاه نبود ولی به عنوان یک کارشناس عالی‌رتبه سالیان درازی کمیسیون‌های آموزش و پرورش را ریاست و برنامه‌ریزی کرده بود. گزارش تلو تاکید دارد که وظیفه نظام آموزشی، فقط آموزش برخی مواد درسی به دانش‌آموز نیست و این نظام باید شیوه‌های زندگی و قواعد رفتار اجتماعی را نیز به دانش‌آموزان بیاموزد. تلو معتقد است که آموزش‌های دوران مدرسه کمتر به درد دوران بزرگسالی افراد خورده و آنان نتوانسته‌اند از این آموزش‌ها در زندگی و اجتماع خود بهره‌برداری لازم را کنند.  


'''6-11- دبيرستان (ليسه):'''
مسئله اصلاحات در آموزش و پرورش فرانسه تازگی ندارد و قدمت آن حداقل به صد سال گذشته می‌رسد. زمان‌های کلیدی در روند تکوین این‌اصلاحات را می‌توان به پنج دوره تقسیم کرد:  


مقطع آموزش تكميلي متوسطه نيز مدت زمان 3 سال به طول مي‌انجامد. دبيرستان ها دانش آموزاني را كه دوره کولژ را تمام كرده باشند ، مي پذيرند و باتوجه به زمينه راهنمايي شان آنان را طي دوره سه ساله دبيرستان يعني سال هاي دهم ، يازدهم و دوازدهم تحصيل ، در يكي از رده هاي زير تربيت مي كنند: در جهت ديپلم تحصيلات متوسطه ، در جهت ديپلم فني و در جهت گواهي فني . مجموع سنوات آموزشي تحصيلات پيش دانشگاهی كشورفرانسه 12سال به طول انجاميده و به اخذ مدرک ديپلم متوسطه[15] منتهي مي گردد. امتحانات ديپلم تحصيلات متوسطه شامل دروس اجباري و انتخابي است . ديپلم تحصیلات متوسطه مبين درجه اي از فرهنگ عمومي است و معرف آمادگي فرد براي آن كه مستقيماً به شغل معيني بپردازد ، نمي باشد. ديپلم مذكور به منزله مجوز ادامه تحصيل فرد در دانشگاه يا در مدارس سطح بالا كه مدرسه بزرگ ناميده مي شوند (در زمره مدارس عالي به حساب مي آيد) و يا در بخش هاي تربيت تكنسين عالي است.
دوره آموزش اجباری "ژول فری" وزیر وقت و بانی آموزش و پرورش نوین فرانسه درسال ‪ ۱۸۸۲است که از آن زمان به عنوان دوران کلیدی شروع اصلاحات در وزارت آموزش پروش این کشور نام می‌برند. ژول فری مقرر ساخت که آموزش اجباری و رایگان است و همگان باید آنچه یاد گرفتنی است فراگیرند.  


گفتني است كه طي مقطع آموزشي دبیرستان دانش آموزان به سوي 3 محور تحصيلي ذيل هدايت مي‌گردند:
طرح "لانژون والون" درسال ‪ ۱۹۴۵درباره دمکراتیک ساختن آموزش عمومی و رسیدگی به شانس و فرصت برابر برای همگان. نظام طبقاتی فرانسه دراین طرح عقب‌نشینی می‌کند و این طرح صرف نظر از جایگاه شغلی هر فرد، به ارتقای فرهنگ عمومی توجه ویژه می‌کند.


الف : محورآموزشي كه به آموزش متوسطه عمومي‌ و فني منتهي گرديده و مشتمل بر يك دوره آموزشي2ساله ديگر مي‌باشد كه دانش آموزان در سن 15 سالگي آن را به اتمام رسانده و بر اساس نتايج تحصيلي خود در يكي از زمينه‌هاي ذيل آموزش مي‌بينند:
طرح "کولژ یگانه" "والری ژیسکار دستن "رئیس جمهوری وقت فرانسه درسال ‪ ۱۹۷۴به عنوان سومین دوران کلیدی اصلاحات در وزرات آموزش و پرورش نام برده می‌شود.این طرح برای دستیابی هر فرد فرانسوی به حداقل فرهنگ لازمی است که از راه تعلیم و تربیت باید تحصیل شود.


دوره 3 ساله آموزش عمومي‌(مشتمل بر رشته‌هاي رياضي فيزيك،علوم تجربي،اقتصاد...) كه به احراز ديپلم متوسطه(BAC) منتهي مي‌گردد.
سال ‪ ۱۹۷۸میلادی، سالی است که "کریستیان بولاک"( Christian Beullac) وزیر فراموش شده کابینه "ریمون بار" طرح "آموزش متنوع" را مطرح کرد تا زمینه قبولی دانش آموزان را افزایش دهد.و در نهایت سال ‪ ۲۰۰۴میلادی است که آخرین طرح اصلاحات در عرصه آموزش ملی "بازتعریف مهارت و دانش‌ها در مدرسه" مطرح شد.  


دوره 3 ساله تكنسين رشته‌هاي مكانيك، الكترونيك،عمران،فيزيك،شيمي،بازرگاني و .. كه به احراز ديپلم تكنيسين(B.T.) منتهي مي‌گردد.
وجه مشترک همه این طرح‌ها که هر یک در پی کمال دیگری آمده است، کاستن از افت تحصیلی و نوسازی نظام آموزشی است که در هر دوره و هر دولت تکرار و مطرح شده است<ref>برگرفته از سایت http://www.eduj.blogfa.com/post-48.aspx نگاهی به طرح اصلاحات آموزش و پرورش فرانسه            </ref>.


دوره 2 ساله آموزشي كه منتهي به احراز گواهينامه تحصيلات حرفه اي(BEP) نظير اتومكاتيك، بدنه ماشين، تراشكاري، جوشكاري، ريخته گري و.... مي‌گردد.
=== [[آمار آموزش و پرورش فرانسه|آمار آموزش و پرورش]] ===
آمار آموزش و پرورش 2009 تا 2010 در کشور فرانسه طی سال‌های 2009 تا 2010 به شرح زیر است<ref>برگرفته از سایت http://www.education.gouv.fr/pid338/l-education-nationale-en-chiffres.html</ref>:


ب : محور آموزشي كه به تحصيلات فني و حرفه اي مشتمل بر دوره3 ساله آموزشي و احراز گواهينامه توانايي حرفه اي(CAP)منتهي مي‌گردد. دراين محور دانش آموزان رده‌هاي سني 17- 16سال به تحصيل در250 رشته تخصصي مبادرت مي‌نمايند.
* تعداد کل دانش‌آموزان 12537138 نفر؛
* تعداد دانش‌آموزان دبستانی 6647090 نفر؛
* تعداد دانش‌آموزان راهنمایی 3206112 نفر؛
* تعداد دانش‌آموزان دبیرستانی 2683935 نفر؛
* تعداد کل پرسنل 1066356 نفر؛
* تعداد معلمان 852907 نفر؛
* تعداد کل مدارس 65657 باب؛
* تعداد مدارس دولتی 54280 باب.


ج: محور آموزش حرفه اي كه بر آموزش حرفه اي3- 1سال مشتمل بوده و  به احراز گواهينامه تحصيلات حرفه اي(CEP)منتهي مي‌گردد.
=== [[آموزش عالی فرانسه|آموزش عالی]] ===
[[آموزش عالی فرانسه]] از سنتی دور منشا می گیرد و اکنون یکی از متنوع‌ترین و کارآمد‌ترین نظام‌های آموزشی در جهان محسوب می‌شود. این نظام آموزشی اصالت خود را به عنوان یک نظام عمومی قوی که بخشی از هزینه‌های آن توسط دولت فرانسه پرداخته می‌شود، کیفیت تحصیلات و آموزش‌های خود را حفظ کرده است. فرانسه هر ساله بیش از ٢٣ درصد از بودجه ملی را به آموزش اختصاص می‌دهد و به دقت کیفیت آموزش‌های ارائه شده و مدارک اعطا شده را زیر نظر دارد. عالی بودن مدارک فرانسوی بر شبکه به هم پیوسته موسسات آموزش عالی و مراکز پژوهشی با اعتبار و شهرت جهانی تکیه دارد. (بیش از ٣٠٠٠ موسسه شامل ٩٠ دانشگاه، ٢٤٠ مدرسه عالی مهندسی، ٢٣٠ مدرسه عالی بازرگانی و ٢٠٠٠ موسسه متشکل از مدراس عالی هنر و معماری، آموزش‌های پیراپزشکی و غیره).


ساختار آموزشي: طول دوره تحصيل در ليسه، 3 سال تمام با مشخصات به شرح ذيل مي‌باشد:
در موسسات دولتی مانند دانشگاه‌ها، دولت مستقیماً سهم بزرگی از هزینه آموزش هر یک از دانشجویان را می‌پردازد و در حال حاضر هزینه ثبت نام دانشگاه‌ها در فرانسه در میان کمترین هزینه‌های ثبت‌نام در جهان است. لازم به ذکر است که با بیش از 278000 دانشجوی غیرفرانسوی، فرانسه یکی از اولین کشورهای میزبان دانشجویان خارجی در اروپا است. در فرانسه، هیچ تفاوتی میان دانشجویان خارجی و دانشجویان فرانسوی اعمال نمی‌شود: انتظارات، امکانات و مدارک اعطا شده تفاوتی ندارند.


1-  سال اول:‌ از سال اول مقطع آموزش تكميلي متوسطه (ليسه) تحت عنوان كلاس تعيين كننده[16] ياد مي‌گردد، چرا كه تحصيلات مقاطع بالاتر طي اين سال برحسب عملكرد دانش‌آموزان  مشخص مي‌گردد. با توجه به عدم تجانس سطح ورودي دانش‌آموزان،3 ماه اول آموزش به مرور و استحكام بخشي به آموخته‌ها و روش كار (يادداشت برداري، سازمان دهي كاري، فراهم سازي مقدمات تحقيقات كتابخانه أي و …) اختصاصي دارد.  
گفتنی است مدرک پایان آموزش متوسطه فرانسوی مدرک( Baccalauréat) است که دستیابی به آموزش عالی فرانسه را ممکن می‌کند. این مدرک نشان دهنده اولین سطح آموزشی است که تحصیلات آموزش عالی بر اساس آن آغاز و اعتبار می‌یابند. این مدرک معادل مدرک دیپلم پیش دانشگاهی، یعنی دیپلم پایان تحصیلات متوسطه ایران است.  


2-  سال دوم: طي سال دوم ليسه، دانش‌آموزان برحسب عملكرد تحصيلي خود، طي سال نخست ليسه، به يكي از 3شاخه ديپلم متوسطه عمومي، ديپلم تكنولوژيك و يا ديپلم حرفه‌أي هدايت مي‌گردند.
آموزش عالی فرانسه با تنوع بسیار دوره‌های آموزشی برجسته می‌گردد. دوره‌های بلند مدت یا کوتاه مدت، عمومی یا کاربردی، حرفه‌ای یا پژوهشی در دانشگاه یا در مدارس عالی. هر یک از این دوره‌ها دارای ویژگی‌های خاص خود است( پذیرش، طول دوره، چگونگی آموزش) که پاسخگو به اهداف و انتظارات متفاوت است و به همگان امکان می‌دهد مدرکی رسمی را دریافت کنند. اگر برخی رشته‌ها تنها در دانشگاه‌ها ارائه می‌شوند ( مانند حقوق، پزشکی، علوم انسانی)، ولی رشته‌های مهندسی، مدیریت، هنر را می‌توان در دانشگاه‌ها یا در چارچوب مدارس عالی یا موسسات آموزشی دولتی یا خصوصی با شرایط و چگونگی پذیرش، طول دوره و روش‌های آموزشی و اهداف متفاوت ادامه داد. تنوع شاخه‌های تحصیلی فرانسه به دانشجوی خارجی امکان و فرصت استفاده از آموزش متناسب با تحصیلات و نیازهایش را می‌دهد.  ضروری است که دانشجو برنامه تحصیلی و اهداف و انتظارات خود را از آموزش مقدماتی گرفته تا دوره‌های فوق العاده تخصصی، تعیین کند تا بتواند دوره آموزشی و نوع موسسه آموزش عالی مناسب را برگزیند.  


3-  سال سوم (سال پاياني ليسه):  پس از كسب موفقيت دانش‌آموزان در آزمون زبان فرانسه كه در پايان سال دوم مقطع ليسه برگزار مي‌گردد، دانش‌آموزان برحسب شاخة انتخابي و نوع ديپلم به گذراندن ساير دروس طي سال سوم ليسه مبادرت نموده و نهايتاً در آزمون پاياني شركت مي‌نمايند.  
کیفیت و سطح بسیار عالی آموزش دانشگاهی تنها مختص [[پاریس]] نیست. در سراسر کشور فرانسه موسسه‌های آموزش عالی، نظیر دانشگاه‌ها و نیز مدارس مدیریت و مدارس عالی مهندسی سطح اول، با کیفیت بسیار بالا و در تمامی زمینه‌ها وجود دارند. انتظارات و شرایط مربوط به کیفیت آموزشی حاکم بر تمامی دانشگاه‌های فرانسوی است و این انتظارات سطح علمی و تربیتی دوره‌های آموزشی را تضمین می‌نمایند. در وزارت آموزش ملی مقرراتی برای معادل‌سازی مدارک خارجی با مدارک فرانسوی وجود ندارد. تنها موسسه آموزشی میزبان دانشجو، دارای صلاحیت قبول پذیرش و تعریف سطح دوره مورد پذیرش، بر اساس پرونده آکادمیک دانشجو است.  


'''اهداف آموزشي:''' از جمله مهم‌ترين اهداف ملي دوره آموزش ليسه (سيكل دوم آموزش متوسطه) مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
==== دانشگاه‌ها ====
نشانه قدمت سنت دانشگاهی فرانسوی این است که اولین دانشگاه اروپایی در پاریس و در قرن دوازدهم بنیان گذاشته شده است. در حال حاضر، تعداد دانشگاه‌های دولتی فرانسه ٩٠ عدد است که در بیش از پانصد محل در سراسر کشور پراکنده‌اند و متشکل از حدود هزار واحد آموزشی و پژوهشی هستند. دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی دولتی دارای خصیصه علمی، فرهنگی و حرفه‌ای هستند. با این که دانشگاه‌ها دارای استقلال و خودمختاری اداری، مالی، آموزشی و علمی هستند، مدارک اعطا شده به دانش‌آموختگان در صورتی که مدارک ملی باشند، از هر دانشگاهی که اخذ شوند، دارای ارزش واحد هستند. دانشگاه‌ها پذیرای بیش از ١٥٠٠٠٠٠ دانشجو هستند که حدود ۷٤% تعداد دانشجویان شاغل به تحصیل در سطوح آموزش عالی را شامل می‌شود. در میان این دانشجویان ده درصد دارای ملیت خارجی هستند.


1- دست يابي به شناخت‌ رشته أي (تحصيلي)به عنوان زير بناي فرهنگ و كار‌آموزي
دانشگاه‌ها دارای تمامی رشته‌ها شامل علوم و فناوری، ادبیات، زبان‌های خارجی، هنر، علوم انسانی و علوم اجتماعی، حقوق، مدیریت، بهداشت، ورزش هستند و آموزش را در تمامی سطوح از مدارک دوره‌های دو ساله دانشگاهی  فوق دیپلم تا پایان دوره دکتری ارائه می‌نمایند.


2- دست يابي به روش كاري منسجم به منظور برخورداري از استقلال در تنظيم برنامة كار فردي و گروهي و تقويت حس مسئوليت پذيري
دوره‌های آموزشی دانشگاهی در سه سیکل پیاپی سازماندهی شده که در پایان آن‌ها مدارک ملی در سه درجه:  لیسانس (سه سال)،  مستر(Master) (دو سال) و دکتری (سه سال) اعطا می‌گردد. دانشگاه که محل برجسته و ممتاز آموزش‌های بنیادین و پژوهش تلقی می‌شود توانسته است پاسخگوی نیازهای دنیای مدرن باشد و شاخه‌های مربوط به فناوری و مدارک با اهداف شغلی – حرفه‌ای را گسترش دهد. چند رشته‌ای بودن دانشگاه‌ها که ویژگی اصلی آنها است، آموزش و پژوهش دانشگاهی متناسب با تحولات علمی و فناوری را تضمین می‌نماید. تمامی رشته‌های تحصیلی از این تطابق بهره می‌جویند و مدارک و دوره‌های بسیار تخصصی را با هدف مضاعف (آموزش نظری و کاربردهای عملی) ارائه می‌نمایند. رشته‌هایی که در دوره آموزشی سیکل اول در گروه‌های مربوط به زمینه‌های دانشگاهی مجتمع شده‌اند، در طول دو سیکل بعدی تحصیلات دانشگاهی تخصصی‌تر می‌شوند. تخصص و تعدد مدارک عمومی یا حرفه‌ایی با درجه مستر نشانگر این مدعا است.


3-  هدايت مناسب دانش آموزان به ادامه تحصيل و اشتغال در بازار كار
نظام آموزش عالی فرانسه بر سه رکن استوار است:


'''مديريت آموزشي:''' مديريت نظام آموزش متوسطه، پيرو سياست تمركززدايي و قوانين مصوب سال‌هاي1983 و 1985ميان دولت(وزارت آموزش و پرورش) و جوامع محلي، بخشها، مناطق، مراكز کولژ و ليسه (دوره دوم آموزش متوسطه) تقسيم گرديده است. تاثير سياست تمركززدايي بر نظام متمركز آموزش متوسطه همانند جنبش رهايي‌بخش كشور بوده است. مطابق قانون تمركززدايي، به واسطه انتقال صلاحيت‌ها به نهادهاي آموزش متوسطه، مدارس، محور اصلي نظم آموزشي محسوب گرديده و در تطبيق سياست‌هاي ملي با واقعيات محلي از آزادي عمل برخوردار مي‌باشند. بدين ترتيب، مأموريت مدارس دولتي، فراتر از آموزش تلقي گرديده است. به نحوي كه در تدوين سياست‌هاي توسعه و عمران، نواحي، بخشها و مناطق، به ويژه مناطق محروم و حاشيه‌اي شهرها از نقش فعال‌تري برخوردار گرديده‌اند.برخلاف مديريت آموزش ابتدايي كه از آغاز با مشاركت جوامع محلي همراه است، آموزش متوسطه تا ژانويه 1986 (طي180سال كه از احداث نخستين ليسه‌هاي ناپلئون مي‌گذشت) همچنان متمركز و زير سلطه مطلق دولت باقي مانده بود. پيرو سياست تمركززدايي، نقش دولت در آموزش عبارت از تعريف اهداف ملي آموزشي، تدوين سياست‌هاي آموزشي و اداري، پرداخت حقوق كادر آموزشي، سرمايه‌گذاري درحوزه تأمين تجهيزات و نرم‌افزارهاي آموزشي، ابزار ديداري و شنيداري، ابزار تخصصي الكترونيك و ابزار ارتباطي از راه دور مي‌باشد.مهم‌ترين نقش بخشها، مناطق و جوامع محلي عبارت از برنامه‌ريزي فعاليت‌هايي همچون تدريس، بسيج سرمايه‌گذاري، گردش امور جاري نهادهاي آموزشي و برقراري رابطه سازنده ميان جامعه و نظام آموزشي مي‌باشد.از جمله مهم‌ترين نقش‌هاي تعيين كننده مناطق و جوامع محلي (با مشاركت شهرداري‌ها) در زمينه برنامه‌ريزي فعاليت‌هاي آموزشي مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
* برتری بخش دولتی: زیرا هر چند موسسات خصوصی نیز وجود دارد، بخش اعظم موسسات آموزش عالی دولتی است و بودجه آن توسط دولت تامین می‌شود و ارزشیابی مدارک در انحصار آنهاست؛
* رایگان بودن یا تقریباً رایگان بودن آموزش در بیشتر موسسات دولتی؛
* وجود مدارس عالی که به طور قانونی می‌توانند دانشنامه یا عنوان رسمی شناخته شده‌ای را صادر کنند و ورود به آنها با آزمون ورودی انجام می‌شود.


1- تعيين نيازمندي هاي آموزشي موجود در سطح منطقه‌أي
موسسات که از نظر ساختار و شرایط پخش با یکدیگر متفاوتند سه نوع را شامل می‌شوند:


2- تدارك برنامه سرمايه گذاري در جهت برطرف نمودن نيازهاي آموزشي منطقه
* دانشگاه‌هایی که با کاربرد قانون مصوب 12 نوامبر 1968 تشکیل شده‌اند؛
* موسسات دولتی دیگری که ویژگی علمی، اداری یا فرهنگی داشته و به طور مستقل همچون برخی از مدارس عالی وابسته به دانشگاه‌ها هستند؛
* موسسات خصوصی.


3- پيش بيني و تدارك نقشه استقرار مدارس،  با توجه به تحولات آماري  جمعيت، تحت پوشش و نيازها و امكانات موجود در منطقه.
«شورای ملی آموزش عالی و پژوهش» که نمایندگان اعضای هیات علمی و دانشجویان، موسسات بزرگ و برخی شخصیت‌های خارج از دانشگاه را در برمی‌گیرد، مشاور وزیر در تمامی مسائل مربوط به آموزش عالی است. کمیسیونی از روسای دانشگاه‌ها نیز تعیین شده که در موقع لزوم به تقاضای خود آنها یا به خواست وزیر که ریاست آن را بر عهده دارد تشکیل می‌شود. مجمع عمومی مسئولان «موسسات و مدارس دولتی مجاز به صدور دانشنامه‌های مهندسی» نیز اساسنامه‌ای مشابه کمیسیون روسای دانشگاه‌ها دارد.


4- پيش بيني انواع آموزش و كار آموزي حرفه‌أي مورد نياز در منطقه در چهارچوب آموزش متوسطه
دانشگاه‌ها به واحدهای آموزشی و پژوهشی با رشته‌های: ادبیات، علوم انسانی، حقوق علوم اقتصادی، علوم سیاسی، علوم ریاضی و کاربردی، داروسازی، علوم پزشکی و گاهی الهیات، تقسیم شده‌اند. ماموریت و خط مشی آنها با تعیین هدف‌های دوگانه زیر مشخص می‌شود:


گفتني است كه موارد مذكور، از جمله وظايفي است كه نظام آموزشي به مناطق و جوامع محلي محول نموده است.علاوه براين، تا پيش از تصويب قانون تمركز زدايي در آموزش متوسطه، کولژ و ويسه از جمله نهادهاي آموزش عمومي ملي به شمار مي‌آمدند. از مورخه 22 ژوئيه 1983، با انتقال صلاحيت يه جوامع محلي ، از مدارس متوسطه به عنوان نهادهاي آموزش عمومي محلي ياد مي‌گردد.پيرو اجراي قانون تمركز زدايي، مناطق به مشخص سازي برنامه‌هاي لازم جهت سرمايه‌گذاري مبادرت مي‌نمايند، كه از آن جمله مي‌توان به هزينه پيش بيني شده باز سازي يا نوسازي ساختمان‌هاي آموزشي اشاره نمود.پس از تأييد شوراي منطقه، بر مبناي فهرست برنامه هاي تدارك يافته، دولت خود را به تأمين كادر آموزشي يا اداري مورد نياز مناطق متعهد مي‌نمايد. گفتني است كه نوع و كيفيت آموزش ارائه در هر منطقه، با توجه به نقشة استقرار مدارس و با نظارت بازرسين آكادميك مناطق تضمين مي‌گردد. بدين ترتيب پيرو قانون تمركز زدايي كه از آموزش تحت عنوان اولويت ملي ياد نموده است،‌ انتقال صلاحيت‌ها به جوامع محلي، بخشها و مناطق به صورت تدريجي صورت گرفته و واحدهاي مربوطه، عهده دار مسئوليت سرمايه گذاري و مديريت مالي امور جاري نظير نوسازي و تجهيز  نهادهاي آموزشي و اياب و ذهاب دانش آموزان در سطح کولژ و ويسه مي‌باشند.
«گسترش دانش و فرهنگ بدون چشم‌پوشی از آماده کردن دانشجویان برای ورود به زندگی فعال اجتماعی» که با در نظر گرفتن نیازهای اقتصادی و اجتماعی جامعه و تربیت دانشجویان در رابطه با نیازهای یاد شده حاصل می‌شود. دانشگاه‌ها چند رشته‌ای هستند و استقلال دارند و توسط یک شورا و رئیس که از طرف اعضا انتخاب شده‌اند اداره می‌شوند.


'''نهادهاي مديريتي:''' در چهار چوب سلسله مراتبي وزارت آموزش و پرورش فرانسه، مسئوليت  ادارة كليه مدارس آموزش متوسطه عمومي بر عهده مراكر ذيل مي‌باشد:  
بودجه در نظر گرفته شده برای دانشگاه نیز در اختیار آنهاست. شورای دانشگاه شامل استادان، پژوهشگران، دانشجویان و برخی شخصیت‌های خارج از دانشگاه است. این شورا دانشنامه‌های ملی مطابق با نظام وزارت‌خانه را اعطا می‌کند و می‌تواند دانشنامه‌های دانشگاهی خاص خودر را نیز صادر نماید. در ماده 20 قانون راهنمایی مصوب 1968، شرایط دریافت دانشنامه‌های دولتی و کیفیت حمایت از عناوین اعطا شده توسط وزیر توصیف شده است. اما در مورد برنامه‌ها و دانشنامه‌های دانشگاهی، و شرایط دریافت آنها خود دانشگاه تصمیم‌گیرنده هستند. در اینجا بی‌مناسبت نیست به آموزش‌هایی که اکنون جزء دانشگاه‌ها شده‌اند چون: انستیتوهای مطالعات سیاسی، مدراس ملی عالی مهندسی، انستیتوهای دانشگاهی تکنولوژی، انستیتوهایی که تخصص سطح عالی را ارائه می‌دهند و نیز موسسات مستقل از دانشگاه‌ها چون انستیتوهای ملی پلی تکنیک اشاره کرد.


1- شوراي اداري مدارس متوسطه
موسسات دولتی یا خصوصی، با ویژگی علمی و فرهنگی یا اداری که در میان آنها مدارس عالی نیز وجود دارند، دانشجویان را برای دانشنامه مهندسی، یا فعالیت‌های بازرگانی و اداری، یا برای برخی حرفه‌های خاص خدمات عمومی چون آموزشی، اداری، کادر فنی متخصص و غیره و یا حتی حرفه‌های هنری آماده می‌کنند. بیشتر موسسات دولتی چون کنسرواتوار ملی هنرها و پیشه‌ها، موسسات ملی علوم کاربردی، و دانش‌سراهای عالی، زیر نظر وزارت آموزش و پرورش ملی هستند. موسسات دولتی دیگر به وزارت‌خانه‌های دیگری چون: دفاع، صنایع، محیط‌زیست، پست و مخابرات و کشاورزی وابسته‌اند مانند مدرسه پلی تکنیک، مدارس معدن، مدرسه عالی هوانوردی، مدرسه عالی مخابرات، مدارس ملی جنگلبانی، مدارس عالی کشاورزی و انستیتوی بین‌المللی اداره موسسات دولتی.


شوراي مذكورعهده دار كلية امور مرتبط با حيات آموزشي، اخلاقي و مالي نهاد آموزشي متوسطه (با توافق شوراي اداري) مي‌باشد.
پیش می‌آید که دانشجو در خروج از یک مدرسه عالی چون مدرسه عالی پلی تکنیک یا انستیتوی ملی کشاورزی به مدرسه عالی تخصصی دیگری مانند مدرسه ملی پل و راه، مدرسه ملی آب و جنگل و غیره... وارد شود. موسساتی همچون: مدرسه ملی عالی هنرهای زیبا، کنسرواتوار ملی هنرهای دراماتیک کنسرواتوار موسیقی و غیره... افراد را برای حرفه‌های هنری آماده می‌کنند.


شوراي فوق‌الذكر از نمايندگان انتخابي متشكل از كادر اداري (به نسبت يك دوم) و نمايندگان دانش‌آموزي تركيب يافته است.گفتني است كه مجموع افراد مذكور، اعضاي دائمي شوراي اداري مدرسه را تشكيل مي‌دهند. رياست شوراي اداري نيز با بازرسي آكادمي و در غياب او با مدير مركز آموزش متوسطه مي‌باشد.
در اینجا ذکر برخی موسسات بزرگ ویژه مانند کولژدوفرانس، موزه ملی تاریخ طبیعی، رصدخانه پاریس، دفتر طول جغرافیایی، مدرسه مطالعات عالی عملی، مدرسه مطالعات عالی علوم اجتماعی، و بنیاد ملی علوم سیاسی که به معلومات سطح عالی اختصاص دارد، نیز لازم است. آموزش‌های پیرا دانشگاهی در همه سطوح در چهارچوب آموزش دائمی ارائه می‌شود که به دنبال کردن دوره‌های شبانه و کارورزی‌های عملی امکان دریافت دانشنامه‌های مختلفی در آموزش عالی می‌دهد. برای نمونه کنسرواتوار هنرها و پیشه‌ها و مراکز آن در شهرستان‌ها داوطلبان را به صورت مستمع آزاد بدون در نظر گرفتن درجات تحصیلی برای دوره‌های شبانه می‌پذیرد و این افراد از آموزشی که می‌تواند به اخذ درجه مهندسی بی‌انجامد بهره‌مند می‌شوند. «مراکز ملی آموزش مکاتبه‌ای» آموزشی را که از هر جهت مشابه آموزش عمومی عادی است عرضه می‌دارد. برخی از دانشگاه‌ها نیز آموزش تلویزیونی را ارائه می‌دهند.


2- كميسيون دائمي مدارس متوسطه
سطح آموزش عالی گواهینامه دبیرستان است که مشخص کننده اتمام تحصیلات دبیرستانی است. دانش‌آموزان دبیرستان بتدریج در رده‌های متنوع بسیاری وارد می‌شوند و می‌بایستی فرهنگ عمومی شامل زبان و ادبیات فرانسه، ریاضیات، زبان‌های باستانی یا زنده، علوم انسانی و علوم مختلف ریاضی و طبیعی به آنها ارائه شود. گواهینامه، رشته‌های مختلفی را در بر می‌گیرد:


تركيبي از اعضاي دائمي شوراي اداري كميسيون دائمي مدارس نيز حضور دارند. كميسيون مذكور، به پي گيري مسائل مطرح در شوراي اداري مبادرت مي‌نمايد. علاوه بر اين، مسائلي كه در رابطه با امورمتفرقه، طي سال تحصيلي توسط مدير مدارس مطرح مي‌گردد، به اين كميسيون ارجاع مي‌گردد. شوراي انضباطي و شوراي نظارتي از جمله ديگر نهادهاي اجرايي دست‌اندركار ادارة امور آموزش متوسطه به شمار مي‌آيند كه هر يك عهده دار مسئوليت حفظ انضباط و نظارت بر پيشرفت تحصيلي دانش آموزان، ارائه اطلاعاتي در خصوص تعليمات انضباطي كميسيون دائمي و يا ارائه راهنمايي تحصيلي شورا به والدين دانش‌آموزان مي‌باشند.
* برای دارندگان گواهینامه دبیرستان یا عناوین معادل آن ( البته به شرط ارتباط رشته تحصیلی دبیرستان و رشته انتخابی در دانشگاه)؛
* برای داوطلبانی که در یک آزمون ورودی ویژه دانشگاه پذیرفته شده‌اند. لازم به یادآوری است که برای پذیرش در رشته حقوق داشتن گواهینامه دبیرستان لازم نیست؛
* دانشجویان خارجی که مایلند در یکی از دانشگاه‌های فرانسه نام‌نویسی کرده و دانشنامه ملی [[فرانسه]] را دریافت دارند می‌بایستی فرم تقاضای نام‌نویسی را در بخش فرهنگی فرانسه در کشور خودشان پرکنند.


3- شوراي كلاسي
پذیرش دانشجویان فرانسوی و خارجی در دیگر موسسات عالی آموزشی مثلاً مدارس مهندسی گاه از روی عناوین و پرونده تحصیلی است اما بیشتر از طریق کنکوری است که فارغ‌التحصیلان دبیرستان پس از یک، دو یا سه سال تحصیل در کلاس‌های ویژه آمادگی در برخی از دبیرستان‌ها آن را می‌گذرانند. این کنکور در سطح کشور برگزار می‌شود و قسمتی از امتحانات برای بسیاری از مدارس عالی مشترک است. گزینش بسته به سطح مدرسه عالی و شمار داوطلبان کم و بیش جدی است.


دركليه كلاس هاي آموزش متوسطه، شوراي كلاسي تحت نظارت مدير تابع با ليسه و يا نماينده وي تشكيل مي‌گردد. اعضاي شوراي فوق  از كادر آموزشي و كادر نظارت بر كلاس، نمايندگان والدين دانش آموزان و 2نماينده دانش آموزي متشكل مي‌گردد.وظيفه اصلي شوراي مذكور، بررسي جريان ياد دهي– يادگيري و آموزشي است. جلسات شوراي كلاسي3 بار در سال و با حضور مشاور مركز اطلاعات و راهنمايي (CIO) در جهت هدايت شخصي دانش‌آموزان به منظور ادامة تحصيل يا كارآموزي آنان تشكيل مي‌يابد.شوراي كلاسي، مؤثرترين واحد ساختاري در حوزه مشاور تحصيلي و شغلي نظام آموزش فرانسه محسوب مي‌گردد.  
با در نظر گرفتن مجموعه دوره‌های آموزشی عالی می‌توان مراحل مهم تحصیلی را پنج تا هفت سال یا بیشتر تعیین کرد. البته مشخص کردن این مراحل بسته به نوع تحصیل که مانند رشته ادبیات ویژگی اساسی و فرهنگی داشته باشد یا مانند اداره امور اقتصادی و اجتماعی هدف حرفه‌ای دقیقی را دنبال کند، مختلف است به طور کلی برخی از درجات یا دانشنامه‌هایی که در سطح این مراحل هستند و در کشورهای دیگر، به ویژه کشورهایی که دارای نظام دانشگاهی نزدیک به نظام فرانسه می‌باشند اعطاء شده، تایید گشته و ارزشی هم‌تراز دارد.


پيش از تشكيل جلسات شوراي فوق، نماينده كلاس به گردآوري و ارائه شناسنامه‌هاي درسي دانش‌آموزان به شوراي كلاسي مبادرت مي‌نمايد.لازم به ذكر است كه كليه نمرات هفتگي و نظرات والدين و مربيان در اين شناسنامه انعكاس مي‌يابد.نظرات شوراي كلاسي، در صورت ضرورت، از طريق مدير مركز آموزش متوسطه به طور كتبي به والدين دانش‌آموزان ابلاغ مي‌گردد.در صورتيكه والدين با نظر شوراي كلاسي مبني بر تغيير رشته موافق نباشد، الزاماً مجبور به موافقت با تكرار پايه مي‌باشند.
نظام دانشگاهی فرانسه با سه مرحله: سازندگی، آموزش و پژوهش و توسط سیکل مشخص می‌شود. برای دو مرحله نخست، گذراندن سلسله مراتب آموزشی با واحد درسی است که در سه دسته به صورت اجباری، انتخابی و آزاد بسته به رشته‌های درسی مربوطه مشخص گشته است.


'''مراكز اطلاع رساني و مشاوره تحصيلي (CIO)'''
نخستین مرحله در ادبیات، علوم انسانی، علوم، حقوق و علوم اقتصادی که دوره عمومی و راهنمای پایه تحصیلات دانشگاهی است و دروس بسیار متنوعی را در برمی‌گیرد، به مدت دو سال با عنوان سیکل اول آموزش مشخص است. این مرحله به «مدرک عمومی تحصیلات دانشگاهی» می‌انجامد. عنوان ذکر شده در این مدرک زمینه قوی‌تر پایه تحصیلی را که راهنمای تحصیلات بعدی است مشخصی می‌کند، مثلاً «مدرک عمومی تحصیلات دانشگاهی رشته حقوق» این دوره در پزشکی به سیکل اول تحصیلات پزشکی، و در داروسازی و آمادگی برخی مدارس عالی، به کسب معلومات لازم از علوم اختصاص دارد. در این رشته‌های تحصیلی همان طور که در دندانپزشکی امتحانات دشواری که حالت گزینش دارند گذر از سال اول به سال دوم را مشروط می‌سازد.


مطابق قانون مصوب ژوئيه 1971و متمم اصلاحية آن مصوب فوريه1980 ، به منظور اطلاع رساني و مشاوره دانش آموزان دورة متوسطه، خدمات اطلاع رساني تخصصي ويژه اي در سطح ملّي، آكادمي و محلي به دانش آموزان ارائه مي گردد.به منظور عرضه خدمات مذكور، ساختار لازم تحت عنوان تأسيس مراكز اطلاعاتي و مشاوره اي صورت گرفته و بالغ بر519 مركز اطلاع رساني و مشاوره تحصيلي احداث گرديده است. به طوركلي ميتوان گفت كه به ازاي1500 دانـش آموز، 1 مشاور تحصيلي به خدمت و پذيرش مراجعات دانش آموزان و والدين آنان مبادرت مي نمايد.  
دانشگاه‌ها همچنین آموزش فنی کوتاه مدتی را از طریق انستیتوهای فنی دانشگاهی عرضه می‌دارند. دوره کامل این آموزش‌ها به مدت دو سال به «دیپلم فنی دانشگاهی» که نشانه آموزش فنی پیشرفته‌تری است می‌انجامد. «گواهی تکنیسین عالی» که در دبیرستان‌های فنی داده می‌شود و برخی دوره‌های حرفه‌ای کوتاه مدت مانند آموزگاری و حسابداری و نظایر آنها نیز دوره‌هایی مشابه دارند.


از جمله مهم ترين خدمات مراكز فوق مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
دومین مرحله آموزش که با سیکل دوم آموزش عالی منطبق است به نشر سطح عالی تربیت علمی و آمادگی برای زندگی فعال و انجام مسئولیت‌های شغلی اختصاص دارد. این تحصیلات پیشرفته در ادبیات، علوم، حقوق، و علوم اقتصادی در پایان یک سال با درجه لیسانس و در پایان دو سال با درجه فوق لیسانس تایید می‌شود. هر چند در برخی رشته‌ها چون پزشکی و داروسازی این دوره به نحوی نیست که در ادامه تحصیلات فاصله‌ای ایجاد کند.


1- بررسي منظم عملكرد دانش آموزان از بدو ورود آنان به کولژ
در اینجا باید به دوره‌های آموزشی که به چند رشته‌ای مصطلح است نیز اشاره کرد. این دوره‌ها با هدف پیش حرفه‌ای رشته‌های زیر را در سیکل اول و دوم دانشگاهی شامل می‌شود:


2- تطبيق برنامه هاي درسي دانش آموزان با ميزان تواناييهاي آنان
* اداره امور اقتصادی و اجتماعی؛
* زبان‌های خارجی کاربردی؛
* ریاضیات کاربردی و علوم اجتماعی؛
* فوق لیسانی علوم و فنون؛
* فوق لیسانس مدیریت؛
* فوق لیسانس علوم کامپیوتر در مدیریت.


3- مشاوره و هدايت تحصيلي دانش آموزان به سوي آموزش و كارآموزي مناسب
گذراندن این مرحله دوم معمولاً برای استخدام دبیران دبیرستان‌ها لازم است. به این طریق که پس از دریافت «لیسانس» یا «فوق لیسانس» می‌بایستی در آزمون «گواهی استعداد دبیری» یا «اگرگاسیون آموزش متوسطه» نیز موفق شوند. البته آمادگی برای کنکور اگرگاسیون(agrégation)، بررسی‌های پیشرفته و ژرف اضافه‌ای را ایجاب می‌کند که به تحصیلات مرحله بعدی یعنی سیکل سوم می‌پیوندد.


4- خدمات مشاوره گزينش شغلي با توجه به توانايي ها و علايق دانش آموزان، مطابق با پيشرفت اقتصادي كشور
سومین مرحله به سیکل سوم مربوط می‌شود که دوره تخصصی عالی و تربیت برای پژوهش است و فرآیندی همراه با هدف‌های حرفه‌ای است، «دانشنامه تحصیلات عالی تخصصی» شامل «دانشنامه دکتر مهندسی» و یا «دکترای سیکل سوم یا اتا»(État) است که به پژوهش هدایت می‌شود. سال نخست دوره دکتر– مهندسی و دکترای سیکل سوم به یک «دانشنامه تحصیلات پیشرفته» می‌انجامد. سال دوم وسوم به کار پژوهشی اختصاص دارد که به دفاع از تز منتهی می‌گردد. «دکترای اتا» تصویب پژوهش علمی بدیع و ابتکاری درسطح عالی است. گذشته از این‌ها «دکترای دانشگاهی» نیز وجود دارد که دانشنامه‌ای ملی نیست. در پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی«دانشنامه اتا» به  مهارت حرفه‌ای  بسیار خوب  اعطاء می‌شود (دکترای اتا برای پزشک، داروساز و جراح دندان ) که احتمالا توسط مدرکی تخصصی در پزشکی، دکترای سیکل  سوم در دندانپزشکی  و داروسازی یا  دکترای  اتا در داروسازی  کامل می‌گردد.


لازم به ذكر است كه خدمات مذكور، از طريق گردآوري و توزيع اطلاعات توسط دفتر ملّي اطلاعات آموزشي و شغلي درسطح منطقه اي و مراكز اطلاع رساني و مشاوره اي در سطح نواحي تقويت و تكميل مي گردد. دفاتر مذكور، از شعباتي در هر آكادمي برخوردار بوده و عهده دار وظايف فوق الذكرمي باشند.همان گونه كه در بالا نيز بدان اشاره گرديد، در سطح ناحيه‌اي، مشاهدة پيوسته وضعيت عملكرد دانش آموزان و هدايت آنان به سوي آموزش هاي حرفه‌اي، تكنولوژيك يا عمومي بر عهدة مراكز اطلاع رساني و مشاوره تحصيلي مي باشد.
در رشته‌های دیگر و برای تخصص‌های حرفه‌ای  ویژه موسساتی مانند مرکز کشاورزی گرمسیری برای مهندسین کشاورزی یا انستیتو پرورش دام و دامپزشکی کشورهای مناطق گرم برای دامپزشکان افرادی را آماده می‌کنند.


علاوه بر اين، مراكز مذكور، عهده دار مسؤوليت هدايت نوجوانان شاغل يا جوياي كار و مايل به كسب مهارت جديد يا بهبود مهارت ارتقاء شغلي خود مي باشند.افزون بر اين، تشكيل گردهم آيي افراد علاقه مند، ذي نفع و ذي ربط به منظور آگاه سازي جوامع محلي از امكانات كارآموزي و شغلي نيز از جمله ديگر وظايف مراكز فوق محسوب مي گردد.مشاورين تحصيلي كه رابط مراكز و مدارس بوده و در شوراي كلاسي نيز حضور دارند، با مشاهدة منظم و اطلاع پيوسته از پيشرفت تحصيلي دانش آموزان، موظف به ارائه راهنماييهاي لازم و به موقع به آنان مي باشند.گفتني است كه بهره‌مندي از اين چنين مشاوره هايي براي كلية دانش آموزان اعم از دانش آموزان فارغ التحصيل مقطع متوسطه و دانش آموزان فعال در بازار كار يا كارآموزي حرفه اي و تكنولوژيك الزامي است.
ورود به کادر هیئت علمی دانشگاه‌ها با توجه به پست‌های موجود از طریق کنکور درسطح کشور انجام می‌گیرد. مدرسین دانشگاه  برای راه یافتن به مرتبه استادی  باید دارای دانشنامه دکترای اتا باشند. در برخی رشته‌ها چون داروسازی، پزشکی، حقوق وعلوم اقتصادی این مقام منوط به موفقیت در کنکور آگرگاسیون آموزش عالی است.


به موازت ايجاد مراكز اطلاع رساني و مشاوره تحصيلي، مراكز اسناد و اطلاعات در اكثر مدارس تأسيس گرديده است.پيرو قانون راهنمايي طي سال1989، بر ضرورت استقرار مراكز اسناد و اطلاعات در مدارس آموزش متوسطه تأكيد گرديده است.درمراكز فوق، علاوه بر كتب و نشريات مفيد، ابزار و تجهيزات چند رسانه اي، انواع انتشارات اطلاعاتي حقوقي، آماري، جغرافيايي مدارس، تاريخچه آموزش و پرورش و سياستهاي آموزشي به تفكيك سطوح مختلف آموزشي و مسائل روز مرتبط با آموزش و پرورش، فرهنگ، علم و تكنولوژي جهت مطالعه و بهره منـدي دانش آموزان، كادر آموزشي و والدين دانـش آموزان در دسترس مي باشد.
==== تشکیلات  آموزش عالی فرانسه ====
در فرانسه تشکیلات  آموزش عالی بسیار متنوع است و موسسات  زیادی را شامل می‌شود که ساختار آموزشی و شرایط پذیرش آنها به تناسب نوع موسسه و اهداف پیدایش‌شان به یکدیگر متفاوت است. اکثر این موسسات، یا وابسته به وزارت آموزش ملی [[فرانسه]] هستند، یا زیر نظر آن عمل می‌کنند. اولین شرط ورود به دانشگاه‌ها وموسسات  آموزش عالی، دارا بودن دیپلم کامل متوسطه است داوطلبان در انتخاب موسسه آموزشی آزاد بوده، و با توجه به اهدافی که دنبال می‌کنند، موسسه  آموزشی مورد نظر خود را انتخاب  می‌نمایند.


'''طرح اصلاحات "كلود تلو" '''
=== [[انواع موسسات آموزش عالی در فرانسه|انواع موسسات آموزش عالی]] ===


در سال  2005 بودجه آموزش و پرورش فرانسه اولين بودجه حكومتي بودکه درطی۱۰سال ‪ ۲۳درصد رشد داشت، و حال آن که اين كشور با افزايش ‪ ۵۰۰ هزار دانش آموز مواجه بوده است. امروزه در فرانسه سالانه ‪ ۶۰هزار دانش آموز بدون گرفتن ديپلم متوسطه، مدرسه را ترك مي‌كنند و اگر مدرسه نتواند همين رسالت اوليه سنتي خود را درست ايفا كند، اين بي‌عدالتي بيشتر خواهد شد و به يقين همين فرزندان از مدرسه گريخته خانواده‌هاي كارگر مهاجر، مهندسان آينده نخواهند شد
==== [[دوره های آموزش عالی كوتاه مدت در فرانسه|آموزش کوتاه مدت]] ====
موسسات آموزش عالی که در آنها دوره‌های آموزشی کوتاه مدت ارائه می‌شود، تقریباً 30 درصد از دیپلمه‌ها را جذب می‌کنند و شامل رشته‌های فنی و حرفه‌ای و مدیریت می‌باشد. مدت این دوره‌ها از دو تا سه سال است.


طرح‌هاي اصلاحي وزيرفعلي آموزش و پرورش فرانسه حتي به دوران پيش از "لوك فري"[17] و زمان وزارت "كلود آلگر"[18]دردولت سوسياليست ژوسپن برمي گردد.  فرانسويان به ياد دارند كه لوك فري در زمان وزارت خويش به پايين بودن سطح درك و سواد دانش آموزان اشاره كرد و فقدان يك پايه اوليه مناسب و لازم را در ميان آنان تاسف بار خواند.  اشاره فري بطور مستقيم به دانش آموزاني بود كه حتي املاي درست كلمات و صرف افعال فرانسه را نمي‌دانند و با اين وضع به كلاس بالاتر نيز مي‌روند. با اين همه سخن فري بي‌جا نبود، او گرچه در دسته بنديهاي سياسي فرانسه داراي جايگاه نبود ولي به عنوان يك كارشناس عالي رتبه ساليان درازي كميسيونهاي آموزش و پرورش را رياست و برنامه ريزي كرده بود. گزارش تلو تاكيد دارد كه وظيفه نظام آموزشي، فقط آموزش برخي مواد درسي به دانش آموز نيست و اين نظام بايد شيوه‌هاي زندگي و قواعد رفتار اجتماعي را نيز به دانش آموزان بياموزد.  تلو معتقد است كه آموزش‌هاي دوران مدرسه كمتر به درد دوران بزرگسالي افراد خورده و آنان نتوانسته‌اند از اين آموزش‌ها در زندگي و اجتماع خود بهره برداري لازم را كنند.  
==== موسسات دانشگاهی فنی ====
طول دوران تحصیل در این موسسات دو سال است، و به فارغ‌التحصیلان مدرک دانشگاهی فنی به نام اعطاء می‌گردد. هدف این دوره، تربیت متخصصانی است که قادر خواهند بود مسئولیت‌های جانبی را در بخش‌های مختلف صنعتی و اقتصادی اشغال نمایند. موسسه‌هایی از این نوع در فرانسه وجود دارد و قبولی دانشجو در نهایت توسط یک هیئت ممتحنه پس از انجام یک سلسله امتحانات مختلف اعلام خواهد شد.  


==== مدارس عالی تربیت تکنسین حرفه‌ای ====
در این گونه مدارس آموزش، تخصصی‌تر وکاملاً مطابق با رشته مورد نظر است و دانشجوی این گونه مدارس پس از دو سال تحصیل به اخذ گواهینامه تکنسین حرفه نایل خواهد آمد. هدف این دوره، تربیت نیروهای متخصص برای بخش‌های صنعتی می‌باشد.


مسئله اصلاحات در آموزش و پرورش فرانسه تازگي ندارد و قدمت آن حداقل به صد سال گذشته مي‌رسد. زمان‌هاي كليدي در روند تكوين اين‌اصلاحات را مي‌توان به پنج دوره تقسيم كرد:
=== [[انواع موسسات آموزش عالی در فرانسه|انواع موسسات آموزش عالی]] ===


- دوره آموزش اجباري "ژول فري" وزير وقت و باني آموزش و پرورش نوين فرانسه درسال ‪ ۱۸۸۲است كه از آن زمان به عنوان دوران كليدي شروع اصلاحات در وزارت آموزش پروش اين كشور نام مي‌برند. ژول فري مقرر ساخت كه آموزش اجباري و رايگان است و همگان بايد آنچه ياد گرفتني است فراگيرند.  
==== [[دوره های آموزش عالی بلندمدت در فرانسه|آموزش بلند مدت]] ====
مدت این دوره‌های آموزشی بیش از سه سال بوده و آن را در دانشگاه‌ها و مدارس بزرگ و عالی ارائه می‌دهند. پذیرش و ثبت‌نام در مدارس بزرگ و عالی معمولاً با شرایط دشوارتری همراه است. گذراندن دو سال کلاس آمادگی دبیرستان بعد از دیپلم کامل متوسطه و موفقیت در کنکور آن مدرسه عالی از این قبیل‌اند. از 58% دیپلمه‌های فرانسه که مشغول تحصیل در دوره‌های آموزشی بلندمدت هستند، تنها 9/9 در صد آنها این کلاس‌های آمادگی را گذرانده و وارد مدارس بزرگ یا عالی شده‌اند.


- طرح "لانژون والون" درسال ‪ ۱۹۴۵درباره دمكراتيك ساختن آموزش عمومي و رسيدگي به شانس و فرصت برابر براي همگان. نظام طبقاتي فرانسه دراين طرح عقب نشيني مي‌كند و اين طرح صرفنظر از جايگاه شغلي هر فرد، به ارتقاي فرهنگ عمومي توجه ويژه مي‌كند.  
==== دانشگاه‌ها ====
دانشگاه‌ها، رشته‌های تحصیلی فراوانی را در مقاطع تحصیلی مختلف ارائه می‌دهند وبه فارغ‌التحصیلان خود مدارک مختلفی مانند: دکترا، فوق لیسانس، لیسانس، مهندسی وانواع گواهینامه‌ها را اعطاء می‌کنند. [[فرانسه|کشور فرانسه]] دارای 72 دانشگاه است که در سال 2011 تعداد 1437104 دانشجو را در خود جای داده‌اند.<ref>برگرفته از سایت [https://www.insee.fr/fr/themes/tableau.asp? https://www.insee.fr/fr/themes/tableau.asp?]reg_id=0&ref_id=NATTEF07113</ref>


- طرح "كولژ يگانه" "والري ژيسكار دستن "رييس جمهوري وقت فرانسه درسال ‪ ۱۹۷۴به عنوان سومين دوران كليدي اصلاحات در وزرات آموزش و پرورش نام برده مي‌شود.اين طرح براي دستيابي هر فرد فرانسوي به حداقل فرهنگ لازمي است كه از راه تعليم و تربيت بايد تحصيل شود.  
==== مدارس عالی و بزرگ ====
در فرانسه مدارس عالی و بزرگ، تحصیلات بلند مدت کاملاً تحقیقی و تخصصی را ارائه می‌نمایند. بعضی از این مدارس – مدارس عالی مهندسی – تا مقطع دکترا دانشجو می‌پذیرند. 300 مدرسه عالی و بزرگ در فرانسه وجود دارد و برای ورود به مدارس عالی و بزرگ، داشتن تنها دیپلم کامل متوسطه کافی نیست، بلکه عوامل دیگری مانند گذارندن دو سال کلاس‌های مقدماتی دبیرستان، یا  دو سال تحصیل در دانشگاه، یا در خود مدارس عالی وموفقیت در کنکوری که پس از آن تحصیل دوساله برگزار می‌شود، در پذیرش داوطلب بسیار مهم است.


- سال ‪ ۱۹۷۸ميلادي، سالي است كه "كريستيان بولاك"[19] وزير فراموش شده كابينه "ريمون بار" طرح "آموزش متنوع" را مطرح كرد تا زمينه قبولي دانش آموزان را افزايش دهد.  
==== انواع مدارس عالی و بزرگ ====
* مدارس علمی، که برای ارتش و موسسات دیگر، در رشته‌های مختلف فنی مهندس تربیت می‌کند؛
* مدارس تربیت معلم و محقق، که همگی دولتی‌اند وشامل چهار دانشسرای عالی  که دارای رشته‌های علوم انسانی و علمی و فنی است؛
* مدارس عالی ملی کشاورزی و دامپزشکی، که همگی دولتی است؛
* مدارس بزرگ بازرگانی و مدیریت، که همگی خصوصی و اکثرشان توسط شرکت‌های تجاری بر پاشده است.


و در نهايت سال ‪ ۲۰۰۴ميلادي است كه آخرين طرح اصلاحات در عرصه آموزش ملي "بازتعريف مهارت و دانش‌ها در مدرسه" مطرح شد.  
==== [[موسسه های مطالعات سیاسی فرانسه|موسسه‌های مطالعات سیاسی]] ====
رشته علوم سیاسی در موسسه مطالعات سیاسی پاریس و در موسسات مطالعات سیاسی دیگر که وابسته به دانشگاه‌های " مارسی"، بوردو " "گرونوبل"، "لیون"، "استراسبورگ" و "تولوز" هستند ارائه می‌شود. این موسسات افرادی را با قابلیت‌های گوناگون برای پست‌های اداری، بخش‌های خصوصی، بانک‌ها و نهادهای سیاسی تربیت می‌کنند. طول مدت تحصیل در این رشته، سه سال است. پس از پایان سال اول، تعداد زیادی از دانشجویان با برگزاری امتحانی، مردود و اخراج می‌شوند. دانشجویانی که دارای لیسانس، یا اینکه مدرک خارجی در سطح لیسانس داشته باشند، می‌توانند مستقیماً در این رشته ثبت‌نام کنند.


وجه مشترك همه اين طرحها كه هر يك در پي كمال ديگري آمده است، كاستن از افت تحصيلي و نوسازي نظام آموزشي است كه در هر دوره و هر دولت تكرار و مطرح شده است. [20]
==== دوره‌های شبانه ====
این دوره در موسسات دانشگاهی و مدارس عالی وجود دارد و به افراد شاغل این امکان را می‌دهد که در کلاس‌های شبانه شرکت کنند. مراکز هنرستان‌های ملی بدون اینکه مدرکی بدهند، هنر جو – همراه با کمک هزینه تحصیلی – می‌پذیرند، و هنرجو با شرکت در این کلاس‌ها – در نهایت – تا عنوان مهندسی می‌تواند پیش برود.  


'''آمار آموزش و پرورش 2010-2009[21]'''
==== [[آموزش از راه دور در فرانسه|آموزش از راه دور]] ====
دانشگاه‌ها، سیستم آموزش از راه دور را برای افرادی که مایل به اخذ مدرک دانشگاهی هستند، ولی به هر دلیلی (عدم سلامتی، دوری مسافت، کار، موقعیت خانوادگی و غیره ) قادر نیستند در کلاس‌های دانشگاه شرکت کنند، در نظر گرفته‌اند. این گونه آموزش، غیر از دانشجویان رسمی خود، علاقمندان بزرگسال زیادی را نیز زیر پوشش قرار می‌دهد.


تعداد کل دانش آموزان 12537138نفر
==== مدارک ملی دانشگاه‌ها ====


تعداد دانش آموزان دبستانی 6647090نفر
===== سیکل اول (مدرک دیپلم + ٢سال تحصیل دانشگاهی) =====
پذیرش با مدرک دیپلم متوسطه فرانسوی یا با مدرک پایان تحصیلات متوسطه + آزمون آشنایی با زبان فرانسه برای پذیرش در سال اول دانشگاه برای دانشجویان خارجی اجباری است.


تعداد دانش آموزان راهنمایی 3206112نفر
مدرک مطالعات دانشگاهی عمومی ( DEUG ) در دو سال: این مدرک که در پایان سیکل اول عمومی اخذ می‌شود، راه دستیابی به تحصیل در مقطع لیسانس است.


تعداد دانش آموزان دبیرستانی 2683935نفر
سیکل اول در ٩ عنوان مربوط به ٩ زمینه ارائه می‌شود:


تعداد کل پرسنل 1066356 نفر
* مدیریت اقتصادی و اجتماعی؛
* حقوق؛
* اقتصاد و مدیریت؛
* علوم انسانی و اجتماعی؛
* ادبیات و زبان‌های خارجی؛
* علوم و فناوری؛
* هنر؛
* فعالیت جسمانی و ورزشی؛
* الهیات.


تعداد معلمان 852907 نفر
====== مدرک دانشگاهی فناوری ( DUT ) در دو سال ======
  این دوره در موسسات دانشگاهی فناوری بیش از ٢٥ تخصص را در بر می‌گیرد و آموزشی عمومی و فنی را با اهداف حرفه‌ایی و با گرایش به سمت بخش‌های صنعتی و خدماتی ارائه می‌نماید. این مدارک زمینه پیراپزشکی و زمینه‌های اجتماعی را نیز شامل می‌شود. در طی این دوره، دانشجویان یک دوره کارورزی حداقل ده هفته‌ای را در یک موسسه و کارخانه سپری می‌کنند.


تعداد کل مدارس 65657 باب
====== مدرک تحصیلات دانشگاهی علمی و فنی ( DEUST ) دو سال ======
این دوره با اهداف حرفه‌ای، تکنیسین‌های آماده برای ورود به زندگی حرفه‌ای را آموزش می‌دهد و یک دوره کارورزی اجباری را نیز شامل می‌شوند.  این گونه تحصیلات بیش از ١١٠ تخصص را در زمینه‌های مختلف از مدیریت، بازرگانی، انفورماتیک گرفته تا زمینه‌های هنری و توریسم در بر می‌گیرد.


تعداد مدارس دولتی 54280 باب
====== سیکل دوم (مدرک دیپلم + ٣ سال تحصیل دانشگاهی) پذیرش با ٢ سال تحصیلات عالی در سیکل اول ======
لیسانس عمومی در یک سال: ادامه تحصیلات در تخصص مورد نظر، این دوره ادامه تحصیل در مقطع فوق لیسانس را ممکن می‌سازد.


'''7-11- آموزش عالی'''
لیسانس حرفه‌ای در یک سال: با ١٢ تا ١٦ هفته کارورزی، این دوره مکمل آموزش عمومی دانشجو در یک آموزش شغلی – حرفه‌ای است که در پیوند نزدیک با موسسات و با هدف ورود دانشجویان به محیط حرفه‌ای است.


