پرش به محتوا

جغرافیای انسانی زیمبابوه: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
جز The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''. جغرافیای انسانی'''  
[[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]]، کشوری در جنوب قاره آفریقا، با جمعیتی متنوع و پیچیده، به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخ سیاسی خاص خود، از نظر جغرافیای انسانی جذاب است<ref>Zimbabwe’s independence: geographical problems and prospects on JSTOR. (n.d.), Available for https://www.jstor.org/stable/634533</ref>. این کشور با مشکلات اقتصادی و تغییرات جمعیتی روبه‌رشد، نیازمند بررسی دقیق وضعیت جمعیتی و تحلیل روندهای آن است<ref>ZIMBABWE, Zulu, E., Onyango, B., Mueni, E., Oosthuizen, M., Madise, N., & Mlambo, P. (2020). HARNESSING THE DEMOGRAPHIC DIVIDEND IN ZIMBABWE. In ZIMBABWE, ''HARNESSING THE DEMOGRAPHIC DIVIDEND IN ZIMBABWE'' (p. v) [Book], Available for https://zimbabwe.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/Harnessing%20the%20Demographic%20Dividend%20Study%20Report.pdf</ref>. مطالعه جغرافیای انسانی [[زیمبابوه]] به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی این کشور داشته باشیم<ref>Britannica. (2019). Zimbabwe | History - Geography. In ''Encyclopædia Britannica, Available for'' https://www.britannica.com/place/Zimbabwe</ref><ref>De Burca, J. (2024, February 28). Zimbabwe Biodiversity: Mhuka neZvirimwa Zvipenyu uye Zviri Kutyisidzirwa. ''Constructive Voices, Available for'' https://constructive-voices.com/sn/zimbabwe-biodiversity/</ref>.


'''جمعیت''':بر اساس آمار سال 2012 [[جمعیت زیمبابوه]] 12.9 ميليون نفر(هفتاد و دومین کشور جهان) مي باشد كه اين ميزان در یک دهه گذشته 1.1 درصد رشد داشته است. از این تعداد 2/37 درصد در شهرها و 8/62 درصد در مناطق روستایی زندگی می کنند.تراکم جمعیت این کشور 32 نفر در هر کیلومتر مربع می باشد.نرخ رشد جمعیت نیز حدود 4 درصد گزارش شده است.
===[[ساختار هرم جمعیتی زیمبابوه|ساختار هرم جمعیتی]]===


در گزارش فوق نسبت جنسی مردان به زنان 93 به 100 ذکر شده است.اين نسبت در شهرهای مختلف كشوراز 99 تا 87 متغيراست.هم چنين آمار نشان مي دهد تعداد خانوارهای كشور با رشد 4.2 درصدی نسبت به دهه گذشته بالغ بر سه ميليون است.حراره با جمعيتی بالغ بر 2098199 نفر برابر با 16 درصد از کل نفوس کشور،پر جمعیت ترین شهر زیمبابوه می­باشد. بولاوايو پس از [[حراره]] دومین شهر بزرگ و پر جمعیت این کشور است. (africannews.com/2015)
==== جمعیت فعلی ====
طبق برآوردهای سال 2024، جمعیت [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] حدود 16.6 میلیون نفر است<ref>''Zimbabwe population (2024) - Worldometer''. (n.d.), Available for [https://www.worldometers.info/world-population/zimbabwe-population/#:~:text=The%20current%20population%20of%20Zimbabwe,16%2C634%2C373%20people%20at%20mid%20year. https://www.worldometers.info/world-population/zimbabwe-population/#:~:text=The%20current%20population%20of%20Zimbabwe,16%2C634%2C373%20people%20at%20mid%20year.]</ref>. سرشماری 2012 نشان می‌داد که جمعیت کشور حدود 13.1 میلیون نفر بوده است<ref>''Zimbabwe Population Census 2012 - IPUMS | GHDx''. (2021). Healthdata.org, Available for https://ghdx.healthdata.org/record/zimbabwe-population-census-2012-ipums</ref>، بنابراین شاهد [[رشد جمعیت در زیمبابوه|رشد جمعیت]] در این مدت بوده ایم.


برابر گزارش آماری سازمان ملل، جمعیت کشور در سال 2015 ، 15046102 نفر تخمین زده شده که نسبت به تعداد 14599325 نفر جمعیت در سال 2014 ، افزایشی  برابر 446777 نفر را نشان می دهد.www.statisticstimes.com/2015))
==== هرم سنی ====
هرم سنی [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] نشان‌دهنده جمعیت جوان است<ref>''Next Generation Zimbabwe Report: A hustling youth in the “Jewel of Africa” | British Council''. (n.d.), Available for https://www.britishcouncil.org/research-insight/next-generation-zimbabwe</ref>. حدود 38% از جمعیت زیر 15 سال سن دارند<ref>''World Population Dashboard -Zimbabwe''. (n.d.). United Nations Population Fund, Available for https://www.unfpa.org/data/world-population/ZW</ref>، درحالی‌که تنها 3.5% از جمعیت بالای 65 سال است<ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.-g). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/zimbabwe/2024/</ref>. این امر به دلیل بالای نرخ زادوولد و کم‌بودن امید به زندگی است.


