سنگال در یک نگاه
سنگال یکی از کشورهای مهم و تأثیر گذار در شکل گیری فرهنگ و تمدن در غرب آفریقا به طور خاص و نیز قاره آفریقا به طور عام بوده است. این نقش در قرون متمادی از ظهور انسان و زندگی اجتماعی تا عصر استعمار و پس از استقلال به وضوح قابل مشاهده است. در این کتاب با تمرکز اصلی روی مباحت جامعه و فرهنگ این کشور تلاش شده از منظرهای مختلف این نقش و بازی گری مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
موقعیت جغرافیایی
این سرزمین بین 8°12 و 41°16 عرض جغرافیایی شمالی و 32°17 و 21°11 طول جغرافیایی غرب قرار دارد.
مساحت کشور
196722 کیلومتر مربع.
آب و هوای سنگال
آب و هوای سنگال از نوع ساحلی است. دارای یک فصل باران که به آن زمستان گفته می شود و یک فصل خشک می باشد.
رودها و دریاچه های سنگال
این کشور دارای بیست و هفت رودخانه است از جمله این جریان های آبی عبارتند از کازامانس (Casamance)، گامبیا (Gambie)، کایانگا (Kayanga)و سنگال (Sénégal).
دریاچه های سنگال شامل دریاچه های "گیه" (Guiers)، دریاچه "اِم بو بوز" (Mbeu beusse)، دریاچه "ام بوگس"(M’Bogosse)، دریاچه "ام با او آن" (Mbaouane)، دریاچه "مخه" (Mekhé)، دریاچه "اور و آی" (Ourouaye)، دریاچه صورتی (Rose)، است.
پوشش گیاهی سنگال
پوشش گیاهی در این کشور تحت تأثیر شیب بارش است و به سه میدان پراکنش تقسیم می شود.
جزایر سنگال
کشور سنگال دارای حدود سی جزیره است که مهمترین آنها عبارتند از: جزیره کارابان، جزیره گوره، جزیره مادلن.
جمعیت فعلی و ده سال قبل
حدود 18.5 میلیون نفر(سال 2024). در مقایسه با سال 2014 این کشور رشد جمعیتی 14.9 درصدی را تجربه کرده است.
گروهای قومی
سنگال از لحاظ قومی بسیار متنوع است و گروههای اصلی شامل فولانی (40٪)، وولوف (30٪)، و سرف (10٪) هستند.
زبان رسمی
زبان رسمی کشور فرانسوی است، اما زبانهای وولوف و پولا نیز در بین مردم بسیار رایجاند.
میزان مهاجرت
مهاجرت داخلی از مناطق روستایی به شهرهای بزرگ مانند داکار و تیاسا افزایشیافته است. همچنین، مهاجران از کشورهای همسایه مانند گینه و مالی به سنگال میآیند. مهاجران خارجی حدود 8 درصد از جمعیت کشور را تشکیل میدهند.
میزان سواد
نرخ سواد حدود ۶0 درصد با تفاوتهای قابلتوجه میان مردان (70%) و زنان (50%) (سال ۲۰۲۴).
متوسط امید به زندگی
66سال.
میزان ازدواج و طلاق
میانگین سنی ازدواج برای زنان حدود 20 سال و برای مردان 25 سال است. نرخ طلاق نسبتاً پایین است و فرهنگهای سنتی بهویژه در مناطق روستایی نقش مهمی در این امر دارند.
رشد جمعیت
نرخ رشد جمعیت سنگال در سال ۲۰۲۴ حدود ۲.۸ درصد است، که نسبت به سال 2014 (3.0 درصد) کاهشیافته است.
الگوهای توزیع جمعیت سنگال
حدود 45 درصد از جمعیت سنگال در مناطق شهری زندگی میکنند و مناطق روستایی در شمال و شرق کشور تراکم جمعیتی کمتری دارند، با حدود 50 نفر در هر کیلومترمربع.
مناطق پرجمعیت و کمجمعیت سنگال
بیشترین تمرکز جمعیت در داکار و مناطق اطراف آن است، درحالیکه مناطق روستایی و شمالی کشور کمتر پرجمعیت هستند.
