نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۲۷

تا سال 1972 سریلانکا به نام "سیلان[Ceylon]" شناخته میشد، تا این که در سال 1972 میلادی پس از تصویب قانون اساسی، نام آن به طور رسمی به "جمهوری دمکراتیک سوسیالیستی سریلانکا[Democratic Socialist Republic of Sri Lanka]" تغییر یافت (Vidyamal, 2009). سریلانکا در زبان سینهالی به معنای "سرزمین درخشان" است (Encyclopedia, 1995). تا پیش از اشغال کشورهای منطقه به وسیله استعمارگران اروپایی و یکه‌تاز شدن آنها در آبراه‌ها و در عرصه تجاری دریانوردان از جمله تجار مسلمان این سرزمین را با نام سراندیب و یا تپربانه[Taporbane] میشناختند. سراندیب[Serendib] به خاطر سنگ‌های قیمتی، جواهرات و ادویه‌هایش نزد بازرگانان آن زمان از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. از آنجا که برخی روایات و متون اسلامی(مجلسی) این جزیره را محل هبوط و فرود حضرت آدم(ع)، هنگام اخراج شدن از بهشت، معرفی کرده‌اند، نام "سراندیب" در تفاسیر قدیم و جدید قرآنی (طباطبایی)، سفرنامه‌های مسلمین و در آثار اسلامی مکرر آمده است.

جغرافیای طبیعی سریلانکا

سریلانکا، جزیره ای است به شکل یک گلابی، در نیمکره شمال شرقی، در اقیانوس هند که در 888 کیلومتری شمال خط استواء واقع شده (A Country Study) و تنگه پالک (The Palk Strait) و خلیج منّار (The Gulf of Mannār) این کشور را از کشور هندوستان جدا کرده‌اند. فاصله این کشور با جنوبی‌ترین بندر هندوستان سی و یک کیلومتر است (Internet world stats). کل وسعت جزیره شصت و پنج هزار و ششصد و ده (65610) کیلومتر مربع، که 64630 کیلومتر آن را زمین و 980 کیلومتر آن را آب تشکیل میدهد (The Sri Lanka economic statistics). طول کشور حدود چهارصد و چهل (440) کیلومتر و عرض آن در وسیع‌ترین نقطه از کلمبو در غرب تا سانگامنکاندا (The Gulf of Mannār) در شرق دویست و بیست و پنج (225) کیلومتر و طول سواحل این کشور تقریبا یک‌هزار و سیصد و چهل کیلومتر است^[۱]. واقع شدن در شاهراه کشتیرانی شرق و غرب آسیا در اقیانوس هند، از روزگاران قدیم تا امروز به این جزیره ارزش و اهمیتی استراتژیک داده است (Internet world stats).

یکی از سواحل سریلانکا . برگرفته از لست سکند ، قابل بازیابی از https://lastsecond.ir/blog/2900-srilanka-tour

آب و هوا

سریلانکا دارای آب و هوای گرمسیر و استوایی است. سیستم بادهای بزرگ سبب تغییر و دگرگونی فصول میشوند.تغییرات فصول تاثیر چندانی در اختلاف گرما و درجه آب و هوایی کشور ندارد؛ این پستی و بلندی مناطق است که سبب تغییرات آب و هوایی میگردد. دشت‌‌‌‌ها و مناطق پَست دارای آب و هوای گرم استوایی هستند ولی در ارتفاعات هوا خنکتر است. برای مثال در حالی که متوسط گرمای هوا در شهر ساحلی کلمبو در طول سال بیست و هفت (27) درجه است، در شهر نورالیا که هزار و هشتصد و نود متر از سطح دریا بالاتر است معدل گرما شانزده (16) درجه سانتیگراد است^[۲].

ساختار هرم جمعیتی

هرم جمعیتی سریلانکا به‌عنوان نمایشی از توزیع سنی و جنسیتی جمعیت، روندهای جمعیتی و تغییرات جمعیت‌شناختی را به‌وضوح نمایش می‌دهد. بررسی هرم جمعیتی این کشور نشان‌دهنده تغییرات قابل‌توجه در طی دهه‌های اخیر است که به کاهش نرخ زادوولد، افزایش امید به زندگی، و پیرشدن جمعیت منجر شده است. در سال 2024، هرم جمعیتی سریلانکا ویژگی‌هایی را نشان می‌دهد که حاکی از انتقال دموگرافیک از یک جامعه جوان به سمت یک جامعه میان‌سال و حتی سالخورده است.

تاریخ دوره باستان

تاریخ افسانه ای سریلانکا به 3000 سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد، زمانی که راما (Rama) تجسمی از خدای هندو ویشنو (Vishnu) جزیره سریلانکا را فتح کرد. این داستان در حماسۀ سانسکریت به نام "رامایانا" آمده است که وقتی همسر زیبای راما، سیتا (Sita)، توسط راوانا (Ravana) دزدیده می شود پادشاهِ لانکا ( احتمالا سریلانکای امروز) به نام راما با ارتشی از میمون ها به لانکا هجوم می آورند و راوانا را می کشد و سیتا را نجات می‌دهد.

تاریخ دورۀ میانی

سریلانکا از زمان‌های قدیم برای دریانوردان شناخته شده است. نقشه هایی را که ستاره شناس یونانی ، پتولمی (Ptolemy)، در قرن دوم بعد از میلاد گردآوری کرده، این جزیره را تابروبان (Tabrobane) نامیده است. دریانوردان عرب آن را سراندیپ (Serendip) نامیده اند. از اوایل سال های 700 میلادی، بازرگانان مسلمان به نام مورز (Moors) جوامع ساحلی را در جزیره به راه انداختند. این جوامع مسلمان به تدریج سهم مهمی در تجارت های دریایی در اقیانوس هند در سال های 1100 میلادی بر عهده داشتند^[۳].

وضعیت قشربندی و طبقات اجتماعی ؛ نابرابری ها و تحرک اجتماعی

در دهه هشتاد شکاف عمیقی در شیوه زندگی شهروندان سریلانکایی مشاهده می شد. کارکنان بلند پایه دولتی و تجار مالک خانه‌های بزرگ و زیبا در محلات و مناطق مرفه نشین شهرهایی مانند کلمبو بودند؛ این گونه ساختمان‌های مجلل و گران قیمت در کشورهای اروپایی و آمریکایی اصولاً در تملک طبقات متوسط و بالای جامعه قرار دارند. مالکان زمین‌های بزرگ کشاورزی در حومه شهر یا در روستاها زندگی می کنند. این طبقه اجتماعی نیز از خوراک، مسکن، پوشاک، زندگی خوب و با کیفیتی برخوردار هستند و به فرصت‌های آموزشی مناسبی دسترسی دارند. متاسفانه اکثریت مردم شهری و روستایی فرصت شغلی چندانی ندارند و از نظر تغذیه و استاندارد زندگی در سطح نامطلوبی هستند و شانسی برای ترقی ندارند.