==== توزیع جمعیت بر اساس جنسیت ====
نسبت جنسیت در [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]]  تقریباً برابر است. نسبت مردان به [[زنان در زیمبابوه|زنان]] در هرم جمعیتی 51%  می باشد<ref>Kemp, S. (2024, February 23). ''Digital 2024: Zimbabwe — DataReportal – Global Digital Insights''. DataReportal – Global Digital Insights, Available for [https://datareportal.com/reports/digital-2024-zimbabwe#:~:text=Population%20of%20Zimbabwe%20in%202024&text=52.7%20percent%20of%20Zimbabwe's%20population,percent%20lived%20in%20rural%20areas. https://datareportal.com/reports/digital-2024-zimbabwe#:~:text=Population%20of%20Zimbabwe%20in%202024&text=52.7%20percent%20of%20Zimbabwe's%20population,percent%20lived%20in%20rural%20areas.]</ref>.


'''توزیع سنی:''' ساختار جمعيتی [[زيمبابوه]] در سال 2015
==== پیش‌بینی‌های آینده ====
بر اساس پیش‌بینی‌ها، [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]]  تا سال 2030 با [[رشد جمعیت در زیمبابوه|رشد جمعیت]] ادامه خواهد داد و جمعیت آن ممکن است به حدود 20 میلیون نفر برسد<ref>(2024). ''ZIMBABWE Population Projections Thematic Report'', Available for https://zimbabwe.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/population_projection_1.pdf </ref> . تغییرات هرم سنی به سمت پیرشدن تدریجی جمعیت پیش‌بینی می‌شود<ref>''Zimbabwe Gender Assessment''. (n.d.). Retrieved October 8, 2024, from<nowiki/>https://documents1.worldbank.org/curated/en/099062823005513984/pdf/P179911142c466021906b1a5f4a115199d.pdf</ref>.


جمعيت زير 15 سال :6523606 نفر(3294670 مرد و 3228936 زن) برابر 49.1 درصد
==== تأثیرات اقتصادی و اجتماعی ====
[[ساختار هرم جمعیتی زیمبابوه|ساختار فعلی هرم جمعیتی]] بر نیروی کار و نیازهای آموزشی و بهداشتی تأثیر دارد<ref>ZIMCODD. (2024). HEALTH & EDUCATION SITUATIONAL REPORT. In ''HEALTH & EDUCATIONAL SITUATIONAL REPORT'' (pp. 1–4) [Report], Available for https://zimcodd.org/wp-content/uploads/2024/07/April-2024-Health-and-Education-SitRep.pdf</ref>. جمعیت جوان نیازمند فرصت‌های شغلی و خدمات آموزشی است، درحالی‌که افزایش امید به زندگی نیازمند توسعه زیرساخت‌های بهداشتی است<ref>''Demographics - ISS African Futures''. (n.d.). Futures.issafrica.org, Available for https://futures.issafrica.org/thematic/03-demographic-dividend/</ref>.


جمعيت 15 الي 64 سال: 8461061 نفر( 3949056 مرد و 4512005 زن) برابر54.3 درصد
=== [[ویژگی های جمعیتی زیمبابوه|ویژگی های جمعیتی]] ===


جمعيت بالاي 64 سال: 592234 نفر( 249230 مرد و 343003 زن) برابر3.8 درصد
==== ترکیب قومی و زبانی ====
[[زیمبابوه در یک نگاه|زیمباوه]]  کشوری چند قومی است<ref>''History of Zimbabwe''. (n.d.). Www.zim.gov.zw, Available for https://www.zim.gov.zw/index.php/en/my-government/government-ministries/about-zimbabwe/460-history-of-zimbabwe?showall=1</ref>. گروه‌های اصلی قومی شامل شونا (حدود 70% جمعیت)، نده‌بله و سایر گروه‌های اقلیت مانند تویگا هستند<ref>''Society | ISS Africa''. (n.d.). ISS Africa, Available for https://issafrica.org/country-file-zimbabwe/society</ref>. زبان رسمی [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمباوه]]  انگلیسی است<ref>''The impact of language policy and practice on children’s learning: Evidence from Eastern and Southern Africa 2020''. (n.d.), Available for https://www.unicef.org/esa/sites/unicef.org.esa/files/2018-09/UNICEF-2017-Language-and-Learning-Zimbabwe.pdf</ref>، اما شونا و نده‌بله نیز به طور گسترده‌ای صحبت می‌شود<ref>Language and the geopolitics of (dis)location on JSTOR. (n.d.), Available for https://www.jstor.org/stable/26847645</ref>. درصد کسانی که با زبان‌های شونا و نده‌بله صحبت می‌کنند به ترتیب حدود 70% و 20% است<ref>Siziba, G., & Hill, L. (2024). Language and the geopolitics of (dis)location: A study of Zimbabwean Shona and Ndebele speakers in Johannesburg. ''Language in Society'', ''47''(1), 115–139. </ref>.


در سال 1960 جمعيت كشور387663860 نفر بود كه در زمان استقلال 1980 به 7031084 نفر افزايش يافت.
==== الگوهای [[مهاجرت و پناهندگی در زیمبابوه|مهاجرت]] ====
[[زیمبابوه در یک نگاه|زیمباوه]] با چالش‌های [[مهاجرت و پناهندگی در زیمبابوه|مهاجرت]] داخلی و بین‌المللی روبه‌رو است<ref>برگرفته از https://publications.iom.int/system/files/pdf/pub2023-047-l-world-migration-report-2024_0.pdf</ref>. [[مهاجرت و پناهندگی در زیمبابوه|مهاجرت]]<nowiki/>های داخلی به‌ویژه به مناطق شهری از جمله هراره و بولاوایو افزایش‌یافته است<ref>''Zimbabwe — Flow Monitoring Report (March 2024) | Displacement Tracking Matrix''. (2024, April 29), Available for https://dtm.iom.int/reports/zimbabwe-flow-monitoring-report-march-2024</ref>. [[مهاجرت و پناهندگی در زیمبابوه|مهاجرت]] بین‌المللی نیز به دلیل وضعیت اقتصادی کشور افزایش‌یافته است<ref>Fernandes, E., & Sharma, D. (2024, March 16). Magnifying the gains from migration in Zimbabwe. ''World Bank Blogs, Available for'' [https://blogs.worldbank.org/en/africacan/magnifying-gains-migration-zimbabwe-afe-1223#:~:text=People%20may%20migrate%20voluntarily%20in,the%20destination%20country's%20labor%20market. https://blogs.worldbank.org/en/africacan/magnifying-gains-migration-zimbabwe-afe-1223#:~:text=People%20may%20migrate%20voluntarily%20in,the%20destination%20country's%20labor%20market.]</ref>، به‌طوری‌که بسیاری از زیمبابوه‌ای‌ها به کشورهای همسایه و دیگر نقاط دنیا مهاجرت کرده‌اند<ref>International Organization for Migration. (2024). ''World Migration Report 2024''. Iom.int, Available for https://worldmigrationreport.iom.int/msite/wmr-2024-interactive/</ref>.


