پرش به محتوا

جغرافیای انسانی مصر: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Samiei (بحث | مشارکت‌ها)
deletegroup
۲۲٬۳۱۴ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
 
(۳۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:Egypt-population.png|بندانگشتی|پراکندگی جمعیت در مصر]]
[[جمعیت مصر]] در اول ماه ژانویه 2015، 87963276 نفر بوده است که از این تعداد، 44880233 نفر مرد و 43083043 نفر زن بوده‌اند. [[جمعیت مصر|جمعیت]] استان­‌های [[مصر]] تفاوت­‌های بسیای با هم دارد؛ استان [[قاهره]] (کلانشهر [[قاهره]]) با جمعیتی حدود 9278441 نفر، بیشترین [[جمعیت مصر|جمعیت]] و پس از آن استان جیزه با [[جمعیت مصر|جمعیت]] 7585115 نفردر مرتبه دوم، استان شرقیة با جمعیت 6485412 نفر در مرتبه بعد و استان جنوب سیناء با جمعیتی حدود 167426 نفر دارای کمترین جمعیت بوده است.<ref>بازیابی شده از https://www.misrintranet.capmas.gov.eg/lang=1.</ref>


تراکم [[جمعیت مصر|جمعیت در مصر]]، 1130 نفر در هر کیلومتر مربع از مناطق قابل سکونت است. بالاترین تراکم [[جمعیت مصر|جمعیت]] در استان [[قاهره]] با 47285 نفر در هر کیلومتر مربع و پایین‌ترین آن در استان سوئز با 67 نفر در هر کیلومتر مربع است.
جغرافیای انسانی [[مصر]]، تصویری پیچیده و پویا از یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان را ارائه می‌دهد<ref>''Ancient Egypt''. (n.d.), Available for https://education.nationalgeographic.org/resource/resource-library-ancient-egypt</ref>. این کشور با جمعیتی بیش از ۱۱7 میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین کشور جهان عرب از نظر [[جمعیت مصر|جمعیت]] است<ref>''EGYPT Population 2024 (Live)''. (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/egypt</ref>. الگوهای جمعیتی [[مصر]]، متأثر از تاریخ غنی، موقعیت جغرافیایی استراتژیک و چالش‌های مدرن توسعه است<ref>Ministry of Planning and Economic Development. (2023). The National Agenda for Sustainable Development: Egypt’s Updated Vision 2030. In ''Egypt’s Vision 2030'' (pp. 3–7) [Report], Available for https://mped.gov.eg/Files/Egypt_Vision_2030_EnglishDigitalUse.pdf</ref>. مطالعه جغرافیای انسانی [[مصر]] برای درک بهتر چالش‌های اجتماعی - اقتصادی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ضروری است. از جمله چالش‌های اصلی می‌توان به [[رشد جمعیت در مصر|رشد سریع جمعیت]]، [[شهرنشینی و روستانشینی در مصر|شهرنشینی فزاینده]]، و فشار بر منابع محدود، به‌ویژه آب رود نیل، اشاره کرد.


=== [[اقلیت های قومی مصر]] ===
===[[ساختار هرم جمعیتی مصر|ساختار هرم جمعیتی]] ===
نژاد مردم امروز مصر، عمدتا عرب، قبطی و نوبه­ای است که 99.4% از کل جمعیت [[مصر]] را تشکیل می­‌دهند. عرب­‌ها عموما با ورود اسلام به [[مصر]] به این سرزمین مهاجرت کردند و در طول قرون متمادی با امتزاج با دیگر نژادها، جمعیت آنان رو به افزایش گذاشت. قبطی­‌ها که مهمترین اقلیت نژادی در [[مصر]] به شمار می­‌آیند، از بقایای مردم [[مصر]] قدیم‌­اند که پس از ورود اسلام، همچنان بر دیانت مسیحی باقی ماندند. نوبه­ای­‌ها نیز که از مهاجران آفریقایی‌­اند، در گذشته­‌های نه چندان دور، عمدتا در مناطق جنوبی [[مصر]] سکنی داشتند که با احداث سد اسوان ناگزیر از مهاجرت به مناطق دیگر شدند و امروز علیرغم تلاش برای حفظ آداب و سنت‌­های خود، کم و بیش جذب جامعه و فرهنگ مصری شده‌­اند. نوبه­ای­‌ها نسبت به اعراب و قبطی­‌ها، چهره تیره‌­تری دارند.
[[ساختار هرم جمعیتی مصر|هرم جمعیتی مصر]] نشان‌دهنده ترکیب سنی و جنسیتی [[جمعیت مصر|جمعیت این کشور]] است. این ساختار، تأثیر عمیقی بر جنبه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی کشور دارد و روند تغییرات آن، چالش‌ها و فرصت‌های آینده را نمایان می‌سازد.


بدوها، قبایلی عرب‌­اند که در گذشته عمدتا صحراگرد بوده­ و به چوپانی روزگار می­‌گذراندند و از ویژگی­‌های فرهنگی و اجتماعی خاصی برخوردار بودند. بدوها از دهه‌­های اولیه قرن بیستم و در پی تحولات اجتماعی کم و بیش در [[جامعه مصر]] ادغام شده‌­اند.<ref name=":0">موسوعة [[مصر]] الحدیثة (1996). [[مصر]]: الهيئة العامة للكتاب، [https://www.moc.gov.sa/ وزارة الثقافة]، ج 3، ص34.</ref>
==== [[جمعیت مصر|جمعیت]] فعلی و مقایسه با گذشته ====
بر اساس آخرین آمار سال ۲۰۲۴، جمعیت [[مصر]] به 117,000,770 نفر رسیده است<ref name=":0">''Egypt Population 2024 (Live)''. (2024). Worldpopulationreview.com, Available for https://worldpopulationreview.com/countries/egypt</ref>. این رقم در مقایسه با سرشماری سال ۲۰۱۴ که [[جمعیت مصر]] 95,592,324 نفر بود<ref>''الهرم السكاني للعالم في الفترة من 1950 إلى 2100''. (2014). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/ar/%D9%85%D8%B5%D8%B1/2014/#google_vignette</ref>، افزایش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.


گروه‌­های دیگری از نژادهای غیر مصری نیز از قرون گذشته در این سرزمین سکنی داشتند. از جمله آنها نژادهای اروپایی است که در دوره‌­های مختلف تاریخی به این سرزمین آمدند و به تدریج در [[جامعه مصر]] استحاله شدند. از مشهورترین اقلیت­‌های نژادی که در جامعه مصری ادغام شده‌­اند، ارمنی­‌ها و یونانی­‌ها هستند.<ref name=":13">حسانین، محمد احمد علي (2010). الهجرة الداخلية في [[مصر]] (الطبعة الاولي). بيروت: [https://caus.org.lb/ مركز دراسات الوحدة العربية]، ص 44.</ref>
==== تحلیل دقیق هرم سنی ====
هرم سنی [[مصر]] در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده یک [[جمعیت مصر|جمعیت]] جوان است، اما نسبت به دهه‌های گذشته، علائمی از گذار جمعیتی را نشان می‌دهد:


=== مهاجرت‌­های داخلی ===
* پایه هرم (۰-۱۴ سال): ۳۳.۱% [[جمعیت مصر|جمعیت]]؛
مهاجرت­‌های داخلی، یکی از مسائل عمده و تأثیرگذار در رشد جمعیت مصر است که خود یکی از مهمترین و خطیرترین مسائل جامعه و عامل مستقیم بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. دو مسئله عمده جمعیتی در مصر، رشد رو به افزایش و دیگری توزیع نامتوازن جمعیت است که مهاجرت­‌های داخلی ارتباط مستقیم با آن دارد. موضوع مهاجرت­‌های داخلی به عنوان یک پدیده قابل ملاحظه اجتماعی و اقتصادی از اوایل قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت. روند مهاجرت­‌های داخلی را در طول قرن بیستم می­توان به 5 مرحله تقسیم کرد:
* بخش میانی (۱۵-۶۴ سال): ۶۱.۸% [[جمعیت مصر|جمعیت]]؛
* رأس هرم (۶۵ سال به بالا): ۵.۱% [[جمعیت مصر|جمعیت]]<ref>''Egypt Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer''. (n.d.), Available for https://www.worldometers.info/demographics/egypt-demographics/</ref>.


مرحله 1907 تا 1944- در این سال‌­ها، حجم مهاجرت­‌ها تقریبا ثابت بود. دلیل این مهاجرت­‌ها هم کاهش فرصت­‌های شغلی در پی اشغال مصر توسط انگلیس و بحران جهانی اقتصاد در دهه 30 قرن گذشته بود.
==== توزیع [[جمعیت مصر|جمعیت]] بر اساس گروه‌های سنی و جنسیت<ref>''EGYPT Population 2024 (Live)''. (n.d.-b), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/egypt</ref> ====


مرحله دوم، 1945 تا 1951 است. مهاجرت‌­ها با آغاز جنگ جهانی دوم رو به رشد گزارد و همزمان با جنگ موج مهاجرت از روستاها به مراکز مهم شهری ([[قاهره]]، [[شهر اسکندریه مصر|اسکندریه]] و شهرهای اطراف کانال سوئز) آغاز و با ادامه جنگ افزایش یافت، به گونه‌­ای که حجم مهاجرت­‌ها در سال 1947 به 1/7 میلیون نفر با معدل تقریبی 9% رسید.
* ۰-۱۴ سال: ۳۷,۲۸۲,۳۴۱ نفر (مردان: ۱۹,۰۴۱,۰۱۹ / [[زنان مصر|زنان]]: ۱۸,۲۴۱,۳۲۲)؛
* ۱۵-۲۴ سال: ۱۸,۷۱۳,۵۹۳ نفر (مردان: ۹,۵۳۸,۳۸۹ / [[زنان مصر|زنان]]: ۹,۱۷۵,۲۰۴)؛
* ۲۵-۵۴ سال: ۴۴,۸۴۶,۷۱۵ نفر (مردان: ۲۲,۷۱۰,۶۴۶ / [[زنان مصر|زنان]]: ۲۲,۱۳۶,۰۶۹)؛
* ۵۵-۶۴ سال: ۶,۲۵۶,۷۱۱ نفر (مردان: ۳,۱۳۱,۴۷۹ / [[زنان مصر|زنان]]: ۳,۱۲۵,۲۳۲)؛
* ۶۵ سال و بالاتر: ۵,۶۱۷,۲۳۸ نفر (مردان: ۲,۷۰۵,۷۷۲ / [[زنان مصر|زنان]]: ۲,۹۱۱,۴۶۶)؛
* نسبت جنسیتی کل: ۱.۰۲ مرد به‌ازای هر زن<ref>''EGYPT population 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/population</ref>.
==== مقایسه با هرم‌های سنی گذشته ====
در مقایسه با هرم سنی سال ۲۰۱۴:<ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.-e). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/egypt/2014/</ref>


