جغرافیای انسانی سریلانکا
جغرافیای انسانی سریلانکا شامل مطالعهای جامع از ساختارهای اجتماعی و جمعیتی این کشور است. این بحث به بررسی جمعیت سریلانکا، ترکیب نژادی و قومی آن، و توزیع و تراکم جمعیتی در مناطق مختلف کشور میپردازد. همچنین وضعیت شهرنشینی و روستانشینی، تحلیل هرم سنی و جنسیتی جمعیت، و الگوهای درآمد خانوارها را مورد توجه قرار میدهد. علاوه بر این، به معرفی مهمترین شهرهای سریلانکا پرداخته و نقش آنها در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور بررسی میشود.
جمعیت
طبق تخمینهای سال ۲۰۲۴، جمعیت سریلانکا به حدود ۲3 میلیون و 103,565 هزار نفر رسیده است.[۱] این افزایش جمعیت در مقایسه با آمار سال ۲۰۰۸ نشاندهندهی رشد جمعیتی پایدار در طول دو دهه اخیر است. معدل تراکم جمعیت سریلانکا اکنون ۳68 نفر در هر کیلومتر مربع است که افزایش محسوسی نسبت به ۳۲۶ نفر در سال ۲۰۰۸ دارد.
بیشترین تراکم جمعیتی همچنان در مناطق جنوب غربی و شمال کشور مشاهده میشود، جایی که تمرکز اقتصادی و کشاورزی بیشتر است. بااینوجود، همانند سالهای گذشته، بیشتر مردم در مناطق روستایی زندگی میکنند و حدود ۷۷ درصد از جمعیت کشور همچنان ساکن مناطق روستایی هستند. این نسبت به سال ۲۰۰۸ (۷۹ درصد) تغییر کمی داشته است که نشاندهندهی ادامهی روند شهرنشینی است.
نرخ رشد جمعیت
رشد جمعیت سریلانکا در دههی گذشته (۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴) 0.25% درصد بوده است. این میزان نسبت به دهههای گذشته کاهشیافته و مطابق با روند کاهشی رشد جمعیت در سالهای قبل است. بهعنوانمثال، رشد جمعیت بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ حدود ۱۳ درصد بود. از سال ۱۹۴۶ تا ۱۹۶۰، رشد جمعیت سریلانکا حدود ۲.۵ درصد بوده است. اما با گذر زمان و تغییرات اجتماعی و فرهنگی، از جمله افزایش سن ازدواج و تغییر در الگوهای خانوادگی، رشد جمعیت بهمرور کاهش یافت. در سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت همچنان در حدود ۰.۸ درصد است.[۲]
عوامل تأثیر گذار بر جمعیت
یکی از عوامل کلیدی کاهش رشد جمعیت در سریلانکا، افزایش سن ازدواج است. درحالیکه در سال ۱۹۴۶، سن ازدواج در حدود ۱۵ سال بود، امروزه میانگین سن ازدواج به بالای ۳۰ سال رسیده است. این تغییرات نشاندهندهی تغییرات عمیق فرهنگی و اجتماعی در کشور است.
نرخ مرگومیر
نرخ مرگومیر در سریلانکا طی دهههای گذشته بهبود چشمگیری داشته است. در دههی ۱۹۷۰، این نرخ ۸ نفر در هر ۱۰۰۰ نفر بود که تا سال ۱۹۸۹ به ۵.۵ نفر کاهش یافت. در سال ۲۰۲۴، این نرخ به ۴.۵ نفر در هر ۱۰۰۰ نفر رسیده است.نرخ مرگومیر نوزادان نیز به طور مداوم کاهشیافته است. در سال ۱۹۷۱، این نرخ ۴۵ نفر در هر ۱۰۰۰ تولد بود، اما در سال ۲۰۰۹ به ۱۳ نفر در هر ۱۰۰۰ تولد رسید. در سال ۲۰۲۴، این نرخ به ۹ نفر در هر ۱۰۰۰ تولد کاهشیافته است که نشاندهندهی بهبود کلی در خدمات بهداشتی و رفاهی است هر یک هزار نفر بوده است[۳].
سایر شاخصهایی نشانگر توسعه اجتماعی سریلانکا به این شرح است:
جدول شماره 1. شاخص های جمعیت سریلانکا[۴]
شاخص های جمعیت | سال | میزان |
کل جمعیت کشور 2024 | 2024 | 14،391 |
تعداد متولدین ( در هر هزار نفر) | 2024 | 14،391 |
میزان تولد (Unicef) | 2024 | 18 |
نرخ باروری برای هر زن | 2024 | 2.1 |
میزان رشد سالانه جمعیت | 2020-2024 | 0.27% |
سن امید به زندگی مردان (Encarta) | 2024 | 74.4 سال |
سن امید به زندگی زنان (Encarta) | 2024 | 80.7سال |
متوسط سن جمعیت کشور | 2024 | 33.1 |
میزان مرگ و میر نوزادان در هزار | 2024 | 5 |
میزان مرگ و میر زیر پنج سال (Unicef) | 2024 | 6.2 |
نژاد
سریلانکا در جنوب آسیا، طی هزاران سال زیستگاه گروههای متنوع نژادی بوده که از جهات مختلف جغرافیایی، تاریخی، و فرهنگی با یکدیگر در تعامل بودهاند. از سینهالیها بهعنوان گروه اصلی جمعیتی گرفته تا تامیلها، مسلمانان، و اقلیتهای کوچکتر مانند بورگرها و وادها، هر یک دارای زبانها، ادیان و فرهنگهای خاص خود هستند که به طور عمده در مناطق مختلف کشور متمرکز شدهاند. این تنوع نژادی نهتنها از تاریخ کهن مهاجرتها و استعمار نشئتگرفته، بلکه نتیجهای از تعاملات پیچیده و بعضاً تنشآلود در دورههای اخیر نیز میباشد.
جمعیت سینهالی، بهعنوان گروه اکثریت، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی ساکن است، درحالیکه تامیلهای سریلانکایی در شمال و شرق متمرکز هستند. مسلمانان، بهویژه گروه "مورز"، در مناطق ساحلی، بهویژه در شرق کشور، زندگی میکنند. این ساختار جمعیتی پیچیده بر بافت فرهنگی، زبانی، و مذهبی کشور اثرگذار بوده و نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایفا میکند.
۱. سینهالیها: اکثریت نژادی و تاریخچه فرهنگی
سینهالیها که بیش از ۷۰٪ جمعیت کشور را در سال ۲۰۲۴ تشکیل میدهند، از دیدگاه تاریخی بهعنوان نژاد غالب شناخته میشوند. ریشههای آنها به شمال هند بازمیگردد و بر اساس اسطورههای قدیمی، اولین موج مهاجرتی آنها به حدود قرن ششم قبل از میلاد مربوط میشود. آنها عمدتاً بودایی تراوادا هستند و زبان رسمی و مادریشان سینهالی است. مناطق جنوب و مرکز، بهویژه نواحی مانند کندی، محل تمرکز این گروه نژادی است. همچنین در مناطق غربی و شرقی، هرچند کمتر، شاهد حضور سینهالیها هستیم.
کندی، بهعنوان یک مرکز فرهنگی، یکی از مناطق اصلی زیست این گروه است که اهمیت ویژهای از لحاظ تاریخی و مذهبی دارد. برخی از افراد این گروه، بهویژه در مناطق مرکزی و کوهستانی، خود را کمتر تحتتأثیر تحولات مدرن و همچنان پیرو سنتهای اصیل سینهالی میدانند. در طول قرنها، این گروه از طریق فرهنگ و سیاست تأثیر عمیقی بر ساختار اجتماعی کشور داشته است.
۲. تامیلها: دو گروه بزرگ با تاریخ مهاجرت و تنشهای اجتماعی
تامیلها حدود ۱۱.۲٪ از جمعیت کشور را تشکیل میدهند و به دو دسته بزرگ تقسیم میشوند:
۱. تامیلهای سریلانکایی: این گروه که در شمال و شرق ساکن هستند، از نظر تاریخی از جنوب هند مهاجرت کرده و طی قرنهای قبل از میلاد در جزیره مستقر شدهاند. این افراد عموماً به حرفههای تجاری و مشاغل حرفهای اشتغال دارند. زبان رسمی آنها تامیل است و مذهب اصلیشان هندوئیسم، اگرچه اقلیتی نیز پیرو مسیحیت هستند. درگیریهای قومی با دولت مرکزی در دهههای اخیر تأثیر بسزایی بر کاهش جمعیت و مهاجرت داخلی و خارجی این گروه داشته است.
۲. تامیلهای هندی: در قرن نوزدهم، این گروه بهعنوان کارگران مهاجر برای کار در مزارع چای به جزیره آورده شدند و اکنون بیشتر در نواحی کوهستانی و مزارع چای زندگی میکنند. برخلاف تامیلهای سریلانکایی، آنها به لحاظ اقتصادی و اجتماعی کمتر فرصتهای ارتقا و مشارکت داشتهاند و بیشتر در مشاغل غیر ماهر مشغول به کار هستند.
باوجود پایانیافتن جنگ داخلی، همچنان برخی اختلافات و تنشهای اجتماعی در مناطقی که تامیلها زندگی میکنند، باقیمانده است.
۳. مسلمانان: گروه "مورز" و مالاییها
مسلمانان تقریباً ۹.۷٪ از جمعیت را در سال ۲۰۲۴ تشکیل میدهند. آنها عمدتاً از نسل تجار عربی هستند که از قرنهای گذشته در این منطقه مستقر شدند. مسلمانان بیشتر به "مورز" شناخته میشوند و به زبان تامیل صحبت میکنند که حاوی واژگان زیادی از زبان عربی است. نواحی شرقی، بهویژه مناطق ساحلی، محل تمرکز عمده این گروه است. در دوره استعمار هلندی، گروهی از مسلمانان مالایی نیز به کشور مهاجرت کردند که امروزه بخشی کوچک از جمعیت مسلمانان را تشکیل میدهند.
مورزها در طول تاریخ بهعنوان تجار و بازرگانان نقش مهمی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کردهاند. در کنار این نقش اقتصادی، مسلمانان بهعنوان یکی از گروههای مذهبی تأثیرگذار در سیاست و فرهنگ نیز مطرح بودهاند.
۴. بورگرها: تأثیرات استعمار پرتغالی و هلندی
گروه بورگرها که حدود ۰.۲٪ از جمعیت کشور را تشکیل میدهند، از نسل استعمارگران پرتغالی و هلندی هستند. آنها به زبان انگلیسی صحبت میکنند و عمدتاً در مناطق شهری مانند کلمبو و گال زندگی میکنند. بورگرها از لحاظ فرهنگی و اجتماعی خود را بهعنوان اروپایی تبار میدانند و تأثیرات قابلتوجهی در زمینههای اقتصادی، فرهنگی و بهویژه آموزش در کشور داشتهاند.
اگرچه تعداد بورگرها نسبتاً کم است، اما نقش آنها در تاریخ فرهنگی و اجتماعی کشور به دلیل ارتباطشان با استعمار و فرهنگ غربی مهم بوده است. با پایانیافتن دوره استعمار، بسیاری از بورگرها به کشورهای اروپایی مهاجرت کردند، اما بخش کوچکی از این جامعه هنوز در کشور باقیمانده است.
۵. وادها: مردمان بومی جزیره
وادها که یکی از قدیمیترین ساکنان جزیره هستند، کمتر از ۱٪ جمعیت را در سال ۲۰۲۴ تشکیل میدهند. این گروه در نواحی جنگلی شرقی زندگی میکنند و به سبک زندگی سنتی خود وفادار ماندهاند. وادها به زبانهای بومی خود صحبت میکنند و از نظر اقتصادی و اجتماعی همچنان به سبک زندگی قبیلهای ادامه میدهند.