)www.countrymeters.info/en/Zimbabwe/2015(
==== تحصیلات و سواد ====
نرخ سواد در [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمباوه]] به حدود 89% رسیده است<ref>Zimbabwe Literacy rate 1960-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/ZWE/zimbabwe/literacy-rate</ref>. اما هنوز چالش‌هایی در دسترسی به آموزش باکیفیت در مناطق روستایی وجود دارد<ref>Mhuruyengwe, N. (2024, January 26). ''Factsheet: How do you rate Zimbabwe’s education system?'' ZimFact, Available for https://zimfact.org/factsheet-how-do-you-rate-zimbabwes-education-system/</ref>.


'''زاد و ولد و مرگ و میر:''' طبق آمار سال 2012،نرخ و ولادت19/32  تولد در هر هزار نفر،میزان مرگ و میر  38/12 فوت در هر  هزار نفر و میزان مرگ و میر کودکان 23/28 در هر  هزار نفر جمعیت می باشد.
==== وضعیت بهداشت و امید به زندگی ====
امید به زندگی در [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمباوه]] حدود 62 سال است که نسبت به دهه‌های گذشته بهبود یافته است<ref>''Zimbabwe Life expectancy 1950-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for [https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/ZWE/zimbabwe/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.43%25%20increase%20from%202021. https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/ZWE/zimbabwe/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.43%25%20increase%20from%202021.]</ref>، اما هنوز پایین‌تر از میانگین جهانی است<ref>Murwirapachena, G., & Mlambo, C. (2025). Life Expectancy In Zimbabwe: An Analysis Of Five Decades. ''International Business & Economics Research Journal (IBER)'', ''14''(3), 417.</ref>.


با توجه به شاخص های جمعيتی كشور،زیمبابوه در زمره كشورهای در حال توسعه جهان قرار می گیرد.پایين بودن نرخ اميد به زندگي،فقر امکانات آموزشی،کیفیت پایین  سلامت و بهداشت از جمله ويژگي های چنين جمعيتی است. )همان)
==== الگوهای [[ازدواج در زیمبابوه|ازدواج]] و طلاق ====
نرخ [[ازدواج در زیمبابوه]] بالا است، اما نرخ طلاق نیز در حال افزایش است<ref>''Surge in Divorce Cases in Zimbabwe: Unpacking the Underlying Causes''. (2024, May 24). ZimEye, Available for https://dhsprogram.com/pubs/pdf/FR62/05Chapter5.pdf</ref>. حدود 25% از [[ازدواج در زیمبابوه|ازدواج]]<nowiki/>ها به طلاق منجر می‌شود<ref>''President Mnangagwa’s Statutory No. 2 of 2024: Safeguarding Zimbabwe ... | ZANU PF Official''. (2024). ZANU PF Official Site, Available for https://www.zanupf.org.zw/news/president-mnangagwa%C3%A2%C2%80%C2%99s-statutory-no-2-of-2024-safeguarding-zimbabwes-youth-against-child-exploitation</ref>.


===[[رشد جمعیت در زیمبابوه|رشد جمعیت]]===
نرخ [[رشد جمعیت در زیمبابوه|رشد سالانه جمعیت زیمبابوه]] در سال 2024 به حدود 2.7% رسیده است<ref>''Zimbabwe population growth rate 1950-2024''. (n.d.), Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/ZWE/zimbabwe/population-growth-rate</ref>. این نرخ نسبت به ده سال قبل که 3.1% بود، کاهش‌یافته است<ref>nternational Monetary Fund. (2014). ''ZIMBABWE 2014 ARTICLE IV CONSULTATION—STAFF REPORT; PRESS RELEASE; AND STATEMENT BY THE EXECUTIVE DIRECTOR FOR ZIMBABWE, Available for'' https://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2014/cr14202.pdf</ref>.


-'''ترکیب نژادی:'''در سال 2012،حدود 82 درصد جمعیت کشور  شونا،14 درصد اندبله ، 2 درصد متعلق به سایر اقوام نژادی ،1 درصد دو رگه و آسیایی و 1 درصد نیز سفید پوست بودند. (همان)
==== عوامل مؤثر بر رشد ====
نرخ بالای زادوولد و کاهش نرخ مرگ‌ومیر از عوامل اصلی [[رشد جمعیت در زیمبابوه|رشد جمعیت]] هستند. همچنین، مهاجرت‌های خارجی نیز بر روی نرخ رشد تأثیر گذاشته است<ref>Tien, M. (2024). Intra-African migration and the real exchange rate. ''International Economics'', 100526–100526, https://doi.org/10.1016/j.inteco.2024.100526</ref>.
 