مرحله 1952 تا 1966 مصر شاهد گسترش و افزایش میزان مهاجرت­‌ها بود. تحولات پس از انقلاب 1952 و اجرای پروژه­‌های بزرگ توسعه محور دولتی به امواج دیگری از مهاجرت­‌ها دامن زد. گروه‌های مهاجران از دلتای نیل به سوی مناطق جدید صنعتی و مراکز شهری روی آوردند. گروه­‌هایی هم به سمت جنوب (اسوان و السد العالی) و وادی الجدید مهاجرت کردند. حجم این مهاجرت‌­ها در سال 1960 به حدود 3 میلیون نفر و معدل 11/5% جمعیت رسید که بالاترین نرخ مهاجرت داخلی مصر در طول قرن بیستم بود.
* گروه سنی ۰-۱۴ سال از ۳۵.۲% به ۳۳.۱% کاهش‌یافته است؛
* گروه سنی ۱۵-۶۴ سال از ۶۰.۱% به ۶۱.۸% افزایش‌یافته است؛
* گروه سنی ۶۵ سال و بالاتر از ۴.۷% به ۵.۱% افزایش‌یافته است؛


مرحله 1967 تا 1972، مرحله کوچ‌­های اجباری بود. جنگ ژوئن 1967 مصر و اسرائیل که به نابودی شهرهای اطراف کانال سوئز و تعطیل شدن تردد کشتی­‌های تجاری در کانال منجر شد، مهاجرت بسیاری از ساکنان­ این مناطق را (حدود یک میلیون نفر) در پی داشت.
این تغییرات نشان‌دهنده روند تدریجی پیرشدن [[جمعیت مصر|جمعیت]] است، اگرچه [[مصر]] همچنان جمعیتی جوان دارد.


مرحله 1973 تا 1996، مرحله مهاجرت معکوس بود. به دنبال سازش مصر و اسرائیل و سپس بازگشایی کانال سوئز و فعال شدن مراکز تجاری، صنعتی و گردشگری در شهرها و مناطق اطراف آن، پدیده مهاجرت در این مناطق شکل معکوس به خود گرفت. میزان مهاجرت‌­های داخلی مصر از 11/5% در سال 1960 به 6/5% در سال 1996 کاهش یافت.<ref name=":13" />
==== پیش‌بینی آینده ====
بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان ملل متحد، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰:


مهاجرت­‌ها عموما در ترکیب جمعیتی مناطق مهاجرفرست و مهاجرپذیر، تغییراتی را پدید آورده­است که مهمترین آن، افزایش جمعیت شهرهای [[قاهره]] و ا[[شهر اسکندریه مصر|سکندریه]] و شهرهای اطراف کانال سوئز است. علاوه بر آن، این مهاجرت­‌ها، به افزایش معدل آسیب­‌های اجتماعی در شهرها و مناطق مهاجرپذیر انجامیده است.<ref name=":13" />
* [[جمعیت مصر]] به حدود ۱۶۰ میلیون نفر برسد<ref>''The world counts''. (n.d.), Available for [https://www.theworldcounts.com/populations/countries/egypt#:~:text=The%20population%20of%20Egypt%20is,and%20225%20million%20in%202100. https://www.theworldcounts.com/populations/countries/egypt#:~:text=The%20population%20of%20Egypt%20is,and%20225%20million%20in%202100.]</ref>؛
* نسبت جمعیت ۶۵ سال و بالاتر به حدود ۹.۵% افزایش یابد<ref>''Egypt - Population pyramid 2014''. (n.d.). countryeconomy.com, Available for https://countryeconomy.com/demography/population-structure/egypt?year=2014</ref>؛
* نسبت جمعیت ۰-۱۴ سال به حدود ۲۸% کاهش یابد<ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.-f). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/egypt/2050/</ref>.


پیش­بینی می‌­شود با اجرای طرح­‌های توسعه (شامل ایجاد مجتمع‌­های زراعی، صنعتی، سیاحتی و معدنی) با هدف آبادسازی مناطق صحرایی و مهمتر از آن، جذب جمعیت از وادی و دلتای نیل که به نظر می­‌رسد تا نیمه­‌های قرن بیست ­و یکم، بسیاری از اهداف این طرح تحقق یابد، به شکل­‌گیری امواج دیگری از مهاجرت­‌های داخلی در این کشور بیانجامد که البته، کاهش حجم مهاجرت­‌ها رابه شهرهای [[قاهره]] بزرگ، [[شهر اسکندریه مصر|اسکندریه]] و منطقه کانال سوئز در پی خواهد داشت<ref name=":13" /><ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ [[مصر]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص20 - 24.</ref>.
==== تأثیرات اقتصادی و اجتماعی ====
== نیز نگاه کنید به ==
 
[[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]] ؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای انسانی سریلانکا]]
# پنجره جمعیتی: بیش از ۶۰٪ [[جمعیت مصر]] در سن کار هستند که فرصت مناسبی برای رشد اقتصادی است، اما ایجاد اشتغال کافی ضروری است<ref>Rahman, A., Marina Wes, Jean Pesme, Kevin Carey, Johannes G. Hoogeveen, & Oya Pinar Ardic Alper. (n.d.). ''Addressing informality in Egypt, Available for'' https://documents1.worldbank.org/curated/en/779581623736141580/pdf/Addressing-Informality-in-Egypt.pdf</ref>؛
# فشار بر آموزش: با یک‌سوم [[جمعیت مصر|جمعیت]] زیر ۱۴ سال، سیستم آموزشی با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است. در سال ۲۰۲۴، ۲۳ میلیون دانش‌آموز در مدارس ثبت‌نام کرده‌اند که نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها را نمایان می‌سازد<ref>برگرفته از https://www.unicef.org/egypt/media/11856/file/Education.pdf</ref>؛
# بیکاری جوانان: نرخ بیکاری جوانان در سال ۲۰۲۴ به ۲۶.۵٪ رسیده که تهدیدی برای ثبات اقتصادی و اجتماعی است<ref>''World Bank Open Data''. (n.d.-d). World Bank Open Data, available for https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.1524.ZS?locations=EG</ref>؛
# فشار بر بهداشت و درمان: با افزایش [[جمعیت مصر|جمعیت]] سالمند، سیستم بهداشتی [[مصر]] باید توسعه یابد. در سال ۲۰۲۴، هزینه‌های بهداشتی ۵.۲٪ از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد<ref>''Egypt Healthcare Spending 1960-2024''. (2024). Macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/healthcare-spending</ref>؛
# چالش‌های تأمین اجتماعی: افزایش امید به زندگی به ۷۲.۷ سال، فشار بیشتری بر سیستم تأمین اجتماعی و بازنشستگی وارد می‌کند<ref>''EGYPT Life expectancy 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/egy/egypt/life-expectancy</ref>.
 
===[[ویژگی های جمعیتی مصر|ویژگی های جمعیتی]] ===
[[ویژگی های جمعیتی مصر|ویژگی های جمعیتی مردم مصر]] شامل ترکیب قومی، الگوهای [[مهاجرت و پناهندگی در مصر|مهاجرت]]، سطح تحصیلات و سواد، وضعیت بهداشت و امید به زندگی، چالش ها، چالش‌های اصلی بهداشتی، الگوهای [[ازدواج در مصر|ازدواج]] و طلاق و روندها و چالش هاست که در ذیل شرح داده شده است:
 
==== 1) ترکیب قومی ====
[[مصر]] از نظر قومی و زبانی نسبتاً همگن است:
 
* [[مصر]]<nowiki/>ی‌های عرب: حدود ۹۹% جمعیت<ref>''BTI 2024 EGYpt Country Report''. (n.d.). BTI 2024, Available for https://bti-project.org/en/reports/country-report/EGY</ref>؛
* اقلیت‌ها: شامل نوبی‌ها، بربرها، بدوی‌ها و یونانی‌ها که کمتر از ۱% [[جمعیت مصر|جمعیت]] را تشکیل می‌دهند<ref>''Egyptian - Population statistics''. (2024). Cultural Atlas, Available for https://culturalatlas.sbs.com.au/egyptian-culture/egyptian-culture-population-statistics</ref>.
 
==== 2) زبان ====
 
* عربی [[مصر]]ی: زبان رسمی و غالب (۹۹% [[جمعیت مصر|جمعیت]])<ref>''Language & Currency-SIS''. (2024). Sis.gov.eg, Available for https://www.sis.gov.eg/section/10/9529?lang=en-us#:~:text=The%20official%20language%20of%20Egypt</ref>؛
* زبان‌های اقلیت: نوبی، بربری، بدوی و یونانی<ref>Britannica. (2022). Egypt - Languages. In ''Encyclopædia Britannica, Available for'' https://www.britannica.com/place/Egypt/Languages</ref>.
 
==== 3) الگوهای [[مهاجرت و پناهندگی در مصر|مهاجرت]] ====
 
===== مهاجرت داخلی =====
 
* روند غالب [[مهاجرت و پناهندگی در مصر|مهاجرت]] از مناطق روستایی به شهری ادامه دارد؛
* در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۳% [[جمعیت مصر|جمعیت]] در مناطق شهری زندگی می‌کنند<ref>Kemp, S. (2024a, February 23). ''Digital 2024: Egypt — DataReportal – Global Digital Insights''. DataReportal – Global Digital Insights, Available for [https://datareportal.com/reports/digital-2024-egypt#:~:text=Population%20of%20Egypt%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2043.2%20percent%20of%20Egypt's%20population,percent%20lived%20in%20rural%20areas. https://datareportal.com/reports/digital-2024-egypt#:~:text=Population%20of%20Egypt%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2043.2%20percent%20of%20Egypt's%20population,percent%20lived%20in%20rural%20areas.]</ref>؛
* [[قاهره]] بزرگ‌  سالانه حدود ۵۰۰,۰۰۰ مهاجر داخلی جذب می‌کند<ref>''EGYPT Net Migration Rate 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/net-migration</ref>.
 
===== مهاجرت بین‌المللی =====
 
* تعداد مهاجران خارجی در [[مصر]] (۲۰۲۴): حدود ۵۴۳,۰۰۰ نفر<ref>''UNHCR Egypt Fact Sheet - August 2024 - Egypt''. (2024, August 13). ReliefWeb, Available for https://reliefweb.int/report/egypt/unhcr-egypt-fact-sheet-august-2024</ref><ref>''سياق اللاجئين في مصر - UNHCR مصر''. (n.d.). UNHCR مصر، قابل بازیابی از [https://www.unhcr.org/eg/ar/about-us/refugee-context-in-egypt#:~:text=%D8%AD%D8%AA%D9%89%2026%20%D8%A3%D8%BA%D8%B3%D8%B7%D8%B3%202024%D8%8C%20%D9%88%D8%B5%D9%84,%D9%88%D8%A3%D9%83%D8%AB%D8%B1%20%D9%85%D9%86%2054%20%D8%AC%D9%86%D8%B3%D9%8A%D8%A9%20%D8%A3%D8%AE%D8%B1%D9%89. https://www.unhcr.org/eg/ar/about-us/refugee-context-in-egypt#:~:text=9.]</ref>؛
* تعداد [[مصر]]ی‌های مقیم خارج: تقریباً ۹.۵ میلیون نفر<ref>Dailynewsegypt. (2024, August 4). ''Egypt hosts 5th Conference of Egyptians Abroad, Available for'' https://www.dailynewsegypt.com/2024/08/04/egypt-hosts-5th-conference-of-egyptians-abroad/</ref>؛
* کشورهای اصلی مقصد: [[عربستان سعودی]]، [[امارات متحده عربی]]، کویت، ایالات متحده و اروپا<ref>''Egypt: stock of emigrants by country 2024''. (n.d.). Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/1237586/stock-of-emigrants-from-egypt-by-country-of-destination/#:~:text=In%202020%2C%20cumulative%20Egyptian%20emigrants</ref>.
 
