جغرافیای انسانی اسپانیا: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).)
 
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
جمعیت وتراکم جمعیتی
[[اسپانیا]]، به‌عنوان یکی از کشورهای جنوب غربی اروپا، نقش‌برجسته‌ای در تاریخ، فرهنگ و اقتصاد منطقه دارد. جغرافیای انسانی این کشور به دلیل تاریخ پیچیده و تحولات اجتماعی متنوع آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. بررسی جغرافیای انسانی [[اسپانیا]] به ما این امکان را می‌دهد تا الگوهای جمعیتی، ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، و تحولات فرهنگی این کشور را بهتر درک کنیم. [[اسپانیا]]، با جمعیت بیش از ۴۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا است. اما ساختار جمعیتی آن تحت‌تأثیر عواملی همچون کاهش نرخ زادوولد، افزایش مهاجرت و تغییرات جمعیتی قرار دارد که به چالش‌هایی مانند پیرشدن جمعیت و مشکلات مربوط به مهاجرت منجر شده است.


بر طبق گزارش مرکز ملی آمار اسپانیا، جمعیت این کشور در سال 2011 برابر با 47.190.493 نفر بوده و پیش بینی می شود از سال 2011 تا 2020 با تولد 4.4 میلیون نوزاد شاهد کاهش %7/4 باشیم؛ با ادامه شیب نزولی زاد و ولد که از سال 2009 آغاز گشته و افزایش مرگ و میر، جمعیت این کشور در سال  2020 به 45.585.574 کاهش خواهد یافت. [[اسپانیا]] بیست و هفتمین کشور پرجمعیت دنیا و پنجمین کشور پر جمعیت اروپا محسوب می شود، جمعیت اسپانیا در طول قرن بیستم به بیش ازدو برابر افزایش یافته است.[1]
=== [[ساختار هرم جمعیتی اسپانیا|ساختار هرم جمعیتی]] ===
ساختار هرم جمعیتی [[اسپانیا]] نشان‌دهنده ترکیب سنی و جنسی جمعیت است و تحولات جمعیتی این کشور را در طول زمان آشکار می‌کند. این ساختار بر الگوهای اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی تأثیرات زیادی دارد.


تراکم جمعیت 38/93 نفر در هر کیلومتر مربع میباشد[2] که این میزان تراکم نسبت به سایر کشورهای اروپای غربی  بسیار پایین است. غالب جمعیت اسپانیا به غیر از مادرید که در مرکز اسپانیا واقع است، درحاشیه های ساحلی این کشور متمرکزند، این موضوع سبب پراکندگیجمعیت درسطح کشور شده و مشکلاتی را در تأمین نیروی کار، توسعه ی شهرها وفراهم آوردن تسهیلات به وجود آورده است.[3]
'''''o آمار فعلی جمعیت:'''''
{| class="wikitable"
|'''km² تراکم  جمعیت'''
|'''درصد'''
|'''جمعیت'''
|'''نام'''
|'''شماره'''
|-
|'''43/96'''
|%79/17
|8.424.102
|'''آندلس'''  


|''1''
بر اساس آمار سال ۲۰۲۴، جمعیت [[اسپانیا]] حدود ۴۷.۵ میلیون نفر است. توزیع جمعیتی از نظر سنی نشان می‌دهد که حدود ۱۵ درصد از جمعیت زیر ۱۵ سال سن دارند، ۶۵ درصد در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال قرار دارند، و ۲۰ درصد از جمعیت بالای ۶۵ سال هستند. در مقایسه با سرشماری سال ۲۰۱۴، نسبت جمعیت بالای ۶۵ سال از ۱۷ درصد به ۲۰ درصد افزایش‌یافته که نشان از پیرشدن جمعیت دارد.
|-
|'''69/233'''
|%98/15
|7.539.618
|'''کاتالان'''


|''2''
'''''o توزیع جمعیت بر اساس جنسیت و گروه‌های سنی:'''''
|-
|'''88/805'''
|%73/13
|6.489.680
|'''مادرید'''  


|''3''
در سال ۲۰۲۴، تعداد زنان بیشتر از مردان است و نسبت جنسیتی تقریباً ۹۶ مرد به‌ازای هر ۱۰۰ زن است. هرم جمعیتی [[اسپانیا]] نشان‌دهنده افزایش جمعیت میان‌سال و سالمند است که بر سیستم‌های بازنشستگی و بهداشت تأثیرات اقتصادی جدی خواهد داشت. در مقایسه با سال ۲۰۱۴، تعداد افراد بالای ۶۵ سال افزایش‌یافته و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، این گروه سنی حدود ۲۵ درصد از کل جمعیت را تشکیل دهد.
|-
|'''28/219'''
|%86/10
|5.117.190
|'''والنسیا'''


|''4''
'''''o تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:'''''
|-
|'''57/94'''
|%96/5
|2.795.422
|'''گالیسیا'''  


|''5''
با پیرشدن جمعیت، سیستم‌های تأمین اجتماعی و بازنشستگی تحت‌فشار بیشتری قرار خواهند گرفت. کاهش تعداد افراد جوان فعال در بازار کار به معنای کاهش توان اقتصادی و افزایش نیاز به خدمات بهداشتی و بازنشستگی است. همچنین، کاهش نرخ زادوولد به چالش‌های بلندمدت اقتصادی و اجتماعی منجر شده و دولت را مجبور به اصلاح سیاست‌های جمعیتی کرده است.
|-
|'''12/27'''
|%44/5
|2.558.463
|'''کاستیا و لئون'''


|''6''
=== [[ویژگی های جمعیتی اسپانیا|ویژگی های جمعیتی]] ===
|-
ویژگی‌های جمعیتی [[اسپانیا]] شامل ترکیب قومی، زبانی، الگوهای مهاجرت و سطح تحصیلات است که به‌شدت تحت‌تأثیر تاریخ، سیاست‌های مهاجرتی و تحولات اجتماعی قرار دارد.
|'''09/301'''
|%64/4
|2.184.606
|'''باسک'''


|''7''
'''''oترکیب قومی و زبانی:'''''
|-
|'''00/284'''
|%50/4
|2.126.769
|'''جزایر قناری'''  


|''8''
[[اسپانیا]] به دلیل تاریخچه طولانی از تنوع قومی، ترکیب جمعیتی متنوعی دارد. جمعیت اصلی [[اسپانیا]] از قومیت‌های کاستیلیایی، کاتالونیایی، گالیسیایی و باسکی تشکیل شده است. علاوه بر این، مهاجرت‌های بین‌المللی به‌ویژه از آمریکای لاتین، آفریقا و اروپا بر تنوع قومی و فرهنگی [[اسپانیا]] افزوده است. زبان رسمی کشور [[اسپانیا]]یی (کاستیانو) است، اما زبان‌های دیگری همچون کاتالان، گالیسیایی و باسکی نیز در مناطق مختلف صحبت می‌شوند.
|-
|'''38/26'''
|%46/4
|2.115.334
|'''کاستیا لا مانچا'''