آموزش عالي فرانسه از سنتي دور منشا مي گيرد و اكنون يكي از متنوع ترين و كارآمد ترين نظام هاي آموزشي در جهان محسوب مي شود. اين نظام آموزشي اصالت خود را به عنوان يك نظام عمومي قوي كه بخشي از هزينه هاي آن توسط دولت فرانسه پرداخته مي شود، كيفيت تحصيلات و آموزش هاي خود را حفظ كرده است. فرانسه هر ساله بيش از ٢٣ درصد از بودجه ملي را به آموزش اختصاص مي دهد و به دقت كيفيت آموزش هاي ارائه شده و مدارك اعطا شده را زير نظر دارد .
====== سیکل دوم (مدرک دیپلم+ ٤ سال تحصیل دانشگاهی) ======
پذیرش با سه سال تحصیلات دانشگاهی:


عالي بودن مدارك فرانسوي بر شبكه به هم پيوسته موسسات آموزش عالي و مراكز پژوهشي با اعتبار و شهرت جهاني تكيه دارد. (بيش از ٣٠٠٠ موسسه شامل ٩٠ دانشگاه، ٢٤٠ مدرسه عالي مهندسي، ٢٣٠ مدرسه عالي بازرگاني و ٢٠٠٠ موسسه متشكل از مدراس عالي هنر و معماري، آموزشهاي پيراپزشكي و غيره).
فوق لیسانس در یک سال: این دوره شامل ادامه تحصیل تخصص مورد نظر برای دریافت یک مدرک با نگارش یک رساله و دفاع از آن در مقابل هیئت داوران است.  


در موسسات دولتي مانند دانشگاه ها، دولت مستقيماً سهم بزرگي از هزينه آموزش هر يك از دانشجويان را مي پردازد و در حال حاضر هزينه ثبت نام دانشگاهها در فرانسه در ميان كمترين هزينه هاي ثبت نام در جهان است. لازم به ذکر است که با بيش از 278000 دانشجوي غير فرانسوي، فرانسه يكي از اولين كشورهاي ميزبان دانشجويان خارجي در اروپا است.  در فرانسه، هيچ تفاوتي ميان دانشجويان خارجي و دانشجويان فرانسوي اعمال نمي شود : انتظارات، امكانات و مدارك اعطا شده تفاوتي ندارند.
پذیرش با دو سال تحصیل عالی:  


گفتني است مدرك پايان آموزش متوسطه فرانسوي مدرك Baccalauréat است كه دستيابي به آموزش عالي فرانسه را ممكن مي كند. اين مدرك نشان دهنده اولين سطح آموزشي است كه تحصيلات آموزش عالي بر اساس آن آغاز و اعتبار مي يابند. اين مدرك معادل مدرك ديپلم پيش دانشگاهي، يعني ديپلم پايان تحصيلات متوسطه ايران است.
فوق لیسانس علوم و فنون (MST) در دو سال


آموزش عالي فرانسه با تنوع بسيار دوره هاي آموزشي برجسته مي گردد. دوره هاي بلند مدت يا كوتاه مدت، عمومي يا كاربردي، حرفه اي يا پژوهشی در دانشگاه يا در مدارس عالی . هر يك از اين دوره ها داراي ويژگيهاي خاص خود است( پذيرش، طول دوره، چگونگي آموزش) كه پاسخگو به اهداف و انتظارات متفاوت است و به همگان امكان مي دهد مدركي رسمي را دريافت كنند.
فوق لیسانس علوم مدیریتی (MSG) در دو سال


اگر برخي رشته ها تنها در دانشگاهها ارائه مي شوند ( مانند حقوق، پزشكي، علوم انساني)، ولي رشته هاي مهندسي، مديريت، هنر را مي توان در دانشگاهها يا در چارچوب مدارس عالي يا موسسات آموزشي دولتي يا خصوصي با شرايط و چگونگي پذيرش، طول دوره و روشهاي آموزشي و اهداف متفاوت ادامه داد.  
فوق لیسانس روش‌های انفورماتیک کاربردی در مدیریت موسسات در دو یا سه سال  (پذیرش در این دوره با یک سال تحصیل در دوره‌های عالی ممکن است).  


تنوع شاخه هاي تحصيلي فرانسه به دانشجوي خارجي امكان و فرصت استفاده از آموزش متناسب با تحصيلات و نيازهايش را مي دهد.  ضروري است كه دانشجو برنامه تحصيلي و اهداف و انتظارات خود را  از آموزش مقدماتي گرفته تا دوره هاي فوق العاده تخصصي ، تعيين كند تا بتواند دوره آموزشي و نوع موسسه آموزش عالي مناسب را برگزيند.
برای دوره‌های فوق لیسانس علوم و فنون و فوق لیسانس علوم مدیریتی پذیرش دانشجو بر اساس پرونده‌های داوطلبی و آزمون ورودی با دقت انجام می‌شود. این دوره‌ها که متمایل به زمینه‌های حرفه‌ایی موسسات هستند، دارای اهداف شغلی بوده و بازار کار بسیار طالب آنها است.


كيفيت و سطح بسيار عالي آموزش دانشگاهي تنها مختص پاريس نيست. در سراسر كشور فرانسه موسسه هاي آموزش عالي، نظير دانشگاهها و نيز مدارس مديريت و مدارس عالي مهندسي سطح اول، با كيفيت بسيار بالا و در تمامي زمينه ها وجود دارند.
====== پذیرش با یک سال تحصیل در سطح عالی ======
'''دوره فوق لیسانس موسسات دانشگاهی حرفه‌ای در سه سال'''


انتظارات و شرايط مربوط به كيفيت آموزشي حاكم بر تمامي دانشگاههاي فرانسوي است و اين انتظارات سطح علمي و تربيتي دوره هاي آموزشي را تضمين مي نمايند.  
این دوره در موسسات دانشگاهی حرفه‌ای برگزار می‌شوند. آموزش این دوره‌ها بر پایه همکاری دانشگاه‌ها و موسسات حرفه‌ای طراحی شده است و آموزش‌های نظری و حرفه‌ای را پیوند می‌دهد. یک دوره کارورزی شش ماهه در موسسه بعد از دریافت مدرک فوق لیسانس، اجازه می‌دهد تا فارغ‌التحصیلان پس از شرکت در مصاحبه‌ای در یک کمیسیون عنوان استاد- مهندس را اخذ کنند. این دوره‌ها زمینه‌های صنعتی، خدماتی، عمران، بانک- مالی- بیمه، اطلاعات- ارتباطات (٢١ تخصص) را در بر می‌گیرد.


در وزارت آموزش ملي مقرراتي براي معادل سازي مدارك خارجي با مدارك فرانسوي وجود ندارد. تنها موسسه آموزشي ميزبان دانشجو، داراي صلاحيت قبول پذيرش و تعريف سطح دوره مورد پذيرش، بر اساس پرونده آكادميك دانشجو است.
====== سیکل سوم (مدرک دیپلم + ٤ سال تحصیل دانشگاهی) ======
'''پذیرش با چهار سال تحصیل در سطح عالی'''


'''دانشگاه ها :''' نشانه قدمت سنت دانشگاهي فرانسوي اين است كه اولين دانشگاه اروپايي در پاريس و در قرن دوازدهم بنيان گذاشته شده است. در حال حاضر ، تعداد دانشگاههاي دولتي فرانسه ٩٠ عدد است كه در بيش از پانصد محل در سراسر كشور پراكنده اند و متشكل از حدود هزار واحد آموزشي و پژوهشي هستند.  
مدرک مطالعات پیشرفته (DEA) در یک سال، این دوره اولین مرحله برای کار در زمینه پژوهش است و دستیابی به دوره تحقیق رساله (سه سال) برای اخذ مدرک دکتری را پس از ارائه رساله و دفاع از آن ممکن می‌سازد. مجموعاً بیش از هزار مدرک مطالعات پیشرفته در تمامی رشته‎‌ها وجود دارد.  


دانشگاهها و موسسات آموزشي دولتي داراي خصيصه علمي، فرهنگي و حرفه اي هستند. با اين كه دانشگاهها داراي استقلال و خودمختاري اداري، مالي، آموزشي و علمي هستند، مدارك اعطا شده به دانش آموختگان در صورتي كه مدارك ملي باشند، از هر دانشگاهي كه اخذ شوند، داراي ارزش واحد هستند.  
مدرک مطالعات عالی تخصصی (DESS) در یک سال، این دوره دارای کاربرد حرفه‌ای و اهداف تخصصی کردن آگاهی‌ها در زمینه مشخص و کسب فنون حرفه‌ای است که به این دوره‌ها مرتبط‌اند با حداقل ٣ ماه کارورزی در موسسات حرفه‌ای. (این مدرک که در سطح مستر است در یک سال تکمیل تحصیلات دانشگاهی را با آموزش‌های حرفه‌ای با بازار کار بسیار خوب ممکن می‌کند).


دانشگاهها پذيراي بيش از ١٥٠٠٠٠٠ دانشجو هستند كه حدود ۷٤% تعداد دانشجويان شاغل به تحصيل در سطوح آموزش عالي را شامل مي شود. در ميان اين دانشجويان ده درصد  داراي مليت خارجي هستند.
'''پذیرش در سطوح مختلف و متغیر ( از دیپلم متوسطه تا سطح دیپلم + ٤ سال تحصیل در سطح عالی)'''


دانشگاهها داراي تمامي رشته ها شامل علوم و فناوري، ادبيات، زبانهاي خارجي، هنر، علوم انساني و علوم اجتماعي، حقوق، مديريت، بهداشت، ورزش هستند و آموزش را در تمامي سطوح از مدارك دوره هاي دو ساله دانشگاهي  فوق ديپلم تا پايان دوره دكتري ارائه مي نمايند.
مدرک مهندسی در دانشگاه، یک مدرک ملی متناسب با درجه مستر است. این مدرک زیر نظر کمیسیون مدارج مهندسی ( CTI ) است که متضمن کیفیت این دوره است. آموزش‌های مهندسی دانشگاهی در دانشگاه به طور ویژه برای ارائه آموزش حرفه‌ای سطح بالا مرتبط با تحصیلات مهندسی است و در درون ساختارهای داخلی برای پاسخگویی به معیارها و میزان‌های توانایی مدارس مهندسی سامان داده شده‌اند. تمامی آموزش‌های مهندسی دانشگاهی توسط کمیسیون مدارج مهندسی تعیین می‌شوند و بر اساس چگونگی و شکل خاص هر دوره آموزشی، معادل با سطح دوره‌های پنج ساله تحصیلات عالی پس از دیپلم متوسطه است. شرایط پذیرش همواره بر اساس گزینش خاص (آزمون، مصاحبه و پرونده) است.  


دوره هاي آموزشي دانشگاهي در سه سيكل پياپي سازماندهي شده كه در پايان آنها مدارك ملي در سه درجه:  ليسانس (سه سال)،  مستر[22] (دو سال) و دكتري (سه سال) اعطا مي گردد.
سطوح مورد پذیرش از سطح دیپلم متوسطه برای پنج سال تحصیل دانشگاهی تا سطوح ٢، ٣، یا ٤ سال تحصیل دانشگاهی برای ٢ یا ٣ سال تحصیل در این دوره متغیرند. دارا بودن مدرک دانشگاهی به دانشجویان خارجی امکان می‌دهد تا در میانه دوره تحصیلی به آن وارد شده و پذیرفته شوند. مدرک مهندسی تنها به شرط آن که دانشجو بیست و چهار ماه از دوره تحصیلی را در همان موسسه گذرانده باشد، به وی اعطا می‌گردد.


دانشگاه كه محل برجسته و ممتاز آموزشهاي بنيادين و پژوهش تلقي مي شود توانسته است پاسخگوي نيازهاي دنياي مدرن باشد و شاخه هاي مربوط به فناوري و مدارك با اهداف شغلي – حرفه اي را گسترش دهد.  
'''توجه:''' مدرک مهندسی در مدارس عالی مهندسی نیز ارائه و اعطا می‌شود. این مدارس حدوداً ٥٠% عناوین مهندسی را در فرانسه اعطا می‌کنند.  


چند رشته اي بودن دانشگاهها كه ويژگي اصلي آنها است، آموزش و پژوهش دانشگاهي متناسب با تحولات علمي و فناوري را تضمين مي نمايد. تمامي رشته ها ي تحصيلي از اين تطابق بهره مي جويند و مدارك و دوره هاي بسيار تخصصي را با هدف مضاعف (آموزش نظري و كاربردهاي عملي) ارائه مي نمايند.
====== سیکل سوم (درک دیپلم + ٨ سال تحصیل دانشگاهی) – درجه دکتری ======


رشته ها يي كه در دوره آموزشي سيكل اول در گروههاي مربوط به زمينه هاي دانشگاهي مجتمع شده اند، در طول دو سيكل بعدي تحصيلات دانشگاهي تخصصي تر مي شوند. تخصص و تعدد مدارك عمومي يا حرفه يي با درجه مستر نشانگر اين مدعا است.
* پذیرش پس از پنج سال تحصیلات عالی و موافقت یک استاد راهنمای رساله دکتری؛
* دکتری در سه سال، این دوره، آخرین سطح تحصیلات عالی با نگارش رساله دکتری و پایان اولین کار پژوهشی دانشجو است؛
* مدرک دانشگاهی (DU)؛
* مدرک تحصیلات عالی دانشگاهی (DESU).


'''نظام آموزش عالي :نظام آموزش عالي فرانسه بر سه ركن استوار است :'''
با نام‌ها و عناوین مختلف، این مدارک در دانشگاه‌ها و برای پاسخگویی به گرایشات تخصصی یک دانشگاه یا به نیازهای اقتصادی منطقه ای ایجاد شده‌اند. نهادهای تصمیم‌گیری دانشگاه، ارزشیابی این مدارک را به عهده دارند. تنوع زیادی در سطح، طول دوره و تخصص مدارک دانشگاهی وجود دارد. با اینکه این مدارک دانشگاهی مدارک ملی نیستند، دارای فرصت خوبی برای یک دانشجو خارجی برای کسب یک تخصص در زمینه‌ای بسیار مشخص است.


الف – برتري بخش دولتي : زيرا هر چند موسسات خصوصي نيز وجود دارد، بخش اعظم موسسات آموزش عالي دولتي است و بودجه آن توسط دولت تامين مي شود و ارزشيابي مدارك در انحصار آنهاست .
====== دوره‌های دکتری پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی ======
'''دوره‌ها:''' مقررات دوره‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی بر اساس متون تدوین شده توسط وزارت بهداشت و وزارت آموزش هستند. در پایان سال اول برای هر دانشگاه ظرفیت پذیرش مشخص می‌شود، تعداد دانشجویان خارجی نیز به صورت درصدی از این ظرفیت است. این دوره‌ها در دانشگاه‌هایی ارائه می‌شوند که واحدهای آموزشی آن تحت عنوان مرکز بیمارستانی دانشگاهی (CHU) گرد آمده‌اند. برنامه آموزشی آنها مشتمل بر سه سیکل است و به همان صورت سامان گرفته است: در پایان سال اول سیکل اول و در پایان سال اول سیکل سوم، برای انتخاب شاخه عمومی یا تخصصی، دانشجویان در کنکور شرکت می‌کنند.  


ب – رايگان بودن يا تقريباً رايگان بودن آموزش در بيشتر موسسات دولتي
'''پزشکی:''' برای اخذ مدرک دولتی پزشکی عمومی ٩ سال و برای تخصص پزشکی ١٠ یا ١١ سال تحصیل دانشگاه الزامی است.


ج – وجود مدارس عالي كه به طور قانوني مي توانند دانشنامه يا عنوان رسمي شناخته شده اي را صادر كنند و ورود به آنها با آزمون ورودي انجام مي شود.
'''سیکل اول (PCEM)''' در ٢ سال، پس از موفقیت در کنکور، مشترک برای پزشکی و دندانپزشکی، در پایان سال اول ارائه می‌شود. کنکور برای پزشکی و دندانپزشکی مشترک است.  


موسسات كه از نظر ساختار و شرايط پخش با يكديگر متفاوتند سه نوع را شامل مي شوند:
'''سیکل دوم (DCEM)''' در ٤ سال داوطلبان را برای اخذ مدرک سنتز بالینی و درمانی آماده می‌کند که علاوه بر ارزیابی آموزش تئوری و تمامی دوره‌های کارآموزی بیمارستانی برای ورود به سیکل سوم ضروری است.


1- دانشگاههايي كه با كاربرد قانون مصوب 12 نوامبر 1968 تشكيل شده اند.
'''سیکل سوم:''' دوره رزیدانت (معادل انترنی در ایران) که دانشجو پس از سیکل دوم مستقیماٌ به آن وارد می‌شود، در مدت 2.5 سال وی را برای مدرک پزشکی عمومی آماده می‌کند (وظایف بیمارستانی مدت دو سال و مدت یک نیمسال کارآموزی نزد یک پزشک عمومی). به دنبال این دوره، پزشکان عمومی می‌توانند یک یا دو سال دوره‌های توانایی پزشکی را که دوره‌های تخصصی هستند بگذرانند (آنژیولوژی، طب سالمندان، پزشکی حوادث …). دوره تخصص پزشکی در ٤ یا ٥ سال است که پس از کنکور دانشجو را به دوره تخصصی پزشکی راهنما می‌شود.


2- موسسات دولتي ديگري كه ويژگي علمي، اداري يا فرهنگي داشته و به طور مستقل همچون برخي از مدارس عالي وابسته به دانشگاهها هستند.
٩ رشته تخصصی در کنکور پیشنهاد می‌شود:


3- موسسات خصوصي
* تخصص‌های جراحی؛
* تخصص‌های پزشکی داخلی؛
* طب کار؛
* بهداشت عمومی؛
* زیست‌شناسی پزشکی؛
* روانکاوی؛
* بیهوشی و احیای جراحی؛
*   اطفال؛
* زنان و زایمان.


« شوراي ملي آموزش عالي و پژوهش » كه نمايندگان اعضاي هيات علمي و دانشجويان، موسسات بزرگ و برخي شخصيت هاي خارج از دانشگاه را در برمي گيرد، مشاور وزير در تمامي مسائل مربوط به آموزش عالي است. كمیسیونی از روساي دانشگاهها نيز تعيين شده كه در موقع لزوم به تقاضاي خود آنها يا به خواست وزير كه رياست آن را بر عهده دارد تشكيل مي شود. مجمع عمومي مسئولان «موسسات و مدارس دولتي مجاز به صدور دانشنامه هاي مهندسي» نيز اساسنامه اي مشابه كمیسیون روساي دانشگاهها دارد.
تحصیلات تئوری و عملی منجر به دریافت مدرک دولتی دکتری پزشکی به ضمیمه مدرک دوره مطالعات تخصصی رشته تخصص مورد نظر می‌گردد.  


دانشگاهها به واحدهاي آموزشي و پژوهشي با رشته هاي: ادبيات، علوم انساني، حقوق علوم اقتصادي، علوم سياسي، علوم رياضي و كاربردي، داروسازي، علوم پزشكي و گاهي الهيات، تقسيم شده اند. ماموريت و خط مشي آنها با تعيين هدف هاي دوگانه زير مشخص مي شود:
'''دندانپزشکی'''


- «گسترش دانش و فرهنگ بدون چشم پوشي از آماده كردن دانشجويان براي ورود به زندگي فعال اجتماعي» كه با در نظر گرفتن نيازهاي اقتصادي و اجتماعي جامعه و تربيت دانشجويان در رابطه با نيازهاي ياد شده حاصل مي شود. دانشگاه ها چند رشته اي هستند و استقلال دارند و توسط يك شورا و رييس كه از طرف اعضا انتخاب شده اند اداره مي شوند.
6 سال برای اخذ مدرک دولتی دندانپزشکی در کشور فرانسه به طول می انجامد. سیکل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقیت در کنکور پایان سال اول ارائه می‌شود. کنکور برای پزشکی و دندانپزشکی مشترک است. سیکل دوم در سه سال. سیکل سوم در یک سال یا سه سال برای شاخه تخصصی.


بودجه در نظر گرفته شده براي دانشگاه نيز در اختيار آنهاست. شوراي دانشگاه شامل استادان، پژوهشگران، دانشجويان و برخي شخصيت هاي خارج از دانشگاه است. اين شورا دانشنامه هاي ملي مطابق با نظام وزارتخانه را اعطا مي كند و مي تواند دانشنامه هاي دانشگاهي خاص خودر را نيز صادر نمايد. در ماده 20 قانون راهنمايي مصوب 1968، شرايط دريافت دانشنامه هاي دولتي و كيفيت حمايت از عناوين اعطا شده توسط وزير توصيف شده است. اما در مورد برنامه ها و دانشنامه هاي دانشگاهي، و شرايط دريافت آنها خود دانشگاه تصميم گيرنده هستند. در اينجا بي مناسبت نيست به آموزش هايي كه اكنون جزء دانشگاهها شده اند چون: انستيتوهاي مطالعات سياسي، مدراس ملي عالي مهندسي، انستيتوهاي دانشگاهي تكنولوژي، انستيتوهايي كه تخصص سطح عالي را ارائه مي دهند و نيز موسسات مستقل از دانشگاه ها چون انستيتوهاي ملي پلي تكنيك اشاره كرد.
'''داروسازی'''


موسسات دولتي يا خصوصي، با ويژگي علمي و فرهنگي يا اداري كه در ميان آنها مدارس عالي نيز وجود دارند، دانشجويان را براي دانشنامه مهندسي، يا فعاليت هاي بازرگاني و اداري، يا براي برخي حرفه هاي خاص خدمات عمومي چون آموزشي، اداري، كادر فني متخصص و غيره و يا حتي حرفه هاي هنري آماده مي كنند. بيشتر موسسات دولتي چون كنسرواتوار ملي هنرها و پيشه ها، موسسات ملي علوم كاربردي، و دانشسراهاي عالي، زير نظر وزارت آموزش و پرورش ملي هستند. موسسات دولتي ديگر به وزارتخانه هاي ديگري چون : دفاع، صنايع، محيط زيست، پست و مخابرات و كشاورزي وابسته اند مانند مدرسه پلي تكنيك، مدارس معدن، مدرسه عالي هوانوردي، مدرسه عالي مخابرات، مدارس ملي جنگلباني، مدارس عالي كشاورزي و انستيتوي بين المللي اداره موسسات دولتي .
٦ سال برای مدرک دولتی دکتری داروسازی در کشور فرانسه به طول می انجامد. سیکل اول و دوم در دوسال.سیکل سوم در ٢ یا ٥ سال برای شاخه تخصصی.  


پيش مي آيد كه دانشجو در خروج از يك مدرسه عالي چون مدرسه عالي پلي تكنيك يا انستيتوي ملي كشاورزي به مدرسه عالي تخصصي ديگري مانند مدرسه ملي پل و راه، مدرسه ملي آب و جنگل و غيره ... وارد شود.
====== روش‌های دستیابی غیر فرانسویان به تحصیلات پزشکی ======
پذیرش مستقیم به دوره پزشکی عمومی ممکن نیست. یک غیر فرانسوی که هنوز مدرک پزشکی را در کشور خود کسب نکرده باشد در هر سطحی از دوره دانشگاهی، باید در کلاس‌های سال اول سیکل اول و کنکور پایانی سال اول شرکت کند و اگر در این کنکور قبول شود، پس از بررسی پرونده‌اش سطح دانشگاهی که قبلاً در کشورش کسب کرده است مورد ارزشیابی و معادل سازی قرار می‌گیرد. در خصوص دوره تخصصی، به غیر از دوره آماده‌سازی، مدرک مطالعات تخصصی مختص پزشکان عمومی خارجی، دوره‌های آموزشی تخصصی برای دانشجویان و پزشکان خارجی در نظر گرفته شده‌اند و برخی مدارک دانشگاهی در سطح بسیار تخصصی نیز برای دانشجویان خارجی قابل دسترسی است.  


موسساتي همچون : مدرسه ملي عالي هنرهاي زيبا، كنسرواتوار ملي هنرهاي دراماتيك كنسرواتوار موسيقي و غيره ... افراد را براي حرفه هاي هنري آماده مي كنند.
====== برای پزشکان عمومی ======
دوره مطالعات تخصصی (DES ) کنکور تخصص پزشکی برای افراد خارجی ( که منجر به شرکت در دوره مطالعات تخصصی می‌شود) تنها برای پزشکی است و برای جراحی دندان و داروسازی کنکور خاص برای خارجیان وجود ندارد. حق الزحمه رزیدنت‌های خارجی معادل با دستمزد فرانسویان است و برای طول مدت آموزش (۴یا ۵ سال برحسب رشته تخصصی) توسط مراکز بیمارستانی دانشگاهی پرداخت می‌شود.  


در اينجا ذكر برخي موسسات بزرگ ويژه مانند كولژدوفرانس، موزه ملي تاريخ طبيعي، رصد خانه پاريس، دفتر طول جغرافيايي، مدرسه مطالعات عالي عملي، مدرسه مطالعات عالي علوم اجتماعي، و بنياد ملي علوم سياسي كه به معلومات سطح عالي اختصاص دارد، نيز لازم است .
'''آزمون قابلیت پذیرش (مرحله اول )'''


آموزش هاي پيرا دانشگاهي در همه سطوح در چهارچوب آموزش دائمي ارائه مي شود كه به دنبال كردن دوره هاي شبانه و كارورزي هاي عملي امكان دريافت دانشنامه هاي مختلفي در آموزش عالي مي دهد. براي نمونه كنسرواتوار هنرها و پيشه ها و مراكز آن در شهرستان ها داوطلبان را به صورت مستمع آزاد بدون در نظر گرفتن درجات تحصيلي براي دوره هاي شبانه مي پذيرد و اين افراد از آموزشي كه مي تواند به اخذ درجه مهندسي بيانجامد بهره مند مي شوند. «مراكز ملي آموزش مكاتبه اي» آموزشي را كه از هر جهت مشابه آموزش عمومي عادي است عرضه مي دارد. برخي از دانشگاهها نيز آموزش تلويزيوني را ارائه مي دهند.
* در ماه آوریل ثبت‌نام در بخش همکاری و فعالیت فرهنگی سفارت فرانسه در ایران انجام می‌شود؛
* نامه شرکت در آزمون توسط سفارت‌ها در ماه ژوئیه تنظیم و تحویل می‌شود؛
* سفارت آزمون قابلیت پذیرش را در ماه سپتامبر برگزار می‌نماید.


سطح آموزش عالي گواهينامه دبيرستان است كه مشخص كننده اتمام تحصيلات دبيرستاني است. دانش آموزان دبيرستان بتدريج در رده هاي متنوع بسياري وارد مي شوند و مي بايستي فرهنگ عمومي شامل زبان و ادبيات فرانسه، رياضيات، زبانهاي باستاني يا زنده، علوم انساني و علوم مختلف رياضي و طبيعي به آنها ارائه شود. گواهينامه، رشته هاي مختلفي را در بر مي گيرد:
آزمون پذیرش در [[پاریس]] در ماه نوامبر برای تمامی داوطلبان قبول شده مرحله اول برگزار می‌شود. (این داوطلبان برای شرکت در آزمون روادید کوتاه مدت دریافت می‌کنند).تاریخ شروع به کار و آموزش در ماه مه سال بعد خواهد بود.


الف – براي دارندگان گواهينامه دبيرستان يا عناوين معادل آن ( البته به شرط ارتباط رشته تحصيلي دبيرستان و رشته انتخابي در دانشگاه)  
'''دوره مطالعات تخصصی تکمیلی DESC'''


ب – براي داوطلباني كه در يك آزمون ورودي ويژه دانشگاه پذيرفته شده اند. لازم به يادآوري است كه براي پذيرش در رشته حقوق داشتن گواهينامه دبيرستان لازم نيست.
دوره ملی با طول مدت ۲ تا ۴ سال است که می‌توان از آخرین سال تحصیل دوره مطالعات تخصصی آن را آغاز نمود. تعداد 32 دوره مطالعات تخصصی تکمیلی در سه رشته پزشکی (۱۶)، جراحی (۸) و زیست شناسی (۸) وجود دارد.  


دانشجويان خارجي كه مايلند در يكي از دانشگاههاي فرانسه نام نويسي كرده و دانشنامه ملي فرانسه را دريافت دارند مي بايستي فرم تقاضاي نام نويسي را در بخش فرهنگي فرانسه در كشور خودشان پركنند.
====== گواهی آموزش تخصصی  ( AFS ) ======
'''شرایط ثبت نام'''


پذيرش دانشجويان فرانسوي و خارجي در ديگر موسسات عالي آموزشي مثلاً مدارس مهندسي گاه از روي عناوين و پرونده تحصيلي است اما بيشتر از طريق كنكوري است كه فارغ التحصيلان دبيرستان پس از يك، دو يا سه سال تحصيل در كلاس هاي ويژه آمادگي در برخي از دبيرستانها آن را مي گذرانند. اين كنكور در سطح كشور برگزار مي شود و قسمتي از امتحانات براي بسياري از مدارس عالي مشترك است. گزينش بسته به سطح مدرسه عالي و شمار داوطلبان كم و بيش جدي است .
این دوره برای دارندگان مدرک پزشکی است که بتوانند در کشور خود به حرفه پزشکی مشغول شوند و در حال طی دوره تخصصی پزشکی باشند.  


با در نظر گرفتن مجموعه دوره هاي آموزشي عالي مي توان مراحل مهم تحصيلي را پنج تا هفت سال يا بيشتر تعيين كرد. البته مشخص كردن اين مراحل بسته به نوع تحصيل كه مانند رشته ادبيات ويژگي اساسي و فرهنگي داشته باشد يا مانند اداره امور اقتصادي و اجتماعي هدف حرفه اي دقيقي را دنبال كند، مختلف است به طور كلي برخي از درجات يا دانشنامه هايي كه در سطح اين مراحل هستند و در كشورهاي ديگر، به ويژه كشورهايي كه داراي نظام دانشگاهي نزديك به نظام فرانسه مي باشند اعطاء شده ، تاييد گشته و ارزشي همتراز دارد.
* تابعیت کشور خارجی؛
* طول دوره: حداقل ۲ نیمسال و حداکثر ۴ نیم‌سال؛
* نامه مسئول موسسه خارجی که اهداف آموزشی مورد انتظار در [[فرانسه]] و اعتبار دوره در آموزشی در چارچوب دوره تخصصی کشور خارجی؛
* شناخت خوب زبان فرانسه به تایید بخش‌های فرهنگی [[فرانسه]]؛
* نظر مساعد استاد هماهنگ کننده دوره مطالعات تخصصی [[فرانسه]]؛
* ارسال پرونده اداری برای رییس دانشگاه فرانسوی مورد نظر دانشجو که در مورد ثبت‌نام کردن یا نکردن با هماهنگ کننده‌های رشته تصمیم‌گیری می‌کند.


نظام دانشگاهي فرانسه با سه مرحله: سازندگي، آموزش و پژوهش و توسط سيكل مشخص مي شود. براي دو مرحله نخست، گذراندن سلسله مراتب آموزشي با واحد درسي است كه در سه دسته به صورت اجباري، انتخابي و آزاد بسته به رشته هاي درسي مربوطه مشخص گشته است.
====== کارورزی عملی بیمارستانی ======
  این دوره به طور اجباری در یک بخش بیمارستانی آموزشی برای دانشجویان دوره تخصصی فرانسه پس از موافقت رئیس بخش و مدیر موسسه برقرار می‌شود. الزاماً این دوره کارورزی منجر به پرداخت حقوق توسط بیمارستان فرانسوی نمی‌شود و داوطلبان می‌توانند کارورزی خود را در دو شرایط طی نمایند:


نخستين مرحله در ادبيات، علوم انساني، علوم ، حقوق و علوم اقتصادي كه دوره عمومي و راهنماي پايه تحصيلات دانشگاهي است و دروس بسيار متنوعي را در برمي گيرد، به مدت دو سال با عنوان سيكل اول آموزش مشخص است. اين مرحله به «مدرك عمومي تحصيلات دانشگاهي» مي انجامد . عنوان ذكر شده در اين مدرك زمينه قوي تر پايه تحصيلي را كه راهنماي تحصيلات بعدي است مشخصي مي كند، مثلاً «مدرك عمومي تحصيلات دانشگاهي رشته حقوق» اين دوره در پزشكي به سيكل اول تحصيلات پزشكي، و در داروسازي و آمادگي برخي مدارس عالي، به كسب معلومات لازم از علوم اختصاص دارد. در اين رشته هاي تحصيلي همانطور كه در دندانپزشكي امتحانات دشواري كه حالت گزينش دارند گذر از سال اول به سال دوم را مشروط مي سازد.
* به عنوان رزیدنت حقوق بگیر که یک پست آزاد را پس از انتخاب و گزینش انترن‌ها و رزیدنت‌های فرانسوی اشغال می‌کند؛
* به عنوان رزیدنت افزون غیر حقوق بگیر. در این حالت بخش بیمارستانی تنها می‌تواند یک دانشجو در دوره آموزش تخصصی یا دوره آموزش تخصصی پیشرفته را بپذیرد. ( یا برای هر ۶ پزشک تمام وقت یک نفر در هر دپارتمان).


دانشگاه ها همچنين آموزش فني كوتاه مدتي را از طريق انستيتوهاي فني دانشگاهي عرضه مي دارند. دوره كامل اين آموزش ها به مدت دو سال به «ديپلم فني دانشگاهي» كه نشانه آموزش فني پيشرفته تري است مي انجامد. «گواهي تكنيسين عالي» كه در دبيرستانهاي فني داده مي شود و برخي دوره هاي حرفه اي كوتاه مدت مانند آموزگاري و حسابداري و نظاير آنها نيز دوره هايي مشابه دارند.
====== نحوه اعتبار بخشی ======


دومين مرحله آموزش كه با سيكل دوم آموزش عالي منطبق است به نشر سطح عالي تربيت علمي و آمادگي براي زندگي فعال و انجام مسئوليت هاي شغلي اختصاص دارد. اين تحصيلات پيشرفته در ادبيات، علوم، حقوق، و علوم اقتصادي در پايان يك سال با درجه ليسانس و در پايان دو سال با درجه فوق ليسانس تاييد مي شود. هر چند در برخي رشته ها چون پزشكي و داروسازي اين دوره به نحوي نيست كه در ادامه تحصيلات فاصله اي ايجاد كند.
* اعتبار آموزش نظری و نیز کارورزی عملی پس از ارائه نظر رئیس بخش بیمارستانی توسط دانشگاه فرانسوی ثبت نام کننده تایید می‌شود؛
* رئیس دانشگاه میزبان گواهی آموزش تخصصی را که در آن رشته تخصصی نوشته شده است بر اساس پیشنهاد یک کمیسیون به داوطلب اعطا می‌کند؛
* تنها یک بار می‌توان نیم‌سالی را که معتبر محسوب نشود، تجدید نمود؛
* گواهی آموزش تخصصی اعطا شده در فرانسه حق طبابت در فرانسه را اعطا نمی‌کند؛
* برای پزشکان متخصص؛
* گواهی آموزش تخصصی پیشرفته ( AFSA ).


در اينجا بايد به دوره هاي آموزشي كه به چند رشته اي مصطلح است نيز اشاره كرد. اين دوره ها با هدف پيش حرفه اي رشته هاي زير را در سيكل اول و دوم دانشگاهي شامل مي شود: اداره امور اقتصادي و اجتماعي، زبانهاي خارجي كاربردي، رياضيات كاربردي و علوم اجتماعي، فوق ليساني علوم و فنون، فوق ليسانس مديريت، فوق ليسانس علوم كامپيوتر در مديريت. گذراندن اين مرحله دوم معمولاً براي استخدام دبيران دبيرستانها لازم است. به اين طريق كه پس از دريافت «ليسانس» يا «فوق ليسانس» مي بايستي در آزمون «گواهي استعداد دبيري» يا «اگرگاسيون آموزش متوسطه» نيز موفق شوند. البته آمادگي براي كنكور اگرگاسيون[23]، بررسي هاي پيشرفته و ژرف اضافه اي را ايجاب مي كند كه به تحصيلات مرحله بعدي يعني سيكل سوم مي پيوندد.
====== شرایط ثبت نام ======


سومين مرحله به سيكل سوم مربوط مي شود كه دوره تخصصي عالي و تربيت براي پژوهش است و فرآيندي همراه با هدفهاي حرفه اي است، «دانشنامه تحصيلات عالي تخصصي» شامل «دانشنامه دكتر مهندسي» و يا «دكتراي سيكل سوم يا اتا»[24] است كه به پژوهش هدايت مي شود. سال نخست دوره دكتر– مهندسي ودكتراي سيكل سوم به يك «دانشنامه تحصيلات پيشرفته» مي انجامد. سال دوم وسوم به كار پژوهشي اختصاص دارد كه به دفاع ازتز منتهي مي گردد.
* این گواهی به دارندگان مدرک پزشکی تخصصی اعطا خواهد شد؛
* این بورس به اتباع خارجی اعطا می‌شود؛
* مدت دوره برای دریافت این گواهینامه: حداقل یک ترم شش ماهه و حداقل دو ترم؛
* درخواست کتبی متقاضی که در آن فرد اهداف و انگیزه‌های خود را از گذراندن دوره اعلام کند؛
* نامه مسئول مؤسسه خارجی اعزام کننده که در این نامه اهداف آموزشی مورد نظر در فرانسه درج و اعتبار این دوره آموزشی تایید شده باشد؛
* آشنایی به زبان فرانسه که به تایید بخش‌های فرهنگی فرانسه برسد؛
* نظر مساعد استاد راهنمای فرانسه؛
* پرونده اداری ارسال شده فرد به رئیس دانشگاه مورد نظر در فرانسه که او درباره ثبت نام یا عدم ثبت نام فرد تصمیم می‌گیرد؛
* آموزش نظری و محتوای آموزشی؛
* آموزش نظری و عملی انتخاب شده از میان آموزش‌های DES یا DESC فرانسه که به آموزش تخصصی انتخاب شده متقاضی مرتبط است؛
* محتوای آموزشی DESC فرانسه به صورت مکتوب ارائه می‌شود؛
* تعداد ترم‌های آموزشی با توجه به سابقه تحصیلات متقاضی و اهداف آموزش تعیین می‌شود.


« دكتراي اتا » تصويب پژوهش علمي بديع وابتكاري درسطح عالي است. گذشته ازاينها «دكتراي دانشگاهي» نيز وجود دارد كه دانشنامه اي ملي نيست .
====== دوره آموزش تجربی در بیمارستان ======
این دوره الزاما در یک مرکز آموزشی درمانی دانشجویان دوره تخصص فرانسه و پس از موافقت رئیس این مرکز و مدیر نهاد بورس‌دهنده برگزار می‌شود. در این دوره الزاما بیمارستان فرانسوی به دانشجویان دستمزد پرداخت نخواهد کرد. متقاضیان می‌توانند دوره خود را به دو شیوه بگذرانند:


درپزشكي ، دارو سازي  و  دندانپزشكي« دانشنامه اتا» به  مهارت حرفه اي  بسيار خوب  اعطاء مي شود (دكتراي  اتا براي  پزشك ،داروساز و جراح دندان ) كه احتمالا توسط مدركي تخصصي در پزشكي، دكتراي سيكل  سوم در دندانپزشكي  و داروسازي يا  دكتراي  اتا در داروسازي  كامل مي گردد.
* یا به عنوان انترن (کارورز) بیمارستان در یک سمت فعالیت و حقوق دریافت کنند؛
* یا به عنوان نیروی مازاد بدون حقوق (کارآموز). که در این صورت بیمارستان می‌تواند فقط یک دانشجوی AFS یا AFSA داشته باشد (یک دانشجو برای ۶ پزشک تمام وقت در هر بخش).


در رشته هاي  ديگر و براي تخصص هاي حرفه اي  ويژه موسساتي  مانند مركز كشاورزي گرمسيري براي مهندسين كشاورزی يا  انستيتو پرورش دام و دامپزشكي كشورهاي مناطق گرم براي  دامپزشكان افرادي را آماده  مي كنند.
طول هر ترم از اول نوامبر تا سی ام آوریل سال بعد یا از اول ماه مه تا سی ام اکتبر می‌باشد.  


ورود به كادر هيئت علمي  دانشگاهها  با توجه به پست هاي  موجود از طريق كنكور درسطح كشور انجام مي گيرد. مدرسين دانشگاه  براي  راه يافتن به مرتبه استادي  بايد داراي دانشنامه دكتراي اتا  باشند. در برخي  رشته ها چون  داروسازي ، پزشكي ، حقوق وعلوم اقتصادي اين مقام منوط به موفقيت در كنكور آگرگاسيون آموزش عالي است .
'''نحوه تایید'''


'''تشكيلات  آموزش عالي فرانسه :''' در فرانسه  تشكيلات  آموزش عالي بسيار متنوع است و موسسات  زيادي را شامل مي شود كه ساختار آموزشي  وشرايط پذيرش آنها به تناسب  نوع  موسسه و اهداف پيدايش شان  به  يكديگر متفاوت است .اكثر اين موسسات، يا وابسته به وزارت آموزش ملي فرانسه هستند، يا زير نظر آن عمل مي كنند. اولين شرط ورود به دانشگاهها وموسسات  آموزش عالي، دارا بودن  ديپلم كامل  متوسطه است داوطلبان در انتخاب موسسه آموزشي آزاد بوده، و با توجه به اهدافي كه دنبال مي كنند، موسسه  آموزشي مورد نظر خود را انتخاب  مي نمايند.
دانشگاه فرانسوی که متقاضی در آن ثبت نام کرده دوره آموزش نظری را تایید می‌کند این در حالی است که این دانشگاه پس از اعلام نظر رئیس مرکز آموزشی درمانی دوره آموزش عملی متقاضی را نیز تایید می‌کند.  


'''8-11- انواع موسسات آموزش عالي'''
* رئیس دانشگاه پذیرنده AFSA را به پیشنهاد یک کمیسیون و با درج واژه تخصص به متقاضی اعطا خواهد کرد؛
* دانشجو در صورت مشروط شدن فقط یک بار می‌تواند ترم گذشته را تکرار کند؛
* فرد متقاضی با مدرک AFSA که در فرانسه تایید می‌شود حق ندارد در فرانسه به حرفه پزشکی مشغول شود.


'''الف – آموزش كوتاه مدت :''' موسسات آموزش عالي كه در آنها دوره هاي آموزشي كوتاه مدت ارائه مي شود، تقريباً 30 درصد از ديپلمه ها را جذب مي كنند و شامل رشته هاي فني و حرفه اي و مديريت مي باشد. مدت اين دوره ها از دو تا سه سال است.
====== مدارک دانشگاهی  و مدارک بین‌دانشگاهی ======
از سطوح سیکل اول، دوم یا سوم، پس از دوره آموزشی بسیار تخصصی، بدون شرکت در دوره تخصصی پیشرفته، اعطا می‌شوند. برخی مدارک دانشگاهی ویژه پزشکان متخصص، جراحان و زیست‌شناسان و برای برخی پرسنل پرستاری یا پیراپزشکی هستند و دارای دوره متنوع از چند ماه تا یک سال در مورد موضوع و مضمون بسیار تخصصی می‌باشند. در فرانسه ۹۲۷ مدرک دانشگاهی و ۸۲۴ مدرک بین‌دانشگاهی موجود است.  


الف ، 1- موسسات دانشگاهي فني: طول دوران تحصيل در اين موسسات دو سال است، و به فارغ التحصيلان مدرك دانشگاهي فني به نام اعطاء مي گردد. هدف اين دوره، تربيت متخصصاني است كه قادر خواهند بود مسئوليت هاي جانبي را در بخش هاي مختلف صنعتي و اقتصادي اشغال نمايند. موسسه هايي از اين نوع در فرانسه وجود دارد و قبولي دانشجو در نهايت توسط يك هيئت ممتحنه پس از انجام يك سلسله امتحانات مختلف اعلام خواهد شد.  
'''توجه:''' در فرانسه، تحصیلات تخصصی پزشکی بر روی کار پزشکی بیمارستانی بنیان گرفته‌اند. برای دوره‌های کارآموزی بیمارستانی که بخشی از دوره است، دانشجویان خارجی باید دارای آشنایی خوب با زبان فرانسه باشند و در دانشگاه در AFS و یا در AFSA ثبت نام کرده باشند.  


الف ، 2- مدارس عالي تربيت تكنسين حرفه اي : در اين گونه مدارس آموزش، تخصصي تر وكاملاً مطابق با رشته مورد نظر است و دانشجوي اين گونه مدارس پس از دو سال تحصيل به اخذ گواهينامه تكنسين حرفه نايل خواهد آمد. هدف اين دوره ، تربيت نيروهاي متخصص براي بخشهاي صنعتي مي باشد.
==== [[دوره های عالی کاردانی در فرانسه|دوره‌های کاردانی عالی (STS)]] ====


'''ب – آموزش بلند مدت :''' مدت اين دوره هاي آموزشي بيش از سه سال بوده و آن را در دانشگاهها و مدارس بزرگ و عالي ارائه مي دهند. پذيرش و ثبت نام در مدارس بزرگ و عالي معمولاً با شرايط دشوارتري همراه است. گذراندن دو سال كلاس آمادگي دبيرستان بعد از ديپلم كامل متوسطه و موفقيت در كنكور آن مدرسه عالي از اين قبيل اند.از 58% ديپلمه هاي فرانسه كه مشغول تحصيل در دوره هاي آموزشي بلند مدت هستند ، تنها 9/9 در صد آنها اين كلاسهاي آمادگي را گذرانده و وارد مدارس بزرگ يا عالي شده اند .
===== دیپلم کاردان عالی ( BTS ) =====
دوره‌های کاردانی عالی به طور کلی در کلاس‌های عالی مدارس دولتی یا خصوصی گسترش می‌یابند. برخی مدارس تخصصی به ویژه در رشته‌های هنری این دوره‌ها را ارائه می‌کنند. این دوره‌ها امکان اخذ دیپلم کاردان عالی ( BTS ) را ممکن می‌سازند. مدرک این دوره‌ها از مدارک ملی هستند و در دو سال (و گاه سه سال) بعد از دیپلم متوسطه، برای ورود به زندگی حرفه‌ای و بازار کار طراحی شده‌اند. در بخش هتلداری، صنعت، کشاورزی، در زمینه اجتماعی، مد و هنر، این آموزش‌ها بسیار گسترده و فراوان هستند و مقدمه‌ای برای آموزش‌های بلند مدت شغلی نظیر لیسانس تخصصی، فوق لیسانس علوم و فنون ( MST)، فوق لیسانس در موسسات دانشگاهی حرفه‌ای ( IUP ) یا پذیرش در یک مدرسه تخصصی... هستند.  


'''ب ، 1- دانشگاهها :'''
=== [[مدارس عالی در فرانسه|مدارس عالی]] ===
مدارس عالی خاص [[فرانسه]] هستند و از ابتدای قرن نوزدهم برای تربیت کارمندان عالی رتبه در تمامی زمینه‌های مدیریتی و خدمات عمومی [[فرانسه]] به طور موازی با دانشگاه‌ها به وجود آمده‌اند. امروزه، مدارس عالی کماکان آموزش حرفه‌ای سطح عالی را ادامه می‌دهند و برای پذیرش دانشجو گزینشی عمل می‌کنند.مدارس عالی موسسات آموزشی کیفی هستند، با این همه تعداد بیشتری از دانشجویان از جمله دانشجویان خارجی را با روندهای پذیرش خاص می‌پذیرند. گاه مدارس عالی دولتی هستند و بنابراین تحت نظارت یک وزارت‌خانه قرار دارند (٧٥% مدارک مهندسی)، یا آن که، به خصوص در زمینه بازرگانی، وابسته به اتاق‌های بازرگانی و صنعت می‌باشند و در نهایت مدارس عالی خصوصی‌اند. با هر جایگاهی مدارس عالی از نظر تعلیم و تربیتی زیر نظر وزارت آموزش ملی قرار دارند.


دانشگاهها، رشته هاي تحصيلي فراواني را در مقاطع تحصيلي مختلف ارائه مي دهند وبه فارغ التحصيلان خود مدارك مختلفي مانند: دكترا، فوق ليسانس، ليسانس، مهندسي وانواع گواهينامه ها را اعطاء مي كنند. كشور فرانسه داراي 72 دانشگاه است كه در سال 2011 تعداد 1437104 دانشجو را در خود جاي داده اند.[25]
==== [[مدارس عالی بازرگانی و مدیریت فرانسه|مدارس عالی بازرگانی و مدیریت]] ====
این مدارس عالی وابسته به اتاق‌های بازرگانی و صنعت و یا مولود بخش خصوصی هستند، مدارس عالی بازرگانی و مدیریت (حدود ٢٣٠ عدد از این مرکز وجود دارند) رشته‌ها و آموزش‌هایی متناسب با تحولات شرایط اقتصادی و کاربردهای جدید مدیریتی را ارائه می‌نمایند، اغلب این آموزش‌ها، دوره‌های کارورزی و تبادلات بین‌المللی را نیز شامل می‌شوند. ممکن است آموزش‌ها به زبان‌های مختلف، فرانسه، انگلیسی، اسپانیایی،... انجام شوند. در میان این مدارس عالی می‌توان موسسات بسیار مشهوری را یافت: مدرسه مطالعات عالی بازرگانی، مدرسه عالی بازرگانی پاریس، مدرسه عالی ملی علوم اقتصادی و بازرگانی، مدرسه مطالعات عالی بازرگانی شمال در شهر لیل، مدرسه مدیریت در [[شهر لیون]] و یا مدارس عالی تجارت. مدارک اعطا شده این مدارس توسط دولت و موسسات حرفه‌ای به رسمیت شناخته شده‌اند.


ب ، 2 – مدارس عالي و بزرگ :در فرانسه مدارس عالي و بزرگ، تحصيلات بلند مدت كاملاً تحقيقي و تخصصي را ارائه مي نمايند. بعضي از اين مدارس – مدارس عالي مهندسي – تا مقطع دكترا دانشجو مي پذيرند. 300 مدرسه عالي و بزرگ در فرانسه وجود دارد و براي ورود به مدارس عالي و بزرگ ، داشتن تنها ديپلم كامل متوسطه كافي نيست ، بلكه عوامل ديگري مانند گذارندن دو سال كلاسهاي مقدماتي دبيرستان، يا  دو سال تحصيل در دانشگاه، يا در خود مدارس عالي وموفقيت در كنكوري كه پس از آن تحصيل دوساله برگزار مي شود، در پذيرش داوطلب بسيار مهم است.
==== [[مدارس عالی مهندسی فرانسه|مدارس عالی مهندسی]] ====
در این نوع موسسات می‌توان مدارس عالی با شهرت بسیار نظیر مدرسه پلی تکنیک، مدارس سانترال (مرکزی)، مدارس معدن، مدرسه ملی پل و راه، مدرسه ملی عالی هنر و حرفه، موسسات ملی پلی تکنیک، موسسات ملی علوم کاربردی، دانشگاه‌های فناوری را مشاهده نمود. حدود ٢٤٠ مدرسه مهندسی با جایگاه متنوع وجود دارند. همگی این موسسات دارای ویژگی‌های مشترک مرتبط با کیفیت دوره آموزشی مهندسی‌اند که منجر به اعطای مدرک معادل درجه مستر می‌شوند. کمیسیون ملی مدارک مهندسی به طور دوره‌ای توانایی و کیفیت این آموزش‌ها را ارزیابی می‌کند. تمامی زمینه‌های مهندسی در حیطه این آموزش‌ها ارائه می‌گردد. آموزش ممکن است عمومی ( مانند آموزش‌ها مدرسه پلی تکنیک یا مدارس سانترال (مرکزی) یا مدارس معدن، که مهندسان تعلیم دیده برای کار در تمامی مشاغل در موسسات حرفه‌ای را تربیت می‌کنند) و یا تخصصی‌تر (کشاورزی، شیمی، انفورماتیک) باشد.


'''•انواع مدارس عالي و بزرگ :'''
==== شبکه n+ i Engineering Institutes ====
این شبکه بیش از 54 مدرسه عالی و آموزش مهندسی فرانسه را که در بیش از سی شهر به فعالیت مشغولند در بر می‌گیرد و شامل تمامی زمینه‌های علوم مهندسی می‌شود ( از مهندسی عمران، مخابرات، مکانیک، مواد، انرژی،... گرفته تا بیوتکنولوژی).هدف آن پاسخگویی به نیازهای تربیت مهندسانی چند رشته‌ای و چند فرهنگی با توانایی بین‌المللی است. این آموزش برای دانشجویان دارای استعداد و توانایی بالا است و با توجه به شبکه ملی مدارس مهندسی، دانشگاه‌ها، موسسات حرفه‌ای، مناطق، راه‌های ممتاز و برجسته پذیرش و آموزش را به زبان فرانسه و در کشور فرانسه در مقابل آنان قرار می‌دهد. این شبکه به دانشجویان مهندسی، با برنامه آموزشی دو ساله مدرک دیپلم ملی مهندسی را اعطا می‌کند.


-مدارس علمي، كه براي ارتش و موسسات ديگر ، در رشته هاي مختلف فني مهندس تربيت مي كند.
==== مدارس عالی دولتی در سایر زمینه‌ها ====
دانشسراهای عالی، مدرسه دادگستری (قضا)، مدرسه ملی مدیریت، موسسه مطالعات سیاسی پاریس، موسسه ملی کشاورزی، مدارس ملی دامپزشکی همگی در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند و غالباً دوره‌های تخصصی برای دانشجویان یا شاغلان حرفه‌ایی سایر کشورها را ارائه می‌نمایند. 


- مدارس تربيت معلم ومحقق، كه همگي دولتي اند وشامل چهار دانشسراي عالي  كه داراي رشته هاي علوم انساني و علمي و فني است.
مدارک اعطاشده توسط مدارس بزرگ


- مدارس عالي ملي كشاورزي و دامپزشكي، كه همگي دولتي است.
===== مدرک ٥ سال تحصیل دانشگاهی پس از دیپلم متوسطه =====


-مدارس بزرگ بازرگاني و مديريت، كه همگي خصوصي واكثرشان توسط شركتهاي تجاري بر پاشده است.  
====== درجه مستر ======
همه مدارس بزرگ در پایان دوره آموزشی مدرکی در سطح 5  سال تحصیل دانشگاهی با درجه مستر را اعطا می‌نمایند. مدارک مهندسی مدارک ملی هستند. دانشجویان خارجی پس از مراحل گزینش خاص و با مدارک اولیه متفاوت و متنوع برحسب مدارس پذیرفته می‌شوند.  


'''ب ، 3- موسسه های مطالعات سياسي :''' رشته علوم سياسي در موسسه مطالعات سياسي پاريس و در موسسات مطالعات سياسي ديگر كه وابسته به دانشگاههاي " مارسي"، بوردو "  "گرونوبل"، "ليون"، "استراسبورگ" و "تولوز" هستند ارائه مي شود. اين موسسات افرادي را با قابليت هاي گوناگون براي پست هاي اداري، بخش هاي خصوصي، بانك ها و نهادهاي سياسي تربيت مي كنند. طول مدت تحصيل در اين رشته، سه سال است. پس از پايان سال اول، تعداد زيادي از دانشجويان با برگزاري امتحاني، مردود و اخراج مي شوند. دانشجوياني كه داراي ليسانس، يا اينكه مدرك خارجي در سطح ليسانس داشته باشند، مي توانند مستقيماً در اين رشته ثبت نام كنند.
===== مدرک ٦ سال تحصیل دانشگاهی پس از دیپلم متوسطه =====


'''پ ، دوره هاي شبانه''' : اين دوره در موسسات دانشگاهي و مدارس عالي وجود دارد و به افراد شاغل اين امكان را مي دهد كه در كلاس هاي شبانه شركت كنند. مراكز هنرستان هاي ملي بدون اينكه مدركي بدهند، هنر جو – همراه با كمك هزينه تحصيلي – مي پذيرند، و هنرجو با شركت در اين كلاس ها – در نهايت – تا عنوان مهندسي مي تواند پيش برود.  
====== مدرک مهندسی تخصصی ======
حدود بیست مدرسه مهندسی این دوره آموزشی را ارائه می‌نمایند، این دوره آموزشی خاص مدارس مهندسی است و نزد دانشجویان خارجی از اقبال بسیاری برخوردار است.  


'''ت ، آموزش از راه دور :''' دانشگاهها ، سيستم آموزش از راه دور را براي افرادي كه مايل به اخذ مدرك دانشگاهي هستند، ولي به هر دليلي (عدم سلامتي، دوري مسافت، كار، موقعيت خانوادگي و غيره ) قادر نيستند در كلاس هاي دانشگاه شركت كنند، در نظر گرفته اند. اين گونه آموزش، غير از دانشجويان رسمي خود، علاقمندان بزرگسال زيادي را نيز زير پوشش قرار مي دهد.  
====== مستر مدیریت بازرگانی ١٦ تا ١٨ ماه ======
این دوره برای شاغلان حرفه‌ای جوان دارای تحصیلات دانشگاهی پیشنهاد می‌شود. این دوره افراد متخصص عالی در زمینه‌های مدیریتی و بین‌المللی موسسات را تربیت می‌نماید.این مدرک بین‌المللی به عنوان مرجع در زمینه مدیریت مطرح است و آموزش در این دوره گرایش بسیار به سمت موارد عملی حرفه‌ای در سطح بین‌المللی دارد. پذیرش در این دوره بسیار گزینشی است.  


'''مدارک ملي دانشگاهها'''
==== [[مدارس عالی تخصصی فرانسه|مدارس تخصصی]] ====
مدارس تخصصی دوره‌های آموزش عالی فرانسوی را در زمینه‌های کاملاً تخصصی مانند هنر، معماری، پیراپزشکی، مشاغل اجتماعی و غیره تکمیل می‌کنند.


1-  سيكل اول (مدرك ديپلم + ٢سال تحصيل دانشگاهی)
==== [[مدارس عالی هنر در فرانسه|مدارس هنر]] ====
سه نوع مدرسه هنر در فرانسه وجود دارند: 


پذيرش با مدرك ديپلم متوسطه فرانسوي يا با مدرك پايان تحصيلات متوسطه + آزمون آشنايي با زبان فرانسه براي پذيرش در سال اول دانشگاه براي دانشجويان خارجی اجباری است .
* مدارس ملی عالی هنر؛
* مدارس عالی هنرهای کاربردی که وابسته به وزارت آموزش عمومی هستند؛
* مدارس هنرهای زیبا که وابسته به وزارت فرهنگ می‌باشند.


• مدرك مطالعات دانشگاهي عمومي ( DEUG ) در دو سال : این مدرك كه در پايان سيكل اول عمومي اخذ مي شود، راه دستيابي به تحصيل در مقطع ليسانس است.  
مدارس ملی عالی هنر مدارس سطح عالی از نوع مدارس بزرگ‌اند. این مدارس مدارک ملی مدرسه را پس از ٤ یا ٥ سال تحصیل اعطا می‌نمایند. چگونگی پذیرش بسیار گزینشی است و بسته به مدرسه در طی دوره یا تنها در ابتدای آن انجام می‌شود. به عنوان مثال مدرسه ملی عالی هنرهای زیبای پاریس، مدرسه ملی عالی هنرهای تزئینی، مدرسه ملی عالی خلاقیت صنعتی، مدرسه ملی عالی حرف تصویر و صدا، مدرسه ملی عالی لویی لومیر، مدرسه ملی عکاسی آرل.  


سيكل اول در ٩ عنوان مربوط به ٩ زمينه ارائه مي شود :  
مدارس هنرهای زیبا ناحیه‌ای و ملی مدارک ملی ٣ یا ٥ ساله تحصیلات دانشگاهی را اعطا می‌کنند و پذیرش با گزینش خاص انجام می‌شود. دوره ملی هنر و فنون در سه سال در سه رشته طراحی گرافیک، طراحی فضا، طراحی محصول: موفقیت این دوره تربیت تکنیسین در این است که از دید وسیعی از هنرهای تجسمی بهره می‌برد و جایگاه بزرگی را برای ابتکار و فرهنگ هنری قایل است. در پایان سال دوم این دوره مدرک تحصیلات هنرهای تجسمی اعطا می‌شود.


1- مديريت اقتصادي و اجتماعي، 2- حقوق، 3- اقتصاد و مديريت ، 4-  علوم انساني و اجتماعي، 5- ادبيات و زبانهاي خارجي، 6- علوم و فناوري، 7- هنر، 8 - فعاليت جسماني و ورزشي، 9-  الهيات.
دوره ملی عالی بیان تجسمی در ٥ سال در سه رشته هنر، ارتباطات، طراحی:  در پایان دوره تاکید بر خلاقیت و پروژه هنری است.  


