قزاقستان در یک نگاه

قزاقستان که به زبان قزاقی (KasaxcTaH) و به زبان روسی (KasaxcraH) خوانده و نوشته می‌شود با موقعیت ریاضی ۴۸ درجه شمالی و 68 درجه شرقی و منطقه زمانی به ساعت جهانی 5+ و وسعت ۲,۷۱۷,۳۰۰ کیلومتر مربع سرزمینی کم ارتفاع و وسیع بیابانی، نیمه بیابانی و استپ در شمال آسیای مرکزی آسیای مرکزی متشکل از پنج کشور ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قزاقستان و قرقیرقستان قرار گرفته است که از سواحل شرقی دریای خزر تا مرز جمهوری خلق چین امتداد یافته است.

پایتخت

شهر آستانا (ACTAHA)، که پیدایش آن در سال ۱۸۳۲ با نام قدیمی آکمولینسک نقل شده است، از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۹۲ تسلینوگراد نام داشت و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال قزاقستان به آق ملا (یا آکملا) به معنی «مزار سفید» به خاطر مدفون بودن یکی از محترمان مذهبی در این مکان تغییر کرد.

پس از اینکه مجلس قزاقستان تغییر نام آستانا و پایتختی این شهر را تصویب کرد برای طراحی و تهیه نقشه شهر آستانا و پایتخت قزاقستان به مزایده بین‌المللی گذاشته شد که از بین طرح‌های ارایه شده از سوی معماران بین‌المللی، طرح یک معمار مشهور ژاپنی بنام «کیشو کوراکاوا»؛ (Kisho Kurokawa) انتخاب شد و پس از آن با جذب سرمایه خارجی و مشارکت کشورهایی مانند چین، کره، ترکیه، آلمان، آمریکا ساخت شهر جدید آستانا آغاز گردید.

سیستم حکومت

بر اساس بیانیه حق حاکمیت و استقلال که در ۱۶ دسامبر سال ۱۹۹۱ صادر شد نظام دموکراتیک از نوع جمهوری ریاستی که در راس قوا قرار دارد و رییس جمهور به عنوان قدرت اصلی و رییس نیروهای نظامی می‌باشد که حق وتوی مصوبات پارلمان را نیز دارد معرفی شده است. نخست وزیر به عنوان رییس دولت و مسیول کابینه توسط رییس جمهور انتخاب و توسط مجلس نمایندگان تایید می‌شود که آقای کریم ماسیمف از ۱۰ ژانویه سال ۲۰۰۷ تاکنون این سمت را عهده‌دار است. سیستم قانون‌گذاری جمهوری قزاقستان از دو مجلس تشکیل شده است، یکی پارلمان با ۷۷ کرسی که قدرت قانون‌گذاری را عهده‌دار است و دیگری مجلس سنا با ۳۹ کرسی.

وزارت امور خارجه قزاقستان به عنوان نهاد اصلی سیاسی این کشور به شمار می‌رود که مسئولیت سیاست‌گذاری، تعامل و ایجاد ارتباط و توسعه روابط سیاسی با کشورهای مختلف و جهان را عهده‌دار است.

رئیس جمهور کنونی

قاسم جومارت کملویچ توقایف (زاده ۱۷ مهٔ ۱۹۵۳)

توقایف پس از آنکه نورسلطان نظربایف بعد از ۲۹ سال در ۱۹ مارس ۲۰۱۹ از سمت خود استعفا داد، در انتخابات زودهنگامی که در تاریخ ۹ ژوئن ۲۰۱۹ برگزار شد با ۷۱ درصد آرای مردم، رئیس‌جمهور رسمی قزاقستان شد.

قانون اساسی

در ۲۰ ژانویه سال ۱۹۹۳ مطابق با ۹ بهمن ۱۳۷۱ اولین قانون اساسی با تاکید بر حفظ هویت گروه‌های قومی و نژادی و استقلال قوای سه گانه و کشور واحد و یکپارچه غیر مذهبی تصویب شد، در این قانون اساسی رییس جمهور بالاترین مقام اجرایی کشور که هر ۵ سال یکبار توسط آرای مستقیم مردم انتخاب می‌شود، زبان قزاقی زبان رسمی و دولتی و زبان روسی به عنوان زبان ارتباطات بین‌المللی معرفی شده است.

