جغرافیای انسانی لبنان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:جمعیت لبنان.jpg|بندانگشتی|جمعیت لبنان]]بر اساس آمارهای تخمینی،[i] جمعیت [[لبنان]] در سال 2007، 3759000 نفر بوده است که از این میزان 1901000 نفر زن و 1858000 مرد بوده‌اند.<ref name=":0">[http://www.cas.gov.lb/ ادارة الاحصاء المركزي] (2012). SIF-2. گزارش‌های [http://www.cas.gov.lb/ اداره مرکزی آمار لبنان]. قابل بازیابی از<nowiki/>http://www.cas.gov.lb/</ref> جمعیت غیرلبنانی‌های مقیم نیز یک تا دو میلیون نفر تخمین زده می‌شود که بین 250000 تا 4000۰0 نفر از آنان فلسطینی هستند<ref>قرم، جورج. (2004). [[لبنان معاصر|لبنان المعاصر]]: تاریخ و مجتمع. نقله الى العربية بواسطة الدكتور حسان قبيسي. الطبعة الأولى. بيروت: [https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%82%D9%8A%D8%A9 المكتبة الشرقية]، ص ۱۲.</ref> و عموما در اردوگاه‌های ویژه پناهندگان سکنی دارند. 89% از مردم [[لبنان]] در شهرها زندگی می‌کنند؛ تراکم جمعیت 431 نفر در کیلومتر مربع و رشد جمعیت آن ۷/1% است.<ref>برگرفته از https://ww.ministryinfo.gov.lb.</ref> استان جبل [[لبنان]] با 1484000 نفر بیشترین و استان نبطیه با 249000 نفر کمترین جمعیت را دارا هستند و استان بیروت هم به لحاظ جمعیتی در مرتبه پنجم قرار دارد. براساس آمار سال2007، متوسط جمعیت یک [[نهاد خانواده لبنان|خانواده]] لبنانی 4 نفر و 25% از کل جمعیت را افراد زیر 15 سال و 10% آن را افراد بالای 65 سال تشکیل داده‌اند.<ref name=":0" /> میزان ثبت شده فوت شدگان در سال 2010 نیز 22926 نفر بوده است.
[[پرونده:مردم لبنان.jpg|بندانگشتی|مردم لبنان،[https://www.linkedin.com/pulse/why-lebanese-people-rioting-carole-mrad-msc-] ]]
[[لبنان]] ، واقع در خاورمیانه، کشوری با مساحت ۱۰,۴۵۲ کیلومترمربع <ref>TRADING ECONOMICS. (n.d.-a). ''Lebanon - Land Area (sq. Km) - 2024 Data  2025 Forecast 1961-2021 Historical''. [https://tradingeconomics.com/lebanon/land-area-sq-km-wb-data.html]</ref>و جمعیتی حدود 6 میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ است.<ref name=":4" /> موقعیت جغرافیایی این کشور در ساحل مدیترانه‌ای و تنوع فرهنگی و قومی آن، باعث شده است که مطالعه جغرافیای انسانی [[لبنان]] از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. [[لبنان]] با چالش‌های مختلفی نظیر بحران‌های سیاسی، اقتصادی و مهاجرتی روبرو است که بر ساختار جمعیتی و توسعه انسانی کشور تأثیرگذار می‌باشد. 
 
=== [[ساختار هرم جمعیتی لبنان|ساختار هرم جمعیتی]] ===
'''''1.آمار تعداد فعلی جمعیت و مقایسه با ده سال گذشته'''''
 
در سال ۲۰۲۴، جمعیت [[لبنان]] حدود6 میلیون نفر برآورد شده است<ref name=":1">''خريطة الاحصاءات''. (2024). Dgcs.gov.lb. [https://www.dgcs.gov.lb/arabic/statistics-map]
 
‌</ref> که نسبت به سرشماری سال ۲۰۱۰ با جمعیت ۴.۳ میلیون نفر، افزایش قابل‌توجهی نشان می‌دهد.<ref>''‫لمساعدتكم‬ ‫هنا‬ ‫نحن‬ ‫المنشورة،‬ ‫هذه‬ ‫بخصوص‬ ‫استفهاماتكم‬ ‫على‬ ‫لإلجابة‬ ‫االلكتروني‬ ‫البريد‬ ‫على‬ ‫مراسلتنا‬ ‫[http://www.cas.gov.lb/images/PDFs/SIF/CAS_Population_and_Housing%20_In_Lebanon_SIF2_Arabic.pdf يرجى‬]''. </ref> این افزایش جمعیت عمدتاً به دلیل مهاجرت‌های داخلی و بین‌المللی و نیز رشد طبیعی جمعیت بوده است.<ref>''Lebanon Crisis Response Plan 2024 | Global Crisis Response Platform''. (n.d.). Crisisresponse.iom.int.[https://crisisresponse.iom.int/response/lebanon-crisis-response-plan-2024#:~:text=IOM%20aims%20to%20support%20and]</ref>
 
'''''2.تحلیل دقیق هرم سنی کشور'''''
[[پرونده:اولین مهاجرین لبنانی به استرالیا، 1880 میلادی..jpg|بندانگشتی|اولین مهاجرین لبنانی به استرالیا، 1880 میلادی.[https://thelebaneseaustralian.com.au/article/the-first-lebanese-immigrants-to-australia-reasons-for-emigration.html]]]
هرم سنی [[لبنان]] در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده جمعیتی نسبتاً جوان است. حدود ۳۰ درصد از جمعیت زیر ۱۵ سال، و ۱۰ درصد بالای ۶۵ سال هستند.<ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.). PopulationPyramid.net.[https://www.populationpyramid.net/lebanon/2024/]</ref> در مقایسه با سال ۲۰۱۰ که درصد جمعیت زیر ۱۵ سال حدود ۳۵ درصد و درصد جمعیت بالای ۶۵ سال حدود ۷ درصد بود، روند پیری جمعیت سرعت گرفته است.<ref>(2024). Ul.edu.lb. <nowiki>http://dspa.ul.edu.lb/static/uploads/files/etudes-hayaa-taalimiya/ali-faour/a-f-01-4-</nowiki>[http://dspa.ul.edu.lb/static/uploads/files/etudes-hayaa-taalimiya/ali-faour/a-f-01-4-2023.docx#:~:text=%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%88%D9%82%D8%B9%D8%A7%D8%AA%20%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%83%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9%20%D9%81%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%3A%20%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D8%A9,29%2C8%20%D8%B9%D8%A7%D9%85%202025)%E2%80%A6]</ref> این تغییرات نشان‌دهنده افزایش امید به زندگی و پایین آمدن سطح رشد جمعیت می‌باشد.
 