•   مدرك دانشگاهي فناوري ( DUT ) در دو سال:  اين دوره در موسسات دانشگاهي فناوري بيش از ٢٥ تخصص را در بر مي گيرد و آموزشي عمومي و فني را با اهداف حرفه يي و با گرايش به سمت بخشهاي صنعتي و خدماتي ارائه مي نمايد. اين مدارك زمينه پيراپزشكي و زمينه هاي اجتماعي را نيز شامل مي شود. در طي اين دوره، دانشجويان يك دوره كارورزي حداقل ده هفته اي را در يك موسسه و كارخانه سپري مي كنند.  
مدارس عالی هنرهای کاربردی از شهرت بسیاری برخوردارند و کیفیت آموزشی آنها مورد تایید متخصصان حرفه‌ای است. پس از پذیرش گزینشی، این مدارس دوره‌های آموزشی را در سطوح دو ساله و چهار ساله برگزار می‌نمایند. مشهورترین این مدارس عبارتند از: مدرسه عالی هنرهای کاربردی (دوپره)، مدرسه عالی هنرهای کاربردی صنایع مبل‌سازی و معماری داخلی (مدرسه بول)، مدرسه ملی عالی هنرهای کاربردی و حرف هنری (اولیویه دو سر)، مدرسه عالی هنرها و صنایع گرافیکی (مدرسه اتی ین)، مدرسه ملی عالی هنرها و فنون تئاتر، مدرسه عالی هنرهای دراماتیک،...  


•   مدرك تحصيلات دانشگاهي علمي و فني ( DEUST ) دو سال :  اين دوره با اهداف حرفه اي، تكنيسين هاي آماده براي ورود به زندگي حرفه اي را آموزش مي دهد و يك دوره كارورزي اجباري را نيز شامل مي شوند.  اين گونه تحصيلات بيش از ١١٠ تخصص را در زمينه هاي مختلف از مديريت، بازرگاني، انفورماتيك گرفته تا زمينه هاي هنري و توريسم در بر مي گيرد.
دوره تکنیسین عالی در دو سال: این دوره‌ها، آموزشی فنی را بر محور فناوری‌های جدید و بر حسب رشته مورد نظر در زمینه‌های گسترده از معماری داخلی تا مد، ارتباط تصویری و گرافیک یا عکاسی را ارائه می‌کنند.  


٢- سيكل دوم (مدرك ديپلم + ٣ سال تحصيل دانشگاهی) پذيرش با ٢ سال تحصيلات عالي در سیکل اول :  
دوره حرفه‌های هنری در دو سال:  این دوره بیش از هر چیز مربوط به حرف و فنون سنتی دکور و مبلمان، سینمای انیمیشن، هنرهای نساجی است.


• ليسانس عمومي در يك سال : ادامه تحصيلات در تخصص مورد نظر، اين دوره ادامه تحصيل در مقطع فوق ليسانس را ممكن مي سازد.
 پذیرش با مدرک دو ساله تحصیلات عالی هنری


•  ليسانس حرفه اي در يك سال : با ١٢ تا ١٦ هفته كارورزي، اين دوره مكمل آموزش عمومي دانشجو در يك آموزش شغلي – حرفه اي است كه در پيوند نزديك با موسسات و با هدف ورود دانشجويان به محيط حرفه ای است.
دوره عالی هنرهای کاربردی در دو سال، تربیت طراحان خلاق در زمینه هنرهای کاربردی را به عهده دارد. در پایان اولین سال این دوره مدرک تحصیلات عالی هنرهای تجسمی اعطا می‌شود.
[[پرونده:معماری.jpg|بندانگشتی|ENSA de Paris Malaquais. برگرفته از سایت archi taiga، قابل بازیابی از https://www.archi-taiga.fr/]]


3-  سيكل دوم (مدرك ديپلم+ ٤ سال تحصيل دانشگاهی)
==== [[مدارس عالی معماری فرانسه|مدارس معماری]] ====
٢٠ مدرسه معماری وابسته به [[وزارت فرهنگ فرانسه]] مدرک دولتی معماری را اعطا می‌کنند که تنها مدرکی است که برای کار در فرانسه دارای اعتبار است. دوره آموزشی ٦ ساله در سه مقطع دو ساله برنامه‌ریزی شده است. در مقطع سوم، اغلب این مدارس با مشارکت دانشگاه‌ها برای اعطای مدرک دانشگاهی در درجه مستر مانند مدارک تحصیلات عالی تخصصی، مدارک تحصیلات پیشرفته یا یک مدرک تخصصی ویژه مدرسه معماری معتبر محسوب می‌شوند.   


الف - پذيرش با سه سال تحصيلات دانشگاهي :
==== [[مدارس عالی پیراپزشکی فرانسه|مدارس پیراپزشکی و مشاغل اجتماعی]] ====
برخی حرف بخش پیراپزشکی (ارتودنتیست، فیزیوتراپی، پرستاری، کودکیاری، کاردرمانی،...) و بخش اجتماعی (مربی، مددکار اجتماعی،...) تنها پس از طی برخی دوره‌های آموزشی در مدارس یا موسسه‌های تخصصی دارای مجوز از دولت امکان‌پذیر می‌باشند.


•  فوق ليسانس در يك سال : اين دوره شامل ادامه تحصيل تخصص مورد نظر براي دريافت یك مدرك با نگارش يك رساله و دفاع از آن در مقابل هيئت داوران است.  
آموزش‌های پیراپزشکی ( پرستاری، بازپروری، همیاری فنی،...) و اجتماعی (آموزش، مددکاری اجتماعی،...) از ٣ تا ٤ سال به طول می‌انجامند و پس از دوره مدرک دولتی تخصصی دانش آموختگان اعطا می‌شود. پذیرش دانشجویان خارجی بسیار محدود و کم است.  


ب - پذيرش با دو سال تحصيل عالي:
===== [[چگونگی ثبت نام در آموزش عالی فرانسه|ثبت‌نام در یک موسسه اموزش  عالی]] =====


•  فوق ليسانس علوم و فنون (MST) در دو سال
====== [[چگونگی ثبت نام در آموزش عالی فرانسه|چگونگی ثبت نام]] ======
ثبت‌نام در یک موسسه آموزش عالی فرانسوی دارای سه مرحله است: 


•  فوق ليسانس علوم مديريتي (MSG) در دو سال
* اخذ گواهی پذیرش در موسسه آموزش عالی مورد نظر که برای دریافت روادید ورود به فرانسه ضروری است؛
* هنگام ورود به فرانسه ثبت نام اداری که پذیرش را معتبر می‌نماید، در موسسه آموزش عالی مورد نظر انجام می‌شود. از شرایط انجام این مراحل، پرداخت حق ثبت‌نام موسسه است. گواهی تحصیلی و کارت دانشجویی فرانسوی صادر می‌شوند و مدرک نشان‌دهنده ثبت‌نام دانشجو برای درخواست کارت اقامت هستند؛
* ثبت نام آموزشی، به طور رایگان، با انتخاب ساعات کلاس‌های اجباری، انتخاب رشته‌ها، چگونگی برگزاری امتحانات مرحله نهایی است. پس از ثبت نام اداری برای دانشجو برای انجام این مرحله نهایی دعوت‌نامه ارسال می‌گردد.


•  فوق ليسانس روشهاي انفورماتيك كاربردي در مديريت موسسات در دو يا سه سال  (پذيرش در اين دوره با يك سال تحصيل در دوره هاي عالي ممكن است).  
====== تذکرات عملی در مورد ثبت نام ======
قاعده‌ای مشترک و مدون برای معادل‌سازی مدارک غیر فرانسوی با مدارک فرانسوی وجود ندارد. درخواست معادل‌سازی که ارزشیابی تحصیلات انجام شده در کشور اولیه می‌سنجد و آن را با میزان تحصیلات و سال‌های تحصیلی در فرانسه معادل می‌کند، هنگام بررسی درخواست پذیرش توسط موسسه انجام می‌گیرد. این معادل‌سازی ممکن است تجربیات حرفه‌ای در زمینه مرتبط را نیز مورد توجه قرار دهد. به هر حال تنها موسسه میزبان دانشجو دارای اختیار و توانایی قبول در خواست پذیرش و تعیین سطح تحصیلی مورد پذیرش است


براي دوره هاي فوق ليسانس علوم و فنون و فوق ليسانس علوم مديريتي پذیرش دانشجو بر اساس پرونده هاي داوطلبي و آزمون ورودي با دقت انجام مي شود. اين دوره ها كه متمايل به زمينه هاي حرفه يي موسسات هستند، داراي اهداف شغلي بوده و بازار كار بسيار طالب آنها است.
'''هزینه ثبت نام''': در فرانسه، مبلغ حقوق ثبت نام بر حسب جایگاه دولتی، کنسولی یا خصوصی موسسات و رشته‌هایی که نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر یا کمتر دارند، متفاوت است.  


ج - پذيرش با يك سال تحصيل در سطح عالی  :
مدارکی که عموماً برای ثبت نام در خواست می‌شوند


•دوره فوق ليسانس موسسات دانشگاهي حرفه اي در سه سال : اين دوره در موسسات دانشگاهي حرفه اي برگزار مي شوند. آموزش اين دوره ها بر پايه همكاري دانشگاهها و موسسات حرفه اي طراحي شده است و آموزشهاي نظري و حرفه اي را پيوند مي دهد. يك دوره كارورزي شش ماهه در موسسه بعد از دريافت مدرك فوق ليسانس، اجازه مي دهد تا فارغ التحصيلان پس از شركت در مصاحبه اي در يك كميسيون عنوان استاد- مهندس را اخذ كنند. اين دوره ها زمينه هاي صنعتي، خدماتي، عمران، بانك- مالي- بيمه، اطلاعات- ارتباطات (٢١ تخصص) را در بر مي گيرد.
====== برای تشکیل پرونده درخواست پذیرش ======


٤-سيكل سوم (مدرك ديپلم + ٤ سال تحصيل دانشگاهی)
* یک CV و یک قطعه عکس جدید؛
* ترجمه رسمی تایید شده شناسنامه؛
* یک نامه درخواست (انگیزه نامه )؛
* فتوکپی ترجمه‌های رسمی تایید شده مدارک تحصیلی اخذ شده؛
* ریز نمرات سه سال تحصیلی آخر؛
* توصیه‌نامه؛
* گواهی سطح آشنایی با زبان فرانسه.


الف - پذيرش با چهار سال تحصيل در سطح عالی :
===== موارد عملی تحصیلات =====


•  مدرك مطالعات پيشرفته (DEA) در يك سال  ، اين دوره اولين مرحله براي كار در زمينه پژوهش است و دستيابي به دوره تحقيق رساله (سه سال) براي اخذ مدرك دكتري را پس از ارائه رساله و دفاع از آن ممكن مي سازد. مجموعاً بيش از هزار مدرك مطالعات پيشرفته در تمامي رشته ها وجود دارد.  
====== کلاس‌های درس در دانشگاه ======
آموزش در دانشگاه به دو صورت است: کلاس درس و کارهای تحقیقاتی یا کارهای عملی. یک بخش مهم آموزش از طریق تحقیقات و پژوهش‌های شخصی به عهده دانشجو است. کلاس‌های درس در آمفی تئاترهایی با ظرفیت ١٠٠ تا ١٠٠٠ نفر به شکل سخنرانی استاد برگزار می‌شود که دانشجو باید از سخنرانی یادداشت بردارد. کارهای عملی یا کارهای تحقیقاتی در گروه‌های کوچک‌تر انجام می‌شوند و طی آنها درس‌های نظری به صورت عملی تجربه می‌شوند و موجب تعمیق شناخت و آگاهی‌های نظری کسب شده در کلاس‌های درس می‌گردند. برخلاف کلاس‌های درس نظری کارهای عملی اجباری هستند و یک استادیار یا دانشیار مسئولیت آنها را به عهده دارد. 


•  مدرك مطالعات عالي تخصصي (DESS) در يك سال  ، اين دوره داراي كاربرد حرفه اي و اهداف تخصصي كردن آگاهي ها در زمينه مشخص و كسب فنون حرفه اي است كه به اين دوره ها مرتبطند با حداقل ٣ ماه كارورزي در موسسات حرفه اي. (اين مدرك كه در سطح مستر است در يك سال تكميل تحصيلات دانشگاهي را با آموزشهاي حرفه اي با بازار كار بسيار خوب ممكن مي كند).
==== کتابخانه دانشگاهی ====
کارت استفاده از کتابخانه دانشگاهی به رایگان با کارت دانشجویی تحویل می‌شود. برخی واحدهای آموزشی دانشگاهی یک کتابخانه تخصصی‌تر در زمینه آن رشته دارند. خارج از موسسه آموزشی، برخی کتابخانه‌های تخصصی یا عمومی خاص دانشجویان و پژوهشگران فعالیت می‌کنند. در این موارد همراه داشتن کارت دانشجویی ضروری است.  


ب- پذيرش در سطوح مختلف و متغير ( از ديپلم متوسطه تا سطح ديپلم + ٤ سال تحصيل در سطح عالي):
==== مرکز ملی فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی و مراکز ناحیه‌ای فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی ====
مرکز ملی فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی زیر نظر وزارت آموزش ملی فعالیت می‌کند و بر روی ٢٨ مرکز ناحیه‌ای فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی در سراسر فرانسه تکیه دارد. وظیفه این مراکز بهبود شرایط زندگی و کار دانشجویان در فرانسه است. آنها اداره رستوران‌های دانشجویی، خوابگاه‌ها، دفاتر کمک اجتماعی در دانشگاه‌ها برنامه‌های فرهنگی در خوابگاه‌ها و مجتمع‌های اقامتی دانشگاهی، کمک به یافتن کار موقت، سفر توریستی را به عهده دارند. هر دانشجویی که در یک موسسه آموزش عالی ثبت نام کرده باشد می‌تواند از خدمات مراکز ناحیه‌ای فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی استفاده کند.


•  مدرك مهندسي در دانشگاه ، يك مدرك ملي متناسب با درجه مستر است. اين مدرك زير نظر كميسيون مدارج مهندسي ( CTI ) است كه متضمن كيفيت اين دوره است. آموزشهاي مهندسي دانشگاهي در دانشگاه به طور ويژه براي ارائه آموزش حرفه اي سطح بالا مرتبط با تحصيلات مهندسي است و در درون ساختارهاي داخلي براي پاسخگويي به معيارها و ميزانهاي توانايي مدارس مهندسي سامان داده شده اند.  
===== رستوران‌های دانشگاهی =====
این رستوران‌ها با کافه تریاهای موسسات یکی از موارد سنتی زندگی دانشجویی فرانسوی هستند. مراکز ناحیه‌ای فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی این رستوران‌ها را اداره می‌کنند. در فرانسه ٤٥٠ رستوران به شکل کلاسیک و همان تعداد رستوران وابسته در بخش‌های دور از مراکز دانشگاهی وجود دارند. این رستوران‌ها غذای کامل و مناسب را به قیمت دانشجویی ارائه می‌نمایند. هر دانشجو با ارائه کارت دانشجویی می‌تواند به هر یک از رستوران‌های دانشگاهی مراجعه نماید. برخی از رستوران‌ها شب‌ها و روزهای آخر هفته و تعطیلات نیز خدمات‌رسانی می‌کنند.  


تمامي آموزشهاي مهندسي دانشگاهي توسط كميسيون مدارج مهندسي تعيين مي شوند و بر اساس چگونگي و شكل خاص هر دوره آموزشي، معادل با سطح دوره هاي پنج ساله تحصيلات عالي پس از ديپلم متوسطه است. شرايط پذيرش همواره بر اساس گزينش خاص (آزمون، مصاحبه و پرونده) است.  
===== ورزش به عنوان تفریح =====
بخش دانشگاهی فعالیت‌های ورزشی و جسمانی فعالیت‌های ورزشی مختلف را مدیریت می‌کنند.


سطوح مورد پذيرش از سطح ديپلم متوسطه براي پنج سال تحصيل دانشگاهي تا سطوح ٢، ٣، يا ٤ سال تحصيل دانشگاهي براي ٢ يا ٣ سال تحصيل در اين دوره متغيرند.
====== رقابت و مسابقات ======
انجمن‌های ورزشی وابسته به فدراسیون ورزش دانشگاهی فرانسه فعالیت و شرکت در رقابت‌های ورزشی دانشگاهی را به عهده دارد. در همه موارد، ثبت نام موردی و در هنگام ثبت نام اداری انجام می‌شود. گواهی پزشکی که حداکثر دو ماه قبل تهیه شده باشد باید ارائه گردد. این گواهی را می‌توان از واحد طب پیشگیری موسسه آموزشی درخواست کرد. توصیه می‌شود که دانشجویان از یک بیمه شخصی برای حوادث ورزشی استفاده کنند (مسئولیت و نقص عضو). مدارس بزرگ نیز دارای واحدهای ورزشی با همین اهداف هستند.


دارا بودن مدرك دانشگاهي به دانشجويان خارجي امكان مي دهد تا در ميانه دوره تحصيلي به آن وارد شده و پذيرفته شوند. مدرك مهندسي تنها به شرط آن كه دانشجو بيست و چهار ماه از دوره تحصيلي را در همان موسسه گذرانده باشد، به وي اعطا مي گردد.  
===== مدارک ملی فرانسه زبان خارجی =====
این مدارک نشانگر سطح توانایی و تسلط دانشجو در زمینه زبان فرانسه است و کسب آن برای ثبت نام در مراکز دانشگاهی برای دانشجویان خارجی اجباری می‌باشد. دو نوع دیپلم آکادمیک ملی برای زبان فرانسه وجود دارد. مدرک زبان فرانسه دلف (DELF،Diplôme d'études en langue française)و دلف(DALF،Diplôme approfondi de langue française) است و برنامه‌ریزی این امتحانات توسط کمیسیون ملی که در مرکز بین‌المللی مطالعات آموزشی مستقر است، انجام می‌شود.<ref>جزوه نظام آموزشی در کشور فرانسه - رایزنی فرهنگی ج.ا. ایران در فرانسه- 1383</ref>


توجه : مدرك مهندسي در مدارس عالي مهندسي نيز ارائه و اعطا مي شود. اين مدارس حدوداً ٥٠% عناوين مهندسي را در فرانسه اعطا مي كنند.
=== [[دانشگاه های فرانسه|معرفی برخی دانشگاه‌ها و مدارس عالی فرانسه]] ===


٥- سيكل سوم (درك ديپلم + ٨ سال تحصيل دانشگاهي) – درجه دكتري
==== [[دانشگاه پاریس]] ====
اصطلاح «دانشگاه پاریس» عنوانی است که بر سیزده [[دانشگاه پاریس]] اطلاق می‌شود. یعنی سیزده دانشگاه در پاریس هستند که هر کدام اسم خاص خود را دارند و در عین حال اسم دانشگاه پاریس به اضافه یک شماره که از یک تا سیزده است را نیز دارند. برای مثال [[دانشگاه پاریس۲(پانتئون - آسس)|دانشگاه پانتئون سوربون]]، دانشگاه پاریس 1 و دانشگاه نانتر،  دانشگاه پاریس 10 نامیده می‌شود. گفتنی است دانشگاه‌هائی که در پاریس هستند محدود به این سیزده دانشگاه نمی‌باشند.


- پذيرش پس از پنج سال تحصيلات عالي و موافقت يك استاد راهنماي رساله دكتري.  
چهار دانشگاه از دانشگاه‌های سیزده‌گانه دانشگاه پاریس، در تعریف کلی، تحت عنوان [[دانشگاه سوربون]] شناخته می‌شوند. همه دانشکده‌های این دانشگاه قبلا به صورت یک مجموعه در مرکز پاریس بوده اما امروز این دانشگاه به چند دانشگاه مختلف تقسیم شده‌است.  


•  دكتري در سه سال، اين دوره، آخرين سطح تحصيلات عالي با نگارش رساله دكتري و پايان اولين كار پژوهشي دانشجو است.
این دانشگاه‌ها عبارتند از: [[دانشگاه پاریس۲(پانتئون - آسس)|پاریس I (پانتئون سوربن)]]- [[دانشگاه پاریس۳(سوربن جدید)|پاریس III (سوربن جدید)]]- پاریس IV (پاریس سوربن)- پاریس V (پاریس دکارت) این چهار دانشگاه دولتی در بنای تاریخی سوربن قرار دارند. بخش مهمی از [[آموزش عالی فرانسه]] در زمینه‌های ادبیات، زبان شناسی، علوم اجتماعی و فلسفه در دانشگاه‌های سوربن قدیم و سوربن جدید است. در بین این پنج دانشگاه، فقط [[دانشگاه پاریس۲(پانتئون - آسس)|پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون)]] و پاریس 5 دارای رشته حقوق می‌باشند. از لحاظ سطح علمی و دارا بودن اساتید برجسته و سایر معیارها، دانشگاه پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون) در رشته حقوق حرف اول را می‌زند.


•مدرك دانشگاهي (DU) 
بنابراین، دانشگاه سوربونی که دانشجویان حقوق دنیا آن را می‌شناسند، دانشگاه پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون) دقیقا نامیده می‌شود.دانشگاه پی یر و ماری کوری قبلا جزء دانشگاه سوربن بوده است. همه دانشکده‌های فنی مهندسی سوربن امروز دانشگاه پی یر و ماری کوری را تشکیل می‌دهند. این دانشگاه به افتخار پی یر کوری و ماری کوری دو دانشمند فرانسوی به این نام نامیده شده‌است. دانشگاه پی یر و ماری کوری در میدان ژوسیو واقع است.


•مدرك تحصيلات عالي دانشگاهي (DESU)  
==== [[مجموعه دانشگاهی ژوسیو]] ====
این مجموعه دانشگاهی واقع در محله لاتین پاریس است. درب اصلی این دانشگاه در میدانی به همین نام (ژوسیو)(Campus Universitaire de Jussieu) واقع شده است. این مجموعه شامل ۳ دانشگاه:پاریس ۶ یا دانشگاه پی یر و ماری کوری، پاریس ۷ یا دانشگاه دنیس دیدرو و انستیتو فیزیک بین‌الملل پاریس است. این مجموعه در سال ۱۹۷۱ افتتاح شد. ساختمان اصلی دانشگاه که به عنوان مدیریت از آن استفاده می‌شود ساختمانی ۹۰ متری و ۲۴ طبقه است که ساختمان زامانسکی نام دارد. دسترسی به این دانشگاه از طریق ایستگاه ژوسیوی مترو پاریس و خطوط اتوبوس امکان‌پذیر است.


با نامها و عناوين مختلف، اين مدارك در دانشگاهها و براي پاسخگويي به گرايشات تخصصي يك دانشگاه يا به نيازهاي اقتصادي منطقه اي ايجاد شده اند. نهاد هاي تصميم گيري دانشگاه، ارزشيابي اين مدارك را به عهده دارند. تنوع زيادي در سطح، طول دوره و تخصص مدارك دانشگاهي وجود دارد. با اينكه این مدارك دانشگاهي مدارك ملي نيستند، داراي فرصت خوبي براي يك دانشجو خارجي براي كسب يك تخصص در زمينه اي بسيار مشخص است.
==== [[دانشگاه پیر و ماری کوری]] ====
یکی دیگراز دانشگاه‌های پاریس است. این دانشگاه به افتخار پی یر و ماری کوری دو دانشمند فرانسوی به این نام نامیده شده‌است. ساخت دانشگاه پی یر و ماری کوری( Université Pierre et Marie Curie ou UPMC - Paris Universitas ou Paris 6)در دهه ۱۹۵۰ میلادی شروع شد. این دانشگاه قبلا جزء دانشگاه سوربن بوده اما در حال حاضر جزو دانشگاه ژوسیو است. همه دانشکده‌های فنی مهندسی سوربن امروز دانشگاه پی یر و ماری کوری را تشکیل می‌دهند. این دانشگاه در میدان ژوسیو در محله لاتین پاریس کنار رود سن واقع شده است.


- دوره هاي دكتري پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي:
==== [[دانشگاه پاریس۳(سوربن جدید)|دانشگاه پاریس ۳ یا سوربن جدید]] ====
دانشگاه پاریس ۳ یا سوربن جدید (Université de la Sorbonne Nouvelle , Paris III )یکی از شعب سیزده‌گانه دانشگاه پاریس محسوب می‌شود. این واحد در سال ۱۹۷۱ از دانشگاه پاریس جدا شد. عمدتاً رشته‌های هنری و علوم انسانی در این دانشگاه تدریس می‌شود. این دانشگاه در ۹ مرکز متفاوت تقسیم‌بندی شده است. واحد مرکزی این دانشگاه در محله لاتین پاریس قرار دارد.


  -دوره ها : مقررات دوره هاي پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي بر اساس متون تدوين شده توسط وزارت بهداشت و وزارت آموزش هستند. در پايان سال اول براي هر دانشگاه ظرفيت پذيرش مشخص مي شود، تعداد دانشجويان خارجي نيز به صورت درصدي از اين ظرفيت است. اين دوره ها در دانشگاه هايي ارائه مي شوند كه واحدهاي آموزشي آن تحت عنوان مركز بيمارستاني دانشگاهي (CHU) گرد آمده اند.  
==== [[دانشگاه پاریس۲(پانتئون - آسس)|دانشگاه پاریس ۲ یا پانتئون-آسس]] ====
دانشگاه پاریس ۲ یا پانتئون - آسس(Université Panthéon-Assas Paris II) یکی از شعب سیزده‌گانه دانشگاه پاریس محسوب می‌شود. عمده دانشجویان این واحد، دانشجوی رشته حقوق هستند؛ اما علاوه بر حقوق رشته‌های مدیریت بازرگانی، اقتصاد، مدیریت، علوم اجتماعی و علوم سیاسی نیز در این واحد دانشگاهی آموزش داده می‌شود. واحد مرکزی این دانشگاه در محله لاتین پاریس قرار دارد.


برنامه آموزشي آنها مشتمل بر سه سيكل است و به همان صورت سامان گرفته است : در پايان سال اول سيكل اول و در پايان سال اول سيكل سوم، براي انتخاب شاخه عمومي يا تخصصي، دانشجويان در كنكور شركت مي كنند.  
==== [[انستیتوی علوم و فناوری پاریس|دانشگاه پاریس تک یا انستیتوی علوم و فناوری پاریس]] ====
دانشگاه پاریس تک یا [[انستیتوی علوم و فناوری پاریس]](ParisTech or Institut des sciences et technologies de Paris) یکی از مجموعه دانشگاه‌های تازه تاسیس پاریس است. این دانشگاه با دارا بودن ۱۱ دانشگاه مهندسی تقریباً تمام رشته‌های مهندسی را شامل می‌شود. این دانشگاه همچنین شامل یک دانشکده تجارت است. این دانشگاه در تلاش است تا با دیگر دانشگاه‌های برتر فناوری جهان رقابت کند. این دانشگاه در واقع حاصل اتحاد دانشگاه‌های فنی مهندسی پاریس در رشته‌های مختلف است و دارای شعبات متعددی در سراسر فرانسه از جمله در پاریس، نانسی، مونپلیه و کلرمون فران است. از جمله دانشگاه‌های تحت پوشش این مجموعه دانشگاهی می‌توان از دانشگاه معروف پلی تکنیک پاریس و دانشگاه ملی معدن فرانسه نام برد. عمده دانشگاه‌های تحت پوشش پاریس تک در پاریس در محدوده محله لاتین قرار دارند.


•  پزشكي : براي اخذ مدرك دولتي پزشكي عمومي ٩ سال و براي تخصص پزشكي ١٠ يا ١١ سال تحصيل دانشگاه الزامي است.  
==== [[دانشکده ملی معدن پاریس]] ====
[[دانشکده ملی معدن پاریس]] (École Nationale Supérieure des Mines de Paris) دانشسرای عالی است که در سال ۱۷۸۳ به دستور پادشاه فرانسه لویی شانزدهم در پاریس تاسیس شد. مکان اصلی این دانشکده در محله لاتین است اما در مناطق حاشیه پاریس و در دیگر شهر‌های فرانسه نیز دارای شعباتی است.این دانشکده عضو دانشگاه پاریس تک است. برخلاف اندازه کوچک این دانشگاه (این دانشگاه سالانه ۱۲۰ دانشجو جذب می‌کند) نقش آن در صنعت فرانسه در طول تاریخ بسزا است. تاکنون ۲ نفر از دانش‌آموختگان این دانشگاه موفق به کسب جایزه نوبل شده‌اند:موریس الی: برنده جایزه نوبل اقتصاد و جرج شارپک: برنده جایزه نوبل فیزیک.


•  سيكل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقيت در كنكور، مشترک برای پزشکی و دندانپزشکی، در پايان سال اول ارائه مي شود. كنكور براي پزشكي و دندانپزشكي مشترك است.  
==== [[اکول نرمال سوپریور(دانشسرای عالی پاریس)|اکول نرمال سوپریور]] ====
اکول نرمال سوپریور (École Normale Supérieure) یا «دانشسرای عالی پاریس» یکی از مدارس بزرگ فرانسه است.اکول نرمال سوپریور دانشگاهی واقع در محله لاتین پاریس است. این دانشگاه که در اصل برای تربیت معلم تاسیس شد.اکنون به آموزش پژوهشگران و استادان دانشگاه و مقامات عالی دولتی و مدیران صنایع و موسسات خصوصی می‌پردازد. ورود به این مدرسه عالی فقط برای کسانی که ملیت فرانسوی دارند ممکن است و بسیاری از نخبگان فرانسه از این مدرسه فارغ‌التحصیل شده‌اند. چون در فرانسه دانشگاه‌های دیگری نیز با نام اکول نرمال سوپریور وجود دارد گاه از این دانشگاه به نام خیابانی که در آن واقع شده نام برده می‌شود(ENS-Paris یا ENS-Ulm). در فرانسه چهار مدرسه عالی اکول نرمال وجود دارد.


•  سيكل دوم (DCEM) در ٤ سال داوطلبان را برای اخذ مدرک سنتز بالينی و درمانی آماده می کند که علاوه بر ارزیابی آموزش تئوری و تمامی دوره های کارآموزی بيمارستانی برای ورود به سيکل سوم ضروری است.  
==== [[دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس]] ====
مدرسه عالی هنرهای زیبا(École nationale supérieure des Beaux-Arts) نام برجسته‌ترین مدرسه عالی مربوط به هنرهای زیبا در کشور فرانسه است که در شهر پاریس قرار دارد.مدرسه هنرهای زیبای پاریس در سال ۱۶۴۸ میلادی توسط شارل لبرون نقاش مشهور فرانسوی، توسعه مطالعات در زمینه‌های نقاشی، طراحی، مجسمه‌سازی، جواهرسازی و معماری تحت عنوان آکادمی علوم نقاشی و مجسمه‌سازی تاسیس شد. مدرسه هنرهای زیبای پاریس در زمان حکومت لویی چهاردهم تحت تاثیر حکومت دولتی قرار گرفت تا به سال ۱۸۶۳ که توسط ناپلئون سوم دوباره مستقل شد.


•  سيكل سوم: دوره رزيدانت (معادل انترنی در ايران) که دانشجو پس از سيکل دوم مستقيماٌ به آن وارد می شود، در مدت 2.5 سال وی را براي مدرك پزشكي عمومي آماده می کند (وظایف بيمارستانی مدت دو سال و مدت يک نيمسال کارآموزی نزد يک پزشک عمومی). به دنبال اين دوره ، پزشکان عمومی می توانند يک يا دو سال دوره های توانايی پزشکی را که دوره های تخصصی هستند بگذرانند (آنژيولوژی، طب سالمندان، پزشکی حوادث …)
==== [[اکول پلی تکنیک فرانسه|اکول پلی‌تکنیک]] ====
به معنای مدرسه پلی‌تکنیک است. پلی‌تکنیک پاریس معتبرترین و قدیمی‌ترین دانشگاه فنی و مهندسی فرانسه است. این دانشگاه در میان دانشگاه‌های جهان نیز رتبه بالایی دارد و بر پایه رده‌بندی ضمیمه آموزش عالی تایمز یکی از چهل دانشگاه برتر جهان است. اکول پلی‌تکنیک (École Polytechnique) یکی از مدارس بزرگ (گراند اکول) فرانسه است که در سال ۱۷۹۴ پایه‌گذاری شده است. تا سال ۱۹۷۶ در محله لاتین شهر پاریس قرار داشت و از آن سال به پالزو منتقل شد.


<nowiki>*</nowiki> دوره تخصص پزشکی در ٤ يا ٥ سال است که پس از کنکور دانشجو را به دوره تخصصی پزشکی راهنما می شود.  
==== [[دانشگاه مرکزی لیل]] ====
دانشگاه مرکزی لیل (École centrale de Lille) یک دانشگاه مهندسی در [[شهر لیل]] در شمال کشور فرانسه است. حدود ۱۳۰۰ دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته‌های گوناگون مهندسی در این دانشگاه به تحصیل و پژوهش مشغولند.این دانشگاه در سال ۱۸۵۴ میلادی با نام «دانشگاه هنرهای صنعتی و معدن‌شناسی» تاسیس شد و در سال ۱۸۷۲ به «دانشگاه صنعتی شهرستان نورد» تغییر نام داد.
[[پرونده:لیل.jpg|بندانگشتی|دانشگاه لیل. برگرفته از سایت آتیه آفرینان، قابل بازیابی از https://atiyeafarinan.com/]]


٩ رشته تخصصی در کنکور پيشنهاد می شود :
==== [[دانشگاه لیل فرانسه|دانشگاه لیل]] ====
دانشگاه لیل (Université de Lille) دانشگاهی در شهر لیل در کشور فرانسه است. این دانشگاه در سال ۱۵۶۲ تاسیس شده و حدود ۱۱۰٬۰۰۰ دانشجو در آن تحصیل می‌کنند. نام کامل آن «دانشگاه لیل - شهرستان نورد فرانسه»(Université de Lille - Nord de France) است.


1- تخصصهاي جراحي، 2- تخصصهای پزشکی داخلی، 3- طب كار، 4- بهداشت عمومي، 5- زيست شناسي پزشكي، 6- روانكاوي، 7- بيهوشي و احياي جراحي،8-  اطفال، 9- زنان و زايمان ، تحصيلات تئوری و عملی منجر به دريافت مدرك دولتی دكتري پزشكي به ضميمه مدرک دوره مطالعات تخصصي رشته تخصص مورد نظر می گردد.  
==== [[دانشگاه آمریکایی پاریس]] ====
دانشگاه آمریکایی پاریس(American University of Paris)،دانشگاهی ‍ است که در سال ۱۹۶۲ میلادی در [[پاریس]] در [[فرانسه]] تاسیس شد. این دانشگاه ۱۰۰۰ دانشجو، و دروس دانشگاهی در این دانشگاه به زبان‌های انگلیسی تدریس می‌شوند.


•  دندانپزشكي : 6 سال براي اخذ مدرك دولتي دندانپزشكي
=== [[مراکز پژوهشی دانشگاهی فرانسه|مراکز پژوهشی دانشگاهی]] ===
مسائلی از قبیل بررسی جایگاه تحقیقات‌ ومشکلات‌ و اهداف‌ پیشروی انجام تحقیقات در [[فرانسه|کشور فرانسه‌]] طی‌ مشاوره‌ای‌ ملی‌ که‌ از سوی‌ وزارت‌آموزش‌ عالی‌ و تحقیقات‌ در آوریل‌ سال‌ 1994 در پاریس‌ ترتیب‌ یافته‌بود، مطرح‌ گردید. طی مشاوره فوق همچنین چگونگی ارائه‌‌ بینشی‌ کلی‌ از تکامل‌ و هدایت‌تحقیقات‌ آتی‌کشور مورد بررسی قرار گرفت. در خلال‌ قرن‌ هفدهم‌، میان جهان‌ سیاست‌ و جهان‌ شناخته‌های‌ علمی‌جدائی‌ افتاد.در این بین، افکارعمومی ‌بر این‌ باور شد که‌ دانش‌ و دانشمند جهت ارائه خدمات هرچه بیشتر و‌ بهتر ‌به‌جامعه‌ می‌بایستی به صورت جداگانه ‌به‌ پرداختن به‌ تحقیقات‌ خود بسنده‌ نماید.به‌ دیگر سخن‌، پژوهشگران‌ می‌بایستی تحقیقات‌ را سرلوحه‌ فعالیت‌ خود قرار دهند،چرا که‌ سایر‌ امور مترتب‌ برتحقیقات‌ درپی‌ آن‌ خواهد آمد.به‌ این‌ ترتیب‌،درمحافل‌ و ساختارهای درون‌ نهادی، مدل‌خطی فوق‌ حاکم‌ گردید. به عبارت دیگر علم‌ و دانش‌ به مکاشفه پرداخته و جامعه به‌ پیروی از آن مبادرت می‌نمود. طی مدت زمان کوتاهی مدل مذکور‌، مدل‌ مخالف‌ خود را که‌ مدلی خطی‌بود، پدید آورد. مطابق چنین مدلی همگامی‌تحقیقات‌ دانشگاهی‌ با حوزه صنایع‌، ضامن‌ پیشرفت‌ اقتصادی کشور‌ می‌باشد‌.


• سيكل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقيت در كنكور پايان سال اول ارائه مي شود. كنكور براي پزشكي و دندانپزشكي مشترك است.  
از این روی‌، عمده‌ فعالیت‌ پژوهشگران‌، با مد نظر قرار دادن خواست جامعه به انجام تحقیقات معطوف می‌گردید. نیمی‌ از ویژگی‌های‌ این‌ دو مدل‌ صحیح‌ و نیمی‌ دیگر نادرست است‌.توانمندی‌ علم‌، زاییده‌ قدرت‌ حضور آن‌‌ در فضای‌ خارج‌ و ‌داخل ‌می‌باشد. آزمایشگاه‌های‌ تحقیقاتی‌ از فضای‌ مجزا و بسته‌ خودنیروی‌ خلاق‌ پدید آورده و نفوذ و شایستگی‌ را از ترکیب‌ اعتباراتی‌ که‌ در اختیار دارند،کسب‌ می‌نمایند.نقطه ضعف چنین مدل‌هایی به جهت ضعف در توصیف ماهیت‌ دو وجهی‌ تحقیقات‌ علمی‌(انفصال‌ از محیط و اتصال به‌ آن‌) می‌باشد. ازجمله اصلی‌ترین فاکتورهای انجام تحقیقات در کشور فرانسه می‌توان به فاکتورهایی نظیر تولید و ارائه اطلاعات‌ موثق‌، مشارکت‌ درفرایند بهبود ارزش‌های‌ اقتصادی و آموزشی‌، همکاری‌ در حرکت‌های‌ سودمند گروهی ‌و ارتقاء فعالیت‌های‌ آموزشی‌ اشاره نمود. جهت‌ نشان‌ دادن‌ اشکال‌ گوناگون‌ امکانات‌ سازمانی‌، بررسی دومدل‌ اخیر با یکدیگر الزامی‌است.مدل‌ خطی‌-که‌ در آن‌ فعالیت‌های‌تحقیق‌، توسعه‌ و تولید بدون‌ تعامل‌ متعاقب یکدیگر صورت می‌گیرد.دراین‌مدل‌، تعداد 5 زیرمجموعه‌ متمایز همزیست‌ وجود دارد که‌ هر یک‌ از نهادها از سازوکارهای‌ خاص‌ ارزشیابی‌ خود برخوردار می‌باشند. عملکردهای‌ درونی‌ هر یک از آنها مشابه‌ یکدیگر بوده‌ و درنتیجه‌، تعامل میان‌ آنها سهل‌ و آسان‌ صورت‌ می‌گیرد و این  درحالی است که‌،برقراری ارتباطات‌ از یک‌ زیرمجموعه‌ به‌زیر مجموعه‌ دیگر، دشوار و پرهزینه‌ است‌.در مدل‌ دوم‌، یک‌ آزمایشگاه‌ دانشگاهی‌ در تولید اطلاعات‌ موثق‌ و در تولید نوآوری‌ها مشارکت‌ داشته ‌و در ترویج‌ و کارشناسی‌ امور و نیز فعالیت‌های‌آموزشی‌ برنامه‌های‌ دولتی‌ حضور فعال‌ دارد. گفتنی است که مدل فوق‌ در خصوص‌ شرکت‌ها و مؤسسات‌ نیز مصداق‌ می‌یابد ‌چرا که هر جزء قادر به برقراری تعامل با جز دیگر است. هر چه‌ تعامل‌ها از ارزش‌ کمتری‌ برخوردار باشند به‌ همان‌ اندازه‌ نیز پایداری‌ و ثبات‌ آنها ضعیف‌تر می‌گردد‌. جهت برقراری‌ ارتباط می‌بایستی از مدل‌ خطی‌ وپنج‌ زیرمجموعه‌ متمایز آن‌ فاصله‌ گرفت‌ تا به‌ مدل‌ دوم‌ که‌ تعامل‌های‌ آن‌ هم‌ از لحاظ شمار و هم‌ از نظر شدت‌ دراوج‌ قرار دارند، نزدیک‌تر‌ شد.


• سيكل دوم در سه سال. سيكل سوم در يك سال يا سه سال براي شاخه تخصصي
مؤلفان‌که‌ طی دهه1970 و در آغاز دهه1980 به تبیین و توصیف تحقیقات‌و نوآوری‌های‌ کشور فرانسه‌ مبادرت نمودند، از بینش‌ یکسانی برخوردار بوده‌اند.از دیدگاه آنان،کشور فرانسه‌ به‌ پشتوانه‌ علوم‌ دانشگاهی خود به عنوان کشوری ‌پیشرفته‌، مطرح می‌باشد واین درحالی است که بوروکراسی‌ سازمان‌ها موجب‌ گردیده تا از نظریات‌ علمی‌ و تأثیرات‌ جدید که‌ تخصص‌های‌ حاکم‌ موجود را زیر سؤال‌ می‌برند، پیروی‌ نگردد. پژوهش درسیستم‌ آموزشی‌ کشور فرانسه‌ به‌ دوبخش‌ تقسیم ‌می‌گردد:


•  داروسازي : ٦ سال براي مدرك دولتي دكتري داروسازي.  
مدارس‌ عالی‌ که‌ به جذب بهترین‌ دانش‌آموزان‌ مبادرت نموده،آنان‌ را از انجام تحقیقات‌ دور نگاه داشته و به القاء احساس‌ برتر بودن‌ به‌ آنان می‌پردازند و دانشگاه‌هایی‌ که‌ با امکاناتی‌ محدود، به آموزش گروه‌های‌ زیادی‌از دانشجویان‌ که‌ با دنیای‌ تخصص‌ و حرفه‌ آشنایی‌ کمی‌دارند، مبادرت می‌نمایند. از این روی‌، در تحلیل‌های‌ علمی‌ [[فرانسه|کشور فرانسه‌]] نمونه‌ کاملی‌ از مدل‌ خطی‌ استفاده  می‌گردد.  


• سيكل اول و دوم در دوسال.سيكل سوم در ٢ يا ٥ سال براي شاخه تخصصي.
یادآوری‌ دو مشخصه سیستم‌ آموزشی‌فرانسه‌ جهت بررسی جایگاه تحقیقات در آن الزامی‌ است:<blockquote>«جدایی‌ بنیادین‌ میان مقررات‌ تحقیقات‌ و آیین‌نامه‌های آموزشی‌»</blockquote>بارزترین‌ نشانه‌ این‌ جدایی‌، وجود سازمان‌های‌ تحقیقاتی‌ دولتی‌ نظیر مرکز ملی‌ تحقیقات‌ علمی‌(CNRS)، مؤسسه‌ ملی‌ بهداشت‌ و تحقیقات‌ پزشکی‌(INSERM)،مؤسسه‌ ملی‌ تحقیقات‌ کشاورزی‌(INRA) و کمیساریای‌ انرژی‌ اتمی‌(CEA)  است‌ که‌ از مأموریت‌ رسمی‌ آموزشی‌ برخوردار نمی‌باشند.  


'''- روشهاي دستيابی غير فرانسويان به تحصيلات پزشكي :'''
آموزش‌ عالی‌ که‌ تاکنون‌ از بخشی‌ از نیروی‌ تحقیقاتی‌ تفکیک شده‌، خود از شکافی‌ که‌ دانشگاه‌ و مدارس‌ عالی‌ را از هم‌ جدا می‌سازد، عبور نموده ‌است‌. نهادهای‌ تفکیک شده‌ مذکور  طی‌ سال‌ها با کاهش قدرت‌ به‌ طور محسوسی‌ مواجه  بوده‌اند. ارزشیابی‌های‌ مختلفی‌ که‌ از سوی‌ کمیته‌ ملی‌ ارزشیابی‌ دانشگاه‌ها صورت‌ گرفته‌، نشان‌ می‌دهد که‌ بیش‌ از نیمی‌ از استادان‌ و برگزارکنندگان ‌کنفرانس‌های علمی ‌به‌ فعالیت‌های‌ تحقیقاتی‌ مبادرت می‌نمایند.از دیدگاه آنان،سازمان‌های‌ تحقیقاتی‌ به تلاش‌ در جهت تربیت افراد ماهر در مقطع ‌سوم‌ آموزش‌ عالی‌ کشور مبادرت می‌نمایند. نیمی‌ از کارکنان‌ آزمایشگاه‌های‌ مرکز ملی‌ تحقیقات‌ علمی ‌از محققان‌ خود این‌ مرکز و نیمی‌دیگر از محققان‌ کارآمد دانشگاه‌ها ومراکز آموزش عالی کشور(‌دانشجویان‌ سال‌ آخر دوره‌ دکتری)‌ متشکل گردیده است‌.


پذيرش مستقيم به دوره پزشكي عمومي ممكن نيست. يك غير فرانسوي كه هنوز مدرك پزشكي را در كشور خود كسب نكرده باشد در هر سطحي از دوره دانشگاهي، بايد در كلاسهاي سال اول سيكل اول و كنكور پاياني سال اول شركت كند و اگر در اين كنكور قبول شود، پس از بررسي پرونده اش سطح دانشگاهي كه قبلاً در كشورش كسب كرده است مورد ارزشيابي و معادل سازي قرار مي گيرد. در خصوص دوره تخصصي، به غير از دوره آماده سازي ، مدرك مطالعات تخصصي مختص پزشكان عمومي خارجي، دوره هاي آموزشي تخصصي براي دانشجويان و پزشكان خارجي در نظر گرفته شده اند و برخي مدارك دانشگاهي در سطح بسيار تخصصي نيز براي دانشجويان خارجي قابل دسترسي است.  
حضور تعداد 15تن از محققین‌ (دانشجویان‌ سال‌آخر دوره‌ دکتری)‌ در ساختار کمیساریای انرژی اتمی ‌فرانسه طی سال1991 خود مبین این موضوع است. واقعیت‌ این‌ است‌ که‌ به‌ رغم‌ جا به‌ جایی‌ ضعیف‌ کادر آموزشی ـ تحقیقاتی کشور که‌ به‌ندرت‌ از یک‌ نظام تحقیقاتی‌ به‌ نظامی دیگر منتقل‌ می‌گردد، میان سازمان‌های‌ تحقیقاتی‌ دولتی‌ و دانشگاه‌ها تداخل ‌تنگاتنگی‌ به‌وجود آمده‌ است‌. اختلاف‌ میان دانشکده‌های مهندسی‌ و دانشگاه‌ها، به‌طور قابل‌ ملاحظه‌ای‌ کاهش‌ یافته‌ است‌. دانشکده‌های‌ مهندسی‌ بیش‌ از پیش‌ به‌ امورتحقیقاتی‌ ‌پرداخته و این‌ درحالی‌ است‌ که‌ دردانشگاه‌ها افزایش‌ بالقوه‌ فوق باحمایت‌ واقعی‌ سازمان‌های تحقیقاتی‌ (سازمانهایی‌ که‌ 5400 نفر از 9000 نفرکادر علمی‌ مدارس‌ مهندسی‌ را تأمین‌ می‌نمایند) مواجه گردیده است.بر قراری چنین ارتباطات نزدیکی‌ حین دوره ‌تربیت دانشجویان مقطع‌ دکتری‌ نیز جلوه‌گر است‌. در سال‌ 1990، کشور فرانسه‌ با تربیت‌ 140نفر با مدرک‌ دکتری‌ به ازای  یک‌ میلیون‌ نفر جمعیت‌ در سال‌ در مقایسه‌ با امریکا با 130 نفر، آلمان‌ با 126 نفر و ژاپن‌ تنها با 30 نفر، درصدر کشورهای‌ توسعه‌یافته‌ جهان‌ قرار گرفت‌.  


'''1-  براي پزشكان عمومي : '''
در آغاز سال های‌1980،درصد رساله‌های‌ آموزشی ارائه شده‌ در رشته‌های‌ علوم‌ انسانی‌ نسبت‌ به‌ علوم‌طبیعی‌ یا مهندسی‌ به‌ مراتب‌ بیشتر بوده و دانشجویانی‌ متعلق به کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ مستقر در کشور فرانسه‌ از نسبت‌ بالایی ‌برخوردار بودند. در جهت تعادل‌ بخشیدن‌ به‌ این‌ نسبت‌ها تلاش‌های‌ پیگیری نه‌ با هدف‌ افزایش شمار رساله‌های‌ دانشگاهی،‌ بلکه ‌با هدف‌ تشدید حرکت‌ مضاعف‌ درجهت‌ علوم‌ پیچیده و نیز در مسیر برقراری ارتباط  با کشورهای‌ عضو اتحادیه اروپا صورت گرفت. طی دهه1970، شمار این‌ افراد جهت‌ نگارش ‌رساله‌های آموزشی‌ بسیار ناچیز بود، و این درحالی است که‌ هم‌ اکنون‌، 10 درصد فارغ‌التحصیلان از ‌رساله‌ برخوردار می‌باشند. امروزه‌، مرزبندی‌ میان مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌های کشور نسبت‌ به 10‌ سال‌قبل‌ کاهش یافته است. مقطع‌ دوم‌ آموزش‌ عالی‌دانشگاهی در کشور فرانسه‌ همچنان از این‌ حرکت‌ به‌ دور مانده‌  است. طی سال‌های اخیر سازمان‌های‌ دولتی‌ با همکاری مرکز ملی‌ تحقیقات‌ علمی‌(CNRS)به تشکیل واحدهای حمایتی آموزش‌ عالی‌ مبادرت نموده‌اند. در نهایت‌، توالی‌ دوره‌ آموزشی‌ و تحقیقاتی‌ برای‌ کلیه کادر وابسته‌ به‌ آموزش‌ عالی‌ لازم‌الاجراءاعلام‌ گردید. طبق بررسی‌های به عمل آمده در آغاز سال‌های‌1980، قطع‌ رابطه‌ عمیق‌ میان‌ ‌دو قطب دانشگاه ومراکز تحقیقاتی به اوج خود رسیده وتمایل‌ ضعیف‌ دانشگاه‌ها جهت همکاری ‌با مؤسسات‌ صنعتی‌ و بی‌اعتمادی‌ متقابل‌ به تحقیقات از جانب‌صاحبان‌ صنایع به وقوع پیوست. این درحالی است که حتی وجود چنین‌ جوی مانع‌ از پرداختن صنایع‌ به نوآوری‌ و پرداختن محققان‌دانشگاهی‌ به اکتشاف‌ و اختراع‌ نگردید. جهان‌ صنعت‌ به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ شده‌ بود:  


الف - دوره مطالعات تخصصي (DES ) کنکور تخصص پزشکی برای افراد خارجی ( که منجر به شرکت در دوره مطالعات تخصصی می شود) تنها برای پزشکی است و برای جراحی دندان و داروسازی کنکور خاص برای خارجيان وجود ندارد . حق الزحمه رزيدنتهای خارجی معادل با دستمزد فرانسویان است و برای طول مدت آموزش (۴يا ۵ سال برحسب رشته تخصصی) توسط مراکز بيمارستانی دانشگاهی پرداخت می شود.  
* گروه‌ اول‌ بر مهارت‌ فنی‌، دوره‌های‌ کارآموزی‌ جمعی‌، چیره‌دستی‌ مهندسان‌ و کارگران‌ شایسته‌ جهت‌ بارورنمودن و تجارتی‌ نمودن محصولات مصرفی، تأکید داشت‌؛
* گروه‌ دوم‌ نیز در بخش‌ تحقیق‌ و توسعه ‌بسیار پیشرفته‌ و مجهز به‌ آزمایشگاه‌های‌ تخصصی بوده، باهماهنگی‌ کامل‌ با سازمان‌های‌ دولتی‌ هدفمند فعالیت‌ نموده و با سرمایه‌گذاری‌های‌ کلان‌ درجهت تولید محصولاتی‌ با کیفیت  بالا فعالیت می‌نمود.  


آزمون قابليت پذيرش (مرحله اول ):
تمرکز برتحقیقات و توسعه‌ در صنایع‌ همزمان با برنامه‌های آموزشی ‌دولت‌ طی‌ دهه 1980 فزونی‌ یافت‌. طی دهه 1980، شمار مؤسساتی‌ که‌ به انجام تحقیقات‌ مبادرت نموده‌اند، از 1300 مورد به‌ حدود 4000مورد افزایش ‌یافت. افزایش‌ بالقوه‌ و توسعه‌ و بسط تحقیقات‌ آموزشی که‌ بیش‌ از پیش‌ شاخه‌ها و مؤسسات‌ کوچک‌ را دربرمی‌گیرد، با کمک‌ فزاینده‌ تحقیقات‌ دولتی‌ همراه‌ گردیده است‌.این‌ حرکت‌ در ارتباط با سازمان‌های‌ تحقیقاتی‌، با انبوه‌ عظیمی‌ از قراردادهای‌ آموزشی همراه‌ بود. در سال‌1992، درمرکز ملی‌ تحقیقات‌ علمی‌(CNRS)، تعداد قراردادهای‌ منعقده‌ بامؤسسات‌ به‌ 3700 مورد (120 مورد در سال‌1982) و هزینه‌ آن‌ بر‌700 میلیون‌ فرانک‌ بالغ‌ گردید(30 میلیون‌ فرانک‌ در سال‌ 1982).


•  در ماه آوريل ثبت نام در بخش همکاری و فعاليت فرهنگی سفارت فرانسه در ايران انجام می شود.
این‌ گونه تحولات‌، به‌طور کلی‌ در مقوله‌ چاپ‌ وانتشارات‌ نیز تأثیر خود را نشان‌ داد: 7 درصد کتب‌ علمی‌چاپ‌فرانسه‌- که‌ از سوی‌ مؤسسه‌ اطلاعات‌ علمی‌[[آمریکا]] (ISI) فهرست‌شده‌- توسط محققین‌ دانشگاهی‌ و صنعتی‌ تألیف‌ گردیده‌ است‌. از دهه‌1980،به عنوان سال‌های‌تماس هر چه بیشتر میان دو قطب‌ صنایع‌ و تحقیقات‌ دانشگاهی‌ کشور فرانسه یاد می‌گردد.  


•  نامه شرکت در آزمون توسط سفارت ها در ماه ژوئيه تنظيم و تحويل می شود.  
طبق ‌برآوردهای به عمل آمده، نرخ آکادمیک بودن‌ تحقیقات‌فرانسه‌،2/1 درصد بیشتر از انگلستان‌ و آلمان‌، 7/1درصد بیشتر از آمریکا و 3/2درصد بیشتر از [[ژاپن]] بوده‌ است‌.به‌طور کلی‌، تمرکز یافتگی ‌دو قطب مذکور،‌ تأثیرات‌ مثبتی‌ به‌ همراه‌ آورد. در مدل‌ خطی‌ که‌ علوم‌ پایه‌ به‌عنوان‌ منبع‌ نوآوری‌ مدنظر است‌، چنین‌ موفقیتی‌ با اتکاء به‌ خود حاصل‌ می‌گردد و این درحالیست که درمدل‌ تعاملی‌، کسب‌ چنین‌ موفقیتی‌ به‌ دلایل‌مختلف‌ چندان‌ هم‌ بی‌اهمیت‌ نیست‌. در دنیای‌ دانشگاهی‌، میدان‌دیدها- که‌ به‌ درجه‌ مشارکت‌ در شبکه‌های‌ تحقیقاتی‌ بستگی‌ دارد- توان‌ راه‌ یافتن‌ سریع‌ به‌ اطلاعات‌ پایه‌‌ را که‌ توسط رده‌های‌ همتافراهم‌ آمده‌ ‌سنجیده و ‌به ارزشیابی بهره‌گیری‌ ازاینگونه‌ اطلاعات‌ مبادرت می‌نمایند. از این‌ لحاظ طی‌ سال‌های‌1980تحقیقات‌ در کشور فرانسه‌ از کارآیی‌ بسیار بالایی‌ برخوردار گردیده، تحقیقات‌ فرانسه‌ در جهان ‌کتاب‌ و انتشارات به کشور‌ انگلستان‌ راه‌ یافته و  از این‌ طریق‌ در جهت ‌انتقال‌ نتایج‌ خود فراتر از زبان‌ ملی‌ گام برداشته و همکاری‌ با محققان‌ خارجی‌ گسترش‌ یافت. درحال حاضر،بالغ بر تعداد120 هزار پژوهشگر در سراسر [[فرانسه|کشور فرانسه]] به امر پژوهش مبادرت می‌نمایند که از این میان تعداد 67 هزارمحقق دولتی و تعداد 55هزارمحقق غیر دولتی می‌باشند.درحدود50% هزینه‌های پژوهشی توسط دولت تأمین اعتبار می‌گردد.درحال حاضر مسئولیت رسیدگی بر امور پژوهشی کشور فرانسه برعهده وزارت آموزش و پرورش و وزارت پژوهش و فن‌آوری است. این در حالی‌ است که وزارت‌خانه‌های دیگر من جمله وزارت بهداشت، کشاورزی و اقتصاد از سازمان‌های پژوهشی خاص خود برخوردار می‌باشند.گفتنی است که عمده پژوهش‌های کشور در دانشگاه‌ها و سازمان‌های دولتی همچون مرکز ملی پژوهش(CNRS) ومؤسسه ملی بهداشت و پژوهش فرانسه(Inserm) صورت می‌گیرد. علاوه براین دولت فرانسه از پژوهش‌های غیردولتی و پژوهش‌هایی که درموسسات خصوصی به‌ ویژه درحوزه‌های هوانوردی، الکترونیک، شیمی‌ و داروسازی صورت می‌گیرد، حمایت می‌نماید.


•  سفارت آزمون قابليت پذيرش را در ماه سپتامبر برگزار می نمايد.
==== [[مراکز پژوهشی فرانسه|نهادهای مرکزی پژوهشی]] ====
مرکز ملّی تحقیقات علمی فرانسه(CNRS)، دانشگاه‌ها ( دانشکده‌های علوم تربیتی، نهادهای تابع وزارت‌خانه‌ها و انستیتو ملّی تحقیقات پدآلوژیک فرانسه(INRP)، عهده‌دار مسئولیت پژوهش در زمینه آموزش و کارآموزی در [[فرانسه|کشور فرانسه]] می‌باشند. گفتنی است که انستیتو ملّی تحقیقات پدآلوژیک به ایفای نقش عمده‌تری در این میان مبادرت می‌نماید.از سال1993، انستیتوی فوق عهده‌دار مجموعه رسالت‌هایی اعم از تحقیق، کارآموزی، مطالعه و نظارت برکیفیت آموزشی می‌باشد.  


آزمون پذيرش در پاريس در ماه نوامبر برای تمامی داوطلبان قبول شده مرحله اول برگزار می شود. (اين داوطلبان برای شرکت در آزمون رواديد کوتاه مدت دريافت مي کنند).تاريخ شروع به کار و آموزش در ماه مه سال بعد خواهد بود.
علاوه بر این، طی3 دهه اخیر، انستیتوی مذکور در نوسامانی نظام آموزشی کشور فرانسه (نوسامانی برنامه‌های درسی، عرضه شیوه‌های مدرن یاددهی – یادگیری و اصلاح برنامه کارآموزی معلمین ) نقش مهمی ایفا نموده است.درحال حاضر پژوهش‌های آموزشی کشور، در قالب دیدگاه‌های گوناگون تاریخی، جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، مهارت تدریس رشته‌های تحصیلی و بهره‌گیری از تکنولوژی در حوزه آموزش صورت می‌پذیرد.  


ب - دوره مطالعات تخصصی تکميلی DESC
علاوه بر این، به موازت انجام رسالت‌های مذکور، انستیتو ملی تحقیقات پدآلوژیک به همکاری با مدیریت ارزیابی و دورنگری وزارت آموزش و پرورش فرانسه (DEP) که عهده‌دار مسئولیت تحلیل عملکرد و تحول نظام آموزشی کشور است- مبادرت می‌نماید.حاصل پژوهش‌های اخیر، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در زمینه فن تدریس بوده است. در این قبیل پژوهش‌ها، فرآیندهای اجتماعی به احتساب موقعیت‌ها و بازیگران آن، مورد تحلیل درونی قرار می‌گیرد.