جغرافیای طبیعی

این کشور که تا سال ۱۹۹۱ بخشی از اتحاد جماهیر شوروی به شمار می‌رفت، از شمال و شمال شرقی با روسیه، همجوار دشت‌های سیبری غربی با ۶,۸۴۶ کیلومتر، از شرق با چین با ۱,۵۳۵ کیلومتر، در جنوب شرقی با قرقیزستان با ۱,۰۵۱ کیلومتر، در جنوب با ازبکستان با ۲,۲۰۳ کیلومتر و در جنوب غربی با ترکمنستان با ۳۷۹ کیلومتر و با حدود ۱۸۹۴ کیلومتربا سواحل شمال شرقی دریای خزر همسایه است که مجموع کل طول مرزهای این کشور ۱۲۰۱۲ کیلو متر می‌باشد. این کشور به عنوان نهمین کشور بزرگ دنیا پس از روسیه، کانادا، چین، آمریکا، برزیل، استرالیا، هند و آرژانتین، پا به عرصه وجود گذاشت و در پیمان دوستی و همکاری متقابل روسیه و قزاقستان که در روز ۲۵ م۱۹۹۳ در مسکو به امضا رسید رؤسای جمهور دو کشور علاوه بر سایر موضوعات، در مورد به رسمیت شناختن مرزهای موجود بین دو کشور به توافق رسیدند.

آب و هوا

تابستان‌های داغ و کوتاه، زمستان‌های ابری و بسیار سرد و طولانی، تنوع آب و هوایی زیاد و وزش بادهای تند از خصوصیت‌های بارز آب و هوای قاره‌ای قزاقستان است: یکی دیگر از مشخصه‌های آب و هوایی این سرزمین، اختلاف شدید دما میان شب و روز با تابستان‌های کوتاه و زمستان‌های بسیار طولانی است.

جمعیت

قزاقستان، به‌عنوان نهمین کشور بزرگ جهان از نظر مساحت، دارای تنوع جمعیتی و فرهنگی چشمگیری است.

جمعیت قزاقستان در سال ۲۰۲۴ به حدود 21 میلیون نفر رسیده است. از این تعداد:

• جمعیت زیر ۱۴ سال: حدود ۲۸٪ از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند. این گروه سنی نمایانگر نیروی جوان آینده کشور است.
• جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال: حدود ۶۲٪ از جمعیت قزاقستان در این گروه سنی قرار دارد. این گروه فعال‌ترین بخش اقتصادی جامعه است.
• جمعیت بالای ۶۵ سال: ۱۰٪ از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند که این نسبت به روند پیری جمعیت اشاره دارد.

ویژگی‌های جمعیتی

تنوع قومی

قزاقستان یکی از متنوع‌ترین کشورهای جهان از نظر ترکیب قومی است. در سال ۲۰۲۴، قزاق‌ها ۷۰٪ از جمعیت را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که روس‌ها با ۱۸٪ دومین گروه بزرگ قومی هستند.

ویژگی‌های مذهبی

اسلام دین غالب قزاقستان است و اکثر مردم این کشور مسلمان هستند. اما به دلیل تأثیرات تاریخی اتحاد جماهیر شوروی، قزاقستان یک کشور سکولار است و اقلیت‌های مذهبی مانند مسیحیان ارتدوکس و پیروان دیگر ادیان نیز حضور دارند.

ساختار جنسیتی

از نظر توزیع جنسیتی، در گروه‌های سنی پایین‌تر (زیر ۱۴ سال)، نسبت جنسیتی به طور معمول ۵۰- ۵۰ است. اما در گروه‌های سنی بالاتر، نسبت زنان به مردان افزایش می‌یابد.

نرخ رشد جمعیت در سال ۲۰۲۴

در سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت قزاقستان حدود ۱.۲٪ است. این رشد پایدار نشان‌دهنده بهبود وضعیت اقتصادی و سیاست‌های جمعیتی کارآمد دولت است.

پراکندگی جمعیت

قزاقستان با وسعت ۲.۷۲۴ میلیون کیلومتر مربع، دارای یکی از پایین‌ترین تراکم‌های جمعیتی جهان است؛ به‌طوری که تراکم جمعیت آن در سال ۲۰۲۴ حدود ۷.۳ نفر در هر کیلومترمربع است.

شهرنشینی

در سال ۲۰۲۴، حدود ۶۰٪ از جمعیت قزاقستان در مناطق شهری زندگی می‌کنند. این افزایش نسبت به دهه‌های قبل، نشان‌دهنده رشد اقتصادی و صنعتی‌شدن است. شهرهایی مانند نورسلطان و آلماتی به مراکز مهم اقتصادی و جمعیتی تبدیل شده‌اند.