==== 4) سطح تحصیلات و سواد ====
* نرخ باسوادی کل (۲۰۲۴): ۷۳.۸%<ref>countrymeters.info. (n.d.-a). ''Egypt population (2024) live — Countrymeters, Available for'' [https://countrymeters.info/en/Egypt#:~:text=Literacy%20rate%20for%20adult%20male,67.29%25%20(24%2C809%2C661%20persons). https://countrymeters.info/en/Egypt#:~:text=Literacy%20rate%20for%20adult%20male,67.29%25%20(24%2C809%2C661%20persons).]</ref>؛
* مردان: ۷۸.۲%؛
*   زنان: ۶۹.۴%؛
* نرخ ثبت‌نام در مدارس ابتدایی: ۹۸%؛
* نرخ ثبت‌نام در مدارس متوسطه: ۸۵%؛
* نرخ ثبت‌نام در آموزش عالی: ۳۵%<ref>''Literacy rate, adult total (% of people ages 15 and above) - Egypt, Arab Rep. | Data''. (n.d.). Data.worldbank.org, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SE.ADT.LITR.ZS?locations=EG</ref>.
 
==== 5)چالش‌ها ====
* کیفیت آموزش: علی‌رغم بهبود نرخ‌های ثبت‌نام، کیفیت آموزش همچنان چالش‌برانگیز است<ref>''الاخبار''. (n.d.)، قابل بازیابی از http://www.cairo.gov.eg/ar/Pages/Latestarticle.aspx?ArtID=9895</ref>؛
* نابرابری جنسیتی: شکاف قابل‌توجه در نرخ باسوادی بین مردان و [[زنان مصر|زنان]]<ref name=":1">المواطنة الحيوية للمهارات التربوية بالنظر إلى أفريقيا والمنطقة الشمالية الوسطى بحث في إعراب رباع البعاد وال نظمة المقربابة ين الشيخ ولا الأحدي القرنة في مهر أمجيب، ولاء ال -مخنشاي طار آل وولاء المواطنة حياة في الماهر تعليم مبادرة أفريقيا وشمال وسط آل اقش فامجي: B.L.W آل مخنشاي طار الهزا في صيدا منظمات ومشاركات. (اختصار الثاني.)، قابل بازیابی از http://www.cairo.gov.eg/ar/Pages/Latestarticle.aspx?ArtID=9895</ref>؛
* تفاوت‌های منطقه‌ای: مناطق روستایی و جنوبی [[مصر]] (صعید) نرخ‌های پایین‌تر سواد را نشان می‌دهند<ref name=":1" />.
 
==== 6)وضعیت بهداشت و امید به زندگی ====
* امید به زندگی (۲۰۲۴): ۷۲.۷ سال<ref>''EGYPT Life expectancy 1950-2024''. (n.d.-b). MacroTrends, [https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/egy/egypt/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.22%25%20increase%20from%202021. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/egy/egypt/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.22%25%20increase%20from%202021.]</ref>؛
*   مردان: ۷۰.۴ سال؛
*   [[زنان مصر|زنان]]: ۷۵.۱ سال؛
* نرخ مرگ‌ومیر نوزادان: ۱۷.۱ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده<ref>''Life expectancy by country and in the world (2024) - Worldometer''. (n.d.-b), Available for https://www.worldometers.info/demographics/life-expectancy/</ref>؛
* نرخ مرگ‌ومیر مادران: ۳۷ در هر ۱۰۰,۰۰۰ تولد زنده؛
* دسترسی به آب آشامیدنی سالم: ۹۹% [[جمعیت مصر|جمعیت]]<ref>''The Water Journey: From Thirst to Learning''. (2024). Unicef.org, Available for https://www.unicef.org/egypt/stories/water-journey-thirst-learning-0</ref>؛
* دسترسی به امکانات بهداشتی مناسب: ۹۴% [[جمعیت مصر|جمعیت]].
 
==== 7) چالش‌های اصلی بهداشتی<ref>''Health Indicators - Egypt | Statista Market Forecast''. (n.d.). Statista, Available for https://www.statista.com/outlook/co/health-indicators/egypt</ref> ====
* بیماری‌های غیرواگیر: ۸۴% مرگ‌ومیرها ناشی از بیماری‌های غیرواگیر است<ref>''Egypt misses healthcare targets as population ails''. (2024, May 10). AGBI, Available for https://www.agbi.com/analysis/health/2024/05/egypt-misses-healthcare-targets-as-population-ails/</ref>؛
* چاقی: ۳۲% بزرگسالان چاق هستند؛
* فشارخون بالا: ۲۶% بزرگسالان مبتلا به فشارخون بالا هستند.
 
==== 8)الگوهای [[ازدواج در مصر|ازدواج]] و طلاق ====
* میانگین سن [[ازدواج در مصر|ازدواج]] (۲۰۲۴)؛
*  مردان: ۳۰.۵ سال<ref>Ahmad. (2024, August 1). ''Divorce Rates in Arab Countries for 2024: Libya Leads the List, While Qatar and the UAE Have the Lowest Rates أخبار شمال إفريقيا''. أخبار شمال إفريقيا، قابل بازیابی از https://nan.media/en/divorce-rates-in-arab-countries-for-2024-libya-leads-the-list-while-qatar-and-the-uae-have-the-lowest-rates/</ref>؛
*   [[زنان مصر|زنان]]: ۲۵.۳ سال؛
* نرخ [[ازدواج در مصر|ازدواج]]: ۷.۸ در هر ۱۰۰۰ نفر؛
* نرخ طلاق: ۲.۲ در هر ۱۰۰۰ نفر<ref>''Personal Status Litigation in Egypt: The Unintended Effects of Women’s Empowerment''. (2024). Carnegie Endowment for International Peace, Available for https://carnegieendowment.org/sada/2024/03/personal-status-litigation-in-egypt-the-unintended-effects-of-womens-empowerment?lang=en</ref>.
 
==== 9)روندها و چالش‌ها ====
* افزایش سن [[ازدواج در مصر|ازدواج]]: به دلیل تحصیلات بالاتر و مشکلات اقتصادی<ref>Mendoza, J. E., Tolba, M., & Saleh, Y. (2019). Strengthening marriages in Egypt: Impact of divorce on women. ''Behavioral Sciences'', ''10''(1), 14, https://doi.org/10.3390/bs10010014</ref>؛
* [[ازدواج در مصر|ازدواج]] زودهنگام: علی‌رغم قوانین، ۱۷% دختران قبل از ۱۸ سالگی ازدواج می‌کنند؛
* افزایش نرخ طلاق: نسبت به دهه گذشته، نرخ طلاق ۲۵% افزایش‌یافته است<ref>Drieskens, B. (2018). Les métamorphoses du mariage au Moyen-Orient. In ''Presses de l’Ifpo eBooks''</ref>.
 
===[[رشد جمعیت در مصر|رشد جمعیت]]===
 
==== 1)نرخ [[رشد جمعیت در مصر|رشد جمعیت]] فعلی و روندهای گذشته ====
* نرخ [[رشد جمعیت در مصر|رشد جمعیت]] فعلی (۲۰۲۴): ۱.۹% سالانه<ref>Worldometer. (2024). ''Egypt Population (2024) - Worldometers''. Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/world-population/egypt-population/ </ref>؛
مقایسه با دهه گذشته:
*   ۲۰۱۴: ۲.۲%<ref>World Bank. (2014). ''WDI - Home''. Worldbank.org, Available for http://datatopics.worldbank.org/world-development-indicators</ref>؛
*   ۲۰۰۴: ۱.۹%<ref>''Population growth (annual%) - Egypt, Arab Rep. | Data''. (n.d.). Data.worldbank.org, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW?locations=EG</ref>.
 
==== 2) سرعت رشد ====
* در سال ۲۰۲۴، [[جمعیت مصر]] هر ۴۱ ثانیه یک نفر افزایش می‌یابد<ref>countrymeters.info. (n.d.-b). ''Egypt population (2024) live — Countrymeters, Available for'' https://countrymeters.info/en/Egypt</ref>؛
* هر روز حدود ۲,۱۰۰ نفر به [[جمعیت مصر]] اضافه می‌شود؛
* سالانه تقریباً ۷۶۸,۰۰۰ نفر به [[جمعیت مصر|جمعیت کشور]] افزوده می‌شود<ref name=":0" />.
 
==== 3) عوامل مؤثر بر [[رشد جمعیت در مصر|رشد جمعیت]] ====
 
===== ۱. نرخ زادوولد =====
 
* نرخ باروری کل (۲۰۲۴): ۳.۲ فرزند برای هر زن<ref name=":2">''Egypt birth rate 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for [https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/birth-rate#:~:text=The%20current%20birth%20rate%20for,a%201.61%25%20decline%20from%202023. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/birth-rate#:~:text=The%20current%20birth%20rate%20for,a%201.61%25%20decline%20from%202023.]</ref>؛
* نرخ تولد خام: ۲۴.۶ تولد در هر ۱۰۰۰ نفر [[جمعیت مصر|جمعیت]]<ref name=":2" />؛
* تعداد تولدها در سال ۲۰۲۴: حدود ۲.۷۷ میلیون<ref>''World Bank Open Data''. (n.d.-e). World Bank Open Data, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW?locations=EG</ref>.
 
===== ۲. نرخ مرگ‌ومیر =====
 
* نرخ مرگ‌ومیر خام: ۵.۷ مرگ در هر ۱۰۰۰ نفر [[جمعیت مصر|جمعیت]]<ref>''EGYPT death rate 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/egy/egypt/death-rate</ref>؛
* تعداد مرگ‌ومیر در سال ۲۰۲۴: حدود ۶۴۳,۰۰۰ نفر.
 