وادها نه تنها از لحاظ فرهنگی و زبانی خاص هستند، بلکه از نظر تاریخچه نیز به عنوان یکی از قدیمیترین جوامع ساکن در جزیره شناخته میشوند. حفظ این میراث فرهنگی و زبانی در سایه تحولات مدرن، چالشی مهم برای این گروه بومی محسوب میشود.
ترکیب پیچیده نژادی و فرهنگی در این جزیره نه تنها بر تعاملات روزمره، بلکه بر ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تأثیرگذار است. نژادهای مختلف که در مناطق جغرافیایی خاصی تمرکز یافتهاند، هر کدام سهم خاصی در تاریخ، فرهنگ و تحولات کشور ایفا کردهاند. بهروزترین آمارها از سال ۲۰۲۴ نشان میدهد که تنوع نژادی همچنان یکی از مؤلفههای کلیدی جامعه این کشور است که در کنار پیشرفتهای اقتصادی و اجتماعی، به چالشها و فرصتهای جدیدی در عرصه سیاست و توسعه دامن میزند.
درآمد خانوار
در سال ۲۰۲۴، تولید ناخالص ملی (GNI) سریلانکا نزدیک به ۸۵ میلیارد دلار و درآمد سرانه ناخالص ملی حدود ۳۶۵۰ دلار تخمین زده شده است. [۵]این در حالی است که در سال ۲۰۰۷، تولید ناخالص ملی سریلانکا ۸۲.۰۲ میلیارد دلار بود و درآمد سرانه به ۴۳۰۰ دلار میرسید. توزیع بخشهای اقتصادی کشور تقریباً مشابه سالهای گذشته بوده است. در سال ۲۰۲۴، ۱۷.۸ درصد از اقتصاد به بخش کشاورزی، ۲۷.۶ درصد به صنعت و ۵۴.۵ درصد به بخش خدمات اختصاص دارد. این ترکیب اقتصادی تقریباً همانند سال ۲۰۰۷ باقیمانده، اما تغییرات جزئی در سهم بخشها دیده میشود که ناشی از افزایش سهم خدمات و کاهش در کشاورزی است .[۶]
نیروی کار و نرخ بیکاری:
در سال ۲۰۲۴، نیروی کار سریلانکا نزدیک به ۸.۵ میلیون نفر است.[۵] مشابه آمارهای گذشته، ۴۵ درصد از نیروی کار در بخش خدمات، ۳۷ درصد در کشاورزی و ۱۸ درصد در صنعت مشغول به کار هستند. این توزیع نشاندهنده تأثیر بزرگ بخش خدمات در اقتصاد این کشور است. نرخ بیکاری در سال ۲۰۲۴ به حدود ۹.۱ درصد رسیده است که نسبت به سالهای گذشته افزایش داشته است. این نرخ در سال ۲۰۰۷ حدود ۷.۷ درصد بود و این افزایش نشاندهنده فشارهای اقتصادی بیشتر بر نیروی کار است.[۶]
تورم و هزینههای زندگی:
در سال ۲۰۲۴، نرخ تورم سریلانکا حدود ۷.۵ درصد بوده است.[۵] این در حالی است که در سال ۲۰۰۷ تورم سالانه ۱۱.۶ درصد بود. با وجود کاهش تورم در طول این سالها، هنوز هزینههای زندگی نسبت به درآمدها بالاست و مردم کشور بهویژه در مناطق روستایی با چالشهای معیشتی مواجه هستند.[۷]
فقر و نابرابری اقتصادی:
در سال ۲۰۲۴، حدود ۲۷.۵% از سریلانکاییها زیر خط فقر زندگی میکنند. این نرخ در مقایسه با سالهای ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۸ که حدود ۱۴% بود، افزایش قابلتوجهی داشته است. درآمد روزانه بخش بزرگی از مردم سریلانکا کمتر از ۱.۲۵ دلار در روز است. این وضعیت نشاندهنده نابرابری اقتصادی شدید در کشور است.[۷] دولت سریلانکا تلاشهایی برای کاهش فقر و نابرابری اقتصادی انجام داده است، از جمله ارائه خدمات اجتماعی و بهداشتی رایگان و اجرای سیاستهای توزیع غذا و ساخت مسکن کمهزینه.[۸] بااینحال، این تلاشها هنوز نتوانستهاند به طور کامل مشکلات را حل کنند و بسیاری از مردم همچنان با چالشهای معیشتی روبرو هستند.[۷]
خدمات اجتماعی و بهداشت:
دولت سریلانکا در سال ۲۰۲۴ همچنان به ارائه خدمات آموزشی و بهداشتی رایگان ادامه میدهد.[۶] این سیاستها، بهرغم کمبود بودجه و بحرانهای اقتصادی، به بهبود شاخصهای اجتماعی نظیر امید به زندگی و کاهش نرخ مرگومیر کمک کرده است. با اجرای سیاستهای توزیع مواد غذایی و ساخت مسکن ارزانقیمت، وضعیت بهداشت و مسکن برای اقشار آسیبپذیر بهبود یافته است .[۶]
پراکندگی و جابجایی جمعیت
پراکندگی جمعیت در این کشور به طور عمده تحتتأثیر الگوهای تاریخی، مهاجرتهای نژادی و توسعه اقتصادی قرار دارد. [۹]الگوی توزیع جمعیت باتوجهبه گروههای قومی و مذهبی در مناطق مختلف کشور نمایانگر تأثیرات عمیق تاریخی و جغرافیایی است. از لحاظ اقتصادی، تمرکز جمعیت در مناطق شهری و مناطق حاصلخیز کشاورزی، بهویژه در نواحی مرکزی و جنوبی، بیش از مناطق خشک شمال و شرق کشور دیده میشود.[۱۰] بر اساس آمارهای ۲۰۲۴، جمعیت کل این کشور حدود 23 میلیون نفر است که بهصورت نابرابر میان گروههای قومی و مذهبی توزیع شده است.[۱]
توزیع جغرافیایی جمعیت و ترکیب نژادی
۱. سینهالیها (Sinhalese)
- جمعیت: ۱۵.۵ میلیون نفر (۷۰.۲٪ از کل جمعیت)[۱۱]
- توزیع جغرافیایی: سینهالیها بهعنوان بزرگترین گروه قومی کشور، بیشتر در مناطق مرکزی و جنوبی سکونت دارند. استانهای ساباراگامووا، جنوب و مرکز، هسته اصلی جمعیتی آنها هستند. شهرهای کندی و گاله نمونههای بارز این تمرکز هستند. در نواحی غربی و جنوبی، شهرهای کلمبو و دهیوالا نیز اقلیتی قابلتوجه از سینهالیها دارند که نشاندهنده نقش مهم آنها در زندگی شهری است.
- مذهب و زبان: مذهب غالب در این گروه بودیسم تراوادا است، و زبان رسمی آنها سینهالی است. این گروه، هویت فرهنگی و تاریخی خود را به سلطنتهای باستانی سریلانکا و همچنین تأثیرات فرهنگی بودیسم نسبت میدهد.[۱۲]
۲. تامیلها (Tamils)
- جمعیت: ۲.۵ میلیون نفر (۱۱.۲٪ از جمعیت کل)
- تامیلهای سریلانکایی: ۱.۹ میلیون نفر
- تامیلهای هندی: ۶۰۰ هزار نفر
- توزیع جغرافیایی: تامیلهای سریلانکایی عمدتاً در مناطق شمالی و شرقی سکونت دارند. شبهجزیره جفنا و بخشهای باتیکولا (Batticaloa) از مهمترین مراکز جمعیتی این گروه به شمار میآیند. این تمرکز نشانگر حضور تاریخی پادشاهیهای تامیل در شمال کشور است. [۱۳]
تامیلهای هندی که بیشتر در قرن نوزدهم برای کار در مزارع چای به این کشور مهاجرت کردهاند، در مناطق کوهستانی مرکزی مانند نورالیا (Nuwara Eliya) و ارتفاعات کندی پراکنده هستند.[۱۴]
- مذهب و زبان: تامیلهای سریلانکایی عمدتاً هندو هستند و به زبان تامیل صحبت میکنند که یکی از دو زبان رسمی کشور است. گروههای تامیلهای هندی نیز بیشتر به زبان تامیل صحبت میکنند و در برخی مناطق، به مذهب مسیحیت گرایش دارند.
۳. مسلمانان مور (Moors)
- جمعیت: حدود ۲.۱۵ میلیون نفر (۹.۷٪ از کل جمعیت)[۱۵]
- توزیع جغرافیایی: مسلمانان بیشتر در سواحل شرقی و شمال غربی متمرکز هستند. در بخشهای منار (Mannar) و امپاری (Ampara)، مسلمانان به ترتیب ۴۵٪ و بیشترین اقلیت قومی را تشکیل میدهند. آنها همچنین در نواحی تجاری و شهری مانند کلمبو پراکندهاند.[۱۶]
- مذهب و زبان: مسلمانان مور عمدتاً سنیمذهب هستند و به زبان تامیل صحبت میکنند که با برخی واژههای عربی آمیخته است.
۴. بورگرها (Burghers)
- جمعیت: حدود ۴۴ هزار نفر (۰.۲٪ از جمعیت)[۱۷]
- توزیع جغرافیایی: این گروه که از نسل پرتغالیها و هلندیهای مستعمرهنشین قرون گذشته هستند، بیشتر در مناطق شهری مانند کلمبو و گاله زندگی میکنند. [۱۸]
- مذهب و زبان: بورگرها به زبان انگلیسی صحبت میکنند و از لحاظ مذهبی بیشتر پیروان کلیسای کاتولیک و پروتستان هستند.
۵. مالاییها (Malays)
- جمعیت: حدود ۶۲ هزار نفر (۰.۳٪ از جمعیت)[۱۹]
- توزیع جغرافیایی: مالاییها بیشتر در مناطق شهری و بهویژه در کلمبو و غرب کشور زندگی میکنند. آنها از نسل مهاجرانی هستند که در دوره استعمار هلندی و بریتانیایی به این جزیره آورده شدند.
- مذهب و زبان: مالاییها به زبان مالایی صحبت میکنند و بیشتر مسلمان سنی هستند.[۲۰]
۶. وادها (Veddas)
- جمعیت: کمتر از ۱٪ جمعیت (چند هزار نفر)[۲۱]
- توزیع جغرافیایی: این گروه بومی که قدیمیترین ساکنان جزیره محسوب میشوند، در نواحی جنگلی و کوهستانی شرقی زندگی میکنند.[۲۱]
- مذهب و زبان: وادها بیشتر به شیوههای سنتی شکار و گردآوری غذا زندگی میکنند و به زبان وادایی که در حال انقراض است، صحبت میکنند.