تاریخ سنگال
تاریخ سنگال را می توان به (3دوره) تاریخ دوره باستان سنگال؛ تاریخ دوران میانی سنگال؛ تاریخ معاصر سنگال دسته بندی کرد. ریشه های تاریخی کشور سنگال فعلی به پیدایش انسان و تمدن و پس از آن شکل گیری حکومت ها در منطقه غرب و شمال آفریقا باز می گردد.
جامعه و نظام اجتماعی سنگال
نظام اجتماعی سنگال نیز مانند جوامع دیگر دارای نظامی خاص خود است، که بیشتر جنبهی کشاورزی - سنتی دارد و صنعت و مدرنیسم روز به روز در آن جایگاه بهتری پیدا کرده است. جامعه سنگال ترکیبی از نظام کشاورزی، صنعتی و خدماتی است که جامعه ای در حال توسعه تلقی می گردد. حدود هفتاد در صد جامعه در بخش کشاورزی اشتغال داشته و بیست درصد در بخش صنعت و ده در صد در بخش خدمات فعالیت می کنند. بخش صنعت با مشکلات زیادی نسبت به دو بخش دیگر روبهرو است که مهمترین مشکل آن کمبود انرژی است.
گروهها و نهادهای موثر اجتماعی سنگال
گروهای قومی، نژادی و زبانی مانند ولوف، سِرِر، پُلار و عرب و.. در این کشور وجود دارد که اکثریت با ولوف ها می باشد همگی از حقوق برابر سیاسی- اجتماعی بر خوردار هستند. چندین هزار شیعه سنگالی و لبنانی نیز در این کشور وجود دارد. نهادهای اجتماعی مانند خانواده، احزاب و تشکل های اجتماعی - سیاسی مختلف، اتحادیه ها و سندیکا های شغلی و نهاد های دینی مانند مساجد و کلیسا ها و نهاد های آموزشی مانند مدارس و دانشگاه ها و رسانه های جمعی نقش کلیدی در آموزش و ترویج فرهنگ، ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در این کشور بازی می کنند.
نژاد در سنگال
مردم سنگال طبق سنت های تاریخی، گفتاری و نوشتاری حدوداً به بیست گروه تقسیم شده اند. که مهمترین آنها عبارتند از "ولوف ها" (Wolofs)؛ "پول" (Peul)؛ "سِرِرها" (Sérères) و "جولا" (Diola). در کشور سنگال، آفریقایی های زیادی که اصالتاً سنگالی نیستند زندگی می کنند. اقلیت هایی از ساحل عاج، نیجریه، مراکش، مالی، دماغهی سبز و غیره در شهر داکار ساکن هستند.
جریان ها و روابط اجتماعی سنگال
سنگال را معمولاً "سرزمین ترانگا" (Tranga) می نامند. اصطلاح "ترانگا" بیانگر روابط اجتماعی مبتنی بر مهمان نوازی، همبستگی و اشتراک است. در این جامعه گروه های قومی بسیاری مانند سونینکه (Soninké)، ماندینگ (Mandings)، لبوس (Lebous)، پولس (Peulhs)، دیولاس (Diolas)، توکولورس (Toucouleurs) و غیره زندگی می کنند. به موازات گروه های قومی، کاست ها نیز در این کشور وجود دارند.
هنجارها و ارزشهای اجتماعی سنگال
در کشور سنگال که اکثریت جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می دهند جاری بودن فرهنگ و ارزش های اسلامی در زندگی مردم بسیار مشهود است. این کشور از امنیت و ثبات اجتماعی بسیار بالایی برخوردار می باشد. دزدی یک ضد ارزش و بسیار ناپسند است. مزاحمت های خیابانی برای افراد، اعتیاد و مصرف مواد مخدر تقریباً وجود ندارد. مردم سنگال نسبت به یکدیگر مهربان هستند و از همبستگی و اتحاد خوبی برخوردارند و با خارجیان نیز برخوردی صمیمانه دارند.
