نظام آموزش و پرورش در چین معاصر: تفاوت میان نسخه‌ها
(←پاورقی) |
|||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
=== [[گسترده ترین سیستم آموزش و پرورش در جهان در چین]] === | === [[گسترده ترین سیستم آموزش و پرورش در جهان در چین]] === | ||
در این دوران، با ورود نیروهای نظامی و میسیونرهای مسیحی غرب، دولت [[سلسله چینگ|امپراتوری چینگ]] تصمیم گرفت تعدادی از دانشجویان چینی را برای تحصیل در غرب، به اروپا اعزام کند. نخستین گروه از دانشجویان چینی برای ادامه ی تحصیل عازم فرانسه و انگلستان شدند. و همین دانشجویان بودند که پس از فارغ التحصیلی و بازگشت به [[چین]]، پایه های جنبش و انقلابی را نهادند که در سال 1911 میلادی، منجر به سقوط سیستم امپراتوری و جایگزین شدن نظام جمهوری گردید.[[پرونده:Early Modern Chinese Schools.jpg|بندانگشتی|آموزش و پرورش در [[چین]] معاصر]]به هر حال، علی رغم این اعزام های دانشجویی به غرب و آشنایی با سیستم مدرن آموزشی، تغییر سیستم آموزشی [[چین]] در سال 1905 میلادی بود که صورت گرفت و سیستم سنتی آموزشی تقریباً کنار گذاشته شد. ولی در عین حال، برای چندین دهه از قرن بیستم، گروهی از مردم و دست اندرکاران آموزشی کشور همچنان، به همان رویه ی سابق آموزشی ادامه داده و گروهی نیز که عمدتاً از سوی [[تشکیل دولتی مسیحی در چین با حمایت مسیونرهای خارجی|میسیونرهای مسیحی]] حمایت می شدند و یا در مدارسی که توسط خود میسیونرها مدیریت می شد، سیستم آموزشی مدرن غربی را به مورد اجرا می گذاشتند. | در این دوران، با ورود نیروهای نظامی و میسیونرهای مسیحی غرب، دولت [[سلسله چینگ|امپراتوری چینگ]] تصمیم گرفت تعدادی از دانشجویان چینی را برای تحصیل در غرب، به اروپا اعزام کند. نخستین گروه از دانشجویان چینی که بصورت رسمی از سوی دولت چین عازم تحصیل در اروپا شدند، در سال 1887 بود که برای ادامه ی تحصیل عازم [[فرانسه]] و انگلستان شدند. و همین دانشجویان بودند که پس از فارغ التحصیلی و بازگشت به [[چین]]، پایه های جنبش و انقلابی را نهادند که در سال 1911 میلادی، منجر به سقوط سیستم امپراتوری و جایگزین شدن نظام جمهوری گردید. پس از سرکوب شورش گروه ضد غربی مشهور به مشت زنان توسط ارتش های انگلیس و فرانسه، دولت چین مجبور شد مبلغ کلانی به عنوان غرامت به این کشورها بپردازد. این کشورها از همان منبع هزینه تحصیل تعدلدی از دانشجویان چینی برای تحصیل در کشورهای اروپایی را پرداحت کردند که برخی از این دانشجویان پس از فارغ التحصیلی و باز گشت به چین تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زیادی را در این کشور موجب گردیدند. [[پرونده:Early Modern Chinese Schools.jpg|بندانگشتی|آموزش و پرورش در [[چین]] معاصر]]به هر حال، علی رغم این اعزام های دانشجویی به غرب و آشنایی با سیستم مدرن آموزشی، تغییر سیستم آموزشی [[چین]] در سال 1905 میلادی بود که صورت گرفت و سیستم سنتی آموزشی تقریباً کنار گذاشته شد. ولی در عین حال، برای چندین دهه از قرن بیستم، گروهی از مردم و دست اندرکاران آموزشی کشور همچنان، به همان رویه ی سابق آموزشی ادامه داده و گروهی نیز که عمدتاً از سوی [[تشکیل دولتی مسیحی در چین با حمایت مسیونرهای خارجی|میسیونرهای مسیحی]] حمایت می شدند و یا در مدارسی که توسط خود میسیونرها مدیریت می شد، سیستم آموزشی مدرن غربی را به مورد اجرا می گذاشتند. | ||
پس از روی کار آمدن [[جمهوری خلق چین]] در سال 1911، تا استقرار جمهوری [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیستی]] خلق [[چین]] در سال 1949، به دلیل درگیر بودن دولت ها و نیمه دولت های حاکم بر این کشور در جنگ های داخلی، جنگ ضد ژاپنی و جنگ جهانی اول و دوم، هرگز فرصتی برای اصلاح کامل ساختار آموزشی و مدرن سازی آن پیش نیامد. پس از روی کار آمدن [[جمهوری خلق چین]] و فارغ شدن کشور از هرج و مرج و استقرار نسبی ثبات بود که فرصت لازم برای اصلاح ساختار و سیستم آموزشی فراهم گردید. اگرچه این ثبات سیستم آموزشی هم در دوران انقلاب فرهنگی (1966-1976)، بار دیگر دچار آشفتگی شد. اگرچه در دوران [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] برای کاهش بی سوادی و فراگیر کردن آموزش تلاش فراوانی به عمل آمد و جوانان داوطلب با سازماندهی اعضای گارد سرخ [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] برای سوادآموزی تا اقصی نقاط این کشور گسیل شده و نرخ باسوادان را نسبت به قبل به صورت معجزه آسایی افزایش دادند، ولی تنها پس از اجرای سیاست اصلاحات و در اواخر دهه ی 1970 و اوایل دهه ی 1980 بود که دولت این کشور با اصلاح اساسی سیستم و ساختار آموزشی، مقررات و قوانین و دستورالعمل های مناسب و مدرن و استاندارد آموزشی را در این کشور به کار گرفت و این روند در دهه ی 1990 نیز ادامه یافت تا اینکه نرخ باسوادی از 20 درصد پیش از سال 1949، به بیش از 94 درصد (نرخ باسوادی میان افراد میان 15 تا 24 سال به 99 درصد) رسیده و [[چین]] را در ردیف 92 از میان 180 کشور جهان قرار داده است.<ref name=":0">China’s Quiet Educational revolution. A Report from UNESCO Representative to China. China daily, 2010-04-21</ref> | پس از روی کار آمدن [[جمهوری خلق چین]] در سال 1911، تا استقرار جمهوری [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|کمونیستی]] خلق [[چین]] در سال 1949، به دلیل درگیر بودن دولت ها و نیمه دولت های حاکم بر این کشور در جنگ های داخلی، جنگ ضد ژاپنی و جنگ جهانی اول و دوم، هرگز فرصتی برای اصلاح کامل ساختار آموزشی و مدرن سازی آن پیش نیامد. پس از روی کار آمدن [[جمهوری خلق چین]] و فارغ شدن کشور از هرج و مرج و استقرار نسبی ثبات بود که فرصت لازم برای اصلاح ساختار و سیستم آموزشی فراهم گردید. اگرچه این ثبات سیستم آموزشی هم در [[اجرای انقلاب فرهنگی در چین|دوران انقلاب فرهنگی]] (1966-1976)، بار دیگر دچار آشفتگی شد. اگرچه در دوران [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] برای کاهش بی سوادی و فراگیر کردن آموزش تلاش فراوانی به عمل آمد و جوانان داوطلب با سازماندهی اعضای گارد سرخ [[مائو تسه تونگ(مائو زدونگ)، بنیانگذار جمهوری خلق چین|مائو]] برای سوادآموزی تا اقصی نقاط این کشور گسیل شده و نرخ باسوادان را نسبت به قبل به صورت معجزه آسایی افزایش دادند، ولی تنها پس از اجرای سیاست اصلاحات و در اواخر دهه ی 1970 و اوایل دهه ی 1980 بود که دولت این کشور با اصلاح اساسی سیستم و ساختار آموزشی، مقررات و قوانین و دستورالعمل های مناسب و مدرن و استاندارد آموزشی را در این کشور به کار گرفت و این روند در دهه ی 1990 نیز ادامه یافت تا اینکه نرخ باسوادی از 20 درصد پیش از سال 1949، به بیش از 94 درصد (نرخ باسوادی میان افراد میان 15 تا 24 سال به 99 درصد) رسیده و [[چین]] را در ردیف 92 از میان 180 کشور جهان قرار داده است.<ref name=":0">China’s Quiet Educational revolution. A Report from UNESCO Representative to China. China daily, 2010-04-21 و سالنامه آماری چین 2022.</ref> | ||
