فرهنگ عمومی در کردستان عراق: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
=== [[هنر در کردستان عراق]] === | === [[هنر در کردستان عراق]] === | ||
هنر بخش مهمی از فرهنگ عمومی در کردستان عراق است. در جستجو برای یافتن نخستین بارقه های هنرهای زیبا در کردستان عراق، سلیمانیه و اربیل اصلی ترین نقش را داشتند. هر چند سلیمانیه چندان قدمتی ندارد و توسط بابانها در سال 1784 تأسیس شده است، اما نقشی بسیار اساسی در رابطه با زندگی سیاسی، ادبی، هنری و اجتماعی کردها ایفا کرده است. در مقابل، اربیل شهری قدیمی است که با قلعه تاریخیِ آن شناخته شده است. سابقه نقاشی در سلیمانیه به بیش از نود سال پیش و زمانی که گروهی از نقاشان ایرانی از این شهر دیدن کردند بازمی گردد. همچنین در سلیمانیه باغی به نام باغ ملت بود که هنرمندان در آن گرد هم می آمدند و آثار خود را به یکدیگر و به مردم نشان می دادند | [[هنر در کردستان عراق|هنر]] بخش مهمی از فرهنگ عمومی در کردستان عراق است. در جستجو برای یافتن نخستین بارقه های هنرهای زیبا در کردستان عراق، سلیمانیه و اربیل اصلی ترین نقش را داشتند. هر چند سلیمانیه چندان قدمتی ندارد و توسط بابانها در سال 1784 تأسیس شده است، اما نقشی بسیار اساسی در رابطه با زندگی سیاسی، ادبی، هنری و اجتماعی کردها ایفا کرده است. در مقابل، اربیل شهری قدیمی است که با قلعه تاریخیِ آن شناخته شده است. سابقه نقاشی در سلیمانیه به بیش از نود سال پیش و زمانی که گروهی از نقاشان ایرانی از این شهر دیدن کردند بازمی گردد. همچنین در سلیمانیه باغی به نام باغ ملت بود که هنرمندان در آن گرد هم می آمدند و آثار خود را به یکدیگر و به مردم نشان می دادند. | ||
هنر در کردستان | در عین حال اربیل نقش مرکزی را در [[هنر در عراق|هنر کردستان]] دارد، بخشی از هنرمندان در آنجا با انگیزه توسعه هنر فعالیت میکنند از جمله جواد رسول ناجی، اسکندر جامباز، منیر قصاب و سلیمان شاکر؛ اما در سلیمانیه عثمان بیگ از نخستین هنرمندانی بود که در حدود سال1900 آغاز بهکار نمود و اگرچه هیچ یک از کارهای او باقی نمانده است، اما در نوشته های بسیاری از نویسندگان عرب از جمله جبرا ابراهیم جبران در کتاب «سیل و آزادی» از او یاد شده است. پس از عثمان بیگ، هنرمندی از سلیمانیه به نام حسن فلاح آغاز بهکار کرد که از قدیمی ترین آثار وی می توان «جنگ دره باریک بازیان» در سال 1919 را نام برد. در کرکوک نیز، نمایشگاه هنرمندی به نام عزیز سالم در سال 1953 در کافه یدالله بهعنوان آغاز هنرهای زیبا در نظر گرفته میشود. پس از وی هنرمندانی چون احمد کاکه سور، مدحت کاکی، آری بابان، قاضی محمد و گارا رسول در توسعه هنرهای زیبا در کرکوک سهم بسزایی داشتند. در زمینه [[هنر در عراق|هنر]]، تأثیر شخصیت هایی چون حسین مکریانی (1974- 1890) در کردستان فراموش ناشدنی است. او اولین کسی است که در هنر گرافیک در کردستان عراق شروع بهکار کرد. همچنین وی صاحب اولین کتاب هنر است که در سال 1943 با نام گراور و عکاسی منتشر شد. در این میان بدیع باباجان (1923- 1996) نخستین فردِ کرد بود که از مؤسسه هنرهای زیبای عراق فارغ التحصیل شد. علاوه بر باباجان تعداد دیگری از هنرمندان کرد در بغداد فارغالتحصیل شدند. از جمله خالد شوقی که در سال 1958 برای طراحی دکور تلویزیون به ایتالیا اعزام شد<ref>بابایی، پروین (1403). رویکردهای نقاشی معاصر در کردستان عراق، مجله ویستا، (14 اسفند)، قابل بازیابی از: https://vista.ir/w/a/21/eegxp</ref>. | ||
