پرش به محتوا

جغرافیای انسانی گرجستان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Mohammad (بحث | مشارکت‌ها)
۳٬۸۷۷ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Jafari (بحث | مشارکت‌ها)
۸۱۹ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
بر اساس برآوردهای سازمان ملل متحد جمعیت [[گرجستان]] در سال 2008 حدود 4.630.841 میلیون نفر برآورد شده است. جمعیت اصلی [[گرجستان]] را گرجی‌ها تشکیل می‌دهند که 83/5 درصد از کل جمعیت را به خود اختصاص می‌دهند. از دیگر اقوام ساکن در [[گرجستان]] می‌توان از ارمنی‌ها، آذری‌ها، روس‌ها، اوکراینی‌ها، اوست‌ها، آبخازی‌ها، کردها، یهودی‌ها، آشوری‌ها و بلاروس‌ها نام برد.
[[پرونده:Georgian-people5 sm.jpg|بندانگشتی|مردم [[گرجستان]]، قابل بازیابی از https://www.advantour.com/georgia/people.htm|پیوند=https://npg.ge/ka-GE/Home/Details/7434]]
جغرافیای انسانی [[گرجستان]] تحت‌تأثیر عوامل مختلفی از جمله تغییرات جمعیتی، مهاجرت‌های داخلی و خارجی، و سیاست‌های دولتی قرار دارد. بررسی دقیق [[ساختار هرم جمعیتی گرجستان|ساختار هرم جمعیتی]]، ویژگی‌های قومی و زبانی، [[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت]]، الگوهای پراکندگی و [[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان|شهرنشینی و روستانشینی]] می‌تواند تصویری کامل از وضعیت کنونی و چالش‌های آینده ارائه دهد.


طی سال‌های قبل از فروپاشی شوروی تغییرات عمده‌ای در ترکیب جمعیت [[گرجستان]] به وجود آمد. بیشترین تغییرات مربوط به جمعیت یهودی‌ها بود که در اثر کسب موافقت اتحاد شوروی سابق برای مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی فلسطین رخ داد. تعداد یهودی‌های [[گرجستان]] در پایان سال 1989 تقریباً به نصف کاهش یافت. اگرچه تعداد یهودی‌های گرجی در طی همین دوره حدود 80 درصد افزایش یافت که عمدتاً از ارمنستان و سایر نقاط شوروی به‌این منطقه کوچ کردند. کردهای [[گرجستان]] که از نژاد ایرانی و دارای هویت و فرهنگ خاص خود هستند، حدود 5/0 درصد از کل جمعیت جمهوری را به خود اختصاص می‌دهند. افزایش بیش از حد آن‌ها در [[گرجستان]] به سیاست‌های قومی‌ ارمنستان و گسیل آن‌ها به [[گرجستان]] صورت گرفته است.
===[[ساختار هرم جمعیتی گرجستان|ساختار هرم جمعیتی]] ===
[[ساختار هرم جمعیتی گرجستان]] نشان‌دهنده تغییرات عمده‌ای در گروه‌های سنی و توزیع جنسیتی است که تحت‌تأثیر عواملی نظیر کاهش نرخ زادوولد، افزایش مهاجرت و پیرشدن [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] قرار گرفته است.  


=== جمعیت [[آبخازیا]] ===
==== تحلیل دقیق هرم سنی کشور ====
جمعیت [[آبخازیا]] را غالباً نژاد آبخازی، گرجی، ارمنی و روسی تشکیل میدهند. 1992 گرجی‌ها نیمی‌ از جمعیت این جمهوری را به خود اختصاص ـ پیش از جنگ 93 ـ داده بودند. این در حالی بود که آبخازها تنها کمتر از یک پنجم جمعیت [[آبخازیا]] را تشکیل می‌دادند. اما در سال 1993، به دنبال یک جنگ و پاک‌سازی نژادی گرجی‌ها در [[آبخازیا]]، اکثر گرجی‌ها و برخی از روس‌ها و ارامنه [[آبخازیا]] را ترک کردند. در نتیجه جمعیت [[آبخازیا]] از 500 هزار نفر در سال 1989 به حدود 200 هزار نفر در آمار سال 1994-95 کاهش یافت. به نقل از وزیر هم‌گرایی [[گرجستان]]، پس از جنگ آگوست 2008 جمعیت [[آبخازیا]] به 15000 نفر رسیده است.
[[جمعیت گرجستان]] در سال ۲۰۲۴ تقریباً ۳.۷ میلیون نفر است که نشان‌دهنده کاهش نسبت به سرشماری ۲۰۱۴ است<ref name=":0">Circle. (2014). ''მოსახლეობის 2014 წლის საყოველთაო აღწერის შედეგები - საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური''. Geostat.ge, Available for https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/737/mosakhleobis-2014-tslis-saqoveltao-aghtseris-shedegeb</ref><ref name=":1">''საქართველოში მოსახლეობა დაითვალეს - ახალი სტატისტიკა''. (2024, April 27). Sputnik Საქართველო, Available for https://sputnik-georgia.com/20240427/saqartvelosi-mosaxleoba-daitvales-axali-statistika-287575442.html</ref>. توزیع [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] به سمت افزایش نسبت سالمندان و کاهش [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] جوان حرکت می‌کند. بر اساس داده‌های اخیر، گروه‌های سنی بالای ۶۰ سال تقریباً ۲۵٪ از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] زیر ۱۵ سال تنها ۱۶٪ است<ref>''Georgia - 2024 - III.B. Overview of the state''. (n.d.), Available for [https://mchb.tvisdata.hrsa.gov/Narratives/Overview/7a4223e8-38ff-4b97-a935-8d9250bdd33f#:~:text=Georgia's%20population%20reached%2010.7%20million,growing%20state%20in%20the%20country. https://mchb.tvisdata.hrsa.gov/Narratives/Overview.]</ref><ref>''Georgia Population 2024 (Live)''. (2024). Worldpopulationreview.com, Available for https://worldpopulationreview.com/countries/georgia</ref>.
[[پرونده:1468235131 festival-tbilisoba-v-tbilisi glav5.jpg|بندانگشتی|جشن تفلیسوبا (თბილისობა) که هرساله در ماه اکتبر در تفلیس پایتخت [[گرجستان]] برگزار می شود، قابل بازیابی از https://georgia.to/tbilisoba/]]


=== [[اوستیای جنوبی]] ===
==== مقایسه با هرم‌های سنی گذشته ====
تا پیش از درگیری اوستیا و [[گرجستان]] حدود دو سوم جمعیت جمهوری [[اوستیای جنوبی]] را گرجی‌ها تشکیل می‌دادند. برخی از برآوردها این ترکیب را در سال 2007 چنین اعلام کرده‌اند: نژاد اوستیایی 45 هزار نفر و گرجی 17.5 هزار نفر<ref>راهنمای کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جمهوری‌های بالتیک (1374). تهران: طرح، تهیه و نشر از گیتاشناسی، ص164.</ref><ref>بنیاد مطالعات قفقاز (۱۳۹۲). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 گرجستان]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص40-41.</ref>.
در سال 2014، گروه‌های سنی جوان‌تر سهم بیشتری داشتند<ref>''2014 General Population Census in Georgia''. (2014). UNFPA-Georgia, Available for https://georgia.unfpa.org/en/publications/2014-general-population-census-georgia</ref>، اما با کاهش نرخ تولد و افزایش مهاجرت جوانان به خارج از کشور، ساختار سنی به سمت پیری تغییر کرده است. این تغییرات نشان‌دهنده بحران آینده نیروی کار و نیاز به سیاست‌های مهاجرتی جدید است<ref name=":2">''Migration Strategy of Georgia 2021-2030 Unofficial translation of the encyclopedic version State Commission on Migration Issues 2024''. (n.d.), Available for https://migration.commission.ge/files/ms30_eng_web2.pdf</ref>.


