فرهنگ عمومی اتیوپی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (The LinkTitles extension automatically added links to existing pages (https://github.com/bovender/LinkTitles).) |
|||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
فرهنگ عامه [[اتیوپی]] دربرگیرنده [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|افسانهها]]، [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|اسطوره‌‌ها]]، آوازها، [[سرودها در اتیوپی|سرودها]]، اشعار، داستان‌‌ها و قصه‌‌هایی است که بخشی از هویت [[نظام فرهنگی اتیوپی|فرهنگی]]، عقاید، هنجارهای اخلاقی مشترک و سنت‌‌های قبایل مختلف این کشور را به تصور می‌کشند. ترسیم کلی وضعیت فرهنگ عمومی هر [[گروه های قومی اتیوپی|قبیله]] که دربرگیرنده مجموعه درهم تنیده‌ای از اشعار، داستان‌‌ها، [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|اسطوره‌‌ها]] و آوازهای مختلف است به خوبی عمق و محتوای فرهنگ عامه‌این کشور را از قدیمی‌ترین ازمنه تاکنون مشخص می‌سازد. | فرهنگ عامه [[اتیوپی]] دربرگیرنده [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|افسانهها]]، [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|اسطوره‌‌ها]]، آوازها، [[سرودها در اتیوپی|سرودها]]، اشعار، داستان‌‌ها و قصه‌‌هایی است که بخشی از هویت [[نظام فرهنگی اتیوپی|فرهنگی]]، عقاید، هنجارهای اخلاقی مشترک و سنت‌‌های قبایل مختلف این کشور را به تصور می‌کشند. ترسیم کلی وضعیت فرهنگ عمومی هر [[گروه های قومی اتیوپی|قبیله]] که دربرگیرنده مجموعه درهم تنیده‌ای از اشعار، داستان‌‌ها، [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|اسطوره‌‌ها]] و آوازهای مختلف است به خوبی عمق و محتوای فرهنگ عامه‌این کشور را از قدیمی‌ترین ازمنه تاکنون مشخص می‌سازد. | ||
[[پرونده:غذای اتیوپی.jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:غذای اتیوپی.jpg|بندانگشتی|غذای اتیوپی (1403). برگرفته از سایت ویکی پدیا، قابل بازیابی از https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ethiopian-food.JPG]] | ||
=== [[غذاهای سنتی اتیوپی|غذاهای سنتی]] === | === [[غذاهای سنتی اتیوپی|غذاهای سنتی]] === | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
لازم بذکر است ممنوعیت‌‌ها و محدودیت‌‌هایی که در کتاب مقدس عهد عتیق برای خوراکی‌‌ها تعیین شده، از دیرباز در بین [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] اتیوپی رایج بوده و همواره از سوی کلیسای ارتدوکس به پیروان خود تاکید می‌گردد. طبق این دستورات، مسیحیان ارتدوکس اتیوپی باید از خوردن گوشت حیوانات تک سم و حیواناتی که نشخوار کننده نیستند اجتناب نمایند. علاوه بر آن مسیحیان در ایام روزه داری، هیچ نوع غذای تهیه شده از گوشت حیوانات را صرف نمی‌کنند. [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] این کشور در ایام غیر روزه داری نیز در روزهای شنبه و یکشنبه، از خوردن گوشت حیوانات پرهیز می‌کنند. مسلمانان اتیوپی نیز از خوردن گوشت خوک و حلزون به شدت پرهیز می‌کنند. | لازم بذکر است ممنوعیت‌‌ها و محدودیت‌‌هایی که در کتاب مقدس عهد عتیق برای خوراکی‌‌ها تعیین شده، از دیرباز در بین [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] اتیوپی رایج بوده و همواره از سوی کلیسای ارتدوکس به پیروان خود تاکید می‌گردد. طبق این دستورات، مسیحیان ارتدوکس اتیوپی باید از خوردن گوشت حیوانات تک سم و حیواناتی که نشخوار کننده نیستند اجتناب نمایند. علاوه بر آن مسیحیان در ایام روزه داری، هیچ نوع غذای تهیه شده از گوشت حیوانات را صرف نمی‌کنند. [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] این کشور در ایام غیر روزه داری نیز در روزهای شنبه و یکشنبه، از خوردن گوشت حیوانات پرهیز می‌کنند. مسلمانان اتیوپی نیز از خوردن گوشت خوک و حلزون به شدت پرهیز می‌کنند. | ||
شراب عسل موسوم به تج (Tej) که مخلوطی از عسل و آب و طعم دار شده با ساقه و برگ گیاه گشو است از نوشیدنی‌‌های سنتی [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] اتیوپی محسوب می‌گردد که معمولا در مناسبتهای خاص صرف می‌شود. مردمان شهری و روستایی اتیوپی معمولا تج را به طور سنتی و در قمقمه‌‌های استوانه‌ای شکل می‌نوشند. تلا (tella) نیز از نوشیدنی‌‌های سنتی اتیوپی است که شهریان و روستا‌ییان آن را به همراه غذا صرف می‌کنند. | شراب عسل موسوم به تج (Tej) که مخلوطی از عسل و آب و طعم دار شده با ساقه و برگ گیاه گشو است از نوشیدنی‌‌های سنتی [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] اتیوپی محسوب می‌گردد که معمولا در مناسبتهای خاص صرف می‌شود. مردمان شهری و روستایی [[اتیوپی]] معمولا تج را به طور سنتی و در قمقمه‌‌های استوانه‌ای شکل می‌نوشند. تلا (tella) نیز از نوشیدنی‌‌های سنتی اتیوپی است که شهریان و روستا‌ییان آن را به همراه غذا صرف می‌کنند. | ||