[[هنر در کردستان عراق]] نقشی حیاتی در شکلگیری، تقویت و انتقال هویت ملی کردها دارد و از عناصر مهم فرهنگ عمومی این منطقه محسوب میشود. هنر کردی در قالبهای [[موسیقی در عراق|موسیقی]]، ادبیات، نقاشی، تئاتر، [[سینما در عراق|سینما]] و موزههای فرهنگی به بیان تجربیات تاریخی و فرهنگی مردم کردستان پرداخته است. [[موسیقی در عراق|موسیقی]] کردی یکی از مهمترین عناصر فرهنگی است که حوادث تاریخی، حماسههای ملی، و احساسات اجتماعی را بازتاب میدهد. سبکهای مختلف [[موسیقی در عراق|موسیقی]] کردی عبارتند از: | |||
* [[موسیقی در عراق|موسیقی]] حماسی که داستانهای تاریخی و مبارزات کردها را روایت میکند؛ | |||
* [[موسیقی در عراق|موسیقی]] عرفانی و صوفیانه که به نقش تصوف در هویت کردی اشاره دارد و؛ | |||
* [[موسیقی در عراق|موسیقی]] انقلابی که در طول قرن بیستم و بهویژه در دوران مبارزات سیاسی کردها توسعه یافت. | |||
هنرمندان کردی مانند حسن زیرک، شوان پرور و مظهر خالقی از طریق [[موسیقی در عراق|موسیقی]] خود در گسترش هویت ملی کردی تأثیرگذار بودهاند. در دهههای اخیر، سینمای کردی بهعنوان یک پلتفرم مهم برای بیان هویت و تجربیات کردها مطرح شده است. تئاتر کردی نیز از دوران معاصر رشد کرده و موضوعاتی همچون مقاومت، تبعید و مشکلات اجتماعی کردها را نمایش داده است<ref name=":0">Autumn Cockrell-Abdullah, Constituting Histories Through Culture In Iraqi Kurdistan, Zanj: The Journal of Critical Global South Studies, Volume Two, Number One, 2018, pp. 66-80. </ref>. | |||
کردها در صنایع دستی مانند فرشبافی، گلیمبافی و سفالگری مهارت دارند. فرشها و گلیمهای کردی به دلیل طرحها و رنگهای منحصر به فردشان شناخته شدهاند. ضمن اینکه هنرهای تجسمی کردی نیز در قالب نقاشی، مجسمهسازی و خوشنویسی توسعه یافتهاند. هنرمندان کردی اغلب از موضوعات مرتبط با تاریخ، مقاومت و فرهنگ کردی در آثار خود استفاده میکنند<ref name=":1">Leezenberg, M. (2023). History, culture and politics of the Kurds: A short overview. '''''Kulturni Studia''''', 11(20), 115-127. https://doi.org/10.7160/KS.2023.200105</ref>. | [[موسیقی در عراق|موسیقی]] کردی یکی از عناصر مهم فرهنگی است که بیشتر بر اساس داستانهای تاریخی، عشق، مقاومت و مبارزه است. [[موسیقی در عراق|موسیقی]] کردی بخش مهمی از فرهنگ کردها است و شامل انواع مختلفی از [[موسیقی در عراق|موسیقیهای سنتی و مدرن]] میشود. سازهای سنتی مانند دیوان(شبیه به سهتار)، دهل و سرنا، تنبور و شمشال، دف و دودوک در موسیقی کردی استفاده میشوند. موسیقی کردی اغلب با موضوعات عاشقانه، حماسی و مقاومت همراه است. رقصهای سنتی کردی مانند ههلپهرکی و چوپی نیز بخشی از مراسم و جشنهای کردها هستند. این رقصها معمولاً به صورت گروهی اجرا میشوند و نمادی از وحدت و همبستگی اجتماعی هستند<ref name=":0" />. | ||