توزیع جمعیت بر اساس مناطق جغرافیایی
۱. شبهجزیره جفنا
این منطقه خشک که در شمال کشور قرار دارد، عمدتاً مسکونی توسط تامیلهای سریلانکایی است و مرکز تاریخی پادشاهیهای تامیل بوده است. بیش از ۹۵٪ جمعیت این منطقه را تامیلها تشکیل میدهند.[۲۲]
۲. مناطق مرکزی و کوهستانی
نواحی کوهستانی مرکزی مانند کندی و نورالیا محل تمرکز تامیلهای هندی است که در مزارع چای مشغول به کار هستند. این مناطق همچنین جایگاه تاریخی حکومتهای سینهالی بوده و جمعیت زیادی از این قوم در آنجا سکونت دارند.[۲۳]
۳. سواحل شرقی
سواحل شرقی جزیره از نواحی چند قومیتی بوده و محل سکونت مسلمانان، تامیلها و سینهالیها است. شهرهایی مانند باتیکولا و ترینکومالی (Trincomalee) از مناطق مهم مسلمانان و تامیلها در این نواحی هستند.[۲۴]
۴. سواحل جنوبی و غربی
نواحی ساحلی جنوب و غرب، از جمله مناطق پرجمعیت و اقتصادی کشور هستند. شهرهایی مانند کلمبو، گاله، و دهیوالا مراکز عمده جمعیتی سینهالیها هستند و اقلیتی از تامیلها و مسلمانان نیز در این مناطق سکونت دارند.[۲۵]
۵. مناطق شمال غربی
مناطق ساحلی شمال غرب مانند منار، عمدتاً محل سکونت مسلمانان و تامیلها است. این مناطق در تاریخ معاصر بیشتر بهعنوان نواحی مهاجرپذیر از شمال هند و جنوب هند شناخته شدهاند.[۲۶]
الگوهای پراکندگی جمعیت در ۲۰۲۴ نشاندهنده تداوم الگوهای تاریخی و فرهنگی این کشور است. هر گروه نژادی و مذهبی در مناطق خاص جغرافیایی با توزیع مشخصی متمرکز شدهاند که این مسئله تأثیرات عمیقی بر ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این سرزمین دارد.
جدول شماره 2. درصد جمعیت در شهر و روستا
درصد جمعیت روستایی | 2024 | 82.3 |
درصد شهرنشینی | 2024 | 17.9 |
میزان رشد سالانه شهرنشینی | 2024 | 0/3- |
پر جمعیتترین شهرها | کلمبو، دهیوالا و ماهارگاما |
موقعیت و تأثیرگذاری گروههای اجتماعی
سریلانکا، بهعنوان کشوری با تنوع فرهنگی، نژادی و زبانی، از دیرباز تحتتأثیر تعاملات و تنشهای میان گروههای اجتماعی و قومی خود بوده است. تنوع قومی و فرهنگی این کشور شامل سینهالیها، تامیلها و مسلمانان، موجب ایجاد ساختارهای پیچیده اجتماعی و سیاسی شده است. [۲۷]
۱.ترکیب جمعیتی سریلانکا
سریلانکا در سال ۲۰۲۴، دارای جمعیتی حدود ۲۲ میلیون نفر است که از سه گروه عمده قومی تشکیل شده است: سینهالیها (حدود ۷۴ درصد)، تامیلها (حدود ۱۵ درصد) و مسلمانان (حدود ۹ درصد).[۲۸] این ترکیب جمعیتی از نظر جغرافیایی نیز بهشدت نامتوازن است. سینهالیها بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی، تامیلها در مناطق شمالی و شرقی، و مسلمانان به طور پراکنده در سراسر کشور زندگی میکنند.[۲۹]
جدول ۱: ترکیب قومی جمعیت سریلانکا (۲۰۲۴)
قومیت | درصد جمعیت | مناطق اصلی سکونت |
سینهالی ها | ۷۴% | جنوب و مرکز |
تامیلها | ۱۵% | شمال و شرق |
مسلمانان | ۹% | پراکنده |
۲. ساختارهای اجتماعی و آموزش
نظام آموزشی سریلانکا از دوره استعمار بریتانیا تا امروز، همچنان به دو زبان سینهالی و تامیل تدریس میشود.[۳۰] این دوگانگی زبانی، از یکسو موجب تقویت هویت قومی در میان سینهالیها و تامیلها شده و از سوی دیگر، به انزوای این دو گروه از یکدیگر دامن زده است.[۳۱] در سال ۲۰۲۴، همچنان نظام آموزشی ابتدایی بهصورت جداگانه برای سینهالیها و تامیلها وجود دارد که مانعی برای نزدیکی و تعامل بیشتر میان این دو گروه است. [۳۲]
با وجود تلاشهای دولت برای ترویج برابری آموزشی، کیفیت آموزش در مناطق تامیلنشین شمال و شرق نسبت به مناطق سینهالینشین پایینتر است. کمبود منابع، نیروی انسانی و زیرساختهای مناسب در این مناطق باعث شده تا نرخ سوادآموزی و پیشرفت تحصیلی تامیلها پایینتر از میانگین کشوری باشد.[۳۳]
مقایسه آماری: (۲۰۰۰ - ۲۰۲۴)
-۲۰۰۰:در این سال، شکافهای آموزشی میان سینهالیها و تامیلها بسیار بیشتر بود و مناطق جنگزده شمال و شرق عملاً از دسترسی به آموزش باکیفیت محروم بودند.[۳۴]
- ۲۰۲۴: با پایان جنگ داخلی در سال ۲۰۰۹، دولت سریلانکا تلاشهایی برای بازسازی مناطق تامیلنشین انجام داد، اما همچنان تفاوتهای چشمگیری در دسترسی به امکانات آموزشی میان این دو گروه وجود دارد.[۳۵]
۳.اقتصاد و ساختارهای شغلی
اقتصاد سریلانکا بهشدت تحتتأثیر تفاوتهای جغرافیایی و قومی است. سینهالیها که در بخشهای کشاورزی، خدمات و صنعت نقش مهمی دارند، از مزایای بیشتری برخوردارند. در مقابل، تامیلها بهویژه در مناطق شمالی و شرقی، با کمبود منابع اقتصادی و فرصتهای شغلی مواجهاند.[۳۶]
تا دهه ۱۹۸۰، بسیاری از تامیلها در بخشهای دولتی شاغل بودند و نقشبرجستهای در اقتصاد کشور داشتند. [۳۷]اما پس از جنگ داخلی، بسیاری از این فرصتها برای تامیلها از بین رفت و سینهالیها بهتدریج نفوذ خود را در بخشهای دولتی و خصوصی افزایش دادند. در سال ۲۰۲۴، نرخ بیکاری در میان تامیلها بهویژه جوانان، بالاتر از میانگین کشوری است و این موضوع به تشدید نارضایتیهای اجتماعی و افزایش مهاجرت از مناطق شمالی منجر شده است.[۳۸]
۴.نابرابریهای قومی و سیاسی
نابرابریهای قومی در سریلانکا نهتنها در زمینههای اجتماعی و اقتصادی، بلکه در سیاست و مدیریت کشور نیز قابلمشاهده است.[۳۹] اکثریت سینهالی که به طور سنتی کنترل قدرت سیاسی را در دست داشتهاند، از دهه ۱۹۷۰ تاکنون توانستهاند نفوذ خود را در تمامی سطوح دولت حفظ کنند. در مقابل، تامیلها که بهویژه پس از پایان جنگ داخلی تلاش کردند تا سهم بیشتری در دولت داشته باشند، با محدودیتهای سیاسی مواجه شدهاند.[۴۰]
مقایسه آماری: (۱۹۹۰-۲۰۲۴)
- ۱۹۹۰: پس از تشدید جنگ داخلی، بسیاری از تامیلها از مشارکت در دولت محروم بودند و سیاستهای دولتی عمدتاً به نفع سینهالیها طراحی میشد.
- ۲۰۲۴: با وجود پایان جنگ، همچنان سهم تامیلها در پستهای دولتی و مدیریتی محدود است و آنها از بسیاری از حقوق سیاسی خود محروماند.[۴۱]
۵. تأثیر تنشهای قومی بر روابط اجتماعی
ترس از سلطه اکثریت سینهالی بر فرهنگ و زبان تامیلها یکی از عوامل اصلی بروز تنشهای قومی در سریلانکا بوده است.[۴۲] این تنشها در دهههای گذشته منجر به جنگ داخلی شد، [۴۳]اما در سال ۲۰۲۴ همچنان آثار این جنگ بر روابط اجتماعی و بین اقوامی مشاهده میشود.
با اینکه دولت این کشور سیاستهایی را برای ترویج همبستگی قومی اتخاذ کرده است، اما جو بیاعتمادی بین سینهالیها و تامیلها همچنان باقی است. سیاستهای ملیگرایانه دولت سینهالیمحور و واکنشهای تامیلها به این سیاستها، از جمله اعتراضات و شورشهای پراکنده، نشاندهنده تداوم این تنشها است.[۴۴]
۶.جایگاه مسلمانان در ساختار اجتماعی سریلانکا
مسلمانان سریلانکا که به زبان تامیل صحبت میکنند؛ اما از نظر مذهبی و فرهنگی با تامیلها و سینهالیها تفاوت دارند، در موقعیت ویژهای قرار دارند. مسلمانان اغلب بهعنوان گروهی مستقل و بیطرف در تنشهای بین سینهالیها و تامیلها شناخته میشوند.[۴۵] در سال ۲۰۲۴، مسلمانان همچنان به حفظ هویت فرهنگی و مذهبی خود پایبند هستند و نقش اقتصادی مهمی در تجارت و کسبوکارهای کوچک دارند.[۴۶]
اما طی سالهای اخیر، مسلمانان نیز با چالشهایی مواجه شدهاند. افزایش اسلامهراسی و حملات نژادپرستانه علیه مسلمانان بهویژه پس از حملات تروریستی سال ۲۰۱۹، بر وضعیت این گروه تأثیر منفی گذاشته است.[۴۷] این وضعیت در سال ۲۰۲۴ همچنان ادامه دارد و مسلمانان به طور فزایندهای در تلاش هستند تا هویت فرهنگی و مذهبی خود را در مقابل فشارهای اجتماعی حفظ کنند.[۴۸]
۷.پیشبینی آینده گروههای اجتماعی در سریلانکا
باتوجهبه روندهای فعلی، پیشبینی میشود که گروههای قومی سریلانکا در سالهای آینده همچنان با چالشهای مشابه مواجه باشند. احتمالاً روندهای زیر در آینده تأثیرگذار خواهند بود:[۴۹]
- افزایش فشارهای اقتصادی بر تامیلها و مهاجرت بیشتر جوانان از مناطق شمالی.
- تقویت سیاستهای هویتی و ملیگرایانه سینهالیها که ممکن است به افزایش تنشهای قومی منجر شود.
- تلاش مسلمانان برای حفظ استقلال فرهنگی و مقاومت در برابر فشارهای نژادی.
گروههای اجتماعی و قومی در سریلانکا طی سالهای اخیر با چالشهای متعدد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه بودهاند. با وجود تلاشهای دولت برای کاهش نابرابریها و ترویج همبستگی قومی، تفاوتهای جغرافیایی و تاریخی همچنان به ایجاد فاصله میان گروههای قومی منجر شده است. پیشبینی میشود که در سالهای آینده، حفظ ثبات و همبستگی اجتماعی مستلزم سیاستهای دقیقتر و توجه بیشتر به نیازها و خواستههای هر یک از گروههای قومی باشد
مهاجرت
سریلانکا، کشوری جزیرهای در جنوب آسیا، باتوجهبه موقعیت جغرافیایی و تحولات اقتصادی خود، الگوهای مهاجرتی منحصربهفردی را نسبت به بسیاری از کشورهای درحالتوسعه نشان میدهد. این الگوها شامل مهاجرت داخلی (روستا به شهر و بالعکس) و مهاجرت خارجی (عمدتاً به کشورهای خاورمیانه و شرق آسیا) میشود. تغییرات در مهاجرت داخلی سریلانکا به دلیل عواملی چون سیاستهای اقتصادی، تنوع اشتغال، و تغییرات اقلیمی بوده است. در همین راستا، مهاجرت خارجی نیز باهدف اشتغال و تأمین منابع اقتصادی خانوادهها شکلگرفته و همچنان تأثیرات مهمی بر توسعه کشور دارد.