ازدواج

در قزاقستان بر اساس سرشماری سال ۱۹۹۹، نشان می‌دهد که این کشور ۳/۱ میلیون زوج متاهل وجود داشته است ولی در عرض ۱۰ سال، تعداد خانواده‌ها کاهش یافته است، در سال ۱۹۸۹ - ۳/۵ میلیون خانوار وجود داشت و بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۹ تعداد خانواده ۴۰۲۲۳۸۸ بوده است.

امید به زندگی

رزیابی سازمان بهداشت جهانی از وضعیت امید به زندگی مردم قزاقستان در سال‌های اخیر

مید به زندگی زنان	مید به زندگی مردان	امید به زندگی عمومی	تعداد کشورهای ارزیابی شده	رتبه کشور قزاقستان	سال
۷۱,۵۳	۶۰,۱۸	۶۵,۷۸	۱۹۸	۱۴۲	۲۰۰۹ الی ۲۰۱۲
۷۳,۴۷	۶۲,۵۸	۶۷,۸۷	۱۸۹	۱۵۳	۲۰۱۲
۷۱,۵۳	۶۰,۱۸	۶۵,۷۸	۱۹۳	۱۳۹	براورد تا سال ۲۰۹۹

یکی از ویژگی‌‌های جامعه قزاقستان فراوانی و تنوع اقوام است که این تنوع متناسب با قومیت‌‌های مختلف به تعدد خصایص و ویژگی‌‌های عامه مردم منجر شده است.

قزاق‌ها که بیشترین جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند تا حدی به هویت ملی، آداب و رسوم و خصایص فرهنگ شرقی پایبند هستند، و علی‌رغم گذشت زمان و سیطره هفتاد ساله روس‌ها بر فرهنگ آن‌ها، آداب و رسوم و هویت ملی خود را حفظ کرده‌اند.

آداب و رسوم

قزاق‌ها در طول دوران شکل‌گیری با ملل و اقوام مختلف ممزوج شده است که این تداخل‌‌های قومی نتیجه آداب و رسوم متنوع و فراوانی شده است به همین خاطر قزاق‌ها در بین مردم آسیای مرکزی از لحاظ فرهنگی یکی از غنی‌ترین مردم هستند.

آداب و رسوم قزاق را می‌توان به سه گروه تقسیم کرد:

• آداب و رسوم تربیت کودکان؛
• آداب و رسوم معیشت؛
• آداب و رسوم فرهنگی و اجتماعی.

مراسم عروسی

در فرهنگ و آداب و رسوم قزاقی، جوانان تا هفت نسل نمی‌تواند با فامیل و نزدیکان خود ازدواج کنند و تنها می‌توانند با افرادی از قبیله و خانواده‌‌های دیگر ازدواج کنند که این امر شاید به دلیل رعایت بهداشت در تولد فرزندان سالم بوده است که البته این رسم امروزه در بین مردم قزاقستان به خصوص در بین شهرنشینان کمتر مورد توجه قرار دارد.

غذاهای سنتی

غذاهای سنتی مردم قزاقستان دارای ویژگی‌‌های منحصر به فردی است. اغلب غذاها از گوشت گاو، گوسفند، اسب یا شتر تهیه می‌شود و فراورده‌‌های لبنی نیز در تهیه غذای قزاقی نقش مهمی دارد. ولی امروزه مرغ، ماهی، سبزیجات و میوه در ترکیب غذایی آن‌ها وارد شده است.

بشبارماق

بشبارماق (Beshbarmak) در زبان قزاقی به معنی "پنج انگشت" است چون معمولا این غذا با پنج انگشت لقمه گرفته و خورده می‌شود. بشبارماق از گوشت اسب، گاو، گوسفند و تخم مرغ و آب و نمک و آرد خمیر، نمک، فلفل، سبزی تهیه می‌شود.

بائورساق

بائورساق (baursak)، یک نوع نان سنتی است که خمیر آن به شکل گرد آماده می‌شود و در روغن سرخ می‌شود این نان در میان مردم قزاق بسیار محبوب است.

کارتا

نوع دیگری از غذای ملی قزاق‌ها کارتا (karta) نام دارد که در بین مردم محبوب است، این غذا هم مانند غازی است با این تفاوت که روده سمت راست اسب پر از چربی می‌شود و مانند غازی پخته می‌شود، سپس آن را تکه تکه می‌برند و در ظرفی همراه غازی سرو می‌کنند.

