پرش به محتوا

جغرافیای انسانی سودان: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه ملل
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
Hamidian (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۸۹ ویرایش‌ها
 
خط ۸: خط ۸:


==== آمار جمعیت ====
==== آمار جمعیت ====
در سال 2024، جمعیت [[سودان]] حدود 50 میلیون نفر است<ref>TRADING ECONOMICS. (n.d.-f). ''Sudan - population, total - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical''., Available for https://tradingeconomics.com/sudan/population-total-wb-data.html</ref>. که در مقایسه با سال 2014 (با جمعیتی حدود 37 میلیون نفر) افزایشی چشمگیر داشته است<ref name=":0">''Sudan Population 1950-2024''. (n.d.). Www.macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/population</ref>. نرخ رشد جمعیت در این دوره حدود 2.4 درصد در سال بوده است<ref>''World Bank Open Data''. (n.d.-b). World Bank Open Data, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW?locations=SD</ref>.
در سال 2024، جمعیت [[سودان]] حدود 50 میلیون نفر است<ref>TRADING ECONOMICS. (n.d.-f). ''Sudan - population, total - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical''., Available for https://tradingeconomics.com/sudan/population-total-wb-data.html</ref>. که در مقایسه با سال 2014 (با جمعیتی حدود 37 میلیون نفر) افزایشی چشمگیر داشته است<ref name=":0">''Sudan Population 1950-2024''. (n.d.). Www.macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/population</ref>. نرخ [[رشد جمعیت سودان|رشد جمعیت]] در این دوره حدود 2.4 درصد در سال بوده است<ref>''World Bank Open Data''. (n.d.-b). World Bank Open Data, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW?locations=SD</ref>.


==== هرم سنی ====
==== هرم سنی ====
خط ۳۱: خط ۳۱:


==== وضعیت تحصیلات و سواد ====
==== وضعیت تحصیلات و سواد ====
نرخ سواد در [[سودان]] در سال 2024 حدود 70 درصد است<ref>''Sudan Literacy Rate 1960-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/literacy-rate</ref>. اختلافات عمده‌ای بین مناطق شهری و روستایی از نظر سطح تحصیلات وجود دارد، و دولت در تلاش است تا با بهبود زیرساخت‌های آموزشی، این نابرابری را کاهش دهد<ref>Ebaidalla, E., & Rakhy, T. (2024). ''ERF Working PaPers series Education in Sudan: Disparities in Enrollment, Attainment and Quality, Available for'' https://erf.org.eg/app/uploads/2024/05/1717146018_903_680645_1707.pdf</ref>.
نرخ سواد در [[سودان]] در سال 2024 حدود 70 درصد است<ref>''Sudan Literacy Rate 1960-2024''. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/literacy-rate</ref>. اختلافات عمده‌ای بین [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان|مناطق شهری و روستایی]] از نظر سطح تحصیلات وجود دارد، و دولت در تلاش است تا با بهبود زیرساخت‌های آموزشی، این نابرابری را کاهش دهد<ref>Ebaidalla, E., & Rakhy, T. (2024). ''ERF Working PaPers series Education in Sudan: Disparities in Enrollment, Attainment and Quality, Available for'' https://erf.org.eg/app/uploads/2024/05/1717146018_903_680645_1707.pdf</ref>.


==== وضعیت بهداشت و امید به زندگی  ====
==== وضعیت بهداشت و امید به زندگی  ====
خط ۴۲: خط ۴۲:


==== نرخ رشد و عوامل مؤثر ====
==== نرخ رشد و عوامل مؤثر ====
نرخ رشد جمعیت [[سودان]] در سال 2024 حدود 2.4 درصد است،<ref>''World Population Dashboard -Array''. (n.d.). United Nations Population Fund, Available for https://www.unfpa.org/data/world-population/SD</ref>  در حالی که این رقم در سال 2014 حدود 2.9 درصد بود<ref name=":0" />. کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش [[مهاجرت و پناهندگی در سودان|مهاجرت‌های]] داخلی است<ref>UNFPA. (n.d.). ''Population dynamics of Sudan, Available for'' https://sudan.unfpa.org/sites/default/files/resource-pdf/population_fact_sheet_final1.pdf</ref>.
نرخ [[رشد جمعیت سودان]] در سال 2024 حدود 2.4 درصد است،<ref>''World Population Dashboard -Array''. (n.d.). United Nations Population Fund, Available for https://www.unfpa.org/data/world-population/SD</ref>  در حالی که این رقم در سال 2014 حدود 2.9 درصد بود<ref name=":0" />. کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش [[مهاجرت و پناهندگی در سودان|مهاجرت‌های]] داخلی است<ref>UNFPA. (n.d.). ''Population dynamics of Sudan, Available for'' https://sudan.unfpa.org/sites/default/files/resource-pdf/population_fact_sheet_final1.pdf</ref>.