کُردهای عراق، [[موسیقی در عراق|موسیقی]] را هنر ملی خود میدانند و بیش از هنرها و رفتارهای فرهنگی دیگر به آن اهمیت میدهند. آنها [[موسیقی در عراق|موسیقی]] را بخشی از هویت فرهنگی-تاریخی خود تلقی میکنند و آن را یکی از فاکتورهای اثبات متمایز بودن، میدانند. مردم کُرد عراق، برای اثبات تمایز خود با ملتهای فارس، عرب و ترک، همیشه به موسیقی پناه میبرند. کُردهای عراق از طریق [[موسیقی در عراق|موسیقی]] مقامی و مقامهای کُردی، هم خود را از دیگران متمایز میکنند و هم به دنبال تفهیم هویت تاریخی خود هستند. کُردها برای جلوگیری از تلفیق مقامات و حفظ هویت موسیقایی و فرهنگی خود، با تمام وجود سعی در تفکیک مقامات خود از دیگران دارند. در شهر کرکوک که مهمترین مرکز مقام و [[موسیقی در عراق|موسیقی]] مقامی در کردستان عراق است، تمامی موسیقیدانان در تعیین مقام های کُردی و معرفی و آموزش آنها حساسیت خاصی دارند و هرگز اجازه نمیدهند شیوهی اجرای مقامات عربی و تُرکی بر مقامات کُردی تأثیر بگذارد. برخی از موسیقیدانان، بهدلیل احساسات ناسیونالیستی شدید، حتی سعی دارند تا بهجای استفاده از واژهی مقام، اصطلاحات کُردی را جایگزین کنند. موسیقیدانان، برخی از مقامات کُردی مانند سَفر، اهللوَیسی، خاوکَر و غیره که نامهای کُردی دارند را وجه تمایز خود با بقیه میدانند؛ برخی از مقامات که در موسیقی کُرد، عرب، تُرک و فارس نامهای مشترکی دارند، از نظر مجریان آنها، لحن متفاوتی دارند که هویتی مستقل را برایِشان ایجاد میکند<ref>اشکان نظری، محمد(1395)، هویت، ناسیونالیسم و موسیقی در کردستان عراق، '''''نشریه تحقیقات جدید در علوم انسانی'''''، 3(1)، زمستان ص 184-185.</ref>. | |||
شعر و ادبیات کردی نیز همواره یکی از ستونهای اصلی هویت فرهنگی کردستان عراق بوده است. نویسندگان معاصر با پرداختن به موضوعاتی مانند جنگ، مهاجرت، نابرابری و هویت، در حال تغییر چشمانداز فرهنگی منطقه هستند. [[هنرهای تجسمی در عراق|هنرهای تجسمی]] و تئاتر در اقلیم اهمیت خاص خود را دارند و به ابزارهای جدیدی برای نقد اجتماعی و سیاسی تبدیل شدهاند. نمایشنامهها و آثار هنری که به موضوعات حساس مانند حقوق زنان، آزادی بیان و فساد سیاسی میپردازند، گاهی با سانسور و مخالفت روبهرو میشوند<ref>Isabel Käser and Houzan Mahmoud, Art and Activism in Iraqi Kurdistan: Feminist Fault Lines, Body Politics and the Struggle for Space, LSE Middle East Centre Paper Series | 70, September 2023, pp.6-25. </ref>. | |||
کردها در صنایع دستی مانند فرشبافی، گلیمبافی و سفالگری مهارت دارند. فرشها و گلیمهای کردی به دلیل طرحها و رنگهای منحصر به فردشان شناخته شدهاند. ضمن اینکه [[هنرهای تجسمی در عراق|هنرهای تجسمی]] کردی نیز در قالب [[هنرهای تجسمی در عراق|نقاشی، مجسمهسازی و خوشنویسی]] توسعه یافتهاند. هنرمندان کردی اغلب از موضوعات مرتبط با تاریخ، مقاومت و فرهنگ کردی در آثار خود استفاده میکنند<ref name=":1">Leezenberg, M. (2023). History, culture and politics of the Kurds: A short overview. '''''Kulturni Studia''''', 11(20), 115-127. https://doi.org/10.7160/KS.2023.200105</ref>. | |||
=== [[آداب و رسوم در کردستان عراق]] === | === [[آداب و رسوم در کردستان عراق]] === | ||
نوع پوشش و لباسهای سنتی و آداب و رسوم کردها بخش مهمی از هویت فرهنگی آنها را تشکیل میدهد. برای مردان کرد اصلیترین لباسهای سنتی عبارتند از: چوخه و رانک (پوشش بلند و کت مخصوص)؛ شلوار گشاد و شال | نوع [[سبک پوشش و پوشاک در عراق|پوشش و لباسهای سنتی]] و [[آداب و رسوم در کردستان عراق|آداب و رسوم]] کردها بخش مهمی از هویت فرهنگی آنها را تشکیل میدهد. برای مردان کرد اصلیترین [[سبک پوشش و پوشاک در عراق|لباسهای سنتی]] عبارتند از: | ||
* چوخه و رانک (پوشش بلند و کت مخصوص)؛ | |||
