جغرافیای انسانی سودان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
در آغاز سال 2011م. (برابر با دی ماه 1389هـ.ش) [[جمعیت سودان|جمعیّت سودان]] 33/419/625 نفر برآورد شده است و از‌ این نظر، [[سودان|جمهوری سودان]]، سی وپنجمین کشور جهان، نهمین کشور آفریقایی و سومین کشور عربی به‌شمار می‌رود. طبق برآوردهای آماری انجام شده در سال‌های 1993م. (برابر با 1372هـ. ش) و 2008م.(برابر با 1387هـ.ش) جمعیّت‌ این کشور،در مدّت پنج سال ـ فاصله زمانی سال‌های 1372 تا 1387 هـ.شـ به میزان 52 درصد افزایش یافته است<ref name=":0">وزارة الإعلام جمهورية السّودان (2011). [[سودان|السّودان]]: أرض الفرص، حقائق و أرقام .الخرطوم: وزارة الإعلام، ص.7</ref>.
[[سودان]]، کشوری در شمال شرقی آفریقا با مساحت تقریبی 1.88 میلیون کیلومتر مربع و جمعیتی حدود 50 میلیون نفر در سال 2024 است.<ref>''Sudan Population 2024 (Live)''. (n.d.)[https://worldpopulationreview.com/countries/sudan]</ref> این کشور با تنوع جغرافیایی و فرهنگی بالا، شامل صحرای بزرگ آفریقا و نواحی سبز در جنوب است.<ref>Al-Shahi, A. S., Sikainga, A. A., Sabr, M. E. D., Collins, R. O., Economist Intelligence Unit, & Spaulding, J. L. (2024, September 26). ''Sudan | History, Map, area, population, religion, & Facts''. Encyclopedia [https://www.britannica.com/place/Sudan Britannica]</ref> پس از استقلال از بریتانیا در 1956، [[سودان]] به دلیل درگیری‌های داخلی و مشکلات اقتصادی با چالش‌های بزرگی مواجه شده است.<ref>sapa. (2023, December 7). ''Sudan Civil War: A Deep Dive into History and Implications''. SAPA-USA. [https://sapa-usa.org/sudan-civil-war/]</ref>


ساکنان سودان از قبایل مختلف و نژادهای عرب، آفریقایی و نوبی هستند<ref>پایگاه اینترنتی سودان نت(2013). قابل بازیابی از http://www.sudan.net/facts.php</ref> و 49 درصد از مردم‌ این سرزمین، در شهرها سکونت دارند.‌ تراکم جمعیّت در مناطق صحرایی و شبه صحرایی‌ این کشور 2 تا 3 نفر در هر کیلومتر مربع است درحالی‌که در مناطق دیگرـ که از زمین‌های حاصل خیز و فرصت‌های شغلی برخوردارندـ 218 تا 230 نفر در هر کیلومتر مربع زندگی می‌کنند<ref name=":0" />.
مطالعه جغرافیای انسانی [[سودان]] برای درک تغییرات جمعیتی، مسائل توسعه‌ای و برنامه‌ریزی برای بهبود شرایط زندگی مردم اهمیت زیادی دارد. <ref>''Sudan | LandLinks''. ([https://www.land-links.org/country-profile/sudan/ 2021], June 18). LandLinks. </ref>با توجه به تاریخ طولانی درگیری‌های داخلی و مشکلات اقتصادی، تحلیل ساختار جمعیتی و ویژگی‌های جمعیتی به تدوین سیاست‌ها و استراتژی‌های مناسب کمک می‌کند.<ref>''Crisis in Sudan: What is happening and how to help | International Rescue Committee (IRC)''. (2024, June 24). Www.rescue.org.[https://www.rescue.org/article/crisis-sudan-what-happening-and-how-help]</ref>


=== ساختار جمعیّت ===
[[سودان]] با چالش‌هایی نظیر پراکندگی نامتوازن جمعیت، رشد سریع جمعیت، و مشکلات اقتصادی روبه‌رو است. همچنین، تنوع قومی و فرهنگی زیاد در کنار درگیری‌های داخلی و بحران‌های انسانی، به پیچیدگی‌های مدیریت جمعیت و توسعه پایدار می‌افزاید.<ref>Berghof Foundation for Peace Support. (2019). ''Sudan: Conflict [https://berghof-foundation.org/files/publications/SUD_Sudan_Options_for_Systemic_Conflict_Transformation.pdf Analysis] and Options for Systemic Conflict Transformation''</ref>
براساس آمارهای منتشر شده، ساختار [[جمعیت سودان|جمعیّت سودان]] از نظر‌ترکیب سنّی و جنسی، به شرح زیر است:


==== ترکیب سنّی ====
=== [[ساختار هرم جمعیتی سودان|ساختار هرم جمعیتی]] ===
طبق آمار اعلام شده در کتاب «[[سودان]]: سرزمین فرصت‌ها» که توسط وزارت اطّلاع رسانی [[سودان|جمهوری سودان]] در ماه ژوئیه سال2011م. (برابر با تیر و مرداد 1390هـ. ش) انتشار یافته، جمعیّت هریک از گروه‌های سنّی در [[سودان]]، بر حسب درصد، چنین بوده است:
'''''oآمار جمعیت'''''


* کمتر از 14 سال،  43/2 درصد؛
در سال 2024، جمعیت [[سودان]] حدود 50 میلیون نفر است <ref>TRADING ECONOMICS. (n.d.-f). ''Sudan - population, total - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical''. [https://tradingeconomics.com/sudan/population-total-wb-data.html http]</ref> که در مقایسه با سال 2014 (با جمعیتی حدود 37 میلیون نفر) افزایشی چشمگیر داشته است.<ref name=":0">''Sudan Population 1950-2024''. (n.d.). Www.macrotrends.net.[https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/population]</ref> نرخ رشد جمعیت در این دوره حدود 2.4 درصد در سال بوده است.<ref>''World Bank Open Data''. (n.d.-b). World Bank Open Data. [https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW?locations=SD]</ref>
* بین 15 تا 65 سال، 53/4 درصد؛
* بالای 65 سال، 3/4 درصد<ref name=":0" />.