|''9''
'''''o الگوهای مهاجرت:'''''
|-
| '''07/129'''
|%11/3
|1.470.069
|'''مورسیا'''  


|''10''
در دهه‌های اخیر، [[اسپانیا]] شاهد افزایش مهاجرت‌های بین‌المللی بوده است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۲ درصد از جمعیت [[اسپانیا]] را مهاجران تشکیل می‌دهند. این رقم در مقایسه با ۸ درصد در سال ۲۰۱۴ افزایش قابل‌توجهی داشته است. مهاجران عمدتاً از آمریکای لاتین، آفریقا و اروپای شرقی به [[اسپانیا]] آمده‌اند که به دلیل سیاست‌های مهاجرتی بازتر و فرصت‌های اقتصادی بهتر بوده است.
|-
|'''19/28'''
|%87/2
|1.346.293
|'''آراگون'''


|''11''
'''''o سطح تحصیلات و سواد:'''''
|-
|'''39/221'''
|%35/2
|1.113.114
|'''جزایر بالِئار'''  


|''12''
[[اسپانیا]] یکی از بالاترین نرخ‌های سواد در اتحادیه اروپا را دارد. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۹۸ درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال در [[اسپانیا]] باسواد هستند. همچنین، حدود ۴۰ درصد از جوانان بین ۲۵ تا ۳۴ سال دارای تحصیلات عالی هستند که نشان‌دهنده توجه دولت به توسعه آموزش عالی و ارتقای سطح تحصیلات است.
|-
|'''55/26'''
|%35/2
|1.109.367
|'''اکستِرِمادورا'''


|13
'''''o وضعیت بهداشت و امید به زندگی:'''''
|-
|'''24/102'''
|%31/2
|1.081.487
|'''آستوریاس'''  


|14
امید به زندگی در [[اسپانیا]] یکی از بالاترین‌ها در جهان است. در سال ۲۰۲۴، متوسط امید به زندگی برای مردان ۸۱ سال و برای زنان ۸۶ سال است. این ارقام در مقایسه با سال ۲۰۱۴ حدود یک سال افزایش‌یافته است که نشان‌دهنده بهبود وضعیت بهداشت و دسترسی بهتر به خدمات درمانی است.
|-
|'''21/61'''
|%35/1
|642.051
|'''ناوارا'''


|15
'''''o الگوهای ازدواج و طلاق:'''''
|-
|'''24/111'''
|%26/1
|593.121
|'''کانتابریا'''  


|16
در سال ۲۰۲۴، نرخ ازدواج حدود ۳.۵ ازدواج به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت است که نسبت به دهه‌های قبل کاهش‌یافته است. نرخ طلاق نیز به طور پیوسته در حال افزایش است و در حال حاضر حدود ۲.۱ طلاق به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است. این تغییرات نشان‌دهنده تحولات اجتماعی و تغییرات فرهنگی در نگرش به ازدواج و زندگی خانوادگی است.
|-
|'''78/63'''
|%69/0
|322.955
|'''لاریوخا'''


|17
=== [[رشد جمعیت در اسپانیا|رشد جمعیت]] ===
|-
رشد جمعیت [[اسپانیا]] در سال‌های اخیر تحت‌تأثیر عواملی همچون کاهش نرخ زادوولد، افزایش مهاجرت و تغییرات جمعیتی قرار گرفته است. این بخش به بررسی نرخ رشد جمعیت، عوامل مؤثر بر آن، و پیش‌بینی‌های آینده خواهد پرداخت.
|'''53/4240'''
|%17/0
|82.376
|'''سِئوتا'''


|18
'''''o نرخ رشد جمعیت فعلی و روندهای گذشته:'''''
|-
|'''72/6082'''
|%16/0
|78.476
|'''ملیا'''  


|19
بر اساس آمار سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت [[اسپانیا]] در حدود ۰.۱ درصد در سال است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۴ این نرخ ۰.۳ درصد بود. کاهش نرخ زادوولد و افزایش مرگ‌ومیر به دلیل پیر شدن جمعیت از عوامل اصلی کاهش رشد جمعیت به شمار می‌روند. در مقایسه با دهه‌های گذشته، [[اسپانیا]] از یک رشد جمعیتی پایدار به سمت رشد بسیار کم یا حتی کاهش جمعیت در برخی مناطق پیش رفته است.
|-
|'''38/93'''
|%100
|47.190.493
|'''کل'''
|
|}


'''''o عوامل مؤثر بر رشد جمعیت:'''''


'''منبع: نهاد ملی آمار اسپانیا 2011'''
-نرخ زادوولد: در سال ۲۰۲۴، نرخ زادوولد در [[اسپانیا]] حدود ۱.۳ فرزند به‌ازای هر زن است که کمتر از میانگین نرخ زادوولد در اتحادیه اروپا (۱.۵) است. این نرخ در دهه‌های اخیر به طور پیوسته کاهش‌یافته و یکی از دلایل اصلی کاهش رشد جمعیت است.


'''نژاد'''
-مرگ‌ومیر: نرخ مرگ‌ومیر در سال ۲۰۲۴ در حدود ۹.۳ در هر ۱۰۰۰ نفر است که نسبت به سال ۲۰۱۴ (۸.۵ در هر ۱۰۰۰ نفر) افزایش‌یافته است. افزایش نرخ مرگ‌ومیر عمدتاً به دلیل پیرشدن جمعیت است.


'''نژاد'''
-مهاجرت: مهاجرت همچنان به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر رشد جمعیت [[اسپانیا]] باقی‌مانده است. درحالی‌که مهاجرت‌های بین‌المللی به افزایش جمعیت کمک می‌کند، مهاجرت‌های داخلی، به‌خصوص از مناطق روستایی به شهرها، منجر به کاهش جمعیت در برخی مناطق کم‌جمعیت کشور شده است.