=== '''[[میزان رشد جمعیت گرجستان|رشد جمعیت]]''' ===
==== پیش‌بینی‌های آینده ====
طبق آمار سال 2007 نرخ رشد جمعیت جمهوری [[گرجستان]] 32.9 بوده است.
انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰، [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] سالمندان به ۳۰٪ افزایش و جمعیت زیر ۱۵ سال به ۱۴٪ کاهش یابد<ref name=":3">''Georgia population forecast for 2025 and 2030 - Aterio''. (2024), Available for https://www.aterio.io/insights/us-population-forecast/ga</ref>. این تغییرات نه‌تنها بر بازار کار تأثیر خواهد گذاشت، بلکه نیاز به تغییرات عمده در سیاست‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی را نیز ایجاد می‌کند<ref>''[https://sustainabledevelopment.un.org/memberstates/georgia Georgia] : Sustainable Development Knowledge Platform''. (n.d.), Available for [https://www https://www.Sustainabledevelopment.un.org]</ref>.


=== [[پراکندگی و تراکم جمعیتی گرجستان|سابقه تاریخی و تشکیل جمعیت]] ===
==== تأثیرات اقتصادی و اجتماعی ====
سرزمین [[گرجستان]] از زمان‌های قدیم مسکونی بوده است، آثار باستانی مربوط به دوره‌های سنگ، مفرغ و آهن نشان دهنده ساختارهای زندگی قبیله‌ای و دوره گذرا به جامعه طبقاتی و طبقات اجتماعی است. تعداد جمعیت [[گرجستان]] در دوره‌های متفاوت دارای نوسان بوده است. برای نمونه در سده‌های 12 و 13 میلادی در دوره شکوفایی فئودالیسم، جمعیت [[گرجستان]] به حدود 5 میلیون نفر می‌رسید. در آغار ربع دوم قرن 13 میلادی به علت حمله خوارزمشاهیان و مهاجمان مغول، جمعیت کاهش یافت.
کاهش [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] جوان و افزایش سالمندان باعث کاهش نیروی کار فعال و افزایش هزینه‌های دولت برای بازنشستگی و خدمات بهداشتی می‌شود<ref name=":2" />. همچنین، این تغییرات می‌تواند منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش فشار بر دستگاه‌های اجتماعی شود<ref name=":4">Countyhealthrankings.org,(2024), Available for https://www.countyhealthrankings.org/sites/default/files/media/document/2024_county_health_release_georgia_data_-_v1.xlsx</ref>.


تجاوزات متعدد کشور را تضعیف و اتحاد دولت را در هم ریخت. [[گرجستان]] در سال‌های بعد، حتی دوره‌های بدتری را در اثنای تجاوزات متحد ترک‌ها تجربه کرد. لشکرکشی ارتش ایران برای سرکوب حاکمان متمرد، تغییراتی در ساختار جمعیت پدید آورد. در اثنای اواخر سده‌های میانه، جنگ‌های ممتد، تبعیدها و قتل عام‌ها، تعداد جمعیت را بطور چشمگیری کاهش داد. در پایان قرن 18 میلادی، جمعیت [[گرجستان]] فقط به 675 هزار نفر می‌رسید. در آغاز قرن 19 میلادی [[گرجستان]] به [[روسیه]] منضم شد. شهرک‌های ویران شده آباد و زندگی فرهنگی مردم از نو گسترش یافت. تغییرات مهم [[گرجستان]] پس از اصلاحات سرمایه‌داری سال‌های 1860 به وقوع پیوست، شهرک‌ها و روستاهای [[گرجستان]] وارد مناسبات سرمایه‌داری شدند. در اثنای این دوره جمعیت شهرک‌ها افزایش یافت و در شهرها طبقات اجتماعی جدید به ظهور رسید. در پایان قرن 19 میلادی جمعیت [[گرجستان]] به حدود 2 میلیون نفر رسید. در اثنای پیروزی انقلاب اکتبر اقتصاد کشور توسعه یافت و تعداد جمعیت رو به فزونی گذاشت.
===[[ویژگی‌های جمعیتی گرجستان|ویژگی‌های جمعیتی]] ===
[[پرونده:Georgian-people4 sm.jpg|بندانگشتی|کودکان با لباس سنتی اقوام گرجی، قابل بازیابی از<nowiki/>https://www.advantour.com/georgia/people.htm]]
[[ویژگی‌های جمعیتی گرجستان]] تحت‌تأثیر ترکیب‌های قومی، زبانی، و الگوهای مهاجرتی قرار دارد که با تغییرات [[ساختار هرم جمعیتی گرجستان|ساختار جمعیتی]] و افزایش مهاجرت‌ها، دستخوش تحول شده‌اند<ref name=":5">''Georgia - People''. (n.d.). Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Georgia/People</ref>.


تعداد جمعیت [[گرجستان]] در اثر مهاجرت نیز افزایش یافت. همه ساله تعدادی از گرجی‌ها از سایر نقاط شوروی به [[گرجستان]] مهاجرت کرده و در شهرها و شهرک‌ها ساکن شدند. از طرف دیگر، تعدادی از جمعیت ثابت جمهوری، عمدتاً جوانان تحصیل کرده دانشگاهی به سایر نقاط شوروی مهاجرت کردند. 1920 افزایش طبیعی جمعیت زیاد بود. برای نمونه، در سال ـ در سال‌های 40 ـ 1940 نرخ زاد و ولد بر نرخ مرگ و میر فزونی یافت و به بیش از 18 در هزار رسید. در سال‌های سخت جنگ دوم، نرخ زاد و ولد به شدت کاهش یافت. در سال 1945 میزان 1950 نرخ رشد به 16 در - رشد طبیعی جمعیت دوباره افزایش یافت. درسال‌های 1963 هزار رسید که تقریباً برابر رشد متوسط شوروی بود. در سال‌های بعد نرخ زاد و ولد به '''12/''' طور چشمگیری کاهش یافت و در سا ل 1967 رشد طبیعی جمعیت [[گرجستان]] به 2 در هزار رسید.
==== ترکیب قومی و زبانی ====
[[گرجستان]] از قومیت‌های مختلفی شامل گرجی‌ها، آذری‌ها، ارمنی‌ها و روس‌ها تشکیل شده است<ref name=":5" />. در سال ۲۰۲۴، گرجی‌ها حدود ۸۶٪ از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که اقلیت‌های قومی مانند آذری‌ها ۶٪ و ارمنی‌ها ۵٪ هستند<ref>''Georgia - The World Factbook''. (n.d.), Available for https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/georgia/</ref>. زبان رسمی گرجی است، اما برخی از مناطق اقلیت‌های قومی به زبان‌های خود صحبت می‌کنند<ref>''ELIGIBLE AAPI VOTERS* AAPI SHARE OF ELECTORATE IN GEORGIA AAPI VOTER ELIGIBILITY GROWTH (2012-2024) AAPI POPULATION SIZE* FOREIGN BORN NONCITIZENS FOREIGN BORN CITIZENS NATIVE BORN CITIZENS COUNTIES WITH HIGHEST AAPI POPULATIONS LARGEST ASIAN AMERICAN ETHNIC GROUPS IN GEORGIA LARGEST NHPI ETHNIC GROUPS IN GEORGIA POPULATION GROWTH SINCE 2012 INCREASE IN FIRST TIME VOTERS SINCE 2024, Available for'' https://aapidata.com/wp-content/uploads/2024/03/Georgia.pdf</ref>.
[[پرونده:دانشجویان خارجی در گرجستان.jpg|بندانگشتی|دانشجویان خارجی در [[گرجستان]]، بیش از 15% دانشجویان در [[گرجستان]] از کشورهای هند، [[اردن]] و [[اوکراین]] هستند ( حدود 25 هزار نفر از 2014 تا 2024)، قابل بازیابی از https://www.bpn.ge/article/121045-ucxoeli-studentebis-raodenoba-225-it-gaizarda-romeli-kveqnidan-chamodian-sakartveloshi-sascavleblad/]]