جالب اینجاست که مردمان [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل اتیوپی]] در طبخ غذاهای سنتی خود بر استفاده از ظروف سنتی تاکید دارند. چاچابسا (Chachabsa)، مارکا (Marka)، چوکو (Chukko) و دهانگا (Dhanga) از متداول ترین این ظروف - خصوصا- در میان [[قبیله ارومو|اروموها]] به شمار می‌روند. | جالب اینجاست که مردمان [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل اتیوپی]] در طبخ غذاهای سنتی خود بر استفاده از ظروف سنتی تاکید دارند. چاچابسا (Chachabsa)، مارکا (Marka)، چوکو (Chukko) و دهانگا (Dhanga) از متداول ترین این ظروف - خصوصا- در میان [[قبیله ارومو|اروموها]] به شمار می‌روند. | ||
از سنت‌‌های جالب مردمان [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] مختلف اتیوپی غذا خوردن چند نفر در یک بشقاب بزرگ دیس مانند و لقمه تعارف کردن به یکدیگر -خصوصا در جشنها و مناسبتهای خانوادگی- است | از سنت‌‌های جالب مردمان [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] مختلف اتیوپی غذا خوردن چند نفر در یک بشقاب بزرگ دیس مانند و لقمه تعارف کردن به یکدیگر -خصوصا در جشنها و مناسبتهای خانوادگی- است<ref>برگرفته از http://www.ethiopiantreasures.co.uk</ref>. | ||
=== [[لباس سنتی مردم اتیوپی|لباس سنتی]] === | === [[لباس سنتی مردم اتیوپی|لباس سنتی]] === | ||
لباس در فرهنگ مردم این کشور اهمیت زیادی دارد و مردمان شهری و روستایی علاقه زیادی به البسه سنتی خود که تا حدودی بین [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] این کشور مشترک است دارند. البته طی چند دهه اخیر بسیاری از شهرنشینان - خصوصا کارمندان بخش‌‌های دولتی و خصوصی - تحت تاثیر فرهنگ غربی به لباس‌‌های استاندارد غربی شامل کت و شلوار برای مردان و کت و دامن برای زنان روی آورده‌اند با این حال البسه سنتی هنوز جایگاه خاص خود را در این کشور سنتی حفظ کرده‌اند و زنان و مردان در مراسم و موقعیت‌‌های خاص مانند سال نو (انکوتاتاش)، ایام کریسمس (جنا) و یا مراسم عروسی، لباس‌‌های زیبای سنتی خود را بر تن می‌کنند | لباس در فرهنگ مردم این کشور اهمیت زیادی دارد و مردمان شهری و روستایی علاقه زیادی به البسه سنتی خود که تا حدودی بین [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] این کشور مشترک است دارند. البته طی چند دهه اخیر بسیاری از شهرنشینان - خصوصا کارمندان بخش‌‌های دولتی و خصوصی - تحت تاثیر فرهنگ غربی به لباس‌‌های استاندارد غربی شامل کت و شلوار برای مردان و کت و دامن برای زنان روی آورده‌اند با این حال البسه سنتی هنوز جایگاه خاص خود را در این کشور سنتی حفظ کرده‌اند و زنان و مردان در مراسم و موقعیت‌‌های خاص مانند سال نو (انکوتاتاش)، ایام کریسمس (جنا) و یا مراسم عروسی، لباس‌‌های زیبای سنتی خود را بر تن می‌کنند. | ||
تنوع [[لباس سنتی مردم اتیوپی|البسه سنتی]] و بو‌می بیشتر در بین زنان مشاهده می‌شود. [[لباس سنتی مردم اتیوپی|لباس سنتی]] [[زنان در اتیوپی|زنان]] اتیوپیایی معمولا از پارچه‌ای بافته شده از نوارهای بلندی که به یکدیگر دوخته شده‌اند به نام شما (Shemma) تهیه می‌گردد. جنس این پارچه از کتان است و گاهی اوقات برای زیبا جلوه دادن این پارچه، رشته‌‌های نخی درخشانی داخل آن بکار برده می‌شود. بافت پارچه‌ای مناسب و کافی برای دوختن یک پیراهن، حدود دو تا سه هفته به طول می‌انجامد. از پارچه ارزشمند "شما" عمدتا برای تهیه لباسی کاملا سنتی که آن را پیراهن حبشه‌ای (Habesha qemis) می‌نامند استفاده می‌شود. پیراهن‌‌های حبشی معمولا سفید رنگ هستند و اغلب نوارهای رنگینی در حاشیه‌این لباس بکار می‌رود. قسمت پایین آن نیز با نقش‌‌ها و طرح‌‌هایی تزیین می‌شود و زیبایی آن را دوچندان می‌سازد. زنان روستایی [[لباس سنتی مردم اتیوپی|البسه سنتی]] دیگری نیز که تمام بدن آنها را می‌پوشاند بر تن می‌کنند. تعداد اندکی از زنان قبایل ابتدایی ساکن دره اومو نیز برای پوشش بدن خود صرفا به تکه پارچه‌‌هایی که به بالا تنه و پایین تنه خود می‌بندند اکتفا می‌نمایند. | تنوع [[لباس سنتی مردم اتیوپی|البسه سنتی]] و بو‌می بیشتر در بین زنان مشاهده می‌شود. [[لباس سنتی مردم اتیوپی|لباس سنتی]] [[زنان در اتیوپی|زنان]] اتیوپیایی معمولا از پارچه‌ای بافته شده از نوارهای بلندی که به یکدیگر دوخته شده‌اند به نام شما (Shemma) تهیه می‌گردد. جنس این پارچه از کتان است و گاهی اوقات برای زیبا جلوه دادن این پارچه، رشته‌‌های نخی درخشانی داخل آن بکار برده می‌شود. بافت پارچه‌ای مناسب و کافی برای دوختن یک پیراهن، حدود دو تا سه هفته به طول می‌انجامد. از پارچه ارزشمند "شما" عمدتا برای تهیه لباسی کاملا سنتی که آن را پیراهن حبشه‌ای (Habesha qemis) می‌نامند استفاده می‌شود. پیراهن‌‌های حبشی معمولا سفید رنگ هستند و اغلب نوارهای رنگینی در حاشیه‌این لباس بکار می‌رود. قسمت پایین آن نیز با نقش‌‌ها و طرح‌‌هایی تزیین می‌شود و زیبایی آن را دوچندان می‌سازد. زنان روستایی [[لباس سنتی مردم اتیوپی|البسه سنتی]] دیگری نیز که تمام بدن آنها را می‌پوشاند بر تن می‌کنند. تعداد اندکی از زنان قبایل ابتدایی ساکن دره اومو نیز برای پوشش بدن خود صرفا به تکه پارچه‌‌هایی که به بالا تنه و پایین تنه خود می‌بندند اکتفا می‌نمایند. | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۳: | ||