==== سیاست‌های جمعیتی ====
[[قوه مجریه زیمبابوه|دولت زیمبابوه]] در تلاش است تا از طریق برنامه‌های بهداشتی و آموزشی، نرخ زادوولد را کنترل کند<ref>bunge, E., Garikayi Chemhaka, Tafadzwa Dzinamarira, Moyo, E., Fashoto, S., Benhildah Muchemwa, Jolly Buwerimwe, & Petrus, E. (2024). Determinants of under-five mortality in Zimbabwe: Evidence from the 2025–2026 Zimbabwe demographic Health Survey data. ''Women and Children Nursing''.</ref> و بهبود وضعیت اقتصادی را برای کاهش [[مهاجرت و پناهندگی در زیمبابوه|مهاجرت]] داخلی و بین‌المللی ترویج کند<ref>''Delivering for Women and Young People''. (n.d.), Available for https://zimbabwe.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/unfpa_zimbabwe_annual_report_2023.pdf</ref>.
 
==== پیش‌بینی‌های آینده ====
انتظار می‌رود که نرخ [[رشد جمعیت در زیمبابوه|رشد جمعیت]] در سال‌های آینده به‌تدریج کاهش یابد و جمعیت به‌آرامی پیرتر شود<ref>Mandipa Machacha. (2023). Realising the Right to Dignity of Zimbabwean Woman Migrants in Botswana: A Practical Approach. ''African Human Mobility Review'', ''9''(3), https://doi.org/10.14426/ahmr.v9i3.1583</ref>. چالش‌های اقتصادی و بهداشتی ممکن است بر روی این روند تأثیر بگذارند<ref>''AFRICAN ECONOMIC OUTLOOK 2024 Driving Africa’s Transformation The Reform of the Global Financial Architecture''. (n.d.), Available for https://www.afdb.org/sites/default/files/2024/06/06/aeo_2024_-_chapter_1.pdf</ref>.
 
===[[پراکندگی جمعیت در زیمبابوه|پراکندگی جمعیت]]===
 
==== توزیع جغرافیایی ====
بیش از 70% جمعیت [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] <ref>''Digital 2024: Zimbabwe''. (2024, February 23). DataReportal – Global Digital Insights, Available for https://datareportal.com/reports/digital-2024-zimbabwe</ref> در نواحی شهری و در اطراف شهرهای بزرگ مانند هراره و بولاوایو متمرکز است<ref>''Harare, Zimbabwe population 2024''. (n.d.), Available for [https://worldpopulationreview.com/cities/zimbabwe/harare#:~:text=Harare's%202024%20population%20is%20now,the%20UN%20World%20Urbanization%20Prospects. https://worldpopulationreview.com/cities/zimbabwe/harare#:~:text=Harare's%202024%20population%20is%20now,the%20UN%20World%20Urbanization%20Prospects.]</ref>. مناطق روستایی و کم‌جمعیت شامل نواحی شمالی و شرقی کشور هستند<ref>Chigusiwa, L., Kembo, G., & Kairiza, T. (2022). Drought and social conflict in rural Zimbabwe: Does the burden fall on women and girls? ''Review of Development Economics'', ''27''(1), 178–197, https://doi.org/10.1111/rode.12944</ref><ref name=":0">''Population density (people per sq. km of land area) - Zimbabwe | Data''. (n.d.). Data.worldbank.org, Available for https://data.worldbank.org/indicator/EN.POP.DNST?locations=ZW</ref>.
 
==== عوامل مؤثر ====
عوامل اقتصادی، جغرافیایی و تاریخی مانند موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی و زیرساخت‌ها بر توزیع جمعیت تأثیر می‌گذارند<ref>John, L., Shekede, M. D., Gwitira, I., Mazhindu, A. N., Pfukenyi, D. M., & Chikerema, S. (2024). Modelling climate change impacts on the spatial distribution of in Zimbabwe. ''BMC Public Health'', ''24''(1), https://doi.org/10.1186/s12889-024-17856-9</ref> <ref>Li, H.-M., Zheng, J.-X., Midzi, N., Masceline Jenipher Mutsaka- Makuvaza, Lv, S., Xia, S., Qian, Y., Xiao, N., Berguist, R., & Zhou, X.-N. (2024). Schistosomiasis transmission in Zimbabwe: Modelling based on machine learning. ''Infectious Disease Modelling'', ''9''(4), 1081–1094, https://doi.org/10.1016/j.idm.2024.06.001</ref>.
 
==== چالش‌ها ====
توزیع نامتوازن جمعیت منجر به فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است<ref>''Zimbabwe at a glance | FAO in Zimbabwe | Food and Agriculture Organization of the United Nations''. (n.d.), Available for https://www.fao.org/zimbabwe/fao-in-zimbabwe/zimbabwe-at-a-glance/en/</ref>.
 
=== [[شهرنشینی و روستانشینی در زیمبابوه|شهرنشینی و روستانشینی]] ===
 
==== نسبت و روند تغییرات ====
حدود 38% از جمعیت [[زیمبابوه در یک نگاه|زیمبابوه]] در مناطق شهری<ref>''Zimbabwe population (2024) - Worldometer''. (n.d.-b), Available for [https://www.worldometers.info/world-population/zimbabwe-population/#:~:text=The%20population%20density%20in%20Zimbabwe,(6%2C269%2C464%20people%20in%202024). https://www.worldometers.info/world-population/zimbabwe-population/#:~:text=The%20population%20density%20in%20Zimbabwe,(6%2C269%2C464%20people%20in%202024).]</ref> و 62% در مناطق روستایی زندگی می‌کنند<ref name=":0" />. این نسبت در دهه‌های اخیر به سمت افزایش شهرنشینی متمایل شده است<ref>Shelton Mthunzi Sithole, Musakwa, W., Magidi, J., & Kibangou, A. Y. (2024). Characterising landcover changes and urban sprawl using geospatial techniques and landscape metrics in Bulawayo, Zimbabwe (1984–2022). ''Heliyon'', e27275–e27275, https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e27275</ref>.
 