==== عوامل مؤثر بر رشد جمعیت  ====
==== عوامل مؤثر بر رشد جمعیت  ====
خط ۴۸: خط ۴۸:


==== سیاست‌های جمعیتی ====
==== سیاست‌های جمعیتی ====
دولت [[سودان]] برنامه‌هایی برای کنترل رشد جمعیت و بهبود شرایط اقتصادی اجرا کرده است. این سیاست‌ها به کاهش نرخ فقر و بهبود کیفیت زندگی کمک کرده‌اند<ref>''Solutions to poverty to get us to 2030''. (n.d.). Concern Worldwide, Available for https://www.concern.net/news/solutions-to-poverty</ref>.
[[قوه مجریه سودان|دولت سودان]] برنامه‌هایی برای کنترل [[رشد جمعیت سودان|رشد جمعیت]] و بهبود شرایط اقتصادی اجرا کرده است. این سیاست‌ها به کاهش نرخ فقر و بهبود کیفیت زندگی کمک کرده‌اند<ref>''Solutions to poverty to get us to 2030''. (n.d.). Concern Worldwide, Available for https://www.concern.net/news/solutions-to-poverty</ref>.


==== پیش‌بینی‌های آینده ====
==== پیش‌بینی‌های آینده ====
پیش‌بینی می‌شود که نرخ رشد جمعیت تا سال 2030 به حدود 2.1 درصد کاهش یابد<ref>برگرفته از https://www.unicef.org/mena/media/4241/file</ref>. این کاهش نرخ رشد، همراه با افزایش جمعیت سالمند و فشار بر منابع طبیعی و خدمات اجتماعی، چالش‌هایی جدید را ایجاد خواهد کرد.
پیش‌بینی می‌شود که نرخ [[رشد جمعیت سودان|رشد جمعیت]] تا سال 2030 به حدود 2.1 درصد کاهش یابد<ref>برگرفته از https://www.unicef.org/mena/media/4241/file</ref>. این کاهش نرخ رشد، همراه با افزایش جمعیت سالمند و فشار بر منابع طبیعی و خدمات اجتماعی، چالش‌هایی جدید را ایجاد خواهد کرد.


=== [[پراکندگی جمعیت در سودان|پراکندگی جمعیت]] ===
=== [[پراکندگی جمعیت در سودان|پراکندگی جمعیت]] ===


==== الگوهای توزیع جمعیت ====
==== الگوهای توزیع جمعیت ====
جمعیت [[سودان]] به‌طور عمده در مناطق شهری و در نزدیکی رود نیل متمرکز است<ref>''Sudan | LandLinks''. (2024b, June 18). LandLinks., Available for https://www.land-links.org/country-profile/sudan/ </ref>. در سال 2024، حدود 40 درصد از جمعیت در مناطق شهری و 60 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند<ref>Kemp, S. (2024b, February 23). ''Digital 2024: Sudan — DataReportal – Global Digital Insights''. DataReportal – Global Digital Insights, Available for [https://datareportal.com/reports/digital-2024-sudan#:~:text=Population%20of%20Sudan%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2036.6%20percent%20of%20Sudan's%20population,female%E2%80%9D%20and%20%E2%80%9Cmale%E2%80%9D. https://datareportal.com/reports/digital-2024-sudan#:~:text=Population%20of%20Sudan%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2036.6%20percent%20of%20Sudan's%20population,female%E2%80%9D%20and%20%E2%80%9Cmale%E2%80%9D.]</ref>. این توزیع نابرابر منجر به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است.
[[جمعیت سودان]] به‌طور عمده در مناطق شهری و در نزدیکی رود نیل متمرکز است<ref>''Sudan | LandLinks''. (2024b, June 18). LandLinks., Available for https://www.land-links.org/country-profile/sudan/ </ref>. در سال 2024، حدود 40 درصد از جمعیت در مناطق شهری و 60 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند<ref>Kemp, S. (2024b, February 23). ''Digital 2024: Sudan — DataReportal – Global Digital Insights''. DataReportal – Global Digital Insights, Available for [https://datareportal.com/reports/digital-2024-sudan#:~:text=Population%20of%20Sudan%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2036.6%20percent%20of%20Sudan's%20population,female%E2%80%9D%20and%20%E2%80%9Cmale%E2%80%9D. https://datareportal.com/reports/digital-2024-sudan#:~:text=Population%20of%20Sudan%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2036.6%20percent%20of%20Sudan's%20population,female%E2%80%9D%20and%20%E2%80%9Cmale%E2%80%9D.]</ref>. این توزیع نابرابر منجر به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است.