در حال حاضر، نرخ ثبت نام کودکان در سن مدرسه به 99/۹ درصد رسیده و بیش از | کل جمعیت بالای 6 سال در سن دبستان و بالاتر چین 1/402/340/000 نفر هست که مردان 715/667/000 نفر و زنان 686/673/000 نفر میباشد.در حال حاضر، نرخ ثبت نام کودکان در سن مدرسه به 99/۹ درصد رسیده و بیش از 250/5 میلیون دانش آموز و 44/3 میلیون دانشجو در مدارس و دانشگاه ها و در سطوح مختلف آموزشی و به اشکال گوناگون تحت آموزش و پرورش تمام وقت و یا نیمه وقت و آموزش بزرگسالان قرار دارند. این جمعیت عظیم دانش آموزی و دانشجویی موجب شده تا [[چین|کشور چین]] نه تنها پرجمعیت ترین کشور جهان از نظر جمعیت به شمار آید، بلکه عظیم ترین و گسترده ترین سیستم و شبکه ی آموزشی و دانش آموزی جهان را نیز به خود اختصاص دهد. در عین حال، در این کشور طیق آمار 2022، 3/21 درصد از مردم بی سواد (15 سال به بالا، 1/50 درصد مرد و 4/96 در صد زنان) وجود دارد که دو سوم آنان را زنان تشکیل می دهند و اغلب در مناطق محروم و صعب العبور اقلیت نشین روستایی زندگی می کنند.<ref name=":0" /> طبق آمار، هزینه های سرانه ی آموزشی سالانه در شهرهای توسعه یافته مانند [[پکن]] و [[شانگهای]] 18 برابر مناطق و استان های محروم و توسعه نیافته است. لذا دولت درصدد است تا سیستم آموزش اجباری 9 ساله را در این مناطق به 12 سال افزایش دهد. | ||
=== [[شش دهه توسعه و تحول در آموزش و پرورش چین]] (1949 تا 2009 میلادی) === | === [[شش دهه توسعه و تحول در آموزش و پرورش چین]] (1949 تا 2009 میلادی) === | ||
پیشبرد و توسعه ی اصلاحات اقتصادی و تداوم و تکمیل سیاست درهای باز، توسعه ی تجارت خارجی، حفظ ثبات و آرامش سیاسی و اجتماعی، همراه با دستیابی به وحدت و یکپارچگی ملی، از سال 1978 که سیاست اصلاحات اقتصادی آغاز شد تا به امروز، محور تغییرات ساختاری و جوهری همه جانبه ی چین بوده است. ولی این تغییر و تحولات اقتصادی هرگز چینی ها را از توجه به اهداف و مصالح ملی غافل نکرده و هماهنگ با رشد اقتصادی، توسعه ی بنیادین آموزش به عنوان زیربنایی ترین تغییرات اجتماعی، مورد تأکید فراوان بوده است. در این خصوص، نگاه دولت و حزب به سیاست های آموزشی و نظارت و حمایت ویژه از بخش آموزش و پژوهش و تدوین برنامه های توسعه ای، به ویژه در دهه های اخیر، نگاهی راهبردی، نوگرایانه، دوراندیشانه، و کاربردی بوده است تا این کشور بتواند با تربیت متخصصان و تأمین منابع انسانی مورد نیاز جامعه ی توسعه یافته ی فردای [[چین]]، پایداری این توسعه و پیشرفت را تضمین نماید. لذا طی چند دهه ی گذشته، دولت این کشور موفق شده است با استفاده از فناوری نوین، و بسیج امکانات و سرمایه و دانش فنی و مدیریت داخلی و خارجی و اصلاح مقررات آموزشی کشور، و همچنین، اعمال سیاست های تشویقی و ارائه ی تسهیلات ویژه، منابع مادی و معنوی آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی را در قالب راهبرد توسعه ی بخش آموزش به [[چین]] سرازیر کند. این حرکت و سیاست دوراندیشانه ی دولت، زمینه های توسعه ی بخش آموزش و تربیت نسل جدیدی از مدیران [[چین]] را به خوبی فراهم ساخته است.<ref>علیزاده، عزیز(1389). "گزارش دریافتی از رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن".</ref> | پیشبرد و توسعه ی اصلاحات اقتصادی و تداوم و تکمیل سیاست درهای باز، توسعه ی تجارت خارجی، حفظ ثبات و آرامش سیاسی و اجتماعی، همراه با دستیابی به وحدت و یکپارچگی ملی، از سال 1978 که سیاست اصلاحات اقتصادی آغاز شد تا به امروز، محور تغییرات ساختاری و جوهری همه جانبه ی چین بوده است. ولی این تغییر و تحولات اقتصادی هرگز چینی ها را از توجه به اهداف و مصالح ملی غافل نکرده و هماهنگ با رشد اقتصادی، توسعه ی بنیادین آموزش به عنوان زیربنایی ترین تغییرات اجتماعی، مورد تأکید فراوان بوده است. در این خصوص، نگاه دولت و حزب به سیاست های آموزشی و نظارت و حمایت ویژه از بخش آموزش و پژوهش و تدوین برنامه های توسعه ای، به ویژه در دهه های اخیر، نگاهی راهبردی، نوگرایانه، دوراندیشانه، و کاربردی بوده است تا این کشور بتواند با تربیت متخصصان و تأمین منابع انسانی مورد نیاز جامعه ی توسعه یافته ی فردای [[چین]]، پایداری این توسعه و پیشرفت را تضمین نماید. لذا طی چند دهه ی گذشته، دولت این کشور موفق شده است با استفاده از فناوری نوین، و بسیج امکانات و سرمایه و دانش فنی و مدیریت داخلی و خارجی و اصلاح مقررات آموزشی کشور، و همچنین، اعمال سیاست های تشویقی و ارائه ی تسهیلات ویژه، منابع مادی و معنوی آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی را در قالب راهبرد توسعه ی بخش آموزش به [[چین]] سرازیر کند. این حرکت و سیاست دوراندیشانه ی دولت، زمینه های توسعه ی بخش آموزش و تربیت نسل جدیدی از مدیران [[چین]] را به خوبی فراهم ساخته است.<ref>علیزاده، عزیز(1389). "گزارش دریافتی از رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن".</ref> | ||
جدول شماره 1. آمار با سوادی جمعیت بالای 6 سال | |||
{| class="wikitable" | |||
|زن | |||
|مرد | |||
|کل | |||
|میزان باسوادی | |||
|- | |||
|000/673/686 | |||
|000/667/715 | |||
|000/340/402/1 | |||
|جمعیت بالای 6 سال | |||
|- | |||
|000/372/195 | |||
|000/546/170 | |||
|000/918/365 | |||
|سواد ابتدایی | |||
|- | |||
|000/962/223 | |||
|000/182/263 | |||
|000/144/487 | |||
|راهنمایی | |||
|- | |||
|000/981/103 | |||
|000/654/129 | |||
|000/626/233 | |||
|دبیرستان | |||
|- | |||
|000/438/62 | |||
|000/904/70 | |||
|000/342/133 | |||
|کالج | |||
|- | |||
|000/914/57 | |||
|000/546/59 | |||
|000/460/117 | |||
|کارشناسی | |||
|- | |||
|000/605/6 | |||
|000/158/7 | |||
|000/665/13 | |||
|کارشناسی ارشد | |||
|- | |||
|<nowiki>-----</nowiki> | |||
|<nowiki>----</nowiki> | |||
|82320 نفر | |||
|دکتری(2022فقط) | |||
|- | |||
|000/501/36 | |||
|000/686/14 | |||
|000/186/51 | |||
|بی سوادان بالای 6 سال | |||
|} | |||
<ref>Chinese Statistical Year Book. 2022</ref> | |||
=== [[مدیریت آموزش و پرورش در چین معاصر]] === | === [[مدیریت آموزش و پرورش در چین معاصر]] === | ||