* شلوار گشاد و شال کمری؛ | |||
* عمامه یا کلاه مخصوص (جمدانی). | |||
[[زن در عراق|زنان]] کرد نیز با پوشیدن لباسهای رنگارنگ و مزین به سکه و جواهرت، روسریهای بلند و لباسهای گلدوزیشده خود را از دیگر [[زن در عراق|زنان]] متمایز میسازند. مهماننوازی نیز یکی از ویژگیهای بارز فرهنگ کردی است و مهمان جایگاه بسیار محترمی در خانههای کردی دارد<ref> RICHARD PAUL DONOVAN, A CASE STUDY OF CULTURAL ETHNICITY AND ENDURING SOCIAL PATTERNS: THE KURDS OF IRAQ, A THESIS SUBMITTED TO THE FACULTY OF PRINCETON UNIVERSITY IN CANDIDACY FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS, RECOMMENDED FOR ACCEPTANCE BY THE PROGRAM IN NEAR EASTERN STUDIES, JUNE 1990, pp. 62-90. </ref>. | |||
کردها جشنها و اعیاد مختلفی را برگزار میکنند که ریشه در فرهنگ و تاریخ آنها دارد. نوروز به عنوان مهمترین جشن کردها شناخته میشود و نمادی از مقاومت و آزادی است. نوروز در ۲۱ مارس هر سال برگزار میشود و با آتشبازی، رقص و موسیقی همراه است. کردها در کردستان عراق شامل گروههای مختلف مذهبی مانند مسلمانان | کردها جشنها و اعیاد مختلفی را برگزار میکنند که ریشه در فرهنگ و تاریخ آنها دارد. نوروز به عنوان مهمترین جشن کردها شناخته میشود و نمادی از مقاومت و آزادی است. نوروز در ۲۱ مارس هر سال برگزار میشود و با آتشبازی، رقص و [[موسیقی در عراق|موسیقی]] همراه است. کردها در کردستان عراق شامل [[گروه های مذهبی و قومی عراق|گروههای مختلف مذهبی]] مانند مسلمانان [[اهل سنت در عراق|سنی]]، [[ایزدی ها در عراق|ایزدیها]] و [[مسیحیت در عراق|مسیحیان]] هستند. هر یک از این گروهها مراسم مذهبی خاص خود را دارند. [[ایزدی ها در عراق|ایزدیها]] به عنوان یکی از مهمترین اقلیتهای مذهبی در کردستان عراق، مراسم خاصی مانند جشن ایزدی را برگزار میکنند<ref name=":1" />. | ||
=== [[میراث فرهنگی کردستان عراق]] === | === [[میراث فرهنگی کردستان عراق]] === | ||
| خط ۲۸: | خط ۴۲: | ||
* شهرهای تاریخی مانند اربیل و سلیمانیه<ref name=":2">Amjad S. Al – Delawi and Waheed Ramo, Developing a Framework for Accounting for Heritage Assets: A Case Study of the Kurdistan Region of Iraq, '''''Library Progress International,''''' Vol.44 No. 3, Jul-Dec 2024: Pp.13994-14007.</ref>. | * شهرهای تاریخی مانند اربیل و سلیمانیه<ref name=":2">Amjad S. Al – Delawi and Waheed Ramo, Developing a Framework for Accounting for Heritage Assets: A Case Study of the Kurdistan Region of Iraq, '''''Library Progress International,''''' Vol.44 No. 3, Jul-Dec 2024: Pp.13994-14007.</ref>. | ||
حفاظت از میراث فرهنگی منطقه کردستان | حفاظت از [[میراث فرهنگی کردستان عراق|میراث فرهنگی منطقه کردستان عراق]] با چالشهای متعددی مواجه است. تخریب و غارت آثار تاریخی یکی از این چالشهاست. جنگها و درگیریهای داخلی باعث تخریب بسیاری از اماکن باستانی شدهاند. حملات داعش در سال ۲۰۱۴ به کردستان عراق منجر به تخریب عمدی و غارت آثار تاریخی شد. ضمن اینکه نبود نظارت و مدیریت صحیح، باعث افزایش قاچاق آثار فرهنگی به خارج از کشور شده است. عدم وجود استانداردهای مشخص برای ثبت و حفاظت از اماکن باستانی یکی دیگر از این چالش هاست، بطوریکه حدود نود درصد از سایتهای باستانی کردستان عراق هنوز کاوش نشدهاند و در معرض