مردان روستایی، خصوصا بیابانگردان، نیز همواره نوعی شال سنتی را بر سر می‌اندازند که بهترین محافظ سر و صورت آنها از جمله در هنگام مواجهه با توفان شن و اشعه مستقیم آفتاب محسوب می‌شود. | مردان روستایی، خصوصا بیابانگردان، نیز همواره نوعی شال سنتی را بر سر می‌اندازند که بهترین محافظ سر و صورت آنها از جمله در هنگام مواجهه با توفان شن و اشعه مستقیم آفتاب محسوب می‌شود. | ||
همان طور که اشاره شد امروزه استفاده از البسه غربی در بین شهرنشینان متداول گشته است. علاوه بر آن طراحان مختلف لباس‌‌های شب، پارچه‌‌های سنتی را با سبک‌‌های مدرن لباس‌‌های غربی درهم می‌آمیزند که مورد استقبال بانوان شهری قرار گرفته است با این حال [[لباس سنتی مردم اتیوپی|لباس‌‌های سنتی]] همچنان در حاشیه شهرها، روستاها و مناطق صحرایی کاربرد وسیعی دارند | همان طور که اشاره شد امروزه استفاده از البسه غربی در بین شهرنشینان متداول گشته است. علاوه بر آن طراحان مختلف لباس‌‌های شب، پارچه‌‌های سنتی را با سبک‌‌های مدرن لباس‌‌های غربی درهم می‌آمیزند که مورد استقبال بانوان شهری قرار گرفته است با این حال [[لباس سنتی مردم اتیوپی|لباس‌‌های سنتی]] همچنان در حاشیه شهرها، روستاها و مناطق صحرایی کاربرد وسیعی دارند<ref>برگرفته از http://www.ethiopianclothing.net</ref>. | ||
=== [[مراسم ازدواج در اتیوپی|ازدواج]] === | === [[مراسم ازدواج در اتیوپی|ازدواج]] === | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۲: | ||
امروزه جشن‌‌های عروسی در شهرهای اتیوپی در سالن‌‌های اجتماعات (و کلیساها) برگزار شده و بیشتر رنگ و بوی غربی پذیرفته است به گونه‌ای که علیرغم [[فقر در اتیوپی|فقر]] نسبی حاکم بر جامعه، هزینه قابل توجهی را در بر‌می‌گیرد. با این حال جشن‌‌های عروسی در روستاها همچنان سبک و سیاق قدیمی خود را با هیجان و شوری زایدالوصف حفظ کرده‌است و حضور اکثر اهالی روستا در این جشنها موجی از شادی را در بین روستا‌ییان به ارمغان می‌آورد. | امروزه جشن‌‌های عروسی در شهرهای اتیوپی در سالن‌‌های اجتماعات (و کلیساها) برگزار شده و بیشتر رنگ و بوی غربی پذیرفته است به گونه‌ای که علیرغم [[فقر در اتیوپی|فقر]] نسبی حاکم بر جامعه، هزینه قابل توجهی را در بر‌می‌گیرد. با این حال جشن‌‌های عروسی در روستاها همچنان سبک و سیاق قدیمی خود را با هیجان و شوری زایدالوصف حفظ کرده‌است و حضور اکثر اهالی روستا در این جشنها موجی از شادی را در بین روستا‌ییان به ارمغان می‌آورد. | ||
لازم به ذکر است دوشیزه بودن پیش از [[مراسم ازدواج در اتیوپی|ازدواج]] در [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل اتیوپی]]، به ویژه قبایل ساکن در ارتفاعات، از اهمیت زیادی برخوردار است و در صورتی که عدم دوشیزه بودن عروس در شب نخست ازدواج به اثبات رسد امکان به هم خوردن پیوند زناشو‌یی وجود دارد | لازم به ذکر است دوشیزه بودن پیش از [[مراسم ازدواج در اتیوپی|ازدواج]] در [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل اتیوپی]]، به ویژه قبایل ساکن در ارتفاعات، از اهمیت زیادی برخوردار است و در صورتی که عدم دوشیزه بودن عروس در شب نخست ازدواج به اثبات رسد امکان به هم خوردن پیوند زناشو‌یی وجود دارد<ref>برگرفته از http://www.ethiomedia.com/newpress/marriage.html</ref>. | ||
=== | === [[سوگواری در اتیوپی|سوگواری]] === | ||
مراسم خاکسپاری مردگان از دیگر سنت‌‌های مهم مردمان اتیوپی است که با [[آداب و رسوم در اتیوپی|آداب و رسوم]] جالبی صورت می‌گیرد و هرچند تفاوت‌‌هایی بین [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] و پیروان ادیان و آیینهای مختلف در خصوص خاکسپاری اموات وجود دارد ولی ویژگی مشترک این مراسم نحوه عزاداری و [[سوگواری در اتیوپی|سوگواری]] در غم از دست دادن فردی از اعضاء یک قبیله است که با ماتم و زاری بانوان و مردان همراه است. بر تن کردن [[لباس سنتی مردم اتیوپی|لباس]] سیاه توسط اطرافیان فرد متوفی و برگزاری مجالس عزاداری از بخش‌‌های مهم مناسبتهای سوگواری به شمار می‌رود | مراسم خاکسپاری مردگان از دیگر سنت‌‌های مهم مردمان اتیوپی است که با [[آداب و رسوم در اتیوپی|آداب و رسوم]] جالبی صورت می‌گیرد و هرچند تفاوت‌‌هایی بین [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] و پیروان ادیان و آیینهای مختلف در خصوص خاکسپاری اموات وجود دارد ولی ویژگی مشترک این مراسم نحوه عزاداری و [[سوگواری در اتیوپی|سوگواری]] در غم از دست دادن فردی از اعضاء یک قبیله است که با ماتم و زاری بانوان و مردان همراه است. بر تن کردن [[لباس سنتی مردم اتیوپی|لباس]] سیاه توسط اطرافیان فرد متوفی و برگزاری مجالس عزاداری از بخش‌‌های مهم مناسبتهای سوگواری به شمار می‌رود<ref>برگرفته از http://www.selamta.net/culture.html</ref>. | ||