در کشور [[چین]]، سیستم مدیریت بر بخش آموزش این کشور دولتی است و [[وزارت آموزش و پرورش چین|وزارت آموزش این کشور]] که بالاترین مرجع و نهاد مسئول آموزش است و زیر نظر [[شورای دولتی چین|شورای دولتی]] فعالیت می کند، متولی امر آموزش از پیش دبستانی گرفته تا پایان تحصیلات دانشگاهی در سرتاسر کشور به شمار می رود. | در کشور [[چین]]، سیستم مدیریت بر بخش آموزش این کشور دولتی است و [[وزارت آموزش و پرورش چین|وزارت آموزش این کشور]] که بالاترین مرجع و نهاد مسئول آموزش است و زیر نظر [[شورای دولتی چین|شورای دولتی]] فعالیت می کند، متولی امر آموزش از پیش دبستانی گرفته تا پایان تحصیلات دانشگاهی در سرتاسر کشور به شمار می رود. | ||
وظایف و مسئولیت ها و اختیارات [[وزارت آموزش و پرورش چین]] عبارتند از: تهیه و تدوین و ارائه ی سیاست های آموزشی؛ تهیه، تدوین و ابلاغ قوانین و مقررات آموزشی؛ هدایت و مدیریت و نظارت و اجرای کلیه ی مسائل مربوط به بخش آموزش کشور؛ اصلاح ساختار آموزشی؛ توسعه ی ساختار و زیرساخت های آموزشی؛ تأمین بودجه و هزینه های آموزشی از منابع داخلی و اخذ وام های خارجی؛ تحقیق و پژوهش لازم برای رشد استانداردهای آموزشی؛ تهیه و تأمین مواد و منابع مورد نیاز سیستم آموزشی؛ برگزاری آزمون های لازم و تأمین مواد آموزشی مورد نیاز آزمون ها در مقاطع و سطوح مختلف؛ اجرا، مدیریت و ارزیابی آموزش اجباری 9 ساله، ریشه کن سازی بی سوادی در سطح کشور؛ مدیریت آموزش عالی در مقاطع و سطوح و انواع مختلف [[آموزش عالی در چین|آموزش عالی در کشور]]؛ هدایت و مدیریت آموزش مناطق اقلیت نشین؛ تهیه قوانین و مقررات لازم برای تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور و دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در دانشگاه های [[چین]]؛ مدیریت مؤسسات و مراکز آموزشی [[چین]] در سایر کشورها؛ تهیه تدوین و سیاست های اعطای تحصیلات و [[بورس تحصیلی دولت چین|بورس های آموزشی به دانشجویان چینی]] جهت تحصیل در خارج و دانشجویان خارجی در داخل [[چین]]؛ همکاری لازم با نهادهای آموزشی مناطق | وظایف و مسئولیت ها و اختیارات [[وزارت آموزش و پرورش چین]] عبارتند از: تهیه و تدوین و ارائه ی سیاست های آموزشی؛ تهیه، تدوین و ابلاغ قوانین و مقررات آموزشی؛ هدایت و مدیریت و نظارت و اجرای کلیه ی مسائل مربوط به بخش آموزش کشور؛ اصلاح ساختار آموزشی؛ توسعه ی ساختار و زیرساخت های آموزشی؛ تأمین بودجه و هزینه های آموزشی از منابع داخلی و اخذ وام های خارجی؛ تحقیق و پژوهش لازم برای رشد استانداردهای آموزشی؛ تهیه و تأمین مواد و منابع مورد نیاز سیستم آموزشی؛ برگزاری آزمون های لازم و تأمین مواد آموزشی مورد نیاز آزمون ها در مقاطع و سطوح مختلف؛ اجرا، مدیریت و ارزیابی آموزش اجباری 9 ساله، ریشه کن سازی بی سوادی در سطح کشور؛ مدیریت آموزش عالی در مقاطع و سطوح و انواع مختلف [[آموزش عالی در چین|آموزش عالی در کشور]]؛ هدایت و مدیریت آموزش مناطق اقلیت نشین؛ تهیه قوانین و مقررات لازم برای تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور و دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در دانشگاه های [[چین]]؛ مدیریت مؤسسات و مراکز آموزشی [[چین]] در سایر کشورها؛ تهیه تدوین و سیاست های اعطای تحصیلات و [[بورس تحصیلی دولت چین|بورس های آموزشی به دانشجویان چینی]] جهت تحصیل در خارج و دانشجویان خارجی در داخل [[چین]]؛ همکاری لازم با نهادهای آموزشی مناطق هنگ کنگ، ماکائو و [[تایوان]]؛ همکاری و مبادله ی تجارب با نهادها و سازمان های آموزشی بین المللی از جمله یونسکو؛ و همکاری های علمی و آموزشی و مبادلات علمی-آموزشی با سایر کشورها در چهارچوب قوانین و مقررات کشور [[چین]]. | ||
این وزارتخانه در چهارچوب و محدوده ی وظایف و اختیارات خود، تا کنون بیش از 2000 قانون و مقررات و بخشنامه را در زمینه های آموزشی، مدیریتی، استخدامی، آزمون و صدور گواهینامه ی تحصیلی و اصلاح روش ها و مقررات، تهیه و تدوین و ابلاغ نموده است. | این وزارتخانه در چهارچوب و محدوده ی وظایف و اختیارات خود، تا کنون بیش از 2000 قانون و مقررات و بخشنامه را در زمینه های آموزشی، مدیریتی، استخدامی، آزمون و صدور گواهینامه ی تحصیلی و اصلاح روش ها و مقررات، تهیه و تدوین و ابلاغ نموده است. | ||
| خط ۳۰: | خط ۸۴: | ||
4- بخش پرسنلی: مسئول امور پرسنلی و منابع انسانی [[وزارت آموزش و پرورش چین|وزارت آموزش و پرورش]] و نهادهای وابسته، آموزشگاه های عالی وابسته به این وزارت، رایزنی های آموزشی سفارتخانه های [[چین]] در سراسر جهان، هدایت و نظارت بر امور تأسیساتی و بناهای آموزشی در سراسر کشور. | 4- بخش پرسنلی: مسئول امور پرسنلی و منابع انسانی [[وزارت آموزش و پرورش چین|وزارت آموزش و پرورش]] و نهادهای وابسته، آموزشگاه های عالی وابسته به این وزارت، رایزنی های آموزشی سفارتخانه های [[چین]] در سراسر جهان، هدایت و نظارت بر امور تأسیساتی و بناهای آموزشی در سراسر کشور. | ||
5- بخش امور مالی: تدوین برنامه ها و سیاست های مالی و هزینه های آموزشی و پرورشی، تخصیص بودجه به طرح های آموزشی، اعطای کمک های مالی به دانشجویان و دانش آموزان، بهره گیری از وام های بین المللی برای توسعه ی [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری چین|آموزش و پرورش در چین]]. | 5- بخش امور [[مالی]]: تدوین برنامه ها و سیاست های مالی و هزینه های آموزشی و پرورشی، تخصیص بودجه به طرح های آموزشی، اعطای کمک های مالی به دانشجویان و دانش آموزان، بهره گیری از وام های بین المللی برای توسعه ی [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری چین|آموزش و پرورش در چین]]. | ||
6- اداره ی یکم آموزش و پرورش: مسئول رسیدگی به امور آموزش و پرورش اجباری، پیشبرد اصلاحات آموزشی، هدایت آموزش اخلاقی و آموزشی دانش آموزان در خارج از محیط مدرسه. | 6- اداره ی یکم آموزش و پرورش: مسئول رسیدگی به امور آموزش و پرورش اجباری، پیشبرد اصلاحات آموزشی، هدایت آموزش اخلاقی و آموزشی دانش آموزان در خارج از محیط مدرسه. | ||
| خط ۶۷: | خط ۱۲۱: | ||
=== [[منابع مالی بخش آموزش در چین]] === | === [[منابع مالی بخش آموزش در چین]] === | ||