نهاد خانواده

اگرچه عوامل تغییر و تحول فرهنگی و اجتماعی به سرعت در شهرها در حال گسترش یافتن هستند؛ اما با این حال هر دو گروه اجتماعی سینهالی و تامیل همچنان خانواده محور و سنتی هستند^[۴]. خانواده یعنی شوهر و فرزندان، مهمترین واحد اجتماعی است. حتی در شرایط بحرانی مانند حوادث طبیعی و یا جنگ که ایجاب میکند، چندین خانواده موقتاً یا برای مدتی طولانی در اردوگاهی در کنار همدیگر و با هم زندگی کنند، مادر خانواده فقط برای همسر و فرزندانش غذا میپزد و محل پخت و پز خودش را نظافت و نگهداری می‌کند. این موضوع نشانگر جایگاه ویژه "خانواده هسته‌ای" (زن و شوهر و فرزندان) است. اقوام و خویشاوندان زن و شوهر پیرامون خانواده یک شبکه اجتماعی را تشکیل می‌دهند. اعضای این شبکه اجتماعی همگی خود را نسبت به خانواده هسته‌ای متعهد می دانند و از آن پشتیبانی می‌کنند.

فرهنگ و تمدن

بناها و میراث باستانی سریلانکا در شهرهای باستانی آنورادهاپورا(Anuradhapura)، پلوناروا(Plonnaruwa) و سیگیریا(Sigiriya) معروف به مثلث فرهنگی در مرکز این جزیره واقع شده‌اند که همگی تمدن 2500 ساله این کشور را خاطرنشان می کنند. این شهرها مورد توجه گردشگران محلی و خارجی و قطب های گردشگری کشور به شمار می‌آیند و به لحاظ تاریخی و فرهنگی در سطح جهانی ارزش فوق العاده‌ای دارند.

دين و مذهب در سریلانکا

سریلانکا به رغم کوچک بودن از نظر سرزمین و جمعیت موزه ادیان و مکاتب تاریخی و بزرگی چون هندوئیزم، بودیزم، مسیحیت و اسلام است. بنا بر یک برآورد که بر این پایه انجام شده 1/69 درصد بودایی، 6/7 درصد مسلمان، 1/7 درصد هندو، 2/6 درصد مسیحی و 10 درصد نامشخص است. آنچه درباره درصد جمعیت اقوام از منابع مختلف نقل شده، با شاخص "زبان" است؛ اما این نسبت بر اساس شاخص "دین" متفاوت است^[۵]. دو مذهب عمده بودایی و هندو در اوایل قرن سوم پیش از میلاد در سریلانکا رواج یافتند. بنا بر مشهور، پادشاهان سینهالی و اکثریت مردم این سرزمین در پی تبلیغات موبدان بودایی، به مکتب بودایی گرویدند؛ ولی مکتب هندوئیزم به دنبال مهاجرت گسترده مردم تامیل و هندو مذهب از جنوب هندوستان، به این کشور وارد شده است.

فرهنگ عامه

فرهنگ سریلانکا در طول تاریخ تحت تاثیر عوامل سیاسی، مذهبی داخلی و به ویژه خارجی بوده است. مکاتب بودایی و هندو بیشترین تاثیرات را بر همه عرصه های زندگی مردم سریلانکا به ویژه بر عرصه های فرهنگی و هنری داشته‌اند. از بعد دیگر این کشور همواره از فرهنگ، هنر، اندیشه و مذهب و تاریخ هند و به خصوص ایالات تامیل نادو تاثیر پذیر بوده است. هند نزدیکترین و بزرگترین همسایه سریلانکا است، لذا چنین تاثیری دور از انتظار نیست. قبیله های یاکشا (Yaksha) و ناگا (Naga) در سال 300 قبل از میلاد تمدن هایی را بر جای گذاشتند که نشان دهندۀ استفاده آنان از کشاورزی و سیستم های آبیاری پیشرفته ای بوده است. در اوایل قرن دوم قبل از میلاد دین بودیزم از هندوستان وارد این کشور شد و به اندازه ای گسترش یافت که اکنون دین رسمی کشور است. مذهب، آداب و رسوم اجتماعی و فرهنگی این مردم در طول 2500 سال تاریخ ، نسل به نسل به امروز منتقل شده است. بسیاری از برنامه های فرهنگی و رسومات، با زندگی روزمره مردم در فضاهای مذهبی و اجتماعی ارتباط تنگاتنگی دارند. در دوره های مختلف از تهاجم های پی در پی اشغالگران و استعمارگران این کشور از فرهنگ و باورهای اروپائیان هلندی، پرتغالی و انگلیسی تاثیرات گوناگون و متنوعی را پذیرفته و به این ترتیب فرهنگ آن مانند میراث طبیعی‌اش گوناگون و متنوع گردیده است.

زبان و خط رسمی

زبان سینهالی (زبان اکثریت مردم سریلانکا) از نظر دسته‌بندی در میان زبان‌های اقوام "هند و اروپایی" قرار دارد و از زبان سانسکریت منشعب شده است^[۶]. متون قدیمی و نسخ‌‌های خطی بودیزم نیز به دو زبان (پالی و سانسکریت) در بعضی از کتابخانه‌ها و آرشیو‌‌های کشور‌های مختلف نگهداری می‌شوند. بر اساس علم زبان‌شناسی تطبیقی، زبان سینهالی و زبان ‌های یونانی، لاتین، آلمانی، انگلیسی، فرانسوی، فارسی، رومی و هندی ریشه و سرچشمه مشترکی دارند و در مراحل تکامل و تحول، این زبان‌ها از یکدیگر جدا شد و هر یک به صورت زبان‌هایی مستقل درآمده‌اند^[۷]. زبان تامیل (دومین زبان رایج سریلانکا) زبان مردم نژاد دراویدیان در جنوب هندوستان از زبان‌های بزرگ و کهن جهان است^[۸]. به دلیل همسایگی و تعاملات زیاد مردم تامیل با مردم سینهالی، زبان تامیل سهم به سزایی در غنای زبان سینهالی داشته و دارد . زبان تامیل از نظر الفبا، معانی واژه‌ها و دستور زبان با زبان سینهالی متفاوت است.

نمونه‌ای از خط سینهالی

රන් පදක්කම් තුනක් දිනා නිලූක සියරට එයි: දකුණු ඇමෙරිකාවේ, පුවර්ටෝ රිකෝ ඇමෙරිකාවේ ෆ්ලෝරිඩා සහ එංගලන්තයේ වේල්ස්හි පැවැති අන්තර්ජාතික බැඞ්මින්ටන් තරගාවලි තුනකින් රන් පදක්කම් දිනාගත් නිලූක කරුණාරත්න ඊයේ (25)

نمونه‌ای از خط تامیل

வலிகாமம் வடக்கு கீரிமலை பகுதியில் கடந்த 21வருடங்களாக மூடப்பட்டிருந்த செம்மண்காடு இந்து மயானம் பிரதேச மக்களின் கடுமையான போராட்டத்தையடுத்து நேற்று முதல் மக்கள்

کلیات تاریخ هنر

در سرتاسر کشور سریلانکا فرهنگ و هنر مشهود است. تقریباً تمام سریلانکایی‌ها خود را درگیر هنرهایی مثل موسیقی، رقص یا نقاشی می‌کنند که بخشی از فرهنگ این کشور را تشکیل می‌دهد. بخش‌های به خصوصی از جزیره به خاطر هنرهای خاص و ویژه‌شان شناخته‌ شده‌اند، مثلاً آمبالانگودا(Ambalangoda) برای تولید ماسک‌های چوبی سنتی و عروسک بازی و رقص‌های سنتی معروف است.