==== '''عوامل  مؤثر بر پراکندگی جمعیت'''  ====
==== '''عوامل  مؤثر بر [[پراکندگی جمعیت در سودان|پراکندگی جمعیت]]'''  ====
عوامل جغرافیایی شامل وجود رود نیل و صحرای بزرگ آفریقا تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند<ref>Clarke, J. I., Middleton, J. F., Gardiner, R. K., Kröner, A., Nicol, D. S., Steel, R. W., McMaster, D. N., Smedley, A., Dickson, K. B., & Mabogunje, A. L. (2024, September 26). ''Africa | History, People, Countries, Regions, Map, & Facts''. Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Africa/Western-Africa</ref>. همچنین، درگیری‌های داخلی و بحران‌های اقتصادی باعث [[مهاجرت و پناهندگی در سودان|مهاجرت]] داخلی و تمرکز جمعیت در برخی مناطق شده‌اند<ref>Osei-Kusi, F., Wu, C. S., & Tetteh, S. (2024). Unlocking economic growth and sustainable development in sub-Saharan Africa. ''Heliyon'', ''10''(12),https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e33252</ref>.
عوامل جغرافیایی شامل وجود رود نیل و صحرای بزرگ آفریقا تأثیر زیادی بر [[پراکندگی جمعیت در سودان|پراکندگی جمعیت]] دارند<ref>Clarke, J. I., Middleton, J. F., Gardiner, R. K., Kröner, A., Nicol, D. S., Steel, R. W., McMaster, D. N., Smedley, A., Dickson, K. B., & Mabogunje, A. L. (2024, September 26). ''Africa | History, People, Countries, Regions, Map, & Facts''. Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Africa/Western-Africa</ref>. همچنین، درگیری‌های داخلی و بحران‌های اقتصادی باعث [[مهاجرت و پناهندگی در سودان|مهاجرت]] داخلی و تمرکز جمعیت در برخی مناطق شده‌اند<ref>Osei-Kusi, F., Wu, C. S., & Tetteh, S. (2024). Unlocking economic growth and sustainable development in sub-Saharan Africa. ''Heliyon'', ''10''(12),https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e33252</ref>.


==== مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت ====
==== مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت ====
خط ۷۰: خط ۷۰:


==== رشد کلان‌شهرها     ====
==== رشد کلان‌شهرها     ====
شهرنشینی در [[سودان]] با رشد سریع شهرهایی مانند خارطوم و امدرمان همراه است<ref>برگرفته از https://land.igad.int/index.php/documents-1/countries/sudan/urbanization-6/1158-city-limits-urbanization-and-vulnerability-in-sudan-khartoum-case-study/file</ref> <ref>Fadelelseed, S., Xu, D., Li, L., Tran, D., Chen, X., Alwah, A., Bai, H., & Farah, Z. (2024). Regenerating and developing a National Botanical Garden (NBG) in Khartoum, Sudan: Effect on urban landscape and environmental sustainability. ''Sustainability'', ''16''(17), 7863, https://doi.org/10.3390/su16177863</ref>. این رشد، باعث فشار بر زیرساخت‌های شهری، افزایش ترافیک و آلودگی، و کاهش فضای سبز شده است<ref>برگرفته از [https://www.researchgate.net/profile/Mohamed-Hassan-535/publication/377748037_JOURNAL_OF_OPTOELECTRONICS_LASER_Towards_Sustainable_and_Resilient_High-Density_Cities_through_Planning_for_the_Construction_of_the_Low-Rise_Building_A_Case_Study_from_Sudan/links/65b53ed879007454973ea701/JOURNAL-OF-OPTOELECTRONICS-LASER-Towards-Sustainable-and-Resilient-High-Density-Cities-through-Planning-for-the-Construction-of-the-Low-Rise-Building-A-Case-Study-from-Sudan.pdf https://www.researchgate.net/profile/Mohamed-Hassan-535/publication/377748037_]</ref><ref>Zerboni, A., Brandolini, F., Mariani, G. S., Perego, A., Salvatori, S., Usai, D., Pelfini, M., & Williams, M. A. J. (2020). The Khartoum-Omdurman conurbation: a growing megacity at the confluence of the Blue and White Nile Rivers. ''Journal of Maps'', ''17''(4), 1–14, https://doi.org/10.1080/17445647.2020.1758810</ref>. همچنین حاشیه‌نشینی و کمبود فضای سبز نیز از مشکلات عمده در مناطق شهری است<ref>Zeleke, T., Giorgi, F., Diro, G., Zaitchik, B., Giuliani, G., Ayal, D., Kassahun, T., Sintayehu, W., & Demissie, T. (2023). Effect of urbanization on East African climate as simulated by coupled urban-climate model. ''Climate Services'', ''31'', 100398, https://doi.org/10.1016/j.cliser.2023.100398</ref>.
[[شهرنشینی و روستانشینی در سودان|شهرنشینی در سودان]] با رشد سریع شهرهایی مانند [[خارطوم]] و امدرمان همراه است<ref>برگرفته از https://land.igad.int/index.php/documents-1/countries/sudan/urbanization-6/1158-city-limits-urbanization-and-vulnerability-in-sudan-khartoum-case-study/file</ref> <ref>Fadelelseed, S., Xu, D., Li, L., Tran, D., Chen, X., Alwah, A., Bai, H., & Farah, Z. (2024). Regenerating and developing a National Botanical Garden (NBG) in Khartoum, Sudan: Effect on urban landscape and environmental sustainability. ''Sustainability'', ''16''(17), 7863, https://doi.org/10.3390/su16177863</ref>. این رشد، باعث فشار بر زیرساخت‌های شهری، افزایش ترافیک و آلودگی، و کاهش فضای سبز شده است<ref>برگرفته از [https://www.researchgate.net/profile/Mohamed-Hassan-535/publication/377748037_JOURNAL_OF_OPTOELECTRONICS_LASER_Towards_Sustainable_and_Resilient_High-Density_Cities_through_Planning_for_the_Construction_of_the_Low-Rise_Building_A_Case_Study_from_Sudan/links/65b53ed879007454973ea701/JOURNAL-OF-OPTOELECTRONICS-LASER-Towards-Sustainable-and-Resilient-High-Density-Cities-through-Planning-for-the-Construction-of-the-Low-Rise-Building-A-Case-Study-from-Sudan.pdf https://www.researchgate.net/profile/Mohamed-Hassan-535/publication/377748037_]</ref><ref>Zerboni, A., Brandolini, F., Mariani, G. S., Perego, A., Salvatori, S., Usai, D., Pelfini, M., & Williams, M. A. J. (2020). The Khartoum-Omdurman conurbation: a growing megacity at the confluence of the Blue and White Nile Rivers. ''Journal of Maps'', ''17''(4), 1–14, https://doi.org/10.1080/17445647.2020.1758810</ref>. همچنین حاشیه‌نشینی و کمبود فضای سبز نیز از مشکلات عمده در مناطق شهری است<ref>Zeleke, T., Giorgi, F., Diro, G., Zaitchik, B., Giuliani, G., Ayal, D., Kassahun, T., Sintayehu, W., & Demissie, T. (2023). Effect of urbanization on East African climate as simulated by coupled urban-climate model. ''Climate Services'', ''31'', 100398, https://doi.org/10.1016/j.cliser.2023.100398</ref>.