==== ترکیب جنسی ====
'''''o هرم سنی'''''
ترکیب جنسی مردم سودان در سال 2010م. (برابر با 1389هـ. ش) چنین اعلام شده است:


* نسبت نوزادان پسر به دختر: 1/05؛
هرم سنی [[سودان]] در سال 2024 نشان‌دهنده جوان بودن جمعیت است. <ref>''Population Pyramids of the World from 1950 to 2100''. (n.d.). PopulationPyramid.net.[https://www.populationpyramid.net/sudan/2024/]</ref>حدود 44 درصد از جمعیت در گروه سنی زیر 15 سال قرار دارند و تنها 3 درصد از جمعیت بالای 65 سال است. <ref>''Sudan Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer''. (n.d.)[https://www.worldometers.info/demographics/sudan-demographics/]</ref>این توزیع سنی فشار زیادی بر سیستم‌های آموزشی و بهداشتی وارد می‌کند و نیاز به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها را ضروری می‌سازد.
* نسبت پسران به دختران در میان افراد کمتر از15 سال: 1/04؛
* نسبت مردان به زنان بین 15 تا 64 سال:1/01؛
* نسبت مردان به زنان بالاتر 65 سال: 1/05؛
* نسبت کلی مردان به زنان: 1/03 <ref name=":1">برگرفته از2013 https://&#x20;sudan.net/facts.php</ref>.
==== متوسط عمر ====
امید به زندگی یا متوسط عمر در [[سودان]] برای مردان 58 سال، زنان 61 سال و در مجموع  برای عموم مردم، 59 سال است<ref name=":0" />.  


====  میزان مرگ و میر ====
'''''o توزیع جمعیت''''' 
در سال 2011م. (برابر 1390هـ.ش) میزان مرگ و میر مردان، زنان و کودکان سودانی‌ این‌گونه اعلام شده است:


* میانگین مرگ و میر مردان: 17/21 در هزار نفر؛
در [[سودان]]، نسبت جنسیتی به نفع مردان است، به طوری که مردان حدود 51 درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند.<ref>(2024). Unesco.org.[https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000389406]</ref>  نسبت بالای جوانان در جمعیت، نیاز به برنامه‌ریزی جامع برای آموزش و اشتغال را به همراه دارد.<ref>countrymeters.info. (n.d.-b). ''Sudan population (2024) live — [https://countrymeters.info/en/Sudan Countrymeters]''</ref>
* میانگین مرگ و میر زنان: 16/3 در هزار نفر؛
* میانگین مرگ و میر مردان و زنان (به‌طور کلی): 16/7 در هزار نفر؛
* میانگین مرگ و میر مادران: 215 مورد در هزار زایمان؛
* میانگین مرگ و میر کودکان کمتر از 5 سال: 105 در هزار کودک زنده به دنیا آمده؛
* میانگین مرگ و میر نوزادان (شیرخواران): 71 در هزار کودک زنده به دنیا آمده<ref name=":0" />.
==== نرخ رشد جمعیّت ====
نرخ رشد جمعیّت سودان، براساس آمار منتشر شده از سوی وزارت اطّلاع رسانی‌ این کشور، در سال 2011م. (برابر 1390هـ. ش)، 2/8 درصد بوده است. در همان سال میزان باروری کلی در [[سودان]] 3/9 درصد اعلام شده است<ref name=":0" />.


==== میزان مهاجرت ====
'''''o پیش‌بینی تغییرات جمعیتی'''''
در سال 2010م.(برابر با 1389هـ.ش) [[سودان|جمهوری سودان]]، از نظر میزان مهاجرت به خارج، پنجاه و هفتمین کشور جهان بوده است به‌طوری‌که در آن سال میزان مهاجرت سودانیان به کشورهای دیگر، 59 در یکصد هزار نفر برآورد شد<ref name=":1" />. ولی براساس اعلام وزارت اطّلاع رسانی [[سودان]] در سال 2011م.(برابر با 1390هـ.ش)‌ این رقم کاهش یافته و به 29 در یکصد هزار نفر رسیده است<ref>وزارة الإعلام جمهورية السّودان (2011). [[سودان|السّودان]]: أرض الفرص، حقائق و أرقام .الخرطوم: وزارة الإعلام، ص.8.</ref><ref>معماریان، مریم، امیدی، مصطفی (1394). جامعه و فرهنگ [[سودان]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشارات بین المللی الهدی]، ص.40-42.</ref>.