'''''3.توزیع جمعیت بر اساس گروه‌های سنی و جنسیت'''''
 
در [[لبنان]]، نسبت جنسیتی در گروه‌های سنی گوناگون در تعادل به سر می‌برد. در گروه سنی زیر ۱۵ سال، نسبت مردان و زنان تقریباً برابر است، اما در گروه‌های سنی بالاتر، جمعیت زنان بیشتر است.<ref>''Population Pyramid of Lebanon at 2024''. (2024). Population-Pyramid.net. [https://population-pyramid.net/en/pp/lebanon n]
 
‌</ref> در گروه سنی ۶۵ سال و بالاتر، حدود ۵۵ درصد زنان و ۴۵ درصد مردان هستند.<ref>''Lebanon Population 2024 (Live)''. (2024). Worldpopulationreview.com.
 
[https://worldpopulationreview.com/countries/lebanon ‌]</ref>
 
'''''4.مقایسه با هرم‌های سنی گذشته و پیش‌بینی آینده'''''
[[پرونده:جوانان داوطلب لبنانی برای پاکسازی طبیعت شهر بیروت..jpg|بندانگشتی|جوانان داوطلب لبنانی برای پاکسازی طبیعت شهر بیروت.[https://lncu.org/programs-news/alf-lebanese-network/lebanese-spotlight-youth-lead-cleanup-initiative-for-international-volunteer-day/]]]
هرم سنی [[لبنان]] درگذشته نشان‌دهنده جمعیتی جوان‌تر بود. پیش‌بینی‌ها برای آینده نشان می‌دهند که جمعیت [[لبنان]] به سمت پیری پیش می‌رود به‌طوری‌که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۰درصد جمعیت بالای ۶۵ سال با افزایش ۱۵ درصدی مواجه خواهد بود.<ref>[https://arabstates.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/country_profile_-_lebanon_10-1-2024.pdf]</ref>
 
'''''5.''''' '''''تأثیرات اقتصادی و اجتماعی'''''
 
تغییرات در ساختار هرم جمعیتی تأثیرات عمده‌ای بر اقتصاد و جامعه [[لبنان]] خواهد داشت.<ref name=":0">''Lebanon Key Message Update: Limited access to cash income in USD worsening food security of the poor, July 2024 - Lebanon''. (2024, August 7). ReliefWeb.[https://reliefweb.int/report/lebanon/lebanon-key-message-update-limited-access-cash-income-usd-worsening-food-security-poor-july-2024]</ref> افزایش جمعیت سالمند می‌تواند به افزایش هزینه‌های بهداشتی و بازنشستگی منجر شود و درعین‌حال کاهش تعداد افراد شاغل می‌تواند بر رشد اقتصادی تأثیر بگذارد.<ref name=":0" />
 
=== [[ویژگی های جمعیتی لبنان|ویژگی های جمعیتی]] ===
[[پرونده:مسیحیان آشوری در لبنان.jpg|بندانگشتی|مسیحیان آشوری ( پیرو آیین مسیحیت شرقی )[https://www.elnashra.com/news/show/851124/%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%83%D9%8A%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%88%D9%86-%D8%A3%D8%AA%D9%88%D8%A7-%D8%A5%D9%84%D9%89-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%A3%D8%AE%D8%B0-%D8%B5%D9%81%D8%A9-%D9%84%D8%A7%D8%AC%D8%A6-%D8%AD%D8%AA%D9%89] در لبنان .]]
'''''1. ترکیب قومی و زبانی جمعیت'''''
 
[[لبنان]] کشوری چند قومی با ترکیب‌های مختلف قومی و مذهبی است. بزرگ‌ترین گروه‌های قومی شامل مسلمانان سنی و شیعه، مسیحیان مارونی، و دروزی‌ها هستند.<ref>الجزيرة نت. (2014, October 30). ''لبنان.. أرض الأَرْز والحضارات الغابرة''. الجزيرة نت; الجزيرة نت.
 
[https://www.aljazeera.net/encyclopedia/2014/10/30/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86#:~:text=%D9%86%D8%B3%D8%A8%D ‌]</ref> زبان رسمی [[لبنان]] عربی است، اما زبان‌های فرانسوی و انگلیسی نیز به طور گسترده‌ای در استفاده روزمره و آموزش کاربرد دارند.<ref>''[http://www.lebanonembassyus.org/the-country-of-lebanon/ The] Country of Lebanon – THE EMBASSY OF LEBANON''. (n.d.).</ref>
 
'''''2. الگوهای مهاجرت (داخلی و بین‌المللی)'''''
 
مهاجرت به [[لبنان]]، به‌ویژه در نتیجه بحران‌های سیاسی و اقتصادی، موجب تغییرات قابل‌توجهی در جمعیت شده است. در سال ۲۰۲۴، [[لبنان]] میزبان حدود ۱.۵ میلیون پناهنده سوری و تعداد زیادی مهاجر از دیگر کشورها است.<ref>''[https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LBN/lebanon/net-migration&#x20;&#x20;‌ Lebanon] Net Migration Rate 1950-2024''. (2024). Macrotrends.net. </ref> مهاجرت داخلی به سمت شهرهای بزرگ مانند بیروت و طرابلس به دلیل جستجوی فرصت‌های شغلی و خدمات بهتر در حال افزایش است.<ref>''[https://news.un.org/en/story/2024/07/1152306 Exclusive]: A look into the lives of Palestine refugees in Lebanon awaiting a solution to their plight''. (2024, July 20). UN News.</ref>
 
'''''3. سطح تحصیلات و سواد'''''
 
نرخ سواد در [[لبنان]] نزدیک به ۹۳ درصد است و سطح تحصیلات به‌ویژه در میان نسل‌های جوان بالاست.<ref>''الموقع الرسمي لوزارة التربية والتعليم العالي''. (2024). Mehe.gov.lb. [https://www.mehe.gov.lb/]</ref> در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۵ درصد از جمعیت بالغ دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی هستند<ref>[https://ar.knoema.com/atlas/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86 أطلس] بيانات العالم. (2024). ''لبنان | البيانات والإحصائيات -'' Knoema.
 
‌</ref> که نسبت به ۳۵ درصد در سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است.<ref>CAS Education In Lebanon SIF3. (n.d.).[http://www.cas.gov.lb/images/PDFs/SIF/CAS_Education_In_Lebanon_SIF3.pdf]</ref>
 
'''''4. وضعیت بهداشت و امید به زندگی'''''
 
امید به زندگی در [[لبنان]] در سال ۲۰۲۴ به طور میانگین ۷۷ سال است که نسبت به سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است. <ref>''Life Expectancy in Lebanon 1950-2024 & Future Projections''. (2024). Database.earth. [https://database.earth/population/lebanon/life-expectancy]
 
‌</ref>بااین‌حال، مشکلات بهداشتی شامل فشار بر نظام بهداشتی به دلیل بحران‌های سیاسی و اقتصادی و عدم دسترسی کافی به خدمات بهداشتی برای برخی از جمعیت‌ها وجود دارد.<ref>''[https://www.moph.gov.lb/en/Pages/0/20034/life-expectancy-and-mortality moph]''. (n.d.). Www.moph.gov.lb. htt
 