===== ۳. [[مهاجرت و پناهندگی در مصر|مهاجرت]] =====
 
* نرخ خالص مهاجرت: ۰.۳ در هر ۱۰۰۰ نفر [[جمعیت مصر|جمعیت]]<ref>''Net migration rate - The World Factbook''. (n.d.), Available for https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/net-migration-rate#:~:text=Egypt,1%2C000%20population%20(2024%20est.)</ref>؛
* تعداد خالص مهاجران خارج شده در سال ۲۰۲۴: حدود ۳۳,۸۰۰ نفر.
 
==== 4)سیاست‌های جمعیتی دولت ====
 
==== ۱. برنامه تنظیم [[نهاد خانواده در مصر|خانواده]] "دو بچه کافی است" (۲۰۱۸-۲۰۲۴)<ref>Reuters. (2024, March 28). ''Egypt population growth continues slowing to 1.4%, government says''. Reuters, Available for https://www.reuters.com/world/africa/egypt-population-growth-continues-slowing-14-government-says-2024-03-28</ref> ====
 
* هدف: کاهش نرخ باروری به ۲.۴ تا سال ۲۰۳۰<ref>Masri, L. (2019, February 20). ''“Two is enough,” Egypt tells poor families as population booms''. Reuters, Available for https://www.reuters.com/article/world/two-is-enough-egypt-tells-poor-families-as-population-booms-idUSKCN1Q91RJ/#:~:text=The%20government%20aims%20to%20reduce</ref>؛
* اقدامات: افزایش دسترسی به خدمات تنظیم [[نهاد خانواده در مصر|خانواده]]، آموزش و آگاهی‌رسانی؛
* نتایج: کاهش نرخ باروری از ۳.۵ در ۲۰۱۸ به ۳.۲ در ۲۰۲۴.
 
===== ۲. برنامه "[[مصر]] ۲۰۳۰" =====
 
* هدف: کاهش نرخ [[رشد جمعیت در مصر|رشد جمعیت]] به ۱.۶% تا سال ۲۰۳۰<ref>Unknown. (n.d.). ''THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT STRATEGY (SDS): EGYPT VISION 2030, Available for'' https://arabdevelopmentportal.com/sites/default/files/publication/sds_egypt_vision_2030.pdf</ref>؛
* استراتژی‌ها: بهبود آموزش، توانمندسازی [[زنان مصر|زنان]]، افزایش مشارکت نیروی کار.
 
===== ۳. قانون حداقل سن [[ازدواج در مصر|ازدواج]] =====
 
* افزایش حداقل سن قانونی [[ازدواج در مصر|ازدواج]] به ۱۸ سال برای هر دو جنس<ref>Ali, H. (2018). ''Prepared by: Reem Bassem -Rahma Emara -Sara El Domy -Yasmine El Hagry -Supervised by, Available for'' https://documents.aucegypt.edu/Docs/GAPP/Public%20Policy%20Hub%20Webpage/8-%20Curbing%20Child%20Marriage%20in%20Egypt%20Policy%20Brief%20-%20En.pdf</ref>؛
* چالش: اجرای ضعیف در مناطق روستایی.
 
==== 6)پیش‌بینی‌های [[رشد جمعیت در مصر|رشد جمعیت]] برای آینده و چالش‌های احتمالی ====
 
===== ۱. پیش‌بینی‌های جمعیتی =====
 
* ۲۰۳۰: ۱۲۰ میلیون نفر<ref>''The World Counts''. (2024). Theworldcounts.com, Available for https://www.theworldcounts.com/populations/countries/egypt#:~:text=The%20population%20of%20Egypt%20is</ref>؛
* ۲۰۵۰: ۱۶۰ میلیون نفر<ref>''The world counts''. (n.d.-b), Available for [https://www.theworldcounts.com/populations/countries/egypt#:~:text=The%20population%20of%20Egypt%20is,and%20225%20million%20in%202100. https://www.theworldcounts.com/populations/countries/egypt#:~:text=The%20population%20of%20Egypt%20is,and%20225%20million%20in%202100.]</ref>؛
* ۲۱۰۰: ۱۹۰ میلیون نفر<ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.-g). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/egypt/2100/</ref>.
 
===== ۲. چالش‌های آینده =====
 
* فشار بر منابع طبیعی: به‌ویژه آب رود نیل و زمین‌های کشاورزی<ref>Lewis, L. N. & Mohamed Hosni Mubarak. (n.d.). EGYPT’S FUTURE DEPENDS ON AGRICULTURE AND WISDOM. In Montserrat Trueta, Beth, Brad, and Nancy, University of California, & Yousef Wali, ''EGYPT’S FUTURE DEPENDS ON AGRICULTURE AND WISDOM'' (pp. 10–328) </ref>؛
* نیاز به ایجاد اشتغال: سالانه حدود ۸۰۰,۰۰۰ شغل جدید برای جذب [[جمعیت مصر|جمعیت]] جوان؛
* فشار بر زیرساخت‌ها: مسکن، حمل‌ونقل، آموزش و بهداشت؛
* امنیت غذایی: افزایش وابستگی به واردات مواد غذایی<ref>Fleischer, M., & Agrawal, M. (2023). ''Focal points: Egypt country strategic plan (2023-2028) Executive summary, Available for'' https://cail.ucdavis.edu/calmed/August%2008,%20final%202d%20Egypt.pdf</ref>؛
* چالش‌های زیست‌محیطی: افزایش آلودگی و تولید زباله.
 
===[[پراکندگی جمعیت در مصر|پراکندگی جمعیت]] ===
پراکندگی [[جمعیت مصر|جمعیت در کشور مصر]] شامل الگوهای توزیع [[جمعیت مصر|جمعیت]] در مناطق مختلف کشور و میزان پراکندگی در هر کیلومترمربع، توزیع منطقه‌ای، عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی مؤثر بر پراکندگی [[جمعیت مصر|جمعیت]] است که در ذیل شرح داده شده است:
 
==== 1)الگوهای توزیع [[جمعیت مصر|جمعیت]] در مناطق مختلف کشور و میزان پراکندگی در هر کیلومترمربع ====
 
* تراکم [[جمعیت مصر|جمعیت]] کلی (۲۰۲۴): ۱۱۳ نفر در هر کیلومترمربع<ref>''Egypt Population (2024) - Worldometer''. (2024). Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/world-population/egypt-population/#:~:text=Egypt%202024%20population%20is%20estimated</ref>؛
* مساحت کل [[مصر]]: ۱,۰۰۱,۴۵۰ کیلومترمربع<ref>TRADING ECONOMICS. (n.d.-d). ''Egypt - Population Density (people Per Sq. Km) - 2024 Data  2025 Forecast 1961-2021 Historical, Available for'' https://tradingeconomics.com/egypt/population-density-people-per-sq-km-wb-data.html</ref>؛
* مساحت قابل‌سکونت: حدود ۴۰,۰۰۰ کیلومترمربع (۴% از کل مساحت)<ref>''Egypt Population Density 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for<nowiki/>https://www.worldometers.info/world-population/egypt-population/#:~:text=Egypt%202024%20population%20is%20estimated </ref>.
 
==== 2)توزیع منطقه‌ای ====
 
===== ۱. دره و دلتای نیل<ref name=":3">Hurst, H. E., Smith, C. G., & El-Kammash, M. M. (2024, September 25). ''Nile River | Delta, Map, Basin, Length, Facts, Definition, Map, History, & Location''. Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Nile-River/Climate-and-hydrology</ref> =====
 
*  [[جمعیت مصر|جمعیت]]: حدود ۹۵ میلیون نفر (۸۴% کل [[جمعیت مصر|جمعیت]])؛
*   تراکم: ۲,۳۷۵ نفر در هر کیلومترمربع؛
* شامل استان‌های: [[قاهره]]، اسکندریه، دقهلیه، غربیه، منوفیه.
 
===== ۲. صحرای غربی =====
 
*   [[جمعیت مصر|جمعیت]]: حدود ۱.۵ میلیون نفر (۱.۳% کل [[جمعیت مصر|جمعیت]])؛
*   تراکم: ۱ نفر در هر کیلومترمربع؛
*   شامل استان‌های: مطروح، وادی الجدید.
 
===== ۳. صحرای شرقی<ref name=":4">The Editors of Encyclopaedia Britannica. (2020a, July 20). ''Eastern Desert | Map, Location, & Facts''. Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Eastern-Desert</ref> =====
* [[جمعیت مصر|جمعیت]]: حدود ۲ میلیون نفر (۱.۸% کل [[جمعیت مصر|جمعیت]])؛
*  تراکم: ۲ نفر در هر کیلومترمربع؛
*   شامل استان‌های: دریای سرخ، جنوب سینا.
 
===== ۴. شبه‌جزیره سینا<ref name=":5">Gaber, G. M., Saleh, S., & Toni, M. (2022). Crustal thickness and structural pattern evaluation of Sinai Peninsula using three-dimensional density modeling with aeromagnetic and earthquake data. ''Acta Geophysica'', ''70''(2), 639–657, https://doi.org/10.1007/s11600-022-00744-4</ref> =====
 
*   [[جمعیت مصر|جمعیت]]: حدود ۶۰۰,۰۰۰ نفر (۰.۵% کل [[جمعیت مصر|جمعیت]])؛
*   تراکم: ۲۰ نفر در هر کیلومترمربع؛
* شامل استان‌های: شمال سینا، جنوب سینا.
 
==== 3)عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی مؤثر بر پراکندگی [[جمعیت مصر|جمعیت]] ====
 
===== ۱. عوامل جغرافیایی =====
*   رود نیل: ۹۵% جمعیت در ۵% از مساحت کشور در اطراف نیل زندگی می‌کنند<ref name=":6">''Egypt - The World Factbook''. (n.d.), available for [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/egypt/#:~:text=Egypt%20is%20the%20most%20populous,5%25%20of%20Egypt's%20land%20area. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/egypt/#:~:text=Egypt%20is%20the%20most%20populous,5%25%20of%20Egypt's%20land%20area.]</ref>؛
*   آب‌وهوا: شرایط بیابانی در بیش از ۹۰% مساحت کشور<ref>IPCC AR5, UKMO, CCKP, UNDP, UNEP, USAID, & USGS. (2020). ''Climate change information Fact sheet, Available for'' https://www.climatelinks.org/sites/default/files/asset/document/Egypt%20Climate%20Info%20Fact%20Sheet_FINAL.pdf</ref>؛
* توپوگرافی: دشت‌های حاصلخیز دلتا و دره نیل در مقابل مناطق کوهستانی و بیابانی<ref>Zhao, X., Sheisha, H., Thomas, I., Salem, A., Sun, Q., Liu, Y., Mashaly, H., Nian, X., Chen, J., Finlayson, B., & Chen, Z. (2021). Climate-driven early agricultural origins and development in the Nile Delta, Egypt. ''Journal of Archaeological Science'', ''136'', 105498, https://doi.org/10.1016/j.jas.2021.105498</ref>.
 