از ویژگی‌های دیگر جمعیت [[گرجستان]] همبستگی موجود بین جمعیت شهری و روستایی است. اطلاعات نشان می‌دهد که بسیاری از تغییرات مهم اقتصادی و اجتماعی که در جمهوری در دوره شوروی به وجود آمد، نقش مهمی‌در تحول جمعیت داشته است. بیش از 80 درصد از جمعیت [[گرجستان]] را گرجی‌ها تشکیل می‌دهد سکونت گرجی‌ها و دیگر نمایندگان اقوام غیر گرجی در نقاط مختلف [[گرجستان]]، در ارتباط با شرایط تاریخی بوده است. تعداد زیادی از جمعیت ساکن در نقاط روستایی [[گرجستان]] شرقی و جنوبی را ارامنه و آذری‌ها تشکیل می‌دهد که در اواخر دوره فئودالیسم به‌این نقاط کوچانده شده‌اند<ref>امیراحمدیان، بهرام (1377). جغرافیای [[گرجستان]]. تهران: [https://www.icro.ir موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین‌‌المللی الهدی]، ص107.</ref>.
==== الگوهای مهاجرت (داخلی و بین‌المللی) ====
مهاجرت‌های داخلی از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ به‌ویژه تفلیس، روند قابل‌توجهی داشته است<ref>''ICMPD Migration Outlook Eastern Europe and Central Asia 2024 Eight migration issues to look out for in 2024 Origins, key events and priorities for Europe''. (n.d.). Retrieved September 22, 2024, from https://www.icmpd.org/file/download/60848/file/ICMPD%2520Migration%2520Outlook%2520EECA%25202024.pdf</ref>. همچنین، مهاجرت‌های بین‌المللی از [[گرجستان]] به کشورهای اروپایی و روسیه، به‌ویژه در میان [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] جوان، افزایش‌یافته است<ref>''International Migration - National Statistics Office of Georgia''. (n.d.), Available for https://www.geostat.ge/en/modules/categories/743/international-migration</ref>. مهاجرت‌ها نقش مهمی در تغییر ترکیب [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] و کاهش نرخ رشد جمعیت داخلی داشته‌اند.


گروه بزرگی از ارامنه در قرن نوزدهم از ترکیه به نواحی جنوبی [[گرجستان]] مهاجرت کرده و در تعداد زیادی از شهرک‌ها ساکن شدند. تعدادی از ساکنان روسی، عمدتاً نظامی‌ و در قسمت جنوبی [[گرجستان]] بعضی از فرقه‌هایی که توسط دولت‌مردان روسی مورد اذیت قرار گرفتند در این نقطه سکونت گزیده‌اند. در [[گرجستان]] غربی، ترکیب جمعیت، بسیار یکسان است. روستاها اغلب بطور انحصاری دارای جمعیت گرجی است.
==== سطح تحصیلات و سواد ====
سطح سواد در [[گرجستان]] بالا است و تقریباً ۹۹٪ جمعیت بالغ از آموزش‌های پایه برخوردارند<ref>''Georgia Milestones 2023-2024 Statewide Scores''. (n.d.), Available for https://www.gadoe.org/Curriculum-Instruction-and-Assessment/Assessment/Pages/Georgia-Milestones-2023-2024-Statewide-Scores.aspx</ref>. بااین‌حال، اختلافات منطقه‌ای در دسترسی به آموزش‌های عالی و دانشگاهی قابل‌توجه است. همچنین، جمعیت جوان با تحصیلات بالاتر تمایل به مهاجرت به خارج از کشور دارند که این امر باعث کاهش نیروی متخصص در کشور می‌شود<ref> ''Georgia Journal of Literacy''. (n.d.).( 2024),  ''Vol. 46 No. 1,'' Available for https://galiteracyjournal.org/index.php/gjl/issue/view/24</ref>.


اکثریت اوست‌های جمهوری در ناحیه تسخین والی متمرکز شده‌اند. آبخازها در شمال غربی [[گرجستان]] در جمهوری خودمختار [[آبخازیا]] ساکن هستند. ملیت ساکنان جمهوری خودمختار [[آجاریا]] در جنوب غربی [[گرجستان]]، گرجی است که در دوره حکومت امپراتوری عثمانی مسلمان شده‌اند. آن‌ها دارای زبان گرجی و فرهنگ آجاری هستند. امروزه آن‌ها به جهت پاره‌ای از ویژگی‌های فرهنگی و لهجه مخصوص به خود تا اندازه‌ای از دیگر گرجی‌ها متمایزند.
==== وضعیت بهداشت و امید به زندگی ====
در سال ۲۰۲۴، امید به زندگی برای مردان در [[گرجستان]] حدود ۷۱ سال و برای [[زنان در گرجستان|زنان]] ۷۸ سال است که نسبت به دهه گذشته افزایش اندکی داشته است<ref>''Georgia Life Expectancy 1950-2024''. (n.d, Available for [https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/GEO/georgia/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.19%25%20increase%20from%202021. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/GEO/georgia/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.19%25%20increase%20from%202021.]</ref>. دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق شهری بهتر از مناطق روستایی است، و این موضوع به یکی از چالش‌های اصلی دولت در سال‌های آینده تبدیل شده است<ref name=":4" />.
[[پرونده:ازدواج سنتی در گرجستان ( اواخر قرن نوزدهم میلادی).jpg|بندانگشتی|ازدواج سنتی در گرجستان ( اواخر قرن نوزدهم میلادی)، قابل بازیابی از https://npg.ge/ka-GE/Home/Details/7434]]


در دوره فئودالیسم تقسیمات [[گرجستان]] منتج به انزوای پاره‌ای از استان‌های تاریخی جغرافیایی شد. آمیزش نزدیک نسبی گرجی‌ها غالباً توسط حصارهای سیاسی و حتی جغرافیایی جلوگیری می‌شد. کوه نشینان که در دره‌های تنگ صعب‌العبور در بین کوهستان‌ها و صخره‌های قفقاز بزرگ سکونت داشتند، به ویژه در انزوا بودند. چنین حصارهایی سبب پیدایش گروه‌های اصیل قومی‌شده است. این گروه‌ها به طور عمده با ویژگی‌های لهجه‌ای و زبانی، همچنین زندگی روزمره، آداب و سنن خود، با دیگر گرجی‌ها متمایز شده‌اند. این فرایند در پیشرفت قبایل گرجی «مگرل‌ها» و «سوان‌ها» که بر طبق زبان ادبی گرجی، دارای لهجه محلی مربوط به خود هستند تأثیر بسیار داشته است<ref>امیراحمدیان، بهرام (1383). [[گرجستان]] در گذر تاریخ. تهران: [https://shirazeh.org/ نشر و پژوهش شیرازه]، ص164.</ref><ref>بنیاد مطالعات قفقاز (۱۳۹۲). جامعه و فرهنگ [https://wikimelal.ir/%DA%AF%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 گرجستان]. تهران: [https://www.icro.ir سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص41-43.</ref>.
==== الگوهای ازدواج و طلاق ====
نرخ ازدواج در [[گرجستان]] نسبت به دهه گذشته کاهش‌یافته است و نرخ طلاق‌ها افزایش داشته است<ref>Circle. (2024). ''Marriages - National Statistics Office of Georgia''. Geostat.ge, Available for https://www.geostat.ge/en/modules/categories/323/marriages</ref>. در سال ۲۰۲۴، نرخ ازدواج حدود ۵.۱ در هر ۱۰۰۰ نفر و نرخ طلاق ۲.۵ در هر ۱۰۰۰ نفر است<ref>Circle. (n.d.). ''Divorces - National Statistics Office of Georgia, Available for'' https://www.geostat.ge/en/modules/categories/324/divorces</ref>. این تغییرات می‌تواند به تغییرات اجتماعی و فرهنگی و همچنین مشکلات اقتصادی مرتبط باشد.
===[[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت]] ===
نرخ [[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت گرجستان]] در سال ۲۰۲۴ نسبت به دهه‌های گذشته کاهش‌یافته است و این کاهش ناشی از نرخ پایین زادوولد، مرگ‌ومیر، و مهاجرت‌های گسترده است.