==== الگوهای شهرنشینی ====
رشد سریع شهرهای بزرگ مانند هراره و بولاوایو، به همراه توسعه مناطق صنعتی، منجر به افزایش سریع شهرنشینی شده است<ref>''URBAN DEVELOPMENT IN ZIMBABWE: A HUMAN SETTLEMENT - ProQuest''. (n.d.), Available for  https://www.proquest.com/scholarly-journals/urban-development-zimbabwe-human-settlement/docview/233249626/se-2</ref>.
 
==== چالش‌ها ====
مشکلاتی مانند حاشیه‌نشینی، آلودگی و ترافیک در شهرهای بزرگ افزایش‌یافته است<ref>Masimba, G., Walnycki, A., African Cities Research Consortium, Chatiza, K., Lewanika, M., Pasirayi, S., Nyamangara, T. A., Mlilo, M., Banana, E. I., Karakadzai, T., Muganyi, S. P., Mswelanto, T., Nyevera, T., Musvovi, H., Chatiza, T. M., & Nyirenda, A. (2024). Harare: City report. In ''ACRC Working Paper'' [Report]. African Cities Research Consortium, The University of Manchester, Available for https://www.african-cities.org/wp-content/uploads/2024/08/ACRC_Working-Paper-19_August-2024.pdf</ref>. در مناطق روستایی، چالش‌هایی نظیر کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی وجود دارد<ref>''rbanization in Zimbabwe: Impacts on society and Economy – Afro Discovery''. (2024, March 15), Available for https://afrodiscovery.com/country/zimbabwe/zimbabwe-demographics/urbanization-in-zimbabwe-impacts-on-society-and-economy/</ref>.
 
==== سیاست‌های دولت ====
[[قوه مجریه زیمبابوه|دولت زیمبابوه]] برنامه‌هایی برای توسعه زیرساخت‌های شهری و روستایی در دست دارد، به‌ویژه در زمینه بهبود خدمات عمومی و ارتقای کیفیت زندگی در مناطق روستایی<ref>Tom, T. (2024). The right to be rural: Farm community development and social services in Zimbabwe’s resettlement areas. ''Community Development'', 1–22, https://doi.org/10.1080/15575330.2024.2403003</ref>.
==نیز نگاه کنید به==
[[جغرافیای انسانی عراق]]؛ [[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی سودان]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای انسانی پاکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی یمن]]
 
==کتابشناسی==
<references />
 
== نویسنده مقاله ==
نرگس شکوری
[[رده:جغرافیای انسانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۴۹

زیمبابوه، کشوری در جنوب قاره آفریقا، با جمعیتی متنوع و پیچیده، به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخ سیاسی خاص خود، از نظر جغرافیای انسانی جذاب است[۱]. این کشور با مشکلات اقتصادی و تغییرات جمعیتی روبه‌رشد، نیازمند بررسی دقیق وضعیت جمعیتی و تحلیل روندهای آن است[۲]. مطالعه جغرافیای انسانی زیمبابوه به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی این کشور داشته باشیم[۳][۴].

ساختار هرم جمعیتی

جمعیت فعلی

طبق برآوردهای سال 2024، جمعیت زیمبابوه حدود 16.6 میلیون نفر است[۵]. سرشماری 2012 نشان می‌داد که جمعیت کشور حدود 13.1 میلیون نفر بوده است[۶]، بنابراین شاهد رشد جمعیت در این مدت بوده ایم.

هرم سنی

هرم سنی زیمبابوه نشان‌دهنده جمعیت جوان است[۷]. حدود 38% از جمعیت زیر 15 سال سن دارند[۸]، درحالی‌که تنها 3.5% از جمعیت بالای 65 سال است[۹]. این امر به دلیل بالای نرخ زادوولد و کم‌بودن امید به زندگی است.

توزیع جمعیت بر اساس جنسیت

نسبت جنسیت در زیمبابوه  تقریباً برابر است. نسبت مردان به زنان در هرم جمعیتی 51% می باشد[۱۰].

پیش‌بینی‌های آینده

بر اساس پیش‌بینی‌ها، زیمبابوه  تا سال 2030 با رشد جمعیت ادامه خواهد داد و جمعیت آن ممکن است به حدود 20 میلیون نفر برسد[۱۱] . تغییرات هرم سنی به سمت پیرشدن تدریجی جمعیت پیش‌بینی می‌شود[۱۲].

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

ساختار فعلی هرم جمعیتی بر نیروی کار و نیازهای آموزشی و بهداشتی تأثیر دارد[۱۳]. جمعیت جوان نیازمند فرصت‌های شغلی و خدمات آموزشی است، درحالی‌که افزایش امید به زندگی نیازمند توسعه زیرساخت‌های بهداشتی است[۱۴].

ویژگی های جمعیتی

ترکیب قومی و زبانی

زیمباوه  کشوری چند قومی است[۱۵]. گروه‌های اصلی قومی شامل شونا (حدود 70% جمعیت)، نده‌بله و سایر گروه‌های اقلیت مانند تویگا هستند[۱۶]. زبان رسمی زیمباوه  انگلیسی است[۱۷]، اما شونا و نده‌بله نیز به طور گسترده‌ای صحبت می‌شود[۱۸]. درصد کسانی که با زبان‌های شونا و نده‌بله صحبت می‌کنند به ترتیب حدود 70% و 20% است[۱۹].