‌</ref>
[[پرونده:سینی تزیین شده در مراسم های ازدواج بعلبک لبنان.jpg|بندانگشتی|سینی تزیین شده  حنابندان در مراسم سنتی ازدواج (بعلبک لبنان)[https://manateq.net/%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AD-%D9%81%D9%8A-%D8%AF%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%A7-%D9%84%D9%85-%D8%AA%D8%B9%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%AD-%D8%A7/]]]
'''''5. الگوهای ازدواج و طلاق'''''
 
نرخ ازدواج در [[لبنان]] در سال ۲۰۲۴ حدود ۵ ازدواج به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است، درحالی‌که نرخ طلاق حدود ۱۰ درصد از کل ازدواج‌ها را تشکیل می‌دهد.<ref>Oecd. (2024). Marriage and divorce. In ''Society at a glance''. [https://doi.org/10.1787/bd399581-en]</ref> این نسبت‌ها نشان‌دهنده تغییرات در ساختار خانواده و الگوهای اجتماعی در کشور هستند.<ref>Drieskens, B. (2024). Les métamorphoses du mariage au Moyen-Orient. In ''Presses de l’Ifpo eBooks''. [https://doi.org/10.4000/books.ifpo.442]</ref>
 
=== [[رشد جمعیت در لبنان|رشد جمعیت]] ===
[[پرونده:Miracle-baby-beirut-blast-ht-MAIN-np-200826 1598458525859 hpMain 1x1 992.jpg|بندانگشتی|[https://abcnews.go.com/GMA/Family/miracle-baby-born-amid-beirut-blast/story?id=72620612]]]
'''1.نرخ رشد جمعیت فعلی و روندهای گذشته'''
 
نرخ رشد جمعیت [[لبنان]] در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱.۵ درصد در سال رسیده است که نسبت به نرخ رشد ۲.۵ درصد در سال ۲۰۱۰ کاهش‌یافته است.<ref name=":2">''World Bank Open Data''. (2024). World Bank Open Data. [https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.CBRT.IN/?locations=LB]</ref> این کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زادوولد و افزایش مهاجرت‌های بین‌المللی است.<ref>''Lebanon Population Growth Rate 1950-2024''. (2024). Macrotrends.net.[https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/LBN/lebanon/population-growth-rate]</ref>
[[پرونده:An alarming increase in irregular migration by Sea from Lebanon - Ibrahim Jouhari1.jpg|بندانگشتی|[https://annd.org/en/publications/details/an-alarming-increase-in-irregular-migration-by-sea-from-lebanon مهاجرت] های غیرقانونی از طریق دریا از لبنان]]
'''''2. عوامل مؤثر بر رشد جمعیت'''''
 
عوامل مؤثر بر رشد جمعیت [[لبنان]] شامل نرخ زادوولد که به طور متوسط حدود ۲.۲ فرزند به‌ازای هر زن است، و نرخ مرگ‌ومیر که حدود ۵.۵ نفر به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است، می‌شود. <ref name=":2" />مهاجرت نیز نقش مهمی در تغییرات جمعیتی داشته و تأثیرات زیادی بر ساختار جمعیت کشور دارد.
 
'''''3.سیاست‌های جمعیتی دولت و تأثیر آنها'''''
 
دولت [[لبنان]] سیاست‌های خاصی برای مدیریت مهاجرت و بهبود شرایط زندگی برای شهروندان و پناهندگان اتخاذ کرده است.<ref>''Lebanese General Security - posts''. (n.d.). Www.general-Security.gov.lb. [https://www.general-security.gov.lb/ar/posts/33]</ref> این سیاست‌ها شامل برنامه‌های حمایتی برای پناهندگان و مشوق‌های مالی برای خانواده‌ها است. <ref>''The Brussels Times''. (2024). Brusselstimes.com.[https://www.brusselstimes.com/1030677/eu-announces-financial-assistance-for-lebanon-with-focus-on-support-to-return-of-syrian-refugees]</ref>بااین‌حال، بحران‌های اقتصادی و سیاسی در [[لبنان]] بر اثربخشی این سیاست‌ها تأثیرگذار بوده است.
 
'''''4. پیش‌بینی‌های رشد جمعیت برای آینده و چالش‌های احتمالی'''''
 
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که نرخ رشد جمعیت [[لبنان]] تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱ درصد کاهش خواهد یافت. <ref>''[https://www.aterio.io/insights/us-population-forecast/in/lebanon Lebanon], IN population forecast for 2025 and 2030 - Aterio''. (2024).</ref>چالش‌های احتمالی شامل مدیریت مهاجرت، تأمین نیازهای جمعیتی در حال تغییر و بحران‌های اقتصادی و سیاسی است.
 
=== [[پراکندگی جمعیت درلبنان|پراکندگی جمعیت]] ===
[[پرونده:زندگی زنان روستایی لبنانی.jpg|بندانگشتی|زندگی زنان روستایی در [https://www.lebanon24.com/news/lebanon/997267/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D8%A3%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9-%D8%AA%D8%B9%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%A9-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9-%D8%B7%D9%88%D9%8A%D9%84%D8%A9-%D9%82#google_vignette لبنان]]]
'''''1.الگوهای توزیع جمعیت در مناطق مختلف کشور'''''
 
پراکندگی جمعیت در [[لبنان]] به طور عمده در مناطق شهری و سواحل متمرکز است. در سال ۲۰۲۴، تراکم جمعیت در بیروت، بزرگ‌ترین شهر [[لبنان]]، حدود ۸,۰۰۰ نفر در هر کیلومترمربع است، <ref>فريق المحتوى. (2024, June 9). ''عدد سكان بيروت 2024 – عاصمة لبنان''. عواصم; عواصم.[https://3wasem.com/%D8%B9%D8%AF%D8%AF-%D8%B3%D9%83%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%AA-%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D9%85%D8%A9-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86/]
 
‌</ref>درحالی‌که در مناطق کوهستانی و شمالی کشور، تراکم جمعیت به کمتر از ۵۰۰ نفر در هر کیلومترمربع کاهش می‌یابد.<ref>''Lebanon Demographics 2024 (Population, Age, Sex, Trends) - Worldometer''. (2024). Worldometers.info.[https://www.worldometers.info/demographics/lebanon-demographics/#:~:text=The%202024%20population%20density%20in]</ref><ref name=":4">''[https://worldpopulationreview.com/countries/lebanon Lebanon] Population 2024 (Live)''. (n.d.). </ref>
 
'''''2.عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی مؤثر بر پراکندگی جمعیت'''''
 