خطر نابودی هستند. در قوانین حسابداری و مدیریت داراییهای عمومی عراق، [[میراث فرهنگی کردستان عراق|میراث فرهنگی]] بهدرستی ارزشگذاری و مستند نشده است. همچنین عدم سرمایهگذاری مناسب در بخش [[میراث فرهنگی کردستان عراق|میراث فرهنگی]] باعث شده که بسیاری از سایتهای تاریخی بدون امکانات حفاظتی باقی بمانند. نبود سیاستهای توسعه [[صنعت گردشگری عراق|گردشگری]] باعث شده که پتانسیل اقتصادی این آثار تاریخی به درستی استفاده نشود<ref name=":2" />. | ||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
| خط ۳۸: | خط ۵۲: | ||
== نویسنده مقاله == | == نویسنده مقاله == | ||
علی اکبر اسدی | علی اکبر اسدی | ||
[[رده:فرهنگ | [[رده:فرهنگ عمومی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۳ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۲۲
اقلیم کردستان عراق به لحاظ فرهنگ عمومی ویژگیهای خاص خود را دارد. ویژگیهایی که از یک سو با فرهنگ عمومی عراق اشتراکات و پیوندهایی دارد و از سوی دیگر برخی ابعاد و وجوه متمایز خود را نشان میدهد.
هنر در کردستان عراق
هنر بخش مهمی از فرهنگ عمومی در کردستان عراق است. در جستجو برای یافتن نخستین بارقه های هنرهای زیبا در کردستان عراق، سلیمانیه و اربیل اصلی ترین نقش را داشتند. هر چند سلیمانیه چندان قدمتی ندارد و توسط بابانها در سال 1784 تأسیس شده است، اما نقشی بسیار اساسی در رابطه با زندگی سیاسی، ادبی، هنری و اجتماعی کردها ایفا کرده است. در مقابل، اربیل شهری قدیمی است که با قلعه تاریخیِ آن شناخته شده است. سابقه نقاشی در سلیمانیه به بیش از نود سال پیش و زمانی که گروهی از نقاشان ایرانی از این شهر دیدن کردند بازمی گردد. همچنین در سلیمانیه باغی به نام باغ ملت بود که هنرمندان در آن گرد هم می آمدند و آثار خود را به یکدیگر و به مردم نشان می دادند.
در عین حال اربیل نقش مرکزی را در هنر کردستان دارد، بخشی از هنرمندان در آنجا با انگیزه توسعه هنر فعالیت میکنند از جمله جواد رسول ناجی، اسکندر جامباز، منیر قصاب و سلیمان شاکر؛ اما در سلیمانیه عثمان بیگ از نخستین هنرمندانی بود که در حدود سال1900 آغاز بهکار نمود و اگرچه هیچ یک از کارهای او باقی نمانده است، اما در نوشته های بسیاری از نویسندگان عرب از جمله جبرا ابراهیم جبران در کتاب «سیل و آزادی» از او یاد شده است. پس از عثمان بیگ، هنرمندی از سلیمانیه به نام حسن فلاح آغاز بهکار کرد که از قدیمی ترین آثار وی می توان «جنگ دره باریک بازیان» در سال 1919 را نام برد. در کرکوک نیز، نمایشگاه هنرمندی به نام عزیز سالم در سال 1953 در کافه یدالله بهعنوان آغاز هنرهای زیبا در نظر گرفته میشود. پس از وی هنرمندانی چون احمد کاکه سور، مدحت کاکی، آری بابان، قاضی محمد و گارا رسول در توسعه هنرهای زیبا در کرکوک سهم بسزایی داشتند. در زمینه هنر، تأثیر شخصیت هایی چون حسین مکریانی (1974- 1890) در کردستان فراموش ناشدنی است. او اولین کسی است که در هنر گرافیک در کردستان عراق شروع بهکار کرد. همچنین وی صاحب اولین کتاب هنر است که در سال 1943 با نام گراور و عکاسی منتشر شد. در این میان بدیع باباجان (1923- 1996) نخستین فردِ کرد بود که از مؤسسه هنرهای زیبای عراق فارغ التحصیل شد. علاوه بر باباجان تعداد دیگری از هنرمندان کرد در بغداد فارغالتحصیل شدند. از جمله خالد شوقی که در سال 1958 برای طراحی دکور تلویزیون به ایتالیا اعزام شد[۱].