موسیقی

موسیقی مردمی و اقوام مردم سریلانکا همان موسیقی‌هایی کالام، سراری و ناداگام است که در دهکده‌ها و شهرهای کوچک در گوشه و کنار و در مراسم مذهبی در فضاهای باز اجرا می شوند. روستائیان بعد از یک روز کار در مزرعه و خانه، ازاین نمایش‌ها و موسیقی‌ها لذت می‌بردند. و اما موسیقی سنتی و کلاسیک سریلانکا در یک نگاه کلی تحت تأثیر و نفوذ هند و موسیقی مدرن آن تقلیدی از سبک های غربی بوده و هست. موسیقی‌دانان سریلانکایی و طرفداران هر کدام از این دو سبک نیز گهگاه در برابر هم قرار می‌گیرند. طرفداران موسیقی غربی معتقدند موسیقی سنتی و کلاسیک هند چیزی چز موسیقی هندی نیست. بنا بر عقیده بعضی موسیقی سنتی فعلی سریلانکا تحت‌تاثیر مکاتب بودیسم و هندویزم و ریتم‌های آهنگین برده‌های آفریقایی، ملودی‌های اروپایی و هندی قرار داشته و دارد. در میان سبک‌های کلاسیک موسیقی معروف بایلا(Baila Missic)، موسیقی رقص سریلانکا است. این نوع از موسیقی تقلید از موسیقی پرتغالی‌ها است. بعد از ورود اروپایی‌های اشغالگر به این کشور ابزار و آلات موسیقی اروپایی و وزن و آهنگ آن بر هنر این کشور تاثیر داشته ولی عملا در دهه 1960 موسیقی بایلا وارد جریان اصلی موسیقی سریلانکا شده است. امروزه ابزار موسیقی الکترونیکی با این آهنگ‌ها همراه است. مشهورترین خواننده بایلا(Baila) در دوره معاصر دسُمند دوسیلوا(Desmond de Silva) است. او هنوز الهام بخش بسیاری از گروه‌های موسیقی در سریلانکا است که شامل گروه‌های موسیقی شاناکا، هیپ هاپ، پاپ(Shanka, Hip-hap and Pop) و موسیقی کلاسیک سریلانکا می شوند.

هنر مجسمه‌سازی

بیشتر مجسمه‌های چشمگیر در سریلانکا از سنگ‌های مرجانی و مربوط به دورۀ آنورادهاپورا هستند. این سنگ‌ها نیم دایره که در کف راه پله‌ها قرار گرفته‌اند با خطوط متحد المرکز از شکل حیوانات، گل‌های نیلوفر آبی و پرندگان تراشیده شده‌اند. در سریلانکا حیوانات و به خصوص حیواناتی مانند فیل، شیر و گاو نر مورد احترام هستند. مجسمه‌های محافظ سنگی اغلب در کنار مجسمه‌های پادشاهان، رقاصان، کوتوله ها و چهره‌های دیگر قرار می گرفته‌اند. پیشانی پله‌ها با تصاویری از کوتوله‌های سریلانکایی در حالت‌ها مختلف با چهره‌های مهربانشان به صورت زیبایی حکاکی شده که حس شوخ طبعی هنرمندان سینهالی را به خوی بیان می‌کند.

نظام آموزشی

نظام آموزشی سریلانکا تاریخی دو هزار ساله دارد. مانند بسیاری از جوامع و کشورها نظام آموزشی قدیم سریلانکا بخشی از آموزش‌های دینی آن بوده است. علمای بودایی و هندو متفکران و دانشمندان جامعه بودند و آموخته‌های خویش را با مردم شریک می‌شدند. تا پیش از دوره استعمار، نظام آموزشی کشور نسبتا ضعیف و اکثر مردم بی‌سواد یا کم‌سواد بودند. در روستاها دانش آموزان الفبای زبان و ادبیات مقدماتی سینهالی را در مدارس وابسته به معابد که "پاسنال(Pasnal)" نام دارد از موبدان بودایی فرا‌می گرفتند. کتاب‌های "نام پوتا(Nam Potha)" شامل اسامی معابد بودایی، "ماگول لاکونا(Magul Lakuna)" نمادهای مقدس بودایی و کتاب داستان‌های قدیمی که داستان‌هایی از زندگی بودا بود به عنوان متون درسی تدریس می‌شدند. در نظام آموزشی قدیم معمولا تحصیلات عالی برای راهبان و موبدان مرد بود. با پایان یافتن تحصیلات مقدماتی آن‌ها وارد موسسات عالی آموزشی بودایی شده و با طی مراحل یادگیری و حفظ متون یاد شده سرانجام به مرحله تفسیر و نظریه‌پردازی درباره نسخه‌های پالی وارد می‌شدند. در میان تامیل زبان‌های هندو مذهب نیز وضعیت مشابهی وجود داشت. مدارس روستایی که در مجاورت معابد هندو ساخته شده بود توسط برهمن‌های باسواد اداره می‌شدند. از آنجا که نقاشی و پیکرتراشی در معابد کاربرد وسیعی دارد، هندوها به دانش آموزانشان آموزش‌های فنی گرافیک، مجسمه‌سازی و معماری نیز می‌آموختند. البته در غالب موارد هنر و علم از طریق پدر به پسر منتقل می‌گردید.

دانشگاه‌ها و آموزش عالی

درگذشته و در طول دوران حکومت پادشاهی محلی در سریلانکا تحصیلات عالی فقط در چندین مدرسه بزرگ بودایی وجود داشته است. شروع نظام آموزش عالی جدید در سریلانکا به سال 1870 و تاسیس دانشکده پزشکی سیلان برمی‌گردد. در پی آن دانشکده حقوق کلمبو(1875)، دانشکده کشاورزی (1884) و دانشکده فنی دولت(1893) (1893) تاسیس شدند. در همین دوران تعداد دانشجویان به شدت افزایش یافت به گونه‌ای که در سال 1900 تعداد دانشجویان به دویست هزار نفر رسید. دانشگاه سیلان در سال 1921 تاسیس گردید ولی این دانشگاه در آغاز به دانشگاه لندن وابسته بود.

جرائد

اولین نشریه رسمی و مرتب سریلانکا، از سوی دولت به نام مجله دولت " گاورنمنت گزت(Governmnet Gazette)" در 15 مارس 1802 در زمان حاکمیت انگلیس‌ها انتشار یافت. نخستین نشریه مستقل، هفته نامه "آبزرور(Observer)" بود که از چهارم فوریه 1834 برای مدت‌ها به صورت هفتگی منتشر می‌گردید. این نشریه همچنان به همین نام از سوی کمپانی "لیک هاووس(Lake House)" اکنون به صورت روزانه منتشر می‌شود.

رادیو و تلویزیون سریلانکا

دولت دارای دو شبکه تلویزیونی بزرگ و چندین شبکه رادیویی به زبان سینهالی، تامیل و انگلیسی است که شرکت پخش سریلانکا همگی را اداره می‌کند(Sri Lanka Broadcasting Corporation (SLBC)).