عوامل جغرافیایی شامل توپوگرافی کوهستانی و ساحلی [[لبنان]] و نیز شرایط اقتصادی، به‌ویژه فرصت‌های شغلی در مناطق شهری، تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند. <ref>''Lebanon - Population Density (people Per Sq. Km) - 2024 Data 2025 [https://tradingeconomics.com/lebanon/population-density-people-per-sq-km-wb-data.html Forecast] 1961-2024 Historical''. (2024). Tradingeconomics.com.</ref>تاریخ سیاسی و بحران‌ها نیز بر تمرکز جمعیت در مناطق خاص تأثیرگذار بوده است.<ref name=":3">''Conflict, economic decline, and governance crisis deepen food insecurity''. (2024, March 4). FEWS [https://fews.net/middle-east-and-asia/lebanon/remote-monitoring-report/february-2024 NET]</ref>
 
'''''3.مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت و دلایل آن'''''
 
مناطق پرجمعیت شامل بیروت و حومه آن، و مناطق ساحلی و تجاری هستند. <ref>López-Tomàs, A. (2024, May 24). ''Beirut’s Coastal Crisis: Sea and [https://fews.net/middle-east-and-asia/lebanon/remote-monitoring-report/february-2024 Society] in Conflict''. The Media Line</ref>در مقابل، مناطق کم‌جمعیت شامل مناطق کوهستانی و داخلی کشور است که به دلیل شرایط جغرافیایی و کمبود زیرساخت‌ها، کمتر توسعه یافته‌اند.<ref>The World Bank. (2024). ''Lebanon Poverty and Equity Assessment 2024''. [https://documents1.worldbank.org/curated/en/099052224104516741/pdf/P1766511325da10a71ab6b1ae97816dd20c.pdf]</ref>
 
'''''4.چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت'''''
 
توزیع نامتوازن جمعیت به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری، نابرابری‌های اقتصادی و نیاز به توسعه در مناطق کم‌جمعیت منجر شده است. دولت [[لبنان]] در تلاش است تا با پروژه‌های زیرساختی و توسعه منطقه‌ای، این نابرابری‌ها را کاهش دهد.<ref name=":3" />
 
=== [[شهرنشینی و روستانشینی درلبنان|شهرنشینی و روستانشینی]] ===
[[پرونده:An aerial panorama of the Beirut area.jpg.jpg|بندانگشتی|نمایی از شهرنشینی در لبنان ( بیروت)[https://unhabitat.org/lebanon]]]
<ref>''Lebanon’s Fragile Food Security System and the Prospect'' . (2024, July [https://timep.org/2024/07/17/lebanons-fragile-food-security-system-and-the-prospect-of-a-broader-israeli-war/ 17])</ref>'''''1.نسبت جمعیت شهری به روستایی و روند تغییرات آن'''''
 
در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۵ درصد از جمعیت [[لبنان]] در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نسبت سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است. <ref>Ahmad Fakih, United Nations Human Settlements Programme, Yassin, N., el-Ghaoui, L., Mikdashi, D., Sheikh, T., State of Arab Cities programme in Kuwait, & UN-HABITAT team in Lebanon. (2011). ''State of Arab [https://unhabitat.org/sites/default/files/download-manager-files/Lebanon%20Urban%20Profile.pdf Cities]''</ref><ref>''Lebanon Population (2024) - Worldometer''. (2024). Worldometers.info.[https://www.worldometers.info/world-population/lebanon-population/#:~:text=87.8%20%25%20of%20the%20population%20is]</ref>این افزایش به دلیل روندهای مداوم مهاجرت به شهرها و تمرکز فعالیت‌های اقتصادی و خدماتی در مناطق شهری است. در مقابل، تنها ۱۵ درصد از جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که این درصد نسبت به گذشته کاهش‌یافته است.<ref>TRADING ECONOMICS. (n.d.). ''Lebanon - rural population - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical''. [https://tradingeconomics.com/lebanon/rural-population-wb-data.html]</ref>
 
'''''2.الگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها'''''
 
شهرنشینی در [[لبنان]] عمدتاً در کلان‌شهرهایی مانند بیروت و طرابلس متمرکز است.<ref>Nations, U. (2024). ''UNSD — Global Calendar of Statistical Events''. Un.org.[https://unstats.un.org/capacity-development/calendar/all-events/?City=Beirut]</ref> بیروت، بزرگ‌ترین شهر [[لبنان]]، با جمعیتی بالغ بر ۲.۲ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مرکز اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور است. <ref>''Beirut, Lebanon population 2024''. (n.d.). [https://worldpopulationreview.com/cities/lebanon/beirut]</ref>طرابلس و صیدا نیز به‌عنوان مراکز شهری عمده، شاهد رشد جمعیت و توسعه‌های زیرساختی هستند.<ref name=":1" /> روند رشد جمعیت شهری به‌ویژه در بیروت، به دلیل جاذبه‌های اقتصادی و فرصت‌های شغلی، همچنان ادامه دارد.
 
'''''3.چالش‌های شهرنشینی'''''
 
شهرنشینی سریع در [[لبنان]] با چالش‌های متعددی همراه است. <ref>يزبك, ب. (2024, February 28). محنة الإرث المعماري لبيروت: الاضمحلال التدريجيّ لحقبةٍ ثقافية وإنسانيّة.[https://www.almodon.com/society/2024/2/28/%D9%85%D8%AD%D9%86%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B1%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B6%D9%85%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8%AC%D9%8A-%D9%84%D8%AD%D9%82%D8%A8%D8%A9-%D8%AB%D9%82%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%A9-%D9%88%D8%A5%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9]</ref>یکی از این چالش‌ها حاشیه‌نشینی است که به‌ویژه در بیروت مشهود است. حاشیه‌نشینی به دلیل افزایش هزینه‌های مسکن و کمبود زیرساخت‌های مناسب در برخی مناطق شهری به مشکل بزرگی تبدیل شده است. <ref>''الحوادث المرورية في لبنـان أسبابها وسبل الوقاية منها''. (n.d.). الموقع الرسمي للجيش اللبناني.[https://www.lebarmy.gov.lb/ar/content/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%84%D8%A8%D9%86%D9%80%D8%A7%D9%86-%D8%A3%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7-%D9%88%D8%B3%D8%A8%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D8%A7%D9%8A%D8%A9-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%A7]</ref>همچنین، آلودگی هوا در کلان‌شهرها به دلیل فعالیت‌های صنعتی و ترافیک سنگین، یکی دیگر از مسائل جدی به شمار می‌آید.<ref>Reporter, G. S. (2024, April 23). ‘Where can you hide from pollution?’: cancer rises 30% in Beirut as diesel generators poison city. ''The Guardian''. [https://www.theguardian.com/global-development/2024/apr/22/where-can-you-hide-from-pollution-cancer-rises-30-in-beirut-as-diesel-generators-poison-city]</ref> ترافیک سنگین در بیروت و سایر شهرهای بزرگ باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش زمان‌های سفر شده است.<ref>يزبك, ب. (2024, February 28). محنة الإرث المعماري لبيروت: الاضمحلال التدريجيّ لحقبةٍ ثقافية وإنسانيّة. ''[https://www.almodon.com/society/2024/2/28/%D9%85%D8%AD%D9%86%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B1%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%84%D8%A8%D9%8A%D8%B1%D9%88%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B6%D9%85%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AF%D8%B1%D9%8A%D8%AC%D9%8A-%D9%84%D8%AD%D9%82%D8%A8%D8%A9-%D8%AB%D9%82%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%A9-%D9%88%D8%A5%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9 Almodon]''</ref>
[[پرونده:6-1 (1)-2c848573-69a5-4cdf-831f-46be775fa93a.jpg|بندانگشتی|قلعة المسيلحة ( قرن هفدهم میلادی )  روستای حمت ، مسیر طرابلس به [https://scenenow.com/Traveller/Explore-300-Years-of-Charm-at-Lebanon-s-Hidden-Village-of-Arnaoon بیروت]]]
'''''4.وضعیت مناطق روستایی و چالش‌های آنها'''''
 