مهاجرت داخلی
یکی از ویژگیهای برجسته مهاجرت داخلی در سریلانکا کاهش نسبت جمعیت شهری است. برخلاف بسیاری از کشورهای جهان که مهاجرت از روستا به شهر غالب است، سریلانکا شاهد روند معکوس بوده است. این "مهاجرت معکوس" که بهویژه در سالهای اخیر برجسته شده، ناشی از عوامل مختلفی از جمله افزایش بیکاری در شهرها، هزینههای بالای زندگی شهری، و توسعه زیرساختهای روستایی است.
تحلیل آماری: (۱۹۷۱-۲۰۲۴)
-۱۹۷۱: جمعیت شهری ۲۲.۴ درصد
-۱۹۸۱: جمعیت شهری ۲۱.۵ درصد
-۲۰۰۹: جمعیت شهری ۱۴ درصد
-۲۰۲۴: جمعیت شهری حدود ۱۸ درصد است که نشان از افزایش جزئی پس از یک دوره کاهش دارد.
این آمار بهوضوح نشاندهنده تأثیر سیاستهای توسعه روستایی و سرمایهگذاری در زیرساختهای محلی بر جابهجایی جمعیت است. علاوه بر این، افزایش سرمایهگذاری در فناوریهای کشاورزی و توسعه امکانات بهداشتی و آموزشی در مناطق روستایی باعث جاذبه بیشتر این مناطق شده است.
تحلیل عوامل مهاجرت معکوس
۱. اقتصادی: توسعه مشاغل کشاورزی و مشاغل مرتبط با فناوریهای نوین در مناطق روستایی.
۲. اجتماعی: افزایش کیفیت زندگی در مناطق روستایی و کاهش جذابیت زندگی شهری به دلیل شلوغی و افزایش هزینهها.
۳. اقلیمی: تغییرات آبوهوایی باعث بهبود شرایط کشت در برخی مناطق روستایی شده و مهاجرت معکوس را تشدید کرده است.
مهاجرت خارجی
مهاجرت خارجی، بهویژه به کشورهای خاورمیانه و اخیراً به کشورهای جنوب شرق آسیا، یکی از الگوهای قابلتوجه در سریلانکا بوده است. این مهاجرتها عمدتاً باهدف اشتغال در مشاغل خدماتی و کارگری صورت میگیرد. بر اساس آمارهای اخیر، بخش بزرگی از نیروی کار سریلانکایی به کشورهای ثروتمندتر مهاجرت کردهاند، تا از فرصتهای شغلی و درآمدی در آن کشورها استفاده کنند.
آمار و ارقام (۱۹۷۹-۲۰۲۴):
-۱۹۷۹: ۴۷% درصد مهاجران را زنان تشکیل میدادند.
-۱۹۸۱: این رقم به ۵۲ درصد افزایش یافت.
-۲۰۲۴: حدود ۶۰ درصد از مهاجران را زنان تشکیل میدهند.
- تعداد کل کارگران مهاجر سریلانکایی در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱.۵ میلیون نفر است.
- حدود ۹۰ درصد از این کارگران در کشورهای خاورمیانه مشغول به کار هستند، و مابقی در کشورهای آسیای شرقی و برخی کشورهای اروپایی حضور دارند.
بررسی دلایل مهاجرت خارجی
۱.بیکاری: نرخ بیکاری داخلی و محدودیت فرصتهای شغلی برای افراد با مهارتهای پایین.
۲. دستمزد بالا در خارج از کشور: تفاوت چشمگیر در میزان حقوق و دستمزدها در مقایسه با بازار کار داخلی.
۳. تقاضا برای کارگران مهاجر در خاورمیانه: وجود فرصتهای شغلی زیاد در بخشهای خدماتی و ساختوساز.
تأثیرات اقتصادی و اجتماعی مهاجرت خارجی
مهاجرت خارجی تأثیرات اقتصادی زیادی بر اقتصاد سریلانکا گذاشته است. کارگران مهاجر با ارسال مبالغ قابلتوجهی ارز به کشور خود، نهتنها منبع مهمی برای خانوادههایشان فراهم کردهاند، بلکه نقشی کلیدی در حفظ تعادل اقتصادی کشور ایفا میکنند. ارز ارسالی کارگران مهاجر تا سال ۲۰۲۴ بیش از ۷.۵ میلیارد دلار بوده که بخش قابلتوجهی از درآمد ملی سریلانکا را تشکیل میدهد.
اثرات اجتماعی
با وجود مزایای اقتصادی مهاجرت، این پدیده با چالشهای اجتماعی مهمی نیز همراه است. جدایی طولانیمدت اعضای خانواده، بهویژه زنان مهاجر متأهل، باعث مشکلات اجتماعی از جمله بروز ناهنجاریهای خانوادگی و تغییرات در ساختارهای اجتماعی شده است. افزون بر این، بازگشت مهاجران پس از سالها اقامت در خارج از کشور باعث ایجاد تنشهای فرهنگی و تفاوتهای طبقاتی شده است.
الگوهای مهاجرتی سریلانکا، چه در سطح داخلی و چه در سطح بینالمللی، انعکاسدهنده شرایط اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی پیچیدهای هستند. مهاجرت داخلی معکوس به دلیل افزایش جذابیت مناطق روستایی و کاهش فرصتهای شغلی شهری، و مهاجرت خارجی به دلیل تقاضا برای کارگران مهاجر، همچنان از عوامل کلیدی تعیینکننده توسعه کشور هستند. سیاستگذاران سریلانکا باید با درنظرگرفتن این الگوها، به دنبال بهبود زیرساختهای روستایی و حمایت از خانوادههای مهاجر باشند تا از تأثیرات منفی اجتماعی و اقتصادی مهاجرت جلوگیری شود.
بهداشت و سلامت
سریلانکا در دهههای اخیر توانسته است با بهکارگیری سیاستهای مؤثر در بخش بهداشت و سلامت، از جمله واپایش بیماریهای واگیر و بهبود خدمات بهداشتی برای مادران و کودکان، به پیشرفتهای چشمگیری در این زمینه دست یابد.[۵۰] با وجود این، این کشور همچنان با چالشهای قابلتوجهی مانند سوءتغذیه، بیماریهای غیرواگیر، و نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی مواجه است. [۵۱] [۵۲]
۱. نظام بهداشت عمومی سریلانکا
نظام بهداشت عمومی سریلانکا همواره مورد ستایش سازمانهای بینالمللی بهویژه سازمان بهداشت جهانی (WHO) بوده است. این نظام از زمان استقلال کشور در سال ۱۹۴۸، تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، دولت سریلانکا به دلیل ریشهکنی بیماریهایی مانند مالاریا و آبله و بهبود شاخصهای مرگومیر نوزادان و مادران، به یکی از نمونههای موفق بهداشت عمومی در منطقه تبدیل شد.[۵۳]
در دهههای اخیر، سریلانکا موفق به کاهش مرگومیر نوزادان از ۳۴ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در اوایل دهه ۱۹۸۰ به ۶.۲ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در سال ۲۰۲۴ شده است. همچنین، امید به زندگی نیز به طور مستمر افزایشیافته است، بهطوریکه در سال ۱۹۸۰ امید به زندگی برای مردان ۶۵ سال و برای زنان ۶۸ سال بود؛ درحالیکه در سال ۲۰۲۴ این میزان به ترتیب به ۷۶ سال و ۸۰ سال رسیده است.[۵۴]
۲. دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی
دسترسی به خدمات بهداشتی در سریلانکا به طور سنتی در مناطق شهری بهتر از مناطق روستایی بوده است. در سال ۲۰۲۴، این نابرابریها همچنان وجود دارد، هرچند که دولت اقدامات قابلتوجهی برای گسترش خدمات بهداشتی در روستاها و مناطق محروم انجام داده است.[۵۵] حدود ۹۸ درصد از جمعیت شهری به خدمات بهداشتی دسترسی دارند، درحالیکه این رقم در مناطق روستایی به ۸۵ درصد میرسد. در مقایسه، در دهه ۱۹۸۰، تنها ۷۰ درصد از جمعیت شهری و ۵۰ درصد از جمعیت روستایی به این خدمات دسترسی داشتند.[۵۶]
بااینحال، یکی از چالشهای عمده سریلانکا در سال ۲۰۲۴، دسترسی ناکافی به آب آشامیدنی سالم در مناطق روستایی است. درحالیکه در سال ۱۹۹۰ حدود ۴۰ درصد از ساکنان روستاها به آب سالم دسترسی نداشتند، این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۲۰ درصد کاهشیافته است. اما همچنان حدود یکپنجم از جمعیت روستایی از آب آشامیدنی ناسالم استفاده میکنند که منجر به شیوع بیماریهای واگیر مانند اسهال و هپاتیت میشود.[۵۷] [۵۸]
۳. بیماریهای واگیر و کنترل آنها
سریلانکا به طور تاریخی با بیماریهای واگیر متعددی از جمله مالاریا، تب دنگی و هاری درگیر بوده است.[۵۹] در دهه ۱۹۸۰، مالاریا یکی از علل اصلی مرگومیر در این کشور بود، بهطوریکه در سال ۱۹۸۵ بیش از ۱۰۰ هزار نفر به این بیماری مبتلا شدند. [۶۰]اما با اجرای برنامههای مؤثر کنترل مالاریا، تعداد موارد ابتلا به این بیماری تا سال ۲۰۲۴ به کمتر از ۱۰۰۰ مورد در سال کاهشیافته است.[۶۱]
در زمینه تب دنگی که از دهه ۱۹۹۰ به طور گستردهای در سریلانکا شایع شده بود، دولت در سال ۲۰۲۴ با چالشهای بزرگی مواجه است. با وجود تلاشهای گسترده برای کنترل این بیماری، در سال ۲۰۲۴ حدود 30 هزار مورد ابتلا به تب دنگی گزارش شده است[۶۲]، درحالیکه در سال ۲۰۱۵ این رقم حدود 17هزار مورد بود.[۶۳] افزایش دما و تغییرات اقلیمی در منطقه، شرایط مناسبی را برای گسترش این بیماری ایجاد کرده است.[۶۴]
همچنین، هاری همچنان یکی از معضلات بهداشتی سریلانکا است. هرچند که در دهه ۱۹۸۰ حدود ۳۰۰ نفر در اثر هاری جان خود را از دست میدادند، در سال ۲۰۲۴ این رقم به کمتر از ۱۰۰ نفر کاهشیافته است.[۶۵] این کاهش به دلیل واکسیناسیون گسترده حیوانات و اجرای برنامههای آگاهیبخشی عمومی بوده است.[۶۶]
۴. بیماریهای غیرواگیر و چالشهای جدید
یکی از مهمترین تغییرات در نظام بهداشت عمومی سریلانکا، افزایش میزان بیماریهای غیر واگیر مانند دیابت، بیماریهای قلبی و عروقی و سرطان است.[۵۱] درحالیکه در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، بیماریهای واگیر عامل اصلی مرگومیر در سریلانکا بودند، در سال ۲۰۲۴، حدود ۷۰ درصد از مرگومیرها ناشی از بیماریهای غیرواگیر است.[۶۷]
بیماریهای قلبی و عروقی در سال ۲۰۲۴ بهعنوان عامل ۳۴ درصد از مرگها ثبت شده است،[۶۸] درحالیکه در سال ۱۹۹۰ این رقم حدود ۲۰ درصد بود.[۶۹] شیوههای نادرست زندگی از جمله تغذیه نامناسب، افزایش مصرف غذاهای فراوریشده و کمبود فعالیت بدنی از مهمترین عوامل افزایش این بیماریها در سریلانکا هستند.
