پرش به محتوا

جغرافیای انسانی لبنان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Samiei (بحث | مشارکت‌ها)
deletegroup
۲۲٬۳۱۴ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
 
(۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:جمعیت لبنان.jpg|بندانگشتی|جمعیت لبنان]]بر اساس آمارهای تخمینی،[i] جمعیت [[لبنان]] در سال 2007، 3759000 نفر بوده است که از این میزان 1901000 نفر زن و 1858000 مرد بوده‌اند.<ref name=":0">[http://www.cas.gov.lb/ ادارة الاحصاء المركزي]. (2012). SIF-2. گزارش‌های [http://www.cas.gov.lb/ اداره مرکزی آمار لبنان]. قابل بازیابی از<nowiki/>http://www.cas.gov.lb/</ref> جمعیت غیرلبنانی‌های مقیم نیز یک تا دو میلیون نفر تخمین زده می‌شود که بین 250000 تا 4000۰0 نفر از آنان فلسطینی هستند<ref>قرم، جورج. (2004). [[لبنان معاصر|لبنان المعاصر]]: تاریخ و مجتمع. نقله الى العربية بواسطة الدكتور حسان قبيسي. الطبعة الأولى. بيروت: المكتبة الشرقية، ص. ۱۲.</ref> و عموما در اردوگاه‌های ویژه پناهندگان سکنی دارند. 89% از مردم [[لبنان]] در شهرها زندگی می‌کنند؛ تراکم جمعیت 431 نفر در کیلومتر مربع و رشد جمعیت آن ۷/1% است.<ref>برگرفته از https://ww.ministryinfo.gov.lb</ref> استان جبل [[لبنان]] با 1484000 نفر بیشترین و استان نبطیه با 249000 نفر کمترین جمعیت را دارا هستند و استان بیروت هم به لحاظ جمعیتی در مرتبه پنجم قرار دارد. براساس آمار سال2007، متوسط جمعیت یک خانواده لبنانی 4 نفر و 25% از کل جمعیت را افراد زیر 15 سال و 10% آن را افراد بالای 65 سال تشکیل داده‌اند.<ref name=":0" /> میزان ثبت شده فوت شدگان در سال 2010 نیز 22926 نفر بوده است.
[[پرونده:مردم لبنان.jpg|بندانگشتی|مردم لبنان، قابل بازیابی از https://www.linkedin.com/pulse/why-lebanese-people-rioting-carole-mrad-msc- |پیوند=https://www.linkedin.com/pulse/why-lebanese-people-rioting-carole-mrad-msc-]]
[[لبنان]]، واقع در خاورمیانه، کشوری با مساحت ۱۰,۴۵۲ کیلومترمربع <ref>TRADING ECONOMICS. (n.d.-a). ''Lebanon - Land Area (sq. Km) - 2024 Data  2025 Forecast 1961-2021 Historical, Available for'' https://tradingeconomics.com/lebanon/land-area-sq-km-wb-data.html</ref> و جمعیتی حدود 6 میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ است<ref name=":4" /> موقعیت جغرافیایی این کشور در ساحل مدیترانه‌ای و تنوع فرهنگی و قومی آن، باعث شده است که مطالعه جغرافیای انسانی [[لبنان]] از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. [[لبنان]] با چالش‌های مختلفی نظیر بحران‌های سیاسی، اقتصادی و مهاجرتی روبرو است که بر [[ساختار هرم جمعیتی لبنان|ساختار جمعیتی]] و توسعه انسانی کشور تأثیرگذار می‌باشد.


عنصر عرب، نژاد غالب مردم [[لبنان]] است و برخی دیگر، ریشه‌های فینیقی، رومی، ترکی و ایرانی دارند، تعداد اندکی نیز نژاد اروپایی دارند که نیاکان آن‌ها پس از خروج صلیبی‌ها، در [[لبنان]] ماندند. البته امروز پیشینه نژادی در مقایسه با وابستگی‌های طائفه‌ای از اهمیت چندانی برخوردار نیست و به جز دو نژاد ارمنی و کرد،<ref>قرم، جورج. (2004). [[لبنان معاصر|لبنان المعاصر]]: تاریخ و مجتمع. نقله الى العربية بواسطة الدكتور حسان قبيسي. الطبعة الأولى. بيروت: [https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%82%D9%8A%D8%A9 المكتبة الشرقية]، ص. 66.</ref> دیگر طوائف، صرفا ماهیتی مذهبی دارند.<ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ [[لبنان]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص. 25-26.</ref>
=== [[ساختار هرم جمعیتی لبنان|ساختار هرم جمعیتی]] ===


== نیز نگاه کنید به ==
==== آمار تعداد فعلی جمعیت و مقایسه با ده سال گذشته ====
در سال ۲۰۲۴، جمعیت [[لبنان]] حدود6 میلیون نفر برآورد شده است<ref name=":1">''ريطة الاحصاءات''. (2024). Dgcs.gov.lb، قابل بازیابی از https://www.dgcs.gov.lb/arabic/statistics-map</ref> که نسبت به سرشماری سال ۲۰۱۰ با جمعیت ۴.۳ میلیون نفر، افزایش قابل‌توجهی نشان می‌دهد<ref>‫لمساعدتكم‬ ‫هنا‬ ‫نحن‬ ‫المنشوره،‬ ‫هذه‬ ‫بخصوص‬ ‫استفهاماتكم‬ ‫على‬ ‫لإلجابه‬ ‫االلكترونی ‫البريد‬ ‫على‬ ‫مراسلتنا‬ ‫يرجى‬، قابل بازیابی از http://www.cas.gov.lb/images/PDFs/SIF/CAS_Population_and_Housing%20_In_Lebanon_SIF2_Arabic.pdf </ref>. این افزایش جمعیت عمدتاً به دلیل [[مهاجرت و پناهندگی در لبنان|مهاجرت‌های داخلی و بین‌المللی]] و نیز رشد طبیعی جمعیت بوده است<ref>''Lebanon Crisis Response Plan 2024 | Global Crisis Response Platform''. (n.d.). Crisisresponse.iom.int, Available for https://crisisresponse.iom.int/response/lebanon-crisis-response-plan-2024#:~:text=IOM%20aims%20to%20support%20and</ref>.
 
==== تحلیل دقیق هرم سنی کشور ====
[[پرونده:اولین مهاجرین لبنانی به استرالیا، 1880 میلادی..jpg|بندانگشتی|اولین مهاجرین لبنانی به استرالیا، 1880 میلادی، قابل بازیابی از https://thelebaneseaustralian.com.au/article/the-first-lebanese-immigrants-to-australia-reasons-for-emigration.html]]
هرم سنی [[لبنان]] در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده جمعیتی نسبتاً جوان است. حدود ۳۰ درصد از جمعیت زیر ۱۵ سال، و ۱۰ درصد بالای ۶۵ سال هستند<ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/lebanon/2024/</ref>. در مقایسه با سال ۲۰۱۰ که درصد جمعیت زیر ۱۵ سال حدود ۳۵ درصد و درصد جمعیت بالای ۶۵ سال حدود ۷ درصد بود، روند پیری جمعیت سرعت گرفته است<ref>Ul.edu.lb,(2024) Available for [http://dspa.ul.edu.lb/static/uploads/files/etudes-hayaa-taalimiya/ali-faour/a-f-01-4-2023.docx#:~:text=%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%82%D8%B9%D8%A7%D8%AA%20%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%83%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9%20%D9%81%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%3A%20%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D8%A9,29%2C8%20%D8%B9%D8%A7%D9%85%202025)%E2%80%A6 http://dspa.ul.edu.lb/static/uploads/files/etudes-hayaa-taalimiya/ali-faour/a-f-01-4-2023.docx#:~:text6]</ref>. این تغییرات نشان‌دهنده افزایش امید به زندگی و پایین آمدن سطح [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت]] می‌باشد.
 