الگوهای مهاجرت

زیمباوه با چالش‌های مهاجرت داخلی و بین‌المللی روبه‌رو است[۲۰]. مهاجرتهای داخلی به‌ویژه به مناطق شهری از جمله هراره و بولاوایو افزایش‌یافته است[۲۱]. مهاجرت بین‌المللی نیز به دلیل وضعیت اقتصادی کشور افزایش‌یافته است[۲۲]، به‌طوری‌که بسیاری از زیمبابوه‌ای‌ها به کشورهای همسایه و دیگر نقاط دنیا مهاجرت کرده‌اند[۲۳].

تحصیلات و سواد

نرخ سواد در زیمباوه به حدود 89% رسیده است[۲۴]. اما هنوز چالش‌هایی در دسترسی به آموزش باکیفیت در مناطق روستایی وجود دارد[۲۵].

وضعیت بهداشت و امید به زندگی

امید به زندگی در زیمباوه حدود 62 سال است که نسبت به دهه‌های گذشته بهبود یافته است[۲۶]، اما هنوز پایین‌تر از میانگین جهانی است[۲۷].

الگوهای ازدواج و طلاق

نرخ ازدواج در زیمبابوه بالا است، اما نرخ طلاق نیز در حال افزایش است[۲۸]. حدود 25% از ازدواجها به طلاق منجر می‌شود[۲۹].

رشد جمعیت

نرخ رشد سالانه جمعیت زیمبابوه در سال 2024 به حدود 2.7% رسیده است[۳۰]. این نرخ نسبت به ده سال قبل که 3.1% بود، کاهش‌یافته است[۳۱].

عوامل مؤثر بر رشد

نرخ بالای زادوولد و کاهش نرخ مرگ‌ومیر از عوامل اصلی رشد جمعیت هستند. همچنین، مهاجرت‌های خارجی نیز بر روی نرخ رشد تأثیر گذاشته است[۳۲].

سیاست‌های جمعیتی

دولت زیمبابوه در تلاش است تا از طریق برنامه‌های بهداشتی و آموزشی، نرخ زادوولد را کنترل کند[۳۳] و بهبود وضعیت اقتصادی را برای کاهش مهاجرت داخلی و بین‌المللی ترویج کند[۳۴].

پیش‌بینی‌های آینده

انتظار می‌رود که نرخ رشد جمعیت در سال‌های آینده به‌تدریج کاهش یابد و جمعیت به‌آرامی پیرتر شود[۳۵]. چالش‌های اقتصادی و بهداشتی ممکن است بر روی این روند تأثیر بگذارند[۳۶].

پراکندگی جمعیت

توزیع جغرافیایی

بیش از 70% جمعیت زیمبابوه [۳۷] در نواحی شهری و در اطراف شهرهای بزرگ مانند هراره و بولاوایو متمرکز است[۳۸]. مناطق روستایی و کم‌جمعیت شامل نواحی شمالی و شرقی کشور هستند[۳۹][۴۰].

عوامل مؤثر

عوامل اقتصادی، جغرافیایی و تاریخی مانند موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی و زیرساخت‌ها بر توزیع جمعیت تأثیر می‌گذارند[۴۱] [۴۲].

چالش‌ها

توزیع نامتوازن جمعیت منجر به فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است[۴۳].

شهرنشینی و روستانشینی

نسبت و روند تغییرات

حدود 38% از جمعیت زیمبابوه در مناطق شهری[۴۴] و 62% در مناطق روستایی زندگی می‌کنند[۴۰]. این نسبت در دهه‌های اخیر به سمت افزایش شهرنشینی متمایل شده است[۴۵].

الگوهای شهرنشینی

رشد سریع شهرهای بزرگ مانند هراره و بولاوایو، به همراه توسعه مناطق صنعتی، منجر به افزایش سریع شهرنشینی شده است[۴۶].

چالش‌ها

مشکلاتی مانند حاشیه‌نشینی، آلودگی و ترافیک در شهرهای بزرگ افزایش‌یافته است[۴۷]. در مناطق روستایی، چالش‌هایی نظیر کمبود خدمات بهداشتی و آموزشی وجود دارد[۴۸].

سیاست‌های دولت

دولت زیمبابوه برنامه‌هایی برای توسعه زیرساخت‌های شهری و روستایی در دست دارد، به‌ویژه در زمینه بهبود خدمات عمومی و ارتقای کیفیت زندگی در مناطق روستایی[۴۹].

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی عراق؛ جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی سودان؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی کانادا؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش؛ جغرافیای انسانی پاکستان؛ جغرافیای انسانی یمن