'''( درحال به روز رسانی و ویرایش)'''
هرم سنی [[سودان]] نسبت به ده سال پیش تغییرات عمده‌ای داشته است. انتظار می‌رود که در آینده نزدیک، با کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش امید به زندگی، درصد جمعیت سالمند افزایش یابد. این تغییرات می‌تواند فشار جدیدی بر سیستم‌های بهداشتی و رفاهی وارد کند.<ref>World Health Organization. (2024). ''World health statistics 2024: monitoring health for the SDGs, Sustainable Development Goals''.[https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/376869/9789240094703-eng.pdf?sequence=1]</ref>


'''''o تأثیرات اقتصادی و اجتماعی''''' 
ساختار جوان جمعیت می‌تواند به توسعه اقتصادی کشور کمک کند، اما در عین حال نیاز به اشتغال، آموزش و خدمات بهداشتی برای این جمعیت جوان به چالش بزرگی تبدیل شده است. فشار بر زیرساخت‌های موجود افزایش یافته و دولت باید به توسعه این زیرساخت‌ها توجه بیشتری کند<ref>''Sudan - the World Factbook''. (n.d.)[https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/sudan/]</ref>
=== [[ویژگی های جمعیتی سودان|ویژگی های جمعیتی]] ===
'''''o تنوع قومی و زبانی'''''
[[سودان]] کشوری با تنوع قومی زیاد است که از گروه‌هایی چون عرب‌ها، نوبی‌ها و قبایل آفریقایی تشکیل شده است. <ref>Minority Rights Group. (2024, April 24). ''Sudan - Minority rights group''.[https://minorityrights.org/country/sudan/#:~:text=More%20than%20500%20ethnic%20groups,within%20the%20borders%20of%20Sudan.]</ref> زبان رسمی عربی است،<ref>''Republic of the Sudan''. (n.d.). African Commission on Human and Peoples’ Rights.[https://achpr.au.int/en/member-states/sudan]</ref> اما زبان‌های بومی مانند نوبی و فورا نیز در مناطق مختلف کشور صحبت می‌شوند.<ref>Chepkemoi, J. ([https://www.worldatlas.com/articles/what-languages-are-spoken-in-sudan.html 2021], August 1). ''What languages are spoken in Sudan?'' WorldAtlas.</ref>
'''''o الگوهای مهاجرت'''''
مهاجرت داخلی به سمت مناطق شهری مانند خارطوم و سایر شهرهای بزرگ به دلیل جستجوی فرصت‌های شغلی و بهبود شرایط زندگی افزایش یافته است.<ref>''Sudan internal displacement set to Top 10 million as famine looms – IOM''. (2024, June 6). International Organization for [https://www.iom.int/news/sudan-internal-displacement-set-top-10-million-famine-looms-iom Migration]</ref>  علاوه بر این، درگیری‌های داخلی منجر به مهاجرت‌های اجباری بین‌المللی نیز شده است.<ref>''Sudan – A 360° view on the migration and mobility dimensions of the current crisis''. (n.d.). Migration Data Portal.[https://www.migrationdataportal.org/Sudan]</ref>
'''''o وضعیت تحصیلات و سواد'''''
نرخ سواد در [[سودان]] در سال 2024 حدود 70 درصد است.<ref>''Sudan Literacy Rate 1960-2024''. (n.d.). [https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/literacy-rate MacroTrends]</ref> اختلافات عمده‌ای بین مناطق شهری و روستایی از نظر سطح تحصیلات وجود دارد، و دولت در تلاش است تا با بهبود زیرساخت‌های آموزشی، این نابرابری را کاهش دهد. <ref>Ebaidalla, E., & Rakhy, T. (2024). ''ERF Working PaPers series Education in Sudan: Disparities in Enrollment, Attainment and Quality''.[https://erf.org.eg/app/uploads/2024/05/1717146018_903_680645_1707.pdf]</ref>
'''''o وضعیت بهداشت و امید به زندگی '''''
امید به زندگی در [[سودان]] برای مردان حدود 62 سال و برای زنان حدود 65 سال است.<ref>''Sudan Life Expectancy 1950-2024''. (n.d.). Www.macrotrends.net.[https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for]</ref> گرچه امید به زندگی نسبت به دهه گذشته افزایش یافته، <ref>''World Bank Open Data''. (n.d.-c). World Bank Open [https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.LE00.IN?locations=SD Data]</ref>همچنان کمبود خدمات بهداشتی و تغذیه نامناسب از مشکلات اساسی این کشور هستند.
'''''o الگوهای ازدواج و طلاق '''''
ازدواج‌های زودهنگام در [[سودان]] رایج است و نرخ ازدواج بالاست، اما هم‌زمان نرخ طلاق نیز در حال افزایش است.<ref>[https://barnardinc.co.za/2024/05/19/understanding-the-divorce-amendment-act-2024-what-it-means-for-muslim-marriages/ Isabel], & Barnard Inc. (2024, May 19). ''Barnard | Law Firm''. Barnard | Law Firm</ref>  مشکلات اقتصادی و اجتماعی از دلایل عمده افزایش طلاق به شمار می‌روند.
=== [[رشد جمعیت در سودان|رشد جمعیت]] ===
'''''oنرخ رشد و عوامل مؤثر'''''
نرخ رشد جمعیت [[سودان]] در سال 2024 حدود 2.4 درصد است،<ref>''World Population Dashboard -Array''. (n.d.). United Nations Population Fund. [https://www.unfpa.org/data/world-population/SD]</ref>  در حالی که این رقم در سال 2014 حدود 2.9 درصد بود. <ref name=":0" />کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش مهاجرت‌های داخلی است.<ref>UNFPA. (n.d.). ''Population dynamics of [https://sudan.unfpa.org/sites/default/files/resource-pdf/population_fact_sheet_final1.pdf Sudan]''</ref>