اسپانیا در جنوب غربی اروپا و شمال قاره آفریقا قرار گرفته است، این موقعیتِ استراتژیک موجب آن شده است که این منطقه محل عبور اقوام مختلفی در طول تاریخ  باشد. تارتسوس[1] ، ایبرها[2]، قوم باسک[3]، کارتاژها[4] و فینیقی ها[5] از جمله بخشی از عوامل تأثیر گذار بر تاریخ، زبان و نژاد اسپانیا هستند که با سکونت و عبور خود از شبه جزیره ایبری بخشی از تاریخ باستان این کشور را رقم زده اند. در اوایل قرن پنجم پس از میلاد با شکست رومی ها بوسیله قوم بیسی گُدُس [6] ، این قوم شهر تولدو را پایتخت خود قرار داد، آنها  در ابتدا از آمیختن با ساکنین اسپانیا پرهیزمی کردند، زیرا ازدواج با نژاد دیگری غیر از نژاد بیسیگود برای آنها ممنوع بود، اما پس از مدتی این رفتار خود را ترک کردند، پس از گذر چند قرن عرب ها در سال  711 بعد از میلاد به اسپانیا حمله کردند و پس از تصرف، شهر کُردُبا را پایتخت خود قرار دادند. از آنجایی که اعراب به همراه خود زنان را نیاورده بودند این مسئله موجب آن شد تا با زنان اسپانیایی ازدواج کنند و اینگونه بر نژاد اسپانیایی تأثیر گذاشتند. در بین مسلمانانی که به اسپانیا نقل مکان کرده بودند، برخی از اعراب و برخی از نژاد بربر بودند. اعراب به مدت هشت قرن در این سرزمین اقامت داشتند تا آنکه پادشاه کاتولیکِ اسپانیا در سده پانزدهم با برقراری حاکمیت بر گرانادا و خارج کردن اعراب، یکپارچگی را به اسپانیا بازگرداند.[7]
'''''o سیاست‌های جمعیتی دولت و تأثیر آنها:'''''


'''میزان رشدِ جمعیت و مرگ و میر'''
دولت [[اسپانیا]] در تلاش برای مقابله با کاهش رشد جمعیت، سیاست‌های حمایتی مختلفی از جمله تشویق به افزایش زادوولد و جذب مهاجران اتخاذ کرده است. این سیاست‌ها شامل افزایش مرخصی‌های زایمان، تسهیلات مالیاتی برای خانواده‌های چند فرزند و تسهیل قوانین مهاجرتی است. بااین‌حال، تأثیر این سیاست‌ها تا حدی محدود بوده و نیاز به اصلاحات بیشتری وجود دارد.


نرخ رشد جمعیت در سال 2011 در اسپانیا برابر با %65/0 بوده است، اسپانیا با این نرخ پایین رشد در دنیا در رتبه ی یکصد و چهل و دوم قرار دارد .نرخ زاد و ولد در این کشور 4/10 به ازای هر 1000 نفر می باشد، این نرخ در اسپانیا که نشانگر تعداد کودکانی است که زنان به طور متوسط در طول عمر خود به دنیا می آورند بسیار پایین بوده و این کشور را در رتبه ی یکصد و هشتاد و دوم که از آخرین رتبه های جهانی به شمار می رود قرار داده است.[8]
'''''o پیش‌بینی‌های رشد جمعیت و چالش‌های آینده:'''''


در ربع آخر قرن بیستم ما شاهد سقوط نرخ زاد و ولد در اسپانیا بودیم که از دلایل عمده ی آن آزاد شدن سقط جنین در سال 1970 را می توان نام برد، چرا که بسیاری از زنان علاقه ای به داشتن فرزندان بیشتر نداشته یا اصلاً صاحب فرزند نشدند. از اواخر دهه ی نود کم کم نرخ زاد و ولد رو به افزایش گذاشته اما با این حال این افزایش بسیار کُند بوده است.[9] در سال  2010 میزان تولد 485.252 نوزاد بوده است، این میزان %7/1 کمتر از سال گذشته می باشد، در نیمسال اول سال 2011 میزان تولد 230.537 گزارش شده است، که در مقایسه با همین دوره از سال 2010، %1/1 کاهش را نشان می دهد. پایین ترین نرخ زاد و ولد از ماه ژوئيه 2010 تا ژوئن 2011 در ایالت های آستوریاس(43/7)، گالیسیا (02/8)، کاستیا و لئون (13/8) می باشد. مهمترین عامل در پایین بودن این نرخ، فقدان سیستمی نظام مند در خصوص تشکیل خانواده در میان اقشار متوسط و تحصیل کرده ی کشور است. نرخ مرگ و میر در این کشور برابر است با 88/8 نفر به ازای هر 1000 نفر که این میزانِ مرگ و میر اسپانیا را در رتبه ی هفتاد و یکم  دنیا قرار می دهد.[10]
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که اگر روندهای کنونی ادامه یابد، تا سال ۲۰۵۰ جمعیت [[اسپانیا]] ممکن است به کمتر از ۴۵ میلیون نفر برسد. چالش اصلی پیرشدن جمعیت است که منجر به کاهش نیروی کار و افزایش فشار بر سیستم‌های بازنشستگی و بهداشت خواهد شد. همچنین، مناطق روستایی با کاهش شدید جمعیت مواجه خواهند بود که نیازمند توجه ویژه دولت به توسعه پایدار این مناطق است.
{| class="wikitable"
|'''شاخص  باروری'''
|'''نرخ  زاد و ولد'''
|'''تولد'''
|'''سال'''
|-
|'''80/2'''
|74/18
|676.718
|1976
|-
|'''03/2'''
|11/14
|532.601
|1981
|-
|'''56/1'''
|37/11
|438.303
|1986
|-
|'''36/1'''
|32/10
|401.073
|1990
|-
|'''17/1'''
|23/9
|363.467
|1995
|-
|'''23/1'''
|85/9
|396.626
|2000
|-
|'''24/1'''
|95/9
|405.313
|2001
|-
|'''26/1'''
|11/10
|417.688
|2002
|-
|'''31/1'''
|49/10
|440.531
|2003
|-
|'''32/1'''
|61/10
|453.176
|2004
|-
|'''34/1'''
|71/10
|464.811
|2005
|-
|'''38/1'''
|92/10
|481.295
|2006
|-
|'''39/1'''
|94/10
|491.138
|2007
|-
|'''46/1'''
|37/11
|518.503
|2008
|-
|'''39/1'''
|75/10
|493.717
|2009
|-
|'''38/1'''
|53/10
|485.252
|2010
|-
|'''38/1'''
|46/10
|482.702
|از ماه ژوئيه 2010 تا ژوئن 2011
|}


=== [[پراکندگی جمعیت در اسپانیا|پراکندگی جمعیت]] ===
پراکندگی جمعیت در [[اسپانیا]] به‌شدت نامتوازن است و تحت‌تأثیر عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی قرار دارد. این بخش به بررسی الگوهای توزیع جمعیت در سراسر کشور و چالش‌های ناشی از این پراکندگی خواهد پرداخت.