===== ۲. عوامل اقتصادی =====
 
*  کشاورزی: تمرکز فعالیت‌های کشاورزی در دره و دلتای نیل؛
*   صنعت: تمرکز صنایع در مناطق شهری بزرگ مانند [[قاهره]] و اسکندریه<ref name=":7">Soliman, A. M., & Soliman, Y. A. (2022). Exposing urban sustainability transitions: urban expansion in Alexandria, Egypt. ''International Journal of Urban Sustainable Development'', ''14''(1), 33–55, https://doi.org/10.1080/19463138.2022.2056894</ref>؛
*  گردشگری: توسعه مناطق ساحلی دریای سرخ و مدیترانه.
 
===== ۳. عوامل تاریخی =====
 
*   تمدن باستانی: شکل‌گیری شهرها و روستاها در امتداد نیل از هزاران سال پیش<ref name=":6" />؛
*   استعمار و مدرنیزاسیون: توسعه شهرهای بزرگ مانند [[قاهره]] و اسکندریه در دوران مدرن<ref name=":7" />.
 
===[[شهرنشینی و روستانشینی در مصر|شهرنشینی و روستانشینی]] ===
شهر نشینی و روستا نشینی در [[مصر|کشور مصر]] شامل مناطق پر[[جمعیت مصر|جمعیت]]، مناطق کم [[جمعیت مصر|جمعیت]]، چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن [[جمعیت مصر|جمعیت]] است که در ذیل شرح داده شده است:
 
==== 1)مناطق پر[[جمعیت مصر|جمعیت]] ====
 
===== ۱. [[قاهره]] بزرگ<ref>''Cairo, Egypt Metro Area population 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/cities/22812/cairo/population</ref> =====
 
*  [[جمعیت مصر|جمعیت]]: حدود ۲۲ میلیون نفر؛
*  تراکم: ۱۹,۳۷۶ نفر در هر کیلومترمربع؛
 
*  دلایل: مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور.
 
===== ۲. دلتای نیل<ref name=":3" /> =====
 
* [[جمعیت مصر|جمعیت]]: حدود ۵۰ میلیون نفر؛
* تراکم: ۱,۶۰۰ نفر در هر کیلومترمربع؛
* دلایل: زمین‌های حاصلخیز کشاورزی، دسترسی به آب.
 
===== ۳. اسکندریه<ref name=":7" /> =====
 
* [[جمعیت مصر|جمعیت]]: حدود ۵.۲ میلیون نفر؛
*  تراکم: ۲,۹۰۰ نفر در هر کیلومترمربع؛
*  دلایل: بندر اصلی، مرکز صنعتی و گردشگری.
 
==== 2)مناطق کم‌[[جمعیت مصر|جمعیت]] ====
 
===== ۱. صحرای غربی<ref name=":4" /> =====
 
*   [[جمعیت مصر|جمعیت]]: کمتر از ۲% کل [[جمعیت مصر|جمعیت]]؛
*   دلایل: شرایط سخت بیابانی، کمبود منابع آب.
 
===== ۲. صحرای شرقی<ref name=":4" /> =====
 
*  [[جمعیت مصر|جمعیت]]: کمتر از ۲% کل [[جمعیت مصر|جمعیت]]؛
*   دلایل: توپوگرافی کوهستانی، دسترسی محدود به آب.
 
===== ۳. شبه‌جزیره سینا<ref name=":5" /> =====
 
* [[جمعیت مصر|جمعیت]]: کمتر از ۱% کل [[جمعیت مصر|جمعیت]]؛
*   دلایل: شرایط بیابانی، چالش‌های امنیتی.
 
==== 3)چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن [[جمعیت مصر|جمعیت]] ====
 
===== ۱. فشار بر زیرساخت‌ها در مناطق پر[[جمعیت مصر|جمعیت]] =====
 
*  ترافیک شدید در [[قاهره]] و اسکندریه<ref name=":8">''Egypt Air Quality Index (AQI) and Air Pollution information | IQAir''. (n.d.), Available for https://www.iqair.com/egypt?srsltid=AfmBOooDykvMmrwP6evDDxMsC0UfivxQvjH68r1xeU4LekpEy-D36EEB</ref>؛
*   کمبود مسکن مناسب و رشد حاشیه‌نشینی؛
*  فشار بر سیستم‌های آموزشی و بهداشتی<ref>ECORYS Nederland BV, SETS Lebanon, World Bank, Government of Egypt, Nakat, Z., & Herrera, S. (2020). ''Cairo Traffic Congestion Study Phase 1 Final report, Available for'' https://documents1.worldbank.org/curated/ru/650141468248419267/pdf/718450ESW0Whit0ing0Annexes00PUBLIC0.pdf0141468248419267/pdf/718450ESW0Whit0ing0Annexes00PUBLIC0.pdf</ref>.
 
===== ۲. امنیت غذایی =====
 
*   کاهش زمین‌های کشاورزی به دلیل گسترش شهرها؛
*   وابستگی به واردات مواد غذایی ([[مصر]] بزرگ‌ترین واردکننده گندم در جهان است)<ref>''Programme for Country Partnership Diagnostic Study in Egypt''. (2020), Available for https://www.unido.org/sites/default/files/unido-publications/2023-01/PCP-industrial-country-diagnostics-en.pdf</ref>.
 
===== ۳. مدیریت منابع آب<ref>Hargrove, W. L., Heyman, J., Mayer, A., Mirchi, A., Granados, A., Girisha Ganjegunte, Gutzler, D. S., Pennington, D., Ward, F. A., Luis Garnica Chavira, Sheng, Z., Kumar, S., Villanueva-Rosales, N., & Walker, W. S. (2023). The future of water in a desert river basin facing climate change and competing demands: A holistic approach to water sustainability in arid and semi-arid regions. ''Journal of Hydrology: Regional Studies'', ''46'', 101336–101336., https://doi.org/10.1016/j.ejrh.2023.101336</ref> =====
 
*  فشار بر منابع آب نیل در مناطق پر[[جمعیت مصر|جمعیت]]؛
*  چالش‌های تأمین آب در مناطق بیابانی و توسعه‌یافته جدید<ref>''Country report on the solid waste management in EGYPT''. (2024), Available for https://www.retech-germany.net/fileadmin/retech/05_mediathek/laenderinformationen/Aegypten_RA_ANG_14_1_Laenderprofile_sweep_net.pdf</ref>.
 
===== ۴. نابرابری‌های منطقه‌ای =====
 
* تمرکز فرصت‌های اقتصادی در مناطق شهری بزرگ؛
*  محرومیت نسبی مناطق روستایی و دورافتاده.
 
===== ۵. آلودگی و مسائل زیست‌محیطی =====
 
*   آلودگی هوا در قاهره و دیگر شهرهای بزرگ<ref name=":8" />؛
*  مدیریت پسماند در مناطق پر[[جمعیت مصر|جمعیت]]<ref>''Market scan solid waste management in Egypt sector overview & business opportunities Commissioned by the Netherlands Enterprise Agency''. (n.d.), Available for https://www.rvo.nl/sites/default/files/2023-03/Market-Scan-Solid-Waste-Management-in-Egypt.pdf</ref>.
 
پراکندگی نامتوازن [[جمعیت مصر|جمعیت در مصر]]، چالش‌های پیچیده‌ای را ایجاد کرده که نیازمند رویکردی جامع در برنامه‌ریزی شهری، توسعه منطقه‌ای و مدیریت منابع است. موفقیت در ایجاد توازن بیشتر در توزیع [[جمعیت مصر|جمعیت]] می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی، کاهش فشار بر منابع طبیعی و توسعه پایدارتر کشور کمک کند.
 
==نیز نگاه کنید به==
[[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای انسانی پاکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی یمن]]؛ [[جغرافیای انسانی عراق]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]


== کتابشناسی ==
== کتابشناسی ==
<references />
== نویسنده مقاله ==
نرگس شکوری
[[رده:جغرافیای انسانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۲۰

جغرافیای انسانی مصر، تصویری پیچیده و پویا از یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان را ارائه می‌دهد[۱]. این کشور با جمعیتی بیش از ۱۱7 میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین کشور جهان عرب از نظر جمعیت است[۲]. الگوهای جمعیتی مصر، متأثر از تاریخ غنی، موقعیت جغرافیایی استراتژیک و چالش‌های مدرن توسعه است[۳]. مطالعه جغرافیای انسانی مصر برای درک بهتر چالش‌های اجتماعی - اقتصادی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ضروری است. از جمله چالش‌های اصلی می‌توان به رشد سریع جمعیت، شهرنشینی فزاینده، و فشار بر منابع محدود، به‌ویژه آب رود نیل، اشاره کرد.

ساختار هرم جمعیتی

هرم جمعیتی مصر نشان‌دهنده ترکیب سنی و جنسیتی جمعیت این کشور است. این ساختار، تأثیر عمیقی بر جنبه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی کشور دارد و روند تغییرات آن، چالش‌ها و فرصت‌های آینده را نمایان می‌سازد.

جمعیت فعلی و مقایسه با گذشته

بر اساس آخرین آمار سال ۲۰۲۴، جمعیت مصر به 117,000,770 نفر رسیده است[۴]. این رقم در مقایسه با سرشماری سال ۲۰۱۴ که جمعیت مصر 95,592,324 نفر بود[۵]، افزایش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.

تحلیل دقیق هرم سنی

هرم سنی مصر در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده یک جمعیت جوان است، اما نسبت به دهه‌های گذشته، علائمی از گذار جمعیتی را نشان می‌دهد:

  • پایه هرم (۰-۱۴ سال): ۳۳.۱% جمعیت؛
  • بخش میانی (۱۵-۶۴ سال): ۶۱.۸% جمعیت؛
  • رأس هرم (۶۵ سال به بالا): ۵.۱% جمعیت[۶].

توزیع جمعیت بر اساس گروه‌های سنی و جنسیت[۷]

  • ۰-۱۴ سال: ۳۷,۲۸۲,۳۴۱ نفر (مردان: ۱۹,۰۴۱,۰۱۹ / زنان: ۱۸,۲۴۱,۳۲۲)؛
  • ۱۵-۲۴ سال: ۱۸,۷۱۳,۵۹۳ نفر (مردان: ۹,۵۳۸,۳۸۹ / زنان: ۹,۱۷۵,۲۰۴)؛
  • ۲۵-۵۴ سال: ۴۴,۸۴۶,۷۱۵ نفر (مردان: ۲۲,۷۱۰,۶۴۶ / زنان: ۲۲,۱۳۶,۰۶۹)؛
  • ۵۵-۶۴ سال: ۶,۲۵۶,۷۱۱ نفر (مردان: ۳,۱۳۱,۴۷۹ / زنان: ۳,۱۲۵,۲۳۲)؛
  • ۶۵ سال و بالاتر: ۵,۶۱۷,۲۳۸ نفر (مردان: ۲,۷۰۵,۷۷۲ / زنان: ۲,۹۱۱,۴۶۶)؛
  • نسبت جنسیتی کل: ۱.۰۲ مرد به‌ازای هر زن[۸].