'''''o عوامل مؤثر بر رشد جمعیت '''''
عوامل اصلی شامل نرخ زاد و ولد بالا، مرگ و میر نسبتا پایین، و مهاجرت‌های داخلی و خارجی هستند. سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی نیز تأثیر زیادی بر روند رشد جمعیت دارند.<ref>WHO. (2024). ''Sudan Conflict – Refugee crisis in neighbouring countries – Central African Republic, Chad, Ethiopia, South [https://cdn.who.int/media/docs/default-source/documents/emergencies/phsa--sudan-complex-emergency-200824.pdf?sfvrsn=6eca3122_1 Sudan]''</ref>
'''''o سیاست‌های جمعیتی'''''
دولت [[سودان]] برنامه‌هایی برای کنترل رشد جمعیت و بهبود شرایط اقتصادی اجرا کرده است. این سیاست‌ها به کاهش نرخ فقر و بهبود کیفیت زندگی کمک کرده‌اند. <ref>''Solutions to poverty to get us to 2030''. (n.d.). Concern [https://www.concern.net/news/solutions-to-poverty Worldwide]</ref>
'''''oپیش‌بینی‌های آینده'''''
پیش‌بینی می‌شود که نرخ رشد جمعیت تا سال 2030 به حدود 2.1 درصد کاهش یابد.<ref>[https://www.unicef.org/mena/media/4241/file]</ref> این کاهش نرخ رشد، همراه با افزایش جمعیت سالمند و فشار بر منابع طبیعی و خدمات اجتماعی، چالش‌هایی جدید را ایجاد خواهد کرد.
=== [[پراکندگی جمعیت در سودان|پراکندگی جمعیت]] ===
'''''oالگوهای توزیع جمعیت''''' 
جمعیت [[سودان]] به‌طور عمده در مناطق شهری و در نزدیکی رود نیل متمرکز است.<ref>''Sudan | LandLinks''. ([https://www.land-links.org/country-profile/sudan/ 2024b], June 18). LandLinks. </ref> در سال 2024، حدود 40 درصد از جمعیت در مناطق شهری و 60 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.<ref>Kemp, S. (2024b, February 23). ''Digital 2024: Sudan — DataReportal – Global Digital Insights''. DataReportal – Global Digital Insights.[https://datareportal.com/reports/digital-2024-sudan#:~:text=Population%20of%20Sudan%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2036.6%20percent%20of%20Sudan's%20population,female%E2%80%9D%20and%20%E2%80%9Cmale%E2%80%9D.]</ref>ین توزیع نابرابر منجر به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است.
'''''oعوامل  مؤثر بر پراکندگی جمعیت''''' 
عوامل جغرافیایی شامل وجود رود نیل و صحرای بزرگ آفریقا تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند. <ref>Clarke, J. I., Middleton, J. F., Gardiner, R. K., Kröner, A., Nicol, D. S., Steel, R. W., McMaster, D. N., Smedley, A., Dickson, K. B., & Mabogunje, A. L. (2024, September 26). ''Africa | History, People, Countries, Regions, Map, & Facts''. Encyclopedia Britannica. [https://www.britannica.com/place/Africa/Western-Africa]</ref>همچنین، درگیری‌های داخلی و بحران‌های اقتصادی باعث مهاجرت داخلی و تمرکز جمعیت در برخی مناطق شده‌اند.<ref>Osei-Kusi, F., Wu, C. S., & Tetteh, S. (2024). Unlocking economic growth and sustainable development in sub-Saharan Africa. ''Heliyon'', ''10''(12),[https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e33252]</ref>
'''''o مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت''''' 
مناطق پرجمعیت عمدتاً در اطراف خارطوم و دیگر شهرهای بزرگ قرار دارند،  <ref>''Sudan Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer''. (n.d.-b)[https://www.worldometers.info/demographics/sudan-demographics/]</ref>در حالی که مناطق کم‌جمعیت شامل نواحی بیابانی و دورافتاده هستند. شرایط اقتصادی و جغرافیایی این مناطق به این تفاوت‌های جمعیتی دامن زده است.<ref>''Sahara summary | Britannica''. (n.d.). Www.britannica.com.[https://www.britannica.com/summary/Sahara-desert-Africa]</ref>  توزیع نامتوازن جمعیت منجر به مشکلاتی نظیر فشار بر زیرساخت‌های شهری، کمبود خدمات در مناطق روستایی، و افزایش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی شده است.<ref>Sakketa, T. (n.d.). ''Urbanisation and Social Cohesion Theory and Empirical Evidence from Africa''.[https://www.idos-research.de/fileadmin/migratedNewsAssets/Files/DP_16.2023.pdf]</ref>
=== [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان|شهرنشینی و روستانشینی]] ===
'''''o  نسبت جمعیت شهری به روستایی''''' 
در سال 2024، حدود 40 درصد از جمعیت [[سودان]] در مناطق شهری و 60 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. <ref>''Sudan population (2024) - Worldometer''. (n.d.-b)[https://www.worldometers.info/world-population/sudan-population/#:~:text=34.9%20%25%20of%20the%20population%20is,in%20Sudan%20is%2018.4%20years.]</ref>روند شهرنشینی به‌ویژه در مناطق نزدیک به رود نیل و کلان‌شهرهایی مثل خارطوم بیشتر شده است.<ref>''The history of cities''. (n.d.)[https://education.nationalgeographic.org/resource/history-cities/]</ref>