==== توزیع جمعیت بر اساس گروه‌های سنی و جنسیت ====
در [[لبنان]]، نسبت جنسیتی در گروه‌های سنی گوناگون در تعادل به سر می‌برد. در گروه سنی زیر ۱۵ سال، نسبت مردان و [[زنان در لبنان|زنان]] تقریباً برابر است، اما در گروه‌های سنی بالاتر، جمعیت [[زنان در لبنان|زنان]] بیشتر است<ref>''Population Pyramid of Lebanon at 2024''. (2024). Population-Pyramid.net, Available for https://population-pyramid.net/en/pp/lebanon</ref>. در گروه سنی ۶۵ سال و بالاتر، حدود ۵۵ درصد [[زنان در لبنان|زنان]] و ۴۵ درصد مردان هستند<ref>''Lebanon Population 2024 (Live)''. (2024). Worldpopulationreview.com, Available for https://worldpopulationreview.com/countries/lebanon </ref>.
 
==== مقایسه با هرم‌های سنی گذشته و پیش‌بینی آینده ====
[[پرونده:جوانان داوطلب لبنانی برای پاکسازی طبیعت شهر بیروت..jpg|بندانگشتی|جوانان داوطلب لبنانی برای پاکسازی طبیعت شهر بیروت، قابل بازیابی از https://lncu.org/programs-news/alf-lebanese-network/lebanese-spotlight-youth-lead-cleanup-initiative-for-international-volunteer-day/]]
هرم سنی [[لبنان]] درگذشته نشان‌دهنده جمعیتی جوان‌تر بود. پیش‌بینی‌ها برای آینده نشان می‌دهند که جمعیت [[لبنان]] به سمت پیری پیش می‌رود به‌طوری‌که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۰درصد جمعیت بالای ۶۵ سال با افزایش ۱۵ درصدی مواجه خواهد بود<ref>برگرفته از https://arabstates.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/country_profile_-_lebanon_10-1-2024.pdf</ref>.
 
==== تأثیرات اقتصادی و اجتماعی ====
تغییرات در [[ساختار هرم جمعیتی لبنان|ساختار هرم جمعیتی]] تأثیرات عمده‌ای بر اقتصاد و جامعه [[لبنان]] خواهد داشت<ref name=":0">''Lebanon Key Message Update: Limited access to cash income in USD worsening food security of the poor, July 2024 - Lebanon''. (2024, August 7). Relief Web, Available for https://reliefweb.int/report/lebanon/lebanon-key-message-update-limited-access-cash-income-usd-worsening-food-security-poor-july-2024</ref>. افزایش جمعیت سالمند می‌تواند به افزایش هزینه‌های بهداشتی و بازنشستگی منجر شود و درعین‌حال کاهش تعداد افراد شاغل می‌تواند بر رشد اقتصادی تأثیر بگذارد<ref name=":0" />.
 
=== [[ویژگی های جمعیتی لبنان|ویژگی های جمعیتی]] ===
[[پرونده:مسیحیان آشوری در لبنان.jpg|بندانگشتی|مسیحیان آشوری ( پیرو آیین مسیحیت شرقی ) در لبنان، قابل بازیابی از [https://www.elnashra.com/news/show/851124/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%83%D9%8A%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%88%D9%86-%D8%A3%D8%AA%D9%88%D8%A7-%D8%A5%D9%84%D9%89-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%A3%D8%AE%D8%B0-%D8%B5%D9%81%D8%A9-%D9%84%D8%A7%D8%AC%D8%A6-%D8%AD%D8%AA%D9%89 https://www.elnashra.com/news/show/851124]]]
 
==== ترکیب قومی و زبانی جمعیت ====
[[لبنان]] کشوری چند قومی با ترکیب‌های مختلف قومی و مذهبی است. بزرگ‌ترین گروه‌های قومی شامل مسلمانان سنی و شیعه، مسیحیان مارونی، و دروزی‌ها هستند<ref>الجزيره نت. (2014, October 30). ''لبنان. أرض الأَرْز والحضارات الغابرة''. الجزيره نت، قابل بازیابی از https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2014/10/30/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86#:~:text=%D9%86%D8%B3%D8%A8%D</ref>. زبان رسمی [[لبنان]] عربی است، اما زبان‌های فرانسوی و انگلیسی نیز به طور گسترده‌ای در استفاده روزمره و آموزش کاربرد دارند<ref>''The Country of Lebanon – THE EMBASSY OF LEBANON''. (n.d.), Available for http://www.lebanonembassyus.org/the-country-of-lebanon/</ref>.
 
==== الگوهای [[مهاجرت و پناهندگی در لبنان|مهاجرت (داخلی و بین‌المللی)]] ====
[[مهاجرت و پناهندگی در لبنان|مهاجرت به لبنان]]، به‌ویژه در نتیجه بحران‌های سیاسی و اقتصادی، موجب تغییرات قابل‌توجهی در جمعیت شده است. در سال ۲۰۲۴، [[لبنان]] میزبان حدود ۱.۵ میلیون پناهنده سوری و تعداد زیادی مهاجر از دیگر کشورها است<ref>''Lebanon Net Migration Rate 1950-2024''. (2024). Macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LBN/lebanon/net-migration++‌ </ref>. مهاجرت داخلی به سمت شهرهای بزرگ مانند بیروت و طرابلس به دلیل جستجوی فرصت‌های شغلی و خدمات بهتر در حال افزایش است<ref>''Exclusive: A look into the lives of Palestine refugees in Lebanon awaiting a solution to their plight''. (2024, July 20). UN News, Available for https://news.un.org/en/story/2024/07/1152306</ref>.
 
==== سطح تحصیلات و سواد ====
نرخ سواد در [[لبنان]] نزدیک به ۹۳ درصد است و سطح تحصیلات به‌ویژه در میان نسل‌های جوان بالاست.<ref>''الموقع الرسمي لوزارة التربية والتعليم العالي''. (2024). Mehe.gov.lb. [https://www.mehe.gov.lb/]</ref> در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۵ درصد از جمعیت بالغ دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی هستند<ref>أطلس بيانات العالم. (2024). ''لبنان | البيانات والإحصائيات -'' Knoema، قابل بازیابی از https://ar.knoema.com/atlas/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86</ref>، که نسبت به ۳۵ درصد در سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است<ref>CAS Education In Lebanon SIF3. (n.d.)T available for http://www.cas.gov.lb/images/PDFs/SIF/CAS_Education_In_Lebanon_SIF3.pdf</ref>.
 