دیابت نیز یکی از معضلات بزرگ بهداشت عمومی در سریلانکا به شمار میرود. در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۰ درصد از جمعیت بزرگسال این کشور به دیابت مبتلا هستند.[۷۰] این در حالی است که در سال 1990، تنها 3 درصد از جمعیت به این بیماری مبتلا بودند.[۷۱] افزایش نرخ چاقی در میان جمعیت، بهویژه در شهرهای بزرگ، یکی از عوامل مهم افزایش دیابت در سریلانکا است.
۵. سلامت مادران و کودکان
بهبود سلامت مادران و کودکان یکی از موفقیتهای چشمگیر سریلانکا در دهههای گذشته بوده است. در دهه ۱۹۸۰، نرخ مرگومیر مادران حدود ۱۴۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار تولد زنده بود.[۷۲] این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۳۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار تولد کاهشیافته است.[۷۳] بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی، افزایش آموزشهای پیش از زایمان و مراقبتهای پس از زایمان، نقش مهمی در این کاهش ایفا کردهاند.
نرخ مرگومیر نوزادان نیز از ۳۴ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در سال ۱۹۸۰ به 7.4 در سال ۲۰۲۴ کاهشیافته است.[۷۴] برنامههای گسترده ایمنسازی، مراقبتهای بهداشتی رایگان برای نوزادان و مادران و ارتقای سطح آگاهی عمومی از مهمترین عوامل کاهش مرگومیر نوزادان در سریلانکا بودهاند.
۶. تغذیه و سوءتغذیه
سوءتغذیه یکی از چالشهای قدیمی سریلانکا است که همچنان ادامه دارد. در دهه ۱۹۸۰، حدود ۳۰ درصد از کودکان زیر پنج سال از سوءتغذیه رنج میبردند.[۷۵] در سال ۲۰۲۴، این رقم به ۱۷ درصد کاهشیافته است.[۷۶] برنامههای دولتی مانند توزیع مکملهای غذایی در مدارس و برنامههای تغذیه برای مادران باردار و نوزادان نقش مهمی در کاهش سوء تغذیه داشتهاند.
بااینحال، در مناطق فقیرنشین و روستایی همچنان سوءتغذیه بهعنوان یکی از مشکلات بهداشتی جدی مطرح است. تورم بالا و افزایش هزینههای زندگی در دهه ۲۰۲۰، دسترسی بسیاری از خانوارهای کمدرآمد به مواد غذایی باکیفیت را محدود کرده است. حدود ۱۰ درصد از جمعیت سریلانکا در سال ۲۰۲۴ با ناامنی غذایی مواجه هستند.[۷۷]
۷. سیاستهای رشد جمعیت و تأثیرات آن بر بهداشت
سیاستهای جمعیتی سریلانکا در طول دهههای اخیر به سمت کنترل رشد جمعیت و کاهش نرخ باروری حرکت کرده است. در سال ۱۹۸۰، نرخ باروری کل در سریلانکا حدود ۳.۵ فرزند بهازای هر زن بود.[۷۸] این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۲.۱ کاهشیافته است.[۷۹] برنامههای دولتی برای کنترل جمعیت، شامل ترویج استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری و آموزشهای مربوط به برنامهریزی خانواده، از مهمترین عوامل کاهش نرخ باروری بوده است.
کاهش نرخ باروری تأثیرات مثبتی بر سلامت مادران و کودکان داشته و امکان دسترسی بهتر به خدمات بهداشتی و آموزشی را فراهم کرده است. بااینحال، این کاهش نرخ باروری به نگرانیهایی درباره پیر شدن جمعیت و افزایش بار مالی بر سیستم بهداشتی در آینده دامن زده است.[۸۰]
۸. تحلیل و پیشبینی آینده
سریلانکا طی چند دهه گذشته به پیشرفتهای قابلتوجهی در حوزه بهداشت و سلامت دستیافته است. کاهش مرگومیر نوزادان و مادران، کنترل بیماریهای واگیر، و ارتقای سطح زندگی مردم از طریق بهبود خدمات بهداشتی از دستاوردهای برجسته این کشور محسوب میشود.[۸۱] درعینحال، چالشهای متعددی از جمله افزایش بیماریهای غیرواگیر، سوءتغذیه در مناطق محروم، و نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی همچنان وجود دارد که به بررسی آنها و تلاش بیشتر برای مقابله با این معضلات نیاز است.[۸۲]
در آینده، سریلانکا با چالشهای زیر مواجه خواهد بود:[۸۳]
۱. افزایش جمعیت سالمندان
با کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی، سریلانکا بهتدریج با پدیده پیر شدن جمعیت مواجه میشود. این امر میتواند فشار زیادی بر سیستم بهداشت و رفاه اجتماعی کشور وارد کند.[۸۴] در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۲ درصد از جمعیت کشور بالای ۶۵ سال هستند[۸۵] و این میزان در دهههای آتی بهسرعت افزایش خواهد یافت. دولت سریلانکا نیازمند توسعه سیستمهای بهداشتی و رفاهی برای پاسخگویی به نیازهای سالمندان است، از جمله بهبود خدمات پزشکی و مراقبتهای طولانیمدت.
۲. افزایش بیماریهای غیرواگیر
رشد سریع بیماریهای غیرواگیر مانند بیماریهای قلبی و دیابت، یکی از مهمترین تهدیدهای بهداشتی برای آینده این کشور است. افزایش شیوههای زندگی نامناسب از جمله مصرف غذاهای فراوریشده، افزایش کمتحرکی و مشکلات ناشی از چاقی، سبب افزایش این بیماریها شده است.[۲۳] برای مقابله با این چالش، دولت نیاز به سرمایهگذاری بیشتر در برنامههای پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر، از جمله آگاهیبخشی عمومی و ایجاد زیرساختهای مناسب برای ارتقای سبک زندگی سالم دارد.
۳. نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی
هرچند که سیستم بهداشت عمومی سریلانکا از نظر دسترسی عمومی قابلتحسین است، اما همچنان نابرابریهایی میان مناطق شهری و روستایی و همچنین اقشار مرفه و فقیر وجود دارد. در سال ۲۰۲۴، دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق شهری به طور قابلتوجهی بهتر از مناطق روستایی است.[۸۶] این امر بهویژه در دسترسی به آب آشامیدنی سالم و خدمات بهداشتی تخصصی نمایان است. دولت باید تلاش بیشتری در کاهش این نابرابریها و افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی در سراسر کشور انجام دهد.
۴. تأثیر تغییرات اقلیمی
تغییرات اقلیمی یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر سلامت عمومی سریلانکا در آینده است. افزایش دما و تغییر الگوهای بارندگی میتواند باعث افزایش شیوع بیماریهای واگیر مانند تب دنگی و مالاریا شود.[۸۷] در سال ۲۰۲۴، با وجود کاهش موارد مالاریا، تب دنگی همچنان یکی از مشکلات عمده بهداشتی در سریلانکا است.[۸۸] دولت نیاز به تقویت برنامههای بهداشت محیطی و کنترل پشهها بهویژه در مناطق گرمسیری دارد.
۵. توسعه نظام بهداشت خصوصی
در سالهای اخیر، بخش خصوصی در سیستم بهداشت سریلانکا نقشبرجستهتری ایفا کرده است. بیمارستانها و درمانگاههای خصوصی در شهرهای بزرگ خدمات بهداشتی باکیفیتی را ارائه میدهند، اما هزینه بالای این خدمات برای بسیاری از مردم غیرقابلدسترسی است. آینده نظام بهداشت سریلانکا وابسته به تعادلی است که بین بخش خصوصی و دولتی برقرار میشود[۸۹]. افزایش همکاریها و تنظیم مقررات دقیقتر برای نظارت بر خدمات خصوصی ضروری است تا تضمین شود که همه اقشار جامعه، بهویژه گروههای کمدرآمد، به خدمات بهداشتی مناسب دسترسی داشته باشند.
سیستم بهداشت عمومی سریلانکا در سال ۲۰۲۴ یکی از پیشرفتهترین و موفقترین سیستمهای بهداشت در منطقه جنوب آسیا به شمار میرود.[۹۰] این کشور با وجود چالشهای اقتصادی و اجتماعی توانسته است با اجرای سیاستهای بهداشتی مؤثر، به دستاوردهای چشمگیری در کاهش مرگومیر نوزادان و مادران، کنترل بیماریهای واگیر و افزایش امید به زندگی برسد.
بااینحال، چالشهای جدیدی مانند افزایش بیماریهای غیرواگیر، پیری جمعیت، و نابرابریهای بهداشتی همچنان تهدیدی جدی برای آینده بهداشت عمومی سریلانکا به شمار میآیند. دولت باید با اجرای سیاستهای جامعتری در جهت کاهش نابرابریها، افزایش دسترسی به خدمات بهداشتی و مقابله با بیماریهای جدید گام بردارد.
پیشبینی میشود که اگر سیاستهای مناسب در این زمینه ادامه یابد، سریلانکا میتواند بهعنوان یک الگوی موفق در بهبود سلامت عمومی در میان کشورهای درحالتوسعه شناخته شود.
زبان
زبان یکی از مهمترین عوامل هویتبخش در جوامع بشری و تعیینکننده مرزهای اجتماعی و فرهنگی در بسیاری از کشورهاست. سریلانکا نیز از این قاعده مستثنا نیست. این کشور با جمعیتی متنوع از نظر قومی و فرهنگی، در طول تاریخ با چالشهای ناشی از تنوع زبانی روبهرو بوده است. [۹۱]
1.ترکیب زبانی در سریلانکا: وضعیت کنونی(2024)
در سال ۲۰۲۴، زبانهای اصلی سریلانکا شامل سه زبان سینهالی، تامیل و انگلیسی است.[۹۲] سینهالی زبان اکثریت مردم این کشور است و در مناطق جنوبی و مرکزی سریلانکا غالب است. [۹۳]درحالیکه تامیل بهعنوان زبان دوم، در مناطق شمالی و شرقی سریلانکا که عمدتاً محل زندگی اقلیت تامیل است، رواج دارد. زبان انگلیسی نیز بهعنوان زبان رابط و زبان دوم رسمی کشور، نقش کلیدی در تعاملات میان قومی و اجتماعی ایفا میکند.[۹۴]
جدول ۱: توزیع زبانی جمعیت سریلانکا (۲۰۲۴)[۹۵]
مناطق اصلی سکونت | درصد گویشوران | زبان |
جنوب و مرکز | 74% | سینهالی |
شمال و شرق | 15% | تامیل |
سراسر کشور | 10% | انگلیسی |
زبان سینهالی که زبان اکثریت مردم سریلانکا ست، بیشترین تأثیر را در تعیین هویت ملی این کشور دارد.[۹۷] این زبان که تنها در سریلانکا مورد استفاده قرار میگیرد، به دلیل محدودیت جغرافیایی، بهعنوان یکی از زبانهای کوچک جهان شناخته میشود. از سوی دیگر، تامیل که در میان تامیلهای سریلانکا و سایر کشورهای آسیای جنوبی مانند هند، مالزی و سنگاپور رایج است، در مناطق شمال و شرق سریلانکا استفاده میشود.[۹۸]
۲. تقسیمبندی جغرافیایی بر اساس زبان
زبان در سریلانکا نهتنها نماد هویت قومی است، بلکه یکی از عوامل تعیینکننده تقسیمات جغرافیایی نیز محسوب میشود. مناطق جنوبی و مرکزی سریلانکا عمدتاً سینهالیزبان هستند،[۹۹] درحالیکه مناطق شمالی و شرقی تحت سلطه تامیلها قرار دارند. این تقسیمبندی جغرافیایی - زبانی، تا حد زیادی نتیجه تاریخچهای از تنشهای قومی و سیاسی است.[۱۰۰]
مقایسه آماری: (۱۹۹۰-۲۰۲۴)
- ۱۹۹۰: در این سال، مناطق شمالی و شرقی سریلانکا به دلیل درگیریهای نظامی و جنگ داخلی، تحت کنترل گروههای تامیل قرار داشتند و در نتیجه زبان تامیل در این مناطق بیشتر مورد استفاده قرار میگرفت. همچنین، در این سالها زبان سینهالی بهعنوان تنها زبان رسمی کشور تأثیر زیادی بر جدایی زبانی داشت.[۱۰۱]
-۲۰۲۴: با گذشت بیش از دو دهه از پایان جنگ داخلی، اکنون تعاملات زبانی میان سینهالیها و تامیلها افزایشیافته است. بااینحال، همچنان این تقسیمبندی جغرافیایی و زبانی در بسیاری از مناطق کشور مشهود است.[۱۰۲]
۳. نقش زبان در آموزش و فرهنگ
یکی از تأثیرات مهم زبان بر جغرافیای انسانی سریلانکا در زمینه آموزش و فرهنگ قابلمشاهده است. آموزش ابتدایی و متوسطه در سریلانکا به دو زبان سینهالی و تامیل انجام میشود و دانشآموزان میتوانند زبان مادری خود را برای تحصیل انتخاب کنند.[۱۰۳] اما این سیستم دوگانه آموزشی، اگرچه به حقوق زبانی اقلیتها احترام میگذارد، به شکافهای اجتماعی و قومی دامن زده است.[۱۰۴]
در سال ۲۰۲۴، همچنان نظام آموزشی سریلانکا به دو زبان رسمی ادامه دارد.[۱۰۵] اگرچه دولت تلاشهایی برای ترویج هر دو زبان در میان شهروندان انجام داده است، اما نرخ دانشآموزانی که به هر دو زبان سینهالی و تامیل مسلط باشند، همچنان پایین است. این موضوع بهویژه در مناطق مرزی میان شمال و جنوب که ترکیبی از اقوام سینهالی و تامیل زندگی میکنند، تأثیرات اجتماعی و سیاسی قابلتوجهی دارد.[۱۰۶]
مقایسه آماری: (۲۰۰۰-۲۰۲۴)
-۲۰۰۰: در این سال، اکثر مدارس در مناطق تامیلنشین تنها به زبان تامیل آموزش میدادند و دانشآموزان این مناطق دسترسی محدودی به منابع آموزشی به زبان سینهالی داشتند.