==== چالش‌های مناطق روستایی ====
==== چالش‌های مناطق روستایی ====
خط ۷۶: خط ۷۶:


==== سیاست‌های دولت برای توسعه ====
==== سیاست‌های دولت برای توسعه ====
دولت [[سودان]] تلاش‌هایی برای توسعه متوازن [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان|شهری و روستایی]] آغاز کرده است<ref>Republic of Sudan & Ministry of Agriculture and Forests. (2018). ''Sudan E-Agriculture Strategy and Action Plan (2018-2024), Available for'' https://faolex.fao.org/docs/pdf/sud201587E.pdf</ref>. برنامه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل، بهبود خدمات بهداشتی و آموزشی و ایجاد مناطق سبز از جمله اقدامات دولت هستند. توجه ویژه‌ای نیز به توسعه کشاورزی و بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی شده است<ref>''Sudan - Public infrastructure''. (2022, July 30). International Trade Administration | Trade.gov, Available for https://www.trade.gov/country-commercial-guides/sudan-public-infrastructure</ref>.
دولت [[سودان]] تلاش‌هایی برای توسعه متوازن [[شهرنشینی و روستانشینی در سودان|شهری و روستایی]] آغاز کرده است<ref>Republic of Sudan & Ministry of Agriculture and Forests. (2018). ''Sudan E-Agriculture Strategy and Action Plan (2018-2024), Available for'' https://faolex.fao.org/docs/pdf/sud201587E.pdf</ref>. برنامه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل، بهبود خدمات بهداشتی و آموزشی و ایجاد مناطق سبز از جمله اقدامات دولت هستند. توجه ویژه‌ای نیز به توسعه [[کشاورزی در سودان|کشاورزی]] و بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی شده است<ref>''Sudan - Public infrastructure''. (2022, July 30). International Trade Administration | Trade.gov, Available for https://www.trade.gov/country-commercial-guides/sudan-public-infrastructure</ref>.
== نیز نگاه کنید به ==
== نیز نگاه کنید به ==
[[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای انسانی پاکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی یمن]]؛ [[جغرافیای انسانی عراق]]؛ [[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]
[[جغرافیایی جمعیتی در چین]]؛ [[جغرافیای انسانی اردن]]؛ [[جغرافیای انسانی ژاپن]]؛ [[جغرافیای انسانی لبنان]]؛ [[جغرافیای انسانی تونس]]؛ [[جغرافیای انسانی مصر]]؛ [[جغرافیای انسانی ساحل عاج]]؛ [[جغرافیای انسانی مالی]]؛ [[جغرافیای انسانی افغانستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تایلند]]؛ [[جغرافیای انسانی آرژانتین]]؛ [[جغرافیای انسانی فرانسه]]؛ [[جغرافیای انسانی اسپانیا]]؛ [[جغرافیای انسانی اوکراین]]؛ [[جغرافیای انسانی سوریه]]؛ [[جغرافیای انسانی قطر]]؛ [[جغرافیای انسانی امارات متحده عربی]]؛ [[جغرافیای انسانی اتیوپی]]؛ [[جغرافیای انسانی سیرالئون]]؛ [[جغرافیایی انسانی سنگال]]؛ [[جغرافیای انسانی زیمبابوه]]؛ [[جغرافیای انسانی گرجستان]]؛ [[جغرافیای انسانی تاجیکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی قزاقستان]]؛ [[جغرافیای انسانی بنگلادش]]؛ [[جغرافیای انسانی پاکستان]]؛ [[جغرافیای انسانی یمن]]؛ [[جغرافیای انسانی عراق]]؛ [[جغرافیای انسانی روسیه]]؛ [[جغرافیای انسانی کوبا]]؛ [[جغرافیای انسانی کانادا]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۴۹

سودان، کشوری در شمال شرقی آفریقا با مساحت تقریبی 1.88 میلیون کیلومتر مربع و جمعیتی حدود 50 میلیون نفر در سال 2024 است[۱]. این کشور با تنوع جغرافیایی و فرهنگی بالا، شامل صحرای بزرگ آفریقا و نواحی سبز در جنوب است[۲]. پس از استقلال از بریتانیا در 1956، سودان به دلیل درگیری‌های داخلی و مشکلات اقتصادی با چالش‌های بزرگی مواجه شده است[۳].