رادیو سریلانکا

هنگامی که پخش صدا به وسیله رادیو در اروپا معمول گردید، عده‌ای از علاقمندان این کشور در سال 1922 انجمنی به نام "جامعه آماتورهای رادیو" Amateur Radio Society را تشکیل دادند و رادیو سریلانکا Sri Lanka Broadcasting Corporation شکل گرفت. سازمان تلگراف سیلان با اضافه کردن ابزار لازم به دستگاه فرستنده زیردریایی آلمان‌ها که بتصرف درآمده بود، توانست یک ایستگاه فرستنده رادیوئی بسازد. از سال 1922 تا 1925 صدای سریلانکا گهگاه و بصورت نامنظم برنامه پخش می‌کرد. در دسامبر سال 1295 ایستگاه جدیدی با امکانات بیشتر و به شکل سازماندهی شده‌تر و مرتب‌تر بوسیله فرماندار انگلیسی حاکم بر این کشور به نام "سر هوگ کلیفورد" Sir Hugh Clifford رسما افتتاح و شروع به کار نمود.

روابط خارجی سریلانکا

عضویت در سازمان های منطقه ای و بین المللی

سریلانکا عضو انجمن همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا(The South Asian Association for Regional Cooperation (SAARC))) (معروف به سارک) شامل کشورهایی مانند هندوستان، بنگلادش، پاکستان، نپال، مالدیو و بوتان و عضو کشورهای مشترک المنافع(The Commonwealth of Nations) و عضو سازمان ملل متحد است.

روابط سیاسی و اقتصادی در دوره مدرن

سال 1341 ایران سفیر خود در پاکستان را به عنوان سفیر اکرودیته در سریلانکا به مقامات سریلانکایی معرفی کرد. سریلانکا نیز به وسیله سفارتش در پاکستان امور مربوط به روابط دو کشور را پی میگرفت. روابط رسمی دو کشور از طریق نمایندگی‌هایشان در اسلام آباد جریان داشت تا این که در سال 1354 ایران با افتتاح سفارت در کلمبو به صورت یک‌جانبه سطح روابطش را بالا برد. سریلانکا تا سال 1990 میلادی در ایران سفارت نداشت.

روابط فرهنگی در چند دهه اخیر

سال 1364 سفارت جمهوری اسلامی ایران با گشایش دفتری تحت عنوان "وابستگی فرهنگی" در کلمبو به صورت یکجانبه روابط فرهنگی خود را با سریلانکا عملاً آغاز کرد که با امضای موافقتنامه فرهنگی توسط وزرای فرهنگ دو کشور (سال 1379 و 24 جولای 2000) این مناسبات شکل رسمی یافت. براساس یکی از مواد آن این توافقنامه 5 ساله است و پس از پایان این مدت خود به خود و برای همیشه به مدت یک سال تمدید میگردد؛ مگر یکی از طرفین شش ماه جلوتر درخواست بازنگری و یا فسخ آن را داده باشد. به هرحال بر اساس این موافقتنامه همکاری طی این چند دهه فضای خوب و مطلوبی برای تعاملات، مبادلات و برنامه‌های فرهنگی، هنری، دانشگاهی، حوزوی و دینی حاکم بوده و فعالیت‌های خوبی انجام شده است.

نیز نگاه کنید به

کتابشناسی

↑ Encyclopedia, A. (1995). Encyclopedia Americana (Vol. 25). Encyclopedia Americana Corporation.
↑ Vidyamal, S. (2009). Sri Lanka.
↑ Peebles, P. (2006). The History of Sri Lanka. Greenwood Press.
↑ (Encyclopedia, 1995, ص. 550 c).
↑ (State, 2008)
↑ Encyclopedia, A. (1995). Encyclopedia Americana (Vol. 25). Encyclopedia Americana Corporation.
↑ (Pinto, 2004)
↑ مظفری, م. (1369). سریلانکا. کتابخانه مرکزی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.

منبع اصلی

رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)

نویسنده مقاله

مهدیقلی رکنی

[1] Encyclopedia, A. (1995). Encyclopedia Americana (Vol. 25). Encyclopedia Americana Corporation.

[2] Vidyamal, S. (2009). Sri Lanka.

[3] Peebles, P. (2006). The History of Sri Lanka. Greenwood Press.

[4] (Encyclopedia, 1995, ص. 550 c).

[5] (State, 2008)

[6] Encyclopedia, A. (1995). Encyclopedia Americana (Vol. 25). Encyclopedia Americana Corporation.

[7] (Pinto, 2004)