هنر در کردستان عراق نقشی حیاتی در شکلگیری، تقویت و انتقال هویت ملی کردها دارد و از عناصر مهم فرهنگ عمومی این منطقه محسوب میشود. هنر کردی در قالبهای موسیقی، ادبیات، نقاشی، تئاتر، سینما و موزههای فرهنگی به بیان تجربیات تاریخی و فرهنگی مردم کردستان پرداخته است. موسیقی کردی یکی از مهمترین عناصر فرهنگی است که حوادث تاریخی، حماسههای ملی، و احساسات اجتماعی را بازتاب میدهد. سبکهای مختلف موسیقی کردی عبارتند از:
- موسیقی حماسی که داستانهای تاریخی و مبارزات کردها را روایت میکند؛
- موسیقی عرفانی و صوفیانه که به نقش تصوف در هویت کردی اشاره دارد و؛
- موسیقی انقلابی که در طول قرن بیستم و بهویژه در دوران مبارزات سیاسی کردها توسعه یافت.
هنرمندان کردی مانند حسن زیرک، شوان پرور و مظهر خالقی از طریق موسیقی خود در گسترش هویت ملی کردی تأثیرگذار بودهاند. در دهههای اخیر، سینمای کردی بهعنوان یک پلتفرم مهم برای بیان هویت و تجربیات کردها مطرح شده است. تئاتر کردی نیز از دوران معاصر رشد کرده و موضوعاتی همچون مقاومت، تبعید و مشکلات اجتماعی کردها را نمایش داده است[۲].
موسیقی کردی یکی از عناصر مهم فرهنگی است که بیشتر بر اساس داستانهای تاریخی، عشق، مقاومت و مبارزه است. موسیقی کردی بخش مهمی از فرهنگ کردها است و شامل انواع مختلفی از موسیقیهای سنتی و مدرن میشود. سازهای سنتی مانند دیوان(شبیه به سهتار)، دهل و سرنا، تنبور و شمشال، دف و دودوک در موسیقی کردی استفاده میشوند. موسیقی کردی اغلب با موضوعات عاشقانه، حماسی و مقاومت همراه است. رقصهای سنتی کردی مانند ههلپهرکی و چوپی نیز بخشی از مراسم و جشنهای کردها هستند. این رقصها معمولاً به صورت گروهی اجرا میشوند و نمادی از وحدت و همبستگی اجتماعی هستند[۲].
کُردهای عراق، موسیقی را هنر ملی خود میدانند و بیش از هنرها و رفتارهای فرهنگی دیگر به آن اهمیت میدهند. آنها موسیقی را بخشی از هویت فرهنگی-تاریخی خود تلقی میکنند و آن را یکی از فاکتورهای اثبات متمایز بودن، میدانند. مردم کُرد عراق، برای اثبات تمایز خود با ملتهای فارس، عرب و ترک، همیشه به موسیقی پناه میبرند. کُردهای عراق از طریق موسیقی مقامی و مقامهای کُردی، هم خود را از دیگران متمایز میکنند و هم به دنبال تفهیم هویت تاریخی خود هستند. کُردها برای جلوگیری از تلفیق مقامات و حفظ هویت موسیقایی و فرهنگی خود، با تمام وجود سعی در تفکیک مقامات خود از دیگران دارند. در شهر کرکوک که مهمترین مرکز مقام و موسیقی مقامی در کردستان عراق است، تمامی موسیقیدانان در تعیین مقام های کُردی و معرفی و آموزش آنها حساسیت خاصی دارند و هرگز اجازه نمیدهند شیوهی اجرای مقامات عربی و تُرکی بر مقامات کُردی تأثیر بگذارد. برخی از موسیقیدانان، بهدلیل احساسات ناسیونالیستی شدید، حتی سعی دارند تا بهجای استفاده از واژهی مقام، اصطلاحات کُردی را جایگزین کنند. موسیقیدانان، برخی از مقامات کُردی مانند سَفر، اهللوَیسی، خاوکَر و غیره که نامهای کُردی دارند را وجه تمایز خود با بقیه میدانند؛ برخی از مقامات که در موسیقی کُرد، عرب، تُرک و فارس نامهای مشترکی دارند، از نظر مجریان آنها، لحن متفاوتی دارند که هویتی مستقل را برایِشان ایجاد میکند[۳].