==== وضعیت بهداشت و امید به زندگی ====
امید به زندگی در [[لبنان]] در سال ۲۰۲۴ به طور میانگین ۷۷ سال است که نسبت به سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است<ref>''Life Expectancy in Lebanon 1950-2024 & Future Projections''. (2024). Database.earth, Available for https://database.earth/population/lebanon/life-expectancy</ref>. بااین‌حال، مشکلات بهداشتی شامل فشار بر نظام بهداشتی به دلیل بحران‌های سیاسی و اقتصادی و عدم دسترسی کافی به خدمات بهداشتی برای برخی از جمعیت‌ها وجود دارد<ref>''moph''. (n.d.). Www.moph.gov.lb. htt, Available for https://www.moph.gov.lb/en/Pages/0/20034/life-expectancy-and-mortality</ref>.
[[پرونده:سینی تزیین شده در مراسم های ازدواج بعلبک لبنان.jpg|بندانگشتی|سینی تزیین شده  حنابندان در مراسم سنتی ازدواج (بعلبک لبنان)، قابل بازیابی از [https://manateq.net/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AD-%D9%81%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7-%D9%84%D9%85-%D8%AA%D8%B9%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%AD-%D8%A7/ https://manateq.net]]]
 
==== الگوهای [[ازدواج در لبنان|ازدواج]] و طلاق ====
نرخ [[ازدواج در لبنان]] در سال ۲۰۲۴ حدود ۵ [[ازدواج در لبنان|ازدواج]] به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است، درحالی‌که نرخ طلاق حدود ۱۰ درصد از کل ازدواج‌ها را تشکیل می‌دهد<ref>Oecd. (2024). Marriage and divorce. In ''Society at a glance'', https://doi.org/10.1787/bd399581-en</ref>. این نسبت‌ها نشان‌دهنده تغییرات در ساختار خانواده و الگوهای اجتماعی در کشور هستند<ref>Drieskens, B. (2024). Les métamorphoses du mariage au Moyen-Orient. In ''Presses de l’Ifpo eBooks,'' https://doi.org/10.4000/books.ifpo.442</ref>.
 
=== [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت]] ===
[[پرونده:Miracle-baby-beirut-blast-ht-MAIN-np-200826 1598458525859 hpMain 1x1 992.jpg|بندانگشتی|نوزاد لبنانی، قابل بازیابی از https://abcnews.go.com/GMA/Family/miracle-baby-born-amid-beirut-blast/story?id=72620612]]
 
==== نرخ [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت]] فعلی و روندهای گذشته ====
نرخ [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت لبنان]] در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱.۵ درصد در سال رسیده است که نسبت به نرخ رشد ۲.۵ درصد در سال ۲۰۱۰ کاهش‌یافته است<ref name=":2">''World Bank Open Data''. (2024). World Bank Open Data, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.CBRT.IN/?locations=LB</ref>. این کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زادوولد و افزایش مهاجرت‌های بین‌المللی است<ref>''Lebanon Population Growth Rate 1950-2024''. (2024). Macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LBN/lebanon/population-growth-rate</ref>.
[[پرونده:An alarming increase in irregular migration by Sea from Lebanon - Ibrahim Jouhari1.jpg|بندانگشتی|مهاجرت های غیرقانونی از طریق دریا از لبنان، قابل بازیابی از https://annd.org/en/publications/details/an-alarming-increase-in-irregular-migration-by-sea-from-lebanon]]
 
==== عوامل مؤثر بر [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت]] ====
عوامل مؤثر بر [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت لبنان]] شامل نرخ زادوولد که به طور متوسط حدود ۲.۲ فرزند به‌ازای هر زن است، و نرخ مرگ‌ومیر که حدود ۵.۵ نفر به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است، می‌شود<ref name=":2" />. مهاجرت نیز نقش مهمی در تغییرات جمعیتی داشته و تأثیرات زیادی بر ساختار جمعیت کشور دارد.
 
==== سیاست‌های جمعیتی دولت و تأثیر آنها ====
[[قوه مجریه لبنان|دولت لبنان]] سیاست‌های خاصی برای مدیریت [[مهاجرت و پناهندگی در لبنان|مهاجرت]] و بهبود شرایط زندگی برای شهروندان و پناهندگان اتخاذ کرده است<ref>''Lebanese General Security - posts''. (n.d.). Www.general-Security.gov.lb, Available for https://www.general-security.gov.lb/ar/posts/33</ref>. این سیاست‌ها شامل برنامه‌های حمایتی برای پناهندگان و مشوق‌های مالی برای [[نهاد خانواده لبنان|خانواده‌ها]] است<ref>''The Brussels Times''. (2024). Brusselstimes.com, Available for https://www.brusselstimes.com/1030677/eu-announces-financial-assistance-for-lebanon-with-focus-on-support-to-return-of-syrian-refugees</ref>. بااین‌حال، بحران‌های اقتصادی و سیاسی در [[لبنان]] بر اثربخشی این سیاست‌ها تأثیرگذار بوده است.
 
==== پیش‌بینی‌های رشد جمعیت برای آینده و چالش‌های احتمالی ====
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که نرخ [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت لبنان]] تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱ درصد کاهش خواهد یافت<ref>''Lebanon, IN population forecast for 2025 and 2030 - Aterio''. (2024), Available for https://www.aterio.io/insights/us-population-forecast/in/lebanon</ref>. چالش‌های احتمالی شامل مدیریت [[مهاجرت و پناهندگی در لبنان|مهاجرت]]، تأمین نیازهای جمعیتی در حال تغییر و بحران‌های اقتصادی و سیاسی است.
 
=== [[پراکندگی جمعیت درلبنان|پراکندگی جمعیت]] ===
[[پرونده:زندگی زنان روستایی لبنانی.jpg|بندانگشتی|زندگی زنان روستایی در لبنان، قابل بازیابی از [https://www.lebanon24.com/news/lebanon/997267/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D8%A3%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%A9-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9-%D8%B7%D9%88%D9%8A%D9%84%D8%A9-%D9%82#google_vignette https://www.lebanon24.com/news/lebanon/997267]]]
 
==== الگوهای توزیع جمعیت در مناطق مختلف کشور ====
[[پراکندگی جمعیت درلبنان|پراکندگی جمعیت در لبنان]] به طور عمده در مناطق شهری و سواحل متمرکز است. در سال ۲۰۲۴، تراکم جمعیت در بیروت، بزرگ‌ترین شهر [[لبنان]]، حدود ۸,۰۰۰ نفر در هر کیلومترمربع است<ref>فريق المحتوى. (2024, June 9). ''عدد سكان بيروت 2024 – عاصمة لبنان''. عواصم; عواصم، قابل بازیابی از [https://3wasem.com/%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B3%D9%83%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%AA-%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D9%85%D8%A9-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86/ https://3wasem.com/6/]</ref>، درحالی‌که در مناطق کوهستانی و شمالی کشور، تراکم جمعیت به کمتر از ۵۰۰ نفر در هر کیلومترمربع کاهش می‌یابد<ref>''Lebanon Demographics 2024 (Population, Age, Sex, Trends) - Worldometer''. (2024). Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/demographics/lebanon-demographics/#:~:text=The%202024%20population%20density%20in</ref><ref name=":4">''Lebanon Population 2024 (Live)''. (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/lebanon </ref>.
 
==== عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی مؤثر بر [[پراکندگی جمعیت درلبنان|پراکندگی جمعیت]] ====
عوامل جغرافیایی شامل توپوگرافی کوهستانی و ساحلی [[لبنان]] و نیز شرایط اقتصادی، به‌ویژه فرصت‌های شغلی در مناطق شهری، تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند<ref>''Lebanon - Population Density (people Per Sq. Km) - 2024 Data 2025 Forecast 1961-2024 Historical''. (2024). Tradingeconomics.com, Available for https://tradingeconomics.com/lebanon/population-density-people-per-sq-km-wb-data.html</ref>. تاریخ سیاسی و بحران‌ها نیز بر تمرکز جمعیت در مناطق خاص تأثیرگذار بوده است<ref name=":3">''Conflict, economic decline, and governance crisis deepen food insecurity''. (2024, March 4). FEWS NET, Available for https://fews.net/middle-east-and-asia/lebanon/remote-monitoring-report/february-2024</ref>.
 
==== مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت و دلایل آن ====
مناطق پرجمعیت شامل بیروت و حومه آن، و مناطق ساحلی و تجاری هستند<ref>López-Tomàs, A. (2024, May 24). ''Beirut’s Coastal Crisis: Sea and Society in Conflict''. The Media Line, Available for https://fews.net/middle-east-and-asia/lebanon/remote-monitoring-report/february-2024</ref>. در مقابل، مناطق کم‌جمعیت شامل مناطق کوهستانی و داخلی کشور است که به دلیل شرایط جغرافیایی و کمبود زیرساخت‌ها، کمتر توسعه یافته‌اند<ref>The World Bank. (2024). ''Lebanon Poverty and Equity Assessment 2024, Available for'' https://documents1.worldbank.org/curated/en/099052224104516741/pdf/P1766511325da10a71ab6b1ae97816dd20c.pdf</ref>.
 
==== چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت ====
توزیع نامتوازن جمعیت به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری، نابرابری‌های اقتصادی و نیاز به توسعه در مناطق کم‌جمعیت منجر شده است. دولت [[لبنان]] در تلاش است تا با پروژه‌های زیرساختی و توسعه منطقه‌ای، این نابرابری‌ها را کاهش دهد<ref name=":3" />.
 
=== [[شهرنشینی و روستانشینی درلبنان|شهرنشینی و روستانشینی]] ===
[[پرونده:An aerial panorama of the Beirut area.jpg.jpg|بندانگشتی|نمایی از شهرنشینی در لبنان ( بیروت)، قابل بازیابی از https://unhabitat.org/lebanon]]
 
==== نسبت جمعیت شهری به روستایی و روند تغییرات آن<ref>''Lebanon’s Fragile Food Security System and the Prospect'' . (2024, July 17), Available for https://timep.org/2024/07/17/lebanons-fragile-food-security-system-and-the-prospect-of-a-broader-israeli-war/</ref> ====
در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۵ درصد از جمعیت [[لبنان]] در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نسبت سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است<ref>Ahmad Fakih, United Nations Human Settlements Programme, Yassin, N., el-Ghaoui, L., Mikdashi, D., Sheikh, T., State of Arab Cities programme in Kuwait, & UN-HABITAT team in Lebanon. (2011). ''State of Arab Cities, Available for'' https://unhabitat.org/sites/default/files/download-manager-files/Lebanon%20Urban%20Profile.pdf</ref><ref>''Lebanon Population (2024) - Worldometer''. (2024). Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/world-population/lebanon-population/#:~:text=87.8%20%25%20of%20the%20population%20is</ref>. این افزایش به دلیل روندهای مداوم [[مهاجرت و پناهندگی در لبنان|مهاجرت]] به شهرها و تمرکز فعالیت‌های اقتصادی و خدماتی در مناطق شهری است. در مقابل، تنها ۱۵ درصد از جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که این درصد نسبت به گذشته کاهش‌یافته است<ref>TRADING ECONOMICS. (n.d.). ''Lebanon - rural population - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical, Available for'' https://tradingeconomics.com/lebanon/rural-population-wb-data.html</ref>.
 
==== الگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها ====
شهرنشینی در [[لبنان]] عمدتاً در کلان‌شهرهایی مانند بیروت و طرابلس متمرکز است<ref>Nations, U. (2024). ''UNSD — Global Calendar of Statistical Events''. Un.org, Available for<nowiki/>https://unstats.un.org/capacity-development/calendar/all-events/?City=Beirut </ref>. بیروت، بزرگ‌ترین شهر [[لبنان]]، با جمعیتی بالغ بر ۲.۲ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مرکز اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور است<ref>''Beirut, Lebanon population 2024''. (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/cities/lebanon/beirut</ref>. طرابلس و صیدا نیز به‌عنوان مراکز شهری عمده، شاهد [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت]] و توسعه‌های زیرساختی هستند<ref name=":1" />. روند [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت]] شهری به‌ویژه در بیروت، به دلیل جاذبه‌های اقتصادی و فرصت‌های شغلی، همچنان ادامه دارد.
 
==== چالش‌های شهرنشینی ====
شهرنشینی سریع در [[لبنان]] با چالش‌های متعددی همراه است<ref>يزبك, ب. (2024, February 28). محنه الإرث المعماری لبيروت: الاضمحلال التدريجيّ لحقبةٍ ثقافية وإنسانيّة، قابل بازیابی از [https://www.almodon.com/society/2024/2/28/%D9%85%D8%AD%D9%86%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B1%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B6%D9%85%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8%AC%D9%8A-%D9%84%D8%AD%D9%82%D8%A8%D8%A9-%D8%AB%D9%82%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%A9-%D9%88%D8%A5%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9 https://www.almodon.com/society/2024/2/28]</ref>. یکی از این چالش‌ها حاشیه‌نشینی است که به‌ویژه در بیروت مشهود است. حاشیه‌نشینی به دلیل افزایش هزینه‌های مسکن و کمبود زیرساخت‌های مناسب در برخی مناطق شهری به مشکل بزرگی تبدیل شده است. <ref>''الحوادث المرورية في لبنـان أسبابها وسبل الوقاية منها''. (n.d.). الموقع الرسمي للجيش اللبناني.[https://www.lebarmy.gov.lb/ar/content/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%84%D8%A8%D9%86%D9%80%D8%A7%D9%86-%D8%A3%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7-%D9%88%D8%B3%D8%A8%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%A9-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%A7]</ref>
 