مطالعه جغرافیای انسانی سودان برای درک تغییرات جمعیتی، مسائل توسعه‌ای و برنامه‌ریزی برای بهبود شرایط زندگی مردم اهمیت زیادی دارد[۴]. با توجه به تاریخ طولانی درگیری‌های داخلی و مشکلات اقتصادی، تحلیل ساختار جمعیتی و ویژگی‌های جمعیتی به تدوین سیاست‌ها و استراتژی‌های مناسب کمک می‌کند[۵].

سودان با چالش‌هایی نظیر پراکندگی نامتوازن جمعیت، رشد سریع جمعیت، و مشکلات اقتصادی روبه‌رو است. همچنین، تنوع قومی و فرهنگی زیاد در کنار درگیری‌های داخلی و بحران‌های انسانی، به پیچیدگی‌های مدیریت جمعیت و توسعه پایدار می‌افزاید[۶].

ساختار هرم جمعیتی

آمار جمعیت

در سال 2024، جمعیت سودان حدود 50 میلیون نفر است[۷]. که در مقایسه با سال 2014 (با جمعیتی حدود 37 میلیون نفر) افزایشی چشمگیر داشته است[۸]. نرخ رشد جمعیت در این دوره حدود 2.4 درصد در سال بوده است[۹].

هرم سنی

هرم سنی سودان در سال 2024 نشان‌دهنده جوان بودن جمعیت است[۱۰]. حدود 44 درصد از جمعیت در گروه سنی زیر 15 سال قرار دارند و تنها 3 درصد از جمعیت بالای 65 سال است[۱۱]. این توزیع سنی فشار زیادی بر سیستم‌های آموزشی و بهداشتی وارد می‌کند و نیاز به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها را ضروری می‌سازد.

توزیع جمعیت

در سودان، نسبت جنسیتی به نفع مردان است، به طوری که مردان حدود 51 درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند[۱۲]. نسبت بالای جوانان در جمعیت، نیاز به برنامه‌ریزی جامع برای آموزش و اشتغال را به همراه دارد[۱۳].

پیش‌بینی تغییرات جمعیتی

هرم سنی سودان نسبت به ده سال پیش تغییرات عمده‌ای داشته است. انتظار می‌رود که در آینده نزدیک، با کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش امید به زندگی، درصد جمعیت سالمند افزایش یابد. این تغییرات می‌تواند فشار جدیدی بر سیستم‌های بهداشتی و رفاهی وارد کند[۱۴].

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

ساختار جوان جمعیت می‌تواند به توسعه اقتصادی کشور کمک کند، اما در عین حال نیاز به اشتغال، آموزش و خدمات بهداشتی برای این جمعیت جوان به چالش بزرگی تبدیل شده است. فشار بر زیرساخت‌های موجود افزایش یافته و دولت باید به توسعه این زیرساخت‌ها توجه بیشتری کند[۱۵].

ویژگی های جمعیتی

تنوع قومی و زبانی

سودان کشوری با تنوع قومی زیاد است که از گروه‌هایی چون عرب‌ها، نوبی‌ها و قبایل آفریقایی تشکیل شده است[۱۶]. زبان رسمی عربی است[۱۷]، اما زبان‌های بومی مانند نوبی و فورا نیز در مناطق مختلف کشور صحبت می‌شوند[۱۸].

الگوهای مهاجرت

مهاجرت داخلی به سمت مناطق شهری مانند خارطوم و سایر شهرهای بزرگ به دلیل جستجوی فرصت‌های شغلی و بهبود شرایط زندگی افزایش یافته است[۱۹]. علاوه بر این، درگیری‌های داخلی منجر به مهاجرت‌های اجباری بین‌المللی نیز شده است[۲۰].

وضعیت تحصیلات و سواد

نرخ سواد در سودان در سال 2024 حدود 70 درصد است[۲۱]. اختلافات عمده‌ای بین مناطق شهری و روستایی از نظر سطح تحصیلات وجود دارد، و دولت در تلاش است تا با بهبود زیرساخت‌های آموزشی، این نابرابری را کاهش دهد[۲۲].

وضعیت بهداشت و امید به زندگی 

امید به زندگی در سودان برای مردان حدود 62 سال و برای زنان حدود 65 سال است[۲۳]. گرچه امید به زندگی نسبت به دهه گذشته افزایش یافته[۲۴]، همچنان کمبود خدمات بهداشتی و تغذیه نامناسب از مشکلات اساسی این کشور هستند.

الگوهای ازدواج و طلاق 

ازدواج‌های زودهنگام در سودان رایج است و نرخ ازدواج بالاست، اما هم‌زمان نرخ طلاق نیز در حال افزایش است[۲۵]. مشکلات اقتصادی و اجتماعی از دلایل عمده افزایش طلاق به شمار می‌روند.

رشد جمعیت

نرخ رشد و عوامل مؤثر

نرخ رشد جمعیت سودان در سال 2024 حدود 2.4 درصد است،[۲۶] در حالی که این رقم در سال 2014 حدود 2.9 درصد بود[۸]. کاهش نرخ رشد به دلیل کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش مهاجرت‌های داخلی است[۲۷].