مناطق روستایی [[لبنان]] به‌طورکلی با مشکلاتی مانند کاهش جمعیت، کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی، و ناتوانی در جذب سرمایه‌های جدید روبرو هستند.<ref>Bower, E. (2024, August 29). ''“Not a soul is left in my village”: the displaced Lebanese caught in crossfire on Israeli border''. The Guardian; The Guardian.[https://www.theguardian.com/global-development/article/2024/aug/29/displaced-lebanese-caught-in-crossfire-on-israel-border]</ref> کاهش جمعیت روستایی به دلیل مهاجرت به شهرها و کمبود فرصت‌های شغلی در این مناطق مشاهده می‌شود. همچنین، کمبود زیرساخت‌های مناسب در مناطق روستایی منجر به عدم توسعه و مشکلاتی در تأمین خدمات اساسی مانند بهداشت و آموزش شده است.
 
'''''5.سیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی'''''
 
دولت [[لبنان]] برای مقابله با چالش‌های شهرنشینی و توسعه مناطق روستایی برنامه‌هایی را در نظر گرفته است.<ref>''برنامج المرونة الاقتصادية والحضرية في لبنان - UPFI - Urban Projects Finance Initiative''. ([https://upfi-med.eib.org/ar/projects/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-paumv-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%87%D9%8A%D8%A6%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D9%8A%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%AF/ 2023], November 25). UPFI - Urban Projects Finance Initiative</ref> این برنامه‌ها شامل پروژه‌های زیرساختی برای بهبود خدمات شهری، ایجاد مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه‌یافته، و برنامه‌های حمایتی برای بهبود شرایط زندگی در مناطق روستایی می‌شود. <ref>''Program for Economic and Urban Resilience in Lebanon - UPFI - Urban Projects Finance Initiative''. (2024, May 19). UPFI - Urban Projects Finance Initiative. [https://upfi-med.eib.org/en/projects/multi-city-urban-development-programme-in-lebanon/#:~:text=Lebanese%20cities%20therefore%20face%20multi&#x20;&#x20;‌]</ref>هدف این سیاست‌ها کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای، بهبود کیفیت زندگی و ایجاد تعادل میان توسعه شهری و روستایی است.


عنصر عرب، نژاد غالب مردم [[لبنان]] است و برخی دیگر، ریشه‌های فینیقی، رومی، ترکی و ایرانی دارند، تعداد اندکی نیز نژاد اروپایی دارند که نیاکان آن‌ها پس از خروج صلیبی‌ها، در [[لبنان]] ماندند. البته امروز پیشینه نژادی در مقایسه با وابستگی‌های طائفه‌ای از اهمیت چندانی برخوردار نیست و به جز دو نژاد ارمنی و کرد،<ref>قرم، جورج. (2004). [[لبنان معاصر|لبنان المعاصر]]: تاریخ و مجتمع. نقله الى العربية بواسطة الدكتور حسان قبيسي. الطبعة الأولى. بيروت: [https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%83%D8%AA%D8%A8%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%D9%82%D9%8A%D8%A9 المكتبة الشرقية]، ص 66.</ref> دیگر طوائف، صرفا ماهیتی مذهبی دارند.<ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ [[لبنان]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص 25-26.</ref>


== نیز نگاه کنید به ==
== نیز نگاه کنید به ==
[[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]
[[جغرافیای انسانی اتیوپی]]، [[جغرافیای انسانی اردن]]، [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]، [[جغرافیای انسانی افغانستان]]، [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]، [[جغرافیای انسانی اوکراین]]، [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]، [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]، [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]، [[جغرافیای انسانی تایلند|جغرافیای انسانی تایلند،]] [[جغرافیای انسانی تونس]]، [[جغرافیای انسانی چین]]، [[جغرافیای انسانی روسیه]] ،[[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]، [[جغرافیای انسانی ژاپن]]، [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]، [[جغرافیای انسانی سریلانکا]]، [[جغرافیای انسانی سنگال]]، [[جغرافیای انسانی سودان]]، [[جغرافیای انسانی سوریه]]، [[جغرافیای انسانی سیرالئون|جغرافیای انسانی سیرالئون،]] [[جغرافیای انسانی فرانسه]]، [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]، [[جغرافیای انسانی قطر]]، [[جغرافیای انسانی کانادا]]، [[جغرافیای انسانی کوبا]]، [[جغرافیای انسانی گرجستان]]،[[جغرافیای انسانی مالی]]، [[جغرافیای انسانی مصر]].
 
== پاورقی ==
[i] <small>آخرین سرشماری در [[لبنان]] در سال 1932 و در حالی که این کشور تحت قیمومیت فرانسویان بود انجام شد که نشان می‌داد جمعیت مسیحیان از اکثریت برخوردارند. از آن سال تاکنون به دلیل حساسیت‌های سیاسی سرشماری رسمی صورت نگرفته است و حتی آمارهایی که در حوزه‌های مختلف توسط مرکز آمار این کشور ارائه می‌شود عموماً تخمینی و بیشتر آن‌ها توسط نهادهای بین‌المللی برآورد شده است.</small>


== کتابشناسی ==
== کتابشناسی ==
<references />
<references />نویسنده : نرگس شکوری
[[رده:جغرافیای انسانی]]
[[رده:جغرافیای انسانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۵۸

مردم لبنان،[۲۹]

لبنان ، واقع در خاورمیانه، کشوری با مساحت ۱۰,۴۵۲ کیلومترمربع [۱]و جمعیتی حدود 6 میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ است.[۲] موقعیت جغرافیایی این کشور در ساحل مدیترانه‌ای و تنوع فرهنگی و قومی آن، باعث شده است که مطالعه جغرافیای انسانی لبنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد. لبنان با چالش‌های مختلفی نظیر بحران‌های سیاسی، اقتصادی و مهاجرتی روبرو است که بر ساختار جمعیتی و توسعه انسانی کشور تأثیرگذار می‌باشد.