{{به روز رسانی}}
==== نرخ [[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت]] فعلی ====
در سال ۲۰۲۴، نرخ [[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت گرجستان]] حدود ۰.۱٪ است که نسبت به دهه گذشته کاهش چشمگیری داشته است<ref>''Georgia Population Growth and Demographic Trends Dataset: Annual Editions Collection // Editions 2000-2024 | Neilsberg''. (2024, July 30), Available for https://www.neilsberg.com/research/datasets/bc2dbf9f-55e4-11ee-9c55-3860777c1fe6/</ref><ref>Circle. (2014). ''2014 General Population Census Results - National Statistics Office of Georgia''. Geostat.ge, Available for https://www.geostat.ge/en/modules/categories/737/2014-general-population-census-results</ref>. کاهش نرخ تولد و مهاجرت جوانان به کشورهای دیگر از دلایل اصلی این روند کاهشی هستند.


==== عوامل مؤثر بر [[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت]] ====
عوامل اصلی مؤثر بر [[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت]] شامل کاهش نرخ زادوولد به ۱.۷ فرزند به‌ازای هر زن، افزایش نرخ مرگ‌ومیر در [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] مسن، و مهاجرت‌های گسترده به خارج از کشور است<ref name=":0" />.
[[پرونده:مرخصی پدران گرجستانی.jpg|بندانگشتی|مرخصی اجباری پدران گرجستانی برای تولد نوزادان، قابل بازیابی از https://matsne.gov.ge/ka/document/view/66208]]
==== سیاست‌های جمعیتی دولت ====
دولت [[گرجستان]] با اجرای سیاست‌های حمایتی برای تشویق تولد و همچنین جذب مهاجران سعی در کاهش روند کاهش جمعیت دارد. ارائه تسهیلات برای خانواده‌های جوان و حمایت‌های مالی از تولد فرزندان از جمله این سیاست‌ها است<ref>برگرفته از https://www.gov.ge/index.php?lang_id=-&sec_id=596&info_id=89612</ref>.
==== پیش‌بینی‌های آینده ====
پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، [[جمعیت گرجستان]] به ۳.۵ میلیون نفر کاهش یابد و نرخ [[رشد جمعیت در گرجستان|رشد جمعیت]] همچنان منفی باقی بماند<ref name=":3" />. این تغییرات می‌تواند چالش‌های عمده‌ای برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشور ایجاد کند.
===[[پراکندگی جمعیت در گرجستان|پراکندگی جمعیت]] ===
[[پراکندگی جمعیت در گرجستان]] تحت‌تأثیر عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی قرار دارد و مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت به‌وضوح قابل‌مشاهده هستند.
==== الگوهای توزیع جمعیت ====
[[پرونده:تفلیس .jpg|بندانگشتی|تفلیس ( თბილისი)، قابل بازیابی از[https://www.architecturaldigest.in/story/a-travel-influencer-favourite-tbilisi-offers-an-architectural-cocktail-of-europe-and-asia-georgia-country-guide-travel-tips/ https://www.architecturaldigest.in/story/a-]]]
بیشتر [[جمعیت گرجستان]] در مناطق شهری، به‌ویژه در پایتخت، تفلیس متمرکز شده است. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۳۵٪ جمعیت کشور در تفلیس زندگی می‌کنند<ref>''საქართველოს მოსახლეობის მესამედი თბილისში ცხოვრობს - მოსახლეობა რეგიონების მიხედვით''. (2024, April 13) , Available for https://commersant.ge/news/society/saqartvelos-mosakhleobis-mesamedi-tbilisshi-tskhovrobs-mosakhleoba-regionebis-mikhedvit </ref>. مناطق کوهستانی و دورافتاده کشور کم‌جمعیت‌ترین مناطق هستند<ref>''საქართველოს მოსახლეობის რაოდენობა 1 წელიწადში 1,1%–ით შემცირდა''. (2024, April 26). Gbc.ge, Available for https://gbc.ge/news/statistic/saqartvelos-mosakhleobis-raodenoba-1-tselitsadshi-11-it-shemtsirda</ref>.
[[پرونده:تلاش دولت برای ارتقای زیر ساخت ها در شهرهای گرجستان.jpg|بندانگشتی|تلاش دولت برای ارتقای زیر ساخت ها در شهرهای گرجستان، قابل بازیابی از [https://bp.ge/news/%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90/irakli-qarseladze-ozurgetshi-urbanuli-ganakhlebis-proeqtebis-grdzeldeba https://bp.ge/news/]]]
==== عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی ====
وجود منابع طبیعی در مناطق خاص و موقعیت جغرافیایی شهرهای بزرگ نقش مهمی در جذب جمعیت داشته‌اند<ref name=":6">''ირაკლი ქარსელაძე - ოზურგეთში ურბანული განახლების პროექტების გრძელდება''. (2024, September 6), Available for [https://bp.ge/news/%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90/irakli-qarseladze-ozurgetshi-urbanuli-ganakhlebis-proeqtebis-grdzeldeba https://bp.ge/news]</ref>. همچنین، توسعه اقتصادی نابرابر بین مناطق باعث شده است که مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری کمتر توسعه‌یافته باشند<ref name=":6" />.
==== مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت ====
شهرهای [[تفلیس]]، کوتائیسی و باتومی از پرجمعیت‌ترین مناطق کشور هستند، درحالی‌که مناطق کوهستانی و دورافتاده مانند استان‌های سامتسخه-جاواختی و راچا - لچخومی کم‌جمعیت‌ترین مناطق هستند<ref>''Within the framework of the General Population Census 2024 the listing of population and households continues''. (n.d.), Available for https://www.geostat.ge/en/single-news/2883/within-the-framework-of-the-general-population-census-2024-the-listing-of-population-and-households-continues</ref>.
==== چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت ====
[[پراکندگی جمعیت در گرجستان|توزیع نامتوازن جمعیت]] منجر به مشکلاتی همچون کمبود منابع در مناطق پرجمعیت و عدم دسترسی به خدمات در مناطق کم‌جمعیت شده است. این موضوع نیازمند سیاست‌های توزیع عادلانه منابع و توسعه مناطق محروم است<ref>''RFP-Delivery of two 62-hour Training Courses-Samtskhe-Javakheti/Samegrelo region''. (2024). Ungm.org, Available for https://www.ungm.org/Public/notice/244268</ref>.
===[[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان|شهرنشینی و روستانشینی]] ===
[[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان|شهرنشینی سریع در گرجستان]] باعث تغییرات عمده در الگوهای جمعیتی و اقتصادی شده است، اما همچنان درصد قابل‌توجهی از جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
==== نسبت جمعیت شهری به روستایی ====
[[پرونده:کشاورزی مدرن در گرجستان.jpg|بندانگشتی|کشاورزی مدرن در گرجستان( بسته های حمایتی دولت از کشاورزان )، قابل بازیابی از https://kvirispalitra.ge/article/103864-rodis-shezlebs-sakartvelo-soplis-meurneobis-produktit-tvituzrunvelqopas/]]