همچنین، آلودگی هوا در کلان‌شهرها به دلیل فعالیت‌های صنعتی و ترافیک سنگین، یکی دیگر از مسائل جدی به شمار می‌آید<ref>Reporter, G. S. (2024, April 23). ‘Where can you hide from pollution?’: cancer rises 30% in Beirut as diesel generators poison city. ''The Guardian, Available for'' https://www.theguardian.com/global-development/2024/apr/22/where-can-you-hide-from-pollution-cancer-rises-30-in-beirut-as-diesel-generators-poison-city</ref>. ترافیک سنگین در بیروت و سایر شهرهای بزرگ باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش زمان‌های سفر شده است<ref>يزبك, ب. (2024, February 28). محنة الإرث المعماري لبيروت: الاضمحلال التدريجيّ لحقبةٍ ثقافية وإنسانيّة. ''Almodon،'' قابل بازیابی از [https://www.almodon.com/society/2024/2/28/%D9%85%D8%AD%D9%86%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B1%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B6%D9%85%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8%AC%D9%8A-%D9%84%D8%AD%D9%82%D8%A8%D8%A9-%D8%AB%D9%82%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%A9-%D9%88%D8%A5%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9 https://www.almodon.com/society/2024/2/28]</ref>.
[[پرونده:6-1 (1)-2c848573-69a5-4cdf-831f-46be775fa93a.jpg|بندانگشتی|قلعة المسيلحة ( قرن هفدهم میلادی )  روستای حمت، مسیر طرابلس به بیروت، قابل بازیابی از https://scenenow.com/Traveller/Explore-300-Years-of-Charm-at-Lebanon-s-Hidden-Village-of-Arnaoon]]


* [[لبنان]]
==== وضعیت مناطق روستایی و چالش‌های آنها ====
* [[جغرافیای طبیعی لبنان]]
مناطق روستایی [[لبنان]] به‌طورکلی با مشکلاتی مانند کاهش جمعیت، کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی، و ناتوانی در جذب سرمایه‌های جدید روبرو هستند<ref>Bower, E. (2024, August 29). ''“Not a soul is left in my village”: the displaced Lebanese caught in crossfire on Israeli border''. The Guardian; The Guardian, Available for https://www.theguardian.com/global-development/article/2024/aug/29/displaced-lebanese-caught-in-crossfire-on-israel-border</ref>. کاهش جمعیت روستایی به دلیل [[مهاجرت و پناهندگی در لبنان|مهاجرت]] به شهرها و کمبود فرصت‌های شغلی در این مناطق مشاهده می‌شود. همچنین، کمبود زیرساخت‌های مناسب در مناطق روستایی منجر به عدم توسعه و مشکلاتی در تأمین خدمات اساسی مانند بهداشت و آموزش شده است.
* [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]
* [[جغرافیای انسانی روسیه]]
* [[جغرافیای انسانی کانادا]]
* [[جغرافیای انسانی مصر]]
* [[جغرافیای انسانی افغانستان]]
* [[جغرافیای انسانی کوبا]]
* [[جغرافیایی انسانی سنگال]]
* [[جغرافیای انسانی تونس]]


== پاورقی ==
==== سیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی ====
[i] آخرین سرشماری در [[لبنان]] در سال 1932 و در حالی که این کشور تحت قیمومیت فرانسویان بود انجام شد که نشان می‌داد جمعیت مسیحیان از اکثریت برخوردارند. از آن سال تاکنون به دلیل حساسیت‌های سیاسی سرشماری رسمی صورت نگرفته است و حتی آمارهایی که در حوزه‌های مختلف توسط مرکز آمار این کشور ارائه می‌شود عموماً تخمینی و بیشتر آن‌ها توسط نهادهای بین‌المللی برآورد شده است.
[[قوه مجریه لبنان|دولت لبنان]] برای مقابله با چالش‌های شهرنشینی و توسعه مناطق روستایی برنامه‌هایی را در نظر گرفته است<ref>''برنامج المرونة الاقتصادية والحضرية في لبنان - UPFI - Urban Projects Finance Initiative''. (2023, November 25). UPFI - Urban Projects Finance Initiative, Available for [https://upfi-med.eib.org/ar/projects/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-paumv-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%87%D9%8A%D8%A6%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AF/ https://upfi-med.eib.org/ar/projectsF/]</ref>. این برنامه‌ها شامل پروژه‌های زیرساختی برای بهبود خدمات شهری، ایجاد مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه‌یافته، و برنامه‌های حمایتی برای بهبود شرایط زندگی در مناطق روستایی می‌شود<ref>''Program for Economic and Urban Resilience in Lebanon - UPFI - Urban Projects Finance Initiative''. (2024, May 19). UPFI - Urban Projects Finance Initiative, Available for https://upfi-med.eib.org/en/projects/multi-city-urban-development-programme-in-lebanon/#:~:text=Lebanese%20cities%20therefore%20face%20multi++‌</ref>. هدف این سیاست‌ها کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای، بهبود کیفیت زندگی و ایجاد تعادل میان توسعه شهری و روستایی است.
== نیز نگاه کنید به ==
[[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای انسانی پاکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی یمن]]؛ [[جغرافیای انسانی عراق]]


== کتابشناسی ==
== کتابشناسی ==
<references />
== نویسنده مقاله  ==
نرگس شکوری
[[رده:جغرافیای انسانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۳:۰۵

مردم لبنان، قابل بازیابی از https://www.linkedin.com/pulse/why-lebanese-people-rioting-carole-mrad-msc-

لبنان، واقع در خاورمیانه، کشوری با مساحت ۱۰,۴۵۲ کیلومترمربع [۱] و جمعیتی حدود 6 میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ است[۲] موقعیت جغرافیایی این کشور در ساحل مدیترانه‌ای و تنوع فرهنگی و قومی آن، باعث شده است که مطالعه جغرافیای انسانی لبنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. لبنان با چالش‌های مختلفی نظیر بحران‌های سیاسی، اقتصادی و مهاجرتی روبرو است که بر ساختار جمعیتی و توسعه انسانی کشور تأثیرگذار می‌باشد.

ساختار هرم جمعیتی

آمار تعداد فعلی جمعیت و مقایسه با ده سال گذشته

در سال ۲۰۲۴، جمعیت لبنان حدود6 میلیون نفر برآورد شده است[۳] که نسبت به سرشماری سال ۲۰۱۰ با جمعیت ۴.۳ میلیون نفر، افزایش قابل‌توجهی نشان می‌دهد[۴]. این افزایش جمعیت عمدتاً به دلیل مهاجرت‌های داخلی و بین‌المللی و نیز رشد طبیعی جمعیت بوده است[۵].

تحلیل دقیق هرم سنی کشور

اولین مهاجرین لبنانی به استرالیا، 1880 میلادی، قابل بازیابی از https://thelebaneseaustralian.com.au/article/the-first-lebanese-immigrants-to-australia-reasons-for-emigration.html

هرم سنی لبنان در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده جمعیتی نسبتاً جوان است. حدود ۳۰ درصد از جمعیت زیر ۱۵ سال، و ۱۰ درصد بالای ۶۵ سال هستند[۶]. در مقایسه با سال ۲۰۱۰ که درصد جمعیت زیر ۱۵ سال حدود ۳۵ درصد و درصد جمعیت بالای ۶۵ سال حدود ۷ درصد بود، روند پیری جمعیت سرعت گرفته است[۷]. این تغییرات نشان‌دهنده افزایش امید به زندگی و پایین آمدن سطح رشد جمعیت می‌باشد.

توزیع جمعیت بر اساس گروه‌های سنی و جنسیت

در لبنان، نسبت جنسیتی در گروه‌های سنی گوناگون در تعادل به سر می‌برد. در گروه سنی زیر ۱۵ سال، نسبت مردان و زنان تقریباً برابر است، اما در گروه‌های سنی بالاتر، جمعیت زنان بیشتر است[۸]. در گروه سنی ۶۵ سال و بالاتر، حدود ۵۵ درصد زنان و ۴۵ درصد مردان هستند[۹].