=== [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|اساطیر و افسانهها]] === | === [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|اساطیر و افسانهها]] === | ||
ادبیات عامیانه [[اتیوپی]] مملو از داستان‌‌ها و افسانه‌‌هایی است که عمدتا بر قهرمانان خیالی وابسته به قبایل مختلف متمرکز گشته‌است. در این داستان‌‌ها ارواح شخصیت‌‌های تاریخی این سرزمین و ارواح روسای درگذشته [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] بزرگ اتیوپی جایگاه مهمی دارند. بخش قابل توجهی از [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|اساطیر و افسانه‌‌های اتیوپی]] نیز به داستان‌‌های دینی اختصاص یافته‌است. | ادبیات عامیانه [[اتیوپی]] مملو از داستان‌‌ها و افسانه‌‌هایی است که عمدتا بر قهرمانان خیالی وابسته به قبایل مختلف متمرکز گشته‌است. در این داستان‌‌ها ارواح شخصیت‌‌های تاریخی این سرزمین و ارواح روسای درگذشته [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] بزرگ اتیوپی جایگاه مهمی دارند. بخش قابل توجهی از [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|اساطیر و افسانه‌‌های اتیوپی]] نیز به داستان‌‌های دینی اختصاص یافته‌است. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۲: | ||
یکی از داستان‌‌های حماسی این سرزمین که ترکیبی از واقعیت و افسانه را نشان می‌دهد داستان حضرت سلیمان و ملکه شبا (در متون [[زبان امهریک|امهریک]] سبا) به شمار می‌رود که حسی از هویت تاریخی را به مردم اتیوپی اعطا می‌نماید. این اسطوره که تاکنون در فرهنگ عامه اتیوپی برجای مانده حق حاکمیت امپراطور را بر این سرزمین از طریق ارتباط دادن مردم اتیوپی با خداوند متعال تأیید و مشروعیت بخشیده است. علاوه بر آن براساس این اسطوره حماسی منلیک فرزند شاه سلیمان یکی از پیامبران خداوند معرفی شده که با انتقال لوح ده فرمان بزرگ خداوند به حضرت موسی به سرزمین حبشه جایگاه تاریخی این سرزمین را ارتقاء بخشیده‌است. | یکی از داستان‌‌های حماسی این سرزمین که ترکیبی از واقعیت و افسانه را نشان می‌دهد داستان حضرت سلیمان و ملکه شبا (در متون [[زبان امهریک|امهریک]] سبا) به شمار می‌رود که حسی از هویت تاریخی را به مردم اتیوپی اعطا می‌نماید. این اسطوره که تاکنون در فرهنگ عامه اتیوپی برجای مانده حق حاکمیت امپراطور را بر این سرزمین از طریق ارتباط دادن مردم اتیوپی با خداوند متعال تأیید و مشروعیت بخشیده است. علاوه بر آن براساس این اسطوره حماسی منلیک فرزند شاه سلیمان یکی از پیامبران خداوند معرفی شده که با انتقال لوح ده فرمان بزرگ خداوند به حضرت موسی به سرزمین حبشه جایگاه تاریخی این سرزمین را ارتقاء بخشیده‌است. | ||
براساس این داستان اسطوره گونه مقدا (Megede) ملکه سرزمین سبا که از خرد و دانش والای شاه سلیمان آگاه گشته بود علاقمند بود با او در سرزمین اسرا‌ئیل دیدار نماید. از این روی یکی از تجاری که به سرزمین‌‌های دور و از جمله اسرا‌ئیل سفر کرده بود را فرا خواند و با ارا‌یه برخی عطرجات ساخته شده از درخت‌‌های خوشبو او را مامور ساخت این عطرجات را به شاه سلیمان تقدیم کند. تاجر که از رفتار ملکه اتیوپی متعجب شده بود این مأموریت را پذیرفت و با اخبار خوبی مبنی بر آن که شاه سلیمان خواستار ملاقات اوست به نزد ملکه بازگشت. ملکه شبا با خدم و حشم و نگهبانان خود رهسپار اسرا‌ئیل شد و از طریق کشتی به [[مصر]] و از آنجا و از طریق بیابان و به وسیله شتر رهسپار سرزمین اسرا‌ئیل گشت. شاه سلیمان شخصا به استقبال ملکه شبا شتافت و ملکه شبا (سبا) و اطرافیانش را به جشنی بزرگ در شبانگاهان دعوت کرد. با این حال این دعوت مؤدبانه و قاطعانه از سوی ملکه رد شده و به روز بعد موکول گشت. فردا شب شاه سلیمان و ملکه سبا شام را با یکدیگر صرف نمودند و این در حالی بود که شاه به آشپز خود سفارش کرده بود غذایی بسیار تند و شور تهیه کند. سپس شاه از ملکه دعوت کرد شب را با او سپری کند و قول داد مادا‌می‌که ملکه به وسایل شاه دست نزند کوچک ترین تماس جسمی با او برقرار نکند. نیمه‌‌های شب ملکه که از شدت شوری و تندی غذا دچار تشنگی شده بود از فنجان شخصی شاه آب نوشید و شاه با یادآوری قول ملکه با او ارتباط جنسی برقرار کرد و در نتیجه آن ملکه سبا از سلیمان باردار گشت. ملکه صبا سپس به سرزمین خود بازگشت و پس از چندی صاحب فرزند پسری شد که او را