عمده ی هزینه های آموزشی کشور بر عهده ی دولت مرکزی، دولت های محلی و برخی نهادهای اجتماعی غیردولتی است.[ii] هزینه ی آموزشی ابتدایی و متوسطه را نیز دولت های مرکزی و محلی از بودجه ی عمومی کشور تأمین می نمایند، هزینه های آموزش عالی بر عهده ی دولت مرکزی و دولت های محلی و نهادهای اجتماعی غیردولتی است.[iii] در کنار بخش دولتی، برخی از افراد حقیقی و حقوقی و نهادهای غیردولتی داخلی و خارجی نیز در تأمین منابع مالی برای توسعه ی آموزش به ویژه در مناطق محروم و روستایی، به کمک دولت شتافته اند. اجرای پروژه های آموزشی غیردولتی همچون «پروژه ی امید» (Project Hope) و «پروژه ی غنچه ی بهار» (Project Spring Bud) و [[پروژه های آموزشی دولتی در چین|پروژه های دولتی «آموزش اجباری 9 ساله»]] و «آموزش اجباری روستایی» از جمله نهادهایی هستند که در کنار [[وزارت آموزش و پرورش چین|وزارت آموزش و پرورش]] در امر توسعه ی آموزشی تلاش های فراوانی نموده اند.[[پرونده:Project-Hope-poster-1993-reproduced-with-permission-from-Project-Hope-China-Youth Q320.jpg|بندانگشتی|پروژه‌ی امید]] | عمده ی هزینه های آموزشی کشور بر عهده ی دولت مرکزی، دولت های محلی و برخی نهادهای اجتماعی غیردولتی است.[ii] هزینه ی آموزشی ابتدایی و متوسطه را نیز دولت های مرکزی و محلی از بودجه ی عمومی کشور تأمین می نمایند، هزینه های آموزش عالی بر عهده ی دولت مرکزی و دولت های محلی و نهادهای اجتماعی غیردولتی است.[iii] در کنار بخش دولتی، برخی از افراد حقیقی و حقوقی و نهادهای غیردولتی داخلی و خارجی نیز در تأمین منابع مالی برای توسعه ی آموزش به ویژه در مناطق محروم و روستایی، به کمک دولت شتافته اند. اجرای پروژه های آموزشی غیردولتی همچون «پروژه ی امید» (Project Hope) و «پروژه ی غنچه ی بهار» (Project Spring Bud) و [[پروژه های آموزشی دولتی در چین|پروژه های دولتی «آموزش اجباری 9 ساله»]] و «آموزش اجباری روستایی» از جمله نهادهایی هستند که در کنار [[وزارت آموزش و پرورش چین|وزارت آموزش و پرورش]] در امر توسعه ی آموزشی تلاش های فراوانی نموده اند.[[پرونده:Project-Hope-poster-1993-reproduced-with-permission-from-Project-Hope-China-Youth Q320.jpg|بندانگشتی|پروژه‌ی امید]] | ||
==== پروژه آموزشی «امید» ==== | |||
در دهه ی 1990 میلادی، از سوی بنیاد توسعه ی جوانان چین، پروژه ی آموزشی «امید» با هدف جلوگیری، کاهش، و به تحصیل بازگرداندن دانش آموزانی که به دلایل اقتصادی از ادامه ی تحصیل باز می مانند، به ویژه در مناطق محروم و روستایی، تأسیس شد. منابع مالی این پروژه از طریق جمع آوری کمک های مردمی از داخل و خارج کشور تأمین می گردد. «پروژه ی امید» گسترده ترین نهاد غیردولتی است که طی 20 سال گذشته توانسته بیش از 2/3 میلیارد یوان کمک های مردمی جمع آوری و از این طریق 9/2 میلیون دانش آموز ترک تحصیل کرده را برای ادامه ی تحصیل کمک مالی کند. این پروژه همچنین هزینه ی ساخت 12700 باب مدرسه، و برگزاری دوره های باز آموزی معلمان 30 هزار روستا را تأمین کند. این پروژه در تغییر سرنوشت دانش آموزان بسیاری مؤثر بوده و حساسیت دولت و جامعه را نسبت به ضرورت توسعه ی آموزش در مناطق محروم کشور جلب نموده است. | |||
==== پروژه آموزشی «غنچه ی بهار» ==== | |||
این پروژه در سال 1989 میلادی، از سوی بنیاد کودکان و نوجوانان [[چین]] راه اندازی شد. هدف این پروژه بازگرداندن دانش آموزان دختر ترک تحصیل کرده در مناطق محروم به مدرسه و ادامه ی تحصیل آن ها بود. بودجه ی این پروژه از منابع مختلف غیردولتی تأمین می شود. این تشکیلات تا سال 2007 میلادی، بیش از 600 میلیون یوان کمک مردمی جمع آوری و از آن برای کمک به بازگردان ۱/۷ میلیون از دختران ترک تحصیل کرده ی 30 استان و منطقه به مدرسه جهت ادامه ی تحصیل استفاده کرده و بیش از 600 مدرسه ی دخترانه و 5000 کلاس در این مناطق ایجاد کرده است. این پروژه همچنین، توانسته برای 416 هزار از دختران و زنان محروم دوره های کارآموزی برگزار و ایجاد شغل نماید. | |||
==== [[پروژه های آموزشی دولتی در چین|پروژه ی دولتی «آموزش اجباری 9 ساله»]] ==== | |||
دولت [[چین]]، به منظور ریشه کن ساختن بی سوادی در این کشور، در سال 1986 میلادی، قانون آموزش اجباری 9 ساله را تصویب و به مورد اجرا گذاشت. بر اساس این قانون، تمامی کودکان بالای 6 سال این کشور بدون استثنا، بایستی حداقل دوره ی آموزشی 9 ساله ی ابتدایی و راهنمایی را اجباراً طی کنند. دانش آموزانی که مشمول این قانون می باشند از پرداخت شهریه ی آموزشی معاف هستند. طبق قانون تکمیلی سال 1994، آموزش اجباری 9 ساله بایستی در سه مرحله اجرا شود: نخست در مناطق توسعه یافته از نظر اقتصادی؛ دوم در مناطق نسبتا توسعه یافته؛ و سوم در مناطق درحال توسعه. در سال 1955 [[وزارت آموزش و پرورش چین|وزارت آموزش و پرورش]] با همکاری وزارت اقتصاد در 21 استان و منطقه ی خودمختار با بودجه ای بالغ بر ۱۱/۶ میلیارد یوان، این قانون را به مورد اجرا گذاشتند. تاکنون اهداف تعیین شده برای این پروژه در اکثر مناطق کشور محقق شده و تنها مناطق کاملا دور افتاده و صعب العبور هستند که تا کنون به صددرصد اهداف نائل نشده اند. طبق آمار اعلام شده از سوی [[وزارت آموزش و پرورش چین|وزارت آموزش چین]]، تا پایان سال 2008، جمعاً بیش از 3038 شهرستان و ناحیه به استاندارد تعیین شده در آموزش اجباری دست یافته اند که ۹۹/۱ درصد شهرستان ها و ناحیه های سراسر [[چین]] را که بالغ بر ۹۹/۳ درصد از کل جمعیت را شامل می شود، پوشش داده است. | |||
==== پروژه دولتی «آموزش اجباری روستایی» ==== | |||
دولت چین، اجرای پروژه ی اجباری آموزش روستایی را از سال 2006 تا 2010 با هدف توسعه ی آموزش در مناطق روستایی و محروم به مورد اجرا گذاشت. دولت مرکزی با همکاری دولت های محلی و با اختصاص 218 میلیارد یوان، بیش از 36 میلیون دانش آموز روستایی را در این مناطق تحت پوشش قرار داده و ضمن تأمین هزینه های آموزشی آنان از قبیل کتاب و لوازم التحریر آموزشی، بازسازی و نوسازی و تعمیر مدارس روستایی را نیز انجام داده است. در این برنامه ی آموزشی، موضوعات درسی به دو دسته ی دروس متمرکز دولتی و دروس محلی تقسیم می شود که عناوین محلی توسط دولت های استانی مطابق با نیازهای محلی ارائه می گردد. | |||
=== [[تاثیر اصلاحات اقتصادی در سیستم آموزشی چین]] === | === [[تاثیر اصلاحات اقتصادی در سیستم آموزشی چین]] === | ||