در سال ۲۰۲۴، حدود ۵۹٪ از جمعیت [[گرجستان]] در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده افزایش نسبت به دهه گذشته است<ref>''eorgia - Urban Population - 2024 Data 2025 Forecast 1960-2023 Historical''. (2024). Tradingeconomics.com, Available for https://tradingeconomics.com/georgia/urban-population-wb-data.html</ref>. بااین‌حال، ۴۱٪ از جمعیت همچنان در مناطق روستایی ساکن هستند<ref name=":7">Salukvadze, J. (2024). Urbanization Trends and development of cities in Georgia. In ''Quodlibet eBooks'' (pp. 19–31), https://doi.org/10.2307/j.ctvdf0kf6.4</ref>.
==== الگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها ====
[[شهرنشینی و روستانشینی در گرجستان|شهرنشینی در گرجستان]] با رشد سریع کلان‌شهرهایی مانند [[تفلیس]] همراه بوده است. در سال ۲۰۲۴، [[تفلیس]] به‌عنوان پایتخت و مهم‌ترین مرکز اقتصادی و فرهنگی کشور، میزبان بیش از ۱.۵ میلیون نفر از [[جمعیت گرجستان]] است<ref name=":1" />. این رشد سریع کلان‌شهرها به دلیل مهاجرت‌های گسترده از مناطق روستایی و همچنین جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی بوده است.
==== مهاجرت داخلی و نقش آن در شهرنشینی ====
مهاجرت داخلی از مناطق کم‌جمعیت به شهرهای بزرگ یکی از عوامل کلیدی در افزایش شهرنشینی است. بیشتر جوانان و افراد در سنین کاری برای دستیابی به فرصت‌های شغلی بهتر و دسترسی به خدمات رفاهی و آموزشی به شهرها مهاجرت می‌کنند<ref>ევროპის განათლების ფონდი. (2024). ''უნარები და მიგრაცია საქართველოში: მოკლე ანგარიში, Available for'' https://www.etf.europa.eu/sites/default/files/2021-11/etf_skills_and_migration_country_fiche_georgia_2021_ka.pdf </ref>. این مهاجرت‌ها باعث افزایش فشار بر زیرساخت‌های شهری و بروز مشکلاتی مانند تراکم [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] و کمبود مسکن شده است<ref>''საქართველოში ახალგაზრდების შიდა მიგრაცია სამოქალაქო და პოლიტიკური აქტივიზმის ჭრილში ნინო ჯიბუტი, გვანცა, Available for'' https://gip.ge/wp-content/uploads/2022/12/broshura-GEO.pdf</ref><ref>ᲐრაბულიᲜ. (2023, December 17). “ოჯახებით მიდიან, უკან დაბრუნებას აღარ აპირებენ” - როგორ ცვლის მიგრაცია დემოგრაფიულ სურათს საქართველოში. ''Რადიო Თავისუფლება, Available for'' [https://www.radiotavisupleba.ge/a/%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%9D%E1%83%A0-%E1%83%AA%E1%83%95%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90-%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%9A-%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%A1-%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A8%E1%83%98/32508683.html https://www.radiotavisupleba.ge/a]</ref>.
==== وضعیت روستانشینی ====
باوجود افزایش شهرنشینی، بخش قابل‌توجهی از [[جمعیت گرجستان|جمعیت]] همچنان در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۱٪ از جمعیت کشور در روستاها سکونت دارند<ref name=":7" />.این مناطق عمدتاً به فعالیت‌های کشاورزی و دامداری مشغول هستند، اما با مشکلاتی مانند دسترسی محدود به خدمات بهداشتی، آموزشی و رفاهی روبه‌رو هستند<ref>''საქართველოში ახალგაზრდების შიდა მიგრაცია სამოქალაქო და პოლიტიკური აქტივიზმის ჭრილში''. (2024, July 29). GIP, Available for https://gip.ge/ka/publication-post/sakartveloshi-axalgardebis-shida-migratsia-samoqalaqo-da-politikuri-aqtivizmis-chrilshi/</ref>.
[[پرونده:آلودگی هوا در تفلیس.jpg|بندانگشتی|ترافیک و گازهای گلخانه ای دو منبع آلودگی هوای تفلیس، قابل بازیابی از https://www.businessinsider.ge/ka/ra-aris-tbilisshi-haeris-dabindzurebis-ori-dziritadi-tsqaro]]
==== چالش‌ها و مشکلات مرتبط با شهرنشینی ====
شهرنشینی سریع در [[گرجستان]] مشکلات متعددی را به وجود آورده است، از جمله افزایش آلودگی هوا، تراکم ترافیک، افزایش نرخ بیکاری در شهرها و کاهش کیفیت زندگی<ref>ProService. (n.d.). ''რა არის თბილისში ჰაერის დაბინძურების ორი ძირითადი წყარო, Available for'' https://www.businessinsider.ge/ka/ra-aris-tbilisshi-haeris-dabindzurebis-ori-dziritadi-tsqaro</ref>. علاوه بر این، نابرابری در توزیع منابع و خدمات بین مناطق شهری و روستایی نیز به‌عنوان یکی از چالش‌های عمده کشور مطرح است.
==== سیاست‌های دولتی برای توسعه شهری و روستایی ====
[[قوه مجریه گرجستان|دولت گرجستان]] سیاست‌های متعددی برای توسعه متوازن شهری و روستایی اتخاذ کرده است. این سیاست‌ها شامل بهبود زیرساخت‌های شهری، توسعه حمل‌ونقل عمومی، و حمایت از کشاورزی و صنایع روستایی می‌شود<ref>როდის შეძლებს საქართველო სოფლის მეურნეობის პროდუქტით თვითუზრუნველყოფას?! (2023, June 5). ''Კვირის Პალიტრა, Available for'' https://kvirispalitra.ge/article/103864-rodis-shezlebs-sakartvelo-soplis-meurneobis-produktit-tvituzrunvelqopas/</ref>. بااین‌حال، برای جلوگیری از مشکلات آینده ناشی از شهرنشینی سریع، دولت نیاز به برنامه‌های جامع‌تری در زمینه توسعه پایدار شهری دارد.
==== پیش‌بینی‌های آینده ====
پیش‌بینی می‌شود که در دهه‌های آینده، روند شهرنشینی در [[گرجستان]] همچنان ادامه داشته باشد و تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۶۵٪ از جمعیت کشور در مناطق شهری زندگی کنند<ref name=":3" />. این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در زمینه توسعه شهری و کاهش فشار بر زیرساخت‌های موجود خواهد بود.
==نیز نگاه کنید به==
==نیز نگاه کنید به==
[[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]
[[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای انسانی پاکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی یمن]]؛ [[جغرافیای انسانی عراق]]؛ [[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]
 
==کتابشناسی==
==کتابشناسی==
<references />
<references />
== نویسنده مقاله ==
نرگس شکوری
[[رده:جغرافیای انسانی]]
[[رده:جغرافیای انسانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۵۵

مردم گرجستان، قابل بازیابی از https://www.advantour.com/georgia/people.htm

جغرافیای انسانی گرجستان تحت‌تأثیر عوامل مختلفی از جمله تغییرات جمعیتی، مهاجرت‌های داخلی و خارجی، و سیاست‌های دولتی قرار دارد. بررسی دقیق ساختار هرم جمعیتی، ویژگی‌های قومی و زبانی، رشد جمعیت، الگوهای پراکندگی و شهرنشینی و روستانشینی می‌تواند تصویری کامل از وضعیت کنونی و چالش‌های آینده ارائه دهد.