شاخص باروری و نرخ زاد و ولد به ازای هر هزار نفر
'''''o الگوهای توزیع جمعیت:'''''


منبع: نهاد ملی آمار اسپانیا
جمعیت [[اسپانیا]] به طور عمده در مناطق شهری و ساحلی متمرکز است. حدود ۸۰ درصد از جمعیت در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که مناطق روستایی و کوهستانی به‌شدت کم‌جمعیت هستند. در سال ۲۰۲۴، جمعیت در مادرید، بارسلونا و سواحل مدیترانه‌ای بیشترین تمرکز را دارد. به‌عنوان‌مثال، مادرید و منطقه اطراف آن حدود ۶.۷ میلیون نفر جمعیت دارد، درحالی‌که مناطق داخلی و شمال غربی کشور، مانند کاستیلیا - لئون، با کاهش شدید جمعیت مواجه هستند.


{| class="wikitable"
'''''o عوامل مؤثر بر پراکندگی جمعیت:'''''
|'''سال'''
|'''میزان  جمعیت'''
|-
|'''1595'''
|'''8.206.791'''
|-
|'''1769'''
|'''9.159.999'''
|-
|'''1787'''
|'''10.268.150'''
|-
|'''1797'''
|'''10.541.221'''
|-
|'''1833'''
|'''12.286.941'''
|-
|'''1846'''
|'''12.162.872'''
|-
|'''1857'''
|'''15.464.340'''
|-
|'''1877'''
|'''16.622.175'''
|-
|'''1887'''
|'''17.549.608'''
|-
|'''1900'''
|'''18.616.630'''
|-
|'''1910'''
|'''19.990.669'''
|-
|'''1920'''
|'''21.388.551'''
|-
|'''1930'''
|'''23.677.095'''
|-
|'''1940'''
|'''26.014.278'''
|-
|'''1950'''
|'''28.117.873'''
|-
|'''1960'''
|'''30.582.936'''
|-
|'''1970'''
|'''33.956.047'''
|-
|'''1981'''
|'''37.742.561'''
|-
|'''1991'''
|'''39.433.942'''
|-
|'''2001'''
|'''40.499.791'''
|-
|'''2006'''
|'''44.708.964'''
|-
|'''2007'''
|'''45.200.737'''
|-
|'''2008'''
|'''46.063.511'''
|-
|'''2009'''
|'''46.745.807'''
|-
|'''2010'''
|'''47.021.031'''
|-
|'''2011'''
|'''47.190.493'''
|}


عوامل جغرافیایی: مناطق کوهستانی و داخلی [[اسپانیا]] به دلیل شرایط جغرافیایی سخت، جذابیت کمتری برای زندگی دارند. از طرف دیگر، مناطق ساحلی و دشت‌های مرکزی به دلیل دسترسی به منابع طبیعی و زیرساخت‌های بهتر، پرجمعیت‌تر هستند.


عوامل اقتصادی: تمرکز صنعتی و خدماتی در شهرهای بزرگ، مانند مادرید و بارسلونا، منجر به جذب جمعیت به این مناطق شده است. در مقابل، مناطق کشاورزی و روستایی با کاهش فرصت‌های شغلی و مهاجرت‌های داخلی مواجه هستند.


عوامل تاریخی: تاریخچه مهاجرت داخلی در [[اسپانیا]] نیز نقش مهمی در توزیع جمعیت ایفا کرده است. از دهه ۱۹۵۰ به بعد، مهاجرت گسترده از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ به دلیل توسعه صنعتی صورت‌گرفته است که همچنان بر توزیع جمعیت تأثیرگذار است.


'''''oچالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت:'''''


'''رشد جمعیت در اسپانیا''' (منبع: نهاد ملی آمار اسپانیا 2011)
پراکندگی نامتوازن جمعیت در [[اسپانیا]] چالش‌های مختلفی را به همراه دارد. ازیک‌طرف، مناطق پرجمعیت شهری با مشکلاتی مانند ازدحام جمعیت، آلودگی و ترافیک مواجه هستند. از طرف دیگر، مناطق کم‌جمعیت روستایی با کمبود خدمات، کاهش فرصت‌های شغلی و پیری جمعیت روبرو هستند. دولت [[اسپانیا]] به‌منظور مقابله با این چالش‌ها، سیاست‌هایی برای توسعه مناطق روستایی و کاهش تراکم در شهرهای بزرگ اتخاذ کرده است.


مهاجرت
=== [[شهرنشینی و روستانشینی در اسپانیا|شهرنشینی و روستانشینی]] ===
روند شهرنشینی در [[اسپانیا]] در دهه‌های اخیر به‌شدت افزایش‌یافته است. این بخش به بررسی روندهای شهرنشینی و چالش‌های ناشی از آن، وضعیت روستاها و سیاست‌های دولت در این زمینه خواهد پرداخت.


در دهه 90 با پیوستن اسپانیا به اتحادیه ی اروپا و شکوفایی و رشد بالای اقتصادی شرایط به گونه ای رقم خورد که این کشور خود به مقصدی مناسب برای مهاجرت تبدیل شد. به گزارش دولت اسپانیا تا ژانویه ی 2011 تعداد 5.730.667 شهروند خارجی در این کشور زندگی میکنند، 860.000 رومانیایی، 760.000 مراکشی،390.000 اکوادری، 359.076 بریتانیایی، 300.000 کلمبیایی، 195.842 آلمانی و166.000 چینی بیشترین ملیتهایی هستند که شهروندان خارجی مقیم اسپانیا را تشکیل می دهند. عمده ی این مهاجرین جوانانی هستند که برای کار در بخش های کشاورزی، ساختمانی و معدنی در آلمریا، مورسیا، بارسلونا، مادرید، گالیسیا، باسک، آستورئاس، لئون و والنسیا به این کشور آمده اند. اغلب مهاجرین از کشورهای رومانی، روسیه، مجارستان، لهستان، اِکوادر، کلمبیا، آرژانتین، برزیل، ونزوئلا، مکزیک، پرو، مراکش، الجزایر، [[ساحل عاج]] و [[چین]] به این کشورمهاجرت می کنند. دسته دیگر مهاجران بازنشستگان و افراد سال خورده ای هستند که برای استراحت وسپری کردن سال های پایانی عمر خویش به اسپانیا می آیند. از جمله ایالت هایی که در سال های اخیر پذیرای بیشترین مهاجر بودند می توان کاتالونیا، مادرید، والنسیا، باسک، مورسیا، لا ریوخا، ناوارا و کاستیا لا مانچا را نام برد.
'''''oنسبت جمعیت شهری به روستایی:'''''


طبق گزارش سال 2011 مرکز ملی آمار اسپانیا، 580.850  نفراسپانیایی برای اقامت در دیگر کشورها، سرزمین خود را ترک کرده اند، پیش بینی می شود که در سال 2020 این رقم به 512.618 نفر کاهش یابد.[1]
در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۰ درصد از جمعیت [[اسپانیا]] در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که تنها ۲۰ درصد در مناطق روستایی سکونت دارند. این نسبت در سال ۲۰۱۴ تقریباً ۷۵ به ۲۵ بود که نشان‌دهنده افزایش روند شهرنشینی در دهه گذشته است. شهرهای بزرگ همچنان مراکز اصلی جذب جمعیت هستند، درحالی‌که روستاها به‌ویژه در مناطق داخلی با کاهش جمعیت مواجه هستند.