عوامل مؤثر بر رشد جمعیت 

عوامل اصلی شامل نرخ زاد و ولد بالا، مرگ و میر نسبتا پایین، و مهاجرت‌های داخلی و خارجی هستند. سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی نیز تأثیر زیادی بر روند رشد جمعیت دارند[۲۸].

سیاست‌های جمعیتی

دولت سودان برنامه‌هایی برای کنترل رشد جمعیت و بهبود شرایط اقتصادی اجرا کرده است. این سیاست‌ها به کاهش نرخ فقر و بهبود کیفیت زندگی کمک کرده‌اند[۲۹].

پیش‌بینی‌های آینده

پیش‌بینی می‌شود که نرخ رشد جمعیت تا سال 2030 به حدود 2.1 درصد کاهش یابد[۳۰]. این کاهش نرخ رشد، همراه با افزایش جمعیت سالمند و فشار بر منابع طبیعی و خدمات اجتماعی، چالش‌هایی جدید را ایجاد خواهد کرد.

پراکندگی جمعیت

الگوهای توزیع جمعیت

جمعیت سودان به‌طور عمده در مناطق شهری و در نزدیکی رود نیل متمرکز است[۳۱]. در سال 2024، حدود 40 درصد از جمعیت در مناطق شهری و 60 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند[۳۲]. این توزیع نابرابر منجر به مشکلاتی مانند فشار بر زیرساخت‌های شهری و کمبود خدمات در مناطق روستایی شده است.

عوامل مؤثر بر پراکندگی جمعیت 

عوامل جغرافیایی شامل وجود رود نیل و صحرای بزرگ آفریقا تأثیر زیادی بر پراکندگی جمعیت دارند[۳۳]. همچنین، درگیری‌های داخلی و بحران‌های اقتصادی باعث مهاجرت داخلی و تمرکز جمعیت در برخی مناطق شده‌اند[۳۴].

مناطق پرجمعیت و کم‌جمعیت

مناطق پرجمعیت عمدتاً در اطراف خارطوم و دیگر شهرهای بزرگ قرار دارند[۳۵]، در حالی که مناطق کم‌جمعیت شامل نواحی بیابانی و دورافتاده هستند. شرایط اقتصادی و جغرافیایی این مناطق به این تفاوت‌های جمعیتی دامن زده است[۳۶]. توزیع نامتوازن جمعیت منجر به مشکلاتی نظیر فشار بر زیرساخت‌های شهری، کمبود خدمات در مناطق روستایی، و افزایش نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی شده است[۳۷].

شهرنشینی و روستانشینی

نسبت جمعیت شهری به روستایی

در سال 2024، حدود 40 درصد از جمعیت سودان در مناطق شهری و 60 درصد در مناطق روستایی زندگی می‌کنند[۳۸]. روند شهرنشینی به‌ویژه در مناطق نزدیک به رود نیل و کلان‌شهرهایی مثل خارطوم بیشتر شده است[۳۹].

رشد کلان‌شهرها   

شهرنشینی در سودان با رشد سریع شهرهایی مانند خارطوم و امدرمان همراه است[۴۰] [۴۱]. این رشد، باعث فشار بر زیرساخت‌های شهری، افزایش ترافیک و آلودگی، و کاهش فضای سبز شده است[۴۲][۴۳]. همچنین حاشیه‌نشینی و کمبود فضای سبز نیز از مشکلات عمده در مناطق شهری است[۴۴].

چالش‌های مناطق روستایی

مناطق روستایی با مشکلاتی نظیر کمبود خدمات بهداشتی، آموزشی، و زیرساخت‌های مناسب مواجه هستند. مهاجرت به شهرها باعث کاهش جمعیت در این مناطق و در نتیجه کاهش منابع و فرصت‌های اقتصادی شده است[۴۵].

سیاست‌های دولت برای توسعه

دولت سودان تلاش‌هایی برای توسعه متوازن شهری و روستایی آغاز کرده است[۴۶]. برنامه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل، بهبود خدمات بهداشتی و آموزشی و ایجاد مناطق سبز از جمله اقدامات دولت هستند. توجه ویژه‌ای نیز به توسعه کشاورزی و بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی شده است[۴۷].

نیز نگاه کنید به

جغرافیایی جمعیتی در چین؛ جغرافیای انسانی اردن؛ جغرافیای انسانی ژاپن؛ جغرافیای انسانی لبنان؛ جغرافیای انسانی تونس؛ جغرافیای انسانی مصر؛ جغرافیای انسانی ساحل عاج؛ جغرافیای انسانی مالی؛ جغرافیای انسانی افغانستان؛ جغرافیای انسانی تایلند؛ جغرافیای انسانی آرژانتین؛ جغرافیای انسانی فرانسه؛ جغرافیای انسانی اسپانیا؛ جغرافیای انسانی اوکراین؛ جغرافیای انسانی سوریه؛ جغرافیای انسانی قطر؛ جغرافیای انسانی امارات متحده عربی؛ جغرافیای انسانی اتیوپی؛ جغرافیای انسانی سیرالئون؛ جغرافیایی انسانی سنگال؛ جغرافیای انسانی زیمبابوه؛ جغرافیای انسانی گرجستان؛ جغرافیای انسانی تاجیکستان؛ جغرافیای انسانی قزاقستان؛ جغرافیای انسانی بنگلادش؛ جغرافیای انسانی پاکستان؛ جغرافیای انسانی یمن؛ جغرافیای انسانی عراق؛ جغرافیای انسانی روسیه؛ جغرافیای انسانی کوبا؛ جغرافیای انسانی کانادا