ساختار هرم جمعیتی

ساختار هرم جمعیتی گرجستان نشان‌دهنده تغییرات عمده‌ای در گروه‌های سنی و توزیع جنسیتی است که تحت‌تأثیر عواملی نظیر کاهش نرخ زادوولد، افزایش مهاجرت و پیرشدن جمعیت قرار گرفته است.

تحلیل دقیق هرم سنی کشور

جمعیت گرجستان در سال ۲۰۲۴ تقریباً ۳.۷ میلیون نفر است که نشان‌دهنده کاهش نسبت به سرشماری ۲۰۱۴ است[۱][۲]. توزیع جمعیت به سمت افزایش نسبت سالمندان و کاهش جمعیت جوان حرکت می‌کند. بر اساس داده‌های اخیر، گروه‌های سنی بالای ۶۰ سال تقریباً ۲۵٪ از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که جمعیت زیر ۱۵ سال تنها ۱۶٪ است[۳][۴].

جشن تفلیسوبا (თბილისობა) که هرساله در ماه اکتبر در تفلیس پایتخت گرجستان برگزار می شود، قابل بازیابی از https://georgia.to/tbilisoba/

مقایسه با هرم‌های سنی گذشته

در سال 2014، گروه‌های سنی جوان‌تر سهم بیشتری داشتند[۵]، اما با کاهش نرخ تولد و افزایش مهاجرت جوانان به خارج از کشور، ساختار سنی به سمت پیری تغییر کرده است. این تغییرات نشان‌دهنده بحران آینده نیروی کار و نیاز به سیاست‌های مهاجرتی جدید است[۶].

پیش‌بینی‌های آینده

انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰، جمعیت سالمندان به ۳۰٪ افزایش و جمعیت زیر ۱۵ سال به ۱۴٪ کاهش یابد[۷]. این تغییرات نه‌تنها بر بازار کار تأثیر خواهد گذاشت، بلکه نیاز به تغییرات عمده در سیاست‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی را نیز ایجاد می‌کند[۸].

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

کاهش جمعیت جوان و افزایش سالمندان باعث کاهش نیروی کار فعال و افزایش هزینه‌های دولت برای بازنشستگی و خدمات بهداشتی می‌شود[۶]. همچنین، این تغییرات می‌تواند منجر به کاهش رشد اقتصادی و افزایش فشار بر دستگاه‌های اجتماعی شود[۹].

ویژگی‌های جمعیتی

کودکان با لباس سنتی اقوام گرجی، قابل بازیابی ازhttps://www.advantour.com/georgia/people.htm

ویژگی‌های جمعیتی گرجستان تحت‌تأثیر ترکیب‌های قومی، زبانی، و الگوهای مهاجرتی قرار دارد که با تغییرات ساختار جمعیتی و افزایش مهاجرت‌ها، دستخوش تحول شده‌اند[۱۰].

ترکیب قومی و زبانی

گرجستان از قومیت‌های مختلفی شامل گرجی‌ها، آذری‌ها، ارمنی‌ها و روس‌ها تشکیل شده است[۱۰]. در سال ۲۰۲۴، گرجی‌ها حدود ۸۶٪ از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، درحالی‌که اقلیت‌های قومی مانند آذری‌ها ۶٪ و ارمنی‌ها ۵٪ هستند[۱۱]. زبان رسمی گرجی است، اما برخی از مناطق اقلیت‌های قومی به زبان‌های خود صحبت می‌کنند[۱۲].

دانشجویان خارجی در گرجستان، بیش از 15% دانشجویان در گرجستان از کشورهای هند، اردن و اوکراین هستند ( حدود 25 هزار نفر از 2014 تا 2024)، قابل بازیابی از https://www.bpn.ge/article/121045-ucxoeli-studentebis-raodenoba-225-it-gaizarda-romeli-kveqnidan-chamodian-sakartveloshi-sascavleblad/

الگوهای مهاجرت (داخلی و بین‌المللی)

مهاجرت‌های داخلی از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ به‌ویژه تفلیس، روند قابل‌توجهی داشته است[۱۳]. همچنین، مهاجرت‌های بین‌المللی از گرجستان به کشورهای اروپایی و روسیه، به‌ویژه در میان جمعیت جوان، افزایش‌یافته است[۱۴]. مهاجرت‌ها نقش مهمی در تغییر ترکیب جمعیت و کاهش نرخ رشد جمعیت داخلی داشته‌اند.

سطح تحصیلات و سواد

سطح سواد در گرجستان بالا است و تقریباً ۹۹٪ جمعیت بالغ از آموزش‌های پایه برخوردارند[۱۵]. بااین‌حال، اختلافات منطقه‌ای در دسترسی به آموزش‌های عالی و دانشگاهی قابل‌توجه است. همچنین، جمعیت جوان با تحصیلات بالاتر تمایل به مهاجرت به خارج از کشور دارند که این امر باعث کاهش نیروی متخصص در کشور می‌شود[۱۶].

وضعیت بهداشت و امید به زندگی

در سال ۲۰۲۴، امید به زندگی برای مردان در گرجستان حدود ۷۱ سال و برای زنان ۷۸ سال است که نسبت به دهه گذشته افزایش اندکی داشته است[۱۷]. دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق شهری بهتر از مناطق روستایی است، و این موضوع به یکی از چالش‌های اصلی دولت در سال‌های آینده تبدیل شده است[۹].

ازدواج سنتی در گرجستان ( اواخر قرن نوزدهم میلادی)، قابل بازیابی از https://npg.ge/ka-GE/Home/Details/7434

الگوهای ازدواج و طلاق

نرخ ازدواج در گرجستان نسبت به دهه گذشته کاهش‌یافته است و نرخ طلاق‌ها افزایش داشته است[۱۸]. در سال ۲۰۲۴، نرخ ازدواج حدود ۵.۱ در هر ۱۰۰۰ نفر و نرخ طلاق ۲.۵ در هر ۱۰۰۰ نفر است[۱۹]. این تغییرات می‌تواند به تغییرات اجتماعی و فرهنگی و همچنین مشکلات اقتصادی مرتبط باشد.

رشد جمعیت

نرخ رشد جمعیت گرجستان در سال ۲۰۲۴ نسبت به دهه‌های گذشته کاهش‌یافته است و این کاهش ناشی از نرخ پایین زادوولد، مرگ‌ومیر، و مهاجرت‌های گسترده است.

نرخ رشد جمعیت فعلی

در سال ۲۰۲۴، نرخ رشد جمعیت گرجستان حدود ۰.۱٪ است که نسبت به دهه گذشته کاهش چشمگیری داشته است[۲۰][۲۱]. کاهش نرخ تولد و مهاجرت جوانان به کشورهای دیگر از دلایل اصلی این روند کاهشی هستند.

عوامل مؤثر بر رشد جمعیت

عوامل اصلی مؤثر بر رشد جمعیت شامل کاهش نرخ زادوولد به ۱.۷ فرزند به‌ازای هر زن، افزایش نرخ مرگ‌ومیر در جمعیت مسن، و مهاجرت‌های گسترده به خارج از کشور است[۱].