طبقات و قشرهای اجتماعی سنگال
در سنگال دو شکل قشر بندی اجتماعی یعنی سلسله مراتب قدرت و طبقات وجود دارد. در مورد تفاوت ها سه قشر در سنگال وجود دارد شامل "ژیرها" (Les Geers)؛ "ننوها" (Neeno)؛ " نول ها" (NooL).
هویت ملی سنگال
هویت ملی سنگال متشکل از هنجار ها و ارزش های آفریقایی، اسلامی و غربی می باشد که توانسته با یکدیگر جمع شود. بدین صورت که ارزش های روح گرایی، همبستگی، همیاری، نوع دوستی، تاریخ و جغرافیای مشترک و.. ارز ش های آفریقایی نشأت گرفته و ارزش های یگانه پرستی، اخلاقیات، حرام و حلال و.. از اسلام و ارزش های مدرنیسم فرد گرایی، مادی گرایی، آزادی های غربی، زبان فرانسه و.. از غرب ناشی شده و ترکیب میان آنها هویت فعلی سنگالی را شکل می دهد.
نهاد خانواده سنگال
در سنگال اساس و بنیان جامعه بر خانواده و اهمیت آن بنا شده است. خانواده هستهی جامعهی سنگالی است. مسئله ای که در آنجا جامعه با رشد انسانی، اخلاقی، تفکری و روحی شکل می گیرد، توسعه می یابد و شکوفا می شود.
ازدواج در سنگال
در سنگال سنت ازدواج امری مهم تلقی می گردد و جزء واجبات به شمار می آید. زن و مرد کامل کننده یکدیگر هستند. در این کشور چندین شکل سنت فرهنگی ازدواج وجود دارد. ازدواج با قبیله خودی یا ازدواج با خارج قبیله منطبق با یک واژه شناسی بکار رفته در مطالعات روابط جنسی منطبق با قبیله اجتماعی یا شکل خاص ازدواج در هر جامعه دیگر می باشد.در سنگال دو نوع ازدواج مسلمانان و مسیحیان نیز وجود دارد که در هرکدام از آنها در تیره های گوناگون اجرا می شود. ازدواج در سنگال می تواند به دو صورت قانونی و مذهبی باشد. مرد باید حداقل 17سال و زن حداقل 16 سال داشته باشد.
طلاق در سنگال
طلاق در سنگال به دو شکل صورت می گیرد: طلاق قضایی و طلاق یک جانبه.
زنان در سنگال
در شهر داکار زنان روز به روز نقش اقتصادی خانواده را با درآمد های نه فقط در حد رفع کردن نیاز های کوچک بلکه در حد درآمد های چشمگیر را تحت تأثیر قرار می دهند. شرکت بالای زنان در اقتصاد جامعه نیاز های خانواده را برطرف می سازد ولی او را از انجام وظایف خانه معاف نمی کند. بنابراین زن در ایفای نقش خود دچار درگیری می شود.
آسیب شناسی اجتماعی در سنگال
جامعه سنگال مانند بسیاری از کشور های در حال توسعه جامعهی در حال انتقال از جامعه ای سنتی به جامعه ای مدرن می باشد. این انتقال باعث بزهکاری های اجتماعی مختلفی در مسائل انسانی، حوزهی اداری، زمینه های اخلاقی و جرائم فردی و گروهی در این کشور شده است.
وضعیت اقتصادی و معیشتی در سنگال
تولید داخلی خالص 88.12 میلیارد دلار در سال 2010 بوده است (نرخ جهانی). تولید داخلی خالص از نرخ توان خرید 88.23 میلیارد دلار در سال 2010 بوده است. رده تولید داخلی خالص (PIB) در سال 2010، 14 میلیارد دلار بوده است. صنایع اصلی این کشور عبارت از محصولات کشاورزی، معادن فسفات، تولید کود، پالایشگاه نفت، مصالح ساختمانی و کشتیسازی است. جامعه سنگال، کشاورزی و صنعتی و کشوری در حال توسعه است. در بخش کشاورزی، با مهاجرت روستاییان به شهر ها مخصوصاً در شبه جزیره دماغه سبز، تعداد روستاییان کاهش یافته است. امروزه آنها تنها 55.0 جمعیت کل سنگال را تشکیل دادهاند.