منلیک نامید. پس از آن که منلیک به سن بلوغ رسید ملکه در مورد پدرش با او سخن گفت و تصویری از شاه سلیمان را به او داد تا نزد خود نگاه دارد. منلیک سپس به سرزمین اسرا‌ئیل سفر کرد تا ضمن دیدار پدرش بیشتر در مورد او آگاهی یابد. وی پس از آن که به حاکمیت سرزمین سبا در اتیوپی دست یافت ده فرمان بزرگ -که خداوند بر روی کوه سینا به موسی هدیه فرموده بود- را گرا‌می‌داشت و مردمانش را واداشت تا لوح ده فرمان حضرت موسی را بدون موافقت اسرا‌ئیلی‌‌ها به سرزمین سبا انتقال دهند. منلیک سپس ده فرمان حضرت موسی را در کلیسای سنت ماری [[شهر آکسوم|آکسوم]] نصب کرد و بدین سان خط سلطنتی سلسله سلیمانی را در سبا بنیان نهاد | براساس این داستان اسطوره گونه مقدا (Megede) ملکه سرزمین سبا که از خرد و دانش والای شاه سلیمان آگاه گشته بود علاقمند بود با او در سرزمین اسرا‌ئیل دیدار نماید. از این روی یکی از تجاری که به سرزمین‌‌های دور و از جمله اسرا‌ئیل سفر کرده بود را فرا خواند و با ارا‌یه برخی عطرجات ساخته شده از درخت‌‌های خوشبو او را مامور ساخت این عطرجات را به شاه سلیمان تقدیم کند. تاجر که از رفتار ملکه اتیوپی متعجب شده بود این مأموریت را پذیرفت و با اخبار خوبی مبنی بر آن که شاه سلیمان خواستار ملاقات اوست به نزد ملکه بازگشت. ملکه شبا با خدم و حشم و نگهبانان خود رهسپار اسرا‌ئیل شد و از طریق کشتی به [[مصر]] و از آنجا و از طریق بیابان و به وسیله شتر رهسپار سرزمین اسرا‌ئیل گشت. | ||
شاه سلیمان شخصا به استقبال ملکه شبا شتافت و ملکه شبا (سبا) و اطرافیانش را به جشنی بزرگ در شبانگاهان دعوت کرد. با این حال این دعوت مؤدبانه و قاطعانه از سوی ملکه رد شده و به روز بعد موکول گشت. فردا شب شاه سلیمان و ملکه سبا شام را با یکدیگر صرف نمودند و این در حالی بود که شاه به آشپز خود سفارش کرده بود غذایی بسیار تند و شور تهیه کند. سپس شاه از ملکه دعوت کرد شب را با او سپری کند و قول داد مادا‌می‌که ملکه به وسایل شاه دست نزند کوچک ترین تماس جسمی با او برقرار نکند. نیمه‌‌های شب ملکه که از شدت شوری و تندی غذا دچار تشنگی شده بود از فنجان شخصی شاه آب نوشید و شاه با یادآوری قول ملکه با او ارتباط جنسی برقرار کرد و در نتیجه آن ملکه سبا از سلیمان باردار گشت. ملکه صبا سپس به سرزمین خود بازگشت و پس از چندی صاحب فرزند پسری شد که او را منلیک نامید. پس از آن که منلیک به سن بلوغ رسید ملکه در مورد پدرش با او سخن گفت و تصویری از شاه سلیمان را به او داد تا نزد خود نگاه دارد. منلیک سپس به سرزمین اسرا‌ئیل سفر کرد تا ضمن دیدار پدرش بیشتر در مورد او آگاهی یابد. وی پس از آن که به حاکمیت سرزمین سبا در اتیوپی دست یافت ده فرمان بزرگ -که خداوند بر روی کوه سینا به موسی هدیه فرموده بود- را گرا‌می‌داشت و مردمانش را واداشت تا لوح ده فرمان حضرت موسی را بدون موافقت اسرا‌ئیلی‌‌ها به سرزمین سبا انتقال دهند. منلیک سپس ده فرمان حضرت موسی را در کلیسای سنت ماری [[شهر آکسوم|آکسوم]] نصب کرد و بدین سان خط سلطنتی سلسله سلیمانی را در سبا بنیان نهاد<ref>برگرفته از http://www.Everyculture.com</ref>. | |||
==== [[داستان قبایل دهگانه یهود|داستان قبایل ده گانه یهود]] ==== | ==== [[داستان قبایل دهگانه یهود|داستان قبایل ده گانه یهود]] ==== | ||
یکی از اسطوره‌‌های بزرگ در فرهنگ عامه کشور اتیوپی داستان قبایل ده گانه یهود است. براساس این افسانه بازرگان و سیاحی یهودی به نام الداد -ها دانی (Eldad ha-Dani) ساکن حبشه در قرن نهم میلادی- که بارها به سرزمین‌‌های دوردست آن زمان از جمله بابل، شمال آفریقا و [[اسپانیا]] سفر کرده بود- [[اتیوپی]] را موطن قبایل ده گانه «آشر» (Asher)، «گاد» (Gad)، «نفتالی» (Naphtali)، و «دان» (Dan) و سه قبیله از ده قبیله گمشده یهود در: روبن (Reuben)، گاد و مناشه نیمه (Half Manasseh) دانسته‌است. | یکی از اسطوره‌‌های بزرگ در فرهنگ عامه کشور اتیوپی داستان قبایل ده گانه یهود است. براساس این افسانه بازرگان و سیاحی یهودی به نام الداد -ها دانی (Eldad ha-Dani) ساکن حبشه در قرن نهم میلادی- که بارها به سرزمین‌‌های دوردست آن زمان از جمله بابل، شمال آفریقا و [[اسپانیا]] سفر کرده بود- [[اتیوپی]] را موطن قبایل ده گانه «آشر» (Asher)، «گاد» (Gad)، «نفتالی» (Naphtali)، و «دان» (Dan) و سه قبیله از ده قبیله گمشده یهود در: روبن (Reuben)، گاد و مناشه نیمه (Half Manasseh) دانسته‌است. | ||
در داستان الداد-ها دانی همچنین از امپراطوری خزرها که بین دریای سیاه و دریای خزر قرار داشته است نیز سخن گفته شده است. بر اساس این [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|افسانه]] در حوالی 740 میلادی پادشاه و مردم خزر به [[یهودی ها در اتیوپی|دین یهود]] گرویدند و این امر مورد تأیید تواریخ یهودی نیز قرار گرفته‌است | در داستان الداد-ها دانی همچنین از امپراطوری خزرها که بین دریای سیاه و دریای خزر قرار داشته است نیز سخن گفته شده است. بر اساس این [[اساطیر و افسانهها در اتیوپی|افسانه]] در حوالی 740 میلادی پادشاه و مردم خزر به [[یهودی ها در اتیوپی|دین یهود]] گرویدند و این امر مورد تأیید تواریخ یهودی نیز قرار گرفته‌است<ref>برگرفته از [http://www.Nationsencyclopedia.com http://www.Nations encyclopedia.com]</ref>. | ||