اعمال اصلاحات و سیاست درهای باز، تغییرات اساسی در زندگی اجتماعی به ویژه در نظام ارزشی و آموزشی [[چین]] ایجاد نموده، شیوه زندگی را تغییر داده و تحولی جدی در کشور به وجود آورده است. در نظام جدید آموزشی این کشور به کلیه ی توانایی های ذهنی، جسمانی و فیزیکی دانش آموز اهمیت داده شده و به شکلی برابر نگریسته می شود که با روش یادگیری و آموزش در گذشته کاملاً متفاوت است. در حال حاضر، در مدارس ابتدایی و متوسطه متون آموزشی و برگه های آزمون به منبع کلیدی تعلیم و تربیت افراد مبدل شده و خلاقیت، نوآوری و قابلیت انطباق دانش آموزان و ارتقای توانایی های رقابتی آنان به عنوان راهگشای ورودی آنان به مراکز آموزش عالی و دانشگاه ها مطرح شده است. به دستور کمیته ی مرکزی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] و [[شورای دولتی چین]]، از 10 سال پیش نظام جدیدی در آموزش به مورد اجرا درآمده که در آن تأکید شده که دانش آموزان باید علاوه بر پیشبرد قابلیت های ذهنی و انجام تکالیف درسی، به سلامت جسمانی، فیزیکی و تربیت بدنی نیز اهمیت داده شود. آنچه مهم می نماید این است که [[چین|کشور چین]] با توجه به گشودن درهای خود به روی دنیای خارج، در حال حاضر، نیازمند نیروهای کارآزموده با توانایی های همه جانبه جهت حضور در صحنه ی جهانی است. طی سال های اخیر، برنامه های آموزشی مختلفی در زمینه های گوناگون برای دانش آموزان و دانشجویان در نظر گرفته شده است تا از این طریق به ارتقای مهارت های آنان در کلیه ی زمینه ها توجه شود. آمار نشان می دهد که سالانه از هر13 شهروند چینی، 1 نفر به گذراندن دوره های آموزش مهارت های جنبی آموزشی می پردازد.<ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی | اعمال اصلاحات و سیاست درهای باز، تغییرات اساسی در زندگی اجتماعی به ویژه در نظام ارزشی و آموزشی [[چین]] ایجاد نموده، شیوه زندگی را تغییر داده و تحولی جدی در کشور به وجود آورده است. در نظام جدید آموزشی این کشور به کلیه ی توانایی های ذهنی، جسمانی و فیزیکی دانش آموز اهمیت داده شده و به شکلی برابر نگریسته می شود که با روش یادگیری و آموزش در گذشته کاملاً متفاوت است. در حال حاضر، در مدارس ابتدایی و متوسطه متون آموزشی و برگه های آزمون به منبع کلیدی تعلیم و تربیت افراد مبدل شده و خلاقیت، نوآوری و قابلیت انطباق دانش آموزان و ارتقای توانایی های رقابتی آنان به عنوان راهگشای ورودی آنان به مراکز آموزش عالی و دانشگاه ها مطرح شده است. به دستور کمیته ی مرکزی [[حزب کمونیست و احیای هویت ملی چین|حزب کمونیست]] و [[شورای دولتی چین]]، از 10 سال پیش نظام جدیدی در آموزش به مورد اجرا درآمده که در آن تأکید شده که دانش آموزان باید علاوه بر پیشبرد قابلیت های ذهنی و انجام تکالیف درسی، به سلامت جسمانی، فیزیکی و تربیت بدنی نیز اهمیت داده شود. آنچه مهم می نماید این است که [[چین|کشور چین]] با توجه به گشودن درهای خود به روی دنیای خارج، در حال حاضر، نیازمند نیروهای کارآزموده با توانایی های همه جانبه جهت حضور در صحنه ی جهانی است. طی سال های اخیر، برنامه های آموزشی مختلفی در زمینه های گوناگون برای دانش آموزان و دانشجویان در نظر گرفته شده است تا از این طریق به ارتقای مهارت های آنان در کلیه ی زمینه ها توجه شود. آمار نشان می دهد که سالانه از هر13 شهروند چینی، 1 نفر به گذراندن دوره های آموزش مهارت های جنبی آموزشی می پردازد.<ref>سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ [[چین]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، جلد سوم، ص.۱۲۱۳.</ref> | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
[[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری آرژانتین]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اتیوپی]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اردن]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اسپانیا]]؛[[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری افغانستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اوکراین]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تایلند]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تونس]]؛ [[نظام آموزش و پرورش در چین باستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سنگال]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ژاپن]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کوبا]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری زیمبابوه]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قطر]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مصر]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری روسیه]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مالی]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ساحل عاج]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سیرالئون]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کانادا]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سودان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری گرجستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تاجیکستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قزاقستان]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سریلانکا]]؛ [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری فرانسه]] | |||
== پاورقی == | == پاورقی == | ||
| خط ۹۷: | خط ۱۵۰: | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
<references /> | <references /> | ||
[[رده:زیرساخت های آموزش]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۰۳
تا سال 1860 میلادی، کشور چین تنها با سیستم آموزشی سنتی این کشور که بیش از دو هزار سال در این سرزمین سابقه داشته و اجرا می شده آشنا بود. در نیمه ی دوم قرن نوزدهم بود که مردم چین با سیستم آموزشی مدرن غرب آشنا شدند.
گسترده ترین سیستم آموزش و پرورش در جهان در چین
در این دوران، با ورود نیروهای نظامی و میسیونرهای مسیحی غرب، دولت امپراتوری چینگ تصمیم گرفت تعدادی از دانشجویان چینی را برای تحصیل در غرب، به اروپا اعزام کند. نخستین گروه از دانشجویان چینی که بصورت رسمی از سوی دولت چین عازم تحصیل در اروپا شدند، در سال 1887 بود که برای ادامه ی تحصیل عازم فرانسه و انگلستان شدند. و همین دانشجویان بودند که پس از فارغ التحصیلی و بازگشت به چین، پایه های جنبش و انقلابی را نهادند که در سال 1911 میلادی، منجر به سقوط سیستم امپراتوری و جایگزین شدن نظام جمهوری گردید. پس از سرکوب شورش گروه ضد غربی مشهور به مشت زنان توسط ارتش های انگلیس و فرانسه، دولت چین مجبور شد مبلغ کلانی به عنوان غرامت به این کشورها بپردازد. این کشورها از همان منبع هزینه تحصیل تعدلدی از دانشجویان چینی برای تحصیل در کشورهای اروپایی را پرداحت کردند که برخی از این دانشجویان پس از فارغ التحصیلی و باز گشت به چین تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زیادی را در این کشور موجب گردیدند.
به هر حال، علی رغم این اعزام های دانشجویی به غرب و آشنایی با سیستم مدرن آموزشی، تغییر سیستم آموزشی چین در سال 1905 میلادی بود که صورت گرفت و سیستم سنتی آموزشی تقریباً کنار گذاشته شد. ولی در عین حال، برای چندین دهه از قرن بیستم، گروهی از مردم و دست اندرکاران آموزشی کشور همچنان، به همان رویه ی سابق آموزشی ادامه داده و گروهی نیز که عمدتاً از سوی میسیونرهای مسیحی حمایت می شدند و یا در مدارسی که توسط خود میسیونرها مدیریت می شد، سیستم آموزشی مدرن غربی را به مورد اجرا می گذاشتند.
