تاریخ دوره باستان ساحل عاج

از دانشنامه ملل

همان‌گونه که اشاره شد، وصف و تشریح تاریخ کهن این سرزمین تقریباً ناممکن است؛ مگر آنکه به افسانه‌ها دل‌ خوش کنیم و از این طریق، نشانی از گذشته بیابیم؛ بر این اساس، سخن از مردمان کوتاه‌قدی می‌شود که در دل جنگل می‌زیسته‌اند. توصیفی که از ایشان به‌‌ دست آمده، اینگونه است: پوستی متمایل به رنگ قرمز، دست‌هایی دراز و پاهایی پیچ‌خورده به‌‌ سمت عقب! البته این تصویر می‌تواند ساخته‌ و پرداخته ذهن افسانه‌پرداز بومیان منطقه باشد؛ اما آنچه مسلم است اینکه آثاری از تمدن عصر حجر در ساحل‌ عاج وجود داشته است.[۱] شاهد این مدعا ابزار و آلت سنگی، همچون تبر و یا کار بر روی سنگ‌ها و صخره‌های کناره رودها و خلیج گینه است که از حضور و شعور انسانی در این سرزمین در عهد باستان خبر می‌دهند و با پیش آمدن در تاریخ، این گمان می‌رود که از هزاره اول میلاد به این‌‌سو، زراعتگران «سنوفو» و «کولانگو»، در مرغزارهای شمالی ساکن شده‌اند؛ اما این دو قوم هیچ‌گاه قدرت یا دولت متمرکزی تشکیل نداده‌اند؛ بلکه هر یک خود حاوی گروه‌های کوچک یا قبایلی بوده‌اند با رئیسی از جنس اناث در رأس آنها که بر اساس تقدم در سن، قدرت را به‌‌دست می‌گرفته است (Ibid) و عموماً میان این گروه‌ها یا قبایل کوچک، مراوده و ارتباطی وجود نداشته، جز در مراسم خاصی مانند «پرو» (Poro) که رؤسای قبایل در آن شرکت می‌جستند و طی آن، فرد متعلق به طایفه بزرگ سنوفو، از نوجوانی به بلوغ گذر می‌نمود. کمی پس‌ از این دو قوم بزرگ که نامشان ذکر شد، اقوام «دان» (Dan) و «گورو» (Gouro)، با مهارت و جدیت کمتری در امر کشاورزی و در عوض با روحیه جنگنده‌تری در حواشی جنگل‌های متراکم ساکن می‌شوند. این دو گروه اخیر، همان ویژگی‌های دو قوم پیشین را داشته‌اند، با این تفاوت عمده که به‌ جای مادرسالاری، پدرسالاری در آنها حاکم بوده و هست.

خلاصه اینکه این دو قوم بزرگ که یکی از شمال‌ شرق و دیگری از شمال‌ غرب وارد ساحل‌ عاج شده بودند، با تفاوت‌های فرهنگی و ساختاری خود، پایه‌گذار اجتماع این سرزمین می‌گردند؛ اما در همین دوره، در جنگل‌های متراکم، چه گروه‌هایی ساکن بوده و از کجا آمده بودند؟ پاسخ به این سؤال همچنان امکان‌پذیر نیست. در آخر و پیش‌ از گذر به تاریخ جدید، یعنی زمانی که پای اروپاییان به ساحل‌ عاج باز شد، باید به اهمیت دو قوم دیگر، در شکل‌گیری هویت ساحل‌ عاج اشاره کنیم: «اودینه» (Odiné) و «کنگ» (Kong). این دو گروه اخیر، به‌ لحاظ سیاسی، از سازمان‌دهی بیشتری نسبت به گروه‌های دیگر برخوردار بوده‌اند و از این‌رو، مطالعه سیر ورود و استقرارشان در ساحل‌ عاج، آسان‌تر است. همچنین این دو، از نخستین گروه‌هایی بوده‌اند که با اروپا وارد رابطه شده‌اند. به‌ لحاظ تاریخی، ریشه در اقوام شمالی دارند؛ از سمت شمال غنای امروزی، از اواخر سده‌ 15 میلادی، دسته‌ دسته به‌ سوی این سرزمین رهسپار گشته، در حاشیه‌ جنگل‌های شرقی و جنوب‌شرقی ساکن شده‌اند؛ سپس هم‌زمان با ظهور اروپاییان در این سرزمین، این قبایل و اقوام، از سمت شرق و جنوب‌ شرقی به‌‌ سمت غرب عزیمت کرده‌اند.[۲]

نیز نگاه کنید به

تاریخ دوران باستان چین؛ تاریخ دوره باستان روسیه؛ تاریخ دوره باستان افغانستان؛ تاریخ دوران باستان مصر؛ تاریخ دوره باستان لبنان؛ تاریخ دوره باستان کوبا؛ تاریخ دوره باستان تونس؛ تاریخ دوره باستان سنگال؛ تاریخ دوره باستان سیرالئون؛ تاریخ دوره باستان قطر؛ تاریخ دوره باستان اتیوپی؛ تاریخ دوره باستان اردن؛ تاریخ دوره باستان آرژانتین؛ تاریخ دوره باستان اوکراین؛ تاریخ دوره باستان زیمبابوه؛ تاریخ دوره باستان سودان؛ تاریخ دوره باستان سوریه؛ تاریخ دوره باستان فرانسه؛ تاریخ دوره باستان تایلند؛ تاریخ دوره باستان مالی؛ تاریخ دوره باستان گرجستان؛ تاریخ دوره باستان تاجیکستان؛ تاریخ دوره باستان قزاقستان؛ تاریخ دوره باستان سریلانکا

کتابشناسی

  1. Rougerie, G. (1972). d’ivoire, Ed. PUF, Collection «Que sais-je?», Paris.p.77.
  2. حسینی، روح الله، خان آبادی، سعید(1400). جامعه و فرهنگ ساحل‌ عاج. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی،ص.36-38.