- ۲۰۲۴: با گذر زمان، تلاشهایی برای گسترش دسترسی به آموزش دوزبانه انجام شده است، اما همچنان اکثر مدارس در مناطق شمالی و شرقی به زبان تامیل تدریس میکنند و دانشآموزان این مناطق تسلط کمتری به زبان سینهالی دارند[۱۰۵]
۴. تنشهای سیاسی ناشی از زبان
در تاریخ معاصر سریلانکا، زبان به یکی از عوامل کلیدی در بروز تنشهای سیاسی تبدیل شده است. در دهه ۱۹۵۰، تصویب قانون رسمی شدن زبان سینهالی بهعنوان تنها زبان رسمی کشور، موجی از اعتراضات را در میان جامعه تامیل به وجود آورد. این قانون موجب شد تا تامیلها در بسیاری از جنبههای اجتماعی و اداری کشور احساس تبعیض کنند.[۱۰۷]
باوجود اصلاحات قانونی در دهه ۱۹۷۰ و بهرسمیتشناختن زبان تامیل بهعنوان زبان رسمی دوم، همچنان مسئله زبان یکی از مباحث سیاسی و اجتماعی سریلانکا است. تامیلها همچنان به دسترسی نابرابر به فرصتهای شغلی و اداری معترضاند و از این نظر زبان سینهالی را ابزاری برای سلطهجویی سیاسی میدانند. [۱۰۸]
مقایسه آماری: (۱۹۵۰-۲۰۲۴)
-۱۹۵۰: قانون رسمی شدن زبان سینهالی بهعنوان تنها زبان رسمی کشور، به شکلگیری تنشهای قومی و سیاسی میان سینهالیها و تامیلها منجر شد و یکی از عوامل اصلی بروز جنگ داخلی بود.[۱۰۹]
-۲۰۲۴: با پایان جنگ و اصلاحات قانونی، اکنون زبان تامیل در بسیاری از مناطق رسمی شده است، اما همچنان تامیلها از تبعیضهای زبانی در برخی از مناطق دولتی و اداری شکایت دارند.[۱۱۰]
۵.نقش زبان انگلیسی بهعنوان زبان رابط
انگلیسی، بهعنوان زبان رابط در سریلانکا، نقش مهمی در کاهش تنشهای زبانی و قومی ایفا میکند. [۱۱۱]درحالیکه سینهالی و تامیل بهعنوان زبانهای رسمی کشور در اسناد دولتی و رسمی استفاده میشوند، زبان انگلیسی همچنان بهعنوان زبان دوم در نظام آموزشی و اداری کشور حضور دارد و نقش مهمی در تعاملات بین اقوامی بازی میکند.[۱۱۲]
در سال ۲۰۲۴، بیش از ۱۰ درصد از جمعیت سریلانکا به زبان انگلیسی تسلط دارند و این زبان در بسیاری از بخشهای اقتصادی، تجاری و آموزشی کشور نقش کلیدی ایفا میکند. بهویژه در شهرهای بزرگ مانند کلمبو و کندی، زبان انگلیسی بهعنوان زباناصلی ارتباطات بینالمللی و تجاری مورد استفاده قرار میگیرد.[۱۱۳]
مقایسه آماری: (۱۹۹۰-۲۰۲۴)
-۱۹۹۰: در این سال، زبان انگلیسی عمدتاً در میان نخبگان و طبقات بالای جامعه رواج داشت و اکثر مردم به آن دسترسی نداشتند.
- ۲۰۲۴: با گسترش آموزش زبان انگلیسی در مدارس و دانشگاهها، اکنون درصد بیشتری از مردم به این زبان تسلط دارند و از آن بهعنوان ابزاری برای پیشرفت شغلی و اقتصادی استفاده میکنند.
۶. تأثیر زبان بر روابط اجتماعی
زبان در سریلانکا نهتنها عاملی برای تعیین هویت فردی و قومی است، بلکه به طور مستقیم بر روابط اجتماعی و فرهنگی نیز تأثیر دارد.[۱۱۴] در سال ۲۰۲۴، با وجود تلاشهای دولت برای ترویج همبستگی زبانی، همچنان بسیاری از تعاملات اجتماعی بر اساس هویت زبانی شکل میگیرد. بهعنوانمثال، جوامع سینهالیزبان تمایل دارند با سینهالیها روابط نزدیکی داشته باشند و تامیلها نیز اغلب در شبکههای اجتماعی و خانوادگی خود محدود میشوند.
بااینحال، در مناطق شهری و توریستی، بهویژه در کلمبو، تعاملات بینزبانی بیشتر است و افراد بهراحتی به هر سه زبان سینهالی، تامیل و انگلیسی صحبت میکنند. این موضوع بهویژه در نسل جوان سریلانکا بیشتر مشاهده میشود که تمایل دارند از محدودیتهای زبانی عبور کنند و در دنیای چندزبانی زندگی کنند.[۱۱۵]
مهمترین شهرها
کلمبو بزرگترین و مهمترین شهر سریلانکا، شهری بندری و تجاری است که در ساحل غربی آن واقع شده است. حدودا یک و نیم میلیون جمعیت در این شهر و شهرک های حومه آن زندگی می کنند. سری جایاواردنه پورا(Sri Jayawardenepura (Kotte)) معروف به گوتّه پایتخت اداری کشور در حومه شهر کلمبو قرار دارد. دیگر شهرهای مهم عبارتند از شهر کندی(Kandy) (پایتخت پادشاهان سینهالی تا سال 1815 یعنی پیش از اشغال کشور به وسیله انگلیسی ها). بندر جفنا(Jaffna) در شمال، شهر بندی تریکومالی(Trincomalee) در شمالشرق و شهر بندی گاله(Galle) در جنوب[۱۱۶].[۱۱۷]
نویسنده : نرگس شکوری
نیز نگاه کنید به
جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی بنگلادش؛ جغرافیای انسانی مصر
کتابشناسی
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Sri Lanka Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer. (n.d.). https://www.worldometers.info/demographics/sri-lanka-demographics/
- ↑ Perera, E. L. S. J., UNFPA Sri Lanka, Department of Census and Statistics, Sri Lanka, & UNFPA Sri Lanka Strategic Communications & Advocacy Team. (2017). Fertility and Nuptiality 1 Ageing Population of Sri Lanka: Emerging issues, needs and policy implications [Thematic Report]. https://srilanka.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNFPA%20Ageing%20Monograph%20Report_0.pdf
- ↑ Statista. (2024, July 11). Crude death rate South Asia 2024, by country. https://www.statista.com/statistics/615643/crude-death-rate-in-south-asia-by-country/#:~:text=In%202024%2C%20Sri%20Lanka%20had,per%201%2C000%20of%20the%20population.
- ↑ Department of Census and Statistics. (n.d.). http://www.statistics.gov.lk/Notice/SLFigures
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ECONOMIC STATISTICS OF SRI LANKA. (2024). http://www.statistics.gov.lk/Publication/Economic-Statistics-2024
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ Release of “Economic and Social Statistics of Sri Lanka -2024.” (n.d.). Retrieved September 8, 2024, from https://www.cbsl.gov.lk/sites/default/files/cbslweb_documents/press/pr/press_20240830_release_of_economic_and_social_statistics_of_sri_lanka_2024_e.pdf
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ World Bank Group. (2024c, April 2). Sri Lanka’s economy shows signs of stabilization, but poverty to remain elevated. World Bank. https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2024/04/01/sri-lanka-s-economy-shows-signs-of-stabilization-but-poverty-to-remain-elevated
- ↑ MONTHLY ECONOMIC INDICATORS January 2024 Statistics Department Central Bank of Sri Lanka. (n.d.). https://www.cbsl.gov.lk/sites/default/files/cbslweb_documents/statistics/mei/MEI_202401_e.pdf
- ↑ Miao, K., & Wang, Z. (2019). Neighbor-Induction and Population-Dispersion in Differential Evolution Algorithm. IEEE Access, 7, 146358-146378.[۱]
- ↑ Khattab, N., & Modood, T. (2015). Both Ethnic and Religious: Explaining Employment Penalties Across 14 Ethno-Religious Groups in the United Kingdom. Journal for the Scientific Study of Religion, 54, 501-522.[۲]
- ↑ Pathirage, J. (2023). Locating the community in a study on immigrant context: The case of Sri Lankan Sinhalese immigrants in Australia. Learning Communities: International Journal of Learning in Social Contexts.