o   '''''رشد کلان‌شهرها'''''    
شهرنشینی در [[سودان]] با رشد سریع شهرهایی مانند خارطوم و ام درمان همراه است.<ref>[https://land.igad.int/index.php/documents-1/countries/sudan/urbanization-6/1158-city-limits-urbanization-and-vulnerability-in-sudan-khartoum-case-study/file]</ref> <ref>Fadelelseed, S., Xu, D., Li, L., Tran, D., Chen, X., Alwah, A., Bai, H., & Farah, Z. (2024). Regenerating and developing a National Botanical Garden (NBG) in Khartoum, Sudan: Effect on urban landscape and environmental sustainability. ''Sustainability'', ''16''(17), 7863.[https://doi.org/10.3390/su16177863]</ref>این رشد، باعث فشار بر زیرساخت‌های شهری، افزایش ترافیک و آلودگی، و کاهش فضای سبز شده است.<ref>[https://www.researchgate.net/profile/Mohamed-Hassan-535/publication/377748037_JOURNAL_OF_OPTOELECTRONICS_LASER_Towards_Sustainable_and_Resilient_High-Density_Cities_through_Planning_for_the_Construction_of_the_Low-Rise_Building_A_Case_Study_from_Sudan/links/65b53ed879007454973ea701/JOURNAL-OF-OPTOELECTRONICS-LASER-Towards-Sustainable-and-Resilient-High-Density-Cities-through-Planning-for-the-Construction-of-the-Low-Rise-Building-A-Case-Study-from-Sudan.pdf]</ref><ref>Zerboni, A., Brandolini, F., Mariani, G. S., Perego, A., Salvatori, S., Usai, D., Pelfini, M., & Williams, M. A. J. (2020). The Khartoum-Omdurman conurbation: a growing megacity at the confluence of the Blue and White Nile Rivers. ''Journal of Maps'', ''17''(4), 1–14.[https://doi.org/10.1080/17445647.2020.1758810]</ref> همچنین حاشیه‌نشینی و کمبود فضای سبز نیز از مشکلات عمده در مناطق شهری است.<ref>Zeleke, T., Giorgi, F., Diro, G., Zaitchik, B., Giuliani, G., Ayal, D., Kassahun, T., Sintayehu, W., & Demissie, T. (2023). Effect of urbanization on East African climate as simulated by coupled urban-climate model. ''Climate Services'', ''31'', 100398.[https://doi.org/10.1016/j.cliser.2023.100398]</ref>
'''''o چالش‌های مناطق روستایی'''''
مناطق روستایی با مشکلاتی نظیر کمبود خدمات بهداشتی، آموزشی، و زیرساخت‌های مناسب مواجه هستند. مهاجرت به شهرها باعث کاهش جمعیت در این مناطق و در نتیجه کاهش منابع و فرصت‌های اقتصادی شده است.<ref>''Country policy and information note: humanitarian situation, Sudan, February 2024 (accessible)''. (2024, August 23). GOV.UK. [https://www.gov.uk/government/publications/sudan-country-policy-and-information-notes/country-policy-and-information-note-humanitarian-situation-sudan-february-2024-accessible]</ref>
'''''o سیاست‌های دولت برای توسعه'''''
دولت [[سودان]] لاش‌هایی برای توسعه متوازن شهری و روستایی آغاز کرده است. <ref>Republic of Sudan & Ministry of Agriculture and Forests. ([https://faolex.fao.org/docs/pdf/sud201587E.pdf 2018]). ''Sudan E-Agriculture Strategy and Action Plan (2018-2024)''</ref> برنامه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل، بهبود خدمات بهداشتی و آموزشی و ایجاد مناطق سبز از جمله اقدامات دولت هستند. توجه ویژه‌ای نیز به توسعه کشاورزی و بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی شده است.<ref>''Sudan - Public infrastructure''. (2022, July 30). International Trade Administration | [https://www.trade.gov/country-commercial-guides/sudan-public-infrastructure Trade.gov]</ref>
== نیز نگاه کنید به ==
== نیز نگاه کنید به ==
[[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]
[[جغرافیای انسانی اتیوپی]]، [[جغرافیای انسانی اردن]]، [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]، [[جغرافیای انسانی افغانستان]]، [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]، [[جغرافیای انسانی اوکراین]]، [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]، [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]، [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]، [[جغرافیای انسانی تایلند|جغرافیای انسانی تایلند،]] [[جغرافیای انسانی تونس]]، [[جغرافیای انسانی چین]]، [[جغرافیای انسانی روسیه]] ،[[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]، [[جغرافیای انسانی ژاپن]]، [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]، [[جغرافیای انسانی سریلانکا]]، [[جغرافیای انسانی سنگال]]، [[جغرافیای انسانی سوریه]]، [[جغرافیای انسانی سیرالئون|جغرافیای انسانی سیرالئون،]] [[جغرافیای انسانی فرانسه]]، [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]، [[جغرافیای انسانی قطر]]، [[جغرافیای انسانی کانادا]]، [[جغرافیای انسانی کوبا]]، [[جغرافیای انسانی گرجستان]]، [[جغرافیای انسانی لبنان]]، [[جغرافیای انسانی مالی]]، [[جغرافیای انسانی مصر]].