[8] مظفری, م. (1369). سریلانکا. کتابخانه مرکزی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-تا سال 1972 [[سریلانکا]] به نام "سیلان[Ceylon]" شناخته میشد، تا این که در سال 1972 میلادی پس از تصویب قانون اساسی، نام آن به طور رسمی به "جمهوری دمکراتیک سوسیالیستی سریلانکا[Democratic Socialist Republic of Sri Lanka]" تغییر یافت (Vidyamal, 2009). سریلانکا در زبان سینهالی به معنای "سرزمین درخشان"  است (Encyclopedia, 1995). تا پیش از اشغال کشورهای منطقه به وسیله استعمارگران اروپایی و یکه‌تاز شدن آنها در آبراه‌ها و در عرصه تجاری دریانوردان از جمله تجار مسلمان این سرزمین را با نام سراندیب و یا تپربانه[Taporbane] میشناختند. سراندیب[Serendib] به خاطر سنگ‌های قیمتی، جواهرات و ادویه‌هایش نزد بازرگانان آن زمان از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. از آن جا که برخی روایات و متون اسلامی (مجلسی) این جزیره را محل هبوط و فرود حضرت آدم (ع)، هنگام اخراج شدن از بهشت، معرفی کرده‌اند، نام "سراندیب" در تفاسیر قدیم و جدید قرآنی (طباطبایی)، سفرنامه‌های مسلمین و در آثار اسلامی مکرر آمده است.
+[[پرونده:پرچم سریلانکا.jpg|بندانگشتی|پرچم سریلانکا بر فراز آسمان‌ها ، قابل بازیابی از https://www.aysham.com/sri-lankan-flag]]
+تا سال 1972 [[سریلانکا]] به نام "سیلان[Ceylon]" شناخته میشد، تا این که در سال 1972 میلادی پس از تصویب قانون اساسی، نام آن به طور رسمی به "جمهوری دمکراتیک سوسیالیستی سریلانکا[Democratic Socialist Republic of Sri Lanka]" تغییر یافت (Vidyamal, 2009). [[سریلانکا]] در زبان سینهالی به معنای "سرزمین درخشان"  است (Encyclopedia, 1995). تا پیش از اشغال کشورهای منطقه به وسیله استعمارگران اروپایی و یکه‌تاز شدن آنها در آبراه‌ها و در عرصه تجاری دریانوردان از جمله تجار مسلمان این سرزمین را با نام سراندیب و یا تپربانه[Taporbane] میشناختند. سراندیب[Serendib] به خاطر سنگ‌های قیمتی، جواهرات و ادویه‌هایش نزد بازرگانان آن زمان از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است. از آنجا که برخی روایات و متون اسلامی(مجلسی) این جزیره را محل هبوط و فرود حضرت آدم(ع)، هنگام اخراج شدن از بهشت، معرفی کرده‌اند، نام "سراندیب" در تفاسیر قدیم و جدید قرآنی (طباطبایی)، سفرنامه‌های مسلمین و در آثار اسلامی مکرر آمده است.
+=== [[جغرافیای طبیعی سریلانکا]] ===
+[[سریلانکا]]، جزیره ای است به شکل یک گلابی، در نیمکره شمال شرقی، در اقیانوس هند که در 888 کیلومتری شمال خط استواء واقع شده (A Country Study) و تنگه پالک (The Palk Strait) و خلیج منّار (The Gulf of Mannār) این کشور را از کشور هندوستان جدا کرده‌اند. فاصله این کشور با جنوبی‌ترین بندر هندوستان سی و یک کیلومتر است (Internet world stats). کل وسعت جزیره شصت و پنج هزار و ششصد و ده (65610) کیلومتر مربع، که 64630 کیلومتر آن را زمین و 980 کیلومتر آن را آب تشکیل میدهد (The Sri Lanka economic statistics). طول کشور حدود چهارصد و چهل (440) کیلومتر و عرض آن در وسیع‌ترین نقطه از کلمبو در غرب تا سانگامنکاندا (The Gulf of Mannār) در شرق دویست و بیست و پنج (225) کیلومتر و طول سواحل این کشور تقریبا یک‌هزار و سیصد و چهل کیلومتر است<ref>Encyclopedia, A. (1995). Encyclopedia Americana (Vol. 25). Encyclopedia Americana Corporation.</ref>. واقع شدن در شاهراه کشتیرانی شرق و غرب آسیا در اقیانوس هند، از روزگاران قدیم تا امروز به این جزیره ارزش و اهمیتی استراتژیک داده است (Internet world stats).
+[[پرونده:Y8Xq4XBFiFFl0tyIiQRqlGNtwOYcB7y7Wwkz7SRM.jpg|بندانگشتی|یکی از سواحل سریلانکا . برگرفته از لست سکند ، قابل بازیابی از https://lastsecond.ir/blog/2900-srilanka-tour]]
+=== [[آب و هوای سریلانکا|آب و هوا]] ===
+[[سریلانکا]] دارای آب و هوای گرمسیر و استوایی است. سیستم بادهای بزرگ سبب تغییر و دگرگونی فصول میشوند.تغییرات فصول تاثیر چندانی در اختلاف گرما و درجه آب و هوایی کشور ندارد؛ این پستی و بلندی مناطق است که سبب تغییرات آب و هوایی میگردد. دشت‌‌‌‌ها و مناطق پَست دارای آب و هوای گرم استوایی هستند ولی در ارتفاعات هوا خنکتر است. برای مثال در حالی که متوسط گرمای هوا در شهر ساحلی کلمبو در طول سال بیست و هفت (27) درجه است، در شهر نورالیا که هزار و هشتصد و نود متر از سطح دریا بالاتر است معدل گرما شانزده (16) درجه سانتیگراد است<ref>Vidyamal, S. (2009). Sri Lanka.</ref>.
+=== [[ساختار هرم جمعیتی سریلانکا|ساختار هرم جمعیتی]] ===
+[[ساختار هرم جمعیتی سریلانکا|هرم جمعیتی سریلانکا]] به‌عنوان نمایشی از توزیع سنی و جنسیتی [[جمعیت سریلانکا|جمعیت]]، روندهای جمعیتی و تغییرات جمعیت‌شناختی را به‌وضوح نمایش می‌دهد. بررسی [[ساختار هرم جمعیتی سریلانکا|هرم جمعیتی این کشور]] نشان‌دهنده تغییرات قابل‌توجه در طی دهه‌های اخیر است که به کاهش نرخ زادوولد، افزایش امید به زندگی، و پیرشدن [[جمعیت سریلانکا|جمعیت]] منجر شده است. در سال 2024، هرم جمعیتی [[سریلانکا]] ویژگی‌هایی را نشان می‌دهد که حاکی از انتقال دموگرافیک از یک جامعه جوان به سمت یک جامعه میان‌سال و حتی سالخورده است.
+=== [[تاریخ دوره باستان سریلانکا|تاریخ دوره باستان]] ===
+تاریخ افسانه ای [[سریلانکا]] به 3000 سال قبل از میلاد مسیح برمیگردد، زمانی که راما (Rama) تجسمی از خدای هندو ویشنو (Vishnu) جزیره [[سریلانکا]] را فتح کرد. این داستان در حماسۀ سانسکریت به نام "رامایانا" آمده است که وقتی همسر زیبای راما، سیتا (Sita)، توسط  راوانا (Ravana) دزدیده می شود پادشاهِ لانکا ( احتمالا سریلانکای امروز) به نام راما با ارتشی از میمون ها به لانکا هجوم می آورند و راوانا را می کشد و سیتا را نجات می‌دهد.
+=== [[تاریخ دوره میانی سریلانکا|تاریخ دورۀ میانی]] ===