کتابشناسی

  1. ↑ Sudan Population 2024 (Live). (n.d.), Available for https://worldpopulationreview.com/countries/sudan
  2. ↑ Al-Shahi, A. S., Sikainga, A. A., Sabr, M. E. D., Collins, R. O., Economist Intelligence Unit, & Spaulding, J. L. (2024, September 26). Sudan | History, Map, area, population, religion, & Facts. Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Sudan
  3. ↑ sapa. (2023, December 7). Sudan Civil War: A Deep Dive into History and Implications. SAPA-USA. , Available for https://sapa-usa.org/sudan-civil-war/
  4. ↑ Sudan | LandLinks. (2021, June 18). LandLinks, Available for https://www.land-links.org/country-profile/sudan/
  5. ↑ Crisis in Sudan: What is happening and how to help | International Rescue Committee (IRC). (2024, June 24). Www.rescue.org., Available for https://www.rescue.org/article/crisis-sudan-what-happening-and-how-help
  6. ↑ Berghof Foundation for Peace Support. (2019). Sudan: Conflict Analysis and Options for Systemic Conflict Transformation, Available for https://berghof-foundation.org/files/publications/SUD_Sudan_Options_for_Systemic_Conflict_Transformation.pdf
  7. ↑ TRADING ECONOMICS. (n.d.-f). Sudan - population, total - 2024 data 2025 forecast 1960-2023 historical., Available for https://tradingeconomics.com/sudan/population-total-wb-data.html
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Sudan Population 1950-2024. (n.d.). Www.macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/population
  9. ↑ World Bank Open Data. (n.d.-b). World Bank Open Data, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW?locations=SD
  10. ↑ Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (n.d.). PopulationPyramid.net., Available for https://www.populationpyramid.net/sudan/2024/
  11. ↑ Sudan Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer. (n.d.), Available for https://www.worldometers.info/demographics/sudan-demographics/
  12. ↑ بر گرفته از یونسکو(2024)، قابل بازیابی از https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000389406
  13. ↑ countrymeters.info. (n.d.-b). Sudan population (2024) live — Countrymeters Available for https://countrymeters.info/en/Sudan
  14. ↑ World Health Organization. (2024). World health statistics 2024: monitoring health for the SDGs, Sustainable Development Goals, Available for https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/376869/9789240094703-eng.pdf?sequence=1
  15. ↑ Sudan - the World Factbook. (n.d.), Available for https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/sudan/
  16. ↑ Minority Rights Group. (2024, April 24). Sudan - Minority rights group, Available for https://minorityrights.org/country/sudan/#:~:text=More%20than%20500%20ethnic%20groups,within%20the%20borders%20of%20Sudan.
  17. ↑ Republic of the Sudan. (n.d.). African Commission on Human and Peoples’ Rights, Available for https://achpr.au.int/en/member-states/sudan
  18. ↑ Chepkemoi, J. (2021, August 1). What languages are spoken in Sudan? WorldAtlas, Available for https://www.worldatlas.com/articles/what-languages-are-spoken-in-sudan.html
  19. ↑ Sudan internal displacement set to Top 10 million as famine looms – IOM. (2024, June 6). International Organization for Migration, Available for https://www.iom.int/news/sudan-internal-displacement-set-top-10-million-famine-looms-iom
  20. ↑ Sudan – A 360° view on the migration and mobility dimensions of the current crisis. (n.d.). Migration Data Portal, Available for https://www.migrationdataportal.org/Sudan
  21. ↑ Sudan Literacy Rate 1960-2024. (n.d.). MacroTrends, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/literacy-rate
  22. ↑ Ebaidalla, E., & Rakhy, T. (2024). ERF Working PaPers series Education in Sudan: Disparities in Enrollment, Attainment and Quality, Available for https://erf.org.eg/app/uploads/2024/05/1717146018_903_680645_1707.pdf
  23. ↑ Sudan Life Expectancy 1950-2024. (n.d.). Www.macrotrends.net, Available for https://www.macrotrends.net/global-metrics/countries/SDN/sudan/life-expectancy#:~:text=The%20current%20life%20expectancy%20for
  24. ↑ World Bank Open Data. (n.d.-c). World Bank Open Data, Available for https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.LE00.IN?locations=SD
  25. ↑ Isabel, & Barnard Inc. (2024, May 19). Barnard | Law Firm. Barnard | Law Firm, Available for https://barnardinc.co.za/2024/05/19/understanding-the-divorce-amendment-act-2024-what-it-means-for-muslim-marriages/
  26. ↑ World Population Dashboard -Array. (n.d.). United Nations Population Fund, Available for https://www.unfpa.org/data/world-population/SD
