تاریخ دوره باستان لبنان

دوران باستان لبنان - برگرفته از سایت northwindprints - قابل بازیابی از: https://www.northwindprints.com/mideast-history/lebanese-prince-damascus-man-5882345.html

تاریخ سرزمینی که امروز لبنان خوانده می‌شود با فنیقی‌ها که از نژاد سامی بودند و از بیابان‌های جزیرةالعرب به آنجا مهاجرت کردند آغاز شد. فنیقی‌ها همان کنعانی‌ها بودند که بعدها، یونانی‌ها که با آنان مراودات بازرگانی داشتند، این نام را بر آن‌ها گزاردند. فنیقی‌ها کشور شهرهای خود را در امتداد سواحل شرقی مدیترانه میان لاذقیه و عکا ایجاد کردند که بیشتر آن‌ها در مناطقی که سرزمین امروز لبنان را تشکیل می‌دهند، قرار داشت. صور، صیدا، جبیل و بیروت از کشور شهرهای فنیقی بودند. فنیقی‌ها در طول قرن‌ها سکونت در این سرزمین، به کار دریانوردی و بازرگانی مشغول بودند و کالاهایی مثل پارچه و ادویه را با دیگر ملت‌های ساکن در مدیترانه معاوضه می‌کردند و علاوه‌بر آن، کشاورزی، راهسازی و استفاده از جنگل در میان آن‌ها رایج بود. کشورشهرهای فنیقی از عمران و آبادانی بسیاری برخوردار بودند و شهر صور به لحاظ صنعت پارچه‌بافی و به ویژه دریانوردی، اهمیت اقتصادی داشت و به مدد همین شهر بود که آوازه فنیقی‌ها در سرزمین‌های دوردست نیز پیچید. عمران و آبادی فنیقیه و موقعیت آن برکرانه‌های مدیترانه اما قدرت‌های بیگانه را به آنجا کشاند. سلطه بیگانگان بر این سرزمین با آمدن مصری‌ها در دوره فراعنه سلسله دوازدهم آغاز شد. هرچند در ابتدا مقاوت‌هایی در برابر حملات آنان صورت گرفت، مهاجمان اما به تدریج شاهزادگان فنیقی را مطیع خود ساختند. در این دوره بود که فنیقی‌ها خط را اختراع کردند و از تجربه مصری‌ها به ویژه در احداث بنادر استفاده کردند. در حدود 1200 ق.م، با خروج مصری‌ها، فنیقیه دوره‌ای کوتاه از استقلال را تجربه کرد. با آغاز حملات آشوری‌ها در حدود سال 1114 ق.م، اما این استقلال مورد تهدید قرار گرفت. حملات آشوری‌ها بیش از دو قرن ادامه یافت و از سال 876 ق.م اشغال کشورشهرهای فنیقیه آغاز شد و حدود 250 سال ادامه یافت. با سقوط دولت آشوری در بین النهرین، کلدانی‌ها که جانشینان آن‌ها بودند به اشغال فنیقیه ادامه دادند. در سال 539 ق.م تمام مناطق سوریه از جمله فنیقیه تحت تصرف ایرانی‌ها درآمد‌. در دوره سیطره‌ ایرانی‌ها، فنیقیه به عنوان مرکز تجارت جهانی از شکوفایی برخوردار بود و کمبوجیه با بهره‌گیری از ناوگان فنیقی‌ها موفق به لشکرکشی به مصر و فتح آن شد.‌ دو قرن بعد با شکست ایرانی‌ها از اسکندر و تسلیم صور در سال 332 ق.م، فنیقیه به متصرفات اسکندر منضم شد. مقاومت صور در برابر حمله اسکندر، آخرین مقاومت مبتنی بر هویت ملی فنیقی‌ها بود و از آن پس سنت‌های قدیمی و فرهنگ و تمدن آنان فرو پاشید.

تاریخ باستان لبنان - برگرفته از سایت wikipedia - قابل بازیابی از: https://en.wikipedia.org/wiki/Siege_of_Baghdad

پس از مرگ اسکندر در سال 323 و تقسیم میراث عظیم او میان جانشینانش، فنیقیه به امپراطوری سلوکی پیوست. سلطه سلوکی‌ها بر فنیقیه تا ورود رومی‌ها به سوریه ادامه یافت. در دوره سلوکی، فنیقیه هرچند در اشغال بود، بازی‌های المپیک در صور رواج گرفت و کشور شهرهای فنیقی از جمله صور و صیدا نقش به‌سزایی در فلسفه و ادبیات یونانی ایفا کردند و زبان یونانی نیز در‌ این دوره به عنوان زبان مشترک رایج شد. بیروت نیز دارای مدرسه حقوق شد که از بزرگترین مدارس حقوق در سراسر امپراطوری روم بود.

با پیشروی سپاه روم در غرب آسیا که از سال 190 ق.م آغاز شده بود، قدرت سلوکی‌ها نیز رو به ضعف گزارد و با تصرف سرزمین‌های سوریه در سال 64 ق.م به فرماندهی پمپی، مرحله جدیدی از سلطه بیگانگان بر فنیقیه آغاز شد که تا قرن‌ها ادامه یافت. در سال 395م، پس از مرگ تئودوسیوس، امپراطوری روم به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد که سوریه و سرزمین امروز لبنان به امپراطوری روم شرقی (بیزانس) منضم گشت. در این دوره نیز بیشتر شهرهای فنیقی از رونق و آبادانی برخوردار بودند و به ویژه برخی از آن‌ها به عنوان مراکز فرهنگی و علمی در امپراطوری مورد توجه بودند. بیروت به دلیل وجود مدرسه حقوق که در این دوره مورد اهتمام قرارداشت، همچون گذشته از مرکزیت علمی برخوردار بود. در این دوره مسیحیت که از پیش در این سرزمین نفوذ کرده بود، به تدریج گسترش یافت و سرانجام جای بت پرستی را که قرن‌ها در آن رایج بود، گرفت. سلطه امپراطوری بیزانس بر سوریه و لبنان تا شکست نهایی سپاه بیزانس درجنگ یرموک در سال 636م و  ورود مسلمانان به‌ این سرزمین ادامه یافت.

نیز نگاه کنید به

تاریخ دوران باستان چین؛ تاریخ دوره باستان روسیه؛ تاریخ دوره باستان افغانستان؛ تاریخ دوران باستان مصر؛ تاریخ دوره باستان کوبا؛ تاریخ دوره باستان تونس؛ تاریخ دوره باستان سنگال؛ تاریخ دوره باستان سیرالئون؛ تاریخ دوره باستان قطر؛ تاریخ دوره باستان اتیوپی؛ تاریخ دوره باستان اردن؛ تاریخ دوره باستان آرژانتین؛ تاریخ دوره باستان اوکراین؛ تاریخ دوره باستان زیمبابوه؛ تاریخ دوره باستان ساحل عاج؛ تاریخ دوره باستان سودان؛ تاریخ دوره باستان سوریه؛ تاریخ دوره باستان فرانسه؛ تاریخ دوره باستان تایلند؛ تاریخ دوره باستان مالی؛ تاریخ دوره باستان گرجستان؛ تاریخ دوره باستان تاجیکستان؛ تاریخ دوره باستان قزاقستان؛ تاریخ دوره باستان سریلانکا؛ تاریخ دوره باستان ژاپن

منبع اصلی

صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ لبنان. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص. 27-30.

نویسنده مقاله

سید محمد صدر هاشمی