مقایسه با هرم‌های سنی گذشته

در مقایسه با هرم سنی سال ۲۰۱۴:[۹]

  • گروه سنی ۰-۱۴ سال از ۳۵.۲% به ۳۳.۱% کاهش‌یافته است؛
  • گروه سنی ۱۵-۶۴ سال از ۶۰.۱% به ۶۱.۸% افزایش‌یافته است؛
  • گروه سنی ۶۵ سال و بالاتر از ۴.۷% به ۵.۱% افزایش‌یافته است؛

این تغییرات نشان‌دهنده روند تدریجی پیرشدن جمعیت است، اگرچه مصر همچنان جمعیتی جوان دارد.

پیش‌بینی آینده

بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان ملل متحد، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰:

  • جمعیت مصر به حدود ۱۶۰ میلیون نفر برسد[۱۰]؛
  • نسبت جمعیت ۶۵ سال و بالاتر به حدود ۹.۵% افزایش یابد[۱۱]؛
  • نسبت جمعیت ۰-۱۴ سال به حدود ۲۸% کاهش یابد[۱۲].

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

  1. پنجره جمعیتی: بیش از ۶۰٪ جمعیت مصر در سن کار هستند که فرصت مناسبی برای رشد اقتصادی است، اما ایجاد اشتغال کافی ضروری است[۱۳]؛
  2. فشار بر آموزش: با یک‌سوم جمعیت زیر ۱۴ سال، سیستم آموزشی با چالش‌های بزرگی روبه‌رو است. در سال ۲۰۲۴، ۲۳ میلیون دانش‌آموز در مدارس ثبت‌نام کرده‌اند که نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها را نمایان می‌سازد[۱۴]؛
  3. بیکاری جوانان: نرخ بیکاری جوانان در سال ۲۰۲۴ به ۲۶.۵٪ رسیده که تهدیدی برای ثبات اقتصادی و اجتماعی است[۱۵]؛
  4. فشار بر بهداشت و درمان: با افزایش جمعیت سالمند، سیستم بهداشتی مصر باید توسعه یابد. در سال ۲۰۲۴، هزینه‌های بهداشتی ۵.۲٪ از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد[۱۶]؛
  5. چالش‌های تأمین اجتماعی: افزایش امید به زندگی به ۷۲.۷ سال، فشار بیشتری بر سیستم تأمین اجتماعی و بازنشستگی وارد می‌کند[۱۷].

ویژگی های جمعیتی

ویژگی های جمعیتی مردم مصر شامل ترکیب قومی، الگوهای مهاجرت، سطح تحصیلات و سواد، وضعیت بهداشت و امید به زندگی، چالش ها، چالش‌های اصلی بهداشتی، الگوهای ازدواج و طلاق و روندها و چالش هاست که در ذیل شرح داده شده است:

1) ترکیب قومی

مصر از نظر قومی و زبانی نسبتاً همگن است:

  • مصری‌های عرب: حدود ۹۹% جمعیت[۱۸]؛
  • اقلیت‌ها: شامل نوبی‌ها، بربرها، بدوی‌ها و یونانی‌ها که کمتر از ۱% جمعیت را تشکیل می‌دهند[۱۹].

2) زبان

  • عربی مصری: زبان رسمی و غالب (۹۹% جمعیت)[۲۰]؛
  • زبان‌های اقلیت: نوبی، بربری، بدوی و یونانی[۲۱].

3) الگوهای مهاجرت

مهاجرت داخلی
  • روند غالب مهاجرت از مناطق روستایی به شهری ادامه دارد؛
  • در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۳% جمعیت در مناطق شهری زندگی می‌کنند[۲۲]؛
  • قاهره بزرگ‌  سالانه حدود ۵۰۰,۰۰۰ مهاجر داخلی جذب می‌کند[۲۳].
مهاجرت بین‌المللی

4) سطح تحصیلات و سواد

  • نرخ باسوادی کل (۲۰۲۴): ۷۳.۸%[۲۸]؛
  • مردان: ۷۸.۲%؛
  •   زنان: ۶۹.۴%؛
  • نرخ ثبت‌نام در مدارس ابتدایی: ۹۸%؛
  • نرخ ثبت‌نام در مدارس متوسطه: ۸۵%؛
  • نرخ ثبت‌نام در آموزش عالی: ۳۵%[۲۹].

5)چالش‌ها

  • کیفیت آموزش: علی‌رغم بهبود نرخ‌های ثبت‌نام، کیفیت آموزش همچنان چالش‌برانگیز است[۳۰]؛
  • نابرابری جنسیتی: شکاف قابل‌توجه در نرخ باسوادی بین مردان و زنان[۳۱]؛
  • تفاوت‌های منطقه‌ای: مناطق روستایی و جنوبی مصر (صعید) نرخ‌های پایین‌تر سواد را نشان می‌دهند[۳۱].

6)وضعیت بهداشت و امید به زندگی

  • امید به زندگی (۲۰۲۴): ۷۲.۷ سال[۳۲]؛
  •   مردان: ۷۰.۴ سال؛
  •   زنان: ۷۵.۱ سال؛
  • نرخ مرگ‌ومیر نوزادان: ۱۷.۱ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده[۳۳]؛
  • نرخ مرگ‌ومیر مادران: ۳۷ در هر ۱۰۰,۰۰۰ تولد زنده؛
  • دسترسی به آب آشامیدنی سالم: ۹۹% جمعیت[۳۴]؛
  • دسترسی به امکانات بهداشتی مناسب: ۹۴% جمعیت.

7) چالش‌های اصلی بهداشتی[۳۵]

  • بیماری‌های غیرواگیر: ۸۴% مرگ‌ومیرها ناشی از بیماری‌های غیرواگیر است[۳۶]؛
  • چاقی: ۳۲% بزرگسالان چاق هستند؛
  • فشارخون بالا: ۲۶% بزرگسالان مبتلا به فشارخون بالا هستند.

8)الگوهای ازدواج و طلاق

  • میانگین سن ازدواج (۲۰۲۴)؛
  •  مردان: ۳۰.۵ سال[۳۷]؛
  •   زنان: ۲۵.۳ سال؛
  • نرخ ازدواج: ۷.۸ در هر ۱۰۰۰ نفر؛
  • نرخ طلاق: ۲.۲ در هر ۱۰۰۰ نفر[۳۸].

9)روندها و چالش‌ها

  • افزایش سن ازدواج: به دلیل تحصیلات بالاتر و مشکلات اقتصادی[۳۹]؛
  • ازدواج زودهنگام: علی‌رغم قوانین، ۱۷% دختران قبل از ۱۸ سالگی ازدواج می‌کنند؛
  • افزایش نرخ طلاق: نسبت به دهه گذشته، نرخ طلاق ۲۵% افزایش‌یافته است[۴۰].

رشد جمعیت

1)نرخ رشد جمعیت فعلی و روندهای گذشته

مقایسه با دهه گذشته:

2) سرعت رشد

3) عوامل مؤثر بر رشد جمعیت

۱. نرخ زادوولد
  • نرخ باروری کل (۲۰۲۴): ۳.۲ فرزند برای هر زن[۴۵]؛
  • نرخ تولد خام: ۲۴.۶ تولد در هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت[۴۵]؛
  • تعداد تولدها در سال ۲۰۲۴: حدود ۲.۷۷ میلیون[۴۶].
۲. نرخ مرگ‌ومیر
  • نرخ مرگ‌ومیر خام: ۵.۷ مرگ در هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت[۴۷]؛
  • تعداد مرگ‌ومیر در سال ۲۰۲۴: حدود ۶۴۳,۰۰۰ نفر.
۳. مهاجرت
  • نرخ خالص مهاجرت: ۰.۳ در هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت[۴۸]؛
  • تعداد خالص مهاجران خارج شده در سال ۲۰۲۴: حدود ۳۳,۸۰۰ نفر.

4)سیاست‌های جمعیتی دولت

۱. برنامه تنظیم خانواده "دو بچه کافی است" (۲۰۱۸-۲۰۲۴)[۴۹]

  • هدف: کاهش نرخ باروری به ۲.۴ تا سال ۲۰۳۰[۵۰]؛
  • اقدامات: افزایش دسترسی به خدمات تنظیم خانواده، آموزش و آگاهی‌رسانی؛
  • نتایج: کاهش نرخ باروری از ۳.۵ در ۲۰۱۸ به ۳.۲ در ۲۰۲۴.
۲. برنامه "مصر ۲۰۳۰"
  • هدف: کاهش نرخ رشد جمعیت به ۱.۶% تا سال ۲۰۳۰[۵۱]؛
  • استراتژی‌ها: بهبود آموزش، توانمندسازی زنان، افزایش مشارکت نیروی کار.
۳. قانون حداقل سن ازدواج
  • افزایش حداقل سن قانونی ازدواج به ۱۸ سال برای هر دو جنس[۵۲]؛
  • چالش: اجرای ضعیف در مناطق روستایی.

6)پیش‌بینی‌های رشد جمعیت برای آینده و چالش‌های احتمالی

۱. پیش‌بینی‌های جمعیتی
  • ۲۰۳۰: ۱۲۰ میلیون نفر[۵۳]؛
  • ۲۰۵۰: ۱۶۰ میلیون نفر[۵۴]؛
  • ۲۱۰۰: ۱۹۰ میلیون نفر[۵۵].
۲. چالش‌های آینده
  • فشار بر منابع طبیعی: به‌ویژه آب رود نیل و زمین‌های کشاورزی[۵۶]؛
  • نیاز به ایجاد اشتغال: سالانه حدود ۸۰۰,۰۰۰ شغل جدید برای جذب جمعیت جوان؛
  • فشار بر زیرساخت‌ها: مسکن، حمل‌ونقل، آموزش و بهداشت؛
  • امنیت غذایی: افزایش وابستگی به واردات مواد غذایی[۵۷]؛
  • چالش‌های زیست‌محیطی: افزایش آلودگی و تولید زباله.

پراکندگی جمعیت

پراکندگی جمعیت در کشور مصر شامل الگوهای توزیع جمعیت در مناطق مختلف کشور و میزان پراکندگی در هر کیلومترمربع، توزیع منطقه‌ای، عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی مؤثر بر پراکندگی جمعیت است که در ذیل شرح داده شده است:

1)الگوهای توزیع جمعیت در مناطق مختلف کشور و میزان پراکندگی در هر کیلومترمربع

  • تراکم جمعیت کلی (۲۰۲۴): ۱۱۳ نفر در هر کیلومترمربع[۵۸]؛
  • مساحت کل مصر: ۱,۰۰۱,۴۵۰ کیلومترمربع[۵۹]؛
  • مساحت قابل‌سکونت: حدود ۴۰,۰۰۰ کیلومترمربع (۴% از کل مساحت)[۶۰].