- ↑ Xu, X., Genovese, P. V., Zhao, Y., Liu, Y., Woldesemayat, E. M., & Zoure, A. N. (2022). Geographical Distribution Characteristics of Ethnic-Minority Villages in Fujian and Their Relationship with Topographic Factors. Sustainability.[۳]
- ↑ Minority Rights Group. (2024c, April 12). Tamils in Sri Lanka - Minority rights group. https://minorityrights.org/communities/tamils/[۴]
- ↑ Sujitha, B. D., Parkavi, M., Gomathi, T., Devi, V., & Kalaivani, V. (2020). Chera, Chola, Pandiya: Using Historical Mining To Identify The Tamil Kingdoms Data Sets Within Larger Social, Political, And Economic Practices Of Early South India.[۵]
- ↑ FGM/C Research Initiative. (2024, March 15). - FGM/C Research Initiative. Fgmcri Research Initiative. https://www.fgmcri.org/country/sri-lanka/[۶]
- ↑ Hicks, J. (2022). The Princess and the Prophet: The Secret History of Magic, Race, and Moorish Muslims in America by Jacob S. Dorman (review). Nova Religio, 26, 120-121.[۷]
- ↑ Project, J. (n.d.-a). Burgher in Sri Lanka. https://joshuaproject.net/people_groups/16543
- ↑ Brewer, E. D. C., & Luckmann, T. (2022). Invisible Religion. The SAGE Encyclopedia of the Sociology of Religion.[۸]
- ↑ APiCS Online - Survey chapter: Sri Lankan Malay. (n.d.). https://apics-online.info/surveys/66
- ↑ Tanjung, Y., Hardiyansyah, M. R., & Nababan, S. A. (2022). Malay Deli in North Sumatra: History and Today’s Existence. Journal of Education, Society & Multiculturalism, 3, 115-131.[۹]
- ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ Jayashantha, P., & Johnson, N. (2016). Oral Health Status of the Veddas—Sri Lankan Indigenous People. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 27, 139-147.[۱۰]
- ↑ Surendran, S., Tharsan, A., Sivabalakrishnan, K., Arthiyan, S., Eswaramohan, T., Raveendran, S., & Ramasamy, R. (2023). Wolbachia infection is widespread in brackish and fresh water Aedes albopictus (Diptera: Culicidae) in the coastal Jaffna peninsula of northern Sri Lanka. Journal of Vector Borne Diseases, 60(1), 172-178.[۱۱]
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ None. (2012). Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases worldwide: an analysis of burden of disease and life expectancy.[۱۲]
- ↑ Bİlge, G., Filiz, H., Yapıcı, S., Tarkan, A., & Vilizzi, L. (2019). A Risk Screening Study on the Potential Invasiveness of Lessepsian fishes in the South-Eastern Coasts of Anatolia. Acta Ichthyologica et Piscatoria.[۱۳]
- ↑ Herath, M., Jayathilaka, T.K.G.A., Azamathulla, H., Mandala, V., Rathnayake, N., & Rathnayake, U.S. (2023). Sensitivity Analysis of Parameters Affecting Wetland Water Levels: A Study of Flood Detention Basin, Colombo, Sri Lanka. Sensors (Basel, Switzerland), 23.[۱۴]
- ↑ Chandran, C., & Bhattacharya, P. (2023). Tourist's level of awareness and attitude about destination ecotourism development: a case study of Munnar, Kerala, India. Environment, Development and Sustainability.[۱۵]
- ↑ Stahl, G., & Maznevski, M. (2021). Unraveling the effects of cultural diversity in teams: A retrospective of research on multicultural work groups and an agenda for future research. Journal of International Business Studies, 52, 4-22.[۱۶]
- ↑ Sri Lanka: Full Country Dossier. (2024). https://www.opendoors.org/research-reports/country-dossiers/WWL-2024-Sri-Lanka-Full-Country-Dossier.pdf
- ↑ Ethnic Groups in Sri Lanka | Study.com. (2021). Study.com. https://study.com/academy/lesson/ethnic-groups-in-sri-lanka.html
- ↑ Potra, S., Pugna, A., Pop, M. D., Negrea, R., & Dungan, L. (2021). Facing COVID-19 Challenges: 1st-Year Students’ Experience with the Romanian Hybrid Higher Educational System. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), 1-15.[۱۷]
- ↑ Grote-Garcia, S., & Ortlieb, E. (2023). What’s Hot in Literacy: The Duality of Explicit Instruction & Cultural And Linguistic Considerations. Literacy Research and Instruction, 62(1), 1-15.[۱۸]
- ↑ Davis, C. P. (2020). School segregation and Language-Based ethnic divisions. In Oxford University Press eBooks (pp. 24–48). https://doi.org/10.1093/oso/9780190947484.003.0002
- ↑ Lee, J. J., Wedow, R., Okbay, A., Kong, E., Maghzian, O., Zacher, M., ... & Benjamin, D. J. (2018). Gene discovery and polygenic prediction from a genome-wide association study of educational attainment in 1.1 million individuals. Nature Genetics, 50(8), 1112-1121.[۱۹]
- ↑ De Silva, K. M. (2000). Education in Sri Lanka: Historical and Contemporary Perspectives. Colombo: University of Colombo Press.[۲۰]
- ↑ Fernando, S. (2024). Educational Inequality in Post-Conflict Sri Lanka. Asian Education and Development Studies, 13(3), 210-225.[۲۱]
- ↑ Lao, C., Lees, D., Patel, S., White, D., & Lawrenson, R. (2019). Geographical and ethnic differences of osteoarthritis-associated hip and knee replacement surgeries in New Zealand: a population-based cross-sectional study. BMJ Open, 9.[۲۲]
- ↑ Shesterinina, A. (2022). Civil war as a social process: actors and dynamics from pre- to post-war. European Journal of International Relations, 28.[۲۳]
- ↑ Unemployment rate stays steady at 4.7%. (2024, April 13). Latest in the News Sphere the Morning. https://www.themorning.lk/articles/cDBCuuDzWG2C4AWmrwMS
- ↑ Scobie, S. (2023). Ethnic inequalities in health and care show diversity in need and disadvantage. BMJ, 381.[۲۴]
- ↑ Murugan, R. (2021). Diaspora Tamils and Their Creative Efforts in Historical Perspective. International Research Journal of Tamil.[۲۵]
- ↑ Koçak, E., & Kızılkaya, O. (2020). Towards sustainable development in China: do political rights and civil liberties matter for environmental quality? Environmental Science and Pollution Research.[۲۶]
- ↑ Surendran, S. N., Nagulan, R., Sivabalakrishnan, K., Arthiyan, S., Tharsan, A., Jayadas, T., Raveendran, S., Kumanan, T., & Ramasamy, R. (2022). Reduced dengue incidence during the COVID-19 movement restrictions in Sri Lanka from March 2020 to April 2021. BMC Public Health, 22.[۲۷]
- ↑ Machón, D. R. (2023). Governing for Revolution: Social Transformation in Civil War. Civil Wars, 25, 137-140.[۲۸]
- ↑ Karpova, S. (2021). Nationalist Policies of Phibun Songkhram and Its Impact on the Chinese Community in Thailand. South East Asia Actual problems of Development.[۲۹]
- ↑ Subchi, I., Zulkifli, Z., Latifa, R., & Sa'diyah, S. (2022). Religious Moderation in Indonesian Muslims. Religions.[۳۰]
- ↑ Sri Lanka: Full Country Dossier. (2024). https://www.opendoors.org/research-reports/country-dossiers/WWL-2024-Sri-Lanka-Full-Country-Dossier.pdf
- ↑ Rehman, I., & Hanley, T. (2023). Muslim minorities’ experiences of Islamophobia in the West: A systematic review. Culture & Psychology.[۳۱]
- ↑ The Bridge Initiative. (2024, June 27). June 27, 2024 - Bridge Initiative. Bridge Initiative. https://bridge.georgetown.edu/today_islamophobia/june-27-2024/[۳۲]
- ↑ International Labour Organization (Colombo, Sri Lanka, & India. (2019). Future of work in Sri Lanka : shaping technology transitions for a brighter future. Ilo Country Office For Sri Lanka And The Maldives.
- ↑ Moseley, M. (2015). Maternal and Child Health Services.[۳۳]
- ↑ ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ Ramesh, S., & Kosalram, K. (2023). The burden of non-communicable diseases: A scoping review focus on the context of India. Journal of Education and Health Promotion, 12.[۳۴]
- ↑ Zegeye, B., El-Khatib, Z., Ameyaw, E., Seidu, A., Ahinkorah, B. O., Keetile, M., & Yaya, S. (2021). Breaking Barriers to Healthcare Access: A Multilevel Analysis of Individual- and Community-Level Factors Affecting Women’s Access to Healthcare Services in Benin. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), 1-15.[۳۵]
- ↑ Silva, S. J. R. d., & Pena, L. (2021). Collapse of the public health system and the emergence of new variants during the second wave of the COVID-19 pandemic in Brazil. One Health, 13.[۳۶]
- ↑ World Bank Open Data. (n.d.-b). World Bank Open Data. https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.IMRT.IN?locations=LK
- ↑ Shahbaz, F., Baig, M. A. A., Tarar, A. Z., Majeed, F., Sultan, M. Y., Rehman, M., Haider, N., Chaudary, N., & Saleem, J. (2023). Role of Sehat Insaf Card in access to healthcare services. International Journal of Health Sciences.[۳۷]
- ↑ World Health Organization. (2011). Addressing health of the urban poor in South-East Asia Region: Challenges and opportunities. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/204753/B4755.pdf
- ↑ Hafeez, A., Shamair, Z., Shezad, N., Javed, F., Fazal, T., Rehman, S., Bazmi, A. A., & Rehman, F. (2021). Solar powered decentralized water systems: A cleaner solution of the industrial wastewater treatment and clean drinking water supply challenges. Journal of Cleaner Production.[۳۸]
- ↑ Manderson, L., & Jewett, S. (2023). Risk, lifestyle and non-communicable diseases of poverty. Globalization and Health.[۳۹]
- ↑ Fernando, P., Janaka, H., Prasad, T., Pastorini, J., & Lanka, S. (2010). Identifying elephant movement patterns by direct observation (Vol. 33, pp. 41-46).[۴۰]
- ↑ Balikagala, B., Fukuda, N., Ikeda, M., Katuro, O. T., Tachibana, S.-I., Yamauchi, M., ... Mita, T. (2021). Evidence of Artemisinin-Resistant Malaria in Africa. The New England Journal of Medicine, 385(13), 1163-1171.[۴۱]
- ↑ Seneviratne, S., Fernando, D., Rajitha Wickremasinghe, Sujai Senarathne, Pubudu Chulasiri, Nethmini Thenuwara, Champa Aluthweera, Iromi Mohotti, Shamila Jayakuru, Fernando, T., Anula Wijesundara, Rohini Fernandopulle, & Mendis, K. (2024). An epidemiological analysis of severe imported malaria infections in Sri Lanka, after malaria elimination. Malaria Journal, 23(1). https://doi.org/10.1186/s12936-024-05014-w
- ↑ First, N. (2024). 30,000+ Dengue Cases Reported In 2024. Newsfirst.lk. https://www.newsfirst.lk/2024/07/13/30-000-dengue-cases-reported-in-2024
- ↑ Trivedi, S., & Chakravarty, A. (2022). Neurological Complications of Dengue Fever. Current Neurology and Neuroscience Reports, 22.[۴۲]
- ↑ Stewart, I., & Oke, T. (2012). Local Climate Zones for Urban Temperature Studies. Bulletin of the American Meteorological Society, 93.[۴۳]
- ↑ - Epidemiology unit. (n.d.). https://www.epid.gov.lk/case-of-afp
- ↑ Viana, M., Benavides, J. A., Broos, A., Loayza, D. I., Niño, R., Bone, J., ... Streicker, D. (2023). Effects of culling vampire bats on the spatial spread and spillover of rabies virus. Science Advances, 9.[۴۴]