== کتابشناسی ==
== کتابشناسی ==
<references />
<references />نویسنده : نرگس شکوری
[[رده:جغرافیای انسانی]]
[[رده:جغرافیای انسانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۱۶

سودان، کشوری در شمال شرقی آفریقا با مساحت تقریبی 1.88 میلیون کیلومتر مربع و جمعیتی حدود 50 میلیون نفر در سال 2024 است.[۱] این کشور با تنوع جغرافیایی و فرهنگی بالا، شامل صحرای بزرگ آفریقا و نواحی سبز در جنوب است.[۲] پس از استقلال از بریتانیا در 1956، سودان به دلیل درگیری‌های داخلی و مشکلات اقتصادی با چالش‌های بزرگی مواجه شده است.[۳]

مطالعه جغرافیای انسانی سودان برای درک تغییرات جمعیتی، مسائل توسعه‌ای و برنامه‌ریزی برای بهبود شرایط زندگی مردم اهمیت زیادی دارد. [۴]با توجه به تاریخ طولانی درگیری‌های داخلی و مشکلات اقتصادی، تحلیل ساختار جمعیتی و ویژگی‌های جمعیتی به تدوین سیاست‌ها و استراتژی‌های مناسب کمک می‌کند.[۵]

سودان با چالش‌هایی نظیر پراکندگی نامتوازن جمعیت، رشد سریع جمعیت، و مشکلات اقتصادی روبه‌رو است. همچنین، تنوع قومی و فرهنگی زیاد در کنار درگیری‌های داخلی و بحران‌های انسانی، به پیچیدگی‌های مدیریت جمعیت و توسعه پایدار می‌افزاید.[۶]

ساختار هرم جمعیتی

oآمار جمعیت

در سال 2024، جمعیت سودان حدود 50 میلیون نفر است [۷] که در مقایسه با سال 2014 (با جمعیتی حدود 37 میلیون نفر) افزایشی چشمگیر داشته است.[۸] نرخ رشد جمعیت در این دوره حدود 2.4 درصد در سال بوده است.[۹]

o هرم سنی

هرم سنی سودان در سال 2024 نشان‌دهنده جوان بودن جمعیت است. [۱۰]حدود 44 درصد از جمعیت در گروه سنی زیر 15 سال قرار دارند و تنها 3 درصد از جمعیت بالای 65 سال است. [۱۱]این توزیع سنی فشار زیادی بر سیستم‌های آموزشی و بهداشتی وارد می‌کند و نیاز به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها را ضروری می‌سازد.

o توزیع جمعیت

در سودان، نسبت جنسیتی به نفع مردان است، به طوری که مردان حدود 51 درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند.[۱۲] نسبت بالای جوانان در جمعیت، نیاز به برنامه‌ریزی جامع برای آموزش و اشتغال را به همراه دارد.[۱۳]

o پیش‌بینی تغییرات جمعیتی

هرم سنی سودان نسبت به ده سال پیش تغییرات عمده‌ای داشته است. انتظار می‌رود که در آینده نزدیک، با کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش امید به زندگی، درصد جمعیت سالمند افزایش یابد. این تغییرات می‌تواند فشار جدیدی بر سیستم‌های بهداشتی و رفاهی وارد کند.[۱۴]

o تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

ساختار جوان جمعیت می‌تواند به توسعه اقتصادی کشور کمک کند، اما در عین حال نیاز به اشتغال، آموزش و خدمات بهداشتی برای این جمعیت جوان به چالش بزرگی تبدیل شده است. فشار بر زیرساخت‌های موجود افزایش یافته و دولت باید به توسعه این زیرساخت‌ها توجه بیشتری کند[۱۵]

ویژگی های جمعیتی

o تنوع قومی و زبانی

سودان کشوری با تنوع قومی زیاد است که از گروه‌هایی چون عرب‌ها، نوبی‌ها و قبایل آفریقایی تشکیل شده است. [۱۶] زبان رسمی عربی است،[۱۷] اما زبان‌های بومی مانند نوبی و فورا نیز در مناطق مختلف کشور صحبت می‌شوند.[۱۸]

o الگوهای مهاجرت

مهاجرت داخلی به سمت مناطق شهری مانند خارطوم و سایر شهرهای بزرگ به دلیل جستجوی فرصت‌های شغلی و بهبود شرایط زندگی افزایش یافته است.[۱۹] علاوه بر این، درگیری‌های داخلی منجر به مهاجرت‌های اجباری بین‌المللی نیز شده است.[۲۰]

o وضعیت تحصیلات و سواد

نرخ سواد در سودان در سال 2024 حدود 70 درصد است.[۲۱] اختلافات عمده‌ای بین مناطق شهری و روستایی از نظر سطح تحصیلات وجود دارد، و دولت در تلاش است تا با بهبود زیرساخت‌های آموزشی، این نابرابری را کاهش دهد. [۲۲]

o وضعیت بهداشت و امید به زندگی 

امید به زندگی در سودان برای مردان حدود 62 سال و برای زنان حدود 65 سال است.[۲۳] گرچه امید به زندگی نسبت به دهه گذشته افزایش یافته، [۲۴]همچنان کمبود خدمات بهداشتی و تغذیه نامناسب از مشکلات اساسی این کشور هستند.

o الگوهای ازدواج و طلاق 

ازدواج‌های زودهنگام در سودان رایج است و نرخ ازدواج بالاست، اما هم‌زمان نرخ طلاق نیز در حال افزایش است.[۲۵] مشکلات اقتصادی و اجتماعی از دلایل عمده افزایش طلاق به شمار می‌روند.