مقایسه با هرم‌های سنی گذشته و پیش‌بینی آینده

جوانان داوطلب لبنانی برای پاکسازی طبیعت شهر بیروت، قابل بازیابی از https://lncu.org/programs-news/alf-lebanese-network/lebanese-spotlight-youth-lead-cleanup-initiative-for-international-volunteer-day/

هرم سنی لبنان درگذشته نشان‌دهنده جمعیتی جوان‌تر بود. پیش‌بینی‌ها برای آینده نشان می‌دهند که جمعیت لبنان به سمت پیری پیش می‌رود به‌طوری‌که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۰درصد جمعیت بالای ۶۵ سال با افزایش ۱۵ درصدی مواجه خواهد بود[۱۰].

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

تغییرات در ساختار هرم جمعیتی تأثیرات عمده‌ای بر اقتصاد و جامعه لبنان خواهد داشت[۱۱]. افزایش جمعیت سالمند می‌تواند به افزایش هزینه‌های بهداشتی و بازنشستگی منجر شود و درعین‌حال کاهش تعداد افراد شاغل می‌تواند بر رشد اقتصادی تأثیر بگذارد[۱۱].

ویژگی های جمعیتی

مسیحیان آشوری ( پیرو آیین مسیحیت شرقی ) در لبنان، قابل بازیابی از https://www.elnashra.com/news/show/851124

ترکیب قومی و زبانی جمعیت

لبنان کشوری چند قومی با ترکیب‌های مختلف قومی و مذهبی است. بزرگ‌ترین گروه‌های قومی شامل مسلمانان سنی و شیعه، مسیحیان مارونی، و دروزی‌ها هستند[۱۲]. زبان رسمی لبنان عربی است، اما زبان‌های فرانسوی و انگلیسی نیز به طور گسترده‌ای در استفاده روزمره و آموزش کاربرد دارند[۱۳].

الگوهای مهاجرت (داخلی و بین‌المللی)

مهاجرت به لبنان، به‌ویژه در نتیجه بحران‌های سیاسی و اقتصادی، موجب تغییرات قابل‌توجهی در جمعیت شده است. در سال ۲۰۲۴، لبنان میزبان حدود ۱.۵ میلیون پناهنده سوری و تعداد زیادی مهاجر از دیگر کشورها است[۱۴]. مهاجرت داخلی به سمت شهرهای بزرگ مانند بیروت و طرابلس به دلیل جستجوی فرصت‌های شغلی و خدمات بهتر در حال افزایش است[۱۵].

سطح تحصیلات و سواد

نرخ سواد در لبنان نزدیک به ۹۳ درصد است و سطح تحصیلات به‌ویژه در میان نسل‌های جوان بالاست.[۱۶] در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۵ درصد از جمعیت بالغ دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی هستند[۱۷]، که نسبت به ۳۵ درصد در سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است[۱۸].

وضعیت بهداشت و امید به زندگی

امید به زندگی در لبنان در سال ۲۰۲۴ به طور میانگین ۷۷ سال است که نسبت به سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است[۱۹]. بااین‌حال، مشکلات بهداشتی شامل فشار بر نظام بهداشتی به دلیل بحران‌های سیاسی و اقتصادی و عدم دسترسی کافی به خدمات بهداشتی برای برخی از جمعیت‌ها وجود دارد[۲۰].

سینی تزیین شده  حنابندان در مراسم سنتی ازدواج (بعلبک لبنان)، قابل بازیابی از https://manateq.net

الگوهای ازدواج و طلاق

نرخ ازدواج در لبنان در سال ۲۰۲۴ حدود ۵ ازدواج به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است، درحالی‌که نرخ طلاق حدود ۱۰ درصد از کل ازدواج‌ها را تشکیل می‌دهد[۲۱]. این نسبت‌ها نشان‌دهنده تغییرات در ساختار خانواده و الگوهای اجتماعی در کشور هستند[۲۲].

رشد جمعیت

نوزاد لبنانی، قابل بازیابی از https://abcnews.go.com/GMA/Family/miracle-baby-born-amid-beirut-blast/story?id=72620612

نرخ رشد جمعیت فعلی و روندهای گذشته

نرخ رشد جمعیت لبنان در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱.۵ درصد در سال رسیده است که نسبت به نرخ رشد ۲.۵ درصد در سال ۲۰۱۰ کاهش‌یافته است[۲۳]. این کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زادوولد و افزایش مهاجرت‌های بین‌المللی است[۲۴].

مهاجرت های غیرقانونی از طریق دریا از لبنان، قابل بازیابی از https://annd.org/en/publications/details/an-alarming-increase-in-irregular-migration-by-sea-from-lebanon

عوامل مؤثر بر رشد جمعیت

عوامل مؤثر بر رشد جمعیت لبنان شامل نرخ زادوولد که به طور متوسط حدود ۲.۲ فرزند به‌ازای هر زن است، و نرخ مرگ‌ومیر که حدود ۵.۵ نفر به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است، می‌شود[۲۳]. مهاجرت نیز نقش مهمی در تغییرات جمعیتی داشته و تأثیرات زیادی بر ساختار جمعیت کشور دارد.

سیاست‌های جمعیتی دولت و تأثیر آنها

دولت لبنان سیاست‌های خاصی برای مدیریت مهاجرت و بهبود شرایط زندگی برای شهروندان و پناهندگان اتخاذ کرده است[۲۵]. این سیاست‌ها شامل برنامه‌های حمایتی برای پناهندگان و مشوق‌های مالی برای خانواده‌ها است[۲۶]. بااین‌حال، بحران‌های اقتصادی و سیاسی در لبنان بر اثربخشی این سیاست‌ها تأثیرگذار بوده است.

پیش‌بینی‌های رشد جمعیت برای آینده و چالش‌های احتمالی

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که نرخ رشد جمعیت لبنان تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱ درصد کاهش خواهد یافت[۲۷]. چالش‌های احتمالی شامل مدیریت مهاجرت، تأمین نیازهای جمعیتی در حال تغییر و بحران‌های اقتصادی و سیاسی است.

پراکندگی جمعیت

زندگی زنان روستایی در لبنان، قابل بازیابی از https://www.lebanon24.com/news/lebanon/997267

الگوهای توزیع جمعیت در مناطق مختلف کشور

پراکندگی جمعیت در لبنان به طور عمده در مناطق شهری و سواحل متمرکز است. در سال ۲۰۲۴، تراکم جمعیت در بیروت، بزرگ‌ترین شهر لبنان، حدود ۸,۰۰۰ نفر در هر کیلومترمربع است[۲۸]، درحالی‌که در مناطق کوهستانی و شمالی کشور، تراکم جمعیت به کمتر از ۵۰۰ نفر در هر کیلومترمربع کاهش می‌یابد[۲۹][۲].

عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی مؤثر بر پراکندگی جمعیت

عوامل جغرافیایی شامل توپوگرافی کوهستانی و ساحلی لبنان و نیز شرایط اقتصادی، به‌ویژه فرصت‌های شغلی در مناطق شهری، تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند[۳۰]. تاریخ سیاسی و بحران‌ها نیز بر تمرکز جمعیت در مناطق خاص تأثیرگذار بوده است[۳۱].

مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت و دلایل آن

مناطق پرجمعیت شامل بیروت و حومه آن، و مناطق ساحلی و تجاری هستند[۳۲]. در مقابل، مناطق کم‌جمعیت شامل مناطق کوهستانی و داخلی کشور است که به دلیل شرایط جغرافیایی و کمبود زیرساخت‌ها، کمتر توسعه یافته‌اند[۳۳].

چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت

توزیع نامتوازن جمعیت به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری، نابرابری‌های اقتصادی و نیاز به توسعه در مناطق کم‌جمعیت منجر شده است. دولت لبنان در تلاش است تا با پروژه‌های زیرساختی و توسعه منطقه‌ای، این نابرابری‌ها را کاهش دهد[۳۱].

شهرنشینی و روستانشینی

نمایی از شهرنشینی در لبنان ( بیروت)، قابل بازیابی از https://unhabitat.org/lebanon

نسبت جمعیت شهری به روستایی و روند تغییرات آن[۳۴]

در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۵ درصد از جمعیت لبنان در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نسبت سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است[۳۵][۳۶]. این افزایش به دلیل روندهای مداوم مهاجرت به شهرها و تمرکز فعالیت‌های اقتصادی و خدماتی در مناطق شهری است. در مقابل، تنها ۱۵ درصد از جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که این درصد نسبت به گذشته کاهش‌یافته است[۳۷].

الگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها

شهرنشینی در لبنان عمدتاً در کلان‌شهرهایی مانند بیروت و طرابلس متمرکز است[۳۸]. بیروت، بزرگ‌ترین شهر لبنان، با جمعیتی بالغ بر ۲.۲ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مرکز اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور است[۳۹]. طرابلس و صیدا نیز به‌عنوان مراکز شهری عمده، شاهد رشد جمعیت و توسعه‌های زیرساختی هستند[۳]. روند رشد جمعیت شهری به‌ویژه در بیروت، به دلیل جاذبه‌های اقتصادی و فرصت‌های شغلی، همچنان ادامه دارد.

چالش‌های شهرنشینی

شهرنشینی سریع در لبنان با چالش‌های متعددی همراه است[۴۰]. یکی از این چالش‌ها حاشیه‌نشینی است که به‌ویژه در بیروت مشهود است. حاشیه‌نشینی به دلیل افزایش هزینه‌های مسکن و کمبود زیرساخت‌های مناسب در برخی مناطق شهری به مشکل بزرگی تبدیل شده است. [۴۱]

همچنین، آلودگی هوا در کلان‌شهرها به دلیل فعالیت‌های صنعتی و ترافیک سنگین، یکی دیگر از مسائل جدی به شمار می‌آید[۴۲]. ترافیک سنگین در بیروت و سایر شهرهای بزرگ باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش زمان‌های سفر شده است[۴۳].

قلعة المسيلحة ( قرن هفدهم میلادی )  روستای حمت، مسیر طرابلس به بیروت، قابل بازیابی از https://scenenow.com/Traveller/Explore-300-Years-of-Charm-at-Lebanon-s-Hidden-Village-of-Arnaoon

وضعیت مناطق روستایی و چالش‌های آنها

مناطق روستایی لبنان به‌طورکلی با مشکلاتی مانند کاهش جمعیت، کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی، و ناتوانی در جذب سرمایه‌های جدید روبرو هستند[۴۴]. کاهش جمعیت روستایی به دلیل مهاجرت به شهرها و کمبود فرصت‌های شغلی در این مناطق مشاهده می‌شود. همچنین، کمبود زیرساخت‌های مناسب در مناطق روستایی منجر به عدم توسعه و مشکلاتی در تأمین خدمات اساسی مانند بهداشت و آموزش شده است.

سیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی

دولت لبنان برای مقابله با چالش‌های شهرنشینی و توسعه مناطق روستایی برنامه‌هایی را در نظر گرفته است[۴۵]. این برنامه‌ها شامل پروژه‌های زیرساختی برای بهبود خدمات شهری، ایجاد مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه‌یافته، و برنامه‌های حمایتی برای بهبود شرایط زندگی در مناطق روستایی می‌شود[۴۶]. هدف این سیاست‌ها کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای، بهبود کیفیت زندگی و ایجاد تعادل میان توسعه شهری و روستایی است.

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش؛ جغرافیای انسانی پاکستان؛ جغرافیای انسانی یمن؛ جغرافیای انسانی عراق