پس از روی کار آمدن جمهوری خلق چین در سال 1911، تا استقرار جمهوری کمونیستی خلق چین در سال 1949، به دلیل درگیر بودن دولت ها و نیمه دولت های حاکم بر این کشور در جنگ های داخلی، جنگ ضد ژاپنی و جنگ جهانی اول و دوم، هرگز فرصتی برای اصلاح کامل ساختار آموزشی و مدرن سازی آن پیش نیامد. پس از روی کار آمدن جمهوری خلق چین و فارغ شدن کشور از هرج و مرج و استقرار نسبی ثبات بود که فرصت لازم برای اصلاح ساختار و سیستم آموزشی فراهم گردید. اگرچه این ثبات سیستم آموزشی هم در دوران انقلاب فرهنگی (1966-1976)، بار دیگر دچار آشفتگی شد. اگرچه در دوران مائو برای کاهش بی سوادی و فراگیر کردن آموزش تلاش فراوانی به عمل آمد و جوانان داوطلب با سازماندهی اعضای گارد سرخ مائو برای سوادآموزی تا اقصی نقاط این کشور گسیل شده و نرخ باسوادان را نسبت به قبل به صورت معجزه آسایی افزایش دادند، ولی تنها پس از اجرای سیاست اصلاحات و در اواخر دهه ی 1970 و اوایل دهه ی 1980 بود که دولت این کشور با اصلاح اساسی سیستم و ساختار آموزشی، مقررات و قوانین و دستورالعمل های مناسب و مدرن و استاندارد آموزشی را در این کشور به کار گرفت و این روند در دهه ی 1990 نیز ادامه یافت تا اینکه نرخ باسوادی از 20 درصد پیش از سال 1949، به بیش از 94 درصد (نرخ باسوادی میان افراد میان 15 تا 24 سال به 99 درصد) رسیده و چین را در ردیف 92 از میان 180 کشور جهان قرار داده است.[۱]
کل جمعیت بالای 6 سال در سن دبستان و بالاتر چین 1/402/340/000 نفر هست که مردان 715/667/000 نفر و زنان 686/673/000 نفر میباشد.در حال حاضر، نرخ ثبت نام کودکان در سن مدرسه به 99/۹ درصد رسیده و بیش از 250/5 میلیون دانش آموز و 44/3 میلیون دانشجو در مدارس و دانشگاه ها و در سطوح مختلف آموزشی و به اشکال گوناگون تحت آموزش و پرورش تمام وقت و یا نیمه وقت و آموزش بزرگسالان قرار دارند. این جمعیت عظیم دانش آموزی و دانشجویی موجب شده تا کشور چین نه تنها پرجمعیت ترین کشور جهان از نظر جمعیت به شمار آید، بلکه عظیم ترین و گسترده ترین سیستم و شبکه ی آموزشی و دانش آموزی جهان را نیز به خود اختصاص دهد. در عین حال، در این کشور طیق آمار 2022، 3/21 درصد از مردم بی سواد (15 سال به بالا، 1/50 درصد مرد و 4/96 در صد زنان) وجود دارد که دو سوم آنان را زنان تشکیل می دهند و اغلب در مناطق محروم و صعب العبور اقلیت نشین روستایی زندگی می کنند.[۱] طبق آمار، هزینه های سرانه ی آموزشی سالانه در شهرهای توسعه یافته مانند پکن و شانگهای 18 برابر مناطق و استان های محروم و توسعه نیافته است. لذا دولت درصدد است تا سیستم آموزش اجباری 9 ساله را در این مناطق به 12 سال افزایش دهد.
شش دهه توسعه و تحول در آموزش و پرورش چین (1949 تا 2009 میلادی)
پیشبرد و توسعه ی اصلاحات اقتصادی و تداوم و تکمیل سیاست درهای باز، توسعه ی تجارت خارجی، حفظ ثبات و آرامش سیاسی و اجتماعی، همراه با دستیابی به وحدت و یکپارچگی ملی، از سال 1978 که سیاست اصلاحات اقتصادی آغاز شد تا به امروز، محور تغییرات ساختاری و جوهری همه جانبه ی چین بوده است. ولی این تغییر و تحولات اقتصادی هرگز چینی ها را از توجه به اهداف و مصالح ملی غافل نکرده و هماهنگ با رشد اقتصادی، توسعه ی بنیادین آموزش به عنوان زیربنایی ترین تغییرات اجتماعی، مورد تأکید فراوان بوده است. در این خصوص، نگاه دولت و حزب به سیاست های آموزشی و نظارت و حمایت ویژه از بخش آموزش و پژوهش و تدوین برنامه های توسعه ای، به ویژه در دهه های اخیر، نگاهی راهبردی، نوگرایانه، دوراندیشانه، و کاربردی بوده است تا این کشور بتواند با تربیت متخصصان و تأمین منابع انسانی مورد نیاز جامعه ی توسعه یافته ی فردای چین، پایداری این توسعه و پیشرفت را تضمین نماید. لذا طی چند دهه ی گذشته، دولت این کشور موفق شده است با استفاده از فناوری نوین، و بسیج امکانات و سرمایه و دانش فنی و مدیریت داخلی و خارجی و اصلاح مقررات آموزشی کشور، و همچنین، اعمال سیاست های تشویقی و ارائه ی تسهیلات ویژه، منابع مادی و معنوی آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی را در قالب راهبرد توسعه ی بخش آموزش به چین سرازیر کند. این حرکت و سیاست دوراندیشانه ی دولت، زمینه های توسعه ی بخش آموزش و تربیت نسل جدیدی از مدیران چین را به خوبی فراهم ساخته است.[۲]
جدول شماره 1. آمار با سوادی جمعیت بالای 6 سال
| زن | مرد | کل | میزان باسوادی |
| 000/673/686 | 000/667/715 | 000/340/402/1 | جمعیت بالای 6 سال |
| 000/372/195 | 000/546/170 | 000/918/365 | سواد ابتدایی |
| 000/962/223 | 000/182/263 | 000/144/487 | راهنمایی |
| 000/981/103 | 000/654/129 | 000/626/233 | دبیرستان |
| 000/438/62 | 000/904/70 | 000/342/133 | کالج |
| 000/914/57 | 000/546/59 | 000/460/117 | کارشناسی |
| 000/605/6 | 000/158/7 | 000/665/13 | کارشناسی ارشد |
| ----- | ---- | 82320 نفر | دکتری(2022فقط) |
| 000/501/36 | 000/686/14 | 000/186/51 | بی سوادان بالای 6 سال |
مدیریت آموزش و پرورش در چین معاصر
در کشور چین، سیستم مدیریت بر بخش آموزش این کشور دولتی است و وزارت آموزش این کشور که بالاترین مرجع و نهاد مسئول آموزش است و زیر نظر شورای دولتی فعالیت می کند، متولی امر آموزش از پیش دبستانی گرفته تا پایان تحصیلات دانشگاهی در سرتاسر کشور به شمار می رود.
وظایف و مسئولیت ها و اختیارات وزارت آموزش و پرورش چین عبارتند از: تهیه و تدوین و ارائه ی سیاست های آموزشی؛ تهیه، تدوین و ابلاغ قوانین و مقررات آموزشی؛ هدایت و مدیریت و نظارت و اجرای کلیه ی مسائل مربوط به بخش آموزش کشور؛ اصلاح ساختار آموزشی؛ توسعه ی ساختار و زیرساخت های آموزشی؛ تأمین بودجه و هزینه های آموزشی از منابع داخلی و اخذ وام های خارجی؛ تحقیق و پژوهش لازم برای رشد استانداردهای آموزشی؛ تهیه و تأمین مواد و منابع مورد نیاز سیستم آموزشی؛ برگزاری آزمون های لازم و تأمین مواد آموزشی مورد نیاز آزمون ها در مقاطع و سطوح مختلف؛ اجرا، مدیریت و ارزیابی آموزش اجباری 9 ساله، ریشه کن سازی بی سوادی در سطح کشور؛ مدیریت آموزش عالی در مقاطع و سطوح و انواع مختلف آموزش عالی در کشور؛ هدایت و مدیریت آموزش مناطق اقلیت نشین؛ تهیه قوانین و مقررات لازم برای تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور و دانشجویان خارجی شاغل به تحصیل در دانشگاه های چین؛ مدیریت مؤسسات و مراکز آموزشی چین در سایر کشورها؛ تهیه تدوین و سیاست های اعطای تحصیلات و بورس های آموزشی به دانشجویان چینی جهت تحصیل در خارج و دانشجویان خارجی در داخل چین؛ همکاری لازم با نهادهای آموزشی مناطق هنگ کنگ، ماکائو و تایوان؛ همکاری و مبادله ی تجارب با نهادها و سازمان های آموزشی بین المللی از جمله یونسکو؛ و همکاری های علمی و آموزشی و مبادلات علمی-آموزشی با سایر کشورها در چهارچوب قوانین و مقررات کشور چین.