'''''oالگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها:'''''


شهرنشینی در [[اسپانیا]] به طور عمده در کلان‌شهرهایی مانند مادرید، بارسلونا و والنسیا متمرکز است. این شهرها با رشد سریع اقتصادی، توسعه زیرساخت‌ها و افزایش مهاجرت‌های داخلی و بین‌المللی روبرو هستند. به‌عنوان‌مثال، جمعیت مادرید در سال ۲۰۲۴ حدود ۶.۷ میلیون نفر است که نسبت به سال ۲۰۱۴ رشد قابل‌توجهی داشته است.


'''درصد رشد اتباع خارجی در اسپانیا'''
'''''oچالش‌های شهرنشینی:'''''


منبع: نهاد ملی آمار اسپانیا
شهرنشینی سریع [[اسپانیا]] با چالش‌های متعددی مواجه است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به افزایش حاشیه‌نشینی، آلودگی هوا، ترافیک شدید و مشکلات مربوط به زیرساخت‌های شهری اشاره کرد. حاشیه‌نشینی در اطراف کلان‌شهرها به دلیل افزایش قیمت مسکن و عدم دسترسی به خدمات کافی به یکی از مشکلات عمده تبدیل شده است.


شهرنشینی و روستانشینی
'''''oوضعیت مناطق روستایی و چالش‌های آنها:'''''


اسپانیا دارای جامعه ای شهرنشین است، %78 از اسپانیایی ها در داخل شهرها زندگی می کنند که از این لحاظ پنجاه و هفتمین کشور در جهان محسوب می شود.درپی بحرانهای اقتصادی دهه ی هفتاد و هشتاد میلادی جمعیت روستانشین برای یافتن شغل ورفع نیازهای [[مالی]] به شهرها سرازیر شدند، این مسئله از آن زمان تا به امروز سبب کاهش چشمگیر جمعیت روستاها شده و در حال حاضر عاملی خطر آفرین برای سلامت اقتصادی، تولیدی، اجتماعی و فرهنگی این کشور به شمار می رود.
مناطق روستایی [[اسپانیا]] به‌ویژه در شمال غربی و مرکزی کشور با کاهش شدید جمعیت و پیری جمعیت مواجه هستند. بسیاری از این مناطق از کمبود خدمات عمومی، زیرساخت‌های ضعیف و کاهش فرصت‌های شغلی رنج می‌برند. به‌عنوان‌مثال، مناطق کوهستانی و کشاورزی کاستیلیا - لئون با کاهش جمعیت ۲۰ درصدی در دهه گذشته مواجه شده‌اند.


رشد جمعیت در سالهای اخیر نیز نتوانسته این نقیصه را بر طرف کند، چرا که این رشد در مناطق عمدتاً شهری صورت گرفته و هنوز روستاها از جمعیت کافی برخوردار نیستند. پرطرفدارترین مناطق در اسپانیا برای زندگی، نواحی آندالس، کاتالونیا، مادرید، باسک و والنسیا می باشد که از مراکز صنعتی و ثروتمند این کشور به شمار می آیند.[2]
'''''oسیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی:'''''


'''ساختار جمعیت'''
دولت [[اسپانیا]] برای مقابله با مشکلات شهرنشینی و روستانشینی، سیاست‌های متعددی را اجرا کرده است. این سیاست‌ها شامل توسعه زیرساخت‌های روستایی، افزایش خدمات بهداشتی و آموزشی در مناطق روستایی، و بهبود حمل و نقل عمومی در مناطق شهری است. همچنین، برنامه‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاری در مناطق روستایی به‌منظور ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و کاهش مهاجرت داخلی به شهرها اجرا شده است.


در سال 2010 میلادی %6/50 از جمعیت اسپانیا را زنان و %4/49 را مردان تشکیل داده اند، بیشتر مردم اسپانیا افراد 30 تا55 ساله هستند.میانگین سن مردان3/39 سال ، میانگین سن زنان 9/41 سال و میانگین سن جامعه 5/40 سال می باشد، به این ترتیب اسپانیا بیست و هشتمین کشور مسن دنیا به شمار میرود.
نویسنده : نرگس شکوری


امید به زندگی در میان مردان8/78 سال و در بین زنان 8/84 سال می باشد، این میزان امید به زندگی در میان مردان و زنانِ اسپانیایی، این کشور را در سطح دنیا به ترتیب در رتبه های بیست و چهارم ویازدهم قرار داده است، این موضوع علاوه بر اینکه حکایت از استاندارد بالای زندگی دارد بیانگر این واقعیت است که در اسپانیا جمعیت زنانِ سالمند از مردان بیشتر است.
== نیز نگاه کنید به ==
[[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]


نرخ پایین تولد و بالا رفتن سنِ مرگ و میر زنگ خطری است برای دولت اسپانیا تا تدابیر لازم را جهت مقابله با این معضل در پیش گیرد، چرا که به سبب تعداد تولد پایین از جمعیت جوانان کاسته شده وبا توجه به آمار مرگ و میر پایین بر تعداد سالمندان افزوده می شود.[1]
== کتابشناسی ==
 
<references />
{| class="wikitable"
[[رده:جغرافیای انسانی]]
|
|'''هر دو جنسیت'''
|'''مرد'''
|'''زن'''
|-
|'''کل'''
|47.021.031
|23.226.185
|23.794.846
|-
|'''4-0'''
|2.463.563
|1.269.480
|1.194.083
|-
|'''9-5'''
|2.314.437
|1.188.369
|1.126.068
|-
|'''14-10'''
|2.158.340
|1.108.827
|1.049.513
|-
|'''19-15'''
|2.303.428
|1.185.770
|1.117.658
|-
|'''24-20'''
|2.695.223
|1.371.030
|1.324.193
|-
|'''29-25'''
|3.444.435
|1.758.840
|1.685.595
|-
|'''34-30'''
|4.143.573
|2.140.960
|2.002.613
|-
|'''39-35'''
|4.046.119
|2.089.076
|1.957.043
|-
|'''44-40'''
|3.819.461
|1.947.712
|1.871.749
|-
|'''49-45'''
|3.523.150
|1.773.465
|1.749.685
|-
|'''54-50'''
|3.088.530
|1.536.718
|1.551.812
|-
|'''59-55'''
|2.611.876
|1.285.336
|1.326.540
|-
|'''64-60'''
|2.477.732
|1.197.171
|1.280.561
|-
|'''69-65'''
|2.105.634
|1.000.448
|1.105.186
|-
|'''74-70'''
|1.763.966
|800.240
|963.726
|-
|'''79-75'''
|1.758.358
|754.755
|1.003.603
|-
|'''84-80'''
|1.259.560
|489.865
|769.695
|-
|'''85 به بالا'''
|1.043.646
|328.123
|715.523
|}
 