- ↑ Non communicable diseases, mental illnesses, suicides, smoking. (n.d.). In Demographic and Health Survey - 2016, Sri Lanka, Demographic and Health Survey - 2016, Sri Lanka (pp. 221–223). http://www.statistics.gov.lk/Resource/en/Health/DemographicAndHealthSurveyReport-2016-Chapter16.pdf
- ↑ Wijemunige, N., Rannan-Eliya, R. P., Herath, H. M. M., & O’Donnell, O. (2024). The prevalence and epidemiological features of ischaemic heart disease in Sri Lanka. Global Heart, 19(1), 49. https://doi.org/10.5334/gh.1330
- ↑ Cosentino, F., Grant, P., Aboyans, V., Bailey, C. J., Ceriello, A., Delgado, V., ... & Wheeler, D. (2019). 2019 ESC Guidelines on diabetes, pre-diabetes, and cardiovascular diseases developed in collaboration with the EASD. European heart journal.[۴۵]
- ↑ Rannan-Eliya, R. P., Wijemunige, N., Perera, P., Kapuge, Y., Gunawardana, N., Sigera, C., Jayatissa, R., Herath, H. M. M., Gamage, A., Weerawardena, N., Sivagnanam, I., Dalpatadu, S., Samarage, S., Samarakoon, U., Samaranayake, N., Pullenayegam, C., & Perera, B. (2023). Prevalence of diabetes and pre-diabetes in Sri Lanka: a new global hotspot–estimates from the Sri Lanka Health and Ageing Survey 2018/2019. BMJ Open Diabetes Research and Care, 11(1), e003160. https://doi.org/10.1136/bmjdrc-2022-003160
- ↑ Saeedi, P., Petersohn, I., Salpea, P., Malanda, B., Karuranga, S., Unwin, N., ... & Williams, R. (2019). Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes research and clinical practice.[۴۶]
- ↑ Studnicki, J., & Fisher, J. (2018). Recent Increases in the U.S. Maternal Mortality Rate: Disentangling Trends From Measurement Issues. Obstetrics & Gynecology.[۴۷]
- ↑ Unknown. (n.d.). Saving MotherS’ LiveS in Sri Lanka. https://www.cgdev.org/sites/default/files/archive/doc/millions/MS_case_6.pdf
- ↑ Sri Lanka Death Rate 1950-2024. (2024). Macrotrends.net. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LKA/sri-lanka/death-rate
- ↑ Cederholm, T., Jensen, G., Correia, M. I. T., Gonzalez, M. C., Fukushima, R., Higashiguchi, T., ... Compher, C. (2019). GLIM criteria for the diagnosis of malnutrition – A consensus report from the global clinical nutrition community. Journal of Cachexia, Sarcopenia and Muscle, 10, 207-217.[۴۸]
- ↑ 1 in 2 CHILDREN IN SRI LANKA ARE GOING HUNGRY. (n.d.). UNICEF Global. https://help.unicef.org/sri-lanka-hunger
- ↑ Dasgupta, S., & Robinson, E. (2022). Attributing changes in food insecurity to a changing climate. Scientific Reports, 12.[۴۹]
- ↑ Gao, P., Xie, Y., Song, C., Cheng, C., & Ye, S. (2023). Exploring detailed urban-rural development under intersecting population growth and food production scenarios: Trajectories for China’s most populous agricultural province to 2030. Journal of Geographical Sciences, 33, 222-244.[۵۰]
- ↑ Sri Lanka fertility rate 1950-2024. (n.d.). MacroTrends. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LKA/sri-lanka/fertility-rate#:~:text=The%20current%20fertility%20rate%20for,a%200.79%25%20decline%20from%202021.[۵۱]
- ↑ Brabaharan, S., Veettil, S., Kaiser, J., Rau Raja Rao, V., Wattanayingcharoenchai, R., Maharajan, M., Insin, P., Talungchit, P., Anothaisintawee, T., Thakkinstian, A., & Chaiyakunapruk, N. (2022). Association of Hormonal Contraceptive Use With Adverse Health Outcomes. JAMA Network Open, 5.[۵۲]
- ↑ Lin, P. Z., & Meissner, C. (2020). Health vs. Wealth? Public Health Policies and the Economy During Covid-19. NBER Working Paper Series.[۵۳]
- ↑ Coombs, N., Campbell, D. G., & Caringi, J. C. (2022). A qualitative study of rural healthcare providers’ views of social, cultural, and programmatic barriers to healthcare access. BMC Health Services Research, 22.[۵۴]
- ↑ Wulf, H. (2021). Developing Countries. The Structure of the Defense Industry.[۵۵]
- ↑ Liu, Y., Chen, L. L., Lv, L., & Failler, P. (2023). The impact of population aging on economic growth: a case study on China.[۵۶]
- ↑ Healthy Aging in Sri Lanka: Stay Strong, Stay Active (2024 Guide) | Nestle Health Science Sri Lanka. (2024). Nestlehealthscience.lk. https://www.nestlehealthscience.lk/blog-articles/healthy-aging-in-sri-lanka#:~:text=Ageing%20in%20Sri%20Lanka
- ↑ World Health Organization. (2024). World health statistics 2024: monitoring health for the SDGs, Sustainable Development Goals.[۵۷]
- ↑ Strihou, J. P. V. Y. d. (2015). Climate Change 2014 - Synthesis Report.[۵۸]
- ↑ Ismail, Z., Asia Dengue Voice & Action Group (ADVA), & ISNTD. (2024). Towards Zero Dengue Deaths: Innovation, Collaboration, Action in Asia. In Asia Dengue Summit Organising Committee, 7th Asia Dengue Summit 2024. https://www.asiadenguesummit.org/wp-content/uploads/7ADS-programme-book_FA1-.pdf
- ↑ Slma, W., & Lk. (n.d.). The Official E Magazine of The Sri Lanka Medical Association Economic Crisis, the way forward and the health sector in Sri Lanka. https://slma.lk/wp-content/uploads/2024/05/SLMA_April-Mag_E-Magazine-FINAL_compressed-2-1-1-1.pdf
- ↑ BUILDING A FUTURE-PROOF DIGITAL HEALTH ECOSYSTEM: A CASE STUDY OF SRI LANKA’S NATIONAL DIGITAL HEALTH BLUEPRINT Saitejaswi Cherukupalli Global Health Informatics Regenstrief Institute. (n.d.). https://ohie.org/wp-content/uploads/2024/04/DigitalHealthBluePrint_SRILANKA-2.pdf
- ↑ Joshi, P. M., Santy, S., Budhiraja, A., Bali, K., & Choudhury, M. (2020). The State and Fate of Linguistic Diversity and Inclusion in the NLP World. Annual Meeting of the Association for Computational Linguistics, 6282-6293.[۵۹]
- ↑ www.omn.am - Languages Of Sri Lanka. (2024). Www.omn.am. https://www.omn.am/About/browse/Documents/languages%20of%20sri%20lanka.pdf
- ↑ Ma, Y., Li, H., Liu, Z., & Wu, X. (2019). Research on Language Distribution Prediction Based on ARIMA Model
- ↑ Meyer, C. F. (2023). English Corpus Linguistics.[۶۰]
- ↑ countrymeters.info. (n.d.). Sri Lanka population (2024) live — Countrymeters. https://countrymeters.info/en/Sri_Lanka
- ↑ AI Model Name. (2024, September 9). Description of the image. [Image]. Retrieved from [URL if applicable].
- ↑ Lasanthika, C., Wanigasuriya, K., Hettiaratchi, U., Amarasekara, T., & Goonewardena, C. S. E. (2023). Psychometric properties of End Stage Renal Disease-Adherence Questionnaire-Sinhalese version among patients receiving haemodialysis.[۶۱]
- ↑ Srinivasan, R., Babu, A. B. K. A., Balasubramanian, P. L., & Sharma, R. (2023). Ancient science and tamil heritage: Exploring the interdisciplinary connections for research and revival.[۶۲]
- ↑ Rodrigo, A., Kuruppuarachchi, K., & Pathmeswaran, A. (2015). Validation of the Beck Depression Inventory II among the Sinhalese speaking population in Sri Lanka. Sri Lanka Journal of Psychiatry, 6, 20.[۶۳]
- ↑ Devyatkin, P. (2022). Environmental Détente: U.S.-Russia Arctic science diplomacy through political tensions. The Polar Journal, 12, 322-342.[۶۴]
- ↑ Uyangoda, J. & East-West Center. (2007). Ethnic conflict in Sri Lanka: changing dynamics. In Policy Studies (Vol. 32). East-West Center Washington. https://www.eastwestcenterwashington.org/publications
- ↑ Nazliben, K. K., Renneboog, L., & Uduwalage, E. (2024). Social diversity on corporate boards in a country torn by civil war. Journal of Business Ethics. https://doi.org/10.1007/s10551-024-05624-z
- ↑ Hamroyev, A., & Jumayeva, H. (2023). Effectiveness criteria and experimental results of designing students' creative activities in primary class mother tongue education. E3S Web of Conferences.[۶۵]
- ↑ Montes, A. N., Mears, D., & Stewart, E. A. (2020). Racial and Ethnic Divides in Privatized Punishment: Examining Disparities in Private Prison Placements. Justice Quarterly.[۶۶]
- ↑ ۱۰۵٫۰ ۱۰۵٫۱ Situational Analysis of Bilingual Education Approach (English Medium Instruction) in Sri Lankan Government and Government-Assisted Schools: Towards Informed Policy Recommendations NATIONAL EDUCATION COMMISSION 1ST FLOOR, BLOCK 5, BMICH, COLOMBO 07, SRI LANKA. (n.d.). Retrieved September 9, 2024, from https://nec.gov.lk/wp-content/uploads/2024/07/RP_GE_2024_Situational-Analysis-of-Bilingual-Education-Approach-in-Sri-Lankan-Government-and-Government-Assisted-Schools-1.pdf
- ↑ Dassanayake, N. (2024). Language Politics in Sri Lanka: Linguistic purism, cultural pluralism and identity. South Asia Research. https://doi.org/10.1177/02627280241264375
- ↑ Gaul, A. (2017). Security, Sovereignty, Patriotism—Sinhalese Nationalism and the State in Sri Lankan History Textbooks. Ethnopolitics, 16, 161-178.[۶۷]
- ↑ DeVotta, N. & Merl Storr. (2022). Standardization and ethnocracy in Sri Lanka. United Nations University World Institute for Development Economics Research. https://www.wider.unu.edu/sites/default/files/Publications/Working-paper/PDF/wp2022-86-standardization-and-ethnocracy-in-Sri-Lanka.pdf
- ↑ Sri, in. (2019). Root causes of the ethnic conflict in Sri Lanka | Tamil Guardian. Tamilguardian.com. https://www.tamilguardian.com/content/root-causes-ethnic-conflict-sri-lanka
- ↑ Thematic Country of Origin Information Report: Tamils in Sri Lanka. (2024). https://www.government.nl/binaries/government/documenten/directives/2024/06/30/thematic-country-of-origin-information-report-tamils-in-sri-lanka-june-2024/Thematic+country+of+origin+information+report+Tamils+in+Sri+Lanka+June+2024.pdf
- ↑ Sioufi, R., & Bourhis, R. (2017). Acculturation and Linguistic Tensions as Predictors of Quebec Francophone and Anglophone Desire for Internal Migration in Canada. Journal of Language and Social Psychology, 37, 136-159.[۶۸]
- ↑ Welch, D. (2020). Consumption and teleoaffective formations: Consumer culture and commercial communications. Journal of Consumer Culture, 20, 61-82.[۶۹]
- ↑ Sri Lanka to implement ‘English for All’ initiative by 2030: president. (2023, November 17). EconomyNext. https://economynext.com/sri-lanka-to-implement-english-for-all-initiative-by-2030-president-140372/[۷۰]
- ↑ Grillo, H., & Enesi, M. (2022). Impact, importance, types, and use of non-verbal communication in social relations. *Linguistics and Culture Review*.[۷۱]
- ↑ Belinskaya, E., Martsinkovskaya, T., Orestova, V., Kiseleva, E., & Kriger, E. (2020). Dynamics of sociocultural and linguistic identity in the process of socialisation in a multicultural society. Global Journal of Sociology: Current Issues.[۷۲]
- ↑ Encarta. (n.d.). Sri Lanka.
- ↑ رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)