دوره ملی با طول مدت ۲ تا ۴ سال است که می توان از آخرین سال تحصيل دوره مطالعات تخصصی آن را آغاز نمود. تعداد 32 دوره مطالعات تخصصی تکميلی در سه رشته پزشکی (۱۶)، جراحی (۸) و زيست شناسی (۸) وجود دارد.  
بررسی رابطه میان مدرسه و اشتغال و مسأله جای‌دهی شغلی جوانان – با توجه به نرخ بالای بیکاری(25درصد) میان جوانان– از جمله موضوعات پژوهش اخیر کشور فرانسه است که در اولویت قرار دارد. کارآموزی معلمین جدید نیز مورد توجه ویژه می‌باشد.انستیتو ملّی تحقیقات پدآلوژیک، مرکزی انحصاری است که در آن، نتایج پژوهش‌های آموزشی، در رویارویی با واقعیات آموزشی و تدریس قرار می‌گیرد.


گواهي آموزش تخصصي  ( AFS )
==== [[مركز ملی پژوهش علمی فرانسه|مرکز ملی پژوهش علمی فرانسه]] ====
مرکز ملی پژوهش علمی فرانسه(Le Centre national de la recherche scientifique(CNRS)) یک نهاد دولتی است که به پژوهش‌های علمی، فنی با قیمومیت و سرپرستی وزارت آموزش عالی و پژوهش می‌پردازد. این نهاد تولید علم می‌کند و این دانسته‌ها را در اختیار جامعه قرار می‌دهد. ثِ. نِ. رِ. س  به عنوان یک نهاد اصلی با خصوصیت چند جانبه‌اش تمامی پژوهش‌های علمی، فنی و اجتماعی را هدایت می‌کند و همه‌ی حوزه‌های علمی یعنی ریاضیات، فیزیک، علوم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، فیزیک هسته‌ای و انرژی عالی، علوم زمین‌شناسی و جهان‌شناختی، شیمی، علوم زیستی، علوم انسانی و اجتماعی، علوم محیط‌زیست یا علوم مهندسی را در برمی‌گیرد. مؤسسه پژوهشی مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه، کادر پژوهشی و آزمایشگاه‌هایی اختصاصی دارد و بیشتر بار پژوهشی فرانسه را به دوش می‌کشد. ث.ن.ر.س غالب فعالیت‌هایش را در چارچوب شش دپارتمان زیر و دو موسسه ملی انجام می‌دهد: ریاضیات، فیزیک، سیاره و جهان -  شیمی - علوم زیستی - علوم انسانی و اجتماعی - محیط‌زیست و توسعه پایدار - علوم و فناوری اطلاعات و مهندسی و دو موسسه ملی: موسسه ملی فیزیک هسته‌ای و فیزیک خاص - موسسه ملی علوم جهان.


'''ج - شرايط ثبت نام  :'''
ث.ن.ر.س به صورت ویژه همکاری‌های بین متخصصین حوزه‌های مختلف و بالاخص با دانشگاه را گسترش می‌دهد و نیز با بازگشایی قلمروهای جدید سرمایه‌گذاری اجازه می‌دهد که به نیازهای اقتصادی و اجتماعی پاسخ دهد.فعالیت‌های میان رشته‌ای پژوهش به طور خاص در این بخش‌ها هدایت می‌شوند:


• اين دوره براي دارندگان مدرک پزشکي است که بتوانند در کشور خود به حرفه پزشکي مشغول شوند و در حال طي دوره تخصصي پزشکي باشند.  
* موجود زنده و مسائل اجتماعی مربوط بدان، اطلاعات، ارتباطات و شناخت، محیط‌زیست، انرژی و توسعه پایدار، نانولوژی، نانو تکنولوژی و مواد؛
* جهان شناسی: اجزای جهان؛
* معرفی در سطح ملی: 19 نمایندگی منطقه‌ای یک مدیریت بی‌واسطه و محلی را بر لابراتوارها و ارتباط وثیق با حامیان محلی و انجمن‌های مربوطه تضمین می‌کند؛
* بیش از 1200 واحد پژوهشی و خدماتی که 90 در صد آنان با حمایت آموزش عالی و دیگر نهادهای پژوهشی فرانسه؛
* 2897 مدرک و گواهینامه  اساسی؛
* 204 مدرک جدید تحویل در 2006 م؛
* 677 لیسانس فعال؛
* 1611 قراداد صنعتی امضا شده در 2006 با شرکت‌ها؛
* 320 شرکت جدید ایجاد شده از سال 1999 م؛
* 5000 پژوهشگر خارجی سالانه در لابراتوارها پذیرفته می‌شوند؛
* 1714 پژوهشگر خارجی ثابت در ث. ن.ر.س؛
* 85 توافق همکاری با 60 کشور؛
* 310 برنامه بین‌المللی همکاری‌های علمی؛
* 91 لابراتوار اروپایی و بین‌المللی وابسته؛
* 92 گروه پژوهش اروپایی و بین‌المللی؛
* 14 واحد مختلط بین‌المللی.


•  تابعيت کشور خارجي
این نهاد فعالیت‌هایش را با بیش از 32000 نفر ( که از این تعداد 26000 نفر کارمند رسمی، 11600 محقق و پژوهشگر و 114400 مهندس، تکنیسین و اداری)، بودجه 3277 میلیارد یورویی که 588 میلیون یورو از منابع خاص در سال 2008 م یک استقرار در همه سرزمین، در همه حوزه‌های معرفتی با تاکید بر بیش از 1200 واحد پژوهش و خدمات انجام می‌دهد.


•  طول دوره : حداقل ۲ نيمسال و حداکثر ۴ نيمسال
نمایندگی‌هایی در بروکسل، ژوهانسبورگ، [[مسکو]]، [[پکن]]، سانیاگوی شیلی، [[توکیو]]، واشنگتن و هانوی دارد. براى استخدام در این مؤسسه و چند مؤسسه علمى هم‌تراز دیگر در [[فرانسه]]، داشتن ملیت‏فرانسوى اجبارى نیست و این یک استثناء در قانون استخدامى [[فرانسه]] است. مع‌هذا خارجیانى که‏ من میشناسم همه به جز خودم فرانسوى شده‏‌اند و تعدادى از آنها هم ملیت اولیه خویش را نگه‏‌داشته و اکنون ملیت مضاعف دارند. <ref>برگرفته از سایت http://fr.wikipedia.org/wiki/Centre_national_de_la_recherche_scientifique</ref>
[[پرونده:کولژ Collège de France.jpg|بندانگشتی|کولژ دو فرانس. برگرفته از سایت ویستا، قابل بازیابی از https://vista.ir/]]


•  نامه مسوول موسسه خارجي که اهداف آموزشي مورد انتظار در فرانسه و اعتبار دوره در آموزشي در چارچوب دوره تخصصي کشور خارجي
==== [[کولژ دو فرانس]] ====
کولژ دو فرانس (Collège de France) در محله کارتیه لاتن پاریس در منطقه 5 واقع شده است. با نگاهی کوتاه به تاریخچه این موسسه می‌توان خاطر نشان نمود کالج سلطنتی فرانسه در سال ۱۵۳۰، به دست فرانسوای اول، پادشاه هنردوست فرانسه برای آموزش زبان‌های لاتین، یونانی و عبری بنیان گذاشته شد و سپس به کولژ دو فرانس تغییر نام داد. این مؤسسه از سال ۱۸۵۲ با حفظ استقلال خود از نهاد دانشگاه، به وزارت آموزش‌های همگانی الحاق گردید. 


•  شناخت خوب زبان فرانسه به تاييد بخش هاي فرهنگي فرانسه
کولژ دو فرانس در عین پرداختن به پژوهش‌های بنیادی برتر و جستجوی دانشی جهان شمول، دانشگاه یا مدرسه عالی نیست، زیرا آموزش‌های آن با هدف انتقال دانش اکتسابی و در چارچوب برنامه‌های آموزشی از پیش تعریف شده و نظام ارزشیابی و دیپلم‌های دانشگاهی صورت نمی‌گیرد و شرکت در کلاس‌های درسی آن بدون هیچ گونه ثبت‌نامی و برای همگان آزاد است. شاید بتوان این نهاد را حد واسطی میان دانشگاه و فرهنگستان به شمار آورد. امروزه ۵۲ کرسی استادی در رشته‌های مختلف، مانند ریاضیات، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و پزشکی، فلسفه، جامعه‌شناسی و اقتصاد، باستان‌شناسی و تاریخ، زبان‌شناسی و سرانجام مطالعه تمدن‌های بزرگ در آن برپا هستند. کولژ دو فرانس در کنار دانشگاه‌ها و مراکز و مؤسسه‌های آموزشی و پژوهشی دیگر مانند مرکز ملی پژوهش‌های علمی ( CNRS ) می‌کوشد به نوعی تمایز و استقلال علمی خود را با گرایش به مطالعه بنیادی در حوزه‌های در حال شکل‌گیری آگاهی و دانش بشری و التزام به انتشار نتایج آموزش‌ها حفظ کند. در کنار این آموزش‌ها، کرسی‌های خاص اروپایی و بین‌المللی برای بهره‌گیری از آموزش‌های استادان خارجی پیش‌بینی شده  که همه ساله تجدید می‌شوند. سالانه پنجاه استاد خارجی برای برگزاری ۴ کنفرانس علمی در خلال یک ماه به کالج دعوت می‌گردند. دعوت به تدریس در این کالج، فارغ از عنوان فردی، بر اساس آثار و نوشته‌های علمی، با معرفی دولت، و از سوی شورای استادان صورت می‌گیرد؛ اما محتوا و برنامه‌ی آموزشی از سوی حود استاد تعییین می‌شود.


•  نظر مساعد استاد هماهنگ کننده دوره مطالعات تخصصي فرانسه
مدرسین این انجمن از برجسته‌ترین اساتید دانشگاهی و نخبگان رشته‌ی خویش در فرانسه هستند و با برنامه کاری معین موضوع خاصی را گاه سال‌ها در این مرکز تدریس می‌کنند. برای مثال میشل فوکو فیلسوف مشهور فرانسوی از سال 1971 تا زمان مرگ خویش در سال 1984 در این انجمن تدریس می‌نمود. جالب توجه است که این سمینارها توسط انجمن منتشر می‌شود و در دسترس عموم قرار می‌گیرد. گفتنی است که کولژ دو فرانس، نخستین مؤسسه مطالعات عالی فرانسوی است که به شناخت فرهنگ و تمدن شرقی و اسلامی اهتمام ورزیده و لویی ماسینیون یکی از اساتید به نام این موسسه بوده است. لازم به یادآوری است که کولژ دو فرانس در خلال پنج قرن از زندگی علمی خود، با گذشت زمان تحول و تکامل یافته است.<ref>برگرفته از سایت http://fr.wikipedia.org/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France</ref>


•  ارسال پرونده اداري براي رييس دانشگاه فرانسوي مورد نظر دانشجو که در مورد ثبت نام کردن يا نکردن با هماهنگ کننده هاي رشته تصميم گيري مي کند.
=== [[کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی فرانسه|کتابخانه‌ها و مراکز اسناد]] ===
درفرانسه این گونه کتابخانه‌ها اکثرا در مراکز علمی و دانشگاهی مستقرند و مشتری دائمی این کتابخانه‌ها اختصاصا دانشجویان, محققان و اساتید دانشگاه‌ها  می‌باشند. آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد بیش از دو میلیون از این نوع کتابخانه‌ها در [[فرانسه]] موجود است. در این کتابخانه‌ها می‌توان مجموعه‌های با ارزش  غنی و متنوع را مورد مطالعه قرار داد. در این باره کتابخانه‌هایی وجود دارد که قریب 21 میلیون کتاب در مخازن خود جای داده‌اند و اکثر این کتابخانه‌ها به لطف تکنولوزی پیشرفته دارای اینترنت می‌باشند. با توجه به موضوع آرشیو شده در کتابخانه‌های دانشگاهی و تحقیقاتی می‌توان چنین اظهار کرد که جایگاه و عنوان هر کتابخانه بر اساس موضوعات تخصصی و دارا بودن مجموعه‌های بی‌نظیر و عالی از جایگاه خاصی برخوردارند.  


'''-  کارورزي عملي بيمارستاني :'''
=== [[سیاست ها و اسناد راهبردی آموزش عالی فرانسه|اصلاح آموزش عالی فرانسه]] ===
سال‌ها است که دانشگاه‌های فرانسه با همه قدمت و شهرت و داشتن پایگاهی کهن چون "سوربن" نمی‌توانند همپای دانشگاه‌های آمریکایی و حتی برخی دانشگاه‌های انگلیسی حرکت کنند و این مساله برای فرانسویان حیثیتی شده است. مهاجرت نخبگان فرانسوی به انگلستان، [[کانادا]] و [[ایالات متحده|آمریکا]] از مسائل مورد بحث دانشگاه‌های فرانسه است. سخن این است که چرا دانشگاه‌های فرانسه نمی‌توانند از سویی نیازهای جدید علمی کشور را آن گونه که هست برآورده کنند و از سوی دیگر حتی برای خود دانشگاهیان نیز جذاب و رضایت‌بخش نیست و آنان را به سوی دیگر کشورها روانه می‌کند. یکی از مباحث بسیار پر رونق در این زمزمه‌ها بحث اقتصادی کردن‌ دانشگاه‌های فرانسه بود که باید نظام رقابتی را جایگزین نظام آموزش کنونی کرد و با این کار بر سرعت و رشد مراکز آموزش عالی افزود. با این رهیافت مراکز آموزش عالی فرانسه باید از دولت و نظام برنامه‌ریزی متمرکز فاصله می‌گرفتند و به سوی یک نظام رقابتی سرمایه‌ای پیش می‌رفتند.


•  اين دوره به طور اجباري در يک بخش بيمارستاني آموزشي براي دانشجويان دوره تخصصي فرانسه پس از موافقت رييس بخش و مدير موسسه برقرار مي شود.  
دولت فرانسه از مدت‌ها پیش نشان داد که نمی‌تواند مراکز آموزش عالی را به صورتی شایسته اداره کند، از سویی پایین بودن حقوق اساتید و محققان آموزش عالی و آموزش ملی فرانسه به گونه‌ای است که انگیزه‌ای برای ورود افراد در چرخه آموزشی این کشور بوجود نمی‌آورد. همین شرایط سبب شد تا افراد جوان‌تر از فرانسه کوچ کنند تا با داشتن مدارک معتبر از دانشگاه‌های این کشور برای کار در کشورهای انگلیسی زبان از جمله [[آمریکا]] و [[کانادا]] رحل اقامت گزینند.  


•  الزاماً اين دوره کارورزي منجر به پرداخت حقوق توسط بيمارستان فرانسوي نمي شود و داوطلبان مي توانند کارورزي خود را در دو شرايط طي نمايند:
سارکوزی با نیت جلوگیری از روند مهاجرت نخبگان و جستجوی راه‌حلی برای تامین نیازهای مالی مراکز آموزشی عالی فرانسه تحول در نظام آموزشی این کشور را آغاز کرد. خصوصی‌سازی آموزش عالی در فرانسه و واژگونی نظامی که ده‌ها سال بر این کشور حاکم است، احزاب و شخصیت‌هایی زیادی را به واکنش وادار کرد. غالب صاحب‌‌نظران بر این باورند که این کشور با همه ویژگی‌های خود، یک نظام اجتماعی محور است. به این معنا که قدرت سندیکاها و گرایش‌های اجتماعی به اندازه‌ای در فرانسه ریشه‌دار است که اجازه نمی‌دهد یک سرمایه‌داری خصوصی و یا رقابتی تمام عیار در این کشور حاکم شود. این شرایط، نظام اجتماعی در فرانسه بوجود آورده که نه سایه یک دولت تصمیم‌گیر مقتدر را می‌پذیرد و نه به سبک آمریکایی، دولتی بطور کامل متکی بر بخش خصوصی را تحمل می‌کنند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که نظام آموزشی یک جانبه‌نگر آمریکایی بتواند در فرانسه اجرا شود، زیرا دانشجویان این کشور و دیگر دانشجویانی که از سایر کشورها برای کسب مدرک در نظام معتبر و رایگان به فرانسه آمده‌اند، قادر به تحمل آن نیستند.


1- به عنوان رزيدنت حقوق بگير که يک پست آزاد را پس از انتخاب و گزينش انترنها و رزيدنتهاي فرانسوي اشغال مي کند.  
در ادامه اعتراض‌ها به اصلاحات آموزشی موسوم به قانون پکرس (Valerie Pecresse)(که به نام ارائه‌دهنده آن، خانم والری پکرس، وزیر وقت آموزش عالی و تحقیقات، چنین نام گرفته است)، استادان دانشگاه‌ها و محققان فرانسوی، دست به اعتصاب علیه طرح پیشنهادی دولت زدند. این کار البته زمان "لوک فری" وزیر سابق آموزش ملی فرانسه دنبال شد ولی او شکست خورد. در این طرح برای اولین بار ارزیابی استادان و محققان دانشگاه‌ها، که ساعات تدریس آنها و میزان همراهی‌شان در اداره امور دانشگاه را نیز شامل می‌شود و تنها منحصر به سوابق تحقیقاتی آنها نخواهد بود، به رؤسای دانشگاه‌ها سپرده می‌شود. علاوه بر این، دانشگاه‌ها قدرت تغییر ساعات تدریس و تحقیق استادان و پژوهشگران را نیز به صورت مستقل خواهند داشت. چرا این تصمیم به ظاهر ساده، به اعتراضی گسترده و سراسری منجر شد ؟ یکی از دلایل این است که استادان دانشگاه سال‌هاست ارزیابی‌های ملی را پذیرفته‌اند؛ اما این رویه جدید که در راستای استقلال نظام مدیریتی و مالی دانشگاه‌هاست، این وظیفه را به طور مستقل بر عهده رؤسای دانشگاه و هیأت‌مدیره هر دانشگاه خواهد گذاشت.  


2-  به عنوان رزيدنت افزون غير حقوق بگير. در اين حالت بخش بيمارستاني تنها مي تواند يک دانشجو در دوره آموزش تخصصي يا دوره آموزش تخصصي پيشرفته را بپذيرد. ( يا براي هر ۶ پزشک تمام وقت يک نفر در هر دپارتمان).
این ابراز نگرانی‌ها بازتاب این واقعیت است، که اغلب دانشمندان فرانسوی به فرایند بازبینی و ارزیابی که توسط مراجع علمی و پژوهشی وابسته به دولت صورت می‌گیرد، اعتماد دارند؛ در حالی‌که به تصمیمات و ارزیابی‌های دانشگاهی مستقل و منفرد چندان خوشبین نیستند. این کشمکش‌ها حاصل اولین آزمون بزرگ اصلاحات آموزشی و تلاش دولت فرانسه برای خودگردانی (استقلال) کامل دانشگاه‌ها بود؛ که لایحه نهایی آن در تابستان 2007 به تصویب مجالس ملی و سنای این کشور رسید. با این حال، اجرای آن از ابتدای سال 2009 میلادی آغاز شد و تنها 20 دانشگاه برتر فرانسه، از میان 85 دانشگاه این کشور مستقل اعلام شده‌اند و مجازند بودجه مورد نیاز، عزل و نصب‌ها، محل‌های مورد نیاز آموزشی و تحقیقاتی و در نهایت حقوق استادان و پژوهشگران را رأسا مدیریت کنند. این اولین بار نبود که دولت فرانسه با پیشنهاد اصلاحات به سراغ دانشگاه‌ها می رفت. در سال 2000 نیزکلود آلگر، وزیر سابق علوم فرانسه برای اصلاح نظام آموزشی تلاش‌هایی را آغاز کرد، که به دلیل اعتراض استادان و دانشگاهیان این کشور و اتحاد آنها علیه او، ناکام ماند و آلگر نیز از مواضعش در بسیاری از موارد عقب‌نشینی کرد.


- نحوه اعتبار بخشي :
نظام آموزش عالی در [[فرانسه]] از نرمش خاصی برخوردار است و به گفته برخی صاحب‌نظران هنوز مقتدرتر از نظام آموزش عالی [[آمریکا]] است. این عده معتقدند که اساس نظام آموزش عالی آمریکا بر اساس بهره‌گیری از دانشمندان خارجی استوار است. آمار نشان می‌دهد که سرانه هزینه یک دانشجو در [[فرانسه]] یک سوم هزینه‌های نظام آموزش عالی آمریکا است، با این وجود این فارغ‌التحصیلان فرانسوی هستند که در کنار سایر مهاجران علمی به آمریکا می‌روند و نیازهای فنی و علمی آن کشور را تامین می‌کنند.


•  اعتبار آموزش نظري و نيز کارورزي عملي پس از ارائه نظر رئيس بخش بيمارستاني توسط دانشگاه فرانسوي ثبت نام کننده تاييد مي شود.  
چند سالی است که [[فرانسه]] از سنت مدارک تحصیلی خاص خود عدول کرده و به صف یگانه‌سازی این مدارک با سایر کشورهای اروپایی پیوسته است ولی هنوز کارشناسان آموزش عالی معتقدند که دیپلم متوسطه [[فرانسه]] که دشواری گرفتن آن در جهان شهره است، معادل سال اول دانشگاه‌های آمریکا می‌باشد. فرانسه خود سنتی بلند در آموزش عالی دارد  و درگیر کردن نظام‌ آموزش عالی‌فرانسه با بنگاه‌های اقتصادی به ویژه بنگاه‌های استانی و منطقه‌ای و تامین بورس‌های مختلف از این رهگذر می‌تواند راهکار مناسبی برای اصلاحات در نظام آموزشی فرانسه باشد.<ref>برگرفته از سایت http://khabaronline.ir/news-4256.aspx</ref>


•  رئيس دانشگاه ميزبان گواهي آموزش تخصصي را که در آن رشته تخصصي نوشته شده است بر اساس پيشنهاد يک کميسيون به داوطلب اعطا مي کند.  
==== [[آمار آموزش عالی فرانسه|آمار آموزش عالی فرانسه2010]] ====
آمار دانشجویان و هزیینه های آموزش عالی در فرانسه به شرح زیر است:
* تعداد دانشجو 2316000؛
* هزینه آموزش عالی 3/26 میلیارد یورو؛
* میانگین هزینه برای هر دانشجو 11260 یورو؛
* وضعیت مسکن دانشجویان: 35٪ با والدین زندگی می‌کنند؛
* 33٪ مجرد یا با شریک زندگی می‌کنند؛
* 12٪ در خوابگاه‌ها زندگی می‌کنند؛
* 10٪ بیرون از خوابگاه‌ها به صورت جمعی زندگی می‌کنند.


•  تنها يک بار مي توان نيمسالي را که معتبر محسوب نشود، تجديد نمود.  
تعداد دانشجوی خارجی 278000 نفر یعنی 12٪ کل دانشجویان خارجی هستند بیشتر دانشجویان خارجی نیز در مرحله فوق لیسانس یا دکتری ادامه تحصیل می‌دهند. 20 درصد از دانشجویان خارجی از طریق همکاری‌های میان دانشگاهی برای ادامه تحصیل به فرانسه می‌آیند. در سال‌های اخیر بدلیل مشکلات برآمده از بحران اقتصادی، هزینه‌های زندگی و تحصیل در فرانسه به شدت افزایش یافته و همین امر سبب شده است که حتی بخش عمده‌ای از جوانان کشورهای فرانسه زبان نیز از فهرست علاقمندان به تحصیل در [[فرانسه]] خارج شوند. برخی کارشناسان نیز نبود منابع دست اول در بسیاری از رشته‌های تحصیلی در فرانسه را علت کم شدن بخت آموزش عالی فرانسه در رقابت‌های بین‌المللی جذب دانشجو می‌دانند.


•  گواهي آموزش تخصصي اعطا شده در فرانسه حق طبابت در فرانسه را اعطا نمي کند.  
* کادر پرسنلی وزارت آموزش عالی  150000 نفر؛
* استاد و مربی 93000 نفر؛
* کادر اداری و فنی و خدماتی 56600 نفر.


2- براي پزشكان متخصص
70٪ هزینه‌های آموزش عالی به پرسنل تعلق می‌گیرد: از این بودجه  49٪ برای کادر آموزشی است 21٪ برای کادر غیر آموزشی است 22٪ برای کار و 8٪ برای سرمایه است<ref>برگرفته از سایت http://www.enseignementsup-recherche.gouv.fr/cid54957/les-chiffres-cles-2010-de-l-enseignement-superieur.html</ref><ref>نعيمی گورابی، محمد حسين(1392). جامعه و فرهنگ [[فرانسه]]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی]( در دست انتشار)</ref>.


الف-  گواهي آموزش تخصصي پيشرفته ( AFSA )
== نیز نگاه کنید به ==
[[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری آرژانتین]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اتیوپی]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اردن]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اسپانیا]]؛[[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری افغانستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اوکراین]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تایلند]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تونس]]؛ [[نظام آموزش و پرورش در چین معاصر]]؛ [[نظام آموزش و پرورش در چین باستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سنگال]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ژاپن]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کوبا]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری زیمبابوه]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قطر]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مصر]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری روسیه]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مالی]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ساحل عاج]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سیرالئون]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کانادا]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سودان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری گرجستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تاجیکستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قزاقستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سریلانکا]]


شرايط ثبت نام:
== کتابشناسی ==
 
<references />
•  اين گواهی به دارندگان مدرك پزشكي تخصصي اعطا خواهد شد.
[[رده:آموزش، علم، فناوری و اندیشه ورزی]]
 
• اين بورس به اتباع خارجي اعطا مي‌شود.
 
•  مدت دوره براي دريافت اين گواهينامه : حداقل يك ترم شش ماهه و حداقل دو ترم.
 
•  درخواست كتبي متقاضي كه در آن فرد اهداف و انگيزه هاي خود را از گذراندن دوره اعلام كند.
 
•  نامه مسئول مؤسسه خارجي اعزام كننده كه در اين نامه اهداف آموزشي مورد نظر در فرانسه درج و اعتبار اين دوره آموزشي تاييد شده باشد.
 
•  آشنايي به زبان فرانسه كه به تاييد بخش هاي فرهنگي فرانسه برسد.
 
•  نظر مساعد استاد راهنماي فرانسه.
 
•  پرونده اداري ارسال شده فرد به رئيس دانشگاه مورد نظر در فرانسه كه او در باره ثبت نام يا عدم ثبت نام فرد تصميم مي‌گيرد.
 
•  آموزش نظري و محتواي آموزشي .
 
•  آموزش نظري و عملي انتخاب شده از ميان آموزشهاي DES يا DESC فرانسه كه به آموزش تخصصي انتخاب شده متقاضي مرتبط است.
 
•  محتواي آموزشي DESC فرانسه به صورت مكتوب ارايه مي شود.
 
•  تعداد ترمهاي آموزشي با توجه به سابقه تحصيلات متقاضي و اهداف آموزش تعيين مي‌شود.
 
'''ب-   دوره آموزش تجربي در بيمارستان'''
 
•  اين دوره الزاما در يك مركز آموزشي درماني دانشجويان دوره تخصص فرانسه و پس از موافقت رئيس اين مركز و مدير نهاد بورس دهنده برگزار مي شود.
 
•  در اين دوره الزاما بيمارستان فرانسوي به دانشجويان دستمزد پرداخت نخواهد كرد.
 
•  متقاضيان مي توانند دوره خود را به دو شيوه بگذرانند:
 
1-   يا به عنوان انترن (كارورز) بيمارستان در يك سمت فعاليت و حقوق دريافت كنند.
 
2- يا به عنوان نيروي مازاد بدون حقوق (كارآموز). كه در اين صورت بيمارستان مي تواند فقط يك دانشجوي AFS يا AFSA داشته باشد (يك دانشجو براي ۶ پزشك تمام وقت در هر بخش).
 
• طول هر ترم از اول نوامبر تا سي ام آوريل سال بعد يا از اول ماه مه تا سي ام اكتبر مي باشد.
 
نحوه تاييد
 
•دانشگاه فرانسوي كه متقاضي در آن ثبت نام كرده دوره آموزش نظري را تاييد مي‌كند اين در حالي است كه اين دانشگاه پس از اعلام نظر رئيس مركز آموزشي درماني دوره آموزش عملي متقاضي را نيز تاييد مي‌كند.
 
• رئيس دانشگاه پذيرنده AFSA را به پيشنهاد يك كميسيون و با درج واژه تخصص به متقاضي اعطا خواهد كرد.
 
• دانشجو در صورت مشروط شدن فقط يك بار مي‌تواند ترم گذشته را تكرار كند.
 
• فرد متقاضي با مدرك AFSA كه در فرانسه تاييد مي‌شود حق ندارد در فرانسه به حرفه پزشكي مشغول شود.
 
'''- مدارك دانشگاهي  و مدارک بين دانشگاهي'''
 
از سطوح سيكل اول، دوم يا سوم، پس از دوره آموزشي بسيار تخصصي، بدون شركت در دوره تخصصي پيشرفته، اعطا مي شوند. برخي مدارك دانشگاهي ويژه پزشكان متخصص ، جراحان و زيست شناسان و براي برخي پرسنل پرستاري يا پيراپزشکي هستند و داراي دوره متنوع از چند ماه تا يک سال در مورد موضوع و مضمون بسيار تخصصي مي باشند. در فرانسه ۹۲۷ مدرک دانشگاهي و ۸۲۴ مدرک بين دانشگاهي موجود است.
 
توجه : در فرانسه، تحصيلات تخصصي پزشكي بر روي كار پزشكي بيمارستاني بنيان گرفته اند. براي دوره های کارآموزی بیمارستانی که بخشی از دوره است، دانشجويان خارجي بايد داراي آشنايي خوب با زبان فرانسه باشند و در دانشگاه در AFS و يا در AFSA ثبت نام كرده باشند.
 
'''  - دوره هاي كارداني عالي (STS)'''
 
'''- ديپلم كاردان عالي ( BTS ) :''' دوره هاي كارداني عالي به طور كلي در كلاسهاي عالي مدارس دولتي يا خصوصي گسترش مي يابند. برخي مدارس تخصصي به ويژه در رشته هاي هنري اين دوره ها را ارائه مي كنند. اين دوره ها امكان اخذ ديپلم كاردان عالي ( BTS ) را ممكن مي سازند. مدرك اين دوره ها از مدارك ملي هستند و در دو سال (و گاه سه سال) بعد از ديپلم متوسطه، براي ورود به زندگي حرفه اي و بازار كار طراحي شده اند. در بخش هتلداري، صنعت، كشاورزي، در زمينه اجتماعي، مد و هنر، اين آموزشها بسيار گسترده و فراوان هستند و مقدمه اي براي آموزش هاي بلند مدت شغلي نظير ليسانس تخصصي، فوق ليسانس علوم و فنون ( MST) ، فوق ليسانس در موسسات دانشگاهي حرفه اي ( IUP ) يا پذيرش در يك مدرسه تخصصي ... هستند.
 
'''- مدارس عالی :''' مدارس عالي خاص فرانسه هستند و از ابتداي قرن نوزدهم براي تربيت كارمندان عالي رتبه در تمامي زمينه هاي مديريتي و خدمات عمومي فرانسه به طور موازي با دانشگاهها به وجود آمده اند. امروزه، مدارس عالي كماكان آموزش حرفه اي سطح عالي را ادامه مي دهند و براي پذيرش دانشجو گزينشي عمل مي كنند .مدارس عالي موسسات آموزشي كيفي هستند، با اين همه تعداد بيشتري از دانشجويان از جمله دانشجويان خارجي را با روندهاي پذيرش خاص مي پذيرند. گاه مدارس عالي دولتي هستند و بنابراين تحت نظارت يك وزارتخانه قرار دارند (٧٥% مدارك مهندسي)، يا آن كه، به خصوص در زمينه بازرگاني، وابسته به اتاقهاي بازرگاني و صنعت مي باشند و در نهايت مدارس عالي خصوصي اند. با هر جايگاهي مدارس عالي از نظر تعليم و تربيتي زير نظر وزارت آموزش ملي قرار دارند.
 
'''  - مدارس عالی مختلف :'''
 
'''الف - مدارس عالي بازرگاني و مديريت :'''اين مدارس عالي وابسته به اتاق هاي بازرگاني و صنعت و يا مولود بخش خصوصي هستند، مدارس عالي بازرگاني و مديريت (حدود ٢٣٠ عدد از اين مركز وجود دارند) رشته ها و آموزشهايي متناسب با تحولات شرايط اقتصادي و كاربردهاي جديد مديريتي را ارائه مي نمايند، اغلب اين آموزشها، دوره هاي كارورزي و تبادلات بين المللي را نيز شامل مي شوند. ممكن است آموزشها به زبانهاي مختلف، فرانسه، انگليسي، اسپانيايي، ... انجام شوند. در ميان اين مدارس عالي مي توان موسسات بسيار مشهوري را يافت : مدرسه مطالعات عالي بازرگاني، مدرسه عالي بازرگاني پاريس، مدرسه عالي ملي علوم اقتصادي و بازرگاني، مدرسه مطالعات عالي بازرگاني شمال در شهر ليل، مدرسه مديريت در شهر ليون و يا مدارس عالي تجارت. مدارك اعطا شده اين مدارس توسط دولت و موسسات حرفه اي به رسميت شناخته شده اند.
 
'''ب - مدارس عالي مهندسي :'''در اين نوع موسسات مي توان مدارس عالي با شهرت بسيار نظير مدرسه پلي تكنيك، مدارس سانترال (مركزي)، مدارس معدن، مدرسه ملي پل و راه، مدرسه ملي عالي هنر و حرفه، موسسات ملي پلي تكنيك، موسسات ملي علوم كاربردي، دانشگاههاي فناوري را مشاهده نمود. حدود ٢٤٠ مدرسه مهندسي با جايگاه متنوع وجود دارند. همگي اين موسسات داراي ويژگي هاي مشترك مرتبط با كيفيت دوره آموزشي مهندسي اند كه منجر به اعطاي مدرك معادل درجه مستر مي شوند. كميسيون ملي مدارك مهندسي به طور دوره اي توانايي و كيفيت اين آموزشها را ارزيابي مي كند. تمامي زمينه هاي مهندسي در حيطه اين آموزشها ارائه مي گردد. آموزش ممكن است عمومي ( مانند آموزشها مدرسه پلي تكنيك يا مدارس سانترال (مركزي) يا مدارس معدن، كه مهندسان تعليم ديده براي كار در تمامي مشاغل در موسسات حرفه اي را تربيت مي كنند) و يا تخصصي تر (كشاورزي، شيمي، انفورماتيك) باشد.
 
'''- شبكه n+ i Engineering Institutes :'''این شبكه بيش از 54 مدرسه عالي و آموزش مهندسي فرانسه را كه در بيش از سي شهر به فعاليت مشغولند در بر مي گيرد و شامل تمامي زمينه هاي علوم مهندسي مي شود ( از مهندسي عمران، مخابرات، مكانيك، مواد، انرژي، ... گرفته تا بيوتكنولوژي).هدف آن پاسخگويي به نيازهاي تربيت مهندساني چند رشته اي و چند فرهنگي با توانايي بين المللي است. اين آموزش براي دانشجويان داراي استعداد و توانايي بالا است و با توجه به شبكه ملي مدارس مهندسي، دانشگاهها ، موسسات حرفه اي، مناطق، راههاي ممتاز و برجسته پذيرش و آموزش را به زبان فرانسه و در كشور فرانسه در مقابل آنان قرار مي دهد. اين شبكه به دانشجويان مهندسي، با برنامه آموزشي دو ساله مدرك ديپلم ملي مهندسي را اعطا مي كند.
 
'''ج - مدارس عالي دولتي در ساير زمينه ها :''' دانشسراهاي عالي ، مدرسه دادگستری (قضا)، مدرسه ملي مديريت، موسسه مطالعات سياسي پاريس ، موسسه ملي كشاورزي، مدارس ملي دامپزشكي همگي در سطح بين المللي به رسميت شناخته شده اند و غالباً دوره هاي تخصصي براي دانشجويان يا شاغلان حرفه يي ساير كشورها را ارائه مي نمايند. 
 
- مدارك اعطاشده توسط مدارس بزرگ
 
1- مدرك ٥ سال تحصيل دانشگاهي پس از ديپلم متوسطه :
 
'''• درجه مستر :''' همه مدارس بزرگ در پايان دوره آموزشي مدركي در سطح 5  سال تحصيل دانشگاهي با درجه مستر را اعطا مي نمايند. مدارك مهندسي مدارك ملي هستند. دانشجويان خارجي پس از مراحل گزينش خاص و با مدارك اوليه متفاوت و متنوع برحسب مدارس پذيرفته مي شوند.
 
ب - مدرك ٦ سال تحصيل دانشگاهي پس از ديپلم متوسطه
 
'''• مدرك مهندسي تخصصي:''' حدود بيست مدرسه مهندسي اين دوره آموزشي را ارائه مي نمايند، اين دوره آموزشي خاص مدارس مهندسي است و نزد دانشجويان خارجي از اقبال بسياري برخوردار است.
 
'''• مستر مديريت بازرگاني ١٦ تا ١٨ ماه:'''اين دوره براي شاغلان حرفه اي جوان داراي تحصيلات دانشگاهي پيشنهاد مي شود. این دوره افراد متخصص عالي در زمينه هاي مديريتي و بين المللي موسسات را تربيت مي نمايد.اين مدرك بين المللي به عنوان مرجع در زمينه مديريت مطرح است و آموزش در اين دوره گرايش بسيار به سمت موارد عملي حرفه اي در سطح بين المللي دارد. پذيرش در اين دوره بسيار گزينشي است.
 
'''د - مدارس تخصصي:''' مدارس تخصصي دوره هاي آموزش عالي فرانسوي را در زمينه هاي كاملاً تخصصي مانند هنر، معماري، پيراپزشكي، مشاغل اجتماعي و غيره تكميل مي كنند.
 
'''1- مدارس هنر :'''سه نوع مدرسه هنر در فرانسه وجود دارند: مدارس ملي عالي هنر، مدارس عالي هنرهاي كاربردي كه وابسته به وزارت آموزش عمومي هستند و مدارس هنرهاي زيبا كه وابسته به وزارت فرهنگ مي باشند.
 
• مدارس ملي عالي هنر مدارس سطح عالي از نوع مدارس بزرگند. اين مدارس مدارك ملي مدرسه را پس از ٤ يا ٥ سال تحصيل اعطا مي نمايند. چگونگي پذيرش بسيار گزينشي است و بسته به مدرسه در طي دوره يا تنها در ابتداي آن انجام مي شود.
 
به عنوان مثال مدرسه ملي عالي هنرهاي زيباي پاريس ، مدرسه ملي عالي هنرهاي تزئيني، مدرسه ملي عالي خلاقيت صنعتي، مدرسه ملي عالي حرف تصوير و صدا، مدرسه ملي عالي لويي لومير، مدرسه ملي عكاسي آرل.
 
• مدارس هنرهاي زيبا ناحيه اي و ملي مدارك ملي ٣ يا ٥ ساله تحصيلات دانشگاهي را اعطا مي كنند و پذيرش با گزينش خاص انجام مي شود.
 
- دوره ملي هنر و فنون در سه سال در سه رشته طراحي گرافيك، طراحي فضا، طراحي محصول: موفقيت اين دوره تربيت تكنيسين در اين است كه از ديد وسيعي از هنرهاي تجسمي بهره مي گيرد و جايگاه بزرگي را براي ابتكار و فرهنگ هنري قايل است. در پايان سال دوم اين دوره مدرك تحصيلات هنرهاي تجسمي اعطا مي شود.
 
- دوره ملي عالي بيان تجسمي در ٥ سال در سه رشته هنر، ارتباطات، طراحي :  در پايان دوره تاكيد بر خلاقيت و پروژه هنري است.
 
•  مدارس عالي هنرهاي كاربردي از شهرت بسياري برخوردارند و كيفيت آموزشي آنها مورد تاييد متخصصان حرفه اي است. پس از پذيرش گزينشي، اين مدارس دوره هاي آموزشي را در سطوح دو ساله و چهار ساله برگزار مي نمايند . مشهورترين اين مدارس عبارتند از : مدرسه عالي هنرهاي كاربردي (دوپره)، مدرسه عالي هنرهاي كاربردي صنايع مبل سازي و معماري داخلي (مدرسه بول)، مدرسه ملي عالي هنرهاي كاربردي و حرف هنري (اوليويه دو سر)، مدرسه عالي هنرها و صنايع گرافيكي (مدرسه اتي ين)، مدرسه ملي عالي هنرها و فنون تئاتر، مدرسه عالي هنرهاي دراماتيك، ...
 
-  دوره تكنيسين عالي در دو سال: اين دوره ها، آموزشي فني را بر محور فناوري هاي جديد و بر حسب رشته مورد نظر در زمينه هاي گسترده از معماري داخلي تا مد، ارتباط تصويري و گرافيك يا عكاسي را ارائه مي كنند.
 
-  دوره حرفه هاي هنري در دو سال:  اين دوره بيش از هر چيز مربوط به حرف و فنون سنتي دكور و مبلمان، سينماي انيميشن، هنرهاي نساجي است.
 
-  پذيرش با مدرك دو ساله تحصيلات عالي هنري
 
- دوره عالي هنرهاي كاربردي در دو سال، تربيت طراحان خلاق در زمينه هنرهاي كاربردي را به عهده دارد. در پايان اولين سال اين دوره مدرك تحصيلات عالي هنرهاي تجسمي اعطا مي شود.
 
'''2- مدارس معماري :''' ٢٠ مدرسه معماري وابسته به وزارت فرهنگ فرانسه مدرك دولتي معماري را اعطا مي كنند كه تنها مدركي است كه براي كار در فرانسه داراي اعتبار است.  دوره آموزشي ٦ ساله در سه مقطع دو ساله برنامه ريزي شده است.  در مقطع سوم، اغلب اين مدارس با مشاركت دانشگاهها براي اعطاي مدرك دانشگاهي در درجه مستر مانند مدارك تحصيلات عالي تخصصي، مدارك تحصيلات پيشرفته يا يك مدرك تخصصي ويژه مدرسه معماري معتبر محسوب مي شوند. 
 
'''ج -مدارس پيراپزشكي و مشاغل اجتماعي:''' برخي حرف بخش پيراپزشكي (ارتودنتيست، فيزيوتراپي، پرستاري، كودكياري، كاردرماني،...) و بخش اجتماعي (مربي، مددكار اجتماعي،...) تنها پس از طي برخي دوره هاي آموزشي در مدارس يا موسسه هاي تخصصي داراي مجوز از دولت امكان پذير مي باشند.
 
آموزشهاي پيراپزشكي ( پرستاري، بازپروري، همياري فني، ...) و اجتماعي (آموزش، مددكاري اجتماعي،...) از ٣ تا ٤ سال به طول مي انجامند و پس از دوره مدرك دولتي تخصصي دانش آموختگان اعطا مي شود.پذيرش دانشجويان خارجي بسيار محدود و كم است.
 
'''ثبت نام در یک موسسه اموزش  عالی :'''
 
'''الف- چگونگي ثبت نام :'''
 
ثبت نام در يك موسسه آموزش عالي فرانسوي داراي سه مرحله است : 
 
1-  اخذ گواهي پذيرش در موسسه آموزش عالي مورد نظر كه براي دريافت رواديد ورود به فرانسه ضروري است.
 
2- هنگام ورود به فرانسه ثبت نام اداري كه پذيرش را معتبر مي نمايد، در موسسه آموزش عالي مورد نظر انجام مي شود. از شرايط انجام اين مراحل، پرداخت حق ثبت نام موسسه است. گواهي تحصيلي و كارت دانشجويي فرانسوي صادر مي شوند و مدرك نشاندهنده ثبت نام دانشجو براي درخواست كارت اقامت هستند.
 
3- ثبت نام آموزشي، به طور رايگان، با انتخاب ساعات كلاسهاي اجباري، انتخاب رشته ها، چگونگي برگزاري امتحانات مرحله نهايي است. پس از ثبت نام اداري براي دانشجو براي انجام اين مرحله نهايي دعوتنامه ارسال مي گردد.
 
'''ب-  تذكرات عملي در مورد ثبت نام'''
 
قاعده اي مشترك و مدون براي معادل سازي مدارك غير فرانسوي با مدارك فرانسوي وجود ندارد. در خواست معادل سازي كه ارزشيابي تحصيلات انجام شده در كشور اوليه مي سنجد و آن را با ميزان تحصيلات و سالهاي تحصيلي در فرانسه معادل مي كند، هنگام بررسي درخواست پذيرش توسط موسسه انجام مي گيرد.اين معادل سازي ممكن است تجربيات حرفه اي در زمينه مرتبط را نيز مورد توجه قرار دهد. به هر حال تنها موسسه ميزبان دانشجو داراي اختيار و توانايي قبول در خواست پذيرش و تعيين سطح تحصيلي مورد پذيرش است
 
3- هزينه ثبت نام : در فرانسه ، مبلغ حقوق ثبت نام بر حسب جايگاه دولتي، كنسولي يا خصوصي موسسات و رشته هايي كه نياز به سرمايه گذاري بيشتر يا كمتر دارند، متفاوت است.
 
4- مداركي كه عموماً برای ثبت نام در خواست مي شوند :
 
'''براي تشكيل پرونده درخواست پذيرش:'''
 
•  يك CV و يك قطعه عكس جديد
 
•  ترجمه رسمي تاييد شده شناسنامه
 
•  يك نامه درخواست (انگيزه نامه )
 
•  فتوكپي ترجمه هاي رسمي تاييد شده مدارك تحصيلي اخذ شده
 
•  ريز نمرات سه سال تحصيلي آخر
 
•  توصيه نامه
 
•  گواهي سطح آشنايي با زبان فرانسه
 
'''-  موارد عملی تحصیلات :'''
 
'''1- كلاس های درس در دانشگاه: ''' آموزش در دانشگاه به دو صورت است : كلاس درس و كارهاي تحقيقاتي يا كارهاي عملي. يك بخش مهم آموزش از طريق تحقيقات و پژوهشهاي شخصي به عهده دانشجو است.
 
كلاسهاي درس در آمفي تئاترهايي با ظرفيت ١٠٠ تا ١٠٠٠ نفر به شكل سخنراني استاد برگزار مي شود كه دانشجو بايد از سخنراني يادداشت بردارد.
 
كارهاي عملي يا كارهاي تحقيقاتي در گروههاي كوچكتر انجام مي شوند و طي آنها درسهاي نظري به صورت عملي تجربه مي شوند و موجب تعميق شناخت و آگاهيهاي نظري كسب شده در كلاسهاي درس مي گردند. برخلاف كلاسهاي درس نظري كارهاي عملي اجباري هستند و يك استاديار يا دانشيار مسئولیت آنها را به عهده دارد. 
 
'''2- كتابخانه دانشگاهي :'''كارت استفاده از كتابخانه دانشگاهي به رايگان با كارت دانشجويي تحويل مي شود. برخي واحد هاي آموزشي دانشگاهي يك كتابخانه تخصصي تر در زمينه آن رشته دارند. خارج از موسسه آموزشي، برخي كتابخانه هاي تخصصي يا عمومي خاص دانشجويان و پژوهشگران فعاليت مي كنند. در اين موارد همراه داشتن كارت دانشجويي ضروري است.
 
'''3- مركز ملي فعاليتهاي دانشگاهي و آموزشي و مراكز ناحيه اي فعاليتهاي دانشگاهي و آموزشي:''' مركز ملي فعاليتهاي دانشگاهي و آموزشي زير نظر وزارت آموزش ملي فعاليت مي كند و بر روي ٢٨ مركز ناحيه اي فعاليتهاي دانشگاهي و آموزشي در سراسر فرانسه تكيه دارد. وظيفه اين مراكز بهبود شرايط زندگي و كار دانشجويان در فرانسه است. آنها اداره رستوران هاي دانشجويي، خوابگاه ها، دفاتر كمك اجتماعي در دانشگاه ها برنامه هاي فرهنگي در خوابگاه ها و مجتمع هاي اقامتي دانشگاهي، كمك به يافتن كار موقت، سفر توريستي را به عهده دارند. هر دانشجويي كه در يك موسسه آموزش عالي ثبت نام كرده باشد مي تواند از خدمات مراكز ناحيه اي فعاليت هاي دانشگاهي و آموزشي استفاده كند.
 
'''4- رستورانهاي دانشگاهي :'''اين رستورانها با كافه تريا هاي موسسات يكي از موارد سنتي زندگي دانشجويي فرانسوي هستند. مراكز ناحيه اي فعاليتهاي دانشگاهي و آموزشي اين رستورانها را اداره مي كنند. در فرانسه ٤٥٠ رستوران به شكل كلاسيك و همان تعداد رستوران وابسته در بخشهاي دور از مراكز دانشگاهي وجود دارند. اين رستورانها غذاي كامل و مناسب را به قيمت دانشجویی ارائه مي نمايند. هر دانشجو با ارائه كارت دانشجويي مي تواند به هر يك از رستورانهاي دانشگاهي مراجعه نمايد. برخي از رستورانها شبها و روزهاي آخر هفته و تعطيلات نيز خدمات رساني مي كنند.
 
'''5- ورزش به عنوان تفريح :''' بخش دانشگاهي فعاليتهاي ورزشي و جسماني فعاليتهاي ورزشي مختلف را مديريت مي كنند.  رقابت و مسابقات : انجمنهاي ورزشي وابسته به فدراسيون ورزش دانشگاهي فرانسه فعاليت و شركت در رقابتهاي ورزشي دانشگاهي را به عهده دارد. در همه موارد، ثبت نام موردي و در هنگام ثبت نام اداري انجام مي شود. گواهي پزشكي كه حد اكثر دو ماه قبل تهيه شده باشد بايد ارائه گردد. اين گواهي را مي توان از واحد طب پيشگيري موسسه آموزشي درخواست كرد. توصيه مي شود كه دانشجويان از يك بيمه شخصي براي حوادث ورزشي استفاده كنند (مسئوليت و نقص عضو). مدارس بزرگ نيز داراي واحدهاي ورزشي با همين اهداف هستند.
 
'''-مدارك ملي فرانسه زبان خارجی:'''اين مدارك نشانگر سطح توانايي و تسلط دانشجو در زمينه زبان فرانسه است  و کسب آن برای ثبت نام در مراکز دانشگاهی برای دانشجویان خارجی اجباری می باشد.دو نوع ديپلم آكادميك ملي براي زبان فرانسه وجود دارد.مدرك زبان فرانسه دلف DELF))[26]و دلف(DALF)[27]است و برنامه ريزي اين امتحانات توسط كميسيون ملي كه در مركز بين المللي مطالعات آموزشي مستقر است، انجام مي شود.[28]
 
'''معرفی برخی دانشگاه ها و مدارس عالی فرانسه'''
 
'''دانشگاه پاریس:''' اصطلاح «دانشگاه پاریس» عنوانی است که بر سیزده دانشگاه پاریس اطلاق می شود. یعنی سیزده دانشگاه در پاریس هستند که هر کدام اسم خاص خود را دارند و در عین حال اسم دانشگاه پاریس به اضافه یک شماره که از یک تا سیزده است را نیز دارند. برای مثال دانشگاه پانتئون سوربون، دانشگاه پاریس 1 و دانشگاه نانتر،  دانشگاه پاریس 10 نامیده می شود. گفتنی است دانشگاههائی که در پاریس هستند محدود به این سیزده دانشگاه نمی باشند.
 
چهار دانشگاه از دانشگاههای سیزده گانه دانشگاه پاریس، در تعریف کلی، تحت عنوان دانشگاه سوربون شناخته می شوند. همه دانشکده‌های این دانشگاه قبلا به صورت یک مجموعه در مرکز پاریس بوده اما امروز این دانشگاه به چند دانشگاه مختلف تقسیم شده‌است.
 
این دانشگاهها عبارتند از: پاریس I (پانتئون سوربن)- پاریس III (سوربن جدید)- پاریس IV (پاریس سوربن)- پاریس V (پاریس دکارت) این چهار دانشگاه دولتی در بنای تاریخی سوربن قرار دارند.
 
بخش مهمی از آموزش عالی فرانسه در زمینه‌های ادبیات، زبان شناسی، علوم اجتماعی و فلسفه در دانشگاه‌های سوربن قدیم و سوربن جدید است. در بین این پنج دانشگاه، فقط پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون) و پاریس 5 دارای رشته حقوق می باشند. از لحاظ سطح علمی و دارا بودن اساتید برجسته و سایر معیارها، دانشگاه پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون) در رشته حقوق حرف اول را می زند.
 
بنابراین، دانشگاه سوربونی  که دانشجویان حقوق دنیا آن را می شناسند، دانشگاه پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون) دقیقا نامیده می شود.دانشگاه پی یر و ماری کوری قبلا جزء دانشگاه سوربن بوده است. همه دانشکده‌های فنی مهندسی سوربن امروز دانشگاه پی یر و ماری کوری را تشکیل می‌دهند. این دانشگاه به افتخار پی یر کوری و ماری کوری دو دانشمند فرانسوی به این نام نامیده شده‌است. دانشگاه پی یر و ماری کوری در میدان ژوسیو واقع است.
 
'''دانشگاه ژوسیو یا مجموعه دانشگاهی ژوسیو'''[29]:این مجموعه دانشگاهی واقع در محله لاتین پاریس است. درب اصلی این دانشگاه در میدانی به همین نام (ژوسیو) واقع شده است. این مجموعه شامل ۳ دانشگاه:پاریس ۶ یا دانشگاه پی یر و ماری کوری ، پاریس ۷ یا دانشگاه دنیس دیدرو و انستیتو فیزیک بین‌الملل پاریس است. این مجموعه در سال ۱۹۷۱ افتتاح شد. ساختمان اصلی دانشگاه که به عنوان مدیریت از آن استفاده می‌شود ساختمانی ۹۰ متری و ۲۴ طبقه است که ساختمان زامانسکی نام دارد. دسترسی به این دانشگاه از طریق ایستگاه ژوسیوی مترو پاریس و خطوط اتوبوس امکان‌پذیر است.
 
'''دانشگاه پیر و ماری کوری'''[30] یکی دیگراز دانشگاه‌های پاریس است. این دانشگاه به افتخار پی یر و ماری کوری دو دانشمند فرانسوی به این نام نامیده شده‌است. ساخت دانشگاه پی یر و ماری کوری در دهه ۱۹۵۰ میلادی شروع شد. این دانشگاه قبلا جزء دانشگاه سوربن بوده اما در حال حاضر جزو دانشگاه ژوسیو است. همه دانشکده‌های فنی مهندسی سوربن امروز دانشگاه پی یر و ماری کوری را تشکیل می‌دهند. این دانشگاه در میدان ژوسیو در محله لاتین پاریس کنار رود سن واقع شده است.
 
'''دانشگاه پاریس ۳ یا سوربن جدید'''[31] یکی از شعب سیزده‌گانه دانشگاه پاریس محسوب می‌شود. این واحد در سال ۱۹۷۱ از دانشگاه پاریس جدا شد. عمدتاً رشته‌های هنری و علوم انسانی در این دانشگاه تدریس می‌شود. این دانشگاه در ۹ مرکز متفاوت تقسیم‌بندی شده است. واحد مرکزی این دانشگاه در محله لاتین پاریس قرار دارد.
 
'''دانشگاه پاریس ۲ یا پانتئون-آسس'''[32] یکی از شعب سیزده‌گانه دانشگاه پاریس محسوب می‌شود. عمده دانشجویان این واحد، دانشجوی رشته حقوق هستند؛ اما علاوه بر حقوق رشته‌های مدیریت بازرگانی، اقتصاد، مدیریت، علوم اجتماعی و علوم سیاسی نیز در این واحد دانشگاهی آموزش داده می‌شود. واحد مرکزی این دانشگاه در محله لاتین پاریس قرار دارد.
 
'''دانشگاه پاریس تک یا انستیتوی علوم و فناوری پاریس'''[33] یکی از مجموعه دانشگاه‌های تازه تاسیس پاریس است. این دانشگاه با دارا بودن ۱۱ دانشگاه مهندسی تقریباً تمام رشته‌های مهندسی را شامل می‌شود. این دانشگاه همچنین شامل یک دانشکده تجارت است. این دانشگاه در تلاش است تا با دیگر دانشگاه‌های برتر فناوری جهان رقابت کند. این دانشگاه در واقع حاصل اتحاد دانشگاه‌های فنی مهندسی پاریس در رشته‌های مختلف است و دارای شعبات متعددی در سراسر فرانسه از جمله در پاریس، نانسی، مونپلیه و کلرمون فران است. از جمله دانشگاه‌های تحت پوشش این مجموعه دانشگاهی می‌توان از دانشگاه معروف پلی تکنیک پاریس و دانشگاه ملی معدن فرانسه نام برد. عمده دانشگاه‌های تحت پوشش پاریس تک در پاریس در محدوده محله لاتین قرار دارند.
 
'''انستیتوی علم و فناوری پاریس:''' دانشکده ملی معدن پاریس[34] دانشسرای عالی است که در سال ۱۷۸۳ به دستور پادشاه فرانسه لویی شانزدهم در پاریس تاسیس شد. مکان اصلی این دانشکده در محله لاتین است اما در مناطق حاشیه پاریس و در دیگر شهر‌های فرانسه نیز دارای شعباتی است.این دانشکده عضو دانشگاه پاریس تک است. برخلاف اندازه کوچک این دانشگاه (این دانشگاه سالانه ۱۲۰ دانشجو جذب می‌کند) نقش آن در صنعت فرانسه در طول تاریخ بسزا است. تاکنون ۲ نفر از دانش‌آموختگان این دانشگاه موفق به کسب جایزه نوبل شده‌اند:موریس الی: برنده جایزه نوبل اقتصاد و جرج شارپک: برنده جایزه نوبل فیزیک
 
'''اکول نرمال سوپریور'''[35]: اکول نرمال سوپریور یا «دانشسرای عالی پاریس» یکی از مدارس بزرگ فرانسه است.اکول نرمال سوپریور دانشگاهی واقع در محله لاتین پاریس است. این دانشگاه که در اصل برای تربیت معلم تاسیس شد.اکنون به آموزش پژوهشگران و استادان دانشگاه و مقامات عالی دولتی و مدیران صنایع و موسسات خصوصی می‌پردازد. ورود به این مدرسه عالی فقط برای کسانی که ملیت فرانسوی دارند ممکن است و بسیاری از نخبگان فرانسه از این مدرسه فارغ‌التحصیل شده‌اند. چون در فرانسه دانشگاه‌های دیگری نیز با نام اکول نرمال سوپریور وجود دارد گاه از این دانشگاه به نام خیابانی که در آن واقع شده نام برده می‌شود[36]. در فرانسه چهار مدرسه عالی اکول نرمال وجود دارد.
 
'''دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس:''' مدرسه عالی هنرهای زیبا[37]نام برجسته‌ترین مدرسه عالی مربوط به هنرهای زیبا در کشور فرانسه است که در شهر پاریس قرار دارد.مدرسه هنرهای زیبای پاریس در سال ۱۶۴۸ میلادی توسط شارل لبرون نقاش مشهور فرانسوی، توسعه مطالعات در زمینه‌های نقاشی، طراحی، مجسمه‌سازی، جواهرسازی و معماری تحت عنوان آکادمی علوم نقاشی و مجسمه سازی تاسیس شد. مدرسه هنرهای زیبای پاریس در زمان حکومت لویی چهاردهم تحت تاثیر حکومت دولتی قرار گرفت تا به سال ۱۸۶۳ که توسط ناپلئون سوم دوباره مستقل شد.
 
'''اکول پلی‌تکنیک'''[38] به معنای مدرسه پلی‌تکنیک است. پلی‌تکنیک پاریس معتبرترین و قدیمی‌ترین دانشگاه فنی و مهندسی فرانسه است. این دانشگاه در میان دانشگاه‌های جهان نیز رتبه بالایی دارد و بر پایه رده‌بندی ضمیمه آموزش عالی تایمز یکی از چهل دانشگاه برتر جهان است. اکول پلی‌تکنیک یکی از مدارس بزرگ (گراند اکول) فرانسه است که در سال ۱۷۹۴ پایه‌گذاری شده است. تا سال ۱۹۷۶ در محله لاتین شهر پاریس قرار داشت و از آن سال به پالزو منتقل شد.
 
'''دانشگاه مرکزی لیل'''[39]: دانشگاه مرکزی لیل یک دانشگاه مهندسی در شهر لیل در شمال کشور فرانسه است. حدود ۱۳۰۰ دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته‌های گوناگون مهندسی در این دانشگاه به تحصیل و پژوهش مشغولند.این دانشگاه در سال ۱۸۵۴ میلادی با نام «دانشگاه هنرهای صنعتی و معدن‌شناسی» تاسیس شد و در سال ۱۸۷۲ به «دانشگاه صنعتی شهرستان نورد» تغییر نام داد.
 