+[[سریلانکا]] از زمان‌های قدیم برای دریانوردان شناخته شده است. نقشه هایی را که ستاره شناس یونانی ، پتولمی (Ptolemy)، در قرن دوم بعد از میلاد گردآوری کرده، این جزیره را تابروبان (Tabrobane) نامیده است. دریانوردان عرب آن را سراندیپ (Serendip) نامیده اند. از اوایل سال های 700 میلادی، بازرگانان مسلمان به نام [[مورز]] (Moors) جوامع ساحلی را در جزیره به راه انداختند. این جوامع مسلمان به تدریج سهم مهمی در تجارت های دریایی در اقیانوس هند در سال های 1100 میلادی بر عهده داشتند<ref>Peebles, P. (2006). The History of Sri Lanka. Greenwood Press.</ref>.
+=== [[طبقات و قشرهای اجتماعی سریلانکا|وضعیت قشربندی و طبقات اجتماعی]] ؛ [[نابرابری های اقتصادی و اجتماعی سریلانکا|نابرابری ها و تحرک اجتماعی]] ===
+در دهه هشتاد شکاف عمیقی در شیوه زندگی شهروندان [[سریلانکا]]<nowiki/>یی مشاهده می شد. کارکنان بلند پایه دولتی و تجار مالک خانه‌های بزرگ و زیبا در محلات و مناطق مرفه نشین شهرهایی مانند کلمبو بودند؛ این گونه ساختمان‌های مجلل و گران قیمت در کشورهای اروپایی و آمریکایی اصولاً در تملک طبقات متوسط و بالای جامعه قرار دارند. مالکان زمین‌های بزرگ کشاورزی در حومه شهر یا در روستاها زندگی می کنند. این طبقه اجتماعی نیز از خوراک، مسکن، پوشاک، زندگی خوب و با کیفیتی برخوردار هستند و به فرصت‌های آموزشی مناسبی دسترسی دارند. متاسفانه اکثریت مردم شهری و روستایی فرصت شغلی چندانی ندارند و از نظر تغذیه و استاندارد زندگی در سطح نامطلوبی هستند و شانسی برای ترقی ندارند.
+=== [[نهاد خانواده سریلانکا|نهاد خانواده]] ===
+اگرچه عوامل تغییر و تحول فرهنگی و اجتماعی به سرعت در شهرها در حال گسترش یافتن هستند؛ اما با این حال هر دو گروه اجتماعی [[سینهالا|سینهالی]] و [[تامیل]] همچنان خانواده محور و سنتی هستند<ref>(Encyclopedia, 1995, ص. 550 c).</ref>. خانواده یعنی شوهر و فرزندان، مهمترین واحد اجتماعی است. حتی در شرایط بحرانی مانند حوادث طبیعی و یا جنگ که ایجاب میکند، چندین خانواده موقتاً یا برای مدتی طولانی در اردوگاهی در کنار همدیگر و با هم زندگی کنند، مادر خانواده فقط برای همسر و فرزندانش غذا میپزد و محل پخت و پز خودش را نظافت و نگهداری می‌کند. این موضوع نشانگر جایگاه ویژه "خانواده هسته‌ای" (زن و شوهر و فرزندان) است. اقوام و خویشاوندان زن و شوهر پیرامون خانواده یک شبکه اجتماعی را تشکیل می‌دهند. اعضای این شبکه اجتماعی همگی خود را نسبت به خانواده هسته‌ای متعهد می دانند و از آن پشتیبانی می‌کنند.
+[[پرونده:شهر اندورا.jpg|بندانگشتی|[[شهر آنورادهاپورا]] ، قابل بازیابی از https://narvanecotour.com/article/anuradhapura/]]
+=== فرهنگ و تمدن ===
+بناها و میراث باستانی [[سریلانکا]] در شهرهای باستانی [[شهر آنورادهاپورا|آنورادهاپورا(Anuradhapura)]]، [[جاذبه های تاریخی پلوناروا|پلوناروا(Plonnaruwa)]] و [[قلعه نظامی سیگیریا|سیگیریا(Sigiriya)]] معروف به مثلث فرهنگی در مرکز این جزیره واقع شده‌اند که همگی تمدن 2500 ساله این کشور را خاطرنشان می کنند. این شهرها مورد توجه گردشگران محلی و خارجی و قطب های گردشگری کشور به شمار می‌آیند و به لحاظ تاریخی و فرهنگی در سطح جهانی ارزش فوق العاده‌ای دارند.
+=== [[موقعیت دین رسمی و سایر ادیان و مذاهب در سریلانکا|دين و مذهب در سریلانکا]] ===
+[[سریلانکا]] به رغم کوچک بودن از نظر سرزمین و جمعیت موزه ادیان و مکاتب تاریخی و بزرگی چون هندوئیزم، بودیزم، مسیحیت و اسلام است. بنا بر یک برآورد که بر این پایه انجام شده 1/69 درصد بودایی، 6/7 درصد مسلمان، 1/7 درصد هندو، 2/6 درصد مسیحی و 10 درصد نامشخص است. آنچه درباره درصد جمعیت اقوام از منابع مختلف نقل شده، با شاخص "زبان" است؛ اما این نسبت بر اساس شاخص "دین" متفاوت است<ref>(State, 2008)</ref>. دو مذهب عمده بودایی و هندو در اوایل قرن سوم پیش از میلاد در [[سریلانکا]] رواج یافتند. بنا بر مشهور، پادشاهان [[سینهالا|سینهالی]] و اکثریت مردم این سرزمین در پی تبلیغات موبدان بودایی، به مکتب بودایی گرویدند؛ ولی مکتب هندوئیزم به دنبال مهاجرت گسترده مردم [[تامیل]] و هندو مذهب از جنوب هندوستان، به این کشور وارد شده است.
+=== [[فرهنگ سریلانکا|فرهنگ عامه]] ===
+فرهنگ [[سریلانکا]] در طول تاریخ تحت تاثیر عوامل سیاسی، مذهبی داخلی و به ویژه خارجی بوده است. مکاتب بودایی و هندو بیشترین تاثیرات را بر همه عرصه های زندگی مردم [[سریلانکا]] به ویژه بر عرصه های فرهنگی و هنری داشته‌اند. از بعد دیگر این کشور همواره از فرهنگ، هنر، اندیشه و مذهب و تاریخ هند و به خصوص ایالات [[تامیل]] نادو تاثیر پذیر بوده است. هند نزدیکترین و بزرگترین همسایه [[سریلانکا]] است، لذا چنین تاثیری دور از انتظار نیست. قبیله های یاکشا (Yaksha) و ناگا (Naga) در سال 300 قبل از میلاد تمدن هایی را بر جای گذاشتند که نشان دهندۀ استفاده آنان از کشاورزی و سیستم های آبیاری پیشرفته ای بوده است. در اوایل قرن دوم قبل از میلاد دین بودیزم از هندوستان وارد این کشور شد و به اندازه ای گسترش یافت که اکنون دین رسمی کشور است. مذهب، آداب و رسوم اجتماعی و فرهنگی این مردم در طول 2500 سال تاریخ ، نسل به نسل به امروز منتقل شده است. بسیاری از برنامه های فرهنگی و رسومات، با زندگی روزمره مردم در فضاهای مذهبی و اجتماعی ارتباط تنگاتنگی دارند. در دوره های مختلف از تهاجم های پی در پی اشغالگران و استعمارگران این کشور از فرهنگ و باورهای اروپائیان هلندی، پرتغالی و انگلیسی تاثیرات گوناگون و متنوعی را پذیرفته و به این ترتیب فرهنگ آن مانند میراث طبیعی‌اش گوناگون و متنوع گردیده است.
+=== [[زبان و خط رسمی سریلانکا|زبان و خط رسمی]] ===