ساختار هرم جمعیتی

1.آمار تعداد فعلی جمعیت و مقایسه با ده سال گذشته

در سال ۲۰۲۴، جمعیت لبنان حدود6 میلیون نفر برآورد شده است[۳] که نسبت به سرشماری سال ۲۰۱۰ با جمعیت ۴.۳ میلیون نفر، افزایش قابل‌توجهی نشان می‌دهد.[۴] این افزایش جمعیت عمدتاً به دلیل مهاجرت‌های داخلی و بین‌المللی و نیز رشد طبیعی جمعیت بوده است.[۵]

2.تحلیل دقیق هرم سنی کشور

اولین مهاجرین لبنانی به استرالیا، 1880 میلادی.[۳۰]

هرم سنی لبنان در سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده جمعیتی نسبتاً جوان است. حدود ۳۰ درصد از جمعیت زیر ۱۵ سال، و ۱۰ درصد بالای ۶۵ سال هستند.[۶] در مقایسه با سال ۲۰۱۰ که درصد جمعیت زیر ۱۵ سال حدود ۳۵ درصد و درصد جمعیت بالای ۶۵ سال حدود ۷ درصد بود، روند پیری جمعیت سرعت گرفته است.[۷] این تغییرات نشان‌دهنده افزایش امید به زندگی و پایین آمدن سطح رشد جمعیت می‌باشد.

3.توزیع جمعیت بر اساس گروه‌های سنی و جنسیت

در لبنان، نسبت جنسیتی در گروه‌های سنی گوناگون در تعادل به سر می‌برد. در گروه سنی زیر ۱۵ سال، نسبت مردان و زنان تقریباً برابر است، اما در گروه‌های سنی بالاتر، جمعیت زنان بیشتر است.[۸] در گروه سنی ۶۵ سال و بالاتر، حدود ۵۵ درصد زنان و ۴۵ درصد مردان هستند.[۹]

4.مقایسه با هرم‌های سنی گذشته و پیش‌بینی آینده

جوانان داوطلب لبنانی برای پاکسازی طبیعت شهر بیروت.[۳۱]

هرم سنی لبنان درگذشته نشان‌دهنده جمعیتی جوان‌تر بود. پیش‌بینی‌ها برای آینده نشان می‌دهند که جمعیت لبنان به سمت پیری پیش می‌رود به‌طوری‌که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۰درصد جمعیت بالای ۶۵ سال با افزایش ۱۵ درصدی مواجه خواهد بود.[۱۰]

5. تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

تغییرات در ساختار هرم جمعیتی تأثیرات عمده‌ای بر اقتصاد و جامعه لبنان خواهد داشت.[۱۱] افزایش جمعیت سالمند می‌تواند به افزایش هزینه‌های بهداشتی و بازنشستگی منجر شود و درعین‌حال کاهش تعداد افراد شاغل می‌تواند بر رشد اقتصادی تأثیر بگذارد.[۱۱]

ویژگی های جمعیتی

مسیحیان آشوری ( پیرو آیین مسیحیت شرقی )[۳۲] در لبنان .

1. ترکیب قومی و زبانی جمعیت

لبنان کشوری چند قومی با ترکیب‌های مختلف قومی و مذهبی است. بزرگ‌ترین گروه‌های قومی شامل مسلمانان سنی و شیعه، مسیحیان مارونی، و دروزی‌ها هستند.[۱۲] زبان رسمی لبنان عربی است، اما زبان‌های فرانسوی و انگلیسی نیز به طور گسترده‌ای در استفاده روزمره و آموزش کاربرد دارند.[۱۳]

2. الگوهای مهاجرت (داخلی و بین‌المللی)

مهاجرت به لبنان، به‌ویژه در نتیجه بحران‌های سیاسی و اقتصادی، موجب تغییرات قابل‌توجهی در جمعیت شده است. در سال ۲۰۲۴، لبنان میزبان حدود ۱.۵ میلیون پناهنده سوری و تعداد زیادی مهاجر از دیگر کشورها است.[۱۴] مهاجرت داخلی به سمت شهرهای بزرگ مانند بیروت و طرابلس به دلیل جستجوی فرصت‌های شغلی و خدمات بهتر در حال افزایش است.[۱۵]

3. سطح تحصیلات و سواد

نرخ سواد در لبنان نزدیک به ۹۳ درصد است و سطح تحصیلات به‌ویژه در میان نسل‌های جوان بالاست.[۱۶] در سال ۲۰۲۴، حدود ۴۵ درصد از جمعیت بالغ دارای مدرک تحصیلی دانشگاهی هستند[۱۷] که نسبت به ۳۵ درصد در سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است.[۱۸]

4. وضعیت بهداشت و امید به زندگی

امید به زندگی در لبنان در سال ۲۰۲۴ به طور میانگین ۷۷ سال است که نسبت به سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است. [۱۹]بااین‌حال، مشکلات بهداشتی شامل فشار بر نظام بهداشتی به دلیل بحران‌های سیاسی و اقتصادی و عدم دسترسی کافی به خدمات بهداشتی برای برخی از جمعیت‌ها وجود دارد.[۲۰]

سینی تزیین شده  حنابندان در مراسم سنتی ازدواج (بعلبک لبنان)[۳۳]

5. الگوهای ازدواج و طلاق

نرخ ازدواج در لبنان در سال ۲۰۲۴ حدود ۵ ازدواج به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است، درحالی‌که نرخ طلاق حدود ۱۰ درصد از کل ازدواج‌ها را تشکیل می‌دهد.[۲۱] این نسبت‌ها نشان‌دهنده تغییرات در ساختار خانواده و الگوهای اجتماعی در کشور هستند.[۲۲]

رشد جمعیت

[۳۴]

1.نرخ رشد جمعیت فعلی و روندهای گذشته

نرخ رشد جمعیت لبنان در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱.۵ درصد در سال رسیده است که نسبت به نرخ رشد ۲.۵ درصد در سال ۲۰۱۰ کاهش‌یافته است.[۲۳] این کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زادوولد و افزایش مهاجرت‌های بین‌المللی است.[۲۴]

مهاجرت های غیرقانونی از طریق دریا از لبنان

2. عوامل مؤثر بر رشد جمعیت

عوامل مؤثر بر رشد جمعیت لبنان شامل نرخ زادوولد که به طور متوسط حدود ۲.۲ فرزند به‌ازای هر زن است، و نرخ مرگ‌ومیر که حدود ۵.۵ نفر به‌ازای هر ۱۰۰۰ نفر است، می‌شود. [۲۳]مهاجرت نیز نقش مهمی در تغییرات جمعیتی داشته و تأثیرات زیادی بر ساختار جمعیت کشور دارد.

3.سیاست‌های جمعیتی دولت و تأثیر آنها

دولت لبنان سیاست‌های خاصی برای مدیریت مهاجرت و بهبود شرایط زندگی برای شهروندان و پناهندگان اتخاذ کرده است.[۲۵] این سیاست‌ها شامل برنامه‌های حمایتی برای پناهندگان و مشوق‌های مالی برای خانواده‌ها است. [۲۶]بااین‌حال، بحران‌های اقتصادی و سیاسی در لبنان بر اثربخشی این سیاست‌ها تأثیرگذار بوده است.