رشد جمعیت

oنرخ رشد و عوامل مؤثر

نرخ رشد جمعیت سودان در سال 2024 حدود 2.4 درصد است،[۲۶] در حالی که این رقم در سال 2014 حدود 2.9 درصد بود. [۸]کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش مهاجرت‌های داخلی است.[۲۷]

o عوامل مؤثر بر رشد جمعیت 

عوامل اصلی شامل نرخ زاد و ولد بالا، مرگ و میر نسبتا پایین، و مهاجرت‌های داخلی و خارجی هستند. سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی نیز تأثیر زیادی بر روند رشد جمعیت دارند.[۲۸]

o سیاست‌های جمعیتی

دولت سودان برنامه‌هایی برای کنترل رشد جمعیت و بهبود شرایط اقتصادی اجرا کرده است. این سیاست‌ها به کاهش نرخ فقر و بهبود کیفیت زندگی کمک کرده‌اند. [۲۹]

oپیش‌بینی‌های آینده

پیش‌بینی می‌شود که نرخ رشد جمعیت تا سال 2030 به حدود 2.1 درصد کاهش یابد.[۳۰] این کاهش نرخ رشد، همراه با افزایش جمعیت سالمند و فشار بر منابع طبیعی و خدمات اجتماعی، چالش‌هایی جدید را ایجاد خواهد کرد.

پراکندگی جمعیت

oالگوهای توزیع جمعیت

جمعیت سودان به‌طور عمده در مناطق شهری و در نزدیکی رود نیل متمرکز است.[۳۱] در سال 2024، حدود 40 درصد از جمعیت در مناطق شهری و 60 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.[۳۲]ین توزیع نابرابر منجر به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است.

oعوامل مؤثر بر پراکندگی جمعیت 

عوامل جغرافیایی شامل وجود رود نیل و صحرای بزرگ آفریقا تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند. [۳۳]همچنین، درگیری‌های داخلی و بحران‌های اقتصادی باعث مهاجرت داخلی و تمرکز جمعیت در برخی مناطق شده‌اند.[۳۴]

o مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت

مناطق پرجمعیت عمدتاً در اطراف خارطوم و دیگر شهرهای بزرگ قرار دارند، [۳۵]در حالی که مناطق کم‌جمعیت شامل نواحی بیابانی و دورافتاده هستند. شرایط اقتصادی و جغرافیایی این مناطق به این تفاوت‌های جمعیتی دامن زده است.[۳۶] توزیع نامتوازن جمعیت منجر به مشکلاتی نظیر فشار بر زیرساخت‌های شهری، کمبود خدمات در مناطق روستایی، و افزایش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی شده است.[۳۷]

شهرنشینی و روستانشینی

o  نسبت جمعیت شهری به روستایی

در سال 2024، حدود 40 درصد از جمعیت سودان در مناطق شهری و 60 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. [۳۸]روند شهرنشینی به‌ویژه در مناطق نزدیک به رود نیل و کلان‌شهرهایی مثل خارطوم بیشتر شده است.[۳۹]

o   رشد کلان‌شهرها   

شهرنشینی در سودان با رشد سریع شهرهایی مانند خارطوم و ام درمان همراه است.[۴۰] [۴۱]این رشد، باعث فشار بر زیرساخت‌های شهری، افزایش ترافیک و آلودگی، و کاهش فضای سبز شده است.[۴۲][۴۳] همچنین حاشیه‌نشینی و کمبود فضای سبز نیز از مشکلات عمده در مناطق شهری است.[۴۴]

o چالش‌های مناطق روستایی

مناطق روستایی با مشکلاتی نظیر کمبود خدمات بهداشتی، آموزشی، و زیرساخت‌های مناسب مواجه هستند. مهاجرت به شهرها باعث کاهش جمعیت در این مناطق و در نتیجه کاهش منابع و فرصت‌های اقتصادی شده است.[۴۵]

o سیاست‌های دولت برای توسعه

دولت سودان لاش‌هایی برای توسعه متوازن شهری و روستایی آغاز کرده است. [۴۶] برنامه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل، بهبود خدمات بهداشتی و آموزشی و ایجاد مناطق سبز از جمله اقدامات دولت هستند. توجه ویژه‌ای نیز به توسعه کشاورزی و بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی شده است.[۴۷]

نیز نگاه کنید به

جغرافیای انسانی اتیوپی، جغرافیای انسانی اردن، جغرافیای انسانی اسپانیا، جغرافیای انسانی افغانستان، جغرافیای انسانی امارات متحده عربی، جغرافیای انسانی اوکراین، جغرافیای انسانی آرژانتین، جغرافیای انسانی بنگلادش، جغرافیای انسانی تاجیکستان، جغرافیای انسانی تایلند، جغرافیای انسانی تونس، جغرافیای انسانی چین، جغرافیای انسانی روسیه ،جغرافیای انسانی زیمبابوه، جغرافیای انسانی ژاپن، جغرافیای انسانی ساحل عاج، جغرافیای انسانی سریلانکا، جغرافیای انسانی سنگال، جغرافیای انسانی سوریه، جغرافیای انسانی سیرالئون، جغرافیای انسانی فرانسه، جغرافیای انسانی قزاقستان، جغرافیای انسانی قطر، جغرافیای انسانی کانادا، جغرافیای انسانی کوبا، جغرافیای انسانی گرجستان، جغرافیای انسانی لبنان، جغرافیای انسانی مالی، جغرافیای انسانی مصر.