مرخصی اجباری پدران گرجستانی برای تولد نوزادان، قابل بازیابی از https://matsne.gov.ge/ka/document/view/66208

سیاست‌های جمعیتی دولت

دولت گرجستان با اجرای سیاست‌های حمایتی برای تشویق تولد و همچنین جذب مهاجران سعی در کاهش روند کاهش جمعیت دارد. ارائه تسهیلات برای خانواده‌های جوان و حمایت‌های مالی از تولد فرزندان از جمله این سیاست‌ها است[۲۲].

پیش‌بینی‌های آینده

پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، جمعیت گرجستان به ۳.۵ میلیون نفر کاهش یابد و نرخ رشد جمعیت همچنان منفی باقی بماند[۷]. این تغییرات می‌تواند چالش‌های عمده‌ای برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشور ایجاد کند.

پراکندگی جمعیت

پراکندگی جمعیت در گرجستان تحت‌تأثیر عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی قرار دارد و مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت به‌وضوح قابل‌مشاهده هستند.

الگوهای توزیع جمعیت

تفلیس ( თბილისი)، قابل بازیابی ازhttps://www.architecturaldigest.in/story/a-

بیشتر جمعیت گرجستان در مناطق شهری، به‌ویژه در پایتخت، تفلیس متمرکز شده است. در سال ۲۰۲۴، بیش از ۳۵٪ جمعیت کشور در تفلیس زندگی می‌کنند[۲۳]. مناطق کوهستانی و دورافتاده کشور کم‌جمعیت‌ترین مناطق هستند[۲۴].

تلاش دولت برای ارتقای زیر ساخت ها در شهرهای گرجستان، قابل بازیابی از https://bp.ge/news/

عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی

وجود منابع طبیعی در مناطق خاص و موقعیت جغرافیایی شهرهای بزرگ نقش مهمی در جذب جمعیت داشته‌اند[۲۵]. همچنین، توسعه اقتصادی نابرابر بین مناطق باعث شده است که مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری کمتر توسعه‌یافته باشند[۲۵].

مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت

شهرهای تفلیس، کوتائیسی و باتومی از پرجمعیت‌ترین مناطق کشور هستند، درحالی‌که مناطق کوهستانی و دورافتاده مانند استان‌های سامتسخه-جاواختی و راچا - لچخومی کم‌جمعیت‌ترین مناطق هستند[۲۶].

چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت

توزیع نامتوازن جمعیت منجر به مشکلاتی همچون کمبود منابع در مناطق پرجمعیت و عدم دسترسی به خدمات در مناطق کم‌جمعیت شده است. این موضوع نیازمند سیاست‌های توزیع عادلانه منابع و توسعه مناطق محروم است[۲۷].

شهرنشینی و روستانشینی

شهرنشینی سریع در گرجستان باعث تغییرات عمده در الگوهای جمعیتی و اقتصادی شده است، اما همچنان درصد قابل‌توجهی از جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.

نسبت جمعیت شهری به روستایی

کشاورزی مدرن در گرجستان( بسته های حمایتی دولت از کشاورزان )، قابل بازیابی از https://kvirispalitra.ge/article/103864-rodis-shezlebs-sakartvelo-soplis-meurneobis-produktit-tvituzrunvelqopas/

در سال ۲۰۲۴، حدود ۵۹٪ از جمعیت گرجستان در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نشان‌دهنده افزایش نسبت به دهه گذشته است[۲۸]. بااین‌حال، ۴۱٪ از جمعیت همچنان در مناطق روستایی ساکن هستند[۲۹].

الگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها

شهرنشینی در گرجستان با رشد سریع کلان‌شهرهایی مانند تفلیس همراه بوده است. در سال ۲۰۲۴، تفلیس به‌عنوان پایتخت و مهم‌ترین مرکز اقتصادی و فرهنگی کشور، میزبان بیش از ۱.۵ میلیون نفر از جمعیت گرجستان است[۲]. این رشد سریع کلان‌شهرها به دلیل مهاجرت‌های گسترده از مناطق روستایی و همچنین جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی بوده است.

مهاجرت داخلی و نقش آن در شهرنشینی

مهاجرت داخلی از مناطق کم‌جمعیت به شهرهای بزرگ یکی از عوامل کلیدی در افزایش شهرنشینی است. بیشتر جوانان و افراد در سنین کاری برای دستیابی به فرصت‌های شغلی بهتر و دسترسی به خدمات رفاهی و آموزشی به شهرها مهاجرت می‌کنند[۳۰]. این مهاجرت‌ها باعث افزایش فشار بر زیرساخت‌های شهری و بروز مشکلاتی مانند تراکم جمعیت و کمبود مسکن شده است[۳۱][۳۲].

وضعیت روستانشینی

باوجود افزایش شهرنشینی، بخش قابل‌توجهی از جمعیت همچنان در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۱٪ از جمعیت کشور در روستاها سکونت دارند[۲۹].این مناطق عمدتاً به فعالیت‌های کشاورزی و دامداری مشغول هستند، اما با مشکلاتی مانند دسترسی محدود به خدمات بهداشتی، آموزشی و رفاهی روبه‌رو هستند[۳۳].

ترافیک و گازهای گلخانه ای دو منبع آلودگی هوای تفلیس، قابل بازیابی از https://www.businessinsider.ge/ka/ra-aris-tbilisshi-haeris-dabindzurebis-ori-dziritadi-tsqaro

چالش‌ها و مشکلات مرتبط با شهرنشینی

شهرنشینی سریع در گرجستان مشکلات متعددی را به وجود آورده است، از جمله افزایش آلودگی هوا، تراکم ترافیک، افزایش نرخ بیکاری در شهرها و کاهش کیفیت زندگی[۳۴]. علاوه بر این، نابرابری در توزیع منابع و خدمات بین مناطق شهری و روستایی نیز به‌عنوان یکی از چالش‌های عمده کشور مطرح است.

سیاست‌های دولتی برای توسعه شهری و روستایی

دولت گرجستان سیاست‌های متعددی برای توسعه متوازن شهری و روستایی اتخاذ کرده است. این سیاست‌ها شامل بهبود زیرساخت‌های شهری، توسعه حمل‌ونقل عمومی، و حمایت از کشاورزی و صنایع روستایی می‌شود[۳۵]. بااین‌حال، برای جلوگیری از مشکلات آینده ناشی از شهرنشینی سریع، دولت نیاز به برنامه‌های جامع‌تری در زمینه توسعه پایدار شهری دارد.

پیش‌بینی‌های آینده

پیش‌بینی می‌شود که در دهه‌های آینده، روند شهرنشینی در گرجستان همچنان ادامه داشته باشد و تا سال ۲۰۳۰، بیش از ۶۵٪ از جمعیت کشور در مناطق شهری زندگی کنند[۷]. این موضوع نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در زمینه توسعه شهری و کاهش فشار بر زیرساخت‌های موجود خواهد بود.