شعر و ادبیات کردی نیز همواره یکی از ستونهای اصلی هویت فرهنگی کردستان عراق بوده است. نویسندگان معاصر با پرداختن به موضوعاتی مانند جنگ، مهاجرت، نابرابری و هویت، در حال تغییر چشمانداز فرهنگی منطقه هستند. هنرهای تجسمی و تئاتر در اقلیم اهمیت خاص خود را دارند و به ابزارهای جدیدی برای نقد اجتماعی و سیاسی تبدیل شدهاند. نمایشنامهها و آثار هنری که به موضوعات حساس مانند حقوق زنان، آزادی بیان و فساد سیاسی میپردازند، گاهی با سانسور و مخالفت روبهرو میشوند[۴].
کردها در صنایع دستی مانند فرشبافی، گلیمبافی و سفالگری مهارت دارند. فرشها و گلیمهای کردی به دلیل طرحها و رنگهای منحصر به فردشان شناخته شدهاند. ضمن اینکه هنرهای تجسمی کردی نیز در قالب نقاشی، مجسمهسازی و خوشنویسی توسعه یافتهاند. هنرمندان کردی اغلب از موضوعات مرتبط با تاریخ، مقاومت و فرهنگ کردی در آثار خود استفاده میکنند[۵].
آداب و رسوم در کردستان عراق
نوع پوشش و لباسهای سنتی و آداب و رسوم کردها بخش مهمی از هویت فرهنگی آنها را تشکیل میدهد. برای مردان کرد اصلیترین لباسهای سنتی عبارتند از:
- چوخه و رانک (پوشش بلند و کت مخصوص)؛
- شلوار گشاد و شال کمری؛
- عمامه یا کلاه مخصوص (جمدانی).
زنان کرد نیز با پوشیدن لباسهای رنگارنگ و مزین به سکه و جواهرت، روسریهای بلند و لباسهای گلدوزیشده خود را از دیگر زنان متمایز میسازند. مهماننوازی نیز یکی از ویژگیهای بارز فرهنگ کردی است و مهمان جایگاه بسیار محترمی در خانههای کردی دارد[۶].
کردها جشنها و اعیاد مختلفی را برگزار میکنند که ریشه در فرهنگ و تاریخ آنها دارد. نوروز به عنوان مهمترین جشن کردها شناخته میشود و نمادی از مقاومت و آزادی است. نوروز در ۲۱ مارس هر سال برگزار میشود و با آتشبازی، رقص و موسیقی همراه است. کردها در کردستان عراق شامل گروههای مختلف مذهبی مانند مسلمانان سنی، ایزدیها و مسیحیان هستند. هر یک از این گروهها مراسم مذهبی خاص خود را دارند. ایزدیها به عنوان یکی از مهمترین اقلیتهای مذهبی در کردستان عراق، مراسم خاصی مانند جشن ایزدی را برگزار میکنند[۵].
میراث فرهنگی کردستان عراق
کردستان عراق به عنوان بخشی از بینالنهرین، دارای تمدنی غنی است که نقش مهمی در تاریخ بشر داشته است. این منطقه شامل بیش از چهار هزار سایت باستانی مستندشده است که نشاندهنده تمدنهای مختلفی از جمله سومریان، بابلیان، آشوریان و مادها هستند. برخی از معروفترین آثار فرهنگی کردستان عراق عبارتند از:
- زیگوراتها و معابد باستانی؛
- دروازههای تاریخی مانند دروازه ایشتار؛
- سنگنوشتهها و کتیبههای باستانی و؛
- شهرهای تاریخی مانند اربیل و سلیمانیه[۷].