آش نوروز کره

آش نوروز کره (nauryz-kozhe)، به جای سمنوی ایرانی در نوروز (۲۲ مارس مطابق با اول فروردین) به میمنت رفتن زمستان و فرا رسیدن بهار پخته می‌شود، نوروز کژه از ۷ ماده شامل گوشت، شیر، آب، آرد ، نمک، کره، گندم (یا برنج و ذرت) که نمادهای شادی، ثروت، سلامت، رشد، عقل و دانش و حفاظت از آسمان است تهیه می‌شود.

جشن‌ها و سرودها

جشن نوروز

جشن نوروز با تلفظ نوروز (HoBpy3) یا نویروز ,(Hoypy3, HaypI3) متشکل از دو کلمه ایرانی باستان" به معنی روز نو و جدید از جشن‌‌های مهم قزاقستان است که در دوران اتحاد شوروی ممنوع شده بود ولی پس از فروپاشی نظام کمونیستی اکثر کشورهای استقلال یافته هر ساله این جشن را با شکوه هر چه بیشتر برگزار می‌کنند.

جشن عید کریسمس

ابتدای سال نو میلادی یا جشن عید کریسمس در ابتدای ماه ژانویه که معمولا مطابق با ۱۱ دی ماه است آغاز می‌شود. این جشن بعد از جشن نوروز دومین جشن ملی به شمار می‌رود.

تقویم سالیانه

تقویم سالانه قزاقستان بر اساس سال میلادی است؛ یعنی هماهنگ با کشورهای اروپایی و بسیاری از کشورهای دیگر دنیا، اول ژانویه مبنای اول سال میلادی آن‌ها به شمار می‌رود. و علاوه بر مناسبت‌‌های بین‌المللی مانند روز زن و تعطیلات کریسمس، جشن‌ها، روزها و مناسبت‌‌های ملی تعطیل رسمی است.

• ۱-۲ ژانویه سال نو میلادی؛

• ۷ ژانویه ارتدوکس کریسمس؛

• 8 مارس روز بین‌المللی زنان؛

• ۲۱-۲۳ مارس عید نوروز؛

• اولین یکشنبه آوریل روز زمین‌شناسی؛

• ۱۲ آوریل روز علم؛

• ۱ می روز وحدت مردم قزاقستان؛

• ۷ می روز دفاع؛

• ۹ مه روز پیروزی؛

• ۲۰ روز جهانی هواشناسی؛
• آخرین یکشنبه ماه مه روز کارگران صنایع شیمیایی؛

• ۳۱ می روز یادبود قربانیان سرکوب سیاسی و گرسنگی؛

• 4 ژوئن نمادهای دولت جمهوری قزاقستان؛

• ۵ ژوئن روز جهانی محیط زیست؛

• 6 ژوئن روز پلیس مالی؛

• ۲۳ ژوئن روز پلیس؛
• دومین یکشنبه ماه ژوئن روز صنعت نور؛
• سومین یکشنبه ژوئن روز پزشکی؛

• ۲۷ ژوئن روز ارتباطات و اطلاعات؛

• 2 ژوئیه روز دیپلماتیک؛

• 6 ژوئیه روز پایتخت؛

• 1 شوال عید سعید فطر؛

• ۹ ژوئیه روز مقامات مالیاتی؛

• ۱۳ ژوئیه روز کارمندان امنیت ملی؛
• سومین یکشنبه ژوئیه روز کارگران تولید فلز؛
• اولین یکشنبه ماه اوت روز کارگران حمل و نقل؛
• دومین یکشنبه ماه اوت روز سازنده ساز؛

• 18 اوت روز سپاه پاسداران مرزی؛
• سومین یکشنبه ماه اوت روز ورزش؛
• آخرین یکشنبه اوت روز معدن کار؛

• ۳۰ اوت روز قانون اساسی جمهوری قزاقستان؛

• ۱ سپتامبر روز دانش؛
• اولین یکشنبه ماه سپتامبر روزکارگران صنعت نفت و گاز؛

• 12 سپتامبر روز برنامه نویسان؛

• 16 سپتامبر روز ملی؛
• دومین یکشنبه ماه سپتامبر روز خانواده؛
• سومین یکشنبه ماه سپتامبر روز زبان مردم قزاقستان؛