=== [[جشنها و سرودها در اتیوپی|جشنها و سرودها]] === | === [[جشنها و سرودها در اتیوپی|جشنها و سرودها]] === | ||
==== [[جشن باران در اتیوپی|جشن باران]] ==== | |||
جشن باران یا مراسم باران سازی که در هنگام بروز [[خشکسالی های پیاپی در اتیوپی|خشکسالی]] با تشریفات خاصی انجام می‌شود از سنت‌‌های جالب توجه [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] مختلف اتیوپی است. برگزارکننده این مراسم که به صورت موروثی باران ساز نامیده می‌شود پس از سلسله مراتبی ویژه تراشه‌‌های درختی خاص را جمع آوری کرده و با دندان‌‌های خود جویده و خمیر بدست آمده را با بزاق دهان نرم می‌نماید. پس از آن کاملا برهنه شده و خمیر مزبور را با خاک مخلوط می‌کند و سرتاسر بدن خود را با آن می‌پوشاند. بعد از این فرآیند که طی مدت زمان نسبتا طولانی انجام می‌پذیرد همگان در انتظار باران باقی می‌مانند. لازم به ذکر است این مراسم بیشتر توسط پیروان آیینهای بو‌می از جمله افراد قبیله سوری صورت می‌گیرد. | جشن باران یا مراسم باران سازی که در هنگام بروز [[خشکسالی های پیاپی در اتیوپی|خشکسالی]] با تشریفات خاصی انجام می‌شود از سنت‌‌های جالب توجه [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] مختلف اتیوپی است. برگزارکننده این مراسم که به صورت موروثی باران ساز نامیده می‌شود پس از سلسله مراتبی ویژه تراشه‌‌های درختی خاص را جمع آوری کرده و با دندان‌‌های خود جویده و خمیر بدست آمده را با بزاق دهان نرم می‌نماید. پس از آن کاملا برهنه شده و خمیر مزبور را با خاک مخلوط می‌کند و سرتاسر بدن خود را با آن می‌پوشاند. بعد از این فرآیند که طی مدت زمان نسبتا طولانی انجام می‌پذیرد همگان در انتظار باران باقی می‌مانند. لازم به ذکر است این مراسم بیشتر توسط پیروان آیینهای بو‌می از جمله افراد قبیله سوری صورت می‌گیرد. | ||
==== [[جشن دو همگانی در اتیوپی|جشن دو همگانی]] ==== | |||
هرچند جشن دو همگانی به ظاهر نوعی مسابقه دو استقامت محسوب می‌شود که هر سال در ماه نوامبر برگزار می‌شود با این حال این مسابقه جشنی است که عموم مردم در طبقات سنی مختلف در آن شرکت می‌جویند و در نوع خود در سطح قاره آفریقا منحصربه‌فرد به شمار می‌رود. این جشن که سابقه آن به دوره امپراطور هایله سلاسی باز می‌گردد دربرگیرنده نزدیک به 25 هزار نفر است که در این مسابقه شرکت می‌کنند. در جریان این دوندگی که توأم با شادی و تفریح است شرکت کنندگان به نقل حکایات خنده آور و شوخی پرداخته و آوازهایی شاد سر می‌دهند. در پایان این مسابقه به تما‌می شرکت کنندگان مدالی مبنی بر حضور در مسابقه اهداء می‌شود با این حال دریافت این مدال‌‌های افتخار مستلزم به پایان رساندن مسیر مسابقه است. از نکات جالب توجه در [[جشن دو همگانی در اتیوپی|جشن دو همگانی]] حضور چند نفر از دوندگان بین المللی اتیوپیایی در این مسابقه نمادین است که همراه با مردم دوندگی می‌نمایند | هرچند جشن دو همگانی به ظاهر نوعی مسابقه دو استقامت محسوب می‌شود که هر سال در ماه نوامبر برگزار می‌شود با این حال این مسابقه جشنی است که عموم مردم در طبقات سنی مختلف در آن شرکت می‌جویند و در نوع خود در سطح قاره آفریقا منحصربه‌فرد به شمار می‌رود. این جشن که سابقه آن به دوره امپراطور هایله سلاسی باز می‌گردد دربرگیرنده نزدیک به 25 هزار نفر است که در این مسابقه شرکت می‌کنند. در جریان این دوندگی که توأم با شادی و تفریح است شرکت کنندگان به نقل حکایات خنده آور و شوخی پرداخته و آوازهایی شاد سر می‌دهند. در پایان این مسابقه به تما‌می شرکت کنندگان مدالی مبنی بر حضور در مسابقه اهداء می‌شود با این حال دریافت این مدال‌‌های افتخار مستلزم به پایان رساندن مسیر مسابقه است. از نکات جالب توجه در [[جشن دو همگانی در اتیوپی|جشن دو همگانی]] حضور چند نفر از دوندگان بین المللی اتیوپیایی در این مسابقه نمادین است که همراه با مردم دوندگی می‌نمایند<ref>برگرفته از http://www.sharyemtours.com/home/religion.html</ref>. | ||
[[پرونده: | [[پرونده:کریسمس.jpg|بندانگشتی|کریسمس در اتیوپی (1403). برگرفته از سایت صالحان سیر، قابل بازیابی از [https://www.salehantravel.com/article/185/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%B3-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF.aspx https://www.salehantravel.com/article/185/]]] | ||
==== [[جشن کریسمس اتیوپی(جنا)|جشن کریسمس اتیوپی]] ==== | |||