 
'''آمار جمعیت اسپانیا بر اساس سن و تفکیک جنسیتی در سال 2010'''
 
'''منبع: نهاد ملی آمار اسپانیا'''
 
{| class="wikitable"
| colspan="3" |'''اميد  زندگي برآورد شده (سال)'''
 
| rowspan="2" |
 
'''سال'''
|-
|'''(مرد و زن)'''
|'''زن'''
|'''مرد'''
|-
|'''08/77'''
|67/80
|50/73
|1991
|-
|'''09/78'''
|70/81
|51/74
|1995
|-
|'''34/79'''
|73/82
|94/75
|2000
|-
|'''69/79'''
|07/83
|30/76
|2001
|-
|'''77/79'''
|14/83
|40/76
|2002
|-
|'''71/79'''
|99/82
|42/76
|2003
|-
|'''30/80'''
|60/83
|00/77
|2004
|-
|'''29/80'''
|55/83
|03/77
|2005
|-
|'''95/80'''
|16/84
|72/77
|2006
|-
|'''94/80'''
|11/84
|77/77
|2007
|-
|'''24/81'''
|27/84
|17/78
|2008
|-
|'''58/81'''
|56/84
|55/78
|2009
|-
|'''95/81'''
|91/84
|94/78
|2010
|-
|'''87/81'''
|82/84
|87/78
|از ماه  ژوئيه 2010 تا ژوئن2011
|}
'''اميد به زندگي بر اساس تفکیک جنسیتی'''
 
'''منبع: نهاد ملی آمار اسپانیا'''
 
  با توجه به آنکه گاهی تلفظ های عمدتاً غلط ولی مصطلح جای خود را به تلفظ های اصلی کلمات می دهند، در این بخش سعی شده هر دو نوع این خوانش ها حفظ شود، در جدول زیر نام ایالت های مختلف به تفکیک استان ها به همراه خوانش های مصطلح و اصلی کلمات آورده شده است.
 
 
----[1]'''Instituto Nacional de Estadística, notas de prensa, España, el 18 de enero de 2012.'''
 
'''<nowiki>http://www.theodora.com/wfbcurrent/spain/spain_people.html</nowiki>'''
 
----[1]'''Instituto Nacional de Estadística'''
 
'''<nowiki>http://www.vivaspain.org/information/demography.php</nowiki>'''
 
'''<nowiki>http://en.wikipedia.org/wiki/Demographics_of_Spain</nowiki>'''
 
 
[2]'''<nowiki>http://www.vivaspain.org/information/demography.php</nowiki>'''
 
 
----[1] '''Tartessos'''
 
[2] '''Los íberos'''
 
[3] '''Los Vascos'''
 
[4] '''Fenicios'''
 
[5] '''Cartagineses'''
 
'''مردمی از شمال اروپا که پس از امپراتوری روم و قبل از ورود اعراب در کشور اسپانیا حکمرانی می کردند.'''[6]
 
[7]'''Salas de Rafiee, Beatriz, Introducción a la Historia de la Lengua Española, Teheran, p. 2'''
 
[8] '''<nowiki>http://www.theodora.com/wfbcurrent/spain/spain_people.html</nowiki>'''
 
[9] '''<nowiki>http://www.mapsofworld.com/spain/demography-spain.html</nowiki>'''
 
[10]'''Instituto Nacional de Estadística, notas de prensa, España, el 18 de enero de 2012.'''
 
----[1]'''Instituto Nacional de Estadística, notas de prensa, España, el 18 de enero de 2012.'''
 
[2] '''Ibid'''
 
[3]'''<nowiki>http://www.vivaspain.org/information/demography.php</nowiki>'''

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۸

اسپانیا، به‌عنوان یکی از کشورهای جنوب غربی اروپا، نقش‌برجسته‌ای در تاریخ، فرهنگ و اقتصاد منطقه دارد. جغرافیای انسانی این کشور به دلیل تاریخ پیچیده و تحولات اجتماعی متنوع آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. بررسی جغرافیای انسانی اسپانیا به ما این امکان را می‌دهد تا الگوهای جمعیتی، ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، و تحولات فرهنگی این کشور را بهتر درک کنیم. اسپانیا، با جمعیت بیش از ۴۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا است. اما ساختار جمعیتی آن تحت‌تأثیر عواملی همچون کاهش نرخ زادوولد، افزایش مهاجرت و تغییرات جمعیتی قرار دارد که به چالش‌هایی مانند پیرشدن جمعیت و مشکلات مربوط به مهاجرت منجر شده است.

ساختار هرم جمعیتی

ساختار هرم جمعیتی اسپانیا نشان‌دهنده ترکیب سنی و جنسی جمعیت است و تحولات جمعیتی این کشور را در طول زمان آشکار می‌کند. این ساختار بر الگوهای اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی تأثیرات زیادی دارد.

o آمار فعلی جمعیت:

بر اساس آمار سال ۲۰۲۴، جمعیت اسپانیا حدود ۴۷.۵ میلیون نفر است. توزیع جمعیتی از نظر سنی نشان می‌دهد که حدود ۱۵ درصد از جمعیت زیر ۱۵ سال سن دارند، ۶۵ درصد در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال قرار دارند، و ۲۰ درصد از جمعیت بالای ۶۵ سال هستند. در مقایسه با سرشماری سال ۲۰۱۴، نسبت جمعیت بالای ۶۵ سال از ۱۷ درصد به ۲۰ درصد افزایش‌یافته که نشان از پیرشدن جمعیت دارد.

o توزیع جمعیت بر اساس جنسیت و گروه‌های سنی:

در سال ۲۰۲۴، تعداد زنان بیشتر از مردان است و نسبت جنسیتی تقریباً ۹۶ مرد به‌ازای هر ۱۰۰ زن است. هرم جمعیتی اسپانیا نشان‌دهنده افزایش جمعیت میان‌سال و سالمند است که بر سیستم‌های بازنشستگی و بهداشت تأثیرات اقتصادی جدی خواهد داشت. در مقایسه با سال ۲۰۱۴، تعداد افراد بالای ۶۵ سال افزایش‌یافته و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، این گروه سنی حدود ۲۵ درصد از کل جمعیت را تشکیل دهد.

o تأثیرات اقتصادی و اجتماعی:

با پیرشدن جمعیت، سیستم‌های تأمین اجتماعی و بازنشستگی تحت‌فشار بیشتری قرار خواهند گرفت. کاهش تعداد افراد جوان فعال در بازار کار به معنای کاهش توان اقتصادی و افزایش نیاز به خدمات بهداشتی و بازنشستگی است. همچنین، کاهش نرخ زادوولد به چالش‌های بلندمدت اقتصادی و اجتماعی منجر شده و دولت را مجبور به اصلاح سیاست‌های جمعیتی کرده است.