  27. ↑ UNFPA. (n.d.). Population dynamics of Sudan, Available for https://sudan.unfpa.org/sites/default/files/resource-pdf/population_fact_sheet_final1.pdf
  28. ↑ WHO. (2024). Sudan Conflict – Refugee crisis in neighbouring countries – Central African Republic, Chad, Ethiopia, South Sudan, Available for https://cdn.who.int/media/docs/default-source/documents/emergencies/phsa--sudan-complex-emergency-200824.pdf?sfvrsn=6eca3122_1
  29. ↑ Solutions to poverty to get us to 2030. (n.d.). Concern Worldwide, Available for https://www.concern.net/news/solutions-to-poverty
  30. ↑ برگرفته از https://www.unicef.org/mena/media/4241/file
  31. ↑ Sudan | LandLinks. (2024b, June 18). LandLinks., Available for https://www.land-links.org/country-profile/sudan/
  32. ↑ Kemp, S. (2024b, February 23). Digital 2024: Sudan — DataReportal – Global Digital Insights. DataReportal – Global Digital Insights, Available for https://datareportal.com/reports/digital-2024-sudan#:~:text=Population%20of%20Sudan%20in%202024&text=At%20the%20start%20of%202024%2C%2036.6%20percent%20of%20Sudan's%20population,female%E2%80%9D%20and%20%E2%80%9Cmale%E2%80%9D.
  33. ↑ Clarke, J. I., Middleton, J. F., Gardiner, R. K., Kröner, A., Nicol, D. S., Steel, R. W., McMaster, D. N., Smedley, A., Dickson, K. B., & Mabogunje, A. L. (2024, September 26). Africa | History, People, Countries, Regions, Map, & Facts. Encyclopedia Britannica, Available for https://www.britannica.com/place/Africa/Western-Africa
  34. ↑ Osei-Kusi, F., Wu, C. S., & Tetteh, S. (2024). Unlocking economic growth and sustainable development in sub-Saharan Africa. Heliyon, 10(12),https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e33252
  35. ↑ Sudan Demographics 2024 (Population, age, sex, Trends) - Worldometer. (n.d.-b), Available for https://www.worldometers.info/demographics/sudan-demographics/
  36. ↑ Sahara summary | Britannica. (n.d.). Www.britannica.com ,Available for https://www.britannica.com/summary/Sahara-desert-Africa
  37. ↑ Sakketa, T. (n.d.). Urbanisation and Social Cohesion Theory and Empirical Evidence from Africa, Available for https://www.idos-research.de/fileadmin/migratedNewsAssets/Files/DP_16.2023.pdf
  38. ↑ Sudan population (2024) - Worldometer. (n.d.-b), Available for https://www.worldometers.info/world-population/sudan-population/#:~:text=34.9%20%25%20of%20the%20population%20is,in%20Sudan%20is%2018.4%20years.
  39. ↑ The history of cities. (n.d.), Available forhttps://education.nationalgeographic.org/resource/history-cities/
  40. ↑ برگرفته از https://land.igad.int/index.php/documents-1/countries/sudan/urbanization-6/1158-city-limits-urbanization-and-vulnerability-in-sudan-khartoum-case-study/file
  41. ↑ Fadelelseed, S., Xu, D., Li, L., Tran, D., Chen, X., Alwah, A., Bai, H., & Farah, Z. (2024). Regenerating and developing a National Botanical Garden (NBG) in Khartoum, Sudan: Effect on urban landscape and environmental sustainability. Sustainability, 16(17), 7863, https://doi.org/10.3390/su16177863
  42. ↑ برگرفته از https://www.researchgate.net/profile/Mohamed-Hassan-535/publication/377748037_
  43. ↑ Zerboni, A., Brandolini, F., Mariani, G. S., Perego, A., Salvatori, S., Usai, D., Pelfini, M., & Williams, M. A. J. (2020). The Khartoum-Omdurman conurbation: a growing megacity at the confluence of the Blue and White Nile Rivers. Journal of Maps, 17(4), 1–14, https://doi.org/10.1080/17445647.2020.1758810
  44. ↑ Zeleke, T., Giorgi, F., Diro, G., Zaitchik, B., Giuliani, G., Ayal, D., Kassahun, T., Sintayehu, W., & Demissie, T. (2023). Effect of urbanization on East African climate as simulated by coupled urban-climate model. Climate Services, 31, 100398, https://doi.org/10.1016/j.cliser.2023.100398
  45. ↑ Country policy and information note: humanitarian situation, Sudan, February 2024 (accessible). (2024, August 23). GOV.UK, Available for https://www.gov.uk/government/publications/sudan-country-policy-and-information-notes/country-policy-and-information-note-humanitarian-situation-sudan-february-2024-accessible
  46. ↑ Republic of Sudan & Ministry of Agriculture and Forests. (2018). Sudan E-Agriculture Strategy and Action Plan (2018-2024), Available for https://faolex.fao.org/docs/pdf/sud201587E.pdf
  47. ↑ Sudan - Public infrastructure. (2022, July 30). International Trade Administration | Trade.gov, Available for https://www.trade.gov/country-commercial-guides/sudan-public-infrastructure

نویسندگان مقاله

نرگس شکوری

برگرفته از «https://dmelal.ir/index.php?title=جغرافیای_انسانی_سودان&oldid=74514»