کتابشناسی

  1. ↑ Zimbabwe’s independence: geographical problems and prospects on JSTOR. (n.d.), Available for https://www.jstor.org/stable/634533
  2. ↑ ZIMBABWE, Zulu, E., Onyango, B., Mueni, E., Oosthuizen, M., Madise, N., & Mlambo, P. (2020). HARNESSING THE DEMOGRAPHIC DIVIDEND IN ZIMBABWE. In ZIMBABWE, HARNESSING THE DEMOGRAPHIC DIVIDEND IN ZIMBABWE (p. v) [Book], Available for https://zimbabwe.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/Harnessing%20the%20Demographic%20Dividend%20Study%20Report.pdf
  3. ↑ Britannica. (2019). Zimbabwe | History - Geography. In Encyclopædia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Zimbabwe
  4. ↑ De Burca, J. (2024, February 28). Zimbabwe Biodiversity: Mhuka neZvirimwa Zvipenyu uye Zviri Kutyisidzirwa. Constructive Voices, Available for https://constructive-voices.com/sn/zimbabwe-biodiversity/
  5. ↑ Zimbabwe population (2024) - Worldometer. (n.d.), Available for https://www.worldometers.info/world-population/zimbabwe-population/#:~:text=The%20current%20population%20of%20Zimbabwe,16%2C634%2C373%20people%20at%20mid%20year.
  6. ↑ Zimbabwe Population Census 2012 - IPUMS | GHDx. (2021). Healthdata.org, Available for https://ghdx.healthdata.org/record/zimbabwe-population-census-2012-ipums
  7. ↑ Next Generation Zimbabwe Report: A hustling youth in the “Jewel of Africa” | British Council. (n.d.), Available for https://www.britishcouncil.org/research-insight/next-generation-zimbabwe
  8. ↑ World Population Dashboard -Zimbabwe. (n.d.). United Nations Population Fund, Available for https://www.unfpa.org/data/world-population/ZW
  9. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.-g). PopulationPyramid.net, Available for https://www.populationpyramid.net/zimbabwe/2024/
  10. ↑ Kemp, S. (2024, February 23). Digital 2024: Zimbabwe — DataReportal – Global Digital Insights. DataReportal – Global Digital Insights, Available for https://datareportal.com/reports/digital-2024-zimbabwe#:~:text=Population%20of%20Zimbabwe%20in%202024&text=52.7%20percent%20of%20Zimbabwe's%20population,percent%20lived%20in%20rural%20areas.
  11. ↑ (2024). ZIMBABWE Population Projections Thematic Report, Available for https://zimbabwe.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/population_projection_1.pdf
  12. ↑ Zimbabwe Gender Assessment. (n.d.). Retrieved October 8, 2024, fromhttps://documents1.worldbank.org/curated/en/099062823005513984/pdf/P179911142c466021906b1a5f4a115199d.pdf
  13. ↑ ZIMCODD. (2024). HEALTH & EDUCATION SITUATIONAL REPORT. In HEALTH & EDUCATIONAL SITUATIONAL REPORT (pp. 1–4) [Report], Available for https://zimcodd.org/wp-content/uploads/2024/07/April-2024-Health-and-Education-SitRep.pdf
  14. ↑ Demographics - ISS African Futures. (n.d.). Futures.issafrica.org, Available for https://futures.issafrica.org/thematic/03-demographic-dividend/
  15. ↑ History of Zimbabwe. (n.d.). Www.zim.gov.zw, Available for https://www.zim.gov.zw/index.php/en/my-government/government-ministries/about-zimbabwe/460-history-of-zimbabwe?showall=1
  16. ↑ Society | ISS Africa. (n.d.). ISS Africa, Available for https://issafrica.org/country-file-zimbabwe/society
  17. ↑ The impact of language policy and practice on children’s learning: Evidence from Eastern and Southern Africa 2020. (n.d.), Available for https://www.unicef.org/esa/sites/unicef.org.esa/files/2018-09/UNICEF-2017-Language-and-Learning-Zimbabwe.pdf
  18. ↑ Language and the geopolitics of (dis)location on JSTOR. (n.d.), Available for https://www.jstor.org/stable/26847645
  19. ↑ Siziba, G., & Hill, L. (2024). Language and the geopolitics of (dis)location: A study of Zimbabwean Shona and Ndebele speakers in Johannesburg. Language in Society, 47(1), 115–139.
  20. ↑ برگرفته از https://publications.iom.int/system/files/pdf/pub2023-047-l-world-migration-report-2024_0.pdf
  21. ↑ Zimbabwe — Flow Monitoring Report (March 2024) | Displacement Tracking Matrix. (2024, April 29), Available for https://dtm.iom.int/reports/zimbabwe-flow-monitoring-report-march-2024
  22. ↑ Fernandes, E., & Sharma, D. (2024, March 16). Magnifying the gains from migration in Zimbabwe. World Bank Blogs, Available for https://blogs.worldbank.org/en/africacan/magnifying-gains-migration-zimbabwe-afe-1223#:~:text=People%20may%20migrate%20voluntarily%20in,the%20destination%20country's%20labor%20market.
  23. ↑ International Organization for Migration. (2024). World Migration Report 2024. Iom.int, Available for https://worldmigrationreport.iom.int/msite/wmr-2024-interactive/
  24. ↑ Zimbabwe Literacy rate 1960-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/ZWE/zimbabwe/literacy-rate
  25. ↑ Mhuruyengwe, N. (2024, January 26). Factsheet: How do you rate Zimbabwe’s education system? ZimFact, Available for https://zimfact.org/factsheet-how-do-you-rate-zimbabwes-education-system/
  26. ↑ Zimbabwe Life expectancy 1950-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/ZWE/zimbabwe/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for,a%200.43%25%20increase%20from%202021.
  27. ↑ Murwirapachena, G., & Mlambo, C. (2025). Life Expectancy In Zimbabwe: An Analysis Of Five Decades. International Business & Economics Research Journal (IBER), 14(3), 417.