این وزارتخانه در چهارچوب و محدوده ی وظایف و اختیارات خود، تا کنون بیش از 2000 قانون و مقررات و بخشنامه را در زمینه های آموزشی، مدیریتی، استخدامی، آزمون و صدور گواهینامه ی تحصیلی و اصلاح روش ها و مقررات، تهیه و تدوین و ابلاغ نموده است.
تشکیلات اداری وزارت آموزش و پرورش چین
تشکیلات وزارت آموزش و پرورش چین، افزون بر وزیر، دفتر وزیر، معاونت های ششگانه و دو پست مشاور وزیر، دارای ادارت و بخش های مختلفی به شرح زیر است:
1- بخش روابط عمومی: مسئولیت امور جاری و ارتباطات و هماهنگی ها در کلیه ی سطوح داخلی و خارجی.
2- بخش سیاست ها و قوانین و مقررات: انجام پژوهش های استراتژیک در زمینه ی اصلاحات و توسعه ی امور آموزشی و پرورشی.
3- بخش توسعه و برنامه ریزی: برنامه ریزی برای توسعه ی آموزش و پرورش در سراسر کشور.
4- بخش پرسنلی: مسئول امور پرسنلی و منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش و نهادهای وابسته، آموزشگاه های عالی وابسته به این وزارت، رایزنی های آموزشی سفارتخانه های چین در سراسر جهان، هدایت و نظارت بر امور تأسیساتی و بناهای آموزشی در سراسر کشور.
5- بخش امور مالی: تدوین برنامه ها و سیاست های مالی و هزینه های آموزشی و پرورشی، تخصیص بودجه به طرح های آموزشی، اعطای کمک های مالی به دانشجویان و دانش آموزان، بهره گیری از وام های بین المللی برای توسعه ی آموزش و پرورش در چین.
6- اداره ی یکم آموزش و پرورش: مسئول رسیدگی به امور آموزش و پرورش اجباری، پیشبرد اصلاحات آموزشی، هدایت آموزش اخلاقی و آموزشی دانش آموزان در خارج از محیط مدرسه.
7- اداره ی دوم آموزش و پرورش: مسئول بخش آموزش و پرورش دوره های پیش دبستانی، ابتدایی، راهنمایی (سیکل اول) و دبیرستانی(سیکل دوم)، و دانش آموزان استثنایی.
8- اداره ی آموزش فنی و حرفه ای و آموزش بزرگسالان: مسئول آموزش های فنی و حرفه ای در دوره ی متوسطه، امور آموزشی بزرگسالان، و ریشه کن کردن بی سوادی در میان جوانان و سالمندان.
9- اداره ی آموزش عالی: متولی امور آموزش عالی و اجرای برنامه های اصلاحی در سطح آموزش عالی، و آموزش از راه دور.
10- دفتر هیأت نظارت و بررسی: هدایت و نظارت بر امور آموزشی در سراسر کشور.
11- اداره ی آموزش و پرورش اقلیت های قومی: هماهنگی و هدایت امور آموزشی و پرورشی اقلیت های ملی در سراسر کشور.
12- اداره ی آموزش و پرورش آموزشگاه های تربیت معلم: مدیریت دانشسراهای تربیت معلم و اجرای برنامه های اصلاحات آموزشی در آموزشگاه های تربیت معلم.
13- اداره ی امور ورزش، بهداشت و آموزش های هنری: رسیدگی به امور آموزش های بهداشتی، سلامت، امور هنری، و آموزش دفاع ملی در مدارس ابتدایی، دبیرستان ها و دانشگاه های سراسر کشور.
14- اداره ی امور فکری و اندیشه های سیاسی: مسئول رسیدگی به امور فکری و اندیشه های سیاسی معلمان و دانشجویان در آموزشگاه های عالی و همچنین هدایت آن ها به سوی سازندگی تمدن و فرهنگ.
15- اداره ی امور اجتماعی: برنامه ریزی و هماهنگی برای تدریس دروس، اندیشه های سیاسی، و تئوری های آموزشی در آموزشگاه های عالی، انجام پژوهش هایی در زمینه ی فلسفه، علوم اجتماعی و نظارت و مدیریت بر نشریات و شبکه های مطبوعاتی و رسانه ای در سیستم آموزشی.
16- اداره ی علوم و فنون: رسیدگی به مسائل علمی و فنی در مراکز آموزش عالی، هدایت امور پژوهشی در این زمینه و ایجاد پیوستگی میان تدریس، تولید و پژوهش.
17- اداره ی امور دانشجویان: رسیدگی به امور امتحانات، کنکور، سوابق تحصیلی دانشجویان و ایجاد اشتغال برای دانشجویان فارغ التحصیل.
18- اداره ی امور آموزشگاه های عالی وابسته به وزارت آموزش: ساماندهی آموزشگاه های عالی در جهت تدوین برنامه های استراتژیک برای توسعه، اجرای اصلاحات در سیستم اداری.
19- اداره ی مدیریت علمی در سطوح عالی آموزشی: پیگیری مقررات آموزشی جمهوری خلق چین در زمینه ی«رتبه ی علمی»، تدوین برنامه های اصلاحی و توسعه ی امور مربوطه و امور آموزشی دانشجویان در دوره ی فوق لیسانس و دکتری.
20- اداره ی مدیریت زبان ها و خطوط نوشتاری: تدوین برنامه ها و سیاست های کاری برای زبان و خط در سراسر کشور، نظارت بر چگونگی بهره گیری از زبان ها و خطوط، هدایت برنامه های ترویج زبان چینی.
21- اداره ی مدیریت بر اطلاعات زبان و خط: پژوهش و تعیین استانداردهای لازم زبانی و خطی و معیار رسیدگی و نظارت بر اطلاعات مربوط به زبان و خط، هدایت استانداردسازی زبان ها و خطوط اقلیت های ملی و همچنین، اطلاعات مربوط به زبان و خط اقلیت های ملی.
22- اداره ی همکاری ها و مبادلات بین المللی: هدایت ونظارت بر همکاری ها و مبادلات بین المللی در زمینه ی آموزش و پرورش، تدوین سیاست های لازم برای تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور، تحصیل دانشجویان خارجی در چین، همکاری دانشگاه های چینی با کشورهای خارجی، مدیریت بر رایزنی های آموزشی در سفارتخانه های چین در خارج از کشور. و ترویج زبان چینی در خارج.[۴]
منابع مالی بخش آموزش در چین
عمده ی هزینه های آموزشی کشور بر عهده ی دولت مرکزی، دولت های محلی و برخی نهادهای اجتماعی غیردولتی است.[ii] هزینه ی آموزشی ابتدایی و متوسطه را نیز دولت های مرکزی و محلی از بودجه ی عمومی کشور تأمین می نمایند، هزینه های آموزش عالی بر عهده ی دولت مرکزی و دولت های محلی و نهادهای اجتماعی غیردولتی است.[iii] در کنار بخش دولتی، برخی از افراد حقیقی و حقوقی و نهادهای غیردولتی داخلی و خارجی نیز در تأمین منابع مالی برای توسعه ی آموزش به ویژه در مناطق محروم و روستایی، به کمک دولت شتافته اند. اجرای پروژه های آموزشی غیردولتی همچون «پروژه ی امید» (Project Hope) و «پروژه ی غنچه ی بهار» (Project Spring Bud) و پروژه های دولتی «آموزش اجباری 9 ساله» و «آموزش اجباری روستایی» از جمله نهادهایی هستند که در کنار وزارت آموزش و پرورش در امر توسعه ی آموزشی تلاش های فراوانی نموده اند.
پروژه آموزشی «امید»
در دهه ی 1990 میلادی، از سوی بنیاد توسعه ی جوانان چین، پروژه ی آموزشی «امید» با هدف جلوگیری، کاهش، و به تحصیل بازگرداندن دانش آموزانی که به دلایل اقتصادی از ادامه ی تحصیل باز می مانند، به ویژه در مناطق محروم و روستایی، تأسیس شد. منابع مالی این پروژه از طریق جمع آوری کمک های مردمی از داخل و خارج کشور تأمین می گردد. «پروژه ی امید» گسترده ترین نهاد غیردولتی است که طی 20 سال گذشته توانسته بیش از 2/3 میلیارد یوان کمک های مردمی جمع آوری و از این طریق 9/2 میلیون دانش آموز ترک تحصیل کرده را برای ادامه ی تحصیل کمک مالی کند. این پروژه همچنین هزینه ی ساخت 12700 باب مدرسه، و برگزاری دوره های باز آموزی معلمان 30 هزار روستا را تأمین کند. این پروژه در تغییر سرنوشت دانش آموزان بسیاری مؤثر بوده و حساسیت دولت و جامعه را نسبت به ضرورت توسعه ی آموزش در مناطق محروم کشور جلب نموده است.