این جشن که به مناسبت تولد حضرت مسیح برگزار می‌شود در [[زبان امهریک]] جنا نامیده می‌شود و جشنی ویژه مسیحیان است که در مناطق مختلف این کشور به ویژه لالیبلا برپا می‌گردد. در جریان برگزاری این جشن مردم به ویژه کشیش‌‌ها و روحانیون [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحی]] لباس‌‌های رنگی متنوعی بر تن کرده و به رقص و پایکوبی می‌پردازند. برگزاری برخی مسابقات [[ورزش در اتیوپی|ورزشی]] نظیر بازی‌‌های سنتی، اسب سواری و شترسواری از بخش‌‌های متنوع [[جشن کریسمس اتیوپی(جنا)|جشن کریسمس]] است. | این جشن که به مناسبت تولد حضرت مسیح برگزار می‌شود در [[زبان امهریک]] جنا (Genna) نامیده می‌شود و جشنی ویژه مسیحیان است که در مناطق مختلف این کشور به ویژه لالیبلا برپا می‌گردد. در جریان برگزاری این جشن مردم به ویژه کشیش‌‌ها و روحانیون [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحی]] لباس‌‌های رنگی متنوعی بر تن کرده و به رقص و پایکوبی می‌پردازند. برگزاری برخی مسابقات [[ورزش در اتیوپی|ورزشی]] نظیر بازی‌‌های سنتی، اسب سواری و شترسواری از بخش‌‌های متنوع [[جشن کریسمس اتیوپی(جنا)|جشن کریسمس]] است. | ||
==== | ==== [[جشن سال نو در اتیوپی|جشن سال نو]] ==== | ||
همان گونه که گفته شد، سال نو [[اتیوپی]] "ماه مسکرم" مصادف با 11 سپتامبر است و در پایان فصل بارندگی در این کشور آغاز می‌شود. این روز، هم آغاز سال نو و هم عید سنت جان (Saint John) تعمید دهنده است. در زبان اتیوپیایی به این روز اینکوتاتاش (انکوتاتاش)(Enkutatash) گفته می‌شود که به معنای اهدای جوا[[هرات]] است. دلیل آن را نیز سفر ملکه سبا به سرزمین ملک سلیمان و بازگشت او به اتیوپی می‌دانند که در هنگام بازگشت، فرماندهان و بزرگان با پر کردن خزانه از جواهرات ورود ملکه را خوشامد گفتند. | همان گونه که گفته شد، سال نو [[اتیوپی]] "ماه مسکرم" مصادف با 11 سپتامبر است و در پایان فصل بارندگی در این کشور آغاز می‌شود. این روز، هم آغاز سال نو و هم عید سنت جان (Saint John) تعمید دهنده است. در زبان اتیوپیایی به این روز اینکوتاتاش (انکوتاتاش) (Enkutatash) گفته می‌شود که به معنای اهدای جوا[[هرات]] است. دلیل آن را نیز سفر ملکه سبا به سرزمین ملک سلیمان و بازگشت او به اتیوپی می‌دانند که در هنگام بازگشت، فرماندهان و بزرگان با پر کردن خزانه از جواهرات ورود ملکه را خوشامد گفتند. | ||
==== [[جشن تیمکت در اتیوپی|جشن تیمکت]] ==== | |||
[[جشن تیمکت در اتیوپی|جشن تیمکت]] که تیمکات (Timqat) نیز خوانده می‌شود و عید غسل تعمید امهاری‌‌ها به شمار می‌رود مراسمی است که به وسیله مسیحیان ارتدوکس اتیوپی و برای بزرگداشت ظهور و تجلی عیسی مسیح (ع) (Epiphany) جشن گرفته می‌شود. این جشن در روز 19 ژانویه (20 ژانویه در سال‌‌های کبیسه) مطابق با دهمین روز از ماه تر (Terr) (پنجمین ماه براساس تقویم اتیوپیایی) برگزار می‌گردد. | [[جشن تیمکت در اتیوپی|جشن تیمکت]] [[جشن تیمکت در اتیوپی|(Timkat)]] که تیمکات (Timqat) نیز خوانده می‌شود و عید غسل تعمید امهاری‌‌ها به شمار می‌رود مراسمی است که به وسیله مسیحیان ارتدوکس اتیوپی و برای بزرگداشت ظهور و تجلی عیسی مسیح (ع) (Epiphany) جشن گرفته می‌شود. این جشن در روز 19 ژانویه (20 ژانویه در سال‌‌های کبیسه) مطابق با دهمین روز از ماه تر (Terr) (پنجمین ماه براساس تقویم اتیوپیایی) برگزار می‌گردد. | ||
در مراسم تیمکت، غسل تعمید حضرت عیسی (ع) در رودخانه [[اردن]] جشن گرفته می‌شود. این فستیوال بهترین بازآفرینی مذهبی از مراسم غسل تعمید به شمار می‌رود و با بازآفرینی که بسیاری از زا‌یران مسیحی سرزمین مقدس در هنگام بازدید از اردن به جای می‌آورند و اجرا می‌کنند شباهت دارد. جالب اینجاست که نخستین بازدیدکنندگان اروپایی، این جشن را با رسم دینی واقعی غسل تعمید که طبق سنت و باور [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] برای آمرزش گناهان انجام می‌گیرد اشتباه گرفتند. | در مراسم تیمکت، غسل تعمید حضرت عیسی (ع) در رودخانه [[اردن]] جشن گرفته می‌شود. این فستیوال بهترین بازآفرینی مذهبی از مراسم غسل تعمید به شمار می‌رود و با بازآفرینی که بسیاری از زا‌یران مسیحی سرزمین مقدس در هنگام بازدید از اردن به جای می‌آورند و اجرا می‌کنند شباهت دارد. جالب اینجاست که نخستین بازدیدکنندگان اروپایی، این جشن را با رسم دینی واقعی غسل تعمید که طبق سنت و باور [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] برای آمرزش گناهان انجام می‌گیرد اشتباه گرفتند. | ||