کتابشناسی

  1. ↑ TRADING ECONOMICS. (n.d.-a). Lebanon - Land Area (sq. Km) - 2024 Data  2025 Forecast 1961-2021 Historical, Available for https://tradingeconomics.com/lebanon/land-area-sq-km-wb-data.html
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Lebanon Population 2024 (Live). (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/lebanon
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ريطة الاحصاءات. (2024). Dgcs.gov.lb، قابل بازیابی از https://www.dgcs.gov.lb/arabic/statistics-map
  4. ↑ ‫لمساعدتكم‬ ‫هنا‬ ‫نحن‬ ‫المنشوره،‬ ‫هذه‬ ‫بخصوص‬ ‫استفهاماتكم‬ ‫على‬ ‫لإلجابه‬ ‫االلكترونی ‫البريد‬ ‫على‬ ‫مراسلتنا‬ ‫يرجى‬، قابل بازیابی از http://www.cas.gov.lb/images/PDFs/SIF/CAS_Population_and_Housing%20_In_Lebanon_SIF2_Arabic.pdf
  5. ↑ Lebanon Crisis Response Plan 2024 | Global Crisis Response Platform. (n.d.). Crisisresponse.iom.int, Available for https://crisisresponse.iom.int/response/lebanon-crisis-response-plan-2024#:~:text=IOM%20aims%20to%20support%20and
  6. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/lebanon/2024/
  7. ↑ Ul.edu.lb,(2024) Available for http://dspa.ul.edu.lb/static/uploads/files/etudes-hayaa-taalimiya/ali-faour/a-f-01-4-2023.docx#:~:text6
  8. ↑ Population Pyramid of Lebanon at 2024. (2024). Population-Pyramid.net, Available for https://population-pyramid.net/en/pp/lebanon
  9. ↑ Lebanon Population 2024 (Live). (2024). Worldpopulationreview.com, Available for https://worldpopulationreview.com/countries/lebanon
  10. ↑ برگرفته از https://arabstates.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/country_profile_-_lebanon_10-1-2024.pdf
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Lebanon Key Message Update: Limited access to cash income in USD worsening food security of the poor, July 2024 - Lebanon. (2024, August 7). Relief Web, Available for https://reliefweb.int/report/lebanon/lebanon-key-message-update-limited-access-cash-income-usd-worsening-food-security-poor-july-2024
  12. ↑ الجزيره نت. (2014, October 30). لبنان. أرض الأَرْز والحضارات الغابرة. الجزيره نت، قابل بازیابی از https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2014/10/30/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86#:~:text=%D9%86%D8%B3%D8%A8%D
  13. ↑ The Country of Lebanon – THE EMBASSY OF LEBANON. (n.d.), Available for http://www.lebanonembassyus.org/the-country-of-lebanon/
  14. ↑ Lebanon Net Migration Rate 1950-2024. (2024). Macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LBN/lebanon/net-migration++‌
  15. ↑ Exclusive: A look into the lives of Palestine refugees in Lebanon awaiting a solution to their plight. (2024, July 20). UN News, Available for https://news.un.org/en/story/2024/07/1152306
  16. ↑ الموقع الرسمي لوزارة التربية والتعليم العالي. (2024). Mehe.gov.lb. [۱]
  17. ↑ أطلس بيانات العالم. (2024). لبنان | البيانات والإحصائيات - Knoema، قابل بازیابی از https://ar.knoema.com/atlas/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86
  18. ↑ CAS Education In Lebanon SIF3. (n.d.)T available for http://www.cas.gov.lb/images/PDFs/SIF/CAS_Education_In_Lebanon_SIF3.pdf
  19. ↑ Life Expectancy in Lebanon 1950-2024 & Future Projections. (2024). Database.earth, Available for https://database.earth/population/lebanon/life-expectancy
  20. ↑ moph. (n.d.). Www.moph.gov.lb. htt, Available for https://www.moph.gov.lb/en/Pages/0/20034/life-expectancy-and-mortality
  21. ↑ Oecd. (2024). Marriage and divorce. In Society at a glance, https://doi.org/10.1787/bd399581-en
  22. ↑ Drieskens, B. (2024). Les métamorphoses du mariage au Moyen-Orient. In Presses de l’Ifpo eBooks, https://doi.org/10.4000/books.ifpo.442
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ World Bank Open Data. (2024). World Bank Open Data, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.CBRT.IN/?locations=LB
  24. ↑ Lebanon Population Growth Rate 1950-2024. (2024). Macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LBN/lebanon/population-growth-rate
  25. ↑ Lebanese General Security - posts. (n.d.). Www.general-Security.gov.lb, Available for https://www.general-security.gov.lb/ar/posts/33
  26. ↑ The Brussels Times. (2024). Brusselstimes.com, Available for https://www.brusselstimes.com/1030677/eu-announces-financial-assistance-for-lebanon-with-focus-on-support-to-return-of-syrian-refugees
  27. ↑ Lebanon, IN population forecast for 2025 and 2030 - Aterio. (2024), Available for https://www.aterio.io/insights/us-population-forecast/in/lebanon
  28. ↑ فريق المحتوى. (2024, June 9). عدد سكان بيروت 2024 – عاصمة لبنان. عواصم; عواصم، قابل بازیابی از https://3wasem.com/6/
  29. ↑ Lebanon Demographics 2024 (Population, Age, Sex, Trends) - Worldometer. (2024). Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/demographics/lebanon-demographics/#:~:text=The%202024%20population%20density%20in
  30. ↑ Lebanon - Population Density (people Per Sq. Km) - 2024 Data 2025 Forecast 1961-2024 Historical. (2024). Tradingeconomics.com, Available for https://tradingeconomics.com/lebanon/population-density-people-per-sq-km-wb-data.html
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Conflict, economic decline, and governance crisis deepen food insecurity. (2024, March 4). FEWS NET, Available for https://fews.net/middle-east-and-asia/lebanon/remote-monitoring-report/february-2024
  32. ↑ López-Tomàs, A. (2024, May 24). Beirut’s Coastal Crisis: Sea and Society in Conflict. The Media Line, Available for https://fews.net/middle-east-and-asia/lebanon/remote-monitoring-report/february-2024
  33. ↑ The World Bank. (2024). Lebanon Poverty and Equity Assessment 2024, Available for https://documents1.worldbank.org/curated/en/099052224104516741/pdf/P1766511325da10a71ab6b1ae97816dd20c.pdf
  34. ↑ Lebanon’s Fragile Food Security System and the Prospect . (2024, July 17), Available for https://timep.org/2024/07/17/lebanons-fragile-food-security-system-and-the-prospect-of-a-broader-israeli-war/
  35. ↑ Ahmad Fakih, United Nations Human Settlements Programme, Yassin, N., el-Ghaoui, L., Mikdashi, D., Sheikh, T., State of Arab Cities programme in Kuwait, & UN-HABITAT team in Lebanon. (2011). State of Arab Cities, Available for https://unhabitat.org/sites/default/files/download-manager-files/Lebanon%20Urban%20Profile.pdf
  36. ↑ Lebanon Population (2024) - Worldometer. (2024). Worldometers.info, Available for https://www.worldometers.info/world-population/lebanon-population/#:~:text=87.8%20%25%20of%20the%20population%20is
  37. ↑ TRADING ECONOMICS. (n.d.). Lebanon - rural population - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical, Available for https://tradingeconomics.com/lebanon/rural-population-wb-data.html
  38. ↑ Nations, U. (2024). UNSD — Global Calendar of Statistical Events. Un.org, Available forhttps://unstats.un.org/capacity-development/calendar/all-events/?City=Beirut
  39. ↑ Beirut, Lebanon population 2024. (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/cities/lebanon/beirut
  40. ↑ يزبك, ب. (2024, February 28). محنه الإرث المعماری لبيروت: الاضمحلال التدريجيّ لحقبةٍ ثقافية وإنسانيّة، قابل بازیابی از https://www.almodon.com/society/2024/2/28
  41. ↑ الحوادث المرورية في لبنـان أسبابها وسبل الوقاية منها. (n.d.). الموقع الرسمي للجيش اللبناني.[۲]
  42. ↑ Reporter, G. S. (2024, April 23). ‘Where can you hide from pollution?’: cancer rises 30% in Beirut as diesel generators poison city. The Guardian, Available for https://www.theguardian.com/global-development/2024/apr/22/where-can-you-hide-from-pollution-cancer-rises-30-in-beirut-as-diesel-generators-poison-city
  43. ↑ يزبك, ب. (2024, February 28). محنة الإرث المعماري لبيروت: الاضمحلال التدريجيّ لحقبةٍ ثقافية وإنسانيّة. Almodon، قابل بازیابی از https://www.almodon.com/society/2024/2/28
  44. ↑ Bower, E. (2024, August 29). “Not a soul is left in my village”: the displaced Lebanese caught in crossfire on Israeli border. The Guardian; The Guardian, Available for https://www.theguardian.com/global-development/article/2024/aug/29/displaced-lebanese-caught-in-crossfire-on-israel-border
  45. ↑ برنامج المرونة الاقتصادية والحضرية في لبنان - UPFI - Urban Projects Finance Initiative. (2023, November 25). UPFI - Urban Projects Finance Initiative, Available for https://upfi-med.eib.org/ar/projectsF/
  46. ↑ Program for Economic and Urban Resilience in Lebanon - UPFI - Urban Projects Finance Initiative. (2024, May 19). UPFI - Urban Projects Finance Initiative, Available for https://upfi-med.eib.org/en/projects/multi-city-urban-development-programme-in-lebanon/#:~:text=Lebanese%20cities%20therefore%20face%20multi++‌

نویسنده مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_لبنان&oldid=75861»