واحد پول سنگال
واحد پول این کشور "فرانک سیفا" نام دارد.
ورزش در سنگال
ورزش در سنگال جایگاه ویژه ای دارد، مردم اهمیت زیادی به ورزش می دهند و قهرمانان زیادی از این کشور در دنیا حضور دارند. از جمله این ورزش ها عبارتند از : فوتبال، کُشتی سنگالی، بوکس، ماهیگیری ورزشی، اتومبیل سواری.
اوقات فراغت در سنگال
سنگالی ها بیشترین لذت را از تماشای مسابقهی کشتی سنتی خود و بازی فوتبال و بازی فوتبال دستی می برند. دویدن در کنار ساحل دریا یکی دیگر از مهمترین فعالیت هایی است که قشر جوان آن دارند. از لحاظ خانوادگی معمولاً هنگام شب اهل محل به دور هم جمع شده و با هم تا نیمه ای از شب را با صحبت کردن می گذرانند.
بهداشت و سلامت سنگال
بودجه تخصیص داده شده برای هزینههای بهداشت و سلامتی در سنگال در بین سال های 2000-1980 سه برابر شده است. سنگالیها در سلامتی بهتر زندگی میکنند و عمر بیشتری دارند. امید به زندگی آنها 34. 55 سال برای مردان و 09.58 برای زنان و 69.56 سال برای جمعیت کل است. در سنگال بیماری های خاصی وجود دارد که عبارتند از : مالاریا، ایدز، سل، تب زرد، شی کان گنیا، بیلها رزیوس و فیلاریوز، تری پانوسومیاز و کنترل تولد و سقط جنین.
مهاجرت و پناهندگی در سنگال
مهاجرت یک پدیدهی جمعیت شناسی است که از قرن ١٩ شامل میلیون ها نفر می شود. مهاجرت در سنگال در چند جنبه مختلف است که عبارتند از : مهاجرت های درون کوچی، مهاجرت های برون کوچی یا خارجی و مهاجرت خارجی ها به سنگال.
میزان پناهندگی
سنگال کشور مطلوبی برای پناهندگی به خصوص در قارهی آفریقا محسوب می شود. بیشتر پناهندگان از حدود 30 کشور مانند ساحل عاج، کونگو، گینه و غیره هستند.
سیاست و حکومت سنگال
تشکیلات حکومتی جمهوری سنگال شامل قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضائیه میباشد. آقای "لئوپولد سدار سنگور"(Léopold Sédar Senghor) اولین رئیس جمهور سنگال، جایگاه سیاسی این کشور را تا هنگام مسئولیت در 1981 ارتقا داد و به دنبال آن نیز سیستم حکومتی توانا و مقتدر در این کشور ایجاد نمود.
سیستم حکومت
جمهوری سنگال یکی از کشور های دموکراتیک و لائیک با سیستم ریاست جمهوری و مبتنی بر تعدد احزاب است.
پایتخت
پایتخت سنگال شهر «داکار» نام دارد که در غربی ترین نقطه سنگال واقع شده است و دومین بندر غرب آفریقا پس از ابیجان به حساب می آید.
نیز نگاه کنید به
چین در یک نگاه؛ روسیه در یک نگاه؛ کانادا در یک نگاه؛ کوبا در یک نگاه؛ تونس در یک نگاه؛ مصر در یک نگاه؛ ژاپن در یک نگاه؛ تایلند در یک نگاه؛ آرژانتین در یک نگاه؛ فرانسه در یک نگاه؛ اسپانیا در یک نگاه؛ مالی در یک نگاه؛ ساحل عاج در یک نگاه؛ سودان در یک نگاه؛ اردن در یک نگاه؛ قطر در یک نگاه؛ سیرالئون در یک نگاه؛ اتیوپی در یک نگاه؛ سوریه در یک نگاه؛ اوکراین در یک نگاه؛ بنگلادش در یک نگاه؛ سریلانکا در یک نگاه
منبع اصلی
بصیری، محمدعلی، فتحی پور، ریحانه (1401 ).جامعه و فرهنگ سنگال. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی( در دست انتشار)
نویسندگان مقاله
محمد علی بصیری، ریحانه فتحی پور