'''دانشگاه لیل'''[40]: دانشگاه لیل دانشگاهی در شهر لیل در کشور فرانسه است. این دانشگاه در سال ۱۵۶۲ تاسیس شده و حدود ۱۱۰٬۰۰۰ دانشجو در آن تحصیل می‌کنند. نام کامل آن «دانشگاه لیل - شهرستان نورد فرانسه»[41]  است.
 
'''دانشگاه آمریکایی پاریس'''[42]: دانشگاهی ‍ است که در سال ۱۹۶۲ میلادی در پاریس در فرانسه تاسیس شد. این دانشگاه ۱۰۰۰ دانشجو، و دروس دانشگاهی در این دانشگاه به زبان‌های انگلیسی تدریس می‌شوند.
 
'''9-11- مراکز پژوهشی دانشگاهی'''
 
مسائلي از قبيل بررسي جايگاه تحقيقات‌ ومشكلات‌ و اهداف‌ پيشروي انجام تحقيقات در كشور فرانسه‌ طي‌ مشاوره‌اي‌ ملي‌ كه‌ از سوي‌ وزارت‌آموزش‌ عالي‌ و تحقيقات‌ در آوريل‌ سال‌ 1994 در پاريس‌ ترتيب‌ يافته‌بود، مطرح‌ گرديد. طي مشاوره فوق همچنين چگونگي ارائه‌‌ بينشي‌ كلي‌ از تكامل‌ و هدايت‌تحقيقات‌ آتي‌كشور مورد بررسي قرار گرفت. در خلال‌ قرن‌ هفدهم‌، ميان جهان‌ سياست‌ و جهان‌ شناخته‌هاي‌ علمي‌جدائي‌ افتاد.در این بین، افكارعمومي ‌بر اين‌ باور شد كه‌ دانش‌ و دانشمند جهت ارائه خدمات هرچه بيشتر و‌ بهتر ‌به‌جامعه‌مي‌بايستي به صورت جداگانه ‌ به‌ پرداختن به‌ تحقيقات‌خود بسنده‌ نمايد.به‌ ديگرسخن‌، پژوهشگران‌ مي‌بايستي تحقيقات‌ را سرلوحه‌ فعاليت‌ خود قرار دهند،چرا كه‌ ساير‌ امور مترتب‌ برتحقيقات‌ درپي‌ آن‌ خواهد آمد.به‌ اين‌ ترتيب‌،درمحافل‌ و ساختارهاي درون‌ نهادي، مدل‌خطي فوق‌ حاكم‌ گرديد. به عبارت ديگر علم‌ و دانش‌ به مكاشفه پرداخته و جامعه به‌ پيروي از آن مبادرت مي‌نمود. طي مدت زمان كوتاهي مدل مذكور‌، مدل‌ مخالف‌ خود را كه‌ مدلي خطي‌بود، پديد آورد. مطابق چنين مدلي همگامي‌تحقيقات‌ دانشگاهي‌ با حوزه صنايع‌ ‌،ضامن‌ پيشرفت‌ اقتصادي كشور‌مي‌باشد‌. از اين روي‌، عمده‌ فعاليت‌ پژوهشگران‌، با مد نظر قرار دادن خواست جامعه به انجام تحقيقات معطوف مي‌گرديد. نيمي‌از ويژگيهاي‌ اين‌ دو مدل‌ صحيح‌ و نيمي‌ ديگر نادرست است‌.توانمندي‌ علم‌، زاييده‌ قدرت‌ حضور آن‌‌ در فضاي‌ خارج‌ و ‌داخل ‌مي‌باشد. آزمايشگاه‌هاي‌ تحقيقاتي‌ از فضاي‌ مجزا و بسته‌ خودنيروي‌ خلاق‌ پديد آورده و نفوذ و شايستگي‌ را از تركيب‌اعتباراتي‌ كه‌ در اختيار دارند،كسب‌ مي‌نمايند.نقطه ضعف چنين مدلهايي به جهت ضعف درتوصيف ماهيت‌ دو وجهي‌ تحقيقات‌ علمي‌(انفصال‌ از محيط و اتصال به‌ آن‌) مي‌باشد. ازجمله اصلي ترين فاكتورهاي انجام تحقيقات در كشور فرانسه مي‌توان به فاكتورهايي نظيرتوليد و ارائه اطلاعات‌ موثق‌، مشاركت‌ درفرايند بهبود ارزشهاي‌ اقتصادي وآموزشي‌، همكاري‌ درحركت هاي‌ سودمند گروهي ‌وارتقاء فعاليت هاي‌ آموزشي‌اشاره نمود.جهت‌ نشان‌ دادن‌ اشكال‌ گوناگون‌ امكانات‌ سازماني‌، بررسي دومدل‌ اخير با يكديگر الزامي‌است.مدل‌ خطي‌-كه‌ در آن‌ فعاليتهاي‌تحقيق‌، توسعه‌ و توليد بدون‌ تعامل‌ متعاقب يكديگر صورت مي‌گيرد.دراين‌مدل‌، تعداد 5 زيرمجموعه‌ متمايز همزيست‌ وجود دارد كه‌ هر يك‌ از نهادها از سازوكارهاي‌ خاص‌ ارزشيابي‌ خود برخوردارمي‌باشند.عملكردهاي‌دروني‌ هر يك از آنها مشابه‌ يكديگر بوده‌ و درنتيجه‌، تعامل ميان‌ آنها سهل‌و آسان‌ صورت‌ مي‌گيرد و اين  درحالي است كه‌،برقراري ارتباطات‌ از يك‌ زيرمجموعه‌ به‌زير مجموعه‌ ديگر، دشوار و پرهزينه‌ است‌.در مدل‌ دوم‌، يك‌آزمايشگاه‌ دانشگاهي‌ در توليد اطلاعات‌ موثق‌ و در توليد نوآوريها مشاركت‌ داشته ‌و در ترويج‌ و كارشناسي‌ امور و نيز فعاليتهاي‌آموزشي‌ برنامه‌هاي‌ دولتي‌ حضور فعال‌ دارد.گفتني است كه مدل فوق‌ در خصوص‌شركتها و مؤسسات‌ نيز مصداق‌ مي‌يابد ‌چرا كه هر جزء قادر به برقراري تعامل با جز ديگر است. هر چه‌ تعاملها از ارزش‌ كمتري‌ برخوردار باشند به‌ همان‌ اندازه‌ نيز پايداري‌ و ثبات‌ آنها ضعيفتر مي‌گردد‌.جهت برقراري‌ ارتباط مي‌بايستي از مدل‌ خطي‌ وپنج‌ زيرمجموعه‌ متمايز آن‌ فاصله‌ گرفت‌ تا به‌ مدل‌ دوم‌ كه‌ تعامل هاي‌آن‌ هم‌ از لحاظ شمار و هم‌ از نظر شدت‌ دراوج‌ قرار دارند، نزديك‌تر‌ شد.
 
مؤلفان‌كه‌ طي دهه1970 و در آغاز دهه1980 به تبيين وتوصيف  تحقيقات‌و نوآوريهاي‌ كشور  فرانسه‌ مبادرت نمودند، از بينش‌ يكساني برخوردار بوده اند.از ديدگاه آنان،كشور فرانسه‌ به‌ پشتوانه‌ علوم‌ دانشگاهي خود به عنوان كشوري ‌پيشرفته‌، مطرح مي‌باشد واين درحالي است كه  بوروكراسي‌ سازمانها موجب‌ گرديده تا ازنظريات‌ علمي‌و تأثيرات‌ جديد كه‌ تخصصهاي‌ حاكم‌ موجود را زيرسؤال‌ مي‌برند، پيروي‌ نگردد. پژوهش درسيستم‌ آموزشي‌ كشورفرانسه‌ به‌ دوبخش‌ تقسيم ‌ميگردد:
 
مدارس‌ عالي‌ كه‌ به جذب بهترين‌ دانش‌آموزان‌ مبادرت نموده،آنان‌ را از انجام تحقيقات‌ دور نگاه داشته و به القاء احساس‌ برتر بودن‌ به‌ آنان مي‌پردازند و دانشگاه‌هايي‌ كه‌ با امكاناتي‌ محدود، به آموزش گروه‌هاي‌ زيادي‌از دانشجويان‌ كه‌ با دنياي‌ تخصص‌ و حرفه‌ آشنايي‌ كمي‌دارند،مبادرت مي‌نمايند. از اين روي‌، در تحليلهاي‌ علمي‌ كشورفرانسه‌ نمونه‌كاملي‌ از مدل‌ خطي‌ استفاده  مي‌گردد.
 
'''يادآوري‌ دو مشخصه سيستم‌ آموزشي‌فرانسه‌ جهت بررسي جايگاه تحقيقات در آن الزامي‌است :'''
 
'''«جدايي‌ بنيادين‌ ميان مقررات‌ تحقيقات‌ و آيين‌نامه‌هاي آموزشي‌»'''
 
بارزترين‌ نشانه‌ اين‌ جدايي‌، وجودسازمانهاي‌ تحقيقاتي‌ دولتي‌ نظيرمركز ملي‌ تحقيقات‌ علمي‌(CNRS)، مؤسسه‌ ملي‌ بهداشت‌ و تحقيقات‌ پزشكي‌(INSERM)،مؤسسه‌ ملي‌ تحقيقات‌ كشاورزي‌(INRA) و كميسارياي‌ انرژي‌ اتمي‌CEA) ) است‌ كه‌از مأموريت‌ رسمي‌آموزشي‌ برخوردار نمي‌باشند.آموزش‌عالي‌ كه‌ تاكنون‌ از بخشي‌ از نيروي‌ تحقيقاتي‌ تفكيك شده‌، خود ازشكافي‌ كه‌ دانشگاه‌ و مدارس‌ عالي‌ را از هم‌ جدا مي‌سازد، عبور نموده ‌است‌. نهادهاي‌ تفكيك شده‌ مذكور  طي‌ سالها با كاهش قدرت‌ به‌طورمحسوسي‌ مواجه  بوده اند. ارزشيابي هاي‌ مختلفي‌ كه‌ از سوي‌ كميته‌ ملي‌ ارزشيابي‌ دانشگاه‌ها صورت‌ گرفته‌، نشان‌ مي‌دهد كه‌ بيش‌ از نيمي‌از استادان‌ و برگزار كنندگان ‌كنفرانس هاي علمي ‌به‌ فعاليت هاي‌ تحقيقاتي‌ مبادرت مي‌نمايند.از ديدگاه آنان،سازمانهاي‌ تحقيقاتي‌ به تلاش‌ در جهت تربيت افراد ماهر در مقطع ‌سوم‌ آموزش‌ عالي‌ كشورمبادرت مي‌نمايند. نيمي‌از كاركنان‌ آزمايشگاه‌هاي‌مركز ملي‌ تحقيقات‌ علمي ‌از محققان‌ خود اين‌ مركز و نيمي‌ديگر ازمحققان‌ كارآمد دانشگاه‌ها ومراكز آموزش عالي كشور(‌دانشجويان‌ سال‌ آخردوره‌ دكتري)‌ متشكل گرديده است‌. حضور تعداد 15تن از محققين‌ (دانشجويان‌ سال‌آخر دوره‌ دكتري)‌ در ساختار كميسارياي انرژي اتمي ‌فرانسه طي سال1991 خود مبين اين موضوع است. واقعيت‌ اين‌ است‌ كه‌ به‌ رغم‌ جا به‌ جايي‌ ضعيف‌ كادر آموزشي ـ تحقيقاتي كشوركه‌ به‌ندرت‌ از يك‌ نظام تحقيقاتي‌ به‌ نظامی ديگر منتقل‌ مي‌گردد،ميان سازمانهاي‌ تحقيقاتي‌ دولتي‌ و دانشگاه‌ها تداخل ‌تنگاتنگي‌ به‌وجود آمده‌ است‌. اختلاف‌ ميان دانشكده‌هاي مهندسي‌ ودانشگاه‌ها، به‌طور قابل‌ ملاحظه‌اي‌ كاهش‌ يافته‌ است‌. دانشكده هاي‌مهندسي‌ بيش‌ از پيش‌ به‌ امورتحقيقاتي‌ ‌پرداخته و اين‌ درحالي‌است‌ كه‌ دردانشگاه‌ها افزايش‌ بالقوه‌ فوق باحمايت‌ واقعي‌ سازمانهاي تحقيقاتي‌(سازمانهايي‌ كه‌ 5400 نفر از 9000 نفركادرعلمي‌مدارس‌ مهندسي‌ را تأمين‌ مي‌نمايند) مواجه گرديده است.بر قراري چنين ارتباطات  نزديكي‌ حين دوره ‌تربيت دانشجويان مقطع‌ دكتري‌ نيز جلوه‌گر است‌.در سال‌ 1990،كشور فرانسه‌ با تربيت‌ 140نفر با مدرك‌ دكتري‌ به ازاي  يك‌ ميليون‌ نفر جمعيت‌ در سال‌ در مقايسه‌ با امريكا با 130 نفر، آلمان‌ با 126 نفر و ژاپن‌ تنها با 30 نفر، درصدر كشورهاي‌ توسعه‌يافته‌ جهان‌ قرار گرفت‌. در آغاز سال هاي‌1980،درصد رساله‌هاي‌ آموزشي ارائه شده‌ در رشته‌هاي‌ علوم‌ انساني‌ نسبت‌ به‌ علوم‌طبيعي‌ يا مهندسي‌ به‌ مراتب‌ بيشتر بوده و دانشجوياني‌متعلق به كشورهاي‌ در حال‌ توسعه‌ مستقر در كشورفرانسه‌ از نسبت‌ بالايي ‌برخوردار بودند. در جهت تعادل‌ بخشيدن‌ به‌ اين‌ نسبتها تلاشهاي‌پيگيري نه‌ با هدف‌افزايش شمار رساله‌هاي‌ دانشگاهي،‌ بلكه ‌با هدف‌ تشديد حركت‌ مضاعف‌ درجهت‌ علوم‌ پيچيده و نيز در مسير برقراري ارتباط  با كشورهاي‌ عضو اتحاديه اروپا صورت گرفت.طي دهه1970، شمار اين‌ افراد جهت‌ نگارش ‌رساله‌هاي آموزشي‌ بسيار ناچيز بود، و اين درحالي است كه‌ هم‌ اكنون‌،10 درصد فارغ‌التحصيلان از ‌رساله‌ برخوردار مي‌باشند. امروزه‌، مرزبندي‌ ميان مراكز تحقيقاتي و دانشگاه‌هاي كشور نسبت‌ به10‌ سال‌قبل‌ كاهش يافته است. مقطع‌ دوم‌ آموزش‌ عالي‌دانشگاهي در كشور فرانسه‌ همچنان از اين‌ حركت‌ به‌ دور مانده‌  است. طي سالهاي اخيرسازمانهاي‌ دولتي‌ با همكاري مركز ملي‌ تحقيقات‌ علمي‌(CNRS)به تشكيل واحدهاي حمايتي آموزش‌ عالي‌ مبادرت نموده اند.در نهايت‌، توالي‌دوره‌ آموزشي‌ و تحقيقاتي‌ براي‌ كليه كادر وابسته‌ به‌ آموزش‌ عالي‌ لازم‌الاجراءاعلام‌ گرديد. طبق بررسي‌هاي به عمل آمده در آغاز سالهاي‌1980، قطع‌ رابطه‌عميق‌ ميان‌ ‌دو قطب دانشگاه ومراكز تحقيقاتي به اوج خود رسيده وتمايل‌ ضعيف‌ دانشگاه‌ها جهت همكاري ‌با مؤسسات‌ صنعتي‌ و بي‌اعتمادي‌ متقابل‌ به تحقيقات از جانب‌صاحبان‌ صنايع به وقوع پيوست. اين درحالي است كه حتي وجود چنين‌ جوي مانع‌ از پرداختن صنايع‌ به نوآوري‌ و پرداختن محققان‌دانشگاهي‌ به اكتشاف‌ و اختراع‌ نگرديد.
 
جهان‌ صنعت‌ به‌ دو گروه‌تقسيم‌ شده‌ بود:گروه‌ اول‌ بر مهارت‌ فني‌، دوره‌هاي‌ كارآموزي‌ جمعي‌، چيره‌دستي‌ مهندسان‌ و كارگران‌ شايسته‌ جهت‌ بارورنمودن و تجارتي‌ نمودن محصولات مصرفي،تأكيد داشت‌.گروه‌ دوم‌ نيز در بخش‌ تحقيق‌ و توسعه ‌بسيار پيشرفته‌ و مجهز به‌ آزمايشگاه‌هاي‌ تخصصي بوده، باهماهنگي‌ كامل‌ با سازمانهاي‌ دولتي‌ هدفمند فعاليت‌ نموده و با سرمايه‌گذاريهاي‌ كلان‌  درجهت توليد محصولاتي‌ با كيفيت  بالا فعاليت مي‌نمود. تمركز برتحقيقات و توسعه‌ در صنايع‌ همزمان با برنامه‌هاي آموزشي ‌دولت‌ طي‌ دهه 1980 فزوني‌ يافت‌. طي دهه 1980، شمار مؤسساتي‌ كه‌ به انجام تحقيقات‌ مبادرت نموده اند، از 1300 مورد به‌ حدود 4000مورد افزايش ‌ يافت. افزايش‌ بالقوه‌ و توسعه‌ و بسط تحقيقات‌ آموزشي  كه‌ بيش‌ از پيش‌ شاخه‌ها ومؤسسات‌ كوچك‌ را دربرمي‌گيرد، با كمك‌ فزاينده‌ تحقيقات‌ دولتي‌همراه‌ گرديده است‌.اين‌ حركت‌ در ارتباط با سازمانهاي‌ تحقيقاتي‌، باانبوه‌ عظيمي‌از قراردادهاي‌ آموزشي همراه‌ بود. در سال‌1992، درمركز ملي‌ تحقيقات‌ علمي‌(CNRS)، تعداد قراردادهاي‌ منعقده‌ بامؤسسات‌ به‌ 3700 مورد (120 مورد در سال‌1982) و هزينه‌ آن‌ بر‌700 ميليون‌ فرانك‌ بالغ‌ گرديد(30 ميليون‌ فرانك‌ در سال‌ 1982).
 
اين‌ گونه تحولات‌، به‌طور كلي‌ در مقوله‌ چاپ‌ وانتشارات‌ نيز تأثير خود را نشان‌ داد: 7 درصد كتب‌ علمي‌چاپ‌فرانسه‌- كه‌ از سوي‌ مؤسسه‌ اطلاعات‌ علمي‌آمريكا (ISI) فهرست‌شده‌- توسط محققين‌ دانشگاهي‌ و صنعتي‌ تأليف‌ گرديده‌ است‌. از دهه‌1980،به عنوان سالهاي‌تماس هر چه بيشتر ميان دو قطب‌ صنايع‌ وتحقيقات‌ دانشگاهي‌ كشور فرانسه ياد مي‌گردد.
 
طبق ‌برآوردهاي به عمل آمده، نرخ آكادميك بودن‌ تحقيقات‌فرانسه‌،2/1 درصد بيشتر از انگلستان‌ و آلمان‌،7/1درصد بيشتر از آمريكا و3/2درصد بيشتر از ژاپن بوده‌ است‌.به‌طور كلي‌، تمركز يافتگي ‌دو قطب مذكور،‌ تأثيرات‌ مثبتي‌ به‌ همراه‌ آورد.در مدل‌ خطي‌ كه‌ علوم‌ پايه‌ به‌عنوان‌ منبع‌ نوآوري‌ مدنظر است‌، چنين‌ موفقيتي‌ با اتكاء به‌ خود حاصل‌ مي‌گردد و اين درحاليست كه درمدل‌ تعاملي‌،كسب‌ چنين‌ موفقيتي‌ به‌ دلايل‌مختلف‌ چندان‌ هم‌ بي‌اهميت‌ نيست‌. در دنياي‌ دانشگاهي‌، ميدان‌ديدها- كه‌ به‌ درجه‌ مشاركت‌ در شبكه‌هاي‌ تحقيقاتي‌ بستگي‌ دارد- توان‌ راه‌ يافتن‌ سريع‌ به‌ اطلاعات‌ پايه‌‌ را كه‌ توسط رده‌هاي‌ همتافراهم‌ آمده‌ ‌سنجيده و ‌ به ارزشيابي بهره گيري‌ ازاينگونه‌ اطلاعات‌ مبادرت مي‌نمايند. از اين‌ لحاظ طي‌سالهاي‌1980تحقيقات‌ در كشور فرانسه‌ از كارآيي‌ بسيار بالايي‌ برخوردار گرديده، تحقيقات‌ فرانسه‌ در جهان ‌كتاب‌ و انتشارات به كشور‌ انگلستان‌ راه‌ يافته و  از اين‌ طريق‌ در جهت ‌انتقال‌ نتايج‌ خود فراتر از زبان‌ ملي‌ گام برداشته و همكاري‌ با محققان‌خارجي‌ گسترش‌ يافت. درحال حاضر،بالغ بر تعداد120 هزار پژوهشگر  در سراسر كشور فرانسه به امر پژوهش مبادرت مي‌نمايندكه از اين ميان تعداد 67 هزارمحقق  دولتي و تعداد 55هزارمحقق غير دولتي مي باشند.درحدود50% هزينه‌هاي پژوهشي توسط دولت تأمين اعتبارمي‌گردد.درحال حاضرمسووليت رسيدگي برامورپژوهشي كشور فرانسه برعهده وزارت آموزش و پرورش و وزارت پژوهش و فن‌آوري است.اين در حالي‌است كه وزارتخانه‌هاي ديگر من جمله وزارت بهداشت، كشاورزي و اقتصاد از سازمانهاي پژوهشي خاص خود برخوردارمي‌باشند.گفتني است كه عمده پژوهشهاي كشور دردانشگاهها و سازمانهاي دولتي همچون مركز ملي پژوهش(CNRS) ومؤسسه ملي بهداشت و پژوهش فرانسه(Inserm) صورت مي‌گيرد. علاوه براين دولت فرانسه از پژوهشهاي غيردولتي و پژوهشهايي كه درموسسات خصوصي به‌ويژه درحوزه‌هاي هوانوردي، الكترونيك، شيمي‌و داروسازي صورت مي‌گيرد، حمايت مي‌نمايد.
 
'''نهادهاي مركزي پژوهشي:''' مركز ملّي تحقيقات علمي فرانسه(CNRS)، دانشگاه ها ( دانشكده هاي علوم تربيتي، نهادهاي تابع وزارت خانه ها و انستيتو ملّي تحقيقات پدآلوژيك فرانسه(INRP)، عهده دار مسئوليت پژوهش در زمينة آموزش و كارآموزي در كشور فرانسه مي باشند. گفتني است كه انستيتو ملّي تحقيقات پدآلوژيك به ايفاي نقش عمده تري در اين ميان مبادرت مي نمايد.از سال1993، انستيتوي فوق عهده دار مجموعه رسالت هايي اعم از تحقيق، كارآموزي، مطالعه و نظارت بركيفيت آموزشي مي باشد.
 
علاوه بر اين، طي3 دهة اخير، انستيتوي مذكور در نوساماني نظام آموزشي كشور فرانسه (نوساماني برنامه هاي درسي، عرضة شيوه هاي مدرن ياددهي – يادگيري و اصلاح برنامة كارآموزي معلمين ) نقش مهمي ايفا نموده است.درحال حاضر پژوهشهاي آموزشي كشور، در قالب ديدگاه هاي گوناگون تاريخي، جامعه شناختي، روان شناختي، مهارت تدريس رشته هاي تحصيلي و بهره گيري از تكنولوژي در حوزة آموزش صورت مي پذيرد.
 
علاوه بر اين، به موازت انجام رسالت هاي مذكور، انستيتو ملي تحقيقات پدآلوژيك به همكاري با مديريت ارزيابي و دورنگري وزارت آموزش و پرورش فرانسه (DEP) كه عهده دار مسئوليت تحليل عملكرد و تحول نظام آموزشي كشور است- مبادرت مي نمايد.حاصل پژوهشهاي اخير، پيشرفت قابل ملاحظه اي در زمينة فن تدريس بوده است. در اين قبيل پژوهشها، فرآيندهاي اجتماعي به احتساب موقعيتها و بازيگران آن، مورد تحليل دروني قرار مي گيرد.
 
بررسي رابطة ميان مدرسه و اشتغال و مسأله جاي دهي شغلي جوانان – با توجه به نرخ بالاي بيكاري(25درصد) ميان جوانان– از جمله موضوعات پژوهش اخير كشور فرانسه است كه در اولويت قرار دارد. كارآموزي معلمين جديد نيز مورد توجه ويژه مي باشد.انستيتو ملّي تحقيقات پدآلوژيك، مركزي انحصاري است كه در آن، نتايج پژوهشهاي آموزشي، در رويارويي با واقعيات آموزشي و تدريس قرار مي گيرد.
 
'''مركز ملي پژوهش علمي فرانسه CNRS (ثِ.نِ.رِ.س)[43]:''' مركز ملي پژوهش علمي فرانسه يك نهاد دولتي است كه به پژوهش هاي علمي ، فني با قيموميت و سرپرستي وزارت آموزش عالي و پژوهش مي پردازد. اين نهاد توليد علم مي كند و اين دانسته ها را در اختيار جامعه قرار مي دهد. ثِ . نِ . رِ . س  به عنوان يك نهاد اصلي با خصوصيت چند جانبه اش تمامي پژوهش هاي علمي، فني و اجتماعي را هدايت مي كند و همه ي حوزه هاي علمي يعني رياضيات، فيزيك، علوم و فناوري اطلاعات و ارتباطات، فيزيك هسته اي و انرژي عالي، علوم زمين شناسي و جهان شناختي، شيمي، علوم زيستي، علوم انساني و اجتماعي، علوم محيط زيست يا علوم مهندسي را در برمي گيرد. مؤسسه پژوهشی مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه، کادر پژوهشی و آزمایشگاه‌هایی اختصاصی دارد و بیشتر بار پژوهشی فرانسه را به دوش می‌کشد. ث . ن . ر . س غالب فعاليت هايش را در چارچوب شش دپارتمان زير و دو موسسه ملي انجام مي دهد : رياضيات ، فيزيك ، سياره و جهان  -  شيمي - علوم زيستي - علوم انساني و اجتماعي - محيط زيست و توسعه پايدار  -  علوم و فناوري اطلاعات و مهندسي و دو موسسه ملي : موسسه ملي فيزيك هسته اي و فيزيك خاص - موسسه ملي علوم جهان .
 
ث . ن . ر . س  به صورت ويژه همكاري هاي بين متخصصين حوزه هاي مختلف و بالاخص با دانشگاه را گسترش مي دهد و نيز با بازگشايي قلمروهاي جديد سرمايه گزاري اجازه مي دهد كه به نيازهاي اقتصادي و اجتماعي پاسخ دهد.فعاليت هاي ميان رشته اي پژوهش به طور خاص در اين بخش ها هدايت مي شوند: موجود زنده و مسائل اجتماعي مربوط بدان، اطلاعات، ارتباطات و شناخت، محيط زيست، انرژي و توسعه پايدار، نانولوژي، نانو تكنولوژي و مواد، جهان شناسي: اجزاي جهان  
 
معرفي در سطح ملي : 19 نمايندگي  منطقه اي يك مديريت بي واسطه و محلي را بر لابراتوارها و ارتباط وثيق با حاميان محلي و انجمن هاي مربوطه تضمين مي كند. 
 
بيش از 1200 واحد پژوهشي و خدماتي كه 90 در صد آنان با حمايت آموزش عالي و ديگر نهادهاي پژوهشي فرانسه
 
2897 مدرك و گواهينامه  اساسي، 204 مدرك جديد تحويل در 2006 م ، 677 ليسانس فعال و 1611 قراداد صنعتي امضا شده در 2006 با شركت ها ؛320 شركت جديد ايجاد شده از سال 1999 م ؛
 
5000 پژوهشگر خارجي سالانه در لابراتوارها پذيرفته مي شوند ، 1714 پژوهشگر خارجي ثابت در  ث . ن . ر . س  ، 85 توافق همكاري با 60 كشور ، 310 برنامه بين المللي همكاريهاي علمي ، 91 لابراتوار اروپايي و بين المللي وابسته و 92 گروه پژوهش اروپايي و بين المللي ، 14 واحد مختلط بين المللي
 
اين نهاد فعاليت هايش را با بيش از 32000 نفر ( كه از اين تعداد 26000 نفر كارمند رسمي، 11600 محقق و پژوهشگر و 114400 مهندس ، تكنيسين و اداري )، بودجه 3277 ميليارد يورويي كه 588 ميليون يورو از منابع خاص در سال 2008 م يك استقرار در همه سرزمين ، در همه حوزه هاي معرفتي با تاكيد بر بيش از 1200 واحد پژوهش و خدمات انجام مي دهد.
 
نمايندگي هايي در بروكسل ، ژوهانسبورگ، مسكو ، پكن ، سانياگوي شيلي ، توكيو ، واشنگتن و هانوي.
 
براى استخدام در اين مؤسسه و چند مؤسسه علمى همتراز ديگر در فرانسه، داشتن مليت‏فرانسوى اجبارى نيست و اين يك استثناء در قانون استخدامى فرانسه است. معهذا خارجيانى كه‏من مى‏شناسم همه به جز خودم فرانسوى شده‏اند و تعدادى از آنها هم مليت اوليه خويش را نگه‏داشته و اكنون مليت مضاعف دارند. [44]
 
'''کولژ دو فرانس[45]:''' کولژ دو فرانس در محله کارتیه لاتن پاریس در منطقه 5 واقع شده است. با نگاهی کوتاه به تاریخچه این موسسه می توان خاطر نشان نمود کالج سلطنتی فرانسه در سال ۱۵۳۰ ، به دست فرانسوای اول، پادشاه هنردوست فرانسه برای آموزش زبان های لاتین، یونانی و عبری بنیان گذاشته شد و سپس به کولژ دو فرانس تغییر نام داد . این مؤسسه از سال ۱۸۵۲ با حفظ استقلال خود از نهاد دانشگاه، به وزارت آموزش های همگانی الحاق گردید . کولژ دو فرانس در عین پرداختن به پژوهش های بنیادی برتر و جستجوی دانشی جهان شمول، دانشگاه یا مدرسه عالی نیست ، زیرا آموزش های آن با هدف انتقال دانش اکتسابی و در چارچوب برنامه های آموزشی از پیش تعریف شده و نظام ارزشیابی و دیپلم های دانشگاهی صورت نمی گیرد و شرکت در کلاس های درسی آن بدون هیچ گونه ثبت نامی و برای همگان آزاد است. شاید بتوان این نهاد را حد واسطی میان دانشگاه و فرهنگستان به شمار آورد . امروزه ۵۲ کرسی استادی در رشته های مختلف، مانند ریاضیات، فیزیک، شیمی، زیست شناسی و پزشکی، فلسفه، جامعه شناسی و اقتصاد، باستان شناسی و تاریخ، زبان شناسی و سرانجام مطالعه تمدن های بزرگ در آن برپا هستند. کولژ دو فرانس در کنار دانشگاه ها و مراکز و مؤسسه های آموزشی و پژوهشی دیگر مانند مرکز ملی پژوهش های علمی ( CNRS ) می کوشد به نوعی تمایز و استقلال علمی خود را با گرایش به مطالعه بنیادی در حوزه های در حال شکل گیری آگاهی و دانش بشری و التزام به انتشار نتایج آموزش ها حفظ کند. در کنار این آموزش ها، کرسی های خاص اروپایی و بین المللی برای بهره گیری از آموزش های استادان خارجی پیش بینی شده  که همه ساله تجدید می شوند. سالانه پنجاه استاد خارجی برای برگزاری ۴ کنفرانس علمی در خلال یک ماه به کالج دعوت می گردند. دعوت به تدریس در این کالج، فارغ از عنوان فردی، بر اساس آثار و نوشته های علمی، با معرفی دولت، و از سوی شورای استادان صورت می گیرد؛ اما محتوا و برنامه ی آموزشی از سوی حود استاد تعییین می شود .
 
مدرسین این انجمن از برجسته ترین اساتید دانشگاهی و نخبگان رشته ی خویش در فرانسه هستند و با برنامه کاری معین موضوع خاصی را گاه سال ها در این مرکز تدریس می کنند. برای مثال میشل فوکو فیلسوف مشهور فرانسوی از سال 1971 تا زمان مرگ خویش در سال 1984 در این انجمن تدریس می نمود . جالب توجه است که این سمینارها توسط انجمن منتشر می شود و در دسترس عموم قرار می گیرد.
 
گفتنی است که کولژ دو فرانس، نخستین مؤسسه مطالعات عالی فرانسوی است که به شناخت فرهنگ و تمدن شرقی و اسلامی اهتمام ورزیده و لویی ماسینیون یکی از اساتید به نام این موسسه بوده است . لازم به یادآوری است که کولژ دو فرانس در خلال پنج قرن از زندگی علمی خود ، با گذشت زمان تحول و تکامل یافته است.[46]
 
 
'''10-11- کتابخانه ها و مراکز اسناد'''
 
'''کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی :'''درفرانسه این گونه کتابخانه ها اکثرا درمراکز علمی و دانشگاهی مستقرند و مشتری دائمی این کتابخانه ها اختصاصا دانشجویان, محققان و اساتید دانشگاه ها می باشند. آمارهای منتشر شده نشان می دهد بیش از دو میلیون از این نوع کتابخانه ها در فرانسه موجود است. در این کتابخانه ها می توان مجموعه های با ارزش و غنی و متنوع را مورد مطالعه قرار داد. در این باره کتابخانه هایی وجود دارد که قریب 21 میلیون کتاب در مخازن خود جای داده اند و اکثر این کتابخانه ها به لطف تکنولوزی پیشرفته دارای اينترنت می باشند. با توجه به موضوع آرشیو شده در کتابخانه های دانشگاهی و تحقیقاتی می توان چنین اظهار کرد که جایگاه و عنوان هر کتابخانه بر اساس موضوعات تخصصي و دارا بودن مجموعه های بی نظیر و عالی از جایگاه خاصی برخوردارند.
 
 
'''11-11- اصلاح آموزش عالي فرانسه'''
 
سالها است كه دانشگاههاي فرانسه با همه قدمت و شهرت و داشتن پايگاهي كهن چون "سوربن" نمي‌توانند همپاي دانشگاههاي آمريكايي و حتي برخي دانشگاههاي انگليسي حركت كنند و اين مساله براي فرانسويان حيثيتي شده است. مهاجرت نخبگان فرانسوي به انگلستان، كانادا و آمريكا از مسائل مورد بحث دانشگاه ها ی فرانسه است. سخن اين است كه چرا دانشگاههاي فرانسه نمي‌توانند از سويي نيازهاي جديد علمي كشور را آنگونه كه هست برآورده كنند و از سوي ديگر حتي براي خود دانشگاهيان نيز جذاب و رضايت بخش نيست و آنان را به سوي ديگر كشورها روانه مي‌كند. يكي از مباحث بسيار پر رونق در اين زمزمه‌ها بحث اقتصادي كردن‌دانشگاههاي فرانسه بود كه بايد نظام رقابتي را جايگزين نظام آموزش كنوني كرد و با اين كار بر سرعت و رشد مراكز آموزش عالي افزود. با اين رهيافت مراكز آموزش عالي فرانسه بايد از دولت و نظام برنامه‌ريزي متمركز فاصله مي‌گرفتند و به سوي يك نظام رقابتي سرمايه‌اي پيش مي‌رفتند.
 
دولت فرانسه از مدتها پيش نشان داد كه نمي‌تواند مراكز آموزش عالي را به صورتي شايسته اداره كند، از سويي پايين بودن حقوق اساتيد و محققان آموزش عالي و آموزش ملي فرانسه به گونه‌اي است كه انگيزه‌اي براي ورود افراد در چرخه آموزشي اين كشور بوجود نمي‌آورد. همين شرايط سبب شد تا افراد جوان‌تر از فرانسه كوچ كنند تا با داشتن مدارك معتبر از دانشگاههاي اين كشور براي كار در كشورهاي انگليسي زبان از جمله آمريكا و كانادا رحل اقامت گزينند.
 
ساركوزي با نيت جلوگيري از روند مهاجرت نخبگان و جستجوي راه حلي براي تامين نيازهاي مالي مراكز آموزشي عالي فرانسه تحول در نظام آموزشي اين كشور را آغاز كرد. خصوصي‌سازي آموزش عالي در فرانسه و واژگوني نظامي كه دهها سال بر اين كشور حاكم است، احزاب و شخصيت‌هايي زيادي را به واكنش وادار كرد.
 
غالب صاحب‌ نظران بر اين باورند كه اين كشور با همه ويژگيهاي خود، يك نظام اجتماعي محور است. به اين معنا كه قدرت سنديكاها و گرايش‌هاي اجتماعي به اندازه‌اي در فرانسه ريشه‌دار است كه اجازه نمي‌دهد يك سرمايه‌داري خصوصي و يا رقابتي تمام عيار در اين كشور حاكم شود. اين شرايط، نظام اجتماعي در فرانسه بوجود آورده كه نه سايه يك دولت تصميم‌گير مقتدر را مي‌پذيرد و نه به سبك آمريكايي، دولتي بطور كامل متكي بر بخش خصوصي را تحمل مي‌كنند. بنابر اين بعيد به نظر مي‌رسد كه نظام آموزشي يكجانبه‌نگر آمريكايي بتواند در فرانسه اجرا شود، زيرا دانشجويان اين كشور و ديگر دانشجوياني كه از ساير كشورها براي كسب مدرك در نظام معتبر و رايگان به فرانسه آمده‌اند، قادر به تحمل آن نيستند.
 
در ادامه اعتراض‌ها به اصلاحات آموزشی موسوم به قانون پکرس [47](که به نام ارایه دهنده آن، خانم والری پکرس، وزیر وقت آموزش عالی و تحقیقات، چنین نام گرفته است)، استادان دانشگاه‌ها و محققان فرانسوی، دست به اعتصاب علیه طرح پیشنهادی دولت زدند. اين كار البته زمان "لوك فري" وزير سابق آموزش ملي فرانسه دنبال شد ولي او شكست خورد. در این طرح برای اولین بار ارزیابی استادان و محققان دانشگاه‌ها، که ساعات تدریس آنها و میزان همراهی‌شان در اداره امور دانشگاه را نیز شامل می‌شود و تنها منحصر به سوابق تحقیقاتی آنها نخواهد بود، به رؤسای دانشگاه ها سپرده می شود. علاوه بر این، دانشگاه‌ها قدرت تغییر ساعات تدریس و تحقیق استادان و پژوهشگران را نیز به صورت مستقل خواهند داشت. چرا این تصمیم به ظاهر ساده، به اعتراضی گسترده و سراسری منجر شد ؟ یکی از دلایل این است که استادان دانشگاه سال‌هاست ارزیابی‌های ملی را پذیرفته‌اند؛ اما این رویه جدید که در راستای استقلال نظام مدیریتی و مالی دانشگاه‌هاست، این وظیفه را به طور مستقل بر عهده رؤسای دانشگاه و هیأت‌مدیره هر دانشگاه خواهد گذاشت. این ابراز نگرانی‌ها بازتاب این واقعیت است، که اغلب دانشمندان فرانسوی به فرایند بازبینی و ارزیابی که توسط مراجع علمی و پژوهشی وابسته به دولت صورت می‌گیرد، اعتماد دارند؛ در حالی‌که به تصمیمات و ارزیابی‌های دانشگاهی مستقل و منفرد چندان خوشبین نیستند. این کشمکش‌ها حاصل اولین آزمون بزرگ اصلاحات آموزشی و تلاش دولت فرانسه برای خودگردانی (استقلال) کامل دانشگاه‌ها بود؛ که لایحه نهایی آن در تابستان 2007 به تصویب مجالس ملی و سنای این کشور رسید. با این حال، اجرای آن از ابتدای سال 2009 میلادی آغاز شد و تنها20 دانشگاه برتر فرانسه، از میان 85 دانشگاه این کشور مستقل اعلام شده‌اند و مجازند بودجه مورد نیاز، عزل و نصب‌ها، محل‌های مورد نیاز آموزشی و تحقیقاتی و در نهایت حقوق استادان و پژوهشگران را رأسا مدیریت کنند. این اولین بار نبود که دولت فرانسه با پیشنهاد اصلاحات به سراغ دانشگاه‌ها می رفت. در سال 2000 نیزکلود آلگر، وزیر سابق علوم فرانسه برای اصلاح نظام آموزشی تلاش‌هایی را آغاز کرد، که به دلیل اعتراض استادان و دانشگاهیان این کشور و اتحاد آنها علیه او، ناکام ماند و آلگر نیز از مواضعش در بسیاری از موارد عقب‌نشینی کرد.
 
نظام آموزش عالي در فرانسه از نرمش خاصي برخوردار است و به گفته برخي صاحب نظران هنوز مقتدرتر از نظام آموزش عالي آمريكا است. اين عده معتقدند كه اساس نظام آموزش عالي آمريكا بر اساس بهره‌گيري از دانشمندان خارجي استوار است. آمار نشان مي‌دهد كه سرانه هزينه يك دانشجو در فرانسه يك سوم هزينه‌هاي نظام آموزش عالي آمريكا است، با اين وجود اين فارغ التحصيلان فرانسوي هستند كه در كنار ساير مهاجران علمي به آمريكا مي‌روند و نيازهاي فني و علمي آن كشور را تامين مي‌كنند.
 
چند سالي است كه فرانسه از سنت مدارك تحصيلي خاص خود عدول كرده و به صف يگانه‌سازي اين مدارك با ساير كشورهاي اروپايي پيوسته است ولي هنوز كارشناسان آموزش عالي معتقدند كه ديپلم متوسطه فرانسه كه دشواري گرفتن آن در جهان شهره است، معادل سال اول دانشگاههاي آمريكا مي‌باشد. فرانسه خود سنتي بلند در آموزش عالي دارد  و درگير كردن نظام‌آموزش عالي‌فرانسه با بنگاه هاي اقتصادي به ويژه بنگاه هاي استاني و منطقه‌اي و تامين بورس‌هاي مختلف از اين رهگذر مي‌تواند راهكار مناسبي براي اصلاحات در نظام آموزشي فرانسه باشد.[48]
 
'''12-11- آمار آموزش عالی فرانسه2010'''
 
تعداد دانشجو 2316000
 
هزینه آموزش عالی 3/26 میلیارد یورو
 
میانگین هزینه برای هر دانشجو 11260 یورو
 
وضعیت مسکن دانشجویان : 35٪ با والدین زندگی می کنند- 33٪ مجرد یا با شریک زندگی می کنند-
 
12٪ در خوابگاهها زندگی میکنند- 10٪ بیرون از خوابگاهها به صورت جمعی زندگی می کنند
 
تعداد دانشجوی خارجی 278000 نفر یعنی 12٪ کل دانشجویان خارجی هستند بیشتر دانشجویان خارجی نیز در مرحله فوق لیسانس یا دکتری ادامه تحصیل می دهند. 20 درصد از دانشجويان خارجي از طريق همكاريهاي ميان دانشگاهي براي ادامه تحصيل به فرانسه مي آيند. در سالهاي اخير بدليل مشكلات برآمده از بحران اقتصادي، هزينه هاي زندگي و تحصيل در فرانسه به شدت افزايش يافته و همين امر سبب شده است كه حتي بخش عمده اي از جوانان كشورهاي فرانسه زبان نيز از فهرست علاقمندان به تحصيل در فرانسه خارج شوند. برخي كارشناسان نيز نبود منابع دست اول در بسياري از رشته هاي تحصيلي در فرانسه را علت كم شدن بخت آموزش عالي فرانسه در رقابت هاي بين المللي جذب دانشجو مي دانند.
 
کادر پرسنلی وزارت آموزش عالی  150000 نفر
 
استاد و مربی 93000 نفر
 
کادر اداری و فنی و خدماتی 56600 نفر
 
70٪ هزینه های آموزش عالی به پرسنل تعلق می گیرد : از این بودجه  49٪ برای کادر آموزشی است 21٪ برای کادر غیر آموزشی است 22٪ برای کار و 8٪ برای سرمایه است.[49]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
----[1] Guizot
 
[2] Fallou
 
[3] Jules Ferry
 
[4] Laicite
 
[5] Durry
 
[6] Cole unique
 
[7] Baccalaureate
 
[8] Le plan Langevin-Wallon
 
[9] la réforme Billières en 1956-57
 
[10] la loi haby de 1975
 
[11] <nowiki>http://www.education.gouv.fr/pid338/l-education-nationale-en-chiffres.html</nowiki>
 
[12] <nowiki>http://www.education.gouv.fr/cid166/l-ecole-maternelle.html?menu=4</nowiki>
 
[13] Haut-Rhin / Bas-Rhin / Moselle
 
[14] le livret de famille
 
[15] Baccalaureate (Bac)
 
[16] Classe de Determination
 
[17] Luc Ferry
 
[18] Claude Allègre
 
[19] Christian Beullac
 
[20] <nowiki>http://www.eduj.blogfa.com/post-48.aspx</nowiki> نگاهي به طرح اصلاحات آموزش و پرورش فرانسه           
 
[21] <nowiki>http://www.education.gouv.fr/pid338/l-education-nationale-en-chiffres.html</nowiki>
 
[22] Master
 
[23] agrégation
 
[24] État
 
[25] www.insee.fr/fr/themes/tableau.asp?reg_id=0&ref_id=NATTEF07113
 
[26] Diplôme d'études en langue française (DELF)
 
[27] Diplôme approfondi de langue française, or DALF
 
[28] جزوه نظام آموزشی در کشور فرانسه - رایزنی فرهنگی ج.ا. ایران در فرانسه- 1383
 
[29] Campus Universitaire de Jussieu
 
[30] Université Pierre et Marie Curie ou UPMC - Paris Universitas ou Paris 6
 
[31] Université de la Sorbonne Nouvelle , Paris III
 
[32] Université Panthéon-Assas Paris II
 
[33] ParisTech or Institut des sciences et technologies de Paris
 
[34] École Nationale Supérieure des Mines de Paris
 
[35] École Normale Supérieure
 
[36] ENS-Paris یا ENS-Ulm
 
[37] École nationale supérieure des Beaux-Arts
 
[38] École Polytechnique
 
[39] École centrale de Lille
 
[40] Université de Lille
 
[41] Université de Lille - Nord de France
 
[42]American University of Paris
 
[43] Le Centre national de la recherche scientifique(CNRS)
 
[44] <nowiki>http://fr.wikipedia.org/wiki/Centre_national_de_la_recherche_scientifique</nowiki>
 
[45] Collège de France
 
[46] <nowiki>http://fr.wikipedia.org/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France</nowiki>
 
[47]Valerie Pecresse
 
[48] <nowiki>http://khabaronline.ir/news-4256.aspx</nowiki>
 
[49] <nowiki>http://www.enseignementsup-recherche.gouv.fr/cid54957/les-chiffres-cles-2010-de-l-enseignement-superieur.html</nowiki>

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۱

مدرسه Ecole Maternelle Pajol. برگرفته از سایت archilovers، قابل بازیابی از https://www.archilovers.com/

به طور کلی می‌توان گفت که نظام آموزشی فرانسه، محصول برهه خاص زمانی است که از آغاز انقلاب ملی طی سال 1789 تا کنون همچنان ادامه داشته است. طرح‌های انقلابی طی سال‌های 1792 تا 1794، در خصوص آموزش ابتدایی رایگان و اجباری علوم، زبان‌های باستان، اخلاق، سیاست و استقرار جامعه‌ای آگاه، آزاد ومسئول برای کلیه کودکان به مدت5 سال طراحی و به مورد اجرا در آمد. مطابق چنین طرحی، پس از انقلاب فرانسه (طی سال1789) تدریس علوم مذهبی در مدارس، به دلیل عدم شکل‌گیری تفکر تجریدی و القاء تمرینات و مراسم مذهبی به صورت مکانیکی جایز نبود. این درحالی است که پس از پایان دوره آموزش پایه از حق انتخاب آزادانه مذهب برخوردار می‌باشند.

آموزش ابتدایی در کشور فرانسه به موجب قانون گیزو(Guizot) مصوب سال 1833 پایه‌گذاری گردید. طبق قانون مذکور، درکلیه روستا‌ها، ابتدا یک دبستان پسرانه و سپس یک دبستان دخترانه تأسیس گردید.نظام آموزش ابتدایی کشور فرانسه از ابتدا از نوعی سیاست عدم تمرکز پیروی نمود. به عبارت دیگر، از یک سو، مسئولیت احداث مدارس در اماکن مناسب، مراقبت و نگهداری از آنها و گزینش معلمین از ‌جمله وظایف جوامع محلی به شمار آمده و از سوی دیگر، تضمین یکپارچگی و کارآیی آموزش ابتدایی از طریق ایجاد شبکه مدارس تربیت معلم در سطح بخشی و تعیین برنامه‌های درسی و توزیع کتب آموزشی برعهده دولت گذاشته شد. نقش روستاها (جوامع محلی) و تقسیم مسئولیت میان روستاها و دولت در امر آموزش ابتدایی تا اواخر قرن نوزدهم به روال فوق بوده است. طبق قوانین فالو(Fallou)(مصوب1850) و ژول فری(Jules Ferry) (مصوب 1881) به ترتیب،‌ آموزش ابتدایی و پایه, رایگان اعلام و به مورد اجرا گذارده ‌شد. در این اثنا، مسأله جدایی آموزش از دین و سیاست(Laicite) مطرح گردید و از ژوئیه 1904 تعلیمات ابتدایی پایه، رایگان و لائیک به صورت رسمی به مورد اجرا گذارده شد. در ارتباط با لائیسیته که به معنای پاک‌سازی ساحت مدرسه از هر نوع آموزش سیاسی و مذهبی است, نظام آموزشی فرانسه تجربه‌ای ویژه اندوخت که طی آن مخالفت‌های دولت و کلیسا نقش عمده‌ای در آن ایفا می‌نمود. نهایتا نتیجه کشمکش‌های میان کلیسا و دولت طی یک قرن به ایجاد دو نوع مدرسه با عناوین مدارس دولتی و خصوصی منجر گردید.

مطابق طرح دوری(Durry) طی سال1944، از حجم سنگین برنامه‌های آموزشی سیکل دوم آموزش متوسطه انتقاداتی به عمل آمد و برای نخستین بار، ازمدرسه واحد(Cole unique) سخن به میان آمد.از جمله دیگر اهداف طرح مذکور می‌توان به دسترسی به آموزش متوسطه جهت اخذ گواهینامه دیپلم(Baccalaureate)  تا سن18سالگی، گزینش نخبگان درحوزه صنایع، کشاورزی، تجارت، فعالیت‌های ذهنی، و اداری اشاره نمود.مطابق طرح فوق، هیچ کودک یا نوجوان فرانسوی به واسطه اعتقادات شخصی مذهبی خود از آموزش محروم نمی‌گردد.از این روی، هیچ نوع آموزش مذهبی درمدارس ارائه نمی‌گردد و این درحالیست که درخارج از مدارس، والدین از امکان فراهم‌سازی آموزش‌های لازم مذهبی برای فرزندان خود برخوردار می‌باشند.ازجمله مهم‌ترین ویژگی‌های طرح مدرسه فعال که برای نخستین بار درکشور روسیه، سوئیس، انگلستان، بلژیک و امریکا به مورد اجرا درآمد، می‌توان برمبنا بودن علایق دانش‌آموزان به عوض دروس مجزای آموزشی، توجه بر روحیه جمعی، آماده‌سازی کودکان جهت انجام پژوهشی،تدارک فهرست کتب، تقویت کتابخانه‌های مدرسه‌ای و گسترش مراکز آموزش عالی اشاره نمود. ضرورت بهره‌گیری از علم آموزش و علوم تربیتی در طراحی نظام آموزشی، بها دادن به واقعیات اقتصادی- اجتماعی، توضیح عینی و علمی وقایع، شکل‌پذیری فرهنگ و روش تفکر انتقادی، به کارگیری فعال انرژی، شناسایی شهروند آینده، آموزش مدنی و شهروندی از جمله ویژگی‌های نظام دموکراتیک آموزشی است که با اجرای طرح لانژون- والونLe plan Langevin-Wallon) ( 1947-1944)) طی چند دهه مورد استناد و استفاده در روند اصلاحات نظام آموزش فرانسه قرار گرفته است.

در قالب طرح بیلیر طی سال‌های57- 1956 ( la réforme Billières en ) انتقاداتی مطرح شد که از آن جمله می‌توان به ضرورت تغییر ساختار نظام آموزشی، ضرورت سازمان‌دهی مشاوره تحصیلی و همگانی نمودن آموزش، گسترش و تداوم آموزش غیر پایه برای آحاد جامعه و نامتناسب بودن آموزش رایج ویژه دانش‌آموزان عقب مانده ذهنی اشاره نمود.

ساختار حال حاضر نظام آموزشی کشور در خلال دهه‌های 60 و 70 دستخوش تغییرات تدریجی گردید که از جمله این تغییرات می‌توان به تفکیک مقاطع آموزش ابتدایی و متوسطه از یکدیگر اشاره نمود. از دهه 70 کشور فرانسه از افزایش قابل توجهی در توسعه و رشد نظام آموزش پیش دبستانی برخوردار گردیده است.در این اثنا، با توجه به تغییرات آموزشی کشور، امکان حضور کلیه کودکان گروه سنی 5-3 سال در کلاس‌های پیش دبستانی فراهم گردید. از سال 1967، سن حضور دانش‌آموزان در مدارس مقطع  آموزش پایه  بین رده‌های سنی 16-6 سال تعیین گردیده است.

مطابق قانون آبی(la loi haby de ) از ژوئیه سال1975، تنوع آموزشی در سیکل اول آموزش متوسطه ملغی شد و کولژ‌ها به ثبت‌نام از دانش‌ آموزان سال آخر ابتدایی در قالب آموزش رایگان و اجباری (تا رده سنی 16 سال) مبادرت نمودند. مدیریت نظام آموزش متوسطه، پیرو سیاست تمرکززدایی و قوانین مصوب سال‌های1983 و 1985میان دولت(وزارت آموزش و پرورش) و جوامع محلی، بخش‌ها، مناطق، مراکز کولژ و لیسه (دوره دوم آموزش متوسطه) تقسیم گردید. برخلاف مدیریت آموزش ابتدایی که از آغاز با مشارکت جوامع محلی همراه است، آموزش متوسطه تا ژانویه 1986 (طی180سال که از احداث نخستین لیسه‌های ناپلئون می‌گذشت) همچنان متمرکز و زیر سلطه مطلق دولت باقی مانده بود. تاثیر سیاست تمرکززدایی بر نظام متمرکز آموزش متوسطه همانند جنبش رهایی‌بخش کشور بوده است. مطابق قانون تمرکززدایی، به واسطه انتقال صلاحیت‌ها به نهادهای آموزش متوسطه، مدارس، محور اصلی نظم آموزشی محسوب گردید و در تطبیق سیاست‌های ملی با واقعیات محلی از آزادی عمل برخوردار شدند. تا پیش از تصویب قانون تمرکززدایی در آموزش متوسطه، کولژ و لیسه از جمله نهادهای آموزش عمومی ملی به شمار می‌آمدند.

ساختار و سیاست آموزشی

مقاطع آموزش پیش دبستانی، آموزش ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان مقاطع اصلی آموزشی کشور فرانسه را تشکیل می‌دهند. اکثریت شهروندان فرانسوی درمراکز آموزش متوسطه حضور یافته،دیپلم متوسطه دریافت نموده و برخی دیگر نیز به آموزش فنی و حرفه‌ای روی می‌آورند.

بر اساس آمار 2010-2009 وزارت آموزش و پرورش فرانسه بالغ بر 12 میلیون دانش آموز در مدارس این کشور به تحصیل مبادرت می‌نمایند.[۱] کشور فرانسه با برخورداری از تعداد 60 هزار مدرسه ابتدایی، به فراهم‌سازی تسهیلات آموزشی لازم برای دانش‌آموزان، در خلال 5 سال اول آموزش رسمی مبادرت نموده است. در3 سال اول آموزش رسمی، آموزش پایه در حوزه مهارت‌های پایه (ابتدایی ) ارائه گردیده و در دو سال باقی‌مانده دانش‌آموزان، آموزش‌های لازم را فراگرفته و مدارس ابتدایی را پشت سر می‌گذارند. مقطع آموزش متوسطه نیز خود به دو مرحله متوالی تقسیم می‌گردد که به نام سیکل یا دوره نام‌گذاری شده است. تقریباً کلیه کودکان رده‌های سنی 11 تا 15 سال در کولژ‌ها حضور  می‌یابند. تصمیم‌گیری‌های آموزشی درخصوص دروس تجدیدی، تعیین کلاس‌های بالاتر آموزشی،تغییر رشته تحصیلی با روند گفتگوی میان مدارس ( معلمان،کادر اجرائی و پرسنل دستیار)، اولیاء و نمایندگی‌های دانش‌آموزی صورت می‌گیرد. اگرچه معلمان به ابراز نظرات خود در شوراهای آموزشی مرکب از نمایندگان دانش‌آموزی،معلمان و والدین- مبادرت می‌نمایند،با این وجود والدین از حق تقاضای ورود دانش‌آموزان به مقاطع  بالاتر آموزشی و یا تقاضای تکرار سال تحصیلی گذشته برخوردار می‌باشند. درکلیه مدارس کشور،مشاوران متخصصی در جهت ارائه خدمات مشاوره  به دانش‌آموزان،والدین و معلمان در راستای برطرف‌سازی مشکلات آموزشی پیش روی دانش‌آموزان،در نظر گرفته شده است.در حال حاضر سال آخر ابتدایی نقطه آغازین آموزش کولژ می‌باشد که طی  آن دانش‌آموزان در خصوص برخی از موضوعات مورد علاقه خود به مطالعه پرداخته و به تعیین رشته تحصیلی مبادرت می‌نمایند.

اکثریت قریب به اتفاق دانش‌آموزان کشور فرانسه در مدارس تحت نظارت وزارت آموزش ملی آموزش می‌بینند. با این وجود درحدود 100 هزار دانش‌آموزان مواجه با  معلولیت‌های مختلف جسمانی، در مدارس استثنایی و تحت حمایت وزارت بهداشت و بالغ بر200 هزار دانش‌آموز در کولژ‌های کشاورزی به تحصیل مبادرت می‌نمایند. در مجموع  بالغ بر300 هزار دانش‌آموز رده  سنی بالای 16 سال  تحت دوره‌های کارآموزی-  قرار گرفته‌اند. گفتنی است که مدارس خصوصی بالغ بر 15% از دانش‌آموزان مقطع آموزش ابتدایی و20% از دانش‌آموزان مدارس مقدماتی متوسطه را تحت پوشش قرار داده‌اند. اکثریت مدارس خصوصی کشور در زمره مدارس کاتولیک بوده  و با دولت قرارداد آموزشی منعقد می‌نمایند.

آموزش پیش دبستانی

مهدکودک Eva Samuel kindergarten. برگرفته از سایت archdaily، قابل بازیابی از https://www.archdaily.com/

آموزش پیش دبستانی یکی از پایه‌های مهم نظام آموزشی فرانسه است که مرحله بین مهد کودک و دوره ابتدایی قرار می‌گیرد. دوره‌های آموزش پیش دبستانی در کشور فرانسه اختیاری و رایگان بوده و به منظور آموزش کودکان رده‌های سنی 6-2 سال در نظر گرفته شده است. آن دسته از کودکانی که تا روز اول سال تحصیلی مدارس به سن 2 سالگی رسیده باشند، مورد پذیرش واقع می‌گردند. کودکان رده سنی 2 سال(حدود 35% ) منحصرا در چارچوب مدارس و ظرفیت کلاس‌های آموزشی موجود و کلیه کودکان رده سنی3‌سال مورد پذیرش قرار می‌گیرند. با توجه به شرایط سنی کودکان، سه بخش برای کودکستان در نظر گرفته و کودکان بین این سه بخش تقسیم می‌شوند: بخش کودکان 3 ساله  بخش کودکان 4 ساله، وبخش  کودکان 5 ساله و برای کودکان زیر 3 ساله را نیز شامل می‌شود و به طور طبیعی بچه‌های شش ساله وارد دوره ابتدایی می‌شوند. تمام کودکان ساکن در فرانسه اعم از فرانسوی و غیر فرانسوی می‌توانند از این امکان آموزشی استفاده کنند. کمتر از 15% کودکان در مدارس خصوصی تعلیم می‌بنند و اصل لائیسیته و اختلاط پسر و دختر و برابری بین افراد را رعایت می‌کند و ساعات آموزشی نیز 26 ساعت در هفته است.