• ۲۸ سپتامبرروز کارگران صنعت هسته‌ای؛

• ۳۰ سپتامبر روز کارگران مقامات قضایی؛
• آخرین یکشنبه ماه سپتامبر، روز فرهنگ و هنر؛
• آخرین یکشنبه ماه سپتامبر روز سازندگان ماشین؛
• اولین یکشنبه ماه اکتبر روز معلم؛

• ۱۹ اکتبر روز امدادگر؛

• ۱ ذی الحجه عید قربان؛

• ۸ نوامبر روز کارگران آمار؛

• ۱۵ نوامبر روز پول ملی قزاقستان- تنگه، روز حسابدار؛
• سومین یکشنبه ماه نوامبر روز کارگران کشاورزی؛

• ۱ دسامبر روزاولین رئیس جمهور کشور قزاقستان؛

• ۶ دسامبر روز وکیل مدافع؛

• ۱۲ دسامبر روز مقامات گمرک؛

• ۱۶-۱۷ دسامبر روز استقلال کشور قزاقستان؛
• سومین یکشنبه دسامبر روز مهندسین برق؛

• ۳۱ دسامبر آخرین روز سال میلادی.

مناسبت‌های ملی و مذهبی

• ۱-۲ ژانویه سال نو میلادی؛

• ۷ ژانویه کریسمس ارتدوکس؛

• ۸ مارس روز بین‌المللی زنان؛

• ۲۱-۲۳ مارس عید نوروز؛

• ۱ می روز وحدت مردم قزاقستان؛

• ۷ می روز دفاعی؛

• ۹ می روز پیروزی؛

• ۶ ژوئیه روز پایتخت قزاقستان (آستانا)؛

• ۳۰ اوت روز قانون اساسی قزاقستان؛

• ۱ دسامبر روز اولین رئیس جمهور کشور قزاقستان؛

• ۱۶-۱۷ دسامبر روز استقلال قزاقستان؛

• ۳۱ دسامبر آخرین روز سال میلادی.

تعطیلات مذهبی

• ۱ شوال عید سعید فطر؛

• ۲ ذی الحجه عید قربان.

زبان و خط

زبان قزاقی از گروه زبان‌های ترکی قپچاقی است که بسیاری از واژگان آن از زبان‌های دیگر مثل: عربی، فارسی، مغولی و روسی گرفته شده است و نزدیک‌ترین زبان‌ها به قزاقی، زبان کشور همسایه قرقیزی است.

در قانون اساسی قزاقستان زبان ارتباطات بین‌المللی روسی و زبان قزاقی زبان محاوره و زبان رسمی داخلی معرفی شده است ولی زبان‌های اوکراینی، تاتاری، قرقیزی، اویغوری، ازبکی، باشقیری، فارسی تاجیکی، آلمانی، کره‌ای، ترکمنی، ارمنی و مغولی تنها تعدادی از جمله زبان‌هایی هستند که بزرگترین اقلیت‌های قومی این کشور به آن‌ها سخن می‌گویند. خط و الفبای زبان قزاقستان:

خط قزاقی به الفبای سیریلیک	خط قزاقی به الفبای عربی	خط قزاقی به الفبای لاتین
apJIbIK aIaMIap TyMbICHIHaH a3aT KaHe Kafip-Kaceri MeH KYKbIKTapI TeH 60JIbIII IIYHHere Keeni. AtaMIapra aKbII-IIapacaT, ap-oKIaH 6epiJIreH, coHIbIKTaH oJIap 6ip-6ipiMeH TybICTbIK, 6aybIpMaJIIbIK KapbIM-KaTbIHac kacayJIapI THic	لیق ادامدار تومیسینان ازات جانه قادیر-قاسیه‌تی مهن کوقیقتاری ته‌ث بولیپ دونیه‌گه که‌له‌دی. ادامدارعا اقیل-پاراسات، ار- وجدان به‌ریلگه‌ن، سوندیقتان ولار ءبیر-بیریمهن تویستیق، باویرمالدیق قاریم-قاتیناس جاساولاری ءتییس	Barluq adamdar_twmusunan az jane qadir-qasiyeti mer kuquqtar_tei bolup diiniyege keledi. Adamdarga aqul-parasat ar-ojdan berilgen, sonduqta olar bir-birimen twistuq, bawirmald1q qarnm-qatnas .jasawlar tis

مشاهیر هنری

قزاق‌‌ها از گذشته‌‌های دور تا کنون آهنگسازان و خوانندگان مطرحی داشته است که به تعدادی از آن‌ها اشاره‌ می‌شود.