4. پیش‌بینی‌های رشد جمعیت برای آینده و چالش‌های احتمالی

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که نرخ رشد جمعیت لبنان تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱ درصد کاهش خواهد یافت. [۲۷]چالش‌های احتمالی شامل مدیریت مهاجرت، تأمین نیازهای جمعیتی در حال تغییر و بحران‌های اقتصادی و سیاسی است.

پراکندگی جمعیت

زندگی زنان روستایی در لبنان

1.الگوهای توزیع جمعیت در مناطق مختلف کشور

پراکندگی جمعیت در لبنان به طور عمده در مناطق شهری و سواحل متمرکز است. در سال ۲۰۲۴، تراکم جمعیت در بیروت، بزرگ‌ترین شهر لبنان، حدود ۸,۰۰۰ نفر در هر کیلومترمربع است، [۲۸]درحالی‌که در مناطق کوهستانی و شمالی کشور، تراکم جمعیت به کمتر از ۵۰۰ نفر در هر کیلومترمربع کاهش می‌یابد.[۲۹][۲]

2.عوامل جغرافیایی، اقتصادی و تاریخی مؤثر بر پراکندگی جمعیت

عوامل جغرافیایی شامل توپوگرافی کوهستانی و ساحلی لبنان و نیز شرایط اقتصادی، به‌ویژه فرصت‌های شغلی در مناطق شهری، تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند. [۳۰]تاریخ سیاسی و بحران‌ها نیز بر تمرکز جمعیت در مناطق خاص تأثیرگذار بوده است.[۳۱]

3.مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت و دلایل آن

مناطق پرجمعیت شامل بیروت و حومه آن، و مناطق ساحلی و تجاری هستند. [۳۲]در مقابل، مناطق کم‌جمعیت شامل مناطق کوهستانی و داخلی کشور است که به دلیل شرایط جغرافیایی و کمبود زیرساخت‌ها، کمتر توسعه یافته‌اند.[۳۳]

4.چالش‌های ناشی از توزیع نامتوازن جمعیت

توزیع نامتوازن جمعیت به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری، نابرابری‌های اقتصادی و نیاز به توسعه در مناطق کم‌جمعیت منجر شده است. دولت لبنان در تلاش است تا با پروژه‌های زیرساختی و توسعه منطقه‌ای، این نابرابری‌ها را کاهش دهد.[۳۱]

شهرنشینی و روستانشینی

نمایی از شهرنشینی در لبنان ( بیروت)[۳۵]

[۳۴]1.نسبت جمعیت شهری به روستایی و روند تغییرات آن

در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۵ درصد از جمعیت لبنان در مناطق شهری زندگی می‌کنند که نسبت سال ۲۰۱۰ افزایش‌یافته است. [۳۵][۳۶]این افزایش به دلیل روندهای مداوم مهاجرت به شهرها و تمرکز فعالیت‌های اقتصادی و خدماتی در مناطق شهری است. در مقابل، تنها ۱۵ درصد از جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌کنند که این درصد نسبت به گذشته کاهش‌یافته است.[۳۷]

2.الگوهای شهرنشینی و رشد کلان‌شهرها

شهرنشینی در لبنان عمدتاً در کلان‌شهرهایی مانند بیروت و طرابلس متمرکز است.[۳۸] بیروت، بزرگ‌ترین شهر لبنان، با جمعیتی بالغ بر ۲.۲ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مرکز اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور است. [۳۹]طرابلس و صیدا نیز به‌عنوان مراکز شهری عمده، شاهد رشد جمعیت و توسعه‌های زیرساختی هستند.[۳] روند رشد جمعیت شهری به‌ویژه در بیروت، به دلیل جاذبه‌های اقتصادی و فرصت‌های شغلی، همچنان ادامه دارد.

3.چالش‌های شهرنشینی

شهرنشینی سریع در لبنان با چالش‌های متعددی همراه است. [۴۰]یکی از این چالش‌ها حاشیه‌نشینی است که به‌ویژه در بیروت مشهود است. حاشیه‌نشینی به دلیل افزایش هزینه‌های مسکن و کمبود زیرساخت‌های مناسب در برخی مناطق شهری به مشکل بزرگی تبدیل شده است. [۴۱]همچنین، آلودگی هوا در کلان‌شهرها به دلیل فعالیت‌های صنعتی و ترافیک سنگین، یکی دیگر از مسائل جدی به شمار می‌آید.[۴۲] ترافیک سنگین در بیروت و سایر شهرهای بزرگ باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش زمان‌های سفر شده است.[۴۳]

قلعة المسيلحة ( قرن هفدهم میلادی )  روستای حمت ، مسیر طرابلس به بیروت

4.وضعیت مناطق روستایی و چالش‌های آنها

مناطق روستایی لبنان به‌طورکلی با مشکلاتی مانند کاهش جمعیت، کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی، و ناتوانی در جذب سرمایه‌های جدید روبرو هستند.[۴۴] کاهش جمعیت روستایی به دلیل مهاجرت به شهرها و کمبود فرصت‌های شغلی در این مناطق مشاهده می‌شود. همچنین، کمبود زیرساخت‌های مناسب در مناطق روستایی منجر به عدم توسعه و مشکلاتی در تأمین خدمات اساسی مانند بهداشت و آموزش شده است.

5.سیاست‌های دولت در زمینه توسعه شهری و روستایی

دولت لبنان برای مقابله با چالش‌های شهرنشینی و توسعه مناطق روستایی برنامه‌هایی را در نظر گرفته است.[۴۵] این برنامه‌ها شامل پروژه‌های زیرساختی برای بهبود خدمات شهری، ایجاد مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه‌یافته، و برنامه‌های حمایتی برای بهبود شرایط زندگی در مناطق روستایی می‌شود. [۴۶]هدف این سیاست‌ها کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای، بهبود کیفیت زندگی و ایجاد تعادل میان توسعه شهری و روستایی است.


نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی اتیوپی، جغرافیای انسانی اردن، جغرافیای انسانی اسپانیا، جغرافیای انسانی افغانستان، جغرافیای انسانی امارات متحده عربی، جغرافیای انسانی اوکراین، جغرافیای انسانی آرژانتین، جغرافیای انسانی بنگلادش، جغرافیای انسانی تاجیکستان، جغرافیای انسانی تایلند، جغرافیای انسانی تونس، جغرافیای انسانی چین، جغرافیای انسانی روسیه ،جغرافیای انسانی زیمبابوه، جغرافیای انسانی ژاپن، جغرافیای انسانی ساحل عاج، جغرافیای انسانی سریلانکا، جغرافیای انسانی سنگال، جغرافیای انسانی سودان، جغرافیای انسانی سوریه، جغرافیای انسانی سیرالئون، جغرافیای انسانی فرانسه، جغرافیای انسانی قزاقستان، جغرافیای انسانی قطر، جغرافیای انسانی کانادا، جغرافیای انسانی کوبا، جغرافیای انسانی گرجستان،جغرافیای انسانی مالی، جغرافیای انسانی مصر.