+زبان سینهالی (زبان اکثریت مردم [[سریلانکا]]) از نظر دسته‌بندی در میان زبان‌های اقوام "هند و اروپایی" قرار دارد و از زبان سانسکریت منشعب شده است<ref>Encyclopedia, A. (1995). Encyclopedia Americana (Vol. 25). Encyclopedia Americana Corporation.</ref>. متون قدیمی و نسخ‌‌های خطی بودیزم نیز به دو زبان (پالی و سانسکریت) در بعضی از کتابخانه‌ها و آرشیو‌‌های کشور‌های مختلف نگهداری می‌شوند. بر اساس علم زبان‌شناسی تطبیقی، زبان سینهالی و زبان ‌های یونانی، لاتین، آلمانی، انگلیسی، فرانسوی، فارسی، رومی و هندی ریشه و سرچشمه مشترکی دارند و در مراحل تکامل و تحول، این زبان‌ها از یکدیگر جدا شد و هر یک به صورت زبان‌هایی مستقل درآمده‌اند<ref>(Pinto, 2004)  </ref>. زبان [[تامیل]] (دومین زبان رایج [[سریلانکا]]) زبان مردم نژاد دراویدیان در جنوب هندوستان از زبان‌های بزرگ و کهن جهان است<ref>مظفری, م. (1369). سریلانکا. کتابخانه مرکزی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی.</ref>. به دلیل همسایگی و تعاملات زیاد مردم [[تامیل]] با مردم سینهالی، زبان [[تامیل]] سهم به سزایی در غنای زبان سینهالی داشته و دارد . زبان [[تامیل]] از نظر الفبا، معانی واژه‌ها و دستور زبان با زبان سینهالی متفاوت است.
+==== نمونه‌ای از خط سینهالی ====
+{| class="wikitable"
+|රන් පදක්කම් තුනක් දිනා නිලූක සියරට එයි: දකුණු ඇමෙරිකාවේ, පුවර්ටෝ රිකෝ ඇමෙරිකාවේ ෆ්ලෝරිඩා සහ එංගලන්තයේ වේල්ස්හි පැවැති අන්තර්ජාතික බැඞ්මින්ටන් තරගාවලි තුනකින් රන් පදක්කම් දිනාගත් නිලූක කරුණාරත්න ඊයේ (25)
+|}
+==== نمونه‌ای از خط تامیل ====
+{| class="wikitable"
+|வலிகாமம் வடக்கு கீரிமலை பகுதியில் கடந்த 21வருடங்களாக மூடப்பட்டிருந்த செம்மண்காடு இந்து மயானம் பிரதேச மக்களின் கடுமையான போராட்டத்தையடுத்து நேற்று முதல் மக்கள்
+|}
+[[پرونده:هنر مردم سریلانکا.jpg|بندانگشتی|هنر سریلانکا ، قابل بازیابی از https://mstiran.com/attractions/5263-%D8%B3%D9%88%D8%BA%D8%A7%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7]]
+=== [[تاریخ هنر سریلانکا|کلیات تاریخ هنر]] ===
+در سرتاسر کشور [[سریلانکا]] فرهنگ و هنر مشهود است. تقریباً تمام سریلانکایی‌ها خود را درگیر هنرهایی مثل موسیقی، رقص یا نقاشی می‌کنند که بخشی از فرهنگ این کشور را تشکیل می‌دهد. بخش‌های به خصوصی از جزیره به خاطر هنرهای خاص و ویژه‌شان شناخته‌ شده‌اند، مثلاً آمبالانگودا(Ambalangoda) برای تولید ماسک‌های چوبی سنتی و عروسک بازی و رقص‌های سنتی معروف است.
+=== [[موسیقی در سریلانکا|موسیقی]] ===
+موسیقی مردمی و اقوام مردم [[سریلانکا]] همان موسیقی‌هایی کالام، سراری و ناداگام است که در دهکده‌ها و شهرهای کوچک در گوشه و کنار و در مراسم مذهبی در فضاهای باز اجرا می شوند. روستائیان بعد از یک روز کار در مزرعه و خانه، ازاین نمایش‌ها و موسیقی‌ها لذت می‌بردند. و اما موسیقی سنتی و کلاسیک [[سریلانکا]] در یک نگاه کلی تحت تأثیر و نفوذ هند و موسیقی مدرن آن تقلیدی از سبک های غربی بوده و هست. موسیقی‌دانان سریلانکایی و طرفداران هر کدام از این دو سبک نیز گهگاه در برابر هم قرار می‌گیرند. طرفداران موسیقی غربی معتقدند موسیقی سنتی و کلاسیک هند چیزی چز موسیقی هندی نیست. بنا بر عقیده بعضی موسیقی سنتی فعلی [[سریلانکا]] تحت‌تاثیر مکاتب بودیسم و هندویزم و ریتم‌های آهنگین برده‌های آفریقایی، ملودی‌های اروپایی و هندی قرار داشته و دارد. در میان سبک‌های کلاسیک موسیقی معروف بایلا(Baila Missic)، موسیقی رقص [[سریلانکا]] است. این نوع از موسیقی تقلید از موسیقی پرتغالی‌ها است. بعد از ورود اروپایی‌های اشغالگر به این کشور ابزار و آلات موسیقی اروپایی و وزن و آهنگ آن بر هنر این کشور تاثیر داشته ولی عملا در دهه 1960 موسیقی بایلا وارد جریان اصلی موسیقی [[سریلانکا]] شده است. امروزه ابزار موسیقی الکترونیکی با این آهنگ‌ها همراه است. مشهورترین خواننده بایلا(Baila) در دوره معاصر دسُمند دوسیلوا(Desmond de Silva) است. او هنوز الهام بخش بسیاری از گروه‌های موسیقی در [[سریلانکا]] است که شامل گروه‌های موسیقی شاناکا، هیپ هاپ، پاپ(Shanka, Hip-hap and Pop) و موسیقی کلاسیک [[سریلانکا]] می شوند.
+=== [[مجسمه سازی در سریلانکا|هنر مجسمه‌سازی]] ===
+بیشتر مجسمه‌های چشمگیر در [[سریلانکا]] از سنگ‌های مرجانی و مربوط به  دورۀ [[شهر آنورادهاپورا|آنورادهاپورا]] هستند. این سنگ‌ها نیم دایره که در کف راه پله‌ها قرار گرفته‌اند با خطوط متحد المرکز از شکل حیوانات، گل‌های نیلوفر آبی و پرندگان تراشیده شده‌اند. در [[سریلانکا]] حیوانات و به خصوص حیواناتی مانند فیل، شیر و گاو نر مورد احترام هستند. مجسمه‌های محافظ سنگی اغلب در کنار مجسمه‌های پادشاهان، رقاصان، کوتوله ها و چهره‌های دیگر قرار می گرفته‌اند. پیشانی پله‌ها با تصاویری از کوتوله‌های سریلانکایی در حالت‌ها مختلف با چهره‌های مهربانشان به صورت زیبایی حکاکی شده که حس شوخ طبعی هنرمندان سینهالی را به خوی بیان می‌کند.
+[[پرونده:دانشگاه پرادانیا.jpg|بندانگشتی|دانشگاه پرادنیا (University of Peradeniya) ، قابل بازیابی از https://site.pdn.ac.lk/Accomo/]]
+=== [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سریلانکا|نظام آموزشی]] ===
+نظام آموزشی [[سریلانکا]] تاریخی دو هزار ساله دارد. مانند بسیاری از جوامع و کشورها نظام آموزشی قدیم [[سریلانکا]] بخشی از آموزش‌های دینی آن بوده است. علمای بودایی و هندو متفکران و دانشمندان جامعه بودند و آموخته‌های خویش را با مردم شریک می‌شدند. تا پیش از دوره استعمار، نظام آموزشی کشور نسبتا ضعیف و اکثر مردم بی‌سواد یا کم‌سواد بودند. در روستاها دانش آموزان الفبای زبان و ادبیات مقدماتی سینهالی را در مدارس وابسته به معابد که "پاسنال(Pasnal)" نام دارد از موبدان بودایی فرا‌می گرفتند. کتاب‌های "نام پوتا(Nam Potha)" شامل اسامی معابد بودایی، "ماگول لاکونا(Magul Lakuna)" نمادهای مقدس بودایی و کتاب داستان‌های قدیمی که داستان‌هایی از زندگی بودا بود به عنوان متون درسی تدریس می‌شدند. در نظام آموزشی قدیم معمولا تحصیلات عالی برای راهبان و موبدان مرد بود. با پایان یافتن تحصیلات مقدماتی آن‌ها وارد موسسات عالی آموزشی بودایی شده و با طی مراحل یادگیری و حفظ متون یاد شده سرانجام به مرحله تفسیر و نظریه‌پردازی درباره نسخه‌های پالی وارد می‌شدند. در میان [[تامیل]] زبان‌های هندو مذهب نیز وضعیت مشابهی وجود داشت. مدارس روستایی که در مجاورت معابد هندو ساخته شده بود توسط برهمن‌های باسواد اداره می‌شدند. از آنجا که نقاشی و پیکرتراشی در معابد کاربرد وسیعی دارد، هندوها به دانش آموزانشان آموزش‌های فنی گرافیک، مجسمه‌سازی و معماری نیز می‌آموختند. البته در غالب موارد هنر و علم از طریق پدر به پسر منتقل می‌گردید.