نیز نگاه کنید به

جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش؛ جغرافیای انسانی پاکستان؛ جغرافیای انسانی یمن؛ جغرافیای انسانی عراق؛ جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی کانادا

کتابشناسی

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Circle. (2014). მოსახლეობის 2014 წლის საყოველთაო აღწერის შედეგები - საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. Geostat.ge, Available for https://www.geostat.ge/ka/modules/categories/737/mosakhleobis-2014-tslis-saqoveltao-aghtseris-shedegeb
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ საქართველოში მოსახლეობა დაითვალეს - ახალი სტატისტიკა. (2024, April 27). Sputnik Საქართველო, Available for https://sputnik-georgia.com/20240427/saqartvelosi-mosaxleoba-daitvales-axali-statistika-287575442.html
  3. ↑ Georgia - 2024 - III.B. Overview of the state. (n.d.), Available for https://mchb.tvisdata.hrsa.gov/Narratives/Overview.
  4. ↑ Georgia Population 2024 (Live). (2024). Worldpopulationreview.com, Available for https://worldpopulationreview.com/countries/georgia
  5. ↑ 2014 General Population Census in Georgia. (2014). UNFPA-Georgia, Available for https://georgia.unfpa.org/en/publications/2014-general-population-census-georgia
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Migration Strategy of Georgia 2021-2030 Unofficial translation of the encyclopedic version State Commission on Migration Issues 2024. (n.d.), Available for https://migration.commission.ge/files/ms30_eng_web2.pdf
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ Georgia population forecast for 2025 and 2030 - Aterio. (2024), Available for https://www.aterio.io/insights/us-population-forecast/ga
  8. ↑ Georgia : Sustainable Development Knowledge Platform. (n.d.), Available for https://www.Sustainabledevelopment.un.org
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Countyhealthrankings.org,(2024), Available for https://www.countyhealthrankings.org/sites/default/files/media/document/2024_county_health_release_georgia_data_-_v1.xlsx
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Georgia - People. (n.d.). Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Georgia/People
  11. ↑ Georgia - The World Factbook. (n.d.), Available for https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/georgia/
  12. ↑ ELIGIBLE AAPI VOTERS* AAPI SHARE OF ELECTORATE IN GEORGIA AAPI VOTER ELIGIBILITY GROWTH (2012-2024) AAPI POPULATION SIZE* FOREIGN BORN NONCITIZENS FOREIGN BORN CITIZENS NATIVE BORN CITIZENS COUNTIES WITH HIGHEST AAPI POPULATIONS LARGEST ASIAN AMERICAN ETHNIC GROUPS IN GEORGIA LARGEST NHPI ETHNIC GROUPS IN GEORGIA POPULATION GROWTH SINCE 2012 INCREASE IN FIRST TIME VOTERS SINCE 2024, Available for https://aapidata.com/wp-content/uploads/2024/03/Georgia.pdf
  13. ↑ ICMPD Migration Outlook Eastern Europe and Central Asia 2024 Eight migration issues to look out for in 2024 Origins, key events and priorities for Europe. (n.d.). Retrieved September 22, 2024, from https://www.icmpd.org/file/download/60848/file/ICMPD%2520Migration%2520Outlook%2520EECA%25202024.pdf
  14. ↑ International Migration - National Statistics Office of Georgia. (n.d.), Available for https://www.geostat.ge/en/modules/categories/743/international-migration
  15. ↑ Georgia Milestones 2023-2024 Statewide Scores. (n.d.), Available for https://www.gadoe.org/Curriculum-Instruction-and-Assessment/Assessment/Pages/Georgia-Milestones-2023-2024-Statewide-Scores.aspx
  16. ↑ Georgia Journal of Literacy. (n.d.).( 2024), Vol. 46 No. 1, Available for https://galiteracyjournal.org/index.php/gjl/issue/view/24
  17. ↑ Georgia Life Expectancy 1950-2024. (n.d, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/GEO/georgia/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.19%25%20increase%20from%202021.
  18. ↑ Circle. (2024). Marriages - National Statistics Office of Georgia. Geostat.ge, Available for https://www.geostat.ge/en/modules/categories/323/marriages
  19. ↑ Circle. (n.d.). Divorces - National Statistics Office of Georgia, Available for https://www.geostat.ge/en/modules/categories/324/divorces
  20. ↑ Georgia Population Growth and Demographic Trends Dataset: Annual Editions Collection // Editions 2000-2024 | Neilsberg. (2024, July 30), Available for https://www.neilsberg.com/research/datasets/bc2dbf9f-55e4-11ee-9c55-3860777c1fe6/
  21. ↑ Circle. (2014). 2014 General Population Census Results - National Statistics Office of Georgia. Geostat.ge, Available for https://www.geostat.ge/en/modules/categories/737/2014-general-population-census-results
  22. ↑ برگرفته از https://www.gov.ge/index.php?lang_id=-&sec_id=596&info_id=89612
  23. ↑ საქართველოს მოსახლეობის მესამედი თბილისში ცხოვრობს - მოსახლეობა რეგიონების მიხედვით. (2024, April 13) , Available for https://commersant.ge/news/society/saqartvelos-mosakhleobis-mesamedi-tbilisshi-tskhovrobs-mosakhleoba-regionebis-mikhedvit
  24. ↑ საქართველოს მოსახლეობის რაოდენობა 1 წელიწადში 1,1%–ით შემცირდა. (2024, April 26). Gbc.ge, Available for https://gbc.ge/news/statistic/saqartvelos-mosakhleobis-raodenoba-1-tselitsadshi-11-it-shemtsirda
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ირაკლი ქარსელაძე - ოზურგეთში ურბანული განახლების პროექტების გრძელდება. (2024, September 6), Available for https://bp.ge/news
  26. ↑ Within the framework of the General Population Census 2024 the listing of population and households continues. (n.d.), Available for https://www.geostat.ge/en/single-news/2883/within-the-framework-of-the-general-population-census-2024-the-listing-of-population-and-households-continues
  27. ↑ RFP-Delivery of two 62-hour Training Courses-Samtskhe-Javakheti/Samegrelo region. (2024). Ungm.org, Available for https://www.ungm.org/Public/notice/244268
  28. ↑ eorgia - Urban Population - 2024 Data 2025 Forecast 1960-2023 Historical. (2024). Tradingeconomics.com, Available for https://tradingeconomics.com/georgia/urban-population-wb-data.html
  29. ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Salukvadze, J. (2024). Urbanization Trends and development of cities in Georgia. In Quodlibet eBooks (pp. 19–31), https://doi.org/10.2307/j.ctvdf0kf6.4
  30. ↑ ევროპის განათლების ფონდი. (2024). უნარები და მიგრაცია საქართველოში: მოკლე ანგარიში, Available for https://www.etf.europa.eu/sites/default/files/2021-11/etf_skills_and_migration_country_fiche_georgia_2021_ka.pdf
  31. ↑ საქართველოში ახალგაზრდების შიდა მიგრაცია სამოქალაქო და პოლიტიკური აქტივიზმის ჭრილში ნინო ჯიბუტი, გვანცა, Available for https://gip.ge/wp-content/uploads/2022/12/broshura-GEO.pdf
  32. ↑ ᲐრაბულიᲜ. (2023, December 17). “ოჯახებით მიდიან, უკან დაბრუნებას აღარ აპირებენ” - როგორ ცვლის მიგრაცია დემოგრაფიულ სურათს საქართველოში. Რადიო Თავისუფლება, Available for https://www.radiotavisupleba.ge/a
  33. ↑ საქართველოში ახალგაზრდების შიდა მიგრაცია სამოქალაქო და პოლიტიკური აქტივიზმის ჭრილში. (2024, July 29). GIP, Available for https://gip.ge/ka/publication-post/sakartveloshi-axalgardebis-shida-migratsia-samoqalaqo-da-politikuri-aqtivizmis-chrilshi/
  34. ↑ ProService. (n.d.). რა არის თბილისში ჰაერის დაბინძურების ორი ძირითადი წყარო, Available for https://www.businessinsider.ge/ka/ra-aris-tbilisshi-haeris-dabindzurebis-ori-dziritadi-tsqaro
  35. ↑ როდის შეძლებს საქართველო სოფლის მეურნეობის პროდუქტით თვითუზრუნველყოფას?! (2023, June 5). Კვირის Პალიტრა, Available for https://kvirispalitra.ge/article/103864-rodis-shezlebs-sakartvelo-soplis-meurneobis-produktit-tvituzrunvelqopas/

نویسنده مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_گرجستان&oldid=74543»