کتابشناسی

  1. ↑ TRADING ECONOMICS. (n.d.-a). Lebanon - Land Area (sq. Km) - 2024 Data  2025 Forecast 1961-2021 Historical. [۱]
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Lebanon Population 2024 (Live). (n.d.).
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ خريطة الاحصاءات. (2024). Dgcs.gov.lb. [۲] ‌
  4. ↑ ‫لمساعدتكم‬ ‫هنا‬ ‫نحن‬ ‫المنشورة،‬ ‫هذه‬ ‫بخصوص‬ ‫استفهاماتكم‬ ‫على‬ ‫لإلجابة‬ ‫االلكتروني‬ ‫البريد‬ ‫على‬ ‫مراسلتنا‬ ‫يرجى‬.
  5. ↑ Lebanon Crisis Response Plan 2024 | Global Crisis Response Platform. (n.d.). Crisisresponse.iom.int.[۳]
  6. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.). PopulationPyramid.net.[۴]
  7. ↑ (2024). Ul.edu.lb. http://dspa.ul.edu.lb/static/uploads/files/etudes-hayaa-taalimiya/ali-faour/a-f-01-4-[۵]
  8. ↑ Population Pyramid of Lebanon at 2024. (2024). Population-Pyramid.net. n ‌
  9. ↑ Lebanon Population 2024 (Live). (2024). Worldpopulationreview.com. ‌
  10. ↑ [۶]
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Lebanon Key Message Update: Limited access to cash income in USD worsening food security of the poor, July 2024 - Lebanon. (2024, August 7). ReliefWeb.[۷]
  12. ↑ الجزيرة نت. (2014, October 30). لبنان.. أرض الأَرْز والحضارات الغابرة. الجزيرة نت; الجزيرة نت. ‌
  13. ↑ The Country of Lebanon – THE EMBASSY OF LEBANON. (n.d.).
  14. ↑ Lebanon Net Migration Rate 1950-2024. (2024). Macrotrends.net.
  15. ↑ Exclusive: A look into the lives of Palestine refugees in Lebanon awaiting a solution to their plight. (2024, July 20). UN News.
  16. ↑ الموقع الرسمي لوزارة التربية والتعليم العالي. (2024). Mehe.gov.lb. [۸]
  17. ↑ أطلس بيانات العالم. (2024). لبنان | البيانات والإحصائيات - Knoema. ‌
  18. ↑ CAS Education In Lebanon SIF3. (n.d.).[۹]
  19. ↑ Life Expectancy in Lebanon 1950-2024 & Future Projections. (2024). Database.earth. [۱۰] ‌
  20. ↑ moph. (n.d.). Www.moph.gov.lb. htt ‌
  21. ↑ Oecd. (2024). Marriage and divorce. In Society at a glance. [۱۱]
  22. ↑ Drieskens, B. (2024). Les métamorphoses du mariage au Moyen-Orient. In Presses de l’Ifpo eBooks. [۱۲]
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ World Bank Open Data. (2024). World Bank Open Data. [۱۳]
  24. ↑ Lebanon Population Growth Rate 1950-2024. (2024). Macrotrends.net.[۱۴]
  25. ↑ Lebanese General Security - posts. (n.d.). Www.general-Security.gov.lb. [۱۵]
  26. ↑ The Brussels Times. (2024). Brusselstimes.com.[۱۶]
  27. ↑ Lebanon, IN population forecast for 2025 and 2030 - Aterio. (2024).
  28. ↑ فريق المحتوى. (2024, June 9). عدد سكان بيروت 2024 – عاصمة لبنان. عواصم; عواصم.[۱۷] ‌
  29. ↑ Lebanon Demographics 2024 (Population, Age, Sex, Trends) - Worldometer. (2024). Worldometers.info.[۱۸]
  30. ↑ Lebanon - Population Density (people Per Sq. Km) - 2024 Data 2025 Forecast 1961-2024 Historical. (2024). Tradingeconomics.com.
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Conflict, economic decline, and governance crisis deepen food insecurity. (2024, March 4). FEWS NET
  32. ↑ López-Tomàs, A. (2024, May 24). Beirut’s Coastal Crisis: Sea and Society in Conflict. The Media Line
  33. ↑ The World Bank. (2024). Lebanon Poverty and Equity Assessment 2024. [۱۹]
  34. ↑ Lebanon’s Fragile Food Security System and the Prospect . (2024, July 17)
  35. ↑ Ahmad Fakih, United Nations Human Settlements Programme, Yassin, N., el-Ghaoui, L., Mikdashi, D., Sheikh, T., State of Arab Cities programme in Kuwait, & UN-HABITAT team in Lebanon. (2011). State of Arab Cities
  36. ↑ Lebanon Population (2024) - Worldometer. (2024). Worldometers.info.[۲۰]
  37. ↑ TRADING ECONOMICS. (n.d.). Lebanon - rural population - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical. [۲۱]
  38. ↑ Nations, U. (2024). UNSD — Global Calendar of Statistical Events. Un.org.[۲۲]
  39. ↑ Beirut, Lebanon population 2024. (n.d.). [۲۳]
  40. ↑ يزبك, ب. (2024, February 28). محنة الإرث المعماري لبيروت: الاضمحلال التدريجيّ لحقبةٍ ثقافية وإنسانيّة.[۲۴]
  41. ↑ الحوادث المرورية في لبنـان أسبابها وسبل الوقاية منها. (n.d.). الموقع الرسمي للجيش اللبناني.[۲۵]
  42. ↑ Reporter, G. S. (2024, April 23). ‘Where can you hide from pollution?’: cancer rises 30% in Beirut as diesel generators poison city. The Guardian. [۲۶]
  43. ↑ يزبك, ب. (2024, February 28). محنة الإرث المعماري لبيروت: الاضمحلال التدريجيّ لحقبةٍ ثقافية وإنسانيّة. Almodon
  44. ↑ Bower, E. (2024, August 29). “Not a soul is left in my village”: the displaced Lebanese caught in crossfire on Israeli border. The Guardian; The Guardian.[۲۷]
  45. ↑ برنامج المرونة الاقتصادية والحضرية في لبنان - UPFI - Urban Projects Finance Initiative. (2023, November 25). UPFI - Urban Projects Finance Initiative
  46. ↑ Program for Economic and Urban Resilience in Lebanon - UPFI - Urban Projects Finance Initiative. (2024, May 19). UPFI - Urban Projects Finance Initiative. [۲۸]

نویسنده : نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_لبنان&oldid=64128»