کورمانگازی ساگیربایف (۱۸18-۱۸89)

آهنگساز، موسیقی‌دان کلاسیک و موسیقی‌‌های بدون کلام قزاقستان او در شهر ژیدلی بوکیف در منطقه گروه ترکان و مغولان در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمد که عشق، علاقه و توانایی موسیقیایی خود را از همان دوران کودکی بروز داد.

دین نورپیسف (۱۸۶۱-۱۹۵۵)

نماینده برجسته هنر سنتی قزاقستان اتحاد جماهیر شوروی که نواختن عود را در نزد پدرش فراگرفت، خلاقیت هنری او در ایجاد ارتباط و اتصال هنر نوازندگی دومبرا از گذشته به آینده بوده است که رویداد‌های بزرگ مانند جنبش آزادی‌بخش ۱۹۱۶ ، جنگ بزرگ میهنی، دوره بازسازی پس از جنگ نقش بزرگی را ایفا کرده است.

دولت کری شیگایف (۱۸20-۱۸87)

آهنگساز بزرگ، بنیانگذار شعر در موسیقی دومبرا از خانواده‌ای اشرافی بود که افکار و اندیشه‌‌های او تحت تأثیر قیام سال ۱۸۳۶-۱۸۳۸ قرار گرفت.

تاتیم بیت قازانکاپ اولی (۱۸۱۵-۱۸۶۲)

یکی از بنیانگذاران موسیقی دومبرای کلاسیک قرن نوزدهم، متولد و بزرگ شده در منطقه کاراکارالای کاراگاندا است که هنر نواختن عود را از اجداد خود فرا گرفته است، عمویش علی یکی از معلمان او بوده است. او در محیطی که موسیقی، شعر و سخنوری رایج بوده است رشد و نمو کرده است که باعث رونق و توسعه ژانر‌های سنتی موسیقی‌‌های بدون کلام شده است.

دین در قزاقستان

موضوع باورهای اعتقادی در این مناطق به دوره‌های دیرینه سنگی یعنی حدود ۲۵۰۰۰ سال پیش و دوران پیش از تاریخ بر می‌گردد. در آن دوره مردم پیرو شمنیسم بودند و پس از آن پیرو مرام تنگریسم که شاخه ای از شمنیسم بوده است شدند و تا زمان ورود اسلام به این مناطق تنگریسم رواج داشت.

شمنیسم

شمنیسم یا ASC که یکی از اشکال دینداری ماقبل ادیان بزرگ و توحیدی است جزء مکاتب عرفانی بشمار می‌رود. شمن که پیرو مکتب شمنیسم است از زبان تونغوزی سیبری به معنی دانا گرفته شده است

تنگریسم

دین باستانی قزاق‌ها تنگریسم Tengrinism یک دین تثلیثی است که قبل از اسلام در بین مردم قزاقستان رایج شده بود. الهه اصلی و بزرگتر تنگری Tengri الهه آسمان و مظهر جنس نر، الهه ژرسو Jersu الهه زمین و آب و مظهر جنس ماده و اومای Umai الهه زایندگی و محافظ زنان هنگام زایمان که روح خوب و حامی بچه‌ها بوده‌است.

اسلام در قزاقستان

با ظهور اسلام، تنگیر جای خود را به «قودای» و یا همان «الله» داد. ورود و گسترش اسلام در قزاقستان فرایندی بسیار طولانی را طی کرده است. بنا بر نقل مورخان، اسلام در قرن‌های هفتم و هشتم از طرف خراسان بزرگ به مناطق جنوبی قزاقستان نفوذ کرد و در پایان قرن دهم بوسیله امپراطوری ترکان قرخانی اسلام تا هفت رودخانه، سیحون، جیهون، سیر دریا و... گسترش یافت. سپس اسلام بوسیله ترکان ومغولان به پیشرفت و گسترش خود ادامه داد. شهرهای طراز و اترار و ترکستان در جنوب قزاقستان مراکز اصلی علم و دین و دانش و فرهنگ شدند.

مسیحیت در قزاقستان

در قزاقستان پس از اسلام مسحیت با حدود %۲۵ بیشترین پیرو را دارد. مسیحیت که اکثر آن‌ها پیرو ارتدکس روسیه هستند دارای ۲۰۲ محله در قزاقستان می‌باشد، دومین جنبش مذهبی قدرتمند در این کشور است، که تابعی از ساختار اسقفی مسکو بشمار می‌رود.

مسیحیت در خاک قزاقستان مدرن بیش از ۲۵۰ سال سابقه دارد