کتابشناسی

  1. ↑ Sudan Population 2024 (Live). (n.d.)[۱]
  2. ↑ Al-Shahi, A. S., Sikainga, A. A., Sabr, M. E. D., Collins, R. O., Economist Intelligence Unit, & Spaulding, J. L. (2024, September 26). Sudan | History, Map, area, population, religion, & Facts. Encyclopedia Britannica
  3. ↑ sapa. (2023, December 7). Sudan Civil War: A Deep Dive into History and Implications. SAPA-USA. [۲]
  4. ↑ Sudan | LandLinks. (2021, June 18). LandLinks.
  5. ↑ Crisis in Sudan: What is happening and how to help | International Rescue Committee (IRC). (2024, June 24). Www.rescue.org.[۳]
  6. ↑ Berghof Foundation for Peace Support. (2019). Sudan: Conflict Analysis and Options for Systemic Conflict Transformation
  7. ↑ TRADING ECONOMICS. (n.d.-f). Sudan - population, total - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical. http
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Sudan Population 1950-2024. (n.d.). Www.macrotrends.net.[۴]
  9. ↑ World Bank Open Data. (n.d.-b). World Bank Open Data. [۵]
  10. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.). PopulationPyramid.net.[۶]
  11. ↑ Sudan Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer. (n.d.)[۷]
  12. ↑ (2024). Unesco.org.[۸]
  13. ↑ countrymeters.info. (n.d.-b). Sudan population (2024) live — Countrymeters
  14. ↑ World Health Organization. (2024). World health statistics 2024: monitoring health for the SDGs, Sustainable Development Goals.[۹]
  15. ↑ Sudan - the World Factbook. (n.d.)[۱۰]
  16. ↑ Minority Rights Group. (2024, April 24). Sudan - Minority rights group.[۱۱]
  17. ↑ Republic of the Sudan. (n.d.). African Commission on Human and Peoples’ Rights.[۱۲]
  18. ↑ Chepkemoi, J. (2021, August 1). What languages are spoken in Sudan? WorldAtlas.
  19. ↑ Sudan internal displacement set to Top 10 million as famine looms – IOM. (2024, June 6). International Organization for Migration
  20. ↑ Sudan – A 360° view on the migration and mobility dimensions of the current crisis. (n.d.). Migration Data Portal.[۱۳]
  21. ↑ Sudan Literacy Rate 1960-2024. (n.d.). MacroTrends
  22. ↑ Ebaidalla, E., & Rakhy, T. (2024). ERF Working PaPers series Education in Sudan: Disparities in Enrollment, Attainment and Quality.[۱۴]
  23. ↑ Sudan Life Expectancy 1950-2024. (n.d.). Www.macrotrends.net.[۱۵]
  24. ↑ World Bank Open Data. (n.d.-c). World Bank Open Data
  25. ↑ Isabel, & Barnard Inc. (2024, May 19). Barnard | Law Firm. Barnard | Law Firm
  26. ↑ World Population Dashboard -Array. (n.d.). United Nations Population Fund. [۱۶]
  27. ↑ UNFPA. (n.d.). Population dynamics of Sudan
  28. ↑ WHO. (2024). Sudan Conflict – Refugee crisis in neighbouring countries – Central African Republic, Chad, Ethiopia, South Sudan
  29. ↑ Solutions to poverty to get us to 2030. (n.d.). Concern Worldwide
  30. ↑ [۱۷]
  31. ↑ Sudan | LandLinks. (2024b, June 18). LandLinks.
  32. ↑ Kemp, S. (2024b, February 23). Digital 2024: Sudan — DataReportal – Global Digital Insights. DataReportal – Global Digital Insights.[۱۸]
  33. ↑ Clarke, J. I., Middleton, J. F., Gardiner, R. K., Kröner, A., Nicol, D. S., Steel, R. W., McMaster, D. N., Smedley, A., Dickson, K. B., & Mabogunje, A. L. (2024, September 26). Africa | History, People, Countries, Regions, Map, & Facts. Encyclopedia Britannica. [۱۹]
  34. ↑ Osei-Kusi, F., Wu, C. S., & Tetteh, S. (2024). Unlocking economic growth and sustainable development in sub-Saharan Africa. Heliyon, 10(12),[۲۰]
  35. ↑ Sudan Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer. (n.d.-b)[۲۱]
  36. ↑ Sahara summary | Britannica. (n.d.). Www.britannica.com.[۲۲]
  37. ↑ Sakketa, T. (n.d.). Urbanisation and Social Cohesion Theory and Empirical Evidence from Africa.[۲۳]
  38. ↑ Sudan population (2024) - Worldometer. (n.d.-b)[۲۴]
  39. ↑ The history of cities. (n.d.)[۲۵]
  40. ↑ [۲۶]
  41. ↑ Fadelelseed, S., Xu, D., Li, L., Tran, D., Chen, X., Alwah, A., Bai, H., & Farah, Z. (2024). Regenerating and developing a National Botanical Garden (NBG) in Khartoum, Sudan: Effect on urban landscape and environmental sustainability. Sustainability, 16(17), 7863.[۲۷]
  42. ↑ [۲۸]
  43. ↑ Zerboni, A., Brandolini, F., Mariani, G. S., Perego, A., Salvatori, S., Usai, D., Pelfini, M., & Williams, M. A. J. (2020). The Khartoum-Omdurman conurbation: a growing megacity at the confluence of the Blue and White Nile Rivers. Journal of Maps, 17(4), 1–14.[۲۹]
  44. ↑ Zeleke, T., Giorgi, F., Diro, G., Zaitchik, B., Giuliani, G., Ayal, D., Kassahun, T., Sintayehu, W., & Demissie, T. (2023). Effect of urbanization on East African climate as simulated by coupled urban-climate model. Climate Services, 31, 100398.[۳۰]
  45. ↑ Country policy and information note: humanitarian situation, Sudan, February 2024 (accessible). (2024, August 23). GOV.UK. [۳۱]
  46. ↑ Republic of Sudan & Ministry of Agriculture and Forests. (2018). Sudan E-Agriculture Strategy and Action Plan (2018-2024)
  47. ↑ Sudan - Public infrastructure. (2022, July 30). International Trade Administration | Trade.gov

نویسنده : نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_سودان&oldid=64241»