ویژگی های جمعیتی

ویژگی‌های جمعیتی اسپانیا شامل ترکیب قومی، زبانی، الگوهای مهاجرت و سطح تحصیلات است که به‌شدت تحت‌تأثیر تاریخ، سیاست‌های مهاجرتی و تحولات اجتماعی قرار دارد.

oترکیب قومی و زبانی:

اسپانیا به دلیل تاریخچه طولانی از تنوع قومی، ترکیب جمعیتی متنوعی دارد. جمعیت اصلی اسپانیا از قومیت‌های کاستیلیایی، کاتالونیایی، گالیسیایی و باسکی تشکیل شده است. علاوه بر این، مهاجرت‌های بین‌المللی به‌ویژه از آمریکای لاتین، آفریقا و اروپا بر تنوع قومی و فرهنگی اسپانیا افزوده است. زبان رسمی کشور اسپانیایی (کاستیانو) است، اما زبان‌های دیگری همچون کاتالان، گالیسیایی و باسکی نیز در مناطق مختلف صحبت می‌شوند.

o الگوهای مهاجرت:

در دهه‌های اخیر، اسپانیا شاهد افزایش مهاجرت‌های بین‌المللی بوده است. در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۲ درصد از جمعیت اسپانیا را مهاجران تشکیل می‌دهند. این رقم در مقایسه با ۸ درصد در سال ۲۰۱۴ افزایش قابل‌توجهی داشته است. مهاجران عمدتاً از آمریکای لاتین، آفریقا و اروپای شرقی به اسپانیا آمده‌اند که به دلیل سیاست‌های مهاجرتی بازتر و فرصت‌های اقتصادی بهتر بوده است.

o سطح تحصیلات و سواد:

اسپانیا یکی از بالاترین نرخ‌های سواد در اتحادیه اروپا را دارد. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۹۸ درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال در اسپانیا باسواد هستند. همچنین، حدود ۴۰ درصد از جوانان بین ۲۵ تا ۳۴ سال دارای تحصیلات عالی هستند که نشان‌دهنده توجه دولت به توسعه آموزش عالی و ارتقای سطح تحصیلات است.

o وضعیت بهداشت و امید به زندگی:

امید به زندگی در اسپانیا یکی از بالاترین‌ها در جهان است. در سال ۲۰۲۴، متوسط امید به زندگی برای مردان ۸۱ سال و برای زنان ۸۶ سال است. این ارقام در مقایسه با سال ۲۰۱۴ حدود یک سال افزایش‌یافته است که نشان‌دهنده بهبود وضعیت بهداشت و دسترسی بهتر به خدمات درمانی است.

o الگوهای ازدواج و طلاق:

در سال ۲۰۲۴، نرخ ازدواج حدود ۳.۵ ازدواج به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت است که نسبت به دهه‌های قبل کاهش‌یافته است. نرخ طلاق نیز به طور پیوسته در حال افزایش است و در حال حاضر حدود ۲.۱ طلاق به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است. این تغییرات نشان‌دهنده تحولات اجتماعی و تغییرات فرهنگی در نگرش به ازدواج و زندگی خانوادگی است.

رشد جمعیت

رشد جمعیت اسپانیا در سال‌های اخیر تحت‌تأثیر عواملی همچون کاهش نرخ زادوولد، افزایش مهاجرت و تغییرات جمعیتی قرار گرفته است. این بخش به بررسی نرخ رشد جمعیت، عوامل مؤثر بر آن، و پیش‌بینی‌های آینده خواهد پرداخت.

o نرخ رشد جمعیت فعلی و روندهای گذشته:

بر اساس آمار سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت اسپانیا در حدود ۰.۱ درصد در سال است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۴ این نرخ ۰.۳ درصد بود. کاهش نرخ زادوولد و افزایش مرگ‌ومیر به دلیل پیر شدن جمعیت از عوامل اصلی کاهش رشد جمعیت به شمار می‌روند. در مقایسه با دهه‌های گذشته، اسپانیا از یک رشد جمعیتی پایدار به سمت رشد بسیار کم یا حتی کاهش جمعیت در برخی مناطق پیش رفته است.

o عوامل مؤثر بر رشد جمعیت:

-نرخ زادوولد: در سال ۲۰۲۴، نرخ زادوولد در اسپانیا حدود ۱.۳ فرزند به‌ازای هر زن است که کمتر از میانگین نرخ زادوولد در اتحادیه اروپا (۱.۵) است. این نرخ در دهه‌های اخیر به طور پیوسته کاهش‌یافته و یکی از دلایل اصلی کاهش رشد جمعیت است.

-مرگ‌ومیر: نرخ مرگ‌ومیر در سال ۲۰۲۴ در حدود ۹.۳ در هر ۱۰۰۰ نفر است که نسبت به سال ۲۰۱۴ (۸.۵ در هر ۱۰۰۰ نفر) افزایش‌یافته است. افزایش نرخ مرگ‌ومیر عمدتاً به دلیل پیرشدن جمعیت است.

-مهاجرت: مهاجرت همچنان به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر رشد جمعیت اسپانیا باقی‌مانده است. درحالی‌که مهاجرت‌های بین‌المللی به افزایش جمعیت کمک می‌کند، مهاجرت‌های داخلی، به‌خصوص از مناطق روستایی به شهرها، منجر به کاهش جمعیت در برخی مناطق کم‌جمعیت کشور شده است.

o سیاست‌های جمعیتی دولت و تأثیر آنها:

دولت اسپانیا در تلاش برای مقابله با کاهش رشد جمعیت، سیاست‌های حمایتی مختلفی از جمله تشویق به افزایش زادوولد و جذب مهاجران اتخاذ کرده است. این سیاست‌ها شامل افزایش مرخصی‌های زایمان، تسهیلات مالیاتی برای خانواده‌های چند فرزند و تسهیل قوانین مهاجرتی است. بااین‌حال، تأثیر این سیاست‌ها تا حدی محدود بوده و نیاز به اصلاحات بیشتری وجود دارد.

o پیش‌بینی‌های رشد جمعیت و چالش‌های آینده:

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که اگر روندهای کنونی ادامه یابد، تا سال ۲۰۵۰ جمعیت اسپانیا ممکن است به کمتر از ۴۵ میلیون نفر برسد. چالش اصلی پیرشدن جمعیت است که منجر به کاهش نیروی کار و افزایش فشار بر سیستم‌های بازنشستگی و بهداشت خواهد شد. همچنین، مناطق روستایی با کاهش شدید جمعیت مواجه خواهند بود که نیازمند توجه ویژه دولت به توسعه پایدار این مناطق است.