2)توزیع منطقه‌ای

۱. دره و دلتای نیل[۶۱]
  •  جمعیت: حدود ۹۵ میلیون نفر (۸۴% کل جمعیت)؛
  •   تراکم: ۲,۳۷۵ نفر در هر کیلومترمربع؛
  • شامل استان‌های: قاهره، اسکندریه، دقهلیه، غربیه، منوفیه.
۲. صحرای غربی
  •   جمعیت: حدود ۱.۵ میلیون نفر (۱.۳% کل جمعیت)؛
  •   تراکم: ۱ نفر در هر کیلومترمربع؛
  •   شامل استان‌های: مطروح، وادی الجدید.
۳. صحرای شرقی[۶۲]
  • جمعیت: حدود ۲ میلیون نفر (۱.۸% کل جمعیت)؛
  •  تراکم: ۲ نفر در هر کیلومترمربع؛
  •   شامل استان‌های: دریای سرخ، جنوب سینا.
۴. شبه‌جزیره سینا[۶۳]
  •   جمعیت: حدود ۶۰۰,۰۰۰ نفر (۰.۵% کل جمعیت)؛
  •   تراکم: ۲۰ نفر در هر کیلومترمربع؛
  • شامل استان‌های: شمال سینا، جنوب سینا.

3)عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی مؤثر بر پراکندگی جمعیت

۱. عوامل جغرافیایی
  •   رود نیل: ۹۵% جمعیت در ۵% از مساحت کشور در اطراف نیل زندگی می‌کنند[۶۴]؛
  •   آب‌وهوا: شرایط بیابانی در بیش از ۹۰% مساحت کشور[۶۵]؛
  • توپوگرافی: دشت‌های حاصلخیز دلتا و دره نیل در مقابل مناطق کوهستانی و بیابانی[۶۶].
۲. عوامل اقتصادی
  •  کشاورزی: تمرکز فعالیت‌های کشاورزی در دره و دلتای نیل؛
  •   صنعت: تمرکز صنایع در مناطق شهری بزرگ مانند قاهره و اسکندریه[۶۷]؛
  •  گردشگری: توسعه مناطق ساحلی دریای سرخ و مدیترانه.
۳. عوامل تاریخی
  •   تمدن باستانی: شکل‌گیری شهرها و روستاها در امتداد نیل از هزاران سال پیش[۶۴]؛
  •   استعمار و مدرنیزاسیون: توسعه شهرهای بزرگ مانند قاهره و اسکندریه در دوران مدرن[۶۷].

شهرنشینی و روستانشینی

شهر نشینی و روستا نشینی در کشور مصر شامل مناطق پرجمعیت، مناطق کم جمعیت، چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت است که در ذیل شرح داده شده است:

1)مناطق پرجمعیت

۱. قاهره بزرگ[۶۸]
  •  جمعیت: حدود ۲۲ میلیون نفر؛
  •  تراکم: ۱۹,۳۷۶ نفر در هر کیلومترمربع؛
  •  دلایل: مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور.
۲. دلتای نیل[۶۱]
  • جمعیت: حدود ۵۰ میلیون نفر؛
  • تراکم: ۱,۶۰۰ نفر در هر کیلومترمربع؛
  • دلایل: زمین‌های حاصلخیز کشاورزی، دسترسی به آب.
۳. اسکندریه[۶۷]
  • جمعیت: حدود ۵.۲ میلیون نفر؛
  •  تراکم: ۲,۹۰۰ نفر در هر کیلومترمربع؛
  •  دلایل: بندر اصلی، مرکز صنعتی و گردشگری.

2)مناطق کم‌جمعیت

۱. صحرای غربی[۶۲]
  •   جمعیت: کمتر از ۲% کل جمعیت؛
  •   دلایل: شرایط سخت بیابانی، کمبود منابع آب.
۲. صحرای شرقی[۶۲]
  •  جمعیت: کمتر از ۲% کل جمعیت؛
  •   دلایل: توپوگرافی کوهستانی، دسترسی محدود به آب.
۳. شبه‌جزیره سینا[۶۳]
  • جمعیت: کمتر از ۱% کل جمعیت؛
  •   دلایل: شرایط بیابانی، چالش‌های امنیتی.

3)چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت

۱. فشار بر زیرساخت‌ها در مناطق پرجمعیت
  •  ترافیک شدید در قاهره و اسکندریه[۶۹]؛
  •   کمبود مسکن مناسب و رشد حاشیه‌نشینی؛
  •  فشار بر سیستم‌های آموزشی و بهداشتی[۷۰].
۲. امنیت غذایی
  •   کاهش زمین‌های کشاورزی به دلیل گسترش شهرها؛
  •   وابستگی به واردات مواد غذایی (مصر بزرگ‌ترین واردکننده گندم در جهان است)[۷۱].
۳. مدیریت منابع آب[۷۲]
  •  فشار بر منابع آب نیل در مناطق پرجمعیت؛
  •  چالش‌های تأمین آب در مناطق بیابانی و توسعه‌یافته جدید[۷۳].
۴. نابرابری‌های منطقه‌ای
  • تمرکز فرصت‌های اقتصادی در مناطق شهری بزرگ؛
  •  محرومیت نسبی مناطق روستایی و دورافتاده.
۵. آلودگی و مسائل زیست‌محیطی
  •   آلودگی هوا در قاهره و دیگر شهرهای بزرگ[۶۹]؛
  •  مدیریت پسماند در مناطق پرجمعیت[۷۴].

پراکندگی نامتوازن جمعیت در مصر، چالش‌های پیچیده‌ای را ایجاد کرده که نیازمند رویکردی جامع در برنامه‌ریزی شهری، توسعه منطقه‌ای و مدیریت منابع است. موفقیت در ایجاد توازن بیشتر در توزیع جمعیت می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی، کاهش فشار بر منابع طبیعی و توسعه پایدارتر کشور کمک کند.

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش؛ جغرافیای انسانی پاکستان؛ جغرافیای انسانی یمن؛ جغرافیای انسانی عراق؛ جغرافیای انسانی اسپانیا