پروژه آموزشی «غنچه ی بهار»
این پروژه در سال 1989 میلادی، از سوی بنیاد کودکان و نوجوانان چین راه اندازی شد. هدف این پروژه بازگرداندن دانش آموزان دختر ترک تحصیل کرده در مناطق محروم به مدرسه و ادامه ی تحصیل آن ها بود. بودجه ی این پروژه از منابع مختلف غیردولتی تأمین می شود. این تشکیلات تا سال 2007 میلادی، بیش از 600 میلیون یوان کمک مردمی جمع آوری و از آن برای کمک به بازگردان ۱/۷ میلیون از دختران ترک تحصیل کرده ی 30 استان و منطقه به مدرسه جهت ادامه ی تحصیل استفاده کرده و بیش از 600 مدرسه ی دخترانه و 5000 کلاس در این مناطق ایجاد کرده است. این پروژه همچنین، توانسته برای 416 هزار از دختران و زنان محروم دوره های کارآموزی برگزار و ایجاد شغل نماید.
پروژه ی دولتی «آموزش اجباری 9 ساله»
دولت چین، به منظور ریشه کن ساختن بی سوادی در این کشور، در سال 1986 میلادی، قانون آموزش اجباری 9 ساله را تصویب و به مورد اجرا گذاشت. بر اساس این قانون، تمامی کودکان بالای 6 سال این کشور بدون استثنا، بایستی حداقل دوره ی آموزشی 9 ساله ی ابتدایی و راهنمایی را اجباراً طی کنند. دانش آموزانی که مشمول این قانون می باشند از پرداخت شهریه ی آموزشی معاف هستند. طبق قانون تکمیلی سال 1994، آموزش اجباری 9 ساله بایستی در سه مرحله اجرا شود: نخست در مناطق توسعه یافته از نظر اقتصادی؛ دوم در مناطق نسبتا توسعه یافته؛ و سوم در مناطق درحال توسعه. در سال 1955 وزارت آموزش و پرورش با همکاری وزارت اقتصاد در 21 استان و منطقه ی خودمختار با بودجه ای بالغ بر ۱۱/۶ میلیارد یوان، این قانون را به مورد اجرا گذاشتند. تاکنون اهداف تعیین شده برای این پروژه در اکثر مناطق کشور محقق شده و تنها مناطق کاملا دور افتاده و صعب العبور هستند که تا کنون به صددرصد اهداف نائل نشده اند. طبق آمار اعلام شده از سوی وزارت آموزش چین، تا پایان سال 2008، جمعاً بیش از 3038 شهرستان و ناحیه به استاندارد تعیین شده در آموزش اجباری دست یافته اند که ۹۹/۱ درصد شهرستان ها و ناحیه های سراسر چین را که بالغ بر ۹۹/۳ درصد از کل جمعیت را شامل می شود، پوشش داده است.
پروژه دولتی «آموزش اجباری روستایی»
دولت چین، اجرای پروژه ی اجباری آموزش روستایی را از سال 2006 تا 2010 با هدف توسعه ی آموزش در مناطق روستایی و محروم به مورد اجرا گذاشت. دولت مرکزی با همکاری دولت های محلی و با اختصاص 218 میلیارد یوان، بیش از 36 میلیون دانش آموز روستایی را در این مناطق تحت پوشش قرار داده و ضمن تأمین هزینه های آموزشی آنان از قبیل کتاب و لوازم التحریر آموزشی، بازسازی و نوسازی و تعمیر مدارس روستایی را نیز انجام داده است. در این برنامه ی آموزشی، موضوعات درسی به دو دسته ی دروس متمرکز دولتی و دروس محلی تقسیم می شود که عناوین محلی توسط دولت های استانی مطابق با نیازهای محلی ارائه می گردد.
تاثیر اصلاحات اقتصادی در سیستم آموزشی چین
اعمال اصلاحات و سیاست درهای باز، تغییرات اساسی در زندگی اجتماعی به ویژه در نظام ارزشی و آموزشی چین ایجاد نموده، شیوه زندگی را تغییر داده و تحولی جدی در کشور به وجود آورده است. در نظام جدید آموزشی این کشور به کلیه ی توانایی های ذهنی، جسمانی و فیزیکی دانش آموز اهمیت داده شده و به شکلی برابر نگریسته می شود که با روش یادگیری و آموزش در گذشته کاملاً متفاوت است. در حال حاضر، در مدارس ابتدایی و متوسطه متون آموزشی و برگه های آزمون به منبع کلیدی تعلیم و تربیت افراد مبدل شده و خلاقیت، نوآوری و قابلیت انطباق دانش آموزان و ارتقای توانایی های رقابتی آنان به عنوان راهگشای ورودی آنان به مراکز آموزش عالی و دانشگاه ها مطرح شده است. به دستور کمیته ی مرکزی حزب کمونیست و شورای دولتی چین، از 10 سال پیش نظام جدیدی در آموزش به مورد اجرا درآمده که در آن تأکید شده که دانش آموزان باید علاوه بر پیشبرد قابلیت های ذهنی و انجام تکالیف درسی، به سلامت جسمانی، فیزیکی و تربیت بدنی نیز اهمیت داده شود. آنچه مهم می نماید این است که کشور چین با توجه به گشودن درهای خود به روی دنیای خارج، در حال حاضر، نیازمند نیروهای کارآزموده با توانایی های همه جانبه جهت حضور در صحنه ی جهانی است. طی سال های اخیر، برنامه های آموزشی مختلفی در زمینه های گوناگون برای دانش آموزان و دانشجویان در نظر گرفته شده است تا از این طریق به ارتقای مهارت های آنان در کلیه ی زمینه ها توجه شود. آمار نشان می دهد که سالانه از هر13 شهروند چینی، 1 نفر به گذراندن دوره های آموزش مهارت های جنبی آموزشی می پردازد.[۵]
نیز نگاه کنید به
نظام آموزش، تحقیقات و فناوری آرژانتین؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اتیوپی؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اردن؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اسپانیا؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری افغانستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اوکراین؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تایلند؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تونس؛ نظام آموزش و پرورش در چین باستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سنگال؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ژاپن؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کوبا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری زیمبابوه؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قطر؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مصر؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری روسیه؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مالی؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ساحل عاج؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سیرالئون؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کانادا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سودان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری گرجستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تاجیکستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قزاقستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سریلانکا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری فرانسه
پاورقی
[i] - امپراتور زرد که به پدر ملت چین هم مشهور است. مترجم.
[ii] - بر اساس آمار منتشره از سوی وزارت آموزش چین، هزینه های آموزشی ۱۴/۵۸ درصد کل بودجه ی دولت در سال 2007 را به خود اختصاص داده است. طبق این خبر، در سال 2005 مجموعاً ۲/۸۲ درصد GDP چین صرف آموزش شده و دولت قصد دارد طی چند سال آینده این میزان را به 4 درصد GDP کل کشور برساند.[۶]
[iii] - طبق آمار منتشره در خبرگزاری شین هوا (مورخ 21 ژوئیه سال 2007) بودجه ی آموزشی کشور چین در سال 2007، بیش از 70 میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال پیش 5/6 میلیارد دلار افزایش داشته است.
کتابشناسی
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ China’s Quiet Educational revolution. A Report from UNESCO Representative to China. China daily, 2010-04-21 و سالنامه آماری چین 2022.
- ↑ علیزاده، عزیز(1389). "گزارش دریافتی از رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در پکن".
- ↑ Chinese Statistical Year Book. 2022
- ↑ Ministry of Education of the Peoples Republic of china (2011).
- ↑ سابقی، علی محمد(1392). جامعه و فرهنگ چین. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، جلد سوم، ص.۱۲۱۳.
- ↑ وبسایت Chinaview.cn. (اول ژانویه 2007)