  28. ↑ Surge in Divorce Cases in Zimbabwe: Unpacking the Underlying Causes. (2024, May 24). ZimEye, Available for https://dhsprogram.com/pubs/pdf/FR62/05Chapter5.pdf
  29. ↑ President Mnangagwa’s Statutory No. 2 of 2024: Safeguarding Zimbabwe ... | ZANU PF Official. (2024). ZANU PF Official Site, Available for https://www.zanupf.org.zw/news/president-mnangagwa%C3%A2%C2%80%C2%99s-statutory-no-2-of-2024-safeguarding-zimbabwes-youth-against-child-exploitation
  30. ↑ Zimbabwe population growth rate 1950-2024. (n.d.), Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/ZWE/zimbabwe/population-growth-rate
  31. ↑ nternational Monetary Fund. (2014). ZIMBABWE 2014 ARTICLE IV CONSULTATION—STAFF REPORT; PRESS RELEASE; AND STATEMENT BY THE EXECUTIVE DIRECTOR FOR ZIMBABWE, Available for https://www.imf.org/external/pubs/ft/scr/2014/cr14202.pdf
  32. ↑ Tien, M. (2024). Intra-African migration and the real exchange rate. International Economics, 100526–100526, https://doi.org/10.1016/j.inteco.2024.100526
  33. ↑ bunge, E., Garikayi Chemhaka, Tafadzwa Dzinamarira, Moyo, E., Fashoto, S., Benhildah Muchemwa, Jolly Buwerimwe, & Petrus, E. (2024). Determinants of under-five mortality in Zimbabwe: Evidence from the 2025–2026 Zimbabwe demographic Health Survey data. Women and Children Nursing.
  34. ↑ Delivering for Women and Young People. (n.d.), Available for https://zimbabwe.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/unfpa_zimbabwe_annual_report_2023.pdf
  35. ↑ Mandipa Machacha. (2023). Realising the Right to Dignity of Zimbabwean Woman Migrants in Botswana: A Practical Approach. African Human Mobility Review, 9(3), https://doi.org/10.14426/ahmr.v9i3.1583
  36. ↑ AFRICAN ECONOMIC OUTLOOK 2024 Driving Africa’s Transformation The Reform of the Global Financial Architecture. (n.d.), Available for https://www.afdb.org/sites/default/files/2024/06/06/aeo_2024_-_chapter_1.pdf
  37. ↑ Digital 2024: Zimbabwe. (2024, February 23). DataReportal – Global Digital Insights, Available for https://datareportal.com/reports/digital-2024-zimbabwe
  38. ↑ Harare, Zimbabwe population 2024. (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/cities/zimbabwe/harare#:~:text=Harare's%202024%20population%20is%20now,the%20UN%20World%20Urbanization%20Prospects.
  39. ↑ Chigusiwa, L., Kembo, G., & Kairiza, T. (2022). Drought and social conflict in rural Zimbabwe: Does the burden fall on women and girls? Review of Development Economics, 27(1), 178–197, https://doi.org/10.1111/rode.12944
  40. ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ Population density (people per sq. km of land area) - Zimbabwe | Data. (n.d.). Data.worldbank.org, Available for https://data.worldbank.org/indicator/EN.POP.DNST?locations=ZW
  41. ↑ John, L., Shekede, M. D., Gwitira, I., Mazhindu, A. N., Pfukenyi, D. M., & Chikerema, S. (2024). Modelling climate change impacts on the spatial distribution of in Zimbabwe. BMC Public Health, 24(1), https://doi.org/10.1186/s12889-024-17856-9
  42. ↑ Li, H.-M., Zheng, J.-X., Midzi, N., Masceline Jenipher Mutsaka- Makuvaza, Lv, S., Xia, S., Qian, Y., Xiao, N., Berguist, R., & Zhou, X.-N. (2024). Schistosomiasis transmission in Zimbabwe: Modelling based on machine learning. Infectious Disease Modelling, 9(4), 1081–1094, https://doi.org/10.1016/j.idm.2024.06.001
  43. ↑ Zimbabwe at a glance | FAO in Zimbabwe | Food and Agriculture Organization of the United Nations. (n.d.), Available for https://www.fao.org/zimbabwe/fao-in-zimbabwe/zimbabwe-at-a-glance/en/
  44. ↑ Zimbabwe population (2024) - Worldometer. (n.d.-b), Available for https://www.worldometers.info/world-population/zimbabwe-population/#:~:text=The%20population%20density%20in%20Zimbabwe,(6%2C269%2C464%20people%20in%202024).
  45. ↑ Shelton Mthunzi Sithole, Musakwa, W., Magidi, J., & Kibangou, A. Y. (2024). Characterising landcover changes and urban sprawl using geospatial techniques and landscape metrics in Bulawayo, Zimbabwe (1984–2022). Heliyon, e27275–e27275, https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e27275
  46. ↑ URBAN DEVELOPMENT IN ZIMBABWE: A HUMAN SETTLEMENT - ProQuest. (n.d.), Available for https://www.proquest.com/scholarly-journals/urban-development-zimbabwe-human-settlement/docview/233249626/se-2
  47. ↑ Masimba, G., Walnycki, A., African Cities Research Consortium, Chatiza, K., Lewanika, M., Pasirayi, S., Nyamangara, T. A., Mlilo, M., Banana, E. I., Karakadzai, T., Muganyi, S. P., Mswelanto, T., Nyevera, T., Musvovi, H., Chatiza, T. M., & Nyirenda, A. (2024). Harare: City report. In ACRC Working Paper [Report]. African Cities Research Consortium, The University of Manchester, Available for https://www.african-cities.org/wp-content/uploads/2024/08/ACRC_Working-Paper-19_August-2024.pdf
  48. ↑ rbanization in Zimbabwe: Impacts on society and Economy – Afro Discovery. (2024, March 15), Available for https://afrodiscovery.com/country/zimbabwe/zimbabwe-demographics/urbanization-in-zimbabwe-impacts-on-society-and-economy/
  49. ↑ Tom, T. (2024). The right to be rural: Farm community development and social services in Zimbabwe’s resettlement areas. Community Development, 1–22, https://doi.org/10.1080/15575330.2024.2403003

نویسنده مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_زیمبابوه&oldid=76780»