پراکندگی جمعیت

پراکندگی جمعیت در اسپانیا به‌شدت نامتوازن است و تحت‌تأثیر عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی قرار دارد. این بخش به بررسی الگوهای توزیع جمعیت در سراسر کشور و چالش‌های ناشی از این پراکندگی خواهد پرداخت.

o الگوهای توزیع جمعیت:

جمعیت اسپانیا به طور عمده در مناطق شهری و ساحلی متمرکز است. حدود ۸۰ درصد از جمعیت در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که مناطق روستایی و کوهستانی به‌شدت کم‌جمعیت هستند. در سال ۲۰۲۴، جمعیت در مادرید، بارسلونا و سواحل مدیترانه‌ای بیشترین تمرکز را دارد. به‌عنوان‌مثال، مادرید و منطقه اطراف آن حدود ۶.۷ میلیون نفر جمعیت دارد، درحالی‌که مناطق داخلی و شمال غربی کشور، مانند کاستیلیا - لئون، با کاهش شدید جمعیت مواجه هستند.

o عوامل مؤثر بر پراکندگی جمعیت:

عوامل جغرافیایی: مناطق کوهستانی و داخلی اسپانیا به دلیل شرایط جغرافیایی سخت، جذابیت کمتری برای زندگی دارند. از طرف دیگر، مناطق ساحلی و دشت‌های مرکزی به دلیل دسترسی به منابع طبیعی و زیرساخت‌های بهتر، پرجمعیت‌تر هستند.

عوامل اقتصادی: تمرکز صنعتی و خدماتی در شهرهای بزرگ، مانند مادرید و بارسلونا، منجر به جذب جمعیت به این مناطق شده است. در مقابل، مناطق کشاورزی و روستایی با کاهش فرصت‌های شغلی و مهاجرت‌های داخلی مواجه هستند.

عوامل تاریخی: تاریخچه مهاجرت داخلی در اسپانیا نیز نقش مهمی در توزیع جمعیت ایفا کرده است. از دهه ۱۹۵۰ به بعد، مهاجرت گسترده از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ به دلیل توسعه صنعتی صورت‌گرفته است که همچنان بر توزیع جمعیت تأثیرگذار است.

oچالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت:

پراکندگی نامتوازن جمعیت در اسپانیا چالش‌های مختلفی را به همراه دارد. ازیک‌طرف، مناطق پرجمعیت شهری با مشکلاتی مانند ازدحام جمعیت، آلودگی و ترافیک مواجه هستند. از طرف دیگر، مناطق کم‌جمعیت روستایی با کمبود خدمات، کاهش فرصت‌های شغلی و پیری جمعیت روبرو هستند. دولت اسپانیا به‌منظور مقابله با این چالش‌ها، سیاست‌هایی برای توسعه مناطق روستایی و کاهش تراکم در شهرهای بزرگ اتخاذ کرده است.

شهرنشینی و روستانشینی

روند شهرنشینی در اسپانیا در دهه‌های اخیر به‌شدت افزایش‌یافته است. این بخش به بررسی روندهای شهرنشینی و چالش‌های ناشی از آن، وضعیت روستاها و سیاست‌های دولت در این زمینه خواهد پرداخت.

oنسبت جمعیت شهری به روستایی:

در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۰ درصد از جمعیت اسپانیا در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که تنها ۲۰ درصد در مناطق روستایی سکونت دارند. این نسبت در سال ۲۰۱۴ تقریباً ۷۵ به ۲۵ بود که نشان‌دهنده افزایش روند شهرنشینی در دهه گذشته است. شهرهای بزرگ همچنان مراکز اصلی جذب جمعیت هستند، درحالی‌که روستاها به‌ویژه در مناطق داخلی با کاهش جمعیت مواجه هستند.

oالگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها:

شهرنشینی در اسپانیا به طور عمده در کلان‌شهرهایی مانند مادرید، بارسلونا و والنسیا متمرکز است. این شهرها با رشد سریع اقتصادی، توسعه زیرساخت‌ها و افزایش مهاجرت‌های داخلی و بین‌المللی روبرو هستند. به‌عنوان‌مثال، جمعیت مادرید در سال ۲۰۲۴ حدود ۶.۷ میلیون نفر است که نسبت به سال ۲۰۱۴ رشد قابل‌توجهی داشته است.

oچالش‌های شهرنشینی:

شهرنشینی سریع اسپانیا با چالش‌های متعددی مواجه است. از جمله این چالش‌ها می‌توان به افزایش حاشیه‌نشینی، آلودگی هوا، ترافیک شدید و مشکلات مربوط به زیرساخت‌های شهری اشاره کرد. حاشیه‌نشینی در اطراف کلان‌شهرها به دلیل افزایش قیمت مسکن و عدم دسترسی به خدمات کافی به یکی از مشکلات عمده تبدیل شده است.

oوضعیت مناطق روستایی و چالش‌های آنها:

مناطق روستایی اسپانیا به‌ویژه در شمال غربی و مرکزی کشور با کاهش شدید جمعیت و پیری جمعیت مواجه هستند. بسیاری از این مناطق از کمبود خدمات عمومی، زیرساخت‌های ضعیف و کاهش فرصت‌های شغلی رنج می‌برند. به‌عنوان‌مثال، مناطق کوهستانی و کشاورزی کاستیلیا - لئون با کاهش جمعیت ۲۰ درصدی در دهه گذشته مواجه شده‌اند.

oسیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی:

دولت اسپانیا برای مقابله با مشکلات شهرنشینی و روستانشینی، سیاست‌های متعددی را اجرا کرده است. این سیاست‌ها شامل توسعه زیرساخت‌های روستایی، افزایش خدمات بهداشتی و آموزشی در مناطق روستایی، و بهبود حمل و نقل عمومی در مناطق شهری است. همچنین، برنامه‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاری در مناطق روستایی به‌منظور ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و کاهش مهاجرت داخلی به شهرها اجرا شده است.

نویسنده : نرگس شکوری

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش

کتابشناسی

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_اسپانیا&oldid=63141»