کتابشناسی

  1. ↑ Ancient Egypt. (n.d.), Available for https://education.nationalgeographic.org/resource/resource-library-ancient-egypt
  2. ↑ EGYPT Population 2024 (Live). (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/egypt
  3. ↑ Ministry of Planning and Economic Development. (2023). The National Agenda for Sustainable Development: Egypt’s Updated Vision 2030. In Egypt’s Vision 2030 (pp. 3–7) [Report], Available for https://mped.gov.eg/Files/Egypt_Vision_2030_EnglishDigitalUse.pdf
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Egypt Population 2024 (Live). (2024). Worldpopulationreview.com, Available for https://worldpopulationreview.com/countries/egypt
  5. ↑ الهرم السكاني للعالم في الفترة من 1950 إلى 2100. (2014). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/ar/%D9%85%D8%B5%D8%B1/2014/#google_vignette
  6. ↑ Egypt Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer. (n.d.), Available for https://www.worldometers.info/demographics/egypt-demographics/
  7. ↑ EGYPT Population 2024 (Live). (n.d.-b), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/egypt
  8. ↑ EGYPT population 1950-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/population
  9. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.-e). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/egypt/2014/
  10. ↑ The world counts. (n.d.), Available for https://www.theworldcounts.com/populations/countries/egypt#:~:text=The%20population%20of%20Egypt%20is,and%20225%20million%20in%202100.
  11. ↑ Egypt - Population pyramid 2014. (n.d.). countryeconomy.com, Available for https://countryeconomy.com/demography/population-structure/egypt?year=2014
  12. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.-f). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/egypt/2050/
  13. ↑ Rahman, A., Marina Wes, Jean Pesme, Kevin Carey, Johannes G. Hoogeveen, & Oya Pinar Ardic Alper. (n.d.). Addressing informality in Egypt, Available for https://documents1.worldbank.org/curated/en/779581623736141580/pdf/Addressing-Informality-in-Egypt.pdf
  14. ↑ برگرفته از https://www.unicef.org/egypt/media/11856/file/Education.pdf
  15. ↑ World Bank Open Data. (n.d.-d). World Bank Open Data, available for https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.1524.ZS?locations=EG
  16. ↑ Egypt Healthcare Spending 1960-2024. (2024). Macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/healthcare-spending
  17. ↑ EGYPT Life expectancy 1950-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/egy/egypt/life-expectancy
  18. ↑ BTI 2024 EGYpt Country Report. (n.d.). BTI 2024, Available for https://bti-project.org/en/reports/country-report/EGY
  19. ↑ Egyptian - Population statistics. (2024). Cultural Atlas, Available for https://culturalatlas.sbs.com.au/egyptian-culture/egyptian-culture-population-statistics
  20. ↑ Language & Currency-SIS. (2024). Sis.gov.eg, Available for https://www.sis.gov.eg/section/10/9529?lang=en-us#:~:text=The%20official%20language%20of%20Egypt
  21. ↑ Britannica. (2022). Egypt - Languages. In Encyclopædia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Egypt/Languages
  22. ↑ Kemp, S. (2024a, February 23). Digital 2024: Egypt — DataReportal – Global Digital Insights. DataReportal – Global Digital Insights, Available for https://datareportal.com/reports/digital-2024-egypt#:~:text=Population%20of%20Egypt%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2043.2%20percent%20of%20Egypt's%20population,percent%20lived%20in%20rural%20areas.
  23. ↑ EGYPT Net Migration Rate 1950-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/net-migration
  24. ↑ UNHCR Egypt Fact Sheet - August 2024 - Egypt. (2024, August 13). ReliefWeb, Available for https://reliefweb.int/report/egypt/unhcr-egypt-fact-sheet-august-2024
  25. ↑ سياق اللاجئين في مصر - UNHCR مصر. (n.d.). UNHCR مصر، قابل بازیابی از https://www.unhcr.org/eg/ar/about-us/refugee-context-in-egypt#:~:text=9.
  26. ↑ Dailynewsegypt. (2024, August 4). Egypt hosts 5th Conference of Egyptians Abroad, Available for https://www.dailynewsegypt.com/2024/08/04/egypt-hosts-5th-conference-of-egyptians-abroad/
  27. ↑ Egypt: stock of emigrants by country 2024. (n.d.). Statista, Available for https://www.statista.com/statistics/1237586/stock-of-emigrants-from-egypt-by-country-of-destination/#:~:text=In%202020%2C%20cumulative%20Egyptian%20emigrants
  28. ↑ countrymeters.info. (n.d.-a). Egypt population (2024) live — Countrymeters, Available for https://countrymeters.info/en/Egypt#:~:text=Literacy%20rate%20for%20adult%20male,67.29%25%20(24%2C809%2C661%20persons).
  29. ↑ Literacy rate, adult total (% of people ages 15 and above) - Egypt, Arab Rep. | Data. (n.d.). Data.worldbank.org, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SE.ADT.LITR.ZS?locations=EG
  30. ↑ الاخبار. (n.d.)، قابل بازیابی از http://www.cairo.gov.eg/ar/Pages/Latestarticle.aspx?ArtID=9895
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ المواطنة الحيوية للمهارات التربوية بالنظر إلى أفريقيا والمنطقة الشمالية الوسطى بحث في إعراب رباع البعاد وال نظمة المقربابة ين الشيخ ولا الأحدي القرنة في مهر أمجيب، ولاء ال -مخنشاي طار آل وولاء المواطنة حياة في الماهر تعليم مبادرة أفريقيا وشمال وسط آل اقش فامجي: B.L.W آل مخنشاي طار الهزا في صيدا منظمات ومشاركات. (اختصار الثاني.)، قابل بازیابی از http://www.cairo.gov.eg/ar/Pages/Latestarticle.aspx?ArtID=9895
  32. ↑ EGYPT Life expectancy 1950-2024. (n.d.-b). MacroTrends, https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/egy/egypt/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.22%25%20increase%20from%202021.
  33. ↑ Life expectancy by country and in the world (2024) - Worldometer. (n.d.-b), Available for https://www.worldometers.info/demographics/life-expectancy/
  34. ↑ The Water Journey: From Thirst to Learning. (2024). Unicef.org, Available for https://www.unicef.org/egypt/stories/water-journey-thirst-learning-0
  35. ↑ Health Indicators - Egypt | Statista Market Forecast. (n.d.). Statista, Available for https://www.statista.com/outlook/co/health-indicators/egypt
  36. ↑ Egypt misses healthcare targets as population ails. (2024, May 10). AGBI, Available for https://www.agbi.com/analysis/health/2024/05/egypt-misses-healthcare-targets-as-population-ails/
  37. ↑ Ahmad. (2024, August 1). Divorce Rates in Arab Countries for 2024: Libya Leads the List, While Qatar and the UAE Have the Lowest Rates أخبار شمال إفريقيا. أخبار شمال إفريقيا، قابل بازیابی از https://nan.media/en/divorce-rates-in-arab-countries-for-2024-libya-leads-the-list-while-qatar-and-the-uae-have-the-lowest-rates/
  38. ↑ Personal Status Litigation in Egypt: The Unintended Effects of Women’s Empowerment. (2024). Carnegie Endowment for International Peace, Available for https://carnegieendowment.org/sada/2024/03/personal-status-litigation-in-egypt-the-unintended-effects-of-womens-empowerment?lang=en
  39. ↑ Mendoza, J. E., Tolba, M., & Saleh, Y. (2019). Strengthening marriages in Egypt: Impact of divorce on women. Behavioral Sciences, 10(1), 14, https://doi.org/10.3390/bs10010014
  40. ↑ Drieskens, B. (2018). Les métamorphoses du mariage au Moyen-Orient. In Presses de l’Ifpo eBooks
  41. ↑ Worldometer. (2024). Egypt Population (2024) - Worldometers. Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/world-population/egypt-population/
  42. ↑ World Bank. (2014). WDI - Home. Worldbank.org, Available for http://datatopics.worldbank.org/world-development-indicators
  43. ↑ Population growth (annual%) - Egypt, Arab Rep. | Data. (n.d.). Data.worldbank.org, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW?locations=EG
  44. ↑ countrymeters.info. (n.d.-b). Egypt population (2024) live — Countrymeters, Available for https://countrymeters.info/en/Egypt
  45. ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ Egypt birth rate 1950-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/EGY/egypt/birth-rate#:~:text=The%20current%20birth%20rate%20for,a%201.61%25%20decline%20from%202023.
  46. ↑ World Bank Open Data. (n.d.-e). World Bank Open Data, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW?locations=EG
  47. ↑ EGYPT death rate 1950-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/egy/egypt/death-rate
  48. ↑ Net migration rate - The World Factbook. (n.d.), Available for https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/net-migration-rate#:~:text=Egypt,1%2C000%20population%20(2024%20est.)
  49. ↑ Reuters. (2024, March 28). Egypt population growth continues slowing to 1.4%, government says. Reuters, Available for https://www.reuters.com/world/africa/egypt-population-growth-continues-slowing-14-government-says-2024-03-28
  50. ↑ Masri, L. (2019, February 20). “Two is enough,” Egypt tells poor families as population booms. Reuters, Available for https://www.reuters.com/article/world/two-is-enough-egypt-tells-poor-families-as-population-booms-idUSKCN1Q91RJ/#:~:text=The%20government%20aims%20to%20reduce
  51. ↑ Unknown. (n.d.). THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT STRATEGY (SDS): EGYPT VISION 2030, Available for https://arabdevelopmentportal.com/sites/default/files/publication/sds_egypt_vision_2030.pdf
  52. ↑ Ali, H. (2018). Prepared by: Reem Bassem -Rahma Emara -Sara El Domy -Yasmine El Hagry -Supervised by, Available for https://documents.aucegypt.edu/Docs/GAPP/Public%20Policy%20Hub%20Webpage/8-%20Curbing%20Child%20Marriage%20in%20Egypt%20Policy%20Brief%20-%20En.pdf
  53. ↑ The World Counts. (2024). Theworldcounts.com, Available for https://www.theworldcounts.com/populations/countries/egypt#:~:text=The%20population%20of%20Egypt%20is
  54. ↑ The world counts. (n.d.-b), Available for https://www.theworldcounts.com/populations/countries/egypt#:~:text=The%20population%20of%20Egypt%20is,and%20225%20million%20in%202100.
  55. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.-g). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/egypt/2100/
  56. ↑ Lewis, L. N. & Mohamed Hosni Mubarak. (n.d.). EGYPT’S FUTURE DEPENDS ON AGRICULTURE AND WISDOM. In Montserrat Trueta, Beth, Brad, and Nancy, University of California, & Yousef Wali, EGYPT’S FUTURE DEPENDS ON AGRICULTURE AND WISDOM (pp. 10–328)
  57. ↑ Fleischer, M., & Agrawal, M. (2023). Focal points: Egypt country strategic plan (2023-2028) Executive summary, Available for https://cail.ucdavis.edu/calmed/August%2008,%20final%202d%20Egypt.pdf
  58. ↑ Egypt Population (2024) - Worldometer. (2024). Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/world-population/egypt-population/#:~:text=Egypt%202024%20population%20is%20estimated
  59. ↑ TRADING ECONOMICS. (n.d.-d). Egypt - Population Density (people Per Sq. Km) - 2024 Data  2025 Forecast 1961-2021 Historical, Available for https://tradingeconomics.com/egypt/population-density-people-per-sq-km-wb-data.html
  60. ↑ Egypt Population Density 1950-2024. (n.d.). MacroTrends, Available forhttps://www.worldometers.info/world-population/egypt-population/#:~:text=Egypt%202024%20population%20is%20estimated
  61. ↑ ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ Hurst, H. E., Smith, C. G., & El-Kammash, M. M. (2024, September 25). Nile River | Delta, Map, Basin, Length, Facts, Definition, Map, History, & Location. Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Nile-River/Climate-and-hydrology
  62. ↑ ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ ۶۲٫۲ The Editors of Encyclopaedia Britannica. (2020a, July 20). Eastern Desert | Map, Location, & Facts. Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Eastern-Desert
  63. ↑ ۶۳٫۰ ۶۳٫۱ Gaber, G. M., Saleh, S., & Toni, M. (2022). Crustal thickness and structural pattern evaluation of Sinai Peninsula using three-dimensional density modeling with aeromagnetic and earthquake data. Acta Geophysica, 70(2), 639–657, https://doi.org/10.1007/s11600-022-00744-4
  64. ↑ ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ Egypt - The World Factbook. (n.d.), available for https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/egypt/#:~:text=Egypt%20is%20the%20most%20populous,5%25%20of%20Egypt's%20land%20area.
  65. ↑ IPCC AR5, UKMO, CCKP, UNDP, UNEP, USAID, & USGS. (2020). Climate change information Fact sheet, Available for https://www.climatelinks.org/sites/default/files/asset/document/Egypt%20Climate%20Info%20Fact%20Sheet_FINAL.pdf
  66. ↑ Zhao, X., Sheisha, H., Thomas, I., Salem, A., Sun, Q., Liu, Y., Mashaly, H., Nian, X., Chen, J., Finlayson, B., & Chen, Z. (2021). Climate-driven early agricultural origins and development in the Nile Delta, Egypt. Journal of Archaeological Science, 136, 105498, https://doi.org/10.1016/j.jas.2021.105498
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ ۶۷٫۲ Soliman, A. M., & Soliman, Y. A. (2022). Exposing urban sustainability transitions: urban expansion in Alexandria, Egypt. International Journal of Urban Sustainable Development, 14(1), 33–55, https://doi.org/10.1080/19463138.2022.2056894
  68. ↑ Cairo, Egypt Metro Area population 1950-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/cities/22812/cairo/population
  69. ↑ ۶۹٫۰ ۶۹٫۱ Egypt Air Quality Index (AQI) and Air Pollution information | IQAir. (n.d.), Available for https://www.iqair.com/egypt?srsltid=AfmBOooDykvMmrwP6evDDxMsC0UfivxQvjH68r1xeU4LekpEy-D36EEB
  70. ↑ ECORYS Nederland BV, SETS Lebanon, World Bank, Government of Egypt, Nakat, Z., & Herrera, S. (2020). Cairo Traffic Congestion Study Phase 1 Final report, Available for https://documents1.worldbank.org/curated/ru/650141468248419267/pdf/718450ESW0Whit0ing0Annexes00PUBLIC0.pdf0141468248419267/pdf/718450ESW0Whit0ing0Annexes00PUBLIC0.pdf
  71. ↑ Programme for Country Partnership Diagnostic Study in Egypt. (2020), Available for https://www.unido.org/sites/default/files/unido-publications/2023-01/PCP-industrial-country-diagnostics-en.pdf
  72. ↑ Hargrove, W. L., Heyman, J., Mayer, A., Mirchi, A., Granados, A., Girisha Ganjegunte, Gutzler, D. S., Pennington, D., Ward, F. A., Luis Garnica Chavira, Sheng, Z., Kumar, S., Villanueva-Rosales, N., & Walker, W. S. (2023). The future of water in a desert river basin facing climate change and competing demands: A holistic approach to water sustainability in arid and semi-arid regions. Journal of Hydrology: Regional Studies, 46, 101336–101336., https://doi.org/10.1016/j.ejrh.2023.101336
  73. ↑ Country report on the solid waste management in EGYPT. (2024), Available for https://www.retech-germany.net/fileadmin/retech/05_mediathek/laenderinformationen/Aegypten_RA_ANG_14_1_Laenderprofile_sweep_net.pdf
  74. ↑ Market scan solid waste management in Egypt sector overview & business opportunities Commissioned by the Netherlands Enterprise Agency. (n.d.), Available for https://www.rvo.nl/sites/default/files/2023-03/Market-Scan-Solid-Waste-Management-in-Egypt.pdf

نویسنده مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_مصر&oldid=75823»