بنگلادش در یک نگاه
بنگلادش یکی از كشورهای مهم اسلامي است که جايگاه مناسبی در میان کشورهای آسیای جنوب شرقی دارد. گوشه اي از تاريخ اين سرزمين بيانگر حكومت مسلمانان در بنگال از سال 1201 تا 1757 ميلادي، قريب 6 قرن، مي باشد كه طي دهه هاي متوالي ظرف مدت كوتاهي سراسر بنگال ( اعم از بنگلادش فعلي و بنگال غربي ) تحت سيطره مسلمانان درآمد و در واقع با ورود مسلمانان به بنگال ، جامعه اسلامي به وجود آمد و در همين زمان فعاليت مسلمانان در بنگال آغاز شد. بدنبال آن زبان فارسي از طريق عرفا و متصوفه به این کشور راه یافت. از سوی دیگر، بازرگانان كه همواره سرزمين شبه قاره را محلي مناسب براي صادرات و واردات كالاهاي خود مي دانستند، مروج فرهنگ و زبان فارسی در این کشور شدند.
وابستگي نزديك صوفيان شبه قاره به يكي از چهار سلسله مهم تصوف ( چشتيه ، سهرورديه ، قادريه و نقشبنديه ) و حتي سلسله معروف به همدانيه يا سادات همداني، كه موسسان همه اين سلسله ها ايراني الاصل بوده اند، نشان دهنده تاثير پذيري درخور توجه اين منطقه از فرهنگ و تمدن ايراني است. بيشتر تاليفات اين مشايخ به زبان فارسي است كه طي صدها سال با تبليغ اسلام و نشر فرهنگ و معارف این دين حنيف، خدمات شاياني در اين منطقه انجام داده اند و آثار قلمي بسيار در زمينه هاي مختلف به يادگار نهاده اند. در اين رابطه، نبايد تاثير عميق فارسي در نام گذاري، نگارگري و ترسيم خطوط و نقوش بر روي كتيبه ها در فن معماري و بناهاي تاريخي را ناديده گرفت.
سابقه ديرينه زبان فارسي در بنگال، به اوايل قرن هفتم هجري بر مي گردد كه فرمانروايان مسلمان ايراني تبار همراه با دين اسلام وارد اين خطه شد. در طول قرون گذشته، زبان فارسي وسيله فرهنگ، علم، عرفان و تمدن اسلامي و زبان مذهبي وديني مسلمانان در منطقه بنگال بوده است؛ وجود هزاران نسخه خطي فارسي در زمينه هاي ياد شده بيانگر نقش و جايگاه رفيع اين زبان در بين مردم است.
بر اساس تحقيقات زبان شناسانه اي كه دانشمند فقيد بنگلادش دكتر مقصود هلالي در كتاب خود با عنوان حضور واژه هاي فارسي در زبان بنگالي انجام داده است، مشخص شده که بيش از 9000 واژه اصلي و تركيبي فارسي، در زبان امروز بنگالي وجود دارد كه، با اندك تغييري در تلفظ، روزانه استفاده می شود.