+[[پرونده:Colombo Law School.jpg|بندانگشتی|دانشکده حقوق کلمبو ، قابل بازیابی از https://island.lk/boos-greet-prez-at-colombo-law-faculty/?noamp=mobile]]
+=== [[دانشگاه های سریلانکا|دانشگاه‌ها و آموزش عالی]] ===
+درگذشته و در طول دوران حکومت پادشاهی محلی در [[سریلانکا]] تحصیلات عالی فقط در چندین مدرسه بزرگ بودایی وجود داشته است. شروع نظام آموزش عالی جدید در [[سریلانکا]] به سال 1870 و تاسیس دانشکده پزشکی سیلان برمی‌گردد. در پی آن دانشکده حقوق کلمبو(1875)، دانشکده کشاورزی (1884) و دانشکده فنی دولت(1893) (1893) تاسیس شدند. در همین دوران تعداد دانشجویان به شدت افزایش یافت به گونه‌ای که در سال 1900 تعداد دانشجویان به دویست هزار نفر رسید. دانشگاه سیلان در سال 1921 تاسیس گردید ولی این دانشگاه در آغاز به دانشگاه لندن وابسته بود.
+=== [[مطبوعات در سریلانکا|جرائد]] ===
+اولین نشریه رسمی و مرتب [[سریلانکا]]، از سوی دولت به نام مجله دولت " گاورنمنت گزت(Governmnet Gazette)" در 15 مارس 1802 در زمان حاکمیت انگلیس‌ها انتشار یافت. نخستین نشریه مستقل، هفته نامه "آبزرور(Observer)" بود که از چهارم فوریه 1834 برای مدت‌ها به صورت هفتگی منتشر می‌گردید. این نشریه همچنان به همین نام از سوی کمپانی "لیک هاووس(Lake House)" اکنون به صورت روزانه منتشر می‌شود.
+=== [[تلویزیون در سریلانکا|رادیو و تلویزیون سریلانکا]] ===
+دولت دارای دو شبکه تلویزیونی بزرگ و چندین شبکه رادیویی به زبان [[ادبیات سینهالی در سریلانکا|سینهالی]]، [[ادبیات تامیل در سریلانکا|تامیل]] و انگلیسی است که شرکت پخش [[سریلانکا]] همگی را اداره می‌کند(Sri Lanka Broadcasting Corporation (SLBC)).
+=== [[رادیو در سریلانکا|رادیو سریلانکا]] ===
+هنگامی که پخش صدا به وسیله رادیو در اروپا معمول گردید، عده‌ای از علاقمندان این کشور در سال 1922 انجمنی به نام "جامعه آماتورهای رادیو" Amateur Radio Society را تشکیل دادند و [[رادیو در سریلانکا|رادیو سریلانکا]] Sri Lanka Broadcasting Corporation شکل گرفت. سازمان تلگراف سیلان با اضافه کردن ابزار لازم به دستگاه فرستنده زیردریایی آلمان‌ها که بتصرف درآمده بود، توانست یک ایستگاه فرستنده رادیوئی بسازد. از سال 1922 تا 1925 صدای [[سریلانکا]] گهگاه و بصورت نامنظم برنامه پخش می‌کرد. در دسامبر سال 1295 ایستگاه جدیدی با امکانات بیشتر و به شکل سازماندهی شده‌تر و مرتب‌تر بوسیله فرماندار انگلیسی حاکم بر این کشور به نام "سر هوگ کلیفورد" Sir Hugh Clifford رسما افتتاح و شروع به کار نمود.
+[[پرونده:روابط سریلانکا.jpg|بندانگشتی|سفیر ایران و رییس مجلس سریلانکا ، قابل بازیابی از https://www.tasnimnews.com/fa/news/1404/04/18/3351405/%D8%AA%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7-%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C]]
+=== روابط خارجی سریلانکا ===
+==== [[عضویت سریلانکا در سازمان های منطقه ای و بین المللی|عضویت در سازمان های منطقه ای و بین المللی]] ====
+[[سریلانکا]] عضو انجمن همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا(The South Asian Association for Regional Cooperation (SAARC))) (معروف به سارک) شامل کشورهایی مانند هندوستان، [[بنگلادش]]، [[پاکستان]]، نپال، مالدیو و بوتان و عضو کشورهای مشترک المنافع(The Commonwealth of Nations) و عضو [https://www.un.org/en/ سازمان ملل متحد] است.
+=== [[روابط سیاسی و اقتصادی سریلانکا و ج. ا. ایران|روابط سیاسی و اقتصادی در دوره مدرن]] ===
+سال 1341 [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ایران] سفیر خود در [[پاکستان]] را به عنوان سفیر اکرودیته در [[سریلانکا]] به مقامات سریلانکایی معرفی کرد. [[سریلانکا]] نیز به وسیله سفارتش در [[پاکستان]] امور مربوط به روابط دو کشور را پی میگرفت.  روابط رسمی دو کشور از طریق نمایندگی‌هایشان در اسلام آباد جریان داشت تا این که در سال 1354 ایران با افتتاح سفارت در کلمبو به صورت یک‌جانبه سطح روابطش را بالا برد. [[سریلانکا]] تا سال 1990 میلادی در [https://iranology-e.ir/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ایران] سفارت نداشت.
+=== [[روابط فرهنگی سریلانکا و ایران|روابط فرهنگی در چند دهه اخیر]] ===
+سال 1364 سفارت جمهوری اسلامی ایران با گشایش دفتری تحت عنوان "وابستگی فرهنگی" در کلمبو به صورت یکجانبه روابط فرهنگی خود را با [[سریلانکا]] عملاً آغاز کرد که با امضای موافقتنامه فرهنگی توسط وزرای فرهنگ دو کشور (سال 1379 و 24 جولای 2000) این مناسبات شکل رسمی یافت. براساس یکی از مواد آن این توافقنامه 5 ساله است و پس از پایان این مدت خود به خود و برای همیشه به مدت یک سال تمدید میگردد؛ مگر یکی از طرفین شش ماه جلوتر درخواست بازنگری و یا فسخ آن را داده باشد. به هرحال بر اساس این موافقتنامه همکاری طی این چند دهه فضای خوب و مطلوبی برای تعاملات، مبادلات و برنامه‌های فرهنگی، هنری، دانشگاهی، حوزوی و دینی حاکم بوده و فعالیت‌های خوبی انجام شده است.
 == نیز نگاه کنید به ==
@@ خط ۵: / خط ۹۰: @@
 = کتابشناسی =
-(ابن بطوطه، موحد، علی محمد, 1370)
+<references />
 == منبع اصلی ==
-رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(در دست انتشار)
+رکنی، مهدیقلی (1391). جامعه و فرهنگ سریلانکا. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی](در دست انتشار)
 == نویسنده مقاله ==
 مهدیقلی رکنی