از سال 1995 میلادی، طرح آموزش واقعی پیش دبستانی با اهداف دقیق و کارآموزان متبحر به‌اجرا گذارده شد. درتمام مدت 26 ساعت آموزش در هفته، آموزش زبان فرانسه از امتیاز ویژه‌ای برخوردار بوده و تسلط شفاهی و آشنایی با نوشتار،تقویت قدرت احساس، تخیل و قدرت خلاقیت دانش‌آموزان از طریق پرداختن به  آموزش هنری توسعه می‌یابد.

از آنجایی که کشور فرانسه از تجربه فراوانی در ارائه آموزش پیش دبستانی به کودکان برخوردار می‌‎باشد، از این روی بیش از99% کودکان رده سنی3 سال در این مدارس حضور می‌یابند. رقم مذکور درخصوص کودکان رده سنی 2 سال به 2/35% بالغ می‌گردد. تحصیل در مدارس عمومی ‌پیش دبستانی رایگان می‌باشد. مدارس پیش دبستانی موسسات عمومی مستقل نیستند بلکه مسئولیت ساختمان و بودجه‌های مالی آن به عهده شهرداری است. این مدارس نیز توسط شهرداری‌ها احداث واداره می‌گردند. طبق قانون اصلاحیه آموزشی مصوب15جولای1989و قانون مصوب 1975کلیه کودکان فرانسوی رده سنی3 سال از امکان حضور در مهدهای کودک برخوردار می‌باشند.علاوه بر این, قانون مصوب 6 سپتامبر 1995 نیز که در خصوص نمایش ساختار و نحوه عملکرد مهدهای کودک تصویب گردیده بر تقویت خصیصه‌های بالقوه کودکان، به فعل در آوردن آن در جهت شکل‌گیری شخصیت آنان و فراهم آوردن بهترین امکانات در جهت موفقیت کودکان در مدارس و یادگیری بیشتر تأکید دارد.

گفتنی است درمهدهای کودک کشور فرانسه از تخصص‌های سرباز معلمان جهت آموزش کودکان استفاده می‌گردد چرا که خدمت سربازی درحال حاضر در کشور فرانسه به حالت تعلیق درآمده و با اجرای طرح جامع جذب سرباز معلم JAPD جایگزین گردیده است. از سوی دیگر،جهت جبران به حد نصاب نرسیدن تعداد ثبت نام کنندگان مهدهای کودک،که معمولاً در مناطق کم جمعیت وکوهستانی کشور رخ می‌دهد، کودکستان‌های بین منطقه‌ای تأسیس گردیده است که به ارائه خدمات آموزشی به کودکان نواحی مختلف مبادرت می‌نمایند. در مناطق کم جمعیت نیز کلاس‌های موقتی پاره‌وقت تشکیل می‌گردد.

متوسط آموزش هفتگی 26 ساعته به کودکان مقطع پیش دبستانی ارائه می‌گردد.

سیاست‌های آموزشی پیش دبستانی

مهم‌ترین سیاست آموزشی مقطع پیش‌دبستانی فرانسه بر این اصل استوار است که مراکز پیش‌دبستانی به عنوان ابزاری جهت برخورداری از برابری فرصت محسوب می‌گردند، چرا که کودکان از طریق به کارگیری زبان و توسعه این وسیله ارتباطی، به آماده‌سازی خود در جهت پرداختن به تمرینات ذهنی که لازمه موفقیت در مقاطع آموزش ابتدایی و کولژ است، مبادرت می‌نمایند.

در مهدهای کودک، اجرای بازی‌های مختلف از نقش مهمی ‌برخوردار می‌باشند، اما این امر بدین معنی نیست که درمراکز مذکور تدریس وجود ندارد. هیات نظارت ملی آموزش برفعالیت‌های اداری و آموزشی موسسات نیز نظارت می‌نماید. شورای مدارس نیز به بازدید حداقل یک بار در طول ترم از مدارس کشور مبادرت می‌نمایند. شورای نام‌برده همچنین به ارائه نظراتی درخصوص قوانین داخلی مدارس و تعیین برنامه‌های آموزشی هفتگی مدارس کشور مبادرت می‌نماید. چرخه آموزشی کشور سبب می‌گردد که تیم تدریس به تطبیق فعالیت‌های تدریس با روند آموزش و پیشرفت کودکان مبادرت نمایند. تیم تدریس  همچنین مسئولیت ارزشیابی میزان پیشرفت تحصیلی کودکان را بر عهده دارد. علاوه بر این تیم مذکور همچنین تعیین می‌نماید که کودکان ملزم به ثبت نام  در مدارس ابتدائی بوده و   یا می‌بایستی در سیستم آموزشی پیش دبستانی باقی بمانند.

از آنجایی که مدارس پیش دبستانی از نقش پیچیده‌ای در سیستم آموزشی کشور فرانسه برخوردار می‌باشند، از این روی مدرسین مراکز مذکور، مشابه مدرسین مدارس ابتدایی، دوره‌های آموزشی ویژه‌ای را گذرانده و پس  از گذراندن دوره3 ساله آموزشی (پس از اتمام تحصیلات آموزش متوسطه که به دریافت دیپلم متوسطه منتهی می‌گردد) به گذراندن دوره آموزشی2-1ساله تربیت مدرس در موسسات دانشگاهی تربیت معلم مبادرت می‌نمایند. پس از اتمام سال دوم آموزش دانشگاهی در مراکز تربیت مدرس، از دانشجویان موفق به عنوان معلمین مدارس دعوت به همکاری می‌گردد. معلمین مراکز آموزشی پیش دبستانی، به عنوان مدرسین رسمی نظام آموزش عمومی و ‌یا به عنوان مدرسین قراردادی مدارس خصوصی، از حقوق، وظایف و مسئولیت‌های مشابه معلمین مدارس ابتدایی برخوردار می‌باشند.

با وجود این که دوره پیش دبستانی رایگان و برای همگان قابل استفاده می‌باشد، اما با این حال، افزایش نرخ موالید درکشور فرانسه به وارد آمدن فشار بر پیکره نظام آموزشی کشور منجر گردیده است. به نحوی که افزایش غیرمنتظره نرخ زاد و ولد کودکان از سال2000 به بعد،‌ به انتظار بیش از17 هزار کودک در فهرست ثبت‌نامی منجر گردیده است. بنابر اعلام وزارت آموزش، طی سال 2002، مراکز آموزش پیش دبستانی با کاهش فضای آموزشی برای54 هزار کودک مواجه بوده‌اند که این امر خود به ایجاد مباحثاتی درخصوص تغییر امتیازات آموزشی از سنین پیش دبستانی به پایه منجر گردیده است.‌بیش از99درصد کودکان فرانسوی از رده سنی3 سال رهسپار مدرسه می‌گردند. افزون بر این، بالغ بر 5/35 درصد از کودکان به حضور در مراکز آموزشی،1 سال زودتر از موعد مقرر، مبادرت می‌نمایند.

تعداد مدارس پیش دبستانی در سال 2010-2009،حدود 16056 (که از این تعداد 133 خصوصی است)و 2539134 کودک در این مهد‌کودک‌ها آموزش دیدند.[۲]

برای ثبت‌نام کودک باید به شهرداری مراجعه کرد و با ارائه مدارک مربوط به محل سکونت، شهرداری طی یک معرفی‌نامه شمارا به نزدیک‌ترین مرکز پیش دبستانی معرفی می‌نماید.

کودک در هفته چهار روز یعنی دوشنبه و سه شنبه و پنجشنبه و جمعه به مدرسه پیش‌دبستانی می‌رود و روزهای چهارشنبه، شنبه و یکشنبه تعطیل است.بنابراین خانواده‌هایی که زوجین شاغل هستند روزهای چهارشنبه فرزندشان را در مهد کودک نگهداری می‌کنند. ساعت رسمی آموزشی از ساعت 8:45 الی 11:30 است و والدین برای آوردن فرزندشان مراجعه می‌کنند. مراکز پیش دبستانی دارای رستوران‌هایی هستند که به آن کانتین می‌گویند. فرزندان زوجین شاغل، در همان محل مدرسه در رستوران غذا می‌خورند و والدین آنها ساعت 4:30 برای تحویل گرفتن آنان مراجعه می‌کنند. ساعات بعداز ظهر جزئی ساعات آموزشی نیست بلکه ساعت استراحت و بازی محسوب می‌شود.  

آموزش ابتدایی

در کشور فرانسه آموزش کودکان با دوره پیش‌دبستانی از 3 سالگی آغاز و سیکل 1 نامیده می‌شود. تحصیلات دوره ابتدایی نیز از 6 سالگی شروع می‌شود و پنج سال به طول می‌انجامد و  شامل کلاس‌های آمادگی – یک سال – کلاس‌های ابتدایی – 2 سال – و کلاس‌های متوسطه – 2 سال – می‌باشد. در طی این دوره 5 ساله کودکان با خواندن و نوشتن و ریاضیات،  یک زبان خارجی ( معمولا زبان انگلیسی ) و تکنولوژی‌های مدرن مانند کامپیوتر آشنا می‌شوند. این دوره 5 ساله در چارچوب سیکل 2 و 3 صورت می‌گیرد.

دوره‌های آموزش دبستانی

آموزش دبستانی، اجباری، رایگان و خاص کودکان 6 تا 11 ساله است. مدت آموزش در این مرحله 5 سال است که به سه دوره تقسیم می‌شود:

  • دوره آمادگی (CP)  از 6 تا 7 سالگی ( برابر با کلاس اول ابتدایی ایران )؛
  • دوره مقدماتی (CE1)  کلاس اول از 7 تا 8 سالگی ( برابر با کلاس دوم ابتدایی ایران )؛
  • کلاس دوم (CE2) از 8 تا 9 سالگی ( برابر با کلاس سوم ابتدایی ایران )؛
  • دوره میانه کلاس اول (CM1) از 9 تا 10 سالگی ( برابر با کلاس چهارم ایران )؛
  • کلاس دوم (CM2) از 10 تا 11 سالگی ( برابر با کلاس پنجم ایران ).

برنامه‌های درسی دبستان

از سال 1995 میلادی برنامه‌های ملی جدیدی وضع گردید. در هر یک از این سطوح، برنامه آموزشی شامل 26 ساعت در هفته می‌باشد که در 9 نیم روز گنجانیده شده است. فعالیت‌های آموزشی بر حسب سه محور اصلی زیر که اوقات آموزشی در مدرسه را به سه بخش تقسیم می‌کند، جهت داده می‌شوند:

  • فرانسه ( 9 ساعت )؛
  • ریاضیات ( 5 ساعت )؛
  • تاریخ، جغرافی، تعلیمات اجتماعی، علوم و فن‌آوری (4 ساعت)؛
  • آموزش هنری، جسمانی و ورزش (6 ساعت).

آموزش زبان خارجی

آموزش زبان خارجی در سال 2006 میلادی، از کلاس  CE2 و در سال 2007 میلادی از کلاس CE1 آغاز شده است و تقریباً یک ساعت و نیم اختصاص به آموزش زبان خارجی دارد.

آموزش دینی

از آنجا که مدرسه ملی فرانسه «لائیک» است، آموزش دین وجود ندارد مگر در سه دپارتمان رن علیا،رن سفلی و موزل (Haut-Rhin / Bas-Rhin / Moselle) که وضعیت خاص به‌جای مانده از گذشته را حفظ کرده‌اند.

زنگ تفریح

میانگین زمان زنگ تفریح در مدارس ابتدایی، 15 دقیقه در نیمروز است.

مقررات درسی

مقررات دوگانه قانون مصوب سال 1975 مبین توجه به انطباق بیشتر آموزش با آهنگ خاص هر شاگرد می‌باشد: کودکانی که در پایان دوره آمادگی ( کلاس اول دبستان ) در دروس فرانسه و ریاضیات معلومات لازم را کسب نکرده باشند، نیز وارد کلاس اول دوره مقدماتی ( کلاس دوم دبستان ) می‌شوند و ضمن دنبال کردن برنامه این کلاس، به فراگیری دروس مذکور هم ادامه می‌دهند. در طی دوره مقدماتی ( کلاس‌های دوم و سوم دبستان ) شاگردانی که در درس‌های فرانسه و ریاضیات با مشکل مواجه هستند، می‌توانند روزی نیم ساعت جمعاً به مدت 2 ساعت در هفته، از آموزش تقویتی دروس مذکور استفاده کنند. به خاطر این تصمیمات و به لحاظ وضع بسیار انعطاف‌پذیر کلاس‌های مختلف از نظر ارتقاء کلاس، پیشرفت دانش‌آموزان بایستی بدون وقفه نمایان و یا حداقل،دفعات تکرار کلاسی ادامه یابد.

زندگی تحصیلی

انجمن اولیاء دانش‌آموزان در هر کودکستان و دبستان، از نمایندگان منتخب اولیاء تشکیل می‌شود. شورای مدرسه، از اجلاس مشترک انجمن اولیاء و شورای معلمان تشکیل می‌گردد و ریاست آن با مدیر مدرسه است. شورای مدرسه به صراحت در موارد زیر طرف مشورت قرار می‌گیرد: مقررات داخلی مدرسه، تشکیلات مربوط به مراقبت از کودکان، نحوه آگاهی دوجانبه و دریافت اطلاعات خانواده و معلمان از یکدیگر، نگهداری کودکان در خارج از ساعات کار مدرسه، ناهارخوری، فعالیت‌های مدسه در محدوده ساعات رسمی و بعد از وقت مدرسه، و بالاخره وضعیت بهداشت.

معلمان

در دبستان‌ها، معلمان مرد و زن به کار آموزش می‌پردازند. این معلمان در دانش‌سراهای مقدماتی تربیت شده‌اند. پذیرش در این دانش‌سراها، از راه انجام مسابقه ورودی که همه دیپلمه‌های متوسطه در آن حق شرکت دارند، صورت می‌پذیرد. در زمینه‌ی نوآوری در تربیت حرفه‌ای معلمان، تصمیمات مهمی اتخاذ گردیده که از سال 1979 به مرحله اجرا در آمده است. تربیت این معلمان سه سال طول می‌کشد و مشتمل است بر:

  • یک سال آموزش پایه که در پایان آن دانشجو – معلمان، متعهد انجام خدمت دولتی می‌گردند؛
  • دو سال آموزش تکمیلی که در بعضی قسمت‌ها با همکاری آموزش عالی انجام می‌شود. این دوره منتهی به دیپلم آموزش عمومی دانشگاهی و دیپلم معلمی می‌گردد؛
  • دوره آموزشی سه ساله نامبرده شامل فعالیت‌های علمی و کارآموزی‌های متعدد است.

اطلاعات بیشتر

  • از چه سنی آموزش عمومی اجباری است ؟ از سن 6 سالگی ثبت‌نام دانش آموز اجباری است و فقط دانش‌آموزانی می‌توانند از این امر استثنا شوند که بر اساس نظر کمسیون آموزش خاص تایید گردند.
  • دانش‌آموز در چه مدرسه‌ای می‌تواند ثبت نام کند ؟ در یک مدرسه دولتی یا خصوصی و یا تعلیم در منزل. درمورد اخیر شخص باید از پیش شهرداری و بازرس آموزشی را مطلع نماید و همه ساله این امر باید تکرار شود زیرا دولت باید از وضعیت تحصیلی و سلامتی دانش‌آموز مطلع گردد.
  • چگونه باید ثبت‌نام نمود ؟ مدارس دولتی در هر محله‌ای وجود دارد و شهرداری هر محله‌ای بر اساس وضعیت محل مسکونی و سطح کلاسی، دانش‌آموز را به نزدیک‌ترین مدرسه محل معرفی می‌کند.

اقدام برای ثبت‌نام

از آنجا که مسئولیت ثبت‌نام دانش آموز به عهده شهرداری محل می‌باشد، شخص متقاضی به شهرداری محل مراجعه و با ارائه مدارک زیر، معرفی‌نامه‌ای را برای دانش‌آموز مورد نظر اخذ می‌نماید.

مدارک لازم برای شهرداری

سند ازدواج یا برگه تایید خانواده(le livret de famille)، کارت شناسایی یا فتوکپی شناسنامه فرزند، قبض تلفن یا برق که به نام شخص متقاضی باشد زیرا آدرس منزل مسکونی در این قبض‌ها نوشته شده و دلالت بر اقامت در آن محل دارد، و دفترچه واکسیناسیون. هنگامی که مدارک مورد نظر توسط شهرداری پذیرفته و تایید گردید. شهرداری معرفی‌نامه‌ای به شخص می‌دهد تا برای ثبت‌نام به مدرسه معرفی شده مراجعه نماید. گفتنی است که از ماه آوریل برای سال تحصیلی جدید می‌توان اقدام نمود و اگر دانش‌آموز نیاز به تغییر مدرسه نداشته باشد همه ساله نیاز به تکرار ثبت نام نیست.

کولژ یا دوره راهنمایی

اصول

کولژها بر طبق قانون 11 ژوئیه 1975 با ساخت واحدی به وجود آمده‌اند و تمامی شاگردانی را که دوره دبستان را طی کرده‌اند، می‌پذیرند. کولژها دارای مسئولیت مضاعف زیر می‌باشند:

برخوردار ساختن تمام جوانان از یک فرهنگ یکنواخت به عنوان فرهنگ پایه، و راهنمایی تحصیلی و حرفه‌ای آنان برای نیل به هدف نخست، دیگر دانش‌آموزان به طور نظری بر حسب استعدادهایشان به گروه‌ها ( پایین رشته‌های تحصیلی ) تقسیم نشده، بلکه به منظور برخورداری از یک آموزش مشترک به کلاس‌های همانند بدون تمایز وارد می‌شوند و می‌توانند بر حسب مورد از برنامه‌های کمکی یا تکمیلی استفاده کنند.

راهنمایی‌های بعدی به صورت زیر تدارک دیده می‌شوند:

از سال سوم ( هشتمین سال تحصیلی ) از طریق انتخاب‌هایی که به شاگردان امکان می‌دهد درباره‌ی آن چه برایشان مرجع است آگاهی پیدا کنند و استعدادهای خود را بیازمایند، قسمتی از برنامه‌ی راهنمایی انجام می‌گیرد.

برخی از این انتخاب‌ها خصلت فنی دارند بدون آنکه هدف شغلی که این انتخاب‌ها نهایتاً بدان منتهی می‌شود، چندان مورد نظر باشد:

  • به وسیله‌ی ارائه‌ی اطلاعات به صورت گروهی و فردی به دانش‌آموزان و اولیاء آنان؛
  • بالاخره از راه گفت و شنودی که لازم است در جریان راهنمایی، به هنگام انتخاب‌های مهم بین خانواده، معلمان مشاور و راهنما انجام شود.

موارد درسی کولژ

برنامه‌های آموزش کولژ شامل دو دوره می‌باشد که هر دوره دو سال طول می‌کشد:

دوره‌ی مشاهده: کلاس اول و دوم کولژ ( به ترتیب سال‌های ششم و هفتم تحصیل )

دوره‌ی راهنمایی: کلاس‌های سوم و چهارم کولژ ( به ترتیب سال‌های هشتم و نهم تحصیل ) در طی این چهار سال، شاگردان تحصیلات مشترکی را که مواد درسی و ساعات هفتگی آن در زیر بیان می‌شود، دنبال می‌کنند:

  • مواد درسی: زبان فرانسه، ریاضیات، زبان خارجی؛
  • دوره مشاهده: 5 ساعت، 3 ساعت، 3 ساعت؛
  • ساعات هفتگی ( دوره راهنمایی ): 5 ساعت، 4 ساعت، 3 ساعت؛
  • تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، تعلیمات اجتماعی  3 ساعت 3 ساعت؛
  • علوم تجربی 3 ساعت  3ساعت؛
  • آموزش هنری   2 ساعت   2  ساعت؛
  • آموزش یدی و فنی    2 ساعت 2/1-1 ساعت؛
  • تربیت بدنی و ورزش    3 ساعت  3  ساعت.

بنابراین، ساعات هفتگی در دوره مشاهده 24 ساعت بوده و ممکن است ساعات زیر برای دروس فرانسه، ریاضیات و زبان خارجی به آن اضافه شود:

ساعت تقویتی ( برای هر یک از سه درس نام‌برده )، فعالیت‌های تکمیلی که معمولاً در مرکز اسناد و اطلاعات موسسات آموزشی انجام می‌شود در دوره‌ی راهنمایی، ساعات دروس هفتگی علاوه بر 2/1 24 ساعت مذکور در جدول، شامل دو یا سه ساعت دیگر نیز می‌شود که صرف آموزش موادی می‌گردد که دانش‌آموزان ناگزیرند از بین مواد زیر انتخاب نمایند.

  • زبان لاتین، زبان یونانی، زبان خارجی دوم: 3 ساعت؛
  • مواد انتخابی در زمینه‌ی تکنولوژی: تقویت زبان خارجی اول،2 ساعت.

در صورتی که دانش‌آموزان بخواهند، البته به صورت اختیاری انتخاب یکی دیگر از موادی که در بالا آمده برای آنان هست. برای دروس فرانسه، ریاضیات، زبان‌های خارجی نیز برنامه‌های کمکی پیش‌بینی شده است که در متن ساعات درس منظور و به صورت آموزش غیر یکنواخت، منطبق با نیازهایی هر دانش‌آموز انجام می‌یابد.

آموزش حرفه‌ای مقدماتی

دانش‌آموزانی که در پایان کلاس دوم کولژ ( سال هفتم تحصیل ) حداقل 14 و حداکثر16 سال داشته باشند و بخواهند یک دوره‌ی آموزش حرفه‌ای مقدماتی ببینند می‌توانند وارد کلاس‌های حرفه‌ای مقدماتی سطح معمولی و کلاس‌های مقدماتی کارآموزی بشوند. هدف از تشکیل کلاس‌های حرفه‌ای مقدماتی سطح معمولی آن است که دانش‌آموزانی که دست کم 14 سال دارند، در انتخاب حرفه یاری دهند. به این منظور، اطلاعاتی در زمینه‌ی بسیاری از حرفه‌های نزدیک به هم به آنان داده، امکان به کار انداختن استعدادها و سنجش آن را در اختیار ایشان قرار می‌دهند. کلاس‌های مقدماتی که کارآموزی، افراد 14-15 ساله‌ای را که مسیر شغلی خود را انتخاب کرده‌اند، می‌پذیرند. آموزش در این نوع کلاس‌ها به طور متناوب است بدین معنی که شاگردان – قسمتی از وقت خود را در موسسه آموزشی و قسمتی از وقت خود را در موسسه‌ی آموزشی و قسمتی را در کارخانه‌ای می‌گذرانند که برای کارآموزی آنان نظر گرفته شده است.

تعداد شاگردان

علی الاصول تعداد شاگردان هر کلاس در کولژ 24 نفر است. بادر نظر گرفتن مقتضیات ممکن است این تعداد به حداقل 16 نفر تقلیل یاحداکثر به 30 نفر برسد. موسسات آموزشی که کلاس‌های مذکور با تعداد بین 25 نفر دانش‌آموز در آن‌ها دایر گردد، حق دارند به میزان یک ساعت هفتگی به ازاء هر شاگرد مازاد بر 24 نفر، اعتبار کافی دریافت کنند.

اصول

هدف راهنمایی، کمک به شاگرد در طی دوره‌ی آموزشی است به نحوی که از روی شناخت علت، به انتخاب تحصیلی و شغلی بپردازد. بنابراین، راهنمایی جزء انفکاک‌ناپذیر آموزش و پرورش می‌باشد و مبتنی است بر: مشاهده‌ی مستمر شاگردان، اطلاع در مورد دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان، گفت و شنود بین اعضاء گروه  به شرحی که خواهد آمد مرکب است از شاگرد، معلمان او، اولیاء دانش‌آموز و حتما مشاور راهنما مشورت و هماهنگی بین اعضای شورای کلاس، این شورا به طوری که بعداً خواهیم گفت از معلمان هر کلاس، دو نفر نماینده از طرف اولیاء 2 نفر نماینده شاگردان کلاس، به ریاست رئیس مدرسه یا نماینده‌ی او تشکیل می‌شود. ممکن است راهنمایی تعلیماتی، مشاور راهنما، پزشک، مددکار اجتماعی و مربی بهداشت نیز در این شورا شرکت کنند.

این تلفیق و هماهنگی نظرات منتج ارائه پیشنهاد راهنمایی می‌شود و در صورت انطباق با نظری که قبلاً خانواده در این زمینه اعلام داشته است به عنوان تصمیم راهنمایی تلقی می‌گردد. چنانچه پیشنهاد مذکور منطبق با نظر خانواده نباشد، خانواده در صورت تمایل می‌تواند از کمیسیونی که عهده‌دار این امور است درخواست رسیدگی نماید یا آنکه موافقت خود را با شرکت فرزند خود در امتحانی که در این باره برگزار می‌شود، اعلام دارد. ضوابطی خاص برای پذیرش دانش‌آموزانی که در مدارس دولتی ادامه دهند.

شورای دبیران

این شورا متشکل از دبیران هر کلاس و هر سه ماه یک بار به منظور رسیدگی به وضع تحصیلی یکایک شاگردان و ارائه‌ی پیشنهادات مربوطه به راهنمایی آنان تشکیل می‌شود. مشاور راهنمایی می‌تواند در فعالیت‌های این شورا شرکت کنند.

شورای کلاس

این شورا در پایان هر سه ماه تحصیلی به ریاست رئیس مدرسه یا نماینده‌ی او تکمیل می‌گردد و مرکب است از دبیران کلاس، 2 نفر نماینده از طرف اولیاء دانش‌آموزان 2 نفر نماینده از طرف دانش‌آموزان کلاس راهنمایی تعلیماتی، مشاور راهنما پزشک مدرسه و مددکار اجتماعی  و مربی بهداشت نیز می‌توانند در آن شرکت کنند.

شورای کلاس دارای نقش دوگانه‌ی زیر است: از یک طرف با توجه به نظرات و توصیه‌هایی که توسط شورای دبیران شده است و نیز اطلاعاتی که توسط اعضاء فراهم می‌شود، نظر و پیشنهاد مربوط به تحصیلات شاگرد را به شکل نهایی ارائه می‌کند و از سوی دیگر به بررسی تمام مسائل آموزشی و پژوهشی مربوط به وضع کلی کلاس می‌پردازد.

گروه تربیتی

گروه تربیتی که مسئولیت هر دانش‌آموز را به عهده دارد از خود دانش‌آموز، دبیران و اولیاء او و احتمالاً مشاور و راهنما تشکیل می‌شود. این گروه نقش مشورتی دارد و در جهت بهبود وضع تحصیلی و راهنمایی مطلوب رابطه‌ی گفت و شنود مستمر بین اعضاء خود برقرار می‌نماید.

زندگی تحصیلی

در هر کولژ یا دبیرستان، کارکنان، اولیاء دانش‌آموزان همراه با خود شاگردان، یک مجمع تحصیلی تشکیل می‌دهند. این مجمع از میان اعضای خود، در هر یک از رده‌های سه گانه مذکور، تعداد معینی نماینده برای عضویت در شورای موسسه انتخاب می‌کند. شورای موسسه به ریاست رئیس موسسه تشکیل می‌شود و نقش آن عبارت است:

  • تصویب بودجه و مقررات داخلی موسسه؛
  • ارائه‌ی نظرات و پیشنهادات لازم در مورد کار مدرسه از لحاظ آموزشی و پژوهشی؛
  • و نیز درباره‌ی سایر مسائل مربوط به وضع مدرسه و مجمع مدرسه و مجمع تحصیلی ( مرکب از دانش‌آموزان، اولیاء آنان و کارکنان مدرسه ) به شکل محدود.

این شورا، شورای انضباطی را تشکیل می‌دهد.

گواهینامه‌های تحصیلی

شاگردانی که به سن 14 سالگی رسیده‌اند، می‌توانند در امتحانات گواهینامه‌ی تحصیلات ابتدایی شرکت کنند. از سال 1981 به کسانی که دوره‌ی آموزشی کولژ را می‌گذرانند، مدرکی به نام گواهینامه‌ی تحصیلات کولژ اعطاء می‌گردد. این گواهینامه، جانشین گواهینامه دوره‌ی اول متوسطه می‌باشد و در پایان سال چهارم کولژ داده می‌شود، خواه با توجه به نتایج ارزشیابی مستمر معلومات شاگرد در کولژهای دولتی و غیردولتی طرف قرار داد دولت، خواه بعد از امتحانی که در موسسات غیردولتی که قراردادی هم با دولت ندارند، برگزار می‌شود یا در مورد داوطلبانی که بدون ورود به مدرسه، به طور آزاد ( متفرقه ) امتحان می‌دهند.

دبیرستان

مقطع آموزش تکمیلی متوسطه (لیسه) نیز مدت زمان 3 سال به طول می‌انجامد. دبیرستان‌ها دانش‌آموزانی را که دوره کولژ را تمام کرده باشند، می‌پذیرند و باتوجه به زمینه راهنمایی‌شان آنان را طی دوره سه ساله دبیرستان یعنی سال‌های دهم، یازدهم و دوازدهم تحصیل، در یکی از رده‌های زیر تربیت می‌کنند: در جهت دیپلم تحصیلات متوسطه، در جهت دیپلم فنی و در جهت گواهی فنی. مجموع سنوات آموزشی تحصیلات پیش دانشگاهی کشورفرانسه 12سال به طول انجامیده و به اخذ مدرک دیپلم متوسطه(Baccalaureate (Bac)) منتهی می‌گردد. امتحانات دیپلم تحصیلات متوسطه شامل دروس اجباری و انتخابی است. دیپلم تحصیلات متوسطه مبین درجه‌ای از فرهنگ عمومی است و معرف آمادگی فرد برای آن که مستقیماً به شغل معینی بپردازد، نمی‌باشد. دیپلم مذکور به منزله مجوز ادامه تحصیل فرد در دانشگاه یا در مدارس سطح بالا که مدرسه بزرگ نامیده می‌شوند (در زمره مدارس عالی به حساب می‌آید) و یا در بخش‌های تربیت تکنسین عالی است.

گفتنی است که طی مقطع آموزشی دبیرستان دانش‌آموزان به سوی 3 محور تحصیلی ذیل هدایت می‌گردند:

الف: محورآموزشی که به آموزش متوسطه عمومی و فنی منتهی گردیده و مشتمل بر یک دوره آموزشی 2ساله دیگر می‌باشد که دانش‌آموزان در سن 15 سالگی آن را به اتمام رسانده و بر اساس نتایج تحصیلی خود در یکی از زمینه‌های ذیل آموزش می‌بینند:

  • دوره 3 ساله آموزش عمومی(مشتمل بر رشته‌های ریاضی فیزیک،علوم تجربی،اقتصاد...) که به احراز دیپلم متوسطه(BAC) منتهی می‌گردد؛
  • دوره 3 ساله تکنسین رشته‌های مکانیک، الکترونیک،عمران،فیزیک،شیمی،بازرگانی و.. که به احراز دیپلم تکنیسین(B.T.) منتهی می‌گردد؛
  • دوره 2 ساله آموزشی که منتهی به احراز گواهینامه تحصیلات حرفه‌ای(BEP) نظیر اتومکاتیک، بدنه ماشین، تراشکاری، جوشکاری، ریخته‌گری و.... می‌گردد.

ب: محور آموزشی که به تحصیلات فنی و حرفه‌ای مشتمل بر دوره3 ساله آموزشی و احراز گواهینامه توانایی حرفه‌ای(CAP)منتهی می‌گردد. دراین محور دانش‌آموزان رده‌های سنی 17- 16سال به تحصیل در250 رشته تخصصی مبادرت می‌نمایند.

ج: محور آموزش حرفه‌ای که بر آموزش حرفه‌ای3- 1سال مشتمل بوده و  به احراز گواهینامه تحصیلات حرفه‌ای(CEP)منتهی می‌گردد.

ساختار آموزشی

طول دوره تحصیل در لیسه، 3 سال تمام با مشخصات به شرح ذیل می‌باشد:

  • سال اول:‌ از سال اول مقطع آموزش تکمیلی متوسطه (لیسه) تحت عنوان کلاس تعیین کننده(Classe de Determination) یاد می‌گردد، چرا که تحصیلات مقاطع بالاتر طی این سال برحسب عملکرد دانش‌آموزان مشخص می‌گردد. با توجه به عدم تجانس سطح ورودی دانش‌آموزان،3 ماه اول آموزش به مرور و استحکام‌بخشی به آموخته‌ها و روش کار (یادداشت‌برداری، سازماندهی‌کاری، فراهم‌سازی مقدمات تحقیقات کتابخانه‌ای و …) اختصاصی دارد؛
  • سال دوم: طی سال دوم لیسه، دانش‌آموزان برحسب عملکرد تحصیلی خود، طی سال نخست لیسه، به یکی از 3شاخه دیپلم متوسطه عمومی، دیپلم تکنولوژیک و یا دیپلم حرفه‌ای هدایت می‌گردند؛
  • سال سوم (سال پایانی لیسه): پس از کسب موفقیت دانش‌آموزان در آزمون زبان فرانسه که در پایان سال دوم مقطع لیسه برگزار می‌گردد، دانش‌آموزان برحسب شاخه انتخابی و نوع دیپلم به گذراندن سایر دروس طی سال سوم لیسه مبادرت نموده و نهایتاً در آزمون پایانی شرکت می‌نمایند.

اهداف آموزشی

از جمله مهم‌ترین اهداف ملی دوره آموزش لیسه (سیکل دوم آموزش متوسطه) می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

  • دستیابی به شناخت‌ رشته‌ای (تحصیلی)به عنوان زیر بنای فرهنگ و کارآموزی؛
  • دستیابی به روش‌کاری منسجم به منظور برخورداری از استقلال در تنظیم برنامه کار فردی و گروهی و تقویت حس مسئولیت‌پذیری؛
  • هدایت مناسب دانش‌آموزان به ادامه تحصیل و اشتغال در بازار کار.

مدیریت آموزشی

مدیریت نظام آموزش متوسطه، پیرو سیاست تمرکززدایی و قوانین مصوب سال‌های1983 و 1985میان دولت(وزارت آموزش و پرورش) و جوامع محلی، بخش‌ها، مناطق، مراکز کولژ و لیسه (دوره دوم آموزش متوسطه) تقسیم گردیده است. تاثیر سیاست تمرکززدایی بر نظام متمرکز آموزش متوسطه همانند جنبش رهایی‌بخش کشور بوده است. مطابق قانون تمرکززدایی، به واسطه انتقال صلاحیت‌ها به نهادهای آموزش متوسطه، مدارس، محور اصلی نظم آموزشی محسوب گردیده و در تطبیق سیاست‌های ملی با واقعیات محلی از آزادی عمل برخوردار می‌باشند. بدین ترتیب، مأموریت مدارس دولتی، فراتر از آموزش تلقی گردیده است. به نحوی که در تدوین سیاست‌های توسعه و عمران، نواحی، بخش‌ها و مناطق، به ویژه مناطق محروم و حاشیه‌ای شهرها از نقش فعال‌تری برخوردار گردیده‌اند. برخلاف مدیریت آموزش ابتدایی که از آغاز با مشارکت جوامع محلی همراه است، آموزش متوسطه تا ژانویه 1986 (طی180سال که از احداث نخستین لیسه‌های ناپلئون می‌گذشت) همچنان متمرکز و زیر سلطه مطلق دولت باقی مانده بود.

پیرو سیاست تمرکززدایی، نقش دولت در آموزش عبارت از تعریف اهداف ملی آموزشی، تدوین سیاست‌های آموزشی و اداری، پرداخت حقوق کادر آموزشی، سرمایه‌گذاری درحوزه تأمین تجهیزات و نرم‌افزارهای آموزشی، ابزار دیداری و شنیداری، ابزار تخصصی الکترونیک و ابزار ارتباطی از راه دور می‌باشد. مهم‌ترین نقش بخش‌ها، مناطق و جوامع محلی عبارت از برنامه‌ریزی فعالیت‌هایی همچون تدریس، بسیج سرمایه‌گذاری، گردش امور جاری نهادهای آموزشی و برقراری رابطه سازنده میان جامعه و نظام آموزشی می‌باشد.از جمله مهم‌ترین نقش‌های تعیین‌کننده مناطق و جوامع محلی (با مشارکت شهرداری‌ها) در زمینه برنامه‌ریزی فعالیت‌های آموزشی می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

  • تعیین نیازمندی‌های آموزشی موجود در سطح منطقه‌ای؛
  • تدارک برنامه سرمایه‌گذاری در جهت برطرف نمودن نیازهای آموزشی منطقه؛
  • پیش‌بینی و تدارک نقشه استقرار مدارس،  با توجه به تحولات آماری  جمعیت، تحت پوشش و نیازها و امکانات موجود در منطقه؛
  • پیش‌بینی انواع آموزش و کارآموزی حرفه‌ای مورد نیاز در منطقه در چهارچوب آموزش متوسطه.

گفتنی است که موارد مذکور، از جمله وظایفی است که نظام آموزشی به مناطق و جوامع محلی محول نموده است. علاوه براین، تا پیش از تصویب قانون تمرکززدایی در آموزش متوسطه، کولژ و ویسه از جمله نهادهای آموزش عمومی ملی به شمار می‌آمدند. از مورخه 22 ژوئیه 1983، با انتقال صلاحیت یه جوامع محلی، از مدارس متوسطه به عنوان نهادهای آموزش عمومی محلی یاد می‌گردد.پیرو اجرای قانون تمرکززدایی، مناطق به مشخص‌سازی برنامه‌های لازم جهت سرمایه‌گذاری مبادرت می‌نمایند، که از آن جمله می‌توان به هزینه پیش‌بینی شده بازسازی یا نوسازی ساختمان‌های آموزشی اشاره نمود. پس از تأیید شورای منطقه، بر مبنای فهرست برنامه‌های تدارک یافته، دولت خود را به تأمین کادر آموزشی یا اداری مورد نیاز مناطق متعهد می‌نماید. گفتنی است که نوع و کیفیت آموزش ارائه در هر منطقه، با توجه به نقشه استقرار مدارس و با نظارت بازرسین آکادمیک مناطق تضمین می‌گردد. بدین ترتیب پیرو قانون تمرکززدایی که از آموزش تحت عنوان اولویت ملی یاد نموده است،‌ انتقال صلاحیت‌ها به جوامع محلی، بخش‌ها و مناطق به صورت تدریجی صورت گرفته و واحدهای مربوطه، عهده‌دار مسئولیت سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی امور جاری نظیر نوسازی و تجهیز نهادهای آموزشی و ایاب و ذهاب دانش‌آموزان در سطح کولژ و ویسه می‌باشند.

نهادهای مدیریتی

در چهارچوب سلسله مراتبی وزارت آموزش و پرورش فرانسه، مسئولیت  اداره کلیه مدارس آموزش متوسطه عمومی بر عهده مراکر ذیل می‌باشد:

شورای اداری مدارس متوسطه

شورای مذکور عهده‌دار کلیه امور مرتبط با حیات آموزشی، اخلاقی و مالی نهاد آموزشی متوسطه (با توافق شورای اداری) می‌باشد.

شورای فوق‌الذکر از نمایندگان انتخابی متشکل از کادر اداری (به نسبت یک دوم) و نمایندگان دانش‌آموزی ترکیب یافته است.گفتنی است که مجموع افراد مذکور، اعضای دائمی شورای اداری مدرسه را تشکیل می‌دهند. ریاست شورای اداری نیز با بازرسی آکادمی و در غیاب او با مدیر مرکز آموزش متوسطه می‌باشد.

کمیسیون دائمی مدارس متوسطه

ترکیبی از اعضای دائمی شورای اداری کمیسیون دائمی مدارس نیز حضور دارند. کمیسیون مذکور، به پیگیری مسائل مطرح در شورای اداری مبادرت می‌نماید. علاوه بر این، مسائلی که در رابطه با امور متفرقه، طی سال تحصیلی توسط مدیر مدارس مطرح می‌گردد، به این کمیسیون ارجاع می‌گردد. شورای انضباطی و شورای نظارتی از جمله دیگر نهادهای اجرایی دست‌اندرکار اداره امور آموزش متوسطه به شمار می‌آیند که هر یک عهده‌دار مسئولیت حفظ انضباط و نظارت بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، ارائه اطلاعاتی در خصوص تعلیمات انضباطی کمیسیون دائمی و یا ارائه راهنمایی تحصیلی شورا به والدین دانش‌آموزان می‌باشند.

شورای کلاسی

درکلیه کلاس‌های آموزش متوسطه، شورای کلاسی تحت نظارت مدیر تابع با لیسه و یا نماینده وی تشکیل می‌گردد. اعضای شورای فوق از کادر آموزشی و کادر نظارت بر کلاس، نمایندگان والدین دانش‌آموزان و 2نماینده دانش‌آموزی متشکل می‌گردد. وظیفه اصلی شورای مذکور، بررسی جریان یاددهی– یادگیری و آموزشی است. جلسات شورای کلاسی3 بار در سال و با حضور مشاور مرکز اطلاعات و راهنمایی (CIO) در جهت هدایت شخصی دانش‌آموزان به منظور ادامه تحصیل یا کارآموزی آنان تشکیل می‌یابد. شورای کلاسی، مؤثرترین واحد ساختاری در حوزه مشاور تحصیلی و شغلی نظام آموزش فرانسه محسوب می‌گردد.

پیش از تشکیل جلسات شورای فوق، نماینده کلاس به گردآوری و ارائه شناسنامه‌های درسی دانش‌آموزان به شورای کلاسی مبادرت می‌نماید.لازم به ذکر است که کلیه نمرات هفتگی و نظرات والدین و مربیان در این شناسنامه انعکاس می‌یابد.نظرات شورای کلاسی، در صورت ضرورت، از طریق مدیر مرکز آموزش متوسطه به طور کتبی به والدین دانش‌آموزان ابلاغ می‌گردد.در صورتی که والدین با نظر شورای کلاسی مبنی بر تغییر رشته موافق نباشد، الزاماً مجبور به موافقت با تکرار پایه می‌باشند.

مراکز اطلاع‌رسانی و مشاوره تحصیلی

مطابق قانون مصوب ژوئیه 1971و متمم اصلاحیه آن مصوب فوریه1980، به منظور اطلاع رسانی و مشاوره دانش‌آموزان دوره متوسطه، خدمات اطلاع‌رسانی تخصصی ویژه‌ای در سطح ملّی، آکادمی و محلی به دانش‌آموزان ارائه می‌گردد. به منظور عرضه خدمات مذکور، ساختار لازم تحت عنوان تأسیس مراکز اطلاعاتی و مشاوره‌ای صورت گرفته و بالغ بر519 مرکز اطلاع‌رسانی و مشاوره تحصیلی(CIO) احداث گردیده است. به طورکلی می‌توان گفت که به ازای1500 دانـش‌آموز، 1 مشاور تحصیلی به خدمت و پذیرش مراجعات دانش‌آموزان و والدین آنان مبادرت می‌نماید. از جمله مهم‌ترین خدمات مراکز فوق می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

  • بررسی منظم عملکرد دانش‌آموزان از بدو ورود آنان به کولژ؛
  • تطبیق برنامه‌های درسی دانش‌آموزان با میزان توانایی‌های آنان؛
  • مشاوره و هدایت تحصیلی دانش‌آموزان به سوی آموزش و کارآموزی مناسب؛
  • خدمات مشاوره گزینش شغلی با توجه به توانایی‌ها و علایق دانش‌آموزان، مطابق با پیشرفت اقتصادی کشور.

لازم به ذکر است که خدمات مذکور، از طریق گردآوری و توزیع اطلاعات توسط دفتر ملّی اطلاعات آموزشی و شغلی درسطح منطقه‌ای و مراکز اطلاع‌رسانی و مشاوره‌ای در سطح نواحی تقویت و تکمیل می‌گردد. دفاتر مذکور، از شعباتی در هر آکادمی برخوردار بوده و عهده‌دار وظایف فوق الذکر می‌باشند.همان گونه که در بالا نیز بدان اشاره گردید، در سطح ناحیه‌ای، مشاهده پیوسته وضعیت عملکرد دانش‌آموزان و هدایت آنان به سوی آموزش‌های حرفه‌ای، تکنولوژیک یا عمومی بر عهده مراکز اطلاع‌رسانی و مشاوره تحصیلی می‌باشد.

علاوه بر این، مراکز مذکور، عهده‌دار مسئولیت هدایت نوجوانان شاغل یا جویای کار و مایل به کسب مهارت جدید یا بهبود مهارت ارتقاء شغلی خود می‌باشند. افزون بر این، تشکیل گردهم‌آیی افراد علاقه‌مند، ذی نفع و ذی ربط به منظور آگاه‌سازی جوامع محلی از امکانات کارآموزی و شغلی نیز از جمله دیگر وظایف مراکز فوق محسوب می‌گردد.مشاورین تحصیلی که رابط مراکز و مدارس بوده و در شورای کلاسی نیز حضور دارند، با مشاهده منظم و اطلاع پیوسته از پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، موظف به ارائه راهنمایی‌های لازم و به موقع به آنان می‌باشند.گفتنی است که بهره‌مندی از این چنین مشاوره‌هایی برای کلیه دانش‌آموزان اعم از دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل مقطع متوسطه و دانش‌آموزان فعال در بازار کار یا کارآموزی حرفه‌ای و تکنولوژیک الزامی است.

به موازت ایجاد مراکز اطلاع‌رسانی و مشاوره تحصیلی، مراکز اسناد و اطلاعات در اکثر مدارس تأسیس گردیده است.پیرو قانون راهنمایی طی سال1989، بر ضرورت استقرار مراکز اسناد و اطلاعات در مدارس آموزش متوسطه تأکید گردیده است. درمراکز فوق، علاوه بر کتب و نشریات مفید، ابزار و تجهیزات چند رسانه‌ای، انواع انتشارات اطلاعاتی حقوقی، آماری، جغرافیایی مدارس، تاریخچه آموزش و پرورش و سیاست‌های آموزشی به تفکیک سطوح مختلف آموزشی و مسائل روز مرتبط با آموزش و پرورش، فرهنگ، علم و تکنولوژی جهت مطالعه و بهره‌منـدی دانش‌آموزان، کادر آموزشی و والدین دانـش‌آموزان در دسترس می‌‌باشد.

طرح اصلاحات "کلود تلو" 

Claude Allègre. برگرفته از سایت babelio، قابل بازیابی از https://www.babelio.com/

در سال  2005 بودجه آموزش و پرورش فرانسه اولین بودجه حکومتی بودکه درطی ۱۰ سال ‪ ۲۳درصد رشد داشت، و حال آن که این کشور با افزایش ‪ ۵۰۰ هزار دانش‌آموز مواجه بوده است. امروزه در فرانسه سالانه ‪ ۶۰هزار دانش آموز بدون گرفتن دیپلم متوسطه، مدرسه را ترک می‌کنند و اگر مدرسه نتواند همین رسالت اولیه سنتی خود را درست ایفا کند، این بی‌عدالتی بیشتر خواهد شد و به یقین همین فرزندان از مدرسه گریخته خانواده‌های کارگر مهاجر، مهندسان آینده نخواهند شد

طرح‌های اصلاحی وزیرفعلی آموزش و پرورش فرانسه حتی به دوران پیش از "لوک فری"(Luc Ferry) و زمان وزارت "کلود آلگر"(Claude Allègre) دردولت سوسیالیست ژوسپن برمی‌گردد. فرانسویان به یاد دارند که لوک فری در زمان وزارت خویش به پایین بودن سطح درک و سواد دانش‌آموزان اشاره کرد و فقدان یک پایه اولیه مناسب و لازم را در میان آنان تاسف بار خواند. اشاره فری بطور مستقیم به دانش‌آموزانی بود که حتی املای درست کلمات و صرف افعال فرانسه را نمی‌دانند و با این وضع به کلاس بالاتر نیز می‌روند. با این همه سخن فری بی‌جا نبود، او گرچه در دسته‌بندی‌های سیاسی فرانسه دارای جایگاه نبود ولی به عنوان یک کارشناس عالی‌رتبه سالیان درازی کمیسیون‌های آموزش و پرورش را ریاست و برنامه‌ریزی کرده بود. گزارش تلو تاکید دارد که وظیفه نظام آموزشی، فقط آموزش برخی مواد درسی به دانش‌آموز نیست و این نظام باید شیوه‌های زندگی و قواعد رفتار اجتماعی را نیز به دانش‌آموزان بیاموزد. تلو معتقد است که آموزش‌های دوران مدرسه کمتر به درد دوران بزرگسالی افراد خورده و آنان نتوانسته‌اند از این آموزش‌ها در زندگی و اجتماع خود بهره‌برداری لازم را کنند.

مسئله اصلاحات در آموزش و پرورش فرانسه تازگی ندارد و قدمت آن حداقل به صد سال گذشته می‌رسد. زمان‌های کلیدی در روند تکوین این‌اصلاحات را می‌توان به پنج دوره تقسیم کرد:

دوره آموزش اجباری "ژول فری" وزیر وقت و بانی آموزش و پرورش نوین فرانسه درسال ‪ ۱۸۸۲است که از آن زمان به عنوان دوران کلیدی شروع اصلاحات در وزارت آموزش پروش این کشور نام می‌برند. ژول فری مقرر ساخت که آموزش اجباری و رایگان است و همگان باید آنچه یاد گرفتنی است فراگیرند.

طرح "لانژون والون" درسال ‪ ۱۹۴۵درباره دمکراتیک ساختن آموزش عمومی و رسیدگی به شانس و فرصت برابر برای همگان. نظام طبقاتی فرانسه دراین طرح عقب‌نشینی می‌کند و این طرح صرف نظر از جایگاه شغلی هر فرد، به ارتقای فرهنگ عمومی توجه ویژه می‌کند.

طرح "کولژ یگانه" "والری ژیسکار دستن "رئیس جمهوری وقت فرانسه درسال ‪ ۱۹۷۴به عنوان سومین دوران کلیدی اصلاحات در وزرات آموزش و پرورش نام برده می‌شود.این طرح برای دستیابی هر فرد فرانسوی به حداقل فرهنگ لازمی است که از راه تعلیم و تربیت باید تحصیل شود.

سال ‪ ۱۹۷۸میلادی، سالی است که "کریستیان بولاک"( Christian Beullac) وزیر فراموش شده کابینه "ریمون بار" طرح "آموزش متنوع" را مطرح کرد تا زمینه قبولی دانش آموزان را افزایش دهد.و در نهایت سال ‪ ۲۰۰۴میلادی است که آخرین طرح اصلاحات در عرصه آموزش ملی "بازتعریف مهارت و دانش‌ها در مدرسه" مطرح شد.

وجه مشترک همه این طرح‌ها که هر یک در پی کمال دیگری آمده است، کاستن از افت تحصیلی و نوسازی نظام آموزشی است که در هر دوره و هر دولت تکرار و مطرح شده است[۳].

آمار آموزش و پرورش

آمار آموزش و پرورش 2009 تا 2010 در کشور فرانسه طی سال‌های 2009 تا 2010 به شرح زیر است[۴]:

  • تعداد کل دانش‌آموزان 12537138 نفر؛
  • تعداد دانش‌آموزان دبستانی 6647090 نفر؛
  • تعداد دانش‌آموزان راهنمایی 3206112 نفر؛
  • تعداد دانش‌آموزان دبیرستانی 2683935 نفر؛
  • تعداد کل پرسنل 1066356 نفر؛
  • تعداد معلمان 852907 نفر؛
  • تعداد کل مدارس 65657 باب؛
  • تعداد مدارس دولتی 54280 باب.

آموزش عالی

آموزش عالی فرانسه از سنتی دور منشا می گیرد و اکنون یکی از متنوع‌ترین و کارآمد‌ترین نظام‌های آموزشی در جهان محسوب می‌شود. این نظام آموزشی اصالت خود را به عنوان یک نظام عمومی قوی که بخشی از هزینه‌های آن توسط دولت فرانسه پرداخته می‌شود، کیفیت تحصیلات و آموزش‌های خود را حفظ کرده است. فرانسه هر ساله بیش از ٢٣ درصد از بودجه ملی را به آموزش اختصاص می‌دهد و به دقت کیفیت آموزش‌های ارائه شده و مدارک اعطا شده را زیر نظر دارد. عالی بودن مدارک فرانسوی بر شبکه به هم پیوسته موسسات آموزش عالی و مراکز پژوهشی با اعتبار و شهرت جهانی تکیه دارد. (بیش از ٣٠٠٠ موسسه شامل ٩٠ دانشگاه، ٢٤٠ مدرسه عالی مهندسی، ٢٣٠ مدرسه عالی بازرگانی و ٢٠٠٠ موسسه متشکل از مدراس عالی هنر و معماری، آموزش‌های پیراپزشکی و غیره).

در موسسات دولتی مانند دانشگاه‌ها، دولت مستقیماً سهم بزرگی از هزینه آموزش هر یک از دانشجویان را می‌پردازد و در حال حاضر هزینه ثبت نام دانشگاه‌ها در فرانسه در میان کمترین هزینه‌های ثبت‌نام در جهان است. لازم به ذکر است که با بیش از 278000 دانشجوی غیرفرانسوی، فرانسه یکی از اولین کشورهای میزبان دانشجویان خارجی در اروپا است. در فرانسه، هیچ تفاوتی میان دانشجویان خارجی و دانشجویان فرانسوی اعمال نمی‌شود: انتظارات، امکانات و مدارک اعطا شده تفاوتی ندارند.

گفتنی است مدرک پایان آموزش متوسطه فرانسوی مدرک( Baccalauréat) است که دستیابی به آموزش عالی فرانسه را ممکن می‌کند. این مدرک نشان دهنده اولین سطح آموزشی است که تحصیلات آموزش عالی بر اساس آن آغاز و اعتبار می‌یابند. این مدرک معادل مدرک دیپلم پیش دانشگاهی، یعنی دیپلم پایان تحصیلات متوسطه ایران است.

آموزش عالی فرانسه با تنوع بسیار دوره‌های آموزشی برجسته می‌گردد. دوره‌های بلند مدت یا کوتاه مدت، عمومی یا کاربردی، حرفه‌ای یا پژوهشی در دانشگاه یا در مدارس عالی. هر یک از این دوره‌ها دارای ویژگی‌های خاص خود است( پذیرش، طول دوره، چگونگی آموزش) که پاسخگو به اهداف و انتظارات متفاوت است و به همگان امکان می‌دهد مدرکی رسمی را دریافت کنند. اگر برخی رشته‌ها تنها در دانشگاه‌ها ارائه می‌شوند ( مانند حقوق، پزشکی، علوم انسانی)، ولی رشته‌های مهندسی، مدیریت، هنر را می‌توان در دانشگاه‌ها یا در چارچوب مدارس عالی یا موسسات آموزشی دولتی یا خصوصی با شرایط و چگونگی پذیرش، طول دوره و روش‌های آموزشی و اهداف متفاوت ادامه داد. تنوع شاخه‌های تحصیلی فرانسه به دانشجوی خارجی امکان و فرصت استفاده از آموزش متناسب با تحصیلات و نیازهایش را می‌دهد.  ضروری است که دانشجو برنامه تحصیلی و اهداف و انتظارات خود را از آموزش مقدماتی گرفته تا دوره‌های فوق العاده تخصصی، تعیین کند تا بتواند دوره آموزشی و نوع موسسه آموزش عالی مناسب را برگزیند.

کیفیت و سطح بسیار عالی آموزش دانشگاهی تنها مختص پاریس نیست. در سراسر کشور فرانسه موسسه‌های آموزش عالی، نظیر دانشگاه‌ها و نیز مدارس مدیریت و مدارس عالی مهندسی سطح اول، با کیفیت بسیار بالا و در تمامی زمینه‌ها وجود دارند. انتظارات و شرایط مربوط به کیفیت آموزشی حاکم بر تمامی دانشگاه‌های فرانسوی است و این انتظارات سطح علمی و تربیتی دوره‌های آموزشی را تضمین می‌نمایند. در وزارت آموزش ملی مقرراتی برای معادل‌سازی مدارک خارجی با مدارک فرانسوی وجود ندارد. تنها موسسه آموزشی میزبان دانشجو، دارای صلاحیت قبول پذیرش و تعریف سطح دوره مورد پذیرش، بر اساس پرونده آکادمیک دانشجو است.

دانشگاه‌ها

نشانه قدمت سنت دانشگاهی فرانسوی این است که اولین دانشگاه اروپایی در پاریس و در قرن دوازدهم بنیان گذاشته شده است. در حال حاضر، تعداد دانشگاه‌های دولتی فرانسه ٩٠ عدد است که در بیش از پانصد محل در سراسر کشور پراکنده‌اند و متشکل از حدود هزار واحد آموزشی و پژوهشی هستند. دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی دولتی دارای خصیصه علمی، فرهنگی و حرفه‌ای هستند. با این که دانشگاه‌ها دارای استقلال و خودمختاری اداری، مالی، آموزشی و علمی هستند، مدارک اعطا شده به دانش‌آموختگان در صورتی که مدارک ملی باشند، از هر دانشگاهی که اخذ شوند، دارای ارزش واحد هستند. دانشگاه‌ها پذیرای بیش از ١٥٠٠٠٠٠ دانشجو هستند که حدود ۷٤% تعداد دانشجویان شاغل به تحصیل در سطوح آموزش عالی را شامل می‌شود. در میان این دانشجویان ده درصد دارای ملیت خارجی هستند.

دانشگاه‌ها دارای تمامی رشته‌ها شامل علوم و فناوری، ادبیات، زبان‌های خارجی، هنر، علوم انسانی و علوم اجتماعی، حقوق، مدیریت، بهداشت، ورزش هستند و آموزش را در تمامی سطوح از مدارک دوره‌های دو ساله دانشگاهی  فوق دیپلم تا پایان دوره دکتری ارائه می‌نمایند.

دوره‌های آموزشی دانشگاهی در سه سیکل پیاپی سازماندهی شده که در پایان آن‌ها مدارک ملی در سه درجه:  لیسانس (سه سال)،  مستر(Master) (دو سال) و دکتری (سه سال) اعطا می‌گردد. دانشگاه که محل برجسته و ممتاز آموزش‌های بنیادین و پژوهش تلقی می‌شود توانسته است پاسخگوی نیازهای دنیای مدرن باشد و شاخه‌های مربوط به فناوری و مدارک با اهداف شغلی – حرفه‌ای را گسترش دهد. چند رشته‌ای بودن دانشگاه‌ها که ویژگی اصلی آنها است، آموزش و پژوهش دانشگاهی متناسب با تحولات علمی و فناوری را تضمین می‌نماید. تمامی رشته‌های تحصیلی از این تطابق بهره می‌جویند و مدارک و دوره‌های بسیار تخصصی را با هدف مضاعف (آموزش نظری و کاربردهای عملی) ارائه می‌نمایند. رشته‌هایی که در دوره آموزشی سیکل اول در گروه‌های مربوط به زمینه‌های دانشگاهی مجتمع شده‌اند، در طول دو سیکل بعدی تحصیلات دانشگاهی تخصصی‌تر می‌شوند. تخصص و تعدد مدارک عمومی یا حرفه‌ایی با درجه مستر نشانگر این مدعا است.

نظام آموزش عالی فرانسه بر سه رکن استوار است:

  • برتری بخش دولتی: زیرا هر چند موسسات خصوصی نیز وجود دارد، بخش اعظم موسسات آموزش عالی دولتی است و بودجه آن توسط دولت تامین می‌شود و ارزشیابی مدارک در انحصار آنهاست؛
  • رایگان بودن یا تقریباً رایگان بودن آموزش در بیشتر موسسات دولتی؛
  • وجود مدارس عالی که به طور قانونی می‌توانند دانشنامه یا عنوان رسمی شناخته شده‌ای را صادر کنند و ورود به آنها با آزمون ورودی انجام می‌شود.

موسسات که از نظر ساختار و شرایط پخش با یکدیگر متفاوتند سه نوع را شامل می‌شوند:

  • دانشگاه‌هایی که با کاربرد قانون مصوب 12 نوامبر 1968 تشکیل شده‌اند؛
  • موسسات دولتی دیگری که ویژگی علمی، اداری یا فرهنگی داشته و به طور مستقل همچون برخی از مدارس عالی وابسته به دانشگاه‌ها هستند؛
  • موسسات خصوصی.