حفاظت از میراث فرهنگی منطقه کردستان عراق با چالشهای متعددی مواجه است. تخریب و غارت آثار تاریخی یکی از این چالشهاست. جنگها و درگیریهای داخلی باعث تخریب بسیاری از اماکن باستانی شدهاند. حملات داعش در سال ۲۰۱۴ به کردستان عراق منجر به تخریب عمدی و غارت آثار تاریخی شد. ضمن اینکه نبود نظارت و مدیریت صحیح، باعث افزایش قاچاق آثار فرهنگی به خارج از کشور شده است. عدم وجود استانداردهای مشخص برای ثبت و حفاظت از اماکن باستانی یکی دیگر از این چالش هاست، بطوریکه حدود نود درصد از سایتهای باستانی کردستان عراق هنوز کاوش نشدهاند و در معرض خطر نابودی هستند. در قوانین حسابداری و مدیریت داراییهای عمومی عراق، میراث فرهنگی بهدرستی ارزشگذاری و مستند نشده است. همچنین عدم سرمایهگذاری مناسب در بخش میراث فرهنگی باعث شده که بسیاری از سایتهای تاریخی بدون امکانات حفاظتی باقی بمانند. نبود سیاستهای توسعه گردشگری باعث شده که پتانسیل اقتصادی این آثار تاریخی به درستی استفاده نشود[۷].
نیز نگاه کنید به
فرهنگ عمومی ژاپن؛ فرهنگ عمومی سودان؛ فرهنگ عمومی زیمبابوه؛ فرهنگ عمومی سوریه؛ فرهنگ عمومی افغانستان؛ فرهنگ عمومی سنگال؛ فرهنگ عمومی کوبا؛ فرهنگ عمومی کانادا؛ فرهنگ عمومی لبنان؛ فرهنگ عمومی تونس؛ فرهنگ عمومی روسیه؛ فرهنگ عمومی چین؛ فرهنگ عمومی ساحل عاج؛ فرهنگ عمومی مصر؛ فرهنگ عمومی فرانسه؛ فرهنگ عمومی اسپانیا؛ فرهنگ عمومی اوکراین؛ فرهنگ عمومی قطر؛ فرهنگ عمومی سیرالئون؛ فرهنگ عمومی اتیوپی؛ فرهنگ عمومی مالی؛ فرهنگ عمومی تاجیکستان؛ فرهنگ عمومی گرجستان؛ فرهنگ عمومی قزاقستان؛ فرهنگ عمومی بنگلادش؛ فرهنگ عمومی سریلانکا؛ فرهنگ عمومی تایلند؛ فرهنگ عمومی آرژانتین؛ فرهنگ عمومی اردن
کتابشناسی
- ↑ بابایی، پروین (1403). رویکردهای نقاشی معاصر در کردستان عراق، مجله ویستا، (14 اسفند)، قابل بازیابی از: https://vista.ir/w/a/21/eegxp
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Autumn Cockrell-Abdullah, Constituting Histories Through Culture In Iraqi Kurdistan, Zanj: The Journal of Critical Global South Studies, Volume Two, Number One, 2018, pp. 66-80.
- ↑ اشکان نظری، محمد(1395)، هویت، ناسیونالیسم و موسیقی در کردستان عراق، نشریه تحقیقات جدید در علوم انسانی، 3(1)، زمستان ص 184-185.
- ↑ Isabel Käser and Houzan Mahmoud, Art and Activism in Iraqi Kurdistan: Feminist Fault Lines, Body Politics and the Struggle for Space, LSE Middle East Centre Paper Series | 70, September 2023, pp.6-25.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Leezenberg, M. (2023). History, culture and politics of the Kurds: A short overview. Kulturni Studia, 11(20), 115-127. https://doi.org/10.7160/KS.2023.200105
- ↑ RICHARD PAUL DONOVAN, A CASE STUDY OF CULTURAL ETHNICITY AND ENDURING SOCIAL PATTERNS: THE KURDS OF IRAQ, A THESIS SUBMITTED TO THE FACULTY OF PRINCETON UNIVERSITY IN CANDIDACY FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS, RECOMMENDED FOR ACCEPTANCE BY THE PROGRAM IN NEAR EASTERN STUDIES, JUNE 1990, pp. 62-90.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Amjad S. Al – Delawi and Waheed Ramo, Developing a Framework for Accounting for Heritage Assets: A Case Study of the Kurdistan Region of Iraq, Library Progress International, Vol.44 No. 3, Jul-Dec 2024: Pp.13994-14007.
نویسنده مقاله
علی اکبر اسدی