«شورای ملی آموزش عالی و پژوهش» که نمایندگان اعضای هیات علمی و دانشجویان، موسسات بزرگ و برخی شخصیت‌های خارج از دانشگاه را در برمی‌گیرد، مشاور وزیر در تمامی مسائل مربوط به آموزش عالی است. کمیسیونی از روسای دانشگاه‌ها نیز تعیین شده که در موقع لزوم به تقاضای خود آنها یا به خواست وزیر که ریاست آن را بر عهده دارد تشکیل می‌شود. مجمع عمومی مسئولان «موسسات و مدارس دولتی مجاز به صدور دانشنامه‌های مهندسی» نیز اساسنامه‌ای مشابه کمیسیون روسای دانشگاه‌ها دارد.

دانشگاه‌ها به واحدهای آموزشی و پژوهشی با رشته‌های: ادبیات، علوم انسانی، حقوق علوم اقتصادی، علوم سیاسی، علوم ریاضی و کاربردی، داروسازی، علوم پزشکی و گاهی الهیات، تقسیم شده‌اند. ماموریت و خط مشی آنها با تعیین هدف‌های دوگانه زیر مشخص می‌شود:

«گسترش دانش و فرهنگ بدون چشم‌پوشی از آماده کردن دانشجویان برای ورود به زندگی فعال اجتماعی» که با در نظر گرفتن نیازهای اقتصادی و اجتماعی جامعه و تربیت دانشجویان در رابطه با نیازهای یاد شده حاصل می‌شود. دانشگاه‌ها چند رشته‌ای هستند و استقلال دارند و توسط یک شورا و رئیس که از طرف اعضا انتخاب شده‌اند اداره می‌شوند.

بودجه در نظر گرفته شده برای دانشگاه نیز در اختیار آنهاست. شورای دانشگاه شامل استادان، پژوهشگران، دانشجویان و برخی شخصیت‌های خارج از دانشگاه است. این شورا دانشنامه‌های ملی مطابق با نظام وزارت‌خانه را اعطا می‌کند و می‌تواند دانشنامه‌های دانشگاهی خاص خودر را نیز صادر نماید. در ماده 20 قانون راهنمایی مصوب 1968، شرایط دریافت دانشنامه‌های دولتی و کیفیت حمایت از عناوین اعطا شده توسط وزیر توصیف شده است. اما در مورد برنامه‌ها و دانشنامه‌های دانشگاهی، و شرایط دریافت آنها خود دانشگاه تصمیم‌گیرنده هستند. در اینجا بی‌مناسبت نیست به آموزش‌هایی که اکنون جزء دانشگاه‌ها شده‌اند چون: انستیتوهای مطالعات سیاسی، مدراس ملی عالی مهندسی، انستیتوهای دانشگاهی تکنولوژی، انستیتوهایی که تخصص سطح عالی را ارائه می‌دهند و نیز موسسات مستقل از دانشگاه‌ها چون انستیتوهای ملی پلی تکنیک اشاره کرد.

موسسات دولتی یا خصوصی، با ویژگی علمی و فرهنگی یا اداری که در میان آنها مدارس عالی نیز وجود دارند، دانشجویان را برای دانشنامه مهندسی، یا فعالیت‌های بازرگانی و اداری، یا برای برخی حرفه‌های خاص خدمات عمومی چون آموزشی، اداری، کادر فنی متخصص و غیره و یا حتی حرفه‌های هنری آماده می‌کنند. بیشتر موسسات دولتی چون کنسرواتوار ملی هنرها و پیشه‌ها، موسسات ملی علوم کاربردی، و دانش‌سراهای عالی، زیر نظر وزارت آموزش و پرورش ملی هستند. موسسات دولتی دیگر به وزارت‌خانه‌های دیگری چون: دفاع، صنایع، محیط‌زیست، پست و مخابرات و کشاورزی وابسته‌اند مانند مدرسه پلی تکنیک، مدارس معدن، مدرسه عالی هوانوردی، مدرسه عالی مخابرات، مدارس ملی جنگلبانی، مدارس عالی کشاورزی و انستیتوی بین‌المللی اداره موسسات دولتی.

پیش می‌آید که دانشجو در خروج از یک مدرسه عالی چون مدرسه عالی پلی تکنیک یا انستیتوی ملی کشاورزی به مدرسه عالی تخصصی دیگری مانند مدرسه ملی پل و راه، مدرسه ملی آب و جنگل و غیره... وارد شود. موسساتی همچون: مدرسه ملی عالی هنرهای زیبا، کنسرواتوار ملی هنرهای دراماتیک کنسرواتوار موسیقی و غیره... افراد را برای حرفه‌های هنری آماده می‌کنند.

در اینجا ذکر برخی موسسات بزرگ ویژه مانند کولژدوفرانس، موزه ملی تاریخ طبیعی، رصدخانه پاریس، دفتر طول جغرافیایی، مدرسه مطالعات عالی عملی، مدرسه مطالعات عالی علوم اجتماعی، و بنیاد ملی علوم سیاسی که به معلومات سطح عالی اختصاص دارد، نیز لازم است. آموزش‌های پیرا دانشگاهی در همه سطوح در چهارچوب آموزش دائمی ارائه می‌شود که به دنبال کردن دوره‌های شبانه و کارورزی‌های عملی امکان دریافت دانشنامه‌های مختلفی در آموزش عالی می‌دهد. برای نمونه کنسرواتوار هنرها و پیشه‌ها و مراکز آن در شهرستان‌ها داوطلبان را به صورت مستمع آزاد بدون در نظر گرفتن درجات تحصیلی برای دوره‌های شبانه می‌پذیرد و این افراد از آموزشی که می‌تواند به اخذ درجه مهندسی بی‌انجامد بهره‌مند می‌شوند. «مراکز ملی آموزش مکاتبه‌ای» آموزشی را که از هر جهت مشابه آموزش عمومی عادی است عرضه می‌دارد. برخی از دانشگاه‌ها نیز آموزش تلویزیونی را ارائه می‌دهند.

سطح آموزش عالی گواهینامه دبیرستان است که مشخص کننده اتمام تحصیلات دبیرستانی است. دانش‌آموزان دبیرستان بتدریج در رده‌های متنوع بسیاری وارد می‌شوند و می‌بایستی فرهنگ عمومی شامل زبان و ادبیات فرانسه، ریاضیات، زبان‌های باستانی یا زنده، علوم انسانی و علوم مختلف ریاضی و طبیعی به آنها ارائه شود. گواهینامه، رشته‌های مختلفی را در بر می‌گیرد:

  • برای دارندگان گواهینامه دبیرستان یا عناوین معادل آن ( البته به شرط ارتباط رشته تحصیلی دبیرستان و رشته انتخابی در دانشگاه)؛
  • برای داوطلبانی که در یک آزمون ورودی ویژه دانشگاه پذیرفته شده‌اند. لازم به یادآوری است که برای پذیرش در رشته حقوق داشتن گواهینامه دبیرستان لازم نیست؛
  • دانشجویان خارجی که مایلند در یکی از دانشگاه‌های فرانسه نام‌نویسی کرده و دانشنامه ملی فرانسه را دریافت دارند می‌بایستی فرم تقاضای نام‌نویسی را در بخش فرهنگی فرانسه در کشور خودشان پرکنند.

پذیرش دانشجویان فرانسوی و خارجی در دیگر موسسات عالی آموزشی مثلاً مدارس مهندسی گاه از روی عناوین و پرونده تحصیلی است اما بیشتر از طریق کنکوری است که فارغ‌التحصیلان دبیرستان پس از یک، دو یا سه سال تحصیل در کلاس‌های ویژه آمادگی در برخی از دبیرستان‌ها آن را می‌گذرانند. این کنکور در سطح کشور برگزار می‌شود و قسمتی از امتحانات برای بسیاری از مدارس عالی مشترک است. گزینش بسته به سطح مدرسه عالی و شمار داوطلبان کم و بیش جدی است.

با در نظر گرفتن مجموعه دوره‌های آموزشی عالی می‌توان مراحل مهم تحصیلی را پنج تا هفت سال یا بیشتر تعیین کرد. البته مشخص کردن این مراحل بسته به نوع تحصیل که مانند رشته ادبیات ویژگی اساسی و فرهنگی داشته باشد یا مانند اداره امور اقتصادی و اجتماعی هدف حرفه‌ای دقیقی را دنبال کند، مختلف است به طور کلی برخی از درجات یا دانشنامه‌هایی که در سطح این مراحل هستند و در کشورهای دیگر، به ویژه کشورهایی که دارای نظام دانشگاهی نزدیک به نظام فرانسه می‌باشند اعطاء شده، تایید گشته و ارزشی هم‌تراز دارد.

نظام دانشگاهی فرانسه با سه مرحله: سازندگی، آموزش و پژوهش و توسط سیکل مشخص می‌شود. برای دو مرحله نخست، گذراندن سلسله مراتب آموزشی با واحد درسی است که در سه دسته به صورت اجباری، انتخابی و آزاد بسته به رشته‌های درسی مربوطه مشخص گشته است.

نخستین مرحله در ادبیات، علوم انسانی، علوم، حقوق و علوم اقتصادی که دوره عمومی و راهنمای پایه تحصیلات دانشگاهی است و دروس بسیار متنوعی را در برمی‌گیرد، به مدت دو سال با عنوان سیکل اول آموزش مشخص است. این مرحله به «مدرک عمومی تحصیلات دانشگاهی» می‌انجامد. عنوان ذکر شده در این مدرک زمینه قوی‌تر پایه تحصیلی را که راهنمای تحصیلات بعدی است مشخصی می‌کند، مثلاً «مدرک عمومی تحصیلات دانشگاهی رشته حقوق» این دوره در پزشکی به سیکل اول تحصیلات پزشکی، و در داروسازی و آمادگی برخی مدارس عالی، به کسب معلومات لازم از علوم اختصاص دارد. در این رشته‌های تحصیلی همان طور که در دندانپزشکی امتحانات دشواری که حالت گزینش دارند گذر از سال اول به سال دوم را مشروط می‌سازد.

دانشگاه‌ها همچنین آموزش فنی کوتاه مدتی را از طریق انستیتوهای فنی دانشگاهی عرضه می‌دارند. دوره کامل این آموزش‌ها به مدت دو سال به «دیپلم فنی دانشگاهی» که نشانه آموزش فنی پیشرفته‌تری است می‌انجامد. «گواهی تکنیسین عالی» که در دبیرستان‌های فنی داده می‌شود و برخی دوره‌های حرفه‌ای کوتاه مدت مانند آموزگاری و حسابداری و نظایر آنها نیز دوره‌هایی مشابه دارند.

دومین مرحله آموزش که با سیکل دوم آموزش عالی منطبق است به نشر سطح عالی تربیت علمی و آمادگی برای زندگی فعال و انجام مسئولیت‌های شغلی اختصاص دارد. این تحصیلات پیشرفته در ادبیات، علوم، حقوق، و علوم اقتصادی در پایان یک سال با درجه لیسانس و در پایان دو سال با درجه فوق لیسانس تایید می‌شود. هر چند در برخی رشته‌ها چون پزشکی و داروسازی این دوره به نحوی نیست که در ادامه تحصیلات فاصله‌ای ایجاد کند.

در اینجا باید به دوره‌های آموزشی که به چند رشته‌ای مصطلح است نیز اشاره کرد. این دوره‌ها با هدف پیش حرفه‌ای رشته‌های زیر را در سیکل اول و دوم دانشگاهی شامل می‌شود:

  • اداره امور اقتصادی و اجتماعی؛
  • زبان‌های خارجی کاربردی؛
  • ریاضیات کاربردی و علوم اجتماعی؛
  • فوق لیسانی علوم و فنون؛
  • فوق لیسانس مدیریت؛
  • فوق لیسانس علوم کامپیوتر در مدیریت.

گذراندن این مرحله دوم معمولاً برای استخدام دبیران دبیرستان‌ها لازم است. به این طریق که پس از دریافت «لیسانس» یا «فوق لیسانس» می‌بایستی در آزمون «گواهی استعداد دبیری» یا «اگرگاسیون آموزش متوسطه» نیز موفق شوند. البته آمادگی برای کنکور اگرگاسیون(agrégation)، بررسی‌های پیشرفته و ژرف اضافه‌ای را ایجاب می‌کند که به تحصیلات مرحله بعدی یعنی سیکل سوم می‌پیوندد.

سومین مرحله به سیکل سوم مربوط می‌شود که دوره تخصصی عالی و تربیت برای پژوهش است و فرآیندی همراه با هدف‌های حرفه‌ای است، «دانشنامه تحصیلات عالی تخصصی» شامل «دانشنامه دکتر مهندسی» و یا «دکترای سیکل سوم یا اتا»(État) است که به پژوهش هدایت می‌شود. سال نخست دوره دکتر– مهندسی و دکترای سیکل سوم به یک «دانشنامه تحصیلات پیشرفته» می‌انجامد. سال دوم وسوم به کار پژوهشی اختصاص دارد که به دفاع از تز منتهی می‌گردد. «دکترای اتا» تصویب پژوهش علمی بدیع و ابتکاری درسطح عالی است. گذشته از این‌ها «دکترای دانشگاهی» نیز وجود دارد که دانشنامه‌ای ملی نیست. در پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی«دانشنامه اتا» به  مهارت حرفه‌ای  بسیار خوب  اعطاء می‌شود (دکترای اتا برای پزشک، داروساز و جراح دندان ) که احتمالا توسط مدرکی تخصصی در پزشکی، دکترای سیکل  سوم در دندانپزشکی  و داروسازی یا  دکترای  اتا در داروسازی  کامل می‌گردد.

در رشته‌های دیگر و برای تخصص‌های حرفه‌ای  ویژه موسساتی مانند مرکز کشاورزی گرمسیری برای مهندسین کشاورزی یا انستیتو پرورش دام و دامپزشکی کشورهای مناطق گرم برای دامپزشکان افرادی را آماده می‌کنند.

ورود به کادر هیئت علمی دانشگاه‌ها با توجه به پست‌های موجود از طریق کنکور درسطح کشور انجام می‌گیرد. مدرسین دانشگاه  برای راه یافتن به مرتبه استادی  باید دارای دانشنامه دکترای اتا باشند. در برخی رشته‌ها چون داروسازی، پزشکی، حقوق وعلوم اقتصادی این مقام منوط به موفقیت در کنکور آگرگاسیون آموزش عالی است.

تشکیلات  آموزش عالی فرانسه

در فرانسه تشکیلات  آموزش عالی بسیار متنوع است و موسسات  زیادی را شامل می‌شود که ساختار آموزشی و شرایط پذیرش آنها به تناسب نوع موسسه و اهداف پیدایش‌شان به یکدیگر متفاوت است. اکثر این موسسات، یا وابسته به وزارت آموزش ملی فرانسه هستند، یا زیر نظر آن عمل می‌کنند. اولین شرط ورود به دانشگاه‌ها وموسسات  آموزش عالی، دارا بودن دیپلم کامل متوسطه است داوطلبان در انتخاب موسسه آموزشی آزاد بوده، و با توجه به اهدافی که دنبال می‌کنند، موسسه  آموزشی مورد نظر خود را انتخاب  می‌نمایند.

انواع موسسات آموزش عالی

آموزش کوتاه مدت

موسسات آموزش عالی که در آنها دوره‌های آموزشی کوتاه مدت ارائه می‌شود، تقریباً 30 درصد از دیپلمه‌ها را جذب می‌کنند و شامل رشته‌های فنی و حرفه‌ای و مدیریت می‌باشد. مدت این دوره‌ها از دو تا سه سال است.

موسسات دانشگاهی فنی

طول دوران تحصیل در این موسسات دو سال است، و به فارغ‌التحصیلان مدرک دانشگاهی فنی به نام اعطاء می‌گردد. هدف این دوره، تربیت متخصصانی است که قادر خواهند بود مسئولیت‌های جانبی را در بخش‌های مختلف صنعتی و اقتصادی اشغال نمایند. موسسه‌هایی از این نوع در فرانسه وجود دارد و قبولی دانشجو در نهایت توسط یک هیئت ممتحنه پس از انجام یک سلسله امتحانات مختلف اعلام خواهد شد.

مدارس عالی تربیت تکنسین حرفه‌ای

در این گونه مدارس آموزش، تخصصی‌تر وکاملاً مطابق با رشته مورد نظر است و دانشجوی این گونه مدارس پس از دو سال تحصیل به اخذ گواهینامه تکنسین حرفه نایل خواهد آمد. هدف این دوره، تربیت نیروهای متخصص برای بخش‌های صنعتی می‌باشد.

انواع موسسات آموزش عالی

آموزش بلند مدت

مدت این دوره‌های آموزشی بیش از سه سال بوده و آن را در دانشگاه‌ها و مدارس بزرگ و عالی ارائه می‌دهند. پذیرش و ثبت‌نام در مدارس بزرگ و عالی معمولاً با شرایط دشوارتری همراه است. گذراندن دو سال کلاس آمادگی دبیرستان بعد از دیپلم کامل متوسطه و موفقیت در کنکور آن مدرسه عالی از این قبیل‌اند. از 58% دیپلمه‌های فرانسه که مشغول تحصیل در دوره‌های آموزشی بلندمدت هستند، تنها 9/9 در صد آنها این کلاس‌های آمادگی را گذرانده و وارد مدارس بزرگ یا عالی شده‌اند.

دانشگاه‌ها

دانشگاه‌ها، رشته‌های تحصیلی فراوانی را در مقاطع تحصیلی مختلف ارائه می‌دهند وبه فارغ‌التحصیلان خود مدارک مختلفی مانند: دکترا، فوق لیسانس، لیسانس، مهندسی وانواع گواهینامه‌ها را اعطاء می‌کنند. کشور فرانسه دارای 72 دانشگاه است که در سال 2011 تعداد 1437104 دانشجو را در خود جای داده‌اند.[۵]

مدارس عالی و بزرگ

در فرانسه مدارس عالی و بزرگ، تحصیلات بلند مدت کاملاً تحقیقی و تخصصی را ارائه می‌نمایند. بعضی از این مدارس – مدارس عالی مهندسی – تا مقطع دکترا دانشجو می‌پذیرند. 300 مدرسه عالی و بزرگ در فرانسه وجود دارد و برای ورود به مدارس عالی و بزرگ، داشتن تنها دیپلم کامل متوسطه کافی نیست، بلکه عوامل دیگری مانند گذارندن دو سال کلاس‌های مقدماتی دبیرستان، یا  دو سال تحصیل در دانشگاه، یا در خود مدارس عالی وموفقیت در کنکوری که پس از آن تحصیل دوساله برگزار می‌شود، در پذیرش داوطلب بسیار مهم است.

انواع مدارس عالی و بزرگ

  • مدارس علمی، که برای ارتش و موسسات دیگر، در رشته‌های مختلف فنی مهندس تربیت می‌کند؛
  • مدارس تربیت معلم و محقق، که همگی دولتی‌اند وشامل چهار دانشسرای عالی  که دارای رشته‌های علوم انسانی و علمی و فنی است؛
  • مدارس عالی ملی کشاورزی و دامپزشکی، که همگی دولتی است؛
  • مدارس بزرگ بازرگانی و مدیریت، که همگی خصوصی و اکثرشان توسط شرکت‌های تجاری بر پاشده است.

موسسه‌های مطالعات سیاسی

رشته علوم سیاسی در موسسه مطالعات سیاسی پاریس و در موسسات مطالعات سیاسی دیگر که وابسته به دانشگاه‌های " مارسی"، بوردو " "گرونوبل"، "لیون"، "استراسبورگ" و "تولوز" هستند ارائه می‌شود. این موسسات افرادی را با قابلیت‌های گوناگون برای پست‌های اداری، بخش‌های خصوصی، بانک‌ها و نهادهای سیاسی تربیت می‌کنند. طول مدت تحصیل در این رشته، سه سال است. پس از پایان سال اول، تعداد زیادی از دانشجویان با برگزاری امتحانی، مردود و اخراج می‌شوند. دانشجویانی که دارای لیسانس، یا اینکه مدرک خارجی در سطح لیسانس داشته باشند، می‌توانند مستقیماً در این رشته ثبت‌نام کنند.

دوره‌های شبانه

این دوره در موسسات دانشگاهی و مدارس عالی وجود دارد و به افراد شاغل این امکان را می‌دهد که در کلاس‌های شبانه شرکت کنند. مراکز هنرستان‌های ملی بدون اینکه مدرکی بدهند، هنر جو – همراه با کمک هزینه تحصیلی – می‌پذیرند، و هنرجو با شرکت در این کلاس‌ها – در نهایت – تا عنوان مهندسی می‌تواند پیش برود.

آموزش از راه دور

دانشگاه‌ها، سیستم آموزش از راه دور را برای افرادی که مایل به اخذ مدرک دانشگاهی هستند، ولی به هر دلیلی (عدم سلامتی، دوری مسافت، کار، موقعیت خانوادگی و غیره ) قادر نیستند در کلاس‌های دانشگاه شرکت کنند، در نظر گرفته‌اند. این گونه آموزش، غیر از دانشجویان رسمی خود، علاقمندان بزرگسال زیادی را نیز زیر پوشش قرار می‌دهد.

مدارک ملی دانشگاه‌ها

سیکل اول (مدرک دیپلم + ٢سال تحصیل دانشگاهی)

پذیرش با مدرک دیپلم متوسطه فرانسوی یا با مدرک پایان تحصیلات متوسطه + آزمون آشنایی با زبان فرانسه برای پذیرش در سال اول دانشگاه برای دانشجویان خارجی اجباری است.

مدرک مطالعات دانشگاهی عمومی ( DEUG ) در دو سال: این مدرک که در پایان سیکل اول عمومی اخذ می‌شود، راه دستیابی به تحصیل در مقطع لیسانس است.

سیکل اول در ٩ عنوان مربوط به ٩ زمینه ارائه می‌شود:

  • مدیریت اقتصادی و اجتماعی؛
  • حقوق؛
  • اقتصاد و مدیریت؛
  • علوم انسانی و اجتماعی؛
  • ادبیات و زبان‌های خارجی؛
  • علوم و فناوری؛
  • هنر؛
  • فعالیت جسمانی و ورزشی؛
  • الهیات.
مدرک دانشگاهی فناوری ( DUT ) در دو سال

  این دوره در موسسات دانشگاهی فناوری بیش از ٢٥ تخصص را در بر می‌گیرد و آموزشی عمومی و فنی را با اهداف حرفه‌ایی و با گرایش به سمت بخش‌های صنعتی و خدماتی ارائه می‌نماید. این مدارک زمینه پیراپزشکی و زمینه‌های اجتماعی را نیز شامل می‌شود. در طی این دوره، دانشجویان یک دوره کارورزی حداقل ده هفته‌ای را در یک موسسه و کارخانه سپری می‌کنند.

مدرک تحصیلات دانشگاهی علمی و فنی ( DEUST ) دو سال

این دوره با اهداف حرفه‌ای، تکنیسین‌های آماده برای ورود به زندگی حرفه‌ای را آموزش می‌دهد و یک دوره کارورزی اجباری را نیز شامل می‌شوند.  این گونه تحصیلات بیش از ١١٠ تخصص را در زمینه‌های مختلف از مدیریت، بازرگانی، انفورماتیک گرفته تا زمینه‌های هنری و توریسم در بر می‌گیرد.

سیکل دوم (مدرک دیپلم + ٣ سال تحصیل دانشگاهی) پذیرش با ٢ سال تحصیلات عالی در سیکل اول

لیسانس عمومی در یک سال: ادامه تحصیلات در تخصص مورد نظر، این دوره ادامه تحصیل در مقطع فوق لیسانس را ممکن می‌سازد.

لیسانس حرفه‌ای در یک سال: با ١٢ تا ١٦ هفته کارورزی، این دوره مکمل آموزش عمومی دانشجو در یک آموزش شغلی – حرفه‌ای است که در پیوند نزدیک با موسسات و با هدف ورود دانشجویان به محیط حرفه‌ای است.

سیکل دوم (مدرک دیپلم+ ٤ سال تحصیل دانشگاهی)

پذیرش با سه سال تحصیلات دانشگاهی:

فوق لیسانس در یک سال: این دوره شامل ادامه تحصیل تخصص مورد نظر برای دریافت یک مدرک با نگارش یک رساله و دفاع از آن در مقابل هیئت داوران است.

پذیرش با دو سال تحصیل عالی:

فوق لیسانس علوم و فنون (MST) در دو سال

فوق لیسانس علوم مدیریتی (MSG) در دو سال

فوق لیسانس روش‌های انفورماتیک کاربردی در مدیریت موسسات در دو یا سه سال  (پذیرش در این دوره با یک سال تحصیل در دوره‌های عالی ممکن است).

برای دوره‌های فوق لیسانس علوم و فنون و فوق لیسانس علوم مدیریتی پذیرش دانشجو بر اساس پرونده‌های داوطلبی و آزمون ورودی با دقت انجام می‌شود. این دوره‌ها که متمایل به زمینه‌های حرفه‌ایی موسسات هستند، دارای اهداف شغلی بوده و بازار کار بسیار طالب آنها است.

پذیرش با یک سال تحصیل در سطح عالی

دوره فوق لیسانس موسسات دانشگاهی حرفه‌ای در سه سال

این دوره در موسسات دانشگاهی حرفه‌ای برگزار می‌شوند. آموزش این دوره‌ها بر پایه همکاری دانشگاه‌ها و موسسات حرفه‌ای طراحی شده است و آموزش‌های نظری و حرفه‌ای را پیوند می‌دهد. یک دوره کارورزی شش ماهه در موسسه بعد از دریافت مدرک فوق لیسانس، اجازه می‌دهد تا فارغ‌التحصیلان پس از شرکت در مصاحبه‌ای در یک کمیسیون عنوان استاد- مهندس را اخذ کنند. این دوره‌ها زمینه‌های صنعتی، خدماتی، عمران، بانک- مالی- بیمه، اطلاعات- ارتباطات (٢١ تخصص) را در بر می‌گیرد.

سیکل سوم (مدرک دیپلم + ٤ سال تحصیل دانشگاهی)

پذیرش با چهار سال تحصیل در سطح عالی

مدرک مطالعات پیشرفته (DEA) در یک سال، این دوره اولین مرحله برای کار در زمینه پژوهش است و دستیابی به دوره تحقیق رساله (سه سال) برای اخذ مدرک دکتری را پس از ارائه رساله و دفاع از آن ممکن می‌سازد. مجموعاً بیش از هزار مدرک مطالعات پیشرفته در تمامی رشته‎‌ها وجود دارد.

مدرک مطالعات عالی تخصصی (DESS) در یک سال، این دوره دارای کاربرد حرفه‌ای و اهداف تخصصی کردن آگاهی‌ها در زمینه مشخص و کسب فنون حرفه‌ای است که به این دوره‌ها مرتبط‌اند با حداقل ٣ ماه کارورزی در موسسات حرفه‌ای. (این مدرک که در سطح مستر است در یک سال تکمیل تحصیلات دانشگاهی را با آموزش‌های حرفه‌ای با بازار کار بسیار خوب ممکن می‌کند).

پذیرش در سطوح مختلف و متغیر ( از دیپلم متوسطه تا سطح دیپلم + ٤ سال تحصیل در سطح عالی)

مدرک مهندسی در دانشگاه، یک مدرک ملی متناسب با درجه مستر است. این مدرک زیر نظر کمیسیون مدارج مهندسی ( CTI ) است که متضمن کیفیت این دوره است. آموزش‌های مهندسی دانشگاهی در دانشگاه به طور ویژه برای ارائه آموزش حرفه‌ای سطح بالا مرتبط با تحصیلات مهندسی است و در درون ساختارهای داخلی برای پاسخگویی به معیارها و میزان‌های توانایی مدارس مهندسی سامان داده شده‌اند. تمامی آموزش‌های مهندسی دانشگاهی توسط کمیسیون مدارج مهندسی تعیین می‌شوند و بر اساس چگونگی و شکل خاص هر دوره آموزشی، معادل با سطح دوره‌های پنج ساله تحصیلات عالی پس از دیپلم متوسطه است. شرایط پذیرش همواره بر اساس گزینش خاص (آزمون، مصاحبه و پرونده) است.

سطوح مورد پذیرش از سطح دیپلم متوسطه برای پنج سال تحصیل دانشگاهی تا سطوح ٢، ٣، یا ٤ سال تحصیل دانشگاهی برای ٢ یا ٣ سال تحصیل در این دوره متغیرند. دارا بودن مدرک دانشگاهی به دانشجویان خارجی امکان می‌دهد تا در میانه دوره تحصیلی به آن وارد شده و پذیرفته شوند. مدرک مهندسی تنها به شرط آن که دانشجو بیست و چهار ماه از دوره تحصیلی را در همان موسسه گذرانده باشد، به وی اعطا می‌گردد.

توجه: مدرک مهندسی در مدارس عالی مهندسی نیز ارائه و اعطا می‌شود. این مدارس حدوداً ٥٠% عناوین مهندسی را در فرانسه اعطا می‌کنند.

سیکل سوم (درک دیپلم + ٨ سال تحصیل دانشگاهی) – درجه دکتری
  • پذیرش پس از پنج سال تحصیلات عالی و موافقت یک استاد راهنمای رساله دکتری؛
  • دکتری در سه سال، این دوره، آخرین سطح تحصیلات عالی با نگارش رساله دکتری و پایان اولین کار پژوهشی دانشجو است؛
  • مدرک دانشگاهی (DU)؛
  • مدرک تحصیلات عالی دانشگاهی (DESU).

با نام‌ها و عناوین مختلف، این مدارک در دانشگاه‌ها و برای پاسخگویی به گرایشات تخصصی یک دانشگاه یا به نیازهای اقتصادی منطقه ای ایجاد شده‌اند. نهادهای تصمیم‌گیری دانشگاه، ارزشیابی این مدارک را به عهده دارند. تنوع زیادی در سطح، طول دوره و تخصص مدارک دانشگاهی وجود دارد. با اینکه این مدارک دانشگاهی مدارک ملی نیستند، دارای فرصت خوبی برای یک دانشجو خارجی برای کسب یک تخصص در زمینه‌ای بسیار مشخص است.

دوره‌های دکتری پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی

دوره‌ها: مقررات دوره‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی بر اساس متون تدوین شده توسط وزارت بهداشت و وزارت آموزش هستند. در پایان سال اول برای هر دانشگاه ظرفیت پذیرش مشخص می‌شود، تعداد دانشجویان خارجی نیز به صورت درصدی از این ظرفیت است. این دوره‌ها در دانشگاه‌هایی ارائه می‌شوند که واحدهای آموزشی آن تحت عنوان مرکز بیمارستانی دانشگاهی (CHU) گرد آمده‌اند. برنامه آموزشی آنها مشتمل بر سه سیکل است و به همان صورت سامان گرفته است: در پایان سال اول سیکل اول و در پایان سال اول سیکل سوم، برای انتخاب شاخه عمومی یا تخصصی، دانشجویان در کنکور شرکت می‌کنند.

پزشکی: برای اخذ مدرک دولتی پزشکی عمومی ٩ سال و برای تخصص پزشکی ١٠ یا ١١ سال تحصیل دانشگاه الزامی است.

سیکل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقیت در کنکور، مشترک برای پزشکی و دندانپزشکی، در پایان سال اول ارائه می‌شود. کنکور برای پزشکی و دندانپزشکی مشترک است.

سیکل دوم (DCEM) در ٤ سال داوطلبان را برای اخذ مدرک سنتز بالینی و درمانی آماده می‌کند که علاوه بر ارزیابی آموزش تئوری و تمامی دوره‌های کارآموزی بیمارستانی برای ورود به سیکل سوم ضروری است.

سیکل سوم: دوره رزیدانت (معادل انترنی در ایران) که دانشجو پس از سیکل دوم مستقیماٌ به آن وارد می‌شود، در مدت 2.5 سال وی را برای مدرک پزشکی عمومی آماده می‌کند (وظایف بیمارستانی مدت دو سال و مدت یک نیمسال کارآموزی نزد یک پزشک عمومی). به دنبال این دوره، پزشکان عمومی می‌توانند یک یا دو سال دوره‌های توانایی پزشکی را که دوره‌های تخصصی هستند بگذرانند (آنژیولوژی، طب سالمندان، پزشکی حوادث …). دوره تخصص پزشکی در ٤ یا ٥ سال است که پس از کنکور دانشجو را به دوره تخصصی پزشکی راهنما می‌شود.

٩ رشته تخصصی در کنکور پیشنهاد می‌شود:

  • تخصص‌های جراحی؛
  • تخصص‌های پزشکی داخلی؛
  • طب کار؛
  • بهداشت عمومی؛
  • زیست‌شناسی پزشکی؛
  • روانکاوی؛
  • بیهوشی و احیای جراحی؛
  •   اطفال؛
  • زنان و زایمان.

تحصیلات تئوری و عملی منجر به دریافت مدرک دولتی دکتری پزشکی به ضمیمه مدرک دوره مطالعات تخصصی رشته تخصص مورد نظر می‌گردد.

دندانپزشکی

6 سال برای اخذ مدرک دولتی دندانپزشکی در کشور فرانسه به طول می انجامد. سیکل اول (PCEM) در ٢ سال، پس از موفقیت در کنکور پایان سال اول ارائه می‌شود. کنکور برای پزشکی و دندانپزشکی مشترک است. سیکل دوم در سه سال. سیکل سوم در یک سال یا سه سال برای شاخه تخصصی.

داروسازی

٦ سال برای مدرک دولتی دکتری داروسازی در کشور فرانسه به طول می انجامد. سیکل اول و دوم در دوسال.سیکل سوم در ٢ یا ٥ سال برای شاخه تخصصی.

روش‌های دستیابی غیر فرانسویان به تحصیلات پزشکی

پذیرش مستقیم به دوره پزشکی عمومی ممکن نیست. یک غیر فرانسوی که هنوز مدرک پزشکی را در کشور خود کسب نکرده باشد در هر سطحی از دوره دانشگاهی، باید در کلاس‌های سال اول سیکل اول و کنکور پایانی سال اول شرکت کند و اگر در این کنکور قبول شود، پس از بررسی پرونده‌اش سطح دانشگاهی که قبلاً در کشورش کسب کرده است مورد ارزشیابی و معادل سازی قرار می‌گیرد. در خصوص دوره تخصصی، به غیر از دوره آماده‌سازی، مدرک مطالعات تخصصی مختص پزشکان عمومی خارجی، دوره‌های آموزشی تخصصی برای دانشجویان و پزشکان خارجی در نظر گرفته شده‌اند و برخی مدارک دانشگاهی در سطح بسیار تخصصی نیز برای دانشجویان خارجی قابل دسترسی است.

برای پزشکان عمومی

دوره مطالعات تخصصی (DES ) کنکور تخصص پزشکی برای افراد خارجی ( که منجر به شرکت در دوره مطالعات تخصصی می‌شود) تنها برای پزشکی است و برای جراحی دندان و داروسازی کنکور خاص برای خارجیان وجود ندارد. حق الزحمه رزیدنت‌های خارجی معادل با دستمزد فرانسویان است و برای طول مدت آموزش (۴یا ۵ سال برحسب رشته تخصصی) توسط مراکز بیمارستانی دانشگاهی پرداخت می‌شود.

آزمون قابلیت پذیرش (مرحله اول )

  • در ماه آوریل ثبت‌نام در بخش همکاری و فعالیت فرهنگی سفارت فرانسه در ایران انجام می‌شود؛
  • نامه شرکت در آزمون توسط سفارت‌ها در ماه ژوئیه تنظیم و تحویل می‌شود؛
  • سفارت آزمون قابلیت پذیرش را در ماه سپتامبر برگزار می‌نماید.

آزمون پذیرش در پاریس در ماه نوامبر برای تمامی داوطلبان قبول شده مرحله اول برگزار می‌شود. (این داوطلبان برای شرکت در آزمون روادید کوتاه مدت دریافت می‌کنند).تاریخ شروع به کار و آموزش در ماه مه سال بعد خواهد بود.

دوره مطالعات تخصصی تکمیلی DESC

دوره ملی با طول مدت ۲ تا ۴ سال است که می‌توان از آخرین سال تحصیل دوره مطالعات تخصصی آن را آغاز نمود. تعداد 32 دوره مطالعات تخصصی تکمیلی در سه رشته پزشکی (۱۶)، جراحی (۸) و زیست شناسی (۸) وجود دارد.

گواهی آموزش تخصصی  ( AFS )

شرایط ثبت نام

این دوره برای دارندگان مدرک پزشکی است که بتوانند در کشور خود به حرفه پزشکی مشغول شوند و در حال طی دوره تخصصی پزشکی باشند.

  • تابعیت کشور خارجی؛
  • طول دوره: حداقل ۲ نیمسال و حداکثر ۴ نیم‌سال؛
  • نامه مسئول موسسه خارجی که اهداف آموزشی مورد انتظار در فرانسه و اعتبار دوره در آموزشی در چارچوب دوره تخصصی کشور خارجی؛
  • شناخت خوب زبان فرانسه به تایید بخش‌های فرهنگی فرانسه؛
  • نظر مساعد استاد هماهنگ کننده دوره مطالعات تخصصی فرانسه؛
  • ارسال پرونده اداری برای رییس دانشگاه فرانسوی مورد نظر دانشجو که در مورد ثبت‌نام کردن یا نکردن با هماهنگ کننده‌های رشته تصمیم‌گیری می‌کند.
کارورزی عملی بیمارستانی

  این دوره به طور اجباری در یک بخش بیمارستانی آموزشی برای دانشجویان دوره تخصصی فرانسه پس از موافقت رئیس بخش و مدیر موسسه برقرار می‌شود. الزاماً این دوره کارورزی منجر به پرداخت حقوق توسط بیمارستان فرانسوی نمی‌شود و داوطلبان می‌توانند کارورزی خود را در دو شرایط طی نمایند:

  • به عنوان رزیدنت حقوق بگیر که یک پست آزاد را پس از انتخاب و گزینش انترن‌ها و رزیدنت‌های فرانسوی اشغال می‌کند؛
  • به عنوان رزیدنت افزون غیر حقوق بگیر. در این حالت بخش بیمارستانی تنها می‌تواند یک دانشجو در دوره آموزش تخصصی یا دوره آموزش تخصصی پیشرفته را بپذیرد. ( یا برای هر ۶ پزشک تمام وقت یک نفر در هر دپارتمان).
نحوه اعتبار بخشی
  • اعتبار آموزش نظری و نیز کارورزی عملی پس از ارائه نظر رئیس بخش بیمارستانی توسط دانشگاه فرانسوی ثبت نام کننده تایید می‌شود؛
  • رئیس دانشگاه میزبان گواهی آموزش تخصصی را که در آن رشته تخصصی نوشته شده است بر اساس پیشنهاد یک کمیسیون به داوطلب اعطا می‌کند؛
  • تنها یک بار می‌توان نیم‌سالی را که معتبر محسوب نشود، تجدید نمود؛
  • گواهی آموزش تخصصی اعطا شده در فرانسه حق طبابت در فرانسه را اعطا نمی‌کند؛
  • برای پزشکان متخصص؛
  • گواهی آموزش تخصصی پیشرفته ( AFSA ).
شرایط ثبت نام
  • این گواهی به دارندگان مدرک پزشکی تخصصی اعطا خواهد شد؛
  • این بورس به اتباع خارجی اعطا می‌شود؛
  • مدت دوره برای دریافت این گواهینامه: حداقل یک ترم شش ماهه و حداقل دو ترم؛
  • درخواست کتبی متقاضی که در آن فرد اهداف و انگیزه‌های خود را از گذراندن دوره اعلام کند؛
  • نامه مسئول مؤسسه خارجی اعزام کننده که در این نامه اهداف آموزشی مورد نظر در فرانسه درج و اعتبار این دوره آموزشی تایید شده باشد؛
  • آشنایی به زبان فرانسه که به تایید بخش‌های فرهنگی فرانسه برسد؛
  • نظر مساعد استاد راهنمای فرانسه؛
  • پرونده اداری ارسال شده فرد به رئیس دانشگاه مورد نظر در فرانسه که او درباره ثبت نام یا عدم ثبت نام فرد تصمیم می‌گیرد؛
  • آموزش نظری و محتوای آموزشی؛
  • آموزش نظری و عملی انتخاب شده از میان آموزش‌های DES یا DESC فرانسه که به آموزش تخصصی انتخاب شده متقاضی مرتبط است؛
  • محتوای آموزشی DESC فرانسه به صورت مکتوب ارائه می‌شود؛
  • تعداد ترم‌های آموزشی با توجه به سابقه تحصیلات متقاضی و اهداف آموزش تعیین می‌شود.
دوره آموزش تجربی در بیمارستان

این دوره الزاما در یک مرکز آموزشی درمانی دانشجویان دوره تخصص فرانسه و پس از موافقت رئیس این مرکز و مدیر نهاد بورس‌دهنده برگزار می‌شود. در این دوره الزاما بیمارستان فرانسوی به دانشجویان دستمزد پرداخت نخواهد کرد. متقاضیان می‌توانند دوره خود را به دو شیوه بگذرانند:

  • یا به عنوان انترن (کارورز) بیمارستان در یک سمت فعالیت و حقوق دریافت کنند؛
  • یا به عنوان نیروی مازاد بدون حقوق (کارآموز). که در این صورت بیمارستان می‌تواند فقط یک دانشجوی AFS یا AFSA داشته باشد (یک دانشجو برای ۶ پزشک تمام وقت در هر بخش).

طول هر ترم از اول نوامبر تا سی ام آوریل سال بعد یا از اول ماه مه تا سی ام اکتبر می‌باشد.

نحوه تایید

دانشگاه فرانسوی که متقاضی در آن ثبت نام کرده دوره آموزش نظری را تایید می‌کند این در حالی است که این دانشگاه پس از اعلام نظر رئیس مرکز آموزشی درمانی دوره آموزش عملی متقاضی را نیز تایید می‌کند.

  • رئیس دانشگاه پذیرنده AFSA را به پیشنهاد یک کمیسیون و با درج واژه تخصص به متقاضی اعطا خواهد کرد؛
  • دانشجو در صورت مشروط شدن فقط یک بار می‌تواند ترم گذشته را تکرار کند؛
  • فرد متقاضی با مدرک AFSA که در فرانسه تایید می‌شود حق ندارد در فرانسه به حرفه پزشکی مشغول شود.
مدارک دانشگاهی  و مدارک بین‌دانشگاهی

از سطوح سیکل اول، دوم یا سوم، پس از دوره آموزشی بسیار تخصصی، بدون شرکت در دوره تخصصی پیشرفته، اعطا می‌شوند. برخی مدارک دانشگاهی ویژه پزشکان متخصص، جراحان و زیست‌شناسان و برای برخی پرسنل پرستاری یا پیراپزشکی هستند و دارای دوره متنوع از چند ماه تا یک سال در مورد موضوع و مضمون بسیار تخصصی می‌باشند. در فرانسه ۹۲۷ مدرک دانشگاهی و ۸۲۴ مدرک بین‌دانشگاهی موجود است.

توجه: در فرانسه، تحصیلات تخصصی پزشکی بر روی کار پزشکی بیمارستانی بنیان گرفته‌اند. برای دوره‌های کارآموزی بیمارستانی که بخشی از دوره است، دانشجویان خارجی باید دارای آشنایی خوب با زبان فرانسه باشند و در دانشگاه در AFS و یا در AFSA ثبت نام کرده باشند.

دوره‌های کاردانی عالی (STS)

دیپلم کاردان عالی ( BTS )

دوره‌های کاردانی عالی به طور کلی در کلاس‌های عالی مدارس دولتی یا خصوصی گسترش می‌یابند. برخی مدارس تخصصی به ویژه در رشته‌های هنری این دوره‌ها را ارائه می‌کنند. این دوره‌ها امکان اخذ دیپلم کاردان عالی ( BTS ) را ممکن می‌سازند. مدرک این دوره‌ها از مدارک ملی هستند و در دو سال (و گاه سه سال) بعد از دیپلم متوسطه، برای ورود به زندگی حرفه‌ای و بازار کار طراحی شده‌اند. در بخش هتلداری، صنعت، کشاورزی، در زمینه اجتماعی، مد و هنر، این آموزش‌ها بسیار گسترده و فراوان هستند و مقدمه‌ای برای آموزش‌های بلند مدت شغلی نظیر لیسانس تخصصی، فوق لیسانس علوم و فنون ( MST)، فوق لیسانس در موسسات دانشگاهی حرفه‌ای ( IUP ) یا پذیرش در یک مدرسه تخصصی... هستند.

مدارس عالی

مدارس عالی خاص فرانسه هستند و از ابتدای قرن نوزدهم برای تربیت کارمندان عالی رتبه در تمامی زمینه‌های مدیریتی و خدمات عمومی فرانسه به طور موازی با دانشگاه‌ها به وجود آمده‌اند. امروزه، مدارس عالی کماکان آموزش حرفه‌ای سطح عالی را ادامه می‌دهند و برای پذیرش دانشجو گزینشی عمل می‌کنند.مدارس عالی موسسات آموزشی کیفی هستند، با این همه تعداد بیشتری از دانشجویان از جمله دانشجویان خارجی را با روندهای پذیرش خاص می‌پذیرند. گاه مدارس عالی دولتی هستند و بنابراین تحت نظارت یک وزارت‌خانه قرار دارند (٧٥% مدارک مهندسی)، یا آن که، به خصوص در زمینه بازرگانی، وابسته به اتاق‌های بازرگانی و صنعت می‌باشند و در نهایت مدارس عالی خصوصی‌اند. با هر جایگاهی مدارس عالی از نظر تعلیم و تربیتی زیر نظر وزارت آموزش ملی قرار دارند.

مدارس عالی بازرگانی و مدیریت

این مدارس عالی وابسته به اتاق‌های بازرگانی و صنعت و یا مولود بخش خصوصی هستند، مدارس عالی بازرگانی و مدیریت (حدود ٢٣٠ عدد از این مرکز وجود دارند) رشته‌ها و آموزش‌هایی متناسب با تحولات شرایط اقتصادی و کاربردهای جدید مدیریتی را ارائه می‌نمایند، اغلب این آموزش‌ها، دوره‌های کارورزی و تبادلات بین‌المللی را نیز شامل می‌شوند. ممکن است آموزش‌ها به زبان‌های مختلف، فرانسه، انگلیسی، اسپانیایی،... انجام شوند. در میان این مدارس عالی می‌توان موسسات بسیار مشهوری را یافت: مدرسه مطالعات عالی بازرگانی، مدرسه عالی بازرگانی پاریس، مدرسه عالی ملی علوم اقتصادی و بازرگانی، مدرسه مطالعات عالی بازرگانی شمال در شهر لیل، مدرسه مدیریت در شهر لیون و یا مدارس عالی تجارت. مدارک اعطا شده این مدارس توسط دولت و موسسات حرفه‌ای به رسمیت شناخته شده‌اند.

مدارس عالی مهندسی

در این نوع موسسات می‌توان مدارس عالی با شهرت بسیار نظیر مدرسه پلی تکنیک، مدارس سانترال (مرکزی)، مدارس معدن، مدرسه ملی پل و راه، مدرسه ملی عالی هنر و حرفه، موسسات ملی پلی تکنیک، موسسات ملی علوم کاربردی، دانشگاه‌های فناوری را مشاهده نمود. حدود ٢٤٠ مدرسه مهندسی با جایگاه متنوع وجود دارند. همگی این موسسات دارای ویژگی‌های مشترک مرتبط با کیفیت دوره آموزشی مهندسی‌اند که منجر به اعطای مدرک معادل درجه مستر می‌شوند. کمیسیون ملی مدارک مهندسی به طور دوره‌ای توانایی و کیفیت این آموزش‌ها را ارزیابی می‌کند. تمامی زمینه‌های مهندسی در حیطه این آموزش‌ها ارائه می‌گردد. آموزش ممکن است عمومی ( مانند آموزش‌ها مدرسه پلی تکنیک یا مدارس سانترال (مرکزی) یا مدارس معدن، که مهندسان تعلیم دیده برای کار در تمامی مشاغل در موسسات حرفه‌ای را تربیت می‌کنند) و یا تخصصی‌تر (کشاورزی، شیمی، انفورماتیک) باشد.

شبکه n+ i Engineering Institutes

این شبکه بیش از 54 مدرسه عالی و آموزش مهندسی فرانسه را که در بیش از سی شهر به فعالیت مشغولند در بر می‌گیرد و شامل تمامی زمینه‌های علوم مهندسی می‌شود ( از مهندسی عمران، مخابرات، مکانیک، مواد، انرژی،... گرفته تا بیوتکنولوژی).هدف آن پاسخگویی به نیازهای تربیت مهندسانی چند رشته‌ای و چند فرهنگی با توانایی بین‌المللی است. این آموزش برای دانشجویان دارای استعداد و توانایی بالا است و با توجه به شبکه ملی مدارس مهندسی، دانشگاه‌ها، موسسات حرفه‌ای، مناطق، راه‌های ممتاز و برجسته پذیرش و آموزش را به زبان فرانسه و در کشور فرانسه در مقابل آنان قرار می‌دهد. این شبکه به دانشجویان مهندسی، با برنامه آموزشی دو ساله مدرک دیپلم ملی مهندسی را اعطا می‌کند.

مدارس عالی دولتی در سایر زمینه‌ها

دانشسراهای عالی، مدرسه دادگستری (قضا)، مدرسه ملی مدیریت، موسسه مطالعات سیاسی پاریس، موسسه ملی کشاورزی، مدارس ملی دامپزشکی همگی در سطح بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند و غالباً دوره‌های تخصصی برای دانشجویان یا شاغلان حرفه‌ایی سایر کشورها را ارائه می‌نمایند. 

مدارک اعطاشده توسط مدارس بزرگ

مدرک ٥ سال تحصیل دانشگاهی پس از دیپلم متوسطه
درجه مستر

همه مدارس بزرگ در پایان دوره آموزشی مدرکی در سطح 5  سال تحصیل دانشگاهی با درجه مستر را اعطا می‌نمایند. مدارک مهندسی مدارک ملی هستند. دانشجویان خارجی پس از مراحل گزینش خاص و با مدارک اولیه متفاوت و متنوع برحسب مدارس پذیرفته می‌شوند.

مدرک ٦ سال تحصیل دانشگاهی پس از دیپلم متوسطه
مدرک مهندسی تخصصی

حدود بیست مدرسه مهندسی این دوره آموزشی را ارائه می‌نمایند، این دوره آموزشی خاص مدارس مهندسی است و نزد دانشجویان خارجی از اقبال بسیاری برخوردار است.

مستر مدیریت بازرگانی ١٦ تا ١٨ ماه

این دوره برای شاغلان حرفه‌ای جوان دارای تحصیلات دانشگاهی پیشنهاد می‌شود. این دوره افراد متخصص عالی در زمینه‌های مدیریتی و بین‌المللی موسسات را تربیت می‌نماید.این مدرک بین‌المللی به عنوان مرجع در زمینه مدیریت مطرح است و آموزش در این دوره گرایش بسیار به سمت موارد عملی حرفه‌ای در سطح بین‌المللی دارد. پذیرش در این دوره بسیار گزینشی است.

مدارس تخصصی

مدارس تخصصی دوره‌های آموزش عالی فرانسوی را در زمینه‌های کاملاً تخصصی مانند هنر، معماری، پیراپزشکی، مشاغل اجتماعی و غیره تکمیل می‌کنند.

مدارس هنر

سه نوع مدرسه هنر در فرانسه وجود دارند:

  • مدارس ملی عالی هنر؛
  • مدارس عالی هنرهای کاربردی که وابسته به وزارت آموزش عمومی هستند؛
  • مدارس هنرهای زیبا که وابسته به وزارت فرهنگ می‌باشند.

مدارس ملی عالی هنر مدارس سطح عالی از نوع مدارس بزرگ‌اند. این مدارس مدارک ملی مدرسه را پس از ٤ یا ٥ سال تحصیل اعطا می‌نمایند. چگونگی پذیرش بسیار گزینشی است و بسته به مدرسه در طی دوره یا تنها در ابتدای آن انجام می‌شود. به عنوان مثال مدرسه ملی عالی هنرهای زیبای پاریس، مدرسه ملی عالی هنرهای تزئینی، مدرسه ملی عالی خلاقیت صنعتی، مدرسه ملی عالی حرف تصویر و صدا، مدرسه ملی عالی لویی لومیر، مدرسه ملی عکاسی آرل.

مدارس هنرهای زیبا ناحیه‌ای و ملی مدارک ملی ٣ یا ٥ ساله تحصیلات دانشگاهی را اعطا می‌کنند و پذیرش با گزینش خاص انجام می‌شود. دوره ملی هنر و فنون در سه سال در سه رشته طراحی گرافیک، طراحی فضا، طراحی محصول: موفقیت این دوره تربیت تکنیسین در این است که از دید وسیعی از هنرهای تجسمی بهره می‌برد و جایگاه بزرگی را برای ابتکار و فرهنگ هنری قایل است. در پایان سال دوم این دوره مدرک تحصیلات هنرهای تجسمی اعطا می‌شود.

دوره ملی عالی بیان تجسمی در ٥ سال در سه رشته هنر، ارتباطات، طراحی:  در پایان دوره تاکید بر خلاقیت و پروژه هنری است.

مدارس عالی هنرهای کاربردی از شهرت بسیاری برخوردارند و کیفیت آموزشی آنها مورد تایید متخصصان حرفه‌ای است. پس از پذیرش گزینشی، این مدارس دوره‌های آموزشی را در سطوح دو ساله و چهار ساله برگزار می‌نمایند. مشهورترین این مدارس عبارتند از: مدرسه عالی هنرهای کاربردی (دوپره)، مدرسه عالی هنرهای کاربردی صنایع مبل‌سازی و معماری داخلی (مدرسه بول)، مدرسه ملی عالی هنرهای کاربردی و حرف هنری (اولیویه دو سر)، مدرسه عالی هنرها و صنایع گرافیکی (مدرسه اتی ین)، مدرسه ملی عالی هنرها و فنون تئاتر، مدرسه عالی هنرهای دراماتیک،...

دوره تکنیسین عالی در دو سال: این دوره‌ها، آموزشی فنی را بر محور فناوری‌های جدید و بر حسب رشته مورد نظر در زمینه‌های گسترده از معماری داخلی تا مد، ارتباط تصویری و گرافیک یا عکاسی را ارائه می‌کنند.

دوره حرفه‌های هنری در دو سال:  این دوره بیش از هر چیز مربوط به حرف و فنون سنتی دکور و مبلمان، سینمای انیمیشن، هنرهای نساجی است.

 پذیرش با مدرک دو ساله تحصیلات عالی هنری

دوره عالی هنرهای کاربردی در دو سال، تربیت طراحان خلاق در زمینه هنرهای کاربردی را به عهده دارد. در پایان اولین سال این دوره مدرک تحصیلات عالی هنرهای تجسمی اعطا می‌شود.

ENSA de Paris Malaquais. برگرفته از سایت archi taiga، قابل بازیابی از https://www.archi-taiga.fr/

مدارس معماری

٢٠ مدرسه معماری وابسته به وزارت فرهنگ فرانسه مدرک دولتی معماری را اعطا می‌کنند که تنها مدرکی است که برای کار در فرانسه دارای اعتبار است. دوره آموزشی ٦ ساله در سه مقطع دو ساله برنامه‌ریزی شده است. در مقطع سوم، اغلب این مدارس با مشارکت دانشگاه‌ها برای اعطای مدرک دانشگاهی در درجه مستر مانند مدارک تحصیلات عالی تخصصی، مدارک تحصیلات پیشرفته یا یک مدرک تخصصی ویژه مدرسه معماری معتبر محسوب می‌شوند. 

مدارس پیراپزشکی و مشاغل اجتماعی

برخی حرف بخش پیراپزشکی (ارتودنتیست، فیزیوتراپی، پرستاری، کودکیاری، کاردرمانی،...) و بخش اجتماعی (مربی، مددکار اجتماعی،...) تنها پس از طی برخی دوره‌های آموزشی در مدارس یا موسسه‌های تخصصی دارای مجوز از دولت امکان‌پذیر می‌باشند.

آموزش‌های پیراپزشکی ( پرستاری، بازپروری، همیاری فنی،...) و اجتماعی (آموزش، مددکاری اجتماعی،...) از ٣ تا ٤ سال به طول می‌انجامند و پس از دوره مدرک دولتی تخصصی دانش آموختگان اعطا می‌شود. پذیرش دانشجویان خارجی بسیار محدود و کم است.

ثبت‌نام در یک موسسه اموزش  عالی
چگونگی ثبت نام

ثبت‌نام در یک موسسه آموزش عالی فرانسوی دارای سه مرحله است: 

  • اخذ گواهی پذیرش در موسسه آموزش عالی مورد نظر که برای دریافت روادید ورود به فرانسه ضروری است؛
  • هنگام ورود به فرانسه ثبت نام اداری که پذیرش را معتبر می‌نماید، در موسسه آموزش عالی مورد نظر انجام می‌شود. از شرایط انجام این مراحل، پرداخت حق ثبت‌نام موسسه است. گواهی تحصیلی و کارت دانشجویی فرانسوی صادر می‌شوند و مدرک نشان‌دهنده ثبت‌نام دانشجو برای درخواست کارت اقامت هستند؛
  • ثبت نام آموزشی، به طور رایگان، با انتخاب ساعات کلاس‌های اجباری، انتخاب رشته‌ها، چگونگی برگزاری امتحانات مرحله نهایی است. پس از ثبت نام اداری برای دانشجو برای انجام این مرحله نهایی دعوت‌نامه ارسال می‌گردد.
تذکرات عملی در مورد ثبت نام

قاعده‌ای مشترک و مدون برای معادل‌سازی مدارک غیر فرانسوی با مدارک فرانسوی وجود ندارد. درخواست معادل‌سازی که ارزشیابی تحصیلات انجام شده در کشور اولیه می‌سنجد و آن را با میزان تحصیلات و سال‌های تحصیلی در فرانسه معادل می‌کند، هنگام بررسی درخواست پذیرش توسط موسسه انجام می‌گیرد. این معادل‌سازی ممکن است تجربیات حرفه‌ای در زمینه مرتبط را نیز مورد توجه قرار دهد. به هر حال تنها موسسه میزبان دانشجو دارای اختیار و توانایی قبول در خواست پذیرش و تعیین سطح تحصیلی مورد پذیرش است

هزینه ثبت نام: در فرانسه، مبلغ حقوق ثبت نام بر حسب جایگاه دولتی، کنسولی یا خصوصی موسسات و رشته‌هایی که نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر یا کمتر دارند، متفاوت است.

مدارکی که عموماً برای ثبت نام در خواست می‌شوند

برای تشکیل پرونده درخواست پذیرش
  • یک CV و یک قطعه عکس جدید؛
  • ترجمه رسمی تایید شده شناسنامه؛
  • یک نامه درخواست (انگیزه نامه )؛
  • فتوکپی ترجمه‌های رسمی تایید شده مدارک تحصیلی اخذ شده؛
  • ریز نمرات سه سال تحصیلی آخر؛
  • توصیه‌نامه؛
  • گواهی سطح آشنایی با زبان فرانسه.
موارد عملی تحصیلات
کلاس‌های درس در دانشگاه

آموزش در دانشگاه به دو صورت است: کلاس درس و کارهای تحقیقاتی یا کارهای عملی. یک بخش مهم آموزش از طریق تحقیقات و پژوهش‌های شخصی به عهده دانشجو است. کلاس‌های درس در آمفی تئاترهایی با ظرفیت ١٠٠ تا ١٠٠٠ نفر به شکل سخنرانی استاد برگزار می‌شود که دانشجو باید از سخنرانی یادداشت بردارد. کارهای عملی یا کارهای تحقیقاتی در گروه‌های کوچک‌تر انجام می‌شوند و طی آنها درس‌های نظری به صورت عملی تجربه می‌شوند و موجب تعمیق شناخت و آگاهی‌های نظری کسب شده در کلاس‌های درس می‌گردند. برخلاف کلاس‌های درس نظری کارهای عملی اجباری هستند و یک استادیار یا دانشیار مسئولیت آنها را به عهده دارد. 

کتابخانه دانشگاهی

کارت استفاده از کتابخانه دانشگاهی به رایگان با کارت دانشجویی تحویل می‌شود. برخی واحدهای آموزشی دانشگاهی یک کتابخانه تخصصی‌تر در زمینه آن رشته دارند. خارج از موسسه آموزشی، برخی کتابخانه‌های تخصصی یا عمومی خاص دانشجویان و پژوهشگران فعالیت می‌کنند. در این موارد همراه داشتن کارت دانشجویی ضروری است.

مرکز ملی فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی و مراکز ناحیه‌ای فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی

مرکز ملی فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی زیر نظر وزارت آموزش ملی فعالیت می‌کند و بر روی ٢٨ مرکز ناحیه‌ای فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی در سراسر فرانسه تکیه دارد. وظیفه این مراکز بهبود شرایط زندگی و کار دانشجویان در فرانسه است. آنها اداره رستوران‌های دانشجویی، خوابگاه‌ها، دفاتر کمک اجتماعی در دانشگاه‌ها برنامه‌های فرهنگی در خوابگاه‌ها و مجتمع‌های اقامتی دانشگاهی، کمک به یافتن کار موقت، سفر توریستی را به عهده دارند. هر دانشجویی که در یک موسسه آموزش عالی ثبت نام کرده باشد می‌تواند از خدمات مراکز ناحیه‌ای فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی استفاده کند.

رستوران‌های دانشگاهی

این رستوران‌ها با کافه تریاهای موسسات یکی از موارد سنتی زندگی دانشجویی فرانسوی هستند. مراکز ناحیه‌ای فعالیت‌های دانشگاهی و آموزشی این رستوران‌ها را اداره می‌کنند. در فرانسه ٤٥٠ رستوران به شکل کلاسیک و همان تعداد رستوران وابسته در بخش‌های دور از مراکز دانشگاهی وجود دارند. این رستوران‌ها غذای کامل و مناسب را به قیمت دانشجویی ارائه می‌نمایند. هر دانشجو با ارائه کارت دانشجویی می‌تواند به هر یک از رستوران‌های دانشگاهی مراجعه نماید. برخی از رستوران‌ها شب‌ها و روزهای آخر هفته و تعطیلات نیز خدمات‌رسانی می‌کنند.

ورزش به عنوان تفریح

بخش دانشگاهی فعالیت‌های ورزشی و جسمانی فعالیت‌های ورزشی مختلف را مدیریت می‌کنند.

رقابت و مسابقات

انجمن‌های ورزشی وابسته به فدراسیون ورزش دانشگاهی فرانسه فعالیت و شرکت در رقابت‌های ورزشی دانشگاهی را به عهده دارد. در همه موارد، ثبت نام موردی و در هنگام ثبت نام اداری انجام می‌شود. گواهی پزشکی که حداکثر دو ماه قبل تهیه شده باشد باید ارائه گردد. این گواهی را می‌توان از واحد طب پیشگیری موسسه آموزشی درخواست کرد. توصیه می‌شود که دانشجویان از یک بیمه شخصی برای حوادث ورزشی استفاده کنند (مسئولیت و نقص عضو). مدارس بزرگ نیز دارای واحدهای ورزشی با همین اهداف هستند.

مدارک ملی فرانسه زبان خارجی

این مدارک نشانگر سطح توانایی و تسلط دانشجو در زمینه زبان فرانسه است و کسب آن برای ثبت نام در مراکز دانشگاهی برای دانشجویان خارجی اجباری می‌باشد. دو نوع دیپلم آکادمیک ملی برای زبان فرانسه وجود دارد. مدرک زبان فرانسه دلف (DELF،Diplôme d'études en langue française)و دلف(DALF،Diplôme approfondi de langue française) است و برنامه‌ریزی این امتحانات توسط کمیسیون ملی که در مرکز بین‌المللی مطالعات آموزشی مستقر است، انجام می‌شود.[۶]

معرفی برخی دانشگاه‌ها و مدارس عالی فرانسه

دانشگاه پاریس

اصطلاح «دانشگاه پاریس» عنوانی است که بر سیزده دانشگاه پاریس اطلاق می‌شود. یعنی سیزده دانشگاه در پاریس هستند که هر کدام اسم خاص خود را دارند و در عین حال اسم دانشگاه پاریس به اضافه یک شماره که از یک تا سیزده است را نیز دارند. برای مثال دانشگاه پانتئون سوربون، دانشگاه پاریس 1 و دانشگاه نانتر،  دانشگاه پاریس 10 نامیده می‌شود. گفتنی است دانشگاه‌هائی که در پاریس هستند محدود به این سیزده دانشگاه نمی‌باشند.

چهار دانشگاه از دانشگاه‌های سیزده‌گانه دانشگاه پاریس، در تعریف کلی، تحت عنوان دانشگاه سوربون شناخته می‌شوند. همه دانشکده‌های این دانشگاه قبلا به صورت یک مجموعه در مرکز پاریس بوده اما امروز این دانشگاه به چند دانشگاه مختلف تقسیم شده‌است.

این دانشگاه‌ها عبارتند از: پاریس I (پانتئون سوربن)- پاریس III (سوربن جدید)- پاریس IV (پاریس سوربن)- پاریس V (پاریس دکارت) این چهار دانشگاه دولتی در بنای تاریخی سوربن قرار دارند. بخش مهمی از آموزش عالی فرانسه در زمینه‌های ادبیات، زبان شناسی، علوم اجتماعی و فلسفه در دانشگاه‌های سوربن قدیم و سوربن جدید است. در بین این پنج دانشگاه، فقط پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون) و پاریس 5 دارای رشته حقوق می‌باشند. از لحاظ سطح علمی و دارا بودن اساتید برجسته و سایر معیارها، دانشگاه پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون) در رشته حقوق حرف اول را می‌زند.

بنابراین، دانشگاه سوربونی که دانشجویان حقوق دنیا آن را می‌شناسند، دانشگاه پاریس 1 (پانتئون ـ سوربون) دقیقا نامیده می‌شود.دانشگاه پی یر و ماری کوری قبلا جزء دانشگاه سوربن بوده است. همه دانشکده‌های فنی مهندسی سوربن امروز دانشگاه پی یر و ماری کوری را تشکیل می‌دهند. این دانشگاه به افتخار پی یر کوری و ماری کوری دو دانشمند فرانسوی به این نام نامیده شده‌است. دانشگاه پی یر و ماری کوری در میدان ژوسیو واقع است.

مجموعه دانشگاهی ژوسیو

این مجموعه دانشگاهی واقع در محله لاتین پاریس است. درب اصلی این دانشگاه در میدانی به همین نام (ژوسیو)(Campus Universitaire de Jussieu) واقع شده است. این مجموعه شامل ۳ دانشگاه:پاریس ۶ یا دانشگاه پی یر و ماری کوری، پاریس ۷ یا دانشگاه دنیس دیدرو و انستیتو فیزیک بین‌الملل پاریس است. این مجموعه در سال ۱۹۷۱ افتتاح شد. ساختمان اصلی دانشگاه که به عنوان مدیریت از آن استفاده می‌شود ساختمانی ۹۰ متری و ۲۴ طبقه است که ساختمان زامانسکی نام دارد. دسترسی به این دانشگاه از طریق ایستگاه ژوسیوی مترو پاریس و خطوط اتوبوس امکان‌پذیر است.

دانشگاه پیر و ماری کوری

یکی دیگراز دانشگاه‌های پاریس است. این دانشگاه به افتخار پی یر و ماری کوری دو دانشمند فرانسوی به این نام نامیده شده‌است. ساخت دانشگاه پی یر و ماری کوری( Université Pierre et Marie Curie ou UPMC - Paris Universitas ou Paris 6)در دهه ۱۹۵۰ میلادی شروع شد. این دانشگاه قبلا جزء دانشگاه سوربن بوده اما در حال حاضر جزو دانشگاه ژوسیو است. همه دانشکده‌های فنی مهندسی سوربن امروز دانشگاه پی یر و ماری کوری را تشکیل می‌دهند. این دانشگاه در میدان ژوسیو در محله لاتین پاریس کنار رود سن واقع شده است.

دانشگاه پاریس ۳ یا سوربن جدید

دانشگاه پاریس ۳ یا سوربن جدید (Université de la Sorbonne Nouvelle , Paris III )یکی از شعب سیزده‌گانه دانشگاه پاریس محسوب می‌شود. این واحد در سال ۱۹۷۱ از دانشگاه پاریس جدا شد. عمدتاً رشته‌های هنری و علوم انسانی در این دانشگاه تدریس می‌شود. این دانشگاه در ۹ مرکز متفاوت تقسیم‌بندی شده است. واحد مرکزی این دانشگاه در محله لاتین پاریس قرار دارد.

دانشگاه پاریس ۲ یا پانتئون-آسس

دانشگاه پاریس ۲ یا پانتئون - آسس(Université Panthéon-Assas Paris II) یکی از شعب سیزده‌گانه دانشگاه پاریس محسوب می‌شود. عمده دانشجویان این واحد، دانشجوی رشته حقوق هستند؛ اما علاوه بر حقوق رشته‌های مدیریت بازرگانی، اقتصاد، مدیریت، علوم اجتماعی و علوم سیاسی نیز در این واحد دانشگاهی آموزش داده می‌شود. واحد مرکزی این دانشگاه در محله لاتین پاریس قرار دارد.

دانشگاه پاریس تک یا انستیتوی علوم و فناوری پاریس

دانشگاه پاریس تک یا انستیتوی علوم و فناوری پاریس(ParisTech or Institut des sciences et technologies de Paris) یکی از مجموعه دانشگاه‌های تازه تاسیس پاریس است. این دانشگاه با دارا بودن ۱۱ دانشگاه مهندسی تقریباً تمام رشته‌های مهندسی را شامل می‌شود. این دانشگاه همچنین شامل یک دانشکده تجارت است. این دانشگاه در تلاش است تا با دیگر دانشگاه‌های برتر فناوری جهان رقابت کند. این دانشگاه در واقع حاصل اتحاد دانشگاه‌های فنی مهندسی پاریس در رشته‌های مختلف است و دارای شعبات متعددی در سراسر فرانسه از جمله در پاریس، نانسی، مونپلیه و کلرمون فران است. از جمله دانشگاه‌های تحت پوشش این مجموعه دانشگاهی می‌توان از دانشگاه معروف پلی تکنیک پاریس و دانشگاه ملی معدن فرانسه نام برد. عمده دانشگاه‌های تحت پوشش پاریس تک در پاریس در محدوده محله لاتین قرار دارند.

دانشکده ملی معدن پاریس

دانشکده ملی معدن پاریس (École Nationale Supérieure des Mines de Paris) دانشسرای عالی است که در سال ۱۷۸۳ به دستور پادشاه فرانسه لویی شانزدهم در پاریس تاسیس شد. مکان اصلی این دانشکده در محله لاتین است اما در مناطق حاشیه پاریس و در دیگر شهر‌های فرانسه نیز دارای شعباتی است.این دانشکده عضو دانشگاه پاریس تک است. برخلاف اندازه کوچک این دانشگاه (این دانشگاه سالانه ۱۲۰ دانشجو جذب می‌کند) نقش آن در صنعت فرانسه در طول تاریخ بسزا است. تاکنون ۲ نفر از دانش‌آموختگان این دانشگاه موفق به کسب جایزه نوبل شده‌اند:موریس الی: برنده جایزه نوبل اقتصاد و جرج شارپک: برنده جایزه نوبل فیزیک.

اکول نرمال سوپریور

اکول نرمال سوپریور (École Normale Supérieure) یا «دانشسرای عالی پاریس» یکی از مدارس بزرگ فرانسه است.اکول نرمال سوپریور دانشگاهی واقع در محله لاتین پاریس است. این دانشگاه که در اصل برای تربیت معلم تاسیس شد.اکنون به آموزش پژوهشگران و استادان دانشگاه و مقامات عالی دولتی و مدیران صنایع و موسسات خصوصی می‌پردازد. ورود به این مدرسه عالی فقط برای کسانی که ملیت فرانسوی دارند ممکن است و بسیاری از نخبگان فرانسه از این مدرسه فارغ‌التحصیل شده‌اند. چون در فرانسه دانشگاه‌های دیگری نیز با نام اکول نرمال سوپریور وجود دارد گاه از این دانشگاه به نام خیابانی که در آن واقع شده نام برده می‌شود(ENS-Paris یا ENS-Ulm). در فرانسه چهار مدرسه عالی اکول نرمال وجود دارد.

دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس

مدرسه عالی هنرهای زیبا(École nationale supérieure des Beaux-Arts) نام برجسته‌ترین مدرسه عالی مربوط به هنرهای زیبا در کشور فرانسه است که در شهر پاریس قرار دارد.مدرسه هنرهای زیبای پاریس در سال ۱۶۴۸ میلادی توسط شارل لبرون نقاش مشهور فرانسوی، توسعه مطالعات در زمینه‌های نقاشی، طراحی، مجسمه‌سازی، جواهرسازی و معماری تحت عنوان آکادمی علوم نقاشی و مجسمه‌سازی تاسیس شد. مدرسه هنرهای زیبای پاریس در زمان حکومت لویی چهاردهم تحت تاثیر حکومت دولتی قرار گرفت تا به سال ۱۸۶۳ که توسط ناپلئون سوم دوباره مستقل شد.

اکول پلی‌تکنیک

به معنای مدرسه پلی‌تکنیک است. پلی‌تکنیک پاریس معتبرترین و قدیمی‌ترین دانشگاه فنی و مهندسی فرانسه است. این دانشگاه در میان دانشگاه‌های جهان نیز رتبه بالایی دارد و بر پایه رده‌بندی ضمیمه آموزش عالی تایمز یکی از چهل دانشگاه برتر جهان است. اکول پلی‌تکنیک (École Polytechnique) یکی از مدارس بزرگ (گراند اکول) فرانسه است که در سال ۱۷۹۴ پایه‌گذاری شده است. تا سال ۱۹۷۶ در محله لاتین شهر پاریس قرار داشت و از آن سال به پالزو منتقل شد.

دانشگاه مرکزی لیل

دانشگاه مرکزی لیل (École centrale de Lille) یک دانشگاه مهندسی در شهر لیل در شمال کشور فرانسه است. حدود ۱۳۰۰ دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته‌های گوناگون مهندسی در این دانشگاه به تحصیل و پژوهش مشغولند.این دانشگاه در سال ۱۸۵۴ میلادی با نام «دانشگاه هنرهای صنعتی و معدن‌شناسی» تاسیس شد و در سال ۱۸۷۲ به «دانشگاه صنعتی شهرستان نورد» تغییر نام داد.

دانشگاه لیل. برگرفته از سایت آتیه آفرینان، قابل بازیابی از https://atiyeafarinan.com/

دانشگاه لیل

دانشگاه لیل (Université de Lille) دانشگاهی در شهر لیل در کشور فرانسه است. این دانشگاه در سال ۱۵۶۲ تاسیس شده و حدود ۱۱۰٬۰۰۰ دانشجو در آن تحصیل می‌کنند. نام کامل آن «دانشگاه لیل - شهرستان نورد فرانسه»(Université de Lille - Nord de France) است.

دانشگاه آمریکایی پاریس

دانشگاه آمریکایی پاریس(American University of Paris)،دانشگاهی ‍ است که در سال ۱۹۶۲ میلادی در پاریس در فرانسه تاسیس شد. این دانشگاه ۱۰۰۰ دانشجو، و دروس دانشگاهی در این دانشگاه به زبان‌های انگلیسی تدریس می‌شوند.

مراکز پژوهشی دانشگاهی

مسائلی از قبیل بررسی جایگاه تحقیقات‌ ومشکلات‌ و اهداف‌ پیشروی انجام تحقیقات در کشور فرانسه‌ طی‌ مشاوره‌ای‌ ملی‌ که‌ از سوی‌ وزارت‌آموزش‌ عالی‌ و تحقیقات‌ در آوریل‌ سال‌ 1994 در پاریس‌ ترتیب‌ یافته‌بود، مطرح‌ گردید. طی مشاوره فوق همچنین چگونگی ارائه‌‌ بینشی‌ کلی‌ از تکامل‌ و هدایت‌تحقیقات‌ آتی‌کشور مورد بررسی قرار گرفت. در خلال‌ قرن‌ هفدهم‌، میان جهان‌ سیاست‌ و جهان‌ شناخته‌های‌ علمی‌جدائی‌ افتاد.در این بین، افکارعمومی ‌بر این‌ باور شد که‌ دانش‌ و دانشمند جهت ارائه خدمات هرچه بیشتر و‌ بهتر ‌به‌جامعه‌ می‌بایستی به صورت جداگانه ‌به‌ پرداختن به‌ تحقیقات‌ خود بسنده‌ نماید.به‌ دیگر سخن‌، پژوهشگران‌ می‌بایستی تحقیقات‌ را سرلوحه‌ فعالیت‌ خود قرار دهند،چرا که‌ سایر‌ امور مترتب‌ برتحقیقات‌ درپی‌ آن‌ خواهد آمد.به‌ این‌ ترتیب‌،درمحافل‌ و ساختارهای درون‌ نهادی، مدل‌خطی فوق‌ حاکم‌ گردید. به عبارت دیگر علم‌ و دانش‌ به مکاشفه پرداخته و جامعه به‌ پیروی از آن مبادرت می‌نمود. طی مدت زمان کوتاهی مدل مذکور‌، مدل‌ مخالف‌ خود را که‌ مدلی خطی‌بود، پدید آورد. مطابق چنین مدلی همگامی‌تحقیقات‌ دانشگاهی‌ با حوزه صنایع‌، ضامن‌ پیشرفت‌ اقتصادی کشور‌ می‌باشد‌.

از این روی‌، عمده‌ فعالیت‌ پژوهشگران‌، با مد نظر قرار دادن خواست جامعه به انجام تحقیقات معطوف می‌گردید. نیمی‌ از ویژگی‌های‌ این‌ دو مدل‌ صحیح‌ و نیمی‌ دیگر نادرست است‌.توانمندی‌ علم‌، زاییده‌ قدرت‌ حضور آن‌‌ در فضای‌ خارج‌ و ‌داخل ‌می‌باشد. آزمایشگاه‌های‌ تحقیقاتی‌ از فضای‌ مجزا و بسته‌ خودنیروی‌ خلاق‌ پدید آورده و نفوذ و شایستگی‌ را از ترکیب‌ اعتباراتی‌ که‌ در اختیار دارند،کسب‌ می‌نمایند.نقطه ضعف چنین مدل‌هایی به جهت ضعف در توصیف ماهیت‌ دو وجهی‌ تحقیقات‌ علمی‌(انفصال‌ از محیط و اتصال به‌ آن‌) می‌باشد. ازجمله اصلی‌ترین فاکتورهای انجام تحقیقات در کشور فرانسه می‌توان به فاکتورهایی نظیر تولید و ارائه اطلاعات‌ موثق‌، مشارکت‌ درفرایند بهبود ارزش‌های‌ اقتصادی و آموزشی‌، همکاری‌ در حرکت‌های‌ سودمند گروهی ‌و ارتقاء فعالیت‌های‌ آموزشی‌ اشاره نمود. جهت‌ نشان‌ دادن‌ اشکال‌ گوناگون‌ امکانات‌ سازمانی‌، بررسی دومدل‌ اخیر با یکدیگر الزامی‌است.مدل‌ خطی‌-که‌ در آن‌ فعالیت‌های‌تحقیق‌، توسعه‌ و تولید بدون‌ تعامل‌ متعاقب یکدیگر صورت می‌گیرد.دراین‌مدل‌، تعداد 5 زیرمجموعه‌ متمایز همزیست‌ وجود دارد که‌ هر یک‌ از نهادها از سازوکارهای‌ خاص‌ ارزشیابی‌ خود برخوردار می‌باشند. عملکردهای‌ درونی‌ هر یک از آنها مشابه‌ یکدیگر بوده‌ و درنتیجه‌، تعامل میان‌ آنها سهل‌ و آسان‌ صورت‌ می‌گیرد و این  درحالی است که‌،برقراری ارتباطات‌ از یک‌ زیرمجموعه‌ به‌زیر مجموعه‌ دیگر، دشوار و پرهزینه‌ است‌.در مدل‌ دوم‌، یک‌ آزمایشگاه‌ دانشگاهی‌ در تولید اطلاعات‌ موثق‌ و در تولید نوآوری‌ها مشارکت‌ داشته ‌و در ترویج‌ و کارشناسی‌ امور و نیز فعالیت‌های‌آموزشی‌ برنامه‌های‌ دولتی‌ حضور فعال‌ دارد. گفتنی است که مدل فوق‌ در خصوص‌ شرکت‌ها و مؤسسات‌ نیز مصداق‌ می‌یابد ‌چرا که هر جزء قادر به برقراری تعامل با جز دیگر است. هر چه‌ تعامل‌ها از ارزش‌ کمتری‌ برخوردار باشند به‌ همان‌ اندازه‌ نیز پایداری‌ و ثبات‌ آنها ضعیف‌تر می‌گردد‌. جهت برقراری‌ ارتباط می‌بایستی از مدل‌ خطی‌ وپنج‌ زیرمجموعه‌ متمایز آن‌ فاصله‌ گرفت‌ تا به‌ مدل‌ دوم‌ که‌ تعامل‌های‌ آن‌ هم‌ از لحاظ شمار و هم‌ از نظر شدت‌ دراوج‌ قرار دارند، نزدیک‌تر‌ شد.

مؤلفان‌که‌ طی دهه1970 و در آغاز دهه1980 به تبیین و توصیف تحقیقات‌و نوآوری‌های‌ کشور فرانسه‌ مبادرت نمودند، از بینش‌ یکسانی برخوردار بوده‌اند.از دیدگاه آنان،کشور فرانسه‌ به‌ پشتوانه‌ علوم‌ دانشگاهی خود به عنوان کشوری ‌پیشرفته‌، مطرح می‌باشد واین درحالی است که بوروکراسی‌ سازمان‌ها موجب‌ گردیده تا از نظریات‌ علمی‌ و تأثیرات‌ جدید که‌ تخصص‌های‌ حاکم‌ موجود را زیر سؤال‌ می‌برند، پیروی‌ نگردد. پژوهش درسیستم‌ آموزشی‌ کشور فرانسه‌ به‌ دوبخش‌ تقسیم ‌می‌گردد:

مدارس‌ عالی‌ که‌ به جذب بهترین‌ دانش‌آموزان‌ مبادرت نموده،آنان‌ را از انجام تحقیقات‌ دور نگاه داشته و به القاء احساس‌ برتر بودن‌ به‌ آنان می‌پردازند و دانشگاه‌هایی‌ که‌ با امکاناتی‌ محدود، به آموزش گروه‌های‌ زیادی‌از دانشجویان‌ که‌ با دنیای‌ تخصص‌ و حرفه‌ آشنایی‌ کمی‌دارند، مبادرت می‌نمایند. از این روی‌، در تحلیل‌های‌ علمی‌ کشور فرانسه‌ نمونه‌ کاملی‌ از مدل‌ خطی‌ استفاده  می‌گردد.

یادآوری‌ دو مشخصه سیستم‌ آموزشی‌فرانسه‌ جهت بررسی جایگاه تحقیقات در آن الزامی‌ است:

«جدایی‌ بنیادین‌ میان مقررات‌ تحقیقات‌ و آیین‌نامه‌های آموزشی‌»

بارزترین‌ نشانه‌ این‌ جدایی‌، وجود سازمان‌های‌ تحقیقاتی‌ دولتی‌ نظیر مرکز ملی‌ تحقیقات‌ علمی‌(CNRS)، مؤسسه‌ ملی‌ بهداشت‌ و تحقیقات‌ پزشکی‌(INSERM)،مؤسسه‌ ملی‌ تحقیقات‌ کشاورزی‌(INRA) و کمیساریای‌ انرژی‌ اتمی‌(CEA) است‌ که‌ از مأموریت‌ رسمی‌ آموزشی‌ برخوردار نمی‌باشند.

آموزش‌ عالی‌ که‌ تاکنون‌ از بخشی‌ از نیروی‌ تحقیقاتی‌ تفکیک شده‌، خود از شکافی‌ که‌ دانشگاه‌ و مدارس‌ عالی‌ را از هم‌ جدا می‌سازد، عبور نموده ‌است‌. نهادهای‌ تفکیک شده‌ مذکور  طی‌ سال‌ها با کاهش قدرت‌ به‌ طور محسوسی‌ مواجه  بوده‌اند. ارزشیابی‌های‌ مختلفی‌ که‌ از سوی‌ کمیته‌ ملی‌ ارزشیابی‌ دانشگاه‌ها صورت‌ گرفته‌، نشان‌ می‌دهد که‌ بیش‌ از نیمی‌ از استادان‌ و برگزارکنندگان ‌کنفرانس‌های علمی ‌به‌ فعالیت‌های‌ تحقیقاتی‌ مبادرت می‌نمایند.از دیدگاه آنان،سازمان‌های‌ تحقیقاتی‌ به تلاش‌ در جهت تربیت افراد ماهر در مقطع ‌سوم‌ آموزش‌ عالی‌ کشور مبادرت می‌نمایند. نیمی‌ از کارکنان‌ آزمایشگاه‌های‌ مرکز ملی‌ تحقیقات‌ علمی ‌از محققان‌ خود این‌ مرکز و نیمی‌دیگر از محققان‌ کارآمد دانشگاه‌ها ومراکز آموزش عالی کشور(‌دانشجویان‌ سال‌ آخر دوره‌ دکتری)‌ متشکل گردیده است‌.

حضور تعداد 15تن از محققین‌ (دانشجویان‌ سال‌آخر دوره‌ دکتری)‌ در ساختار کمیساریای انرژی اتمی ‌فرانسه طی سال1991 خود مبین این موضوع است. واقعیت‌ این‌ است‌ که‌ به‌ رغم‌ جا به‌ جایی‌ ضعیف‌ کادر آموزشی ـ تحقیقاتی کشور که‌ به‌ندرت‌ از یک‌ نظام تحقیقاتی‌ به‌ نظامی دیگر منتقل‌ می‌گردد، میان سازمان‌های‌ تحقیقاتی‌ دولتی‌ و دانشگاه‌ها تداخل ‌تنگاتنگی‌ به‌وجود آمده‌ است‌. اختلاف‌ میان دانشکده‌های مهندسی‌ و دانشگاه‌ها، به‌طور قابل‌ ملاحظه‌ای‌ کاهش‌ یافته‌ است‌. دانشکده‌های‌ مهندسی‌ بیش‌ از پیش‌ به‌ امورتحقیقاتی‌ ‌پرداخته و این‌ درحالی‌ است‌ که‌ دردانشگاه‌ها افزایش‌ بالقوه‌ فوق باحمایت‌ واقعی‌ سازمان‌های تحقیقاتی‌ (سازمانهایی‌ که‌ 5400 نفر از 9000 نفرکادر علمی‌ مدارس‌ مهندسی‌ را تأمین‌ می‌نمایند) مواجه گردیده است.بر قراری چنین ارتباطات نزدیکی‌ حین دوره ‌تربیت دانشجویان مقطع‌ دکتری‌ نیز جلوه‌گر است‌. در سال‌ 1990، کشور فرانسه‌ با تربیت‌ 140نفر با مدرک‌ دکتری‌ به ازای  یک‌ میلیون‌ نفر جمعیت‌ در سال‌ در مقایسه‌ با امریکا با 130 نفر، آلمان‌ با 126 نفر و ژاپن‌ تنها با 30 نفر، درصدر کشورهای‌ توسعه‌یافته‌ جهان‌ قرار گرفت‌.

در آغاز سال های‌1980،درصد رساله‌های‌ آموزشی ارائه شده‌ در رشته‌های‌ علوم‌ انسانی‌ نسبت‌ به‌ علوم‌طبیعی‌ یا مهندسی‌ به‌ مراتب‌ بیشتر بوده و دانشجویانی‌ متعلق به کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ مستقر در کشور فرانسه‌ از نسبت‌ بالایی ‌برخوردار بودند. در جهت تعادل‌ بخشیدن‌ به‌ این‌ نسبت‌ها تلاش‌های‌ پیگیری نه‌ با هدف‌ افزایش شمار رساله‌های‌ دانشگاهی،‌ بلکه ‌با هدف‌ تشدید حرکت‌ مضاعف‌ درجهت‌ علوم‌ پیچیده و نیز در مسیر برقراری ارتباط  با کشورهای‌ عضو اتحادیه اروپا صورت گرفت. طی دهه1970، شمار این‌ افراد جهت‌ نگارش ‌رساله‌های آموزشی‌ بسیار ناچیز بود، و این درحالی است که‌ هم‌ اکنون‌، 10 درصد فارغ‌التحصیلان از ‌رساله‌ برخوردار می‌باشند. امروزه‌، مرزبندی‌ میان مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌های کشور نسبت‌ به 10‌ سال‌قبل‌ کاهش یافته است. مقطع‌ دوم‌ آموزش‌ عالی‌دانشگاهی در کشور فرانسه‌ همچنان از این‌ حرکت‌ به‌ دور مانده‌  است. طی سال‌های اخیر سازمان‌های‌ دولتی‌ با همکاری مرکز ملی‌ تحقیقات‌ علمی‌(CNRS)به تشکیل واحدهای حمایتی آموزش‌ عالی‌ مبادرت نموده‌اند. در نهایت‌، توالی‌ دوره‌ آموزشی‌ و تحقیقاتی‌ برای‌ کلیه کادر وابسته‌ به‌ آموزش‌ عالی‌ لازم‌الاجراءاعلام‌ گردید. طبق بررسی‌های به عمل آمده در آغاز سال‌های‌1980، قطع‌ رابطه‌ عمیق‌ میان‌ ‌دو قطب دانشگاه ومراکز تحقیقاتی به اوج خود رسیده وتمایل‌ ضعیف‌ دانشگاه‌ها جهت همکاری ‌با مؤسسات‌ صنعتی‌ و بی‌اعتمادی‌ متقابل‌ به تحقیقات از جانب‌صاحبان‌ صنایع به وقوع پیوست. این درحالی است که حتی وجود چنین‌ جوی مانع‌ از پرداختن صنایع‌ به نوآوری‌ و پرداختن محققان‌دانشگاهی‌ به اکتشاف‌ و اختراع‌ نگردید. جهان‌ صنعت‌ به‌ دو گروه‌ تقسیم‌ شده‌ بود:

  • گروه‌ اول‌ بر مهارت‌ فنی‌، دوره‌های‌ کارآموزی‌ جمعی‌، چیره‌دستی‌ مهندسان‌ و کارگران‌ شایسته‌ جهت‌ بارورنمودن و تجارتی‌ نمودن محصولات مصرفی، تأکید داشت‌؛
  • گروه‌ دوم‌ نیز در بخش‌ تحقیق‌ و توسعه ‌بسیار پیشرفته‌ و مجهز به‌ آزمایشگاه‌های‌ تخصصی بوده، باهماهنگی‌ کامل‌ با سازمان‌های‌ دولتی‌ هدفمند فعالیت‌ نموده و با سرمایه‌گذاری‌های‌ کلان‌ درجهت تولید محصولاتی‌ با کیفیت  بالا فعالیت می‌نمود.

تمرکز برتحقیقات و توسعه‌ در صنایع‌ همزمان با برنامه‌های آموزشی ‌دولت‌ طی‌ دهه 1980 فزونی‌ یافت‌. طی دهه 1980، شمار مؤسساتی‌ که‌ به انجام تحقیقات‌ مبادرت نموده‌اند، از 1300 مورد به‌ حدود 4000مورد افزایش ‌یافت. افزایش‌ بالقوه‌ و توسعه‌ و بسط تحقیقات‌ آموزشی که‌ بیش‌ از پیش‌ شاخه‌ها و مؤسسات‌ کوچک‌ را دربرمی‌گیرد، با کمک‌ فزاینده‌ تحقیقات‌ دولتی‌ همراه‌ گردیده است‌.این‌ حرکت‌ در ارتباط با سازمان‌های‌ تحقیقاتی‌، با انبوه‌ عظیمی‌ از قراردادهای‌ آموزشی همراه‌ بود. در سال‌1992، درمرکز ملی‌ تحقیقات‌ علمی‌(CNRS)، تعداد قراردادهای‌ منعقده‌ بامؤسسات‌ به‌ 3700 مورد (120 مورد در سال‌1982) و هزینه‌ آن‌ بر‌700 میلیون‌ فرانک‌ بالغ‌ گردید(30 میلیون‌ فرانک‌ در سال‌ 1982).

این‌ گونه تحولات‌، به‌طور کلی‌ در مقوله‌ چاپ‌ وانتشارات‌ نیز تأثیر خود را نشان‌ داد: 7 درصد کتب‌ علمی‌چاپ‌فرانسه‌- که‌ از سوی‌ مؤسسه‌ اطلاعات‌ علمی‌آمریکا (ISI) فهرست‌شده‌- توسط محققین‌ دانشگاهی‌ و صنعتی‌ تألیف‌ گردیده‌ است‌. از دهه‌1980،به عنوان سال‌های‌تماس هر چه بیشتر میان دو قطب‌ صنایع‌ و تحقیقات‌ دانشگاهی‌ کشور فرانسه یاد می‌گردد.

طبق ‌برآوردهای به عمل آمده، نرخ آکادمیک بودن‌ تحقیقات‌فرانسه‌،2/1 درصد بیشتر از انگلستان‌ و آلمان‌، 7/1درصد بیشتر از آمریکا و 3/2درصد بیشتر از ژاپن بوده‌ است‌.به‌طور کلی‌، تمرکز یافتگی ‌دو قطب مذکور،‌ تأثیرات‌ مثبتی‌ به‌ همراه‌ آورد. در مدل‌ خطی‌ که‌ علوم‌ پایه‌ به‌عنوان‌ منبع‌ نوآوری‌ مدنظر است‌، چنین‌ موفقیتی‌ با اتکاء به‌ خود حاصل‌ می‌گردد و این درحالیست که درمدل‌ تعاملی‌، کسب‌ چنین‌ موفقیتی‌ به‌ دلایل‌مختلف‌ چندان‌ هم‌ بی‌اهمیت‌ نیست‌. در دنیای‌ دانشگاهی‌، میدان‌دیدها- که‌ به‌ درجه‌ مشارکت‌ در شبکه‌های‌ تحقیقاتی‌ بستگی‌ دارد- توان‌ راه‌ یافتن‌ سریع‌ به‌ اطلاعات‌ پایه‌‌ را که‌ توسط رده‌های‌ همتافراهم‌ آمده‌ ‌سنجیده و ‌به ارزشیابی بهره‌گیری‌ ازاینگونه‌ اطلاعات‌ مبادرت می‌نمایند. از این‌ لحاظ طی‌ سال‌های‌1980تحقیقات‌ در کشور فرانسه‌ از کارآیی‌ بسیار بالایی‌ برخوردار گردیده، تحقیقات‌ فرانسه‌ در جهان ‌کتاب‌ و انتشارات به کشور‌ انگلستان‌ راه‌ یافته و  از این‌ طریق‌ در جهت ‌انتقال‌ نتایج‌ خود فراتر از زبان‌ ملی‌ گام برداشته و همکاری‌ با محققان‌ خارجی‌ گسترش‌ یافت. درحال حاضر،بالغ بر تعداد120 هزار پژوهشگر در سراسر کشور فرانسه به امر پژوهش مبادرت می‌نمایند که از این میان تعداد 67 هزارمحقق دولتی و تعداد 55هزارمحقق غیر دولتی می‌باشند.درحدود50% هزینه‌های پژوهشی توسط دولت تأمین اعتبار می‌گردد.درحال حاضر مسئولیت رسیدگی بر امور پژوهشی کشور فرانسه برعهده وزارت آموزش و پرورش و وزارت پژوهش و فن‌آوری است. این در حالی‌ است که وزارت‌خانه‌های دیگر من جمله وزارت بهداشت، کشاورزی و اقتصاد از سازمان‌های پژوهشی خاص خود برخوردار می‌باشند.گفتنی است که عمده پژوهش‌های کشور در دانشگاه‌ها و سازمان‌های دولتی همچون مرکز ملی پژوهش(CNRS) ومؤسسه ملی بهداشت و پژوهش فرانسه(Inserm) صورت می‌گیرد. علاوه براین دولت فرانسه از پژوهش‌های غیردولتی و پژوهش‌هایی که درموسسات خصوصی به‌ ویژه درحوزه‌های هوانوردی، الکترونیک، شیمی‌ و داروسازی صورت می‌گیرد، حمایت می‌نماید.

نهادهای مرکزی پژوهشی

مرکز ملّی تحقیقات علمی فرانسه(CNRS)، دانشگاه‌ها ( دانشکده‌های علوم تربیتی، نهادهای تابع وزارت‌خانه‌ها و انستیتو ملّی تحقیقات پدآلوژیک فرانسه(INRP)، عهده‌دار مسئولیت پژوهش در زمینه آموزش و کارآموزی در کشور فرانسه می‌باشند. گفتنی است که انستیتو ملّی تحقیقات پدآلوژیک به ایفای نقش عمده‌تری در این میان مبادرت می‌نماید.از سال1993، انستیتوی فوق عهده‌دار مجموعه رسالت‌هایی اعم از تحقیق، کارآموزی، مطالعه و نظارت برکیفیت آموزشی می‌باشد.

علاوه بر این، طی3 دهه اخیر، انستیتوی مذکور در نوسامانی نظام آموزشی کشور فرانسه (نوسامانی برنامه‌های درسی، عرضه شیوه‌های مدرن یاددهی – یادگیری و اصلاح برنامه کارآموزی معلمین ) نقش مهمی ایفا نموده است.درحال حاضر پژوهش‌های آموزشی کشور، در قالب دیدگاه‌های گوناگون تاریخی، جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، مهارت تدریس رشته‌های تحصیلی و بهره‌گیری از تکنولوژی در حوزه آموزش صورت می‌پذیرد.

علاوه بر این، به موازت انجام رسالت‌های مذکور، انستیتو ملی تحقیقات پدآلوژیک به همکاری با مدیریت ارزیابی و دورنگری وزارت آموزش و پرورش فرانسه (DEP) که عهده‌دار مسئولیت تحلیل عملکرد و تحول نظام آموزشی کشور است- مبادرت می‌نماید.حاصل پژوهش‌های اخیر، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در زمینه فن تدریس بوده است. در این قبیل پژوهش‌ها، فرآیندهای اجتماعی به احتساب موقعیت‌ها و بازیگران آن، مورد تحلیل درونی قرار می‌گیرد.

بررسی رابطه میان مدرسه و اشتغال و مسأله جای‌دهی شغلی جوانان – با توجه به نرخ بالای بیکاری(25درصد) میان جوانان– از جمله موضوعات پژوهش اخیر کشور فرانسه است که در اولویت قرار دارد. کارآموزی معلمین جدید نیز مورد توجه ویژه می‌باشد.انستیتو ملّی تحقیقات پدآلوژیک، مرکزی انحصاری است که در آن، نتایج پژوهش‌های آموزشی، در رویارویی با واقعیات آموزشی و تدریس قرار می‌گیرد.

مرکز ملی پژوهش علمی فرانسه

مرکز ملی پژوهش علمی فرانسه(Le Centre national de la recherche scientifique(CNRS)) یک نهاد دولتی است که به پژوهش‌های علمی، فنی با قیمومیت و سرپرستی وزارت آموزش عالی و پژوهش می‌پردازد. این نهاد تولید علم می‌کند و این دانسته‌ها را در اختیار جامعه قرار می‌دهد. ثِ. نِ. رِ. س  به عنوان یک نهاد اصلی با خصوصیت چند جانبه‌اش تمامی پژوهش‌های علمی، فنی و اجتماعی را هدایت می‌کند و همه‌ی حوزه‌های علمی یعنی ریاضیات، فیزیک، علوم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، فیزیک هسته‌ای و انرژی عالی، علوم زمین‌شناسی و جهان‌شناختی، شیمی، علوم زیستی، علوم انسانی و اجتماعی، علوم محیط‌زیست یا علوم مهندسی را در برمی‌گیرد. مؤسسه پژوهشی مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه، کادر پژوهشی و آزمایشگاه‌هایی اختصاصی دارد و بیشتر بار پژوهشی فرانسه را به دوش می‌کشد. ث.ن.ر.س غالب فعالیت‌هایش را در چارچوب شش دپارتمان زیر و دو موسسه ملی انجام می‌دهد: ریاضیات، فیزیک، سیاره و جهان -  شیمی - علوم زیستی - علوم انسانی و اجتماعی - محیط‌زیست و توسعه پایدار - علوم و فناوری اطلاعات و مهندسی و دو موسسه ملی: موسسه ملی فیزیک هسته‌ای و فیزیک خاص - موسسه ملی علوم جهان.

ث.ن.ر.س به صورت ویژه همکاری‌های بین متخصصین حوزه‌های مختلف و بالاخص با دانشگاه را گسترش می‌دهد و نیز با بازگشایی قلمروهای جدید سرمایه‌گذاری اجازه می‌دهد که به نیازهای اقتصادی و اجتماعی پاسخ دهد.فعالیت‌های میان رشته‌ای پژوهش به طور خاص در این بخش‌ها هدایت می‌شوند:

  • موجود زنده و مسائل اجتماعی مربوط بدان، اطلاعات، ارتباطات و شناخت، محیط‌زیست، انرژی و توسعه پایدار، نانولوژی، نانو تکنولوژی و مواد؛
  • جهان شناسی: اجزای جهان؛
  • معرفی در سطح ملی: 19 نمایندگی منطقه‌ای یک مدیریت بی‌واسطه و محلی را بر لابراتوارها و ارتباط وثیق با حامیان محلی و انجمن‌های مربوطه تضمین می‌کند؛
  • بیش از 1200 واحد پژوهشی و خدماتی که 90 در صد آنان با حمایت آموزش عالی و دیگر نهادهای پژوهشی فرانسه؛
  • 2897 مدرک و گواهینامه  اساسی؛
  • 204 مدرک جدید تحویل در 2006 م؛
  • 677 لیسانس فعال؛
  • 1611 قراداد صنعتی امضا شده در 2006 با شرکت‌ها؛
  • 320 شرکت جدید ایجاد شده از سال 1999 م؛
  • 5000 پژوهشگر خارجی سالانه در لابراتوارها پذیرفته می‌شوند؛
  • 1714 پژوهشگر خارجی ثابت در ث. ن.ر.س؛
  • 85 توافق همکاری با 60 کشور؛
  • 310 برنامه بین‌المللی همکاری‌های علمی؛
  • 91 لابراتوار اروپایی و بین‌المللی وابسته؛
  • 92 گروه پژوهش اروپایی و بین‌المللی؛
  • 14 واحد مختلط بین‌المللی.

این نهاد فعالیت‌هایش را با بیش از 32000 نفر ( که از این تعداد 26000 نفر کارمند رسمی، 11600 محقق و پژوهشگر و 114400 مهندس، تکنیسین و اداری)، بودجه 3277 میلیارد یورویی که 588 میلیون یورو از منابع خاص در سال 2008 م یک استقرار در همه سرزمین، در همه حوزه‌های معرفتی با تاکید بر بیش از 1200 واحد پژوهش و خدمات انجام می‌دهد.

نمایندگی‌هایی در بروکسل، ژوهانسبورگ، مسکو، پکن، سانیاگوی شیلی، توکیو، واشنگتن و هانوی دارد. براى استخدام در این مؤسسه و چند مؤسسه علمى هم‌تراز دیگر در فرانسه، داشتن ملیت‏فرانسوى اجبارى نیست و این یک استثناء در قانون استخدامى فرانسه است. مع‌هذا خارجیانى که‏ من میشناسم همه به جز خودم فرانسوى شده‏‌اند و تعدادى از آنها هم ملیت اولیه خویش را نگه‏‌داشته و اکنون ملیت مضاعف دارند. [۷]

کولژ دو فرانس. برگرفته از سایت ویستا، قابل بازیابی از https://vista.ir/

کولژ دو فرانس

کولژ دو فرانس (Collège de France) در محله کارتیه لاتن پاریس در منطقه 5 واقع شده است. با نگاهی کوتاه به تاریخچه این موسسه می‌توان خاطر نشان نمود کالج سلطنتی فرانسه در سال ۱۵۳۰، به دست فرانسوای اول، پادشاه هنردوست فرانسه برای آموزش زبان‌های لاتین، یونانی و عبری بنیان گذاشته شد و سپس به کولژ دو فرانس تغییر نام داد. این مؤسسه از سال ۱۸۵۲ با حفظ استقلال خود از نهاد دانشگاه، به وزارت آموزش‌های همگانی الحاق گردید.

کولژ دو فرانس در عین پرداختن به پژوهش‌های بنیادی برتر و جستجوی دانشی جهان شمول، دانشگاه یا مدرسه عالی نیست، زیرا آموزش‌های آن با هدف انتقال دانش اکتسابی و در چارچوب برنامه‌های آموزشی از پیش تعریف شده و نظام ارزشیابی و دیپلم‌های دانشگاهی صورت نمی‌گیرد و شرکت در کلاس‌های درسی آن بدون هیچ گونه ثبت‌نامی و برای همگان آزاد است. شاید بتوان این نهاد را حد واسطی میان دانشگاه و فرهنگستان به شمار آورد. امروزه ۵۲ کرسی استادی در رشته‌های مختلف، مانند ریاضیات، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و پزشکی، فلسفه، جامعه‌شناسی و اقتصاد، باستان‌شناسی و تاریخ، زبان‌شناسی و سرانجام مطالعه تمدن‌های بزرگ در آن برپا هستند. کولژ دو فرانس در کنار دانشگاه‌ها و مراکز و مؤسسه‌های آموزشی و پژوهشی دیگر مانند مرکز ملی پژوهش‌های علمی ( CNRS ) می‌کوشد به نوعی تمایز و استقلال علمی خود را با گرایش به مطالعه بنیادی در حوزه‌های در حال شکل‌گیری آگاهی و دانش بشری و التزام به انتشار نتایج آموزش‌ها حفظ کند. در کنار این آموزش‌ها، کرسی‌های خاص اروپایی و بین‌المللی برای بهره‌گیری از آموزش‌های استادان خارجی پیش‌بینی شده  که همه ساله تجدید می‌شوند. سالانه پنجاه استاد خارجی برای برگزاری ۴ کنفرانس علمی در خلال یک ماه به کالج دعوت می‌گردند. دعوت به تدریس در این کالج، فارغ از عنوان فردی، بر اساس آثار و نوشته‌های علمی، با معرفی دولت، و از سوی شورای استادان صورت می‌گیرد؛ اما محتوا و برنامه‌ی آموزشی از سوی حود استاد تعییین می‌شود.

مدرسین این انجمن از برجسته‌ترین اساتید دانشگاهی و نخبگان رشته‌ی خویش در فرانسه هستند و با برنامه کاری معین موضوع خاصی را گاه سال‌ها در این مرکز تدریس می‌کنند. برای مثال میشل فوکو فیلسوف مشهور فرانسوی از سال 1971 تا زمان مرگ خویش در سال 1984 در این انجمن تدریس می‌نمود. جالب توجه است که این سمینارها توسط انجمن منتشر می‌شود و در دسترس عموم قرار می‌گیرد. گفتنی است که کولژ دو فرانس، نخستین مؤسسه مطالعات عالی فرانسوی است که به شناخت فرهنگ و تمدن شرقی و اسلامی اهتمام ورزیده و لویی ماسینیون یکی از اساتید به نام این موسسه بوده است. لازم به یادآوری است که کولژ دو فرانس در خلال پنج قرن از زندگی علمی خود، با گذشت زمان تحول و تکامل یافته است.[۸]

کتابخانه‌ها و مراکز اسناد

درفرانسه این گونه کتابخانه‌ها اکثرا در مراکز علمی و دانشگاهی مستقرند و مشتری دائمی این کتابخانه‌ها اختصاصا دانشجویان, محققان و اساتید دانشگاه‌ها می‌باشند. آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد بیش از دو میلیون از این نوع کتابخانه‌ها در فرانسه موجود است. در این کتابخانه‌ها می‌توان مجموعه‌های با ارزش غنی و متنوع را مورد مطالعه قرار داد. در این باره کتابخانه‌هایی وجود دارد که قریب 21 میلیون کتاب در مخازن خود جای داده‌اند و اکثر این کتابخانه‌ها به لطف تکنولوزی پیشرفته دارای اینترنت می‌باشند. با توجه به موضوع آرشیو شده در کتابخانه‌های دانشگاهی و تحقیقاتی می‌توان چنین اظهار کرد که جایگاه و عنوان هر کتابخانه بر اساس موضوعات تخصصی و دارا بودن مجموعه‌های بی‌نظیر و عالی از جایگاه خاصی برخوردارند.

اصلاح آموزش عالی فرانسه

سال‌ها است که دانشگاه‌های فرانسه با همه قدمت و شهرت و داشتن پایگاهی کهن چون "سوربن" نمی‌توانند همپای دانشگاه‌های آمریکایی و حتی برخی دانشگاه‌های انگلیسی حرکت کنند و این مساله برای فرانسویان حیثیتی شده است. مهاجرت نخبگان فرانسوی به انگلستان، کانادا و آمریکا از مسائل مورد بحث دانشگاه‌های فرانسه است. سخن این است که چرا دانشگاه‌های فرانسه نمی‌توانند از سویی نیازهای جدید علمی کشور را آن گونه که هست برآورده کنند و از سوی دیگر حتی برای خود دانشگاهیان نیز جذاب و رضایت‌بخش نیست و آنان را به سوی دیگر کشورها روانه می‌کند. یکی از مباحث بسیار پر رونق در این زمزمه‌ها بحث اقتصادی کردن‌ دانشگاه‌های فرانسه بود که باید نظام رقابتی را جایگزین نظام آموزش کنونی کرد و با این کار بر سرعت و رشد مراکز آموزش عالی افزود. با این رهیافت مراکز آموزش عالی فرانسه باید از دولت و نظام برنامه‌ریزی متمرکز فاصله می‌گرفتند و به سوی یک نظام رقابتی سرمایه‌ای پیش می‌رفتند.

دولت فرانسه از مدت‌ها پیش نشان داد که نمی‌تواند مراکز آموزش عالی را به صورتی شایسته اداره کند، از سویی پایین بودن حقوق اساتید و محققان آموزش عالی و آموزش ملی فرانسه به گونه‌ای است که انگیزه‌ای برای ورود افراد در چرخه آموزشی این کشور بوجود نمی‌آورد. همین شرایط سبب شد تا افراد جوان‌تر از فرانسه کوچ کنند تا با داشتن مدارک معتبر از دانشگاه‌های این کشور برای کار در کشورهای انگلیسی زبان از جمله آمریکا و کانادا رحل اقامت گزینند.

سارکوزی با نیت جلوگیری از روند مهاجرت نخبگان و جستجوی راه‌حلی برای تامین نیازهای مالی مراکز آموزشی عالی فرانسه تحول در نظام آموزشی این کشور را آغاز کرد. خصوصی‌سازی آموزش عالی در فرانسه و واژگونی نظامی که ده‌ها سال بر این کشور حاکم است، احزاب و شخصیت‌هایی زیادی را به واکنش وادار کرد. غالب صاحب‌‌نظران بر این باورند که این کشور با همه ویژگی‌های خود، یک نظام اجتماعی محور است. به این معنا که قدرت سندیکاها و گرایش‌های اجتماعی به اندازه‌ای در فرانسه ریشه‌دار است که اجازه نمی‌دهد یک سرمایه‌داری خصوصی و یا رقابتی تمام عیار در این کشور حاکم شود. این شرایط، نظام اجتماعی در فرانسه بوجود آورده که نه سایه یک دولت تصمیم‌گیر مقتدر را می‌پذیرد و نه به سبک آمریکایی، دولتی بطور کامل متکی بر بخش خصوصی را تحمل می‌کنند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که نظام آموزشی یک جانبه‌نگر آمریکایی بتواند در فرانسه اجرا شود، زیرا دانشجویان این کشور و دیگر دانشجویانی که از سایر کشورها برای کسب مدرک در نظام معتبر و رایگان به فرانسه آمده‌اند، قادر به تحمل آن نیستند.

در ادامه اعتراض‌ها به اصلاحات آموزشی موسوم به قانون پکرس (Valerie Pecresse)(که به نام ارائه‌دهنده آن، خانم والری پکرس، وزیر وقت آموزش عالی و تحقیقات، چنین نام گرفته است)، استادان دانشگاه‌ها و محققان فرانسوی، دست به اعتصاب علیه طرح پیشنهادی دولت زدند. این کار البته زمان "لوک فری" وزیر سابق آموزش ملی فرانسه دنبال شد ولی او شکست خورد. در این طرح برای اولین بار ارزیابی استادان و محققان دانشگاه‌ها، که ساعات تدریس آنها و میزان همراهی‌شان در اداره امور دانشگاه را نیز شامل می‌شود و تنها منحصر به سوابق تحقیقاتی آنها نخواهد بود، به رؤسای دانشگاه‌ها سپرده می‌شود. علاوه بر این، دانشگاه‌ها قدرت تغییر ساعات تدریس و تحقیق استادان و پژوهشگران را نیز به صورت مستقل خواهند داشت. چرا این تصمیم به ظاهر ساده، به اعتراضی گسترده و سراسری منجر شد ؟ یکی از دلایل این است که استادان دانشگاه سال‌هاست ارزیابی‌های ملی را پذیرفته‌اند؛ اما این رویه جدید که در راستای استقلال نظام مدیریتی و مالی دانشگاه‌هاست، این وظیفه را به طور مستقل بر عهده رؤسای دانشگاه و هیأت‌مدیره هر دانشگاه خواهد گذاشت.

این ابراز نگرانی‌ها بازتاب این واقعیت است، که اغلب دانشمندان فرانسوی به فرایند بازبینی و ارزیابی که توسط مراجع علمی و پژوهشی وابسته به دولت صورت می‌گیرد، اعتماد دارند؛ در حالی‌که به تصمیمات و ارزیابی‌های دانشگاهی مستقل و منفرد چندان خوشبین نیستند. این کشمکش‌ها حاصل اولین آزمون بزرگ اصلاحات آموزشی و تلاش دولت فرانسه برای خودگردانی (استقلال) کامل دانشگاه‌ها بود؛ که لایحه نهایی آن در تابستان 2007 به تصویب مجالس ملی و سنای این کشور رسید. با این حال، اجرای آن از ابتدای سال 2009 میلادی آغاز شد و تنها 20 دانشگاه برتر فرانسه، از میان 85 دانشگاه این کشور مستقل اعلام شده‌اند و مجازند بودجه مورد نیاز، عزل و نصب‌ها، محل‌های مورد نیاز آموزشی و تحقیقاتی و در نهایت حقوق استادان و پژوهشگران را رأسا مدیریت کنند. این اولین بار نبود که دولت فرانسه با پیشنهاد اصلاحات به سراغ دانشگاه‌ها می رفت. در سال 2000 نیزکلود آلگر، وزیر سابق علوم فرانسه برای اصلاح نظام آموزشی تلاش‌هایی را آغاز کرد، که به دلیل اعتراض استادان و دانشگاهیان این کشور و اتحاد آنها علیه او، ناکام ماند و آلگر نیز از مواضعش در بسیاری از موارد عقب‌نشینی کرد.

نظام آموزش عالی در فرانسه از نرمش خاصی برخوردار است و به گفته برخی صاحب‌نظران هنوز مقتدرتر از نظام آموزش عالی آمریکا است. این عده معتقدند که اساس نظام آموزش عالی آمریکا بر اساس بهره‌گیری از دانشمندان خارجی استوار است. آمار نشان می‌دهد که سرانه هزینه یک دانشجو در فرانسه یک سوم هزینه‌های نظام آموزش عالی آمریکا است، با این وجود این فارغ‌التحصیلان فرانسوی هستند که در کنار سایر مهاجران علمی به آمریکا می‌روند و نیازهای فنی و علمی آن کشور را تامین می‌کنند.

چند سالی است که فرانسه از سنت مدارک تحصیلی خاص خود عدول کرده و به صف یگانه‌سازی این مدارک با سایر کشورهای اروپایی پیوسته است ولی هنوز کارشناسان آموزش عالی معتقدند که دیپلم متوسطه فرانسه که دشواری گرفتن آن در جهان شهره است، معادل سال اول دانشگاه‌های آمریکا می‌باشد. فرانسه خود سنتی بلند در آموزش عالی دارد  و درگیر کردن نظام‌ آموزش عالی‌فرانسه با بنگاه‌های اقتصادی به ویژه بنگاه‌های استانی و منطقه‌ای و تامین بورس‌های مختلف از این رهگذر می‌تواند راهکار مناسبی برای اصلاحات در نظام آموزشی فرانسه باشد.[۹]

آمار آموزش عالی فرانسه2010

آمار دانشجویان و هزیینه های آموزش عالی در فرانسه به شرح زیر است:

  • تعداد دانشجو 2316000؛
  • هزینه آموزش عالی 3/26 میلیارد یورو؛
  • میانگین هزینه برای هر دانشجو 11260 یورو؛
  • وضعیت مسکن دانشجویان: 35٪ با والدین زندگی می‌کنند؛
  • 33٪ مجرد یا با شریک زندگی می‌کنند؛
  • 12٪ در خوابگاه‌ها زندگی می‌کنند؛
  • 10٪ بیرون از خوابگاه‌ها به صورت جمعی زندگی می‌کنند.

تعداد دانشجوی خارجی 278000 نفر یعنی 12٪ کل دانشجویان خارجی هستند بیشتر دانشجویان خارجی نیز در مرحله فوق لیسانس یا دکتری ادامه تحصیل می‌دهند. 20 درصد از دانشجویان خارجی از طریق همکاری‌های میان دانشگاهی برای ادامه تحصیل به فرانسه می‌آیند. در سال‌های اخیر بدلیل مشکلات برآمده از بحران اقتصادی، هزینه‌های زندگی و تحصیل در فرانسه به شدت افزایش یافته و همین امر سبب شده است که حتی بخش عمده‌ای از جوانان کشورهای فرانسه زبان نیز از فهرست علاقمندان به تحصیل در فرانسه خارج شوند. برخی کارشناسان نیز نبود منابع دست اول در بسیاری از رشته‌های تحصیلی در فرانسه را علت کم شدن بخت آموزش عالی فرانسه در رقابت‌های بین‌المللی جذب دانشجو می‌دانند.

  • کادر پرسنلی وزارت آموزش عالی  150000 نفر؛
  • استاد و مربی 93000 نفر؛
  • کادر اداری و فنی و خدماتی 56600 نفر.

70٪ هزینه‌های آموزش عالی به پرسنل تعلق می‌گیرد: از این بودجه  49٪ برای کادر آموزشی است 21٪ برای کادر غیر آموزشی است 22٪ برای کار و 8٪ برای سرمایه است[۱۰][۱۱].

نیز نگاه کنید به

نظام آموزش، تحقیقات و فناوری آرژانتین؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اتیوپی؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اردن؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اسپانیا؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری افغانستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اوکراین؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تایلند؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تونس؛ نظام آموزش و پرورش در چین معاصر؛ نظام آموزش و پرورش در چین باستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سنگال؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ژاپن؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کوبا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری زیمبابوه؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قطر؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مصر؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری روسیه؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مالی؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ساحل عاج؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سیرالئون؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کانادا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سودان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری گرجستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تاجیکستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قزاقستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سریلانکا

کتابشناسی

  1. ↑ برگرفته از سایت http://www.education.gouv.fr/pid338/l-education-nationale-en-chiffres.html
  2. ↑ برگرفته از سایت http://www.education.gouv.fr/cid166/l-ecole-maternelle.html?menu=4
  3. ↑ برگرفته از سایت http://www.eduj.blogfa.com/post-48.aspx نگاهی به طرح اصلاحات آموزش و پرورش فرانسه           
  4. ↑ برگرفته از سایت http://www.education.gouv.fr/pid338/l-education-nationale-en-chiffres.html
  5. ↑ برگرفته از سایت https://www.insee.fr/fr/themes/tableau.asp?reg_id=0&ref_id=NATTEF07113
  6. ↑ جزوه نظام آموزشی در کشور فرانسه - رایزنی فرهنگی ج.ا. ایران در فرانسه- 1383
  7. ↑ برگرفته از سایت http://fr.wikipedia.org/wiki/Centre_national_de_la_recherche_scientifique
  8. ↑ برگرفته از سایت http://fr.wikipedia.org/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France
  9. ↑ برگرفته از سایت http://khabaronline.ir/news-4256.aspx
  10. ↑ برگرفته از سایت http://www.enseignementsup-recherche.gouv.fr/cid54957/les-chiffres-cles-2010-de-l-enseignement-superieur.html
  11. ↑ نعيمی گورابی، محمد حسين(1392). جامعه و فرهنگ فرانسه. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=نظام_آموزش،_تحقیقات_و_فناوری_فرانسه&oldid=60751»