در هنگام برگزاری [[جشن تیمکت در اتیوپی|مراسم تیمکت]]، کشیشان لوحه‌ای چوبی را که نمونه‌ای از لوحه ده فرمان موسی(ع) است و به آن تابوت (Tabot) می‌گویند و در تما‌می‌محراب‌‌های کلیساهای اتیوپی وجود دارد (تا حدودی شبیه به محراب‌‌های سنگی غربی) با احترام در پارچه نفیسی می‌پیچند و درحالی که یکی از کشیشان آن را روی سر خود قرار می‌دهد به صورت دسته جمعی حمل می‌کنند. این تابوت که به ندرت به وسیله مردم عادی دیده می‌شود نمادی از پیکر عیسی مسیح، هنگا‌می‌که برای غسل تعمید به اردن رفت، به شمار می‌رود. مقامات مذهبی مسیحی تشریفات جشن را در اولین ساعت روز (حدود ساعت 2 نیمه شب) در نزدیکی یک رودخانه یا آبگیر آغاز می‌کنند. سپس مقداری از آب را برداشته برای تبرک به شرکت کنندگان در مراسم می‌پاشند. سپس برخی از شرکت کنندگان در آب غوطه ور شده و به نوعی تجدید غسل تعمید را انجام می‌دهند | در هنگام برگزاری [[جشن تیمکت در اتیوپی|مراسم تیمکت]]، کشیشان لوحه‌ای چوبی را که نمونه‌ای از لوحه ده فرمان موسی(ع) است و به آن تابوت (Tabot) می‌گویند و در تما‌می‌محراب‌‌های کلیساهای اتیوپی وجود دارد (تا حدودی شبیه به محراب‌‌های سنگی غربی) با احترام در پارچه نفیسی می‌پیچند و درحالی که یکی از کشیشان آن را روی سر خود قرار می‌دهد به صورت دسته جمعی حمل می‌کنند. این تابوت که به ندرت به وسیله مردم عادی دیده می‌شود نمادی از پیکر عیسی مسیح، هنگا‌می‌که برای غسل تعمید به اردن رفت، به شمار می‌رود. مقامات مذهبی مسیحی تشریفات جشن را در اولین ساعت روز (حدود ساعت 2 نیمه شب) در نزدیکی یک رودخانه یا آبگیر آغاز می‌کنند. سپس مقداری از آب را برداشته برای تبرک به شرکت کنندگان در مراسم می‌پاشند. سپس برخی از شرکت کنندگان در آب غوطه ور شده و به نوعی تجدید غسل تعمید را انجام می‌دهند[i]. | ||
==== [[جشن مسکل در اتیوپی|جشن مسکل]] ==== | |||
جشن مسکل که براساس الفبای [[زبان گیز|گیز]]، مسقل (Mesqel) نیز تلفظ می‌شود یکی از تعطیلات رسمی و مذهبی سالیانه کلیسای ارتدوکس [[اتیوپی]] و اریتره است. [[جشن مسکل در اتیوپی|جشن مسکل]] هر سال به مناسبت بزرگداشت کشف صلیب راستین (صلیبی که به گمان مسیحیان حضرت عیسی (ع) بر آن به دار آویخته شد) به وسیله ملکه هلنا (Saint Helena) مادر کنستانتین امپراتور روم در قرن چهارم میلادی (326م)، برگزار می‌شود. | جشن مسکل (Meskel) که براساس الفبای [[زبان گیز|گیز]]، مسقل (Mesqel) نیز تلفظ می‌شود یکی از تعطیلات رسمی و مذهبی سالیانه کلیسای ارتدوکس [[اتیوپی]] و اریتره است. [[جشن مسکل در اتیوپی|جشن مسکل]] هر سال به مناسبت بزرگداشت کشف صلیب راستین (صلیبی که به گمان مسیحیان حضرت عیسی (ع) بر آن به دار آویخته شد) به وسیله ملکه هلنا (Saint Helena) مادر کنستانتین امپراتور روم در قرن چهارم میلادی (326م)، برگزار می‌شود. | ||
مراسم [[جشن مسکل در اتیوپی|جشن مسکل]] در روز هفدهم ماه مسکرم، مطابق تقویم اتیوپیایی و معادل 27 سپتامبر براساس تقویم | مراسم [[جشن مسکل در اتیوپی|جشن مسکل]] در روز هفدهم ماه مسکرم، مطابق تقویم اتیوپیایی و معادل 27 سپتامبر براساس تقویم گری[[گوری]] (یا 28 سپتامبر در سال‌‌های کبیسه) انجام می‌گیرد. واژه مسکل به معنای صلیب است. این مراسم در کلیساهای ارتدوکس، [[مسیحیت کاتولیک در اتیوپی|کاتولیک]] یا [[مسیحیت پروتستان در اتیوپی|پروتستان]] با عنوان جشن ستایش صلیب مقدس شناخته می‌شود. کلیساهایی که از تقویم گریگوری پیروی می‌کنند این مراسم را در روز 14 سپتامبر جشن می‌گیرند. | ||
مراسم [[جشن مسکل در اتیوپی|جشن مسکل]] شامل برافروختن آتش و آتش بازی مفصل یا دمرا (Demera) است که اساس آن، باور به الها‌می است که در عالم رویا، مکان و محل دفن صلیب راستین را بر ملکه هلنا فاش ساخت. ملکه گفته بود که در عالم خواب به او الهام شده باید آتشی برافروزد و دود آن آتش، محل دفن صلیب راستین را نشان خواهد داد. بنا بر این عقیده، ملکه فرمان داده بود تا مردم ساکن اورشلیم، توده بزرگی از هیزم را گردآوری کنند و به آن کندر بیافزایند. هنگا‌می‌که آتش برافروخته شد، دود سرخ رنگی به آسمان رفت و سپس به زمین بازگشت و دقیقا نقطه‌ای را که صلیب راستین در آنجا دفن شده‌بود نشان داد. | مراسم [[جشن مسکل در اتیوپی|جشن مسکل]] شامل برافروختن آتش و آتش بازی مفصل یا دمرا (Demera) است که اساس آن، باور به الها‌می است که در عالم رویا، مکان و محل دفن صلیب راستین را بر ملکه هلنا فاش ساخت. ملکه گفته بود که در عالم خواب به او الهام شده باید آتشی برافروزد و دود آن آتش، محل دفن صلیب راستین را نشان خواهد داد. بنا بر این عقیده، ملکه فرمان داده بود تا مردم ساکن اورشلیم، توده بزرگی از هیزم را گردآوری کنند و به آن کندر بیافزایند. هنگا‌می‌که آتش برافروخته شد، دود سرخ رنگی به آسمان رفت و سپس به زمین بازگشت و دقیقا نقطه‌ای را که صلیب راستین در آنجا دفن شده‌بود نشان داد. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۱: | ||
مراسم آتش بازی (Demera) براساس سنت‌‌های محلی، اوایل عصر روز قبل از [[جشن مسکل در اتیوپی|مسکل]] یا در همان روز برگزار می‌شود. هیزم‌‌ها از قبل با گل‌‌های آفتابگردان تزیین گشته و برای مراسم آماده می‌شوند. پس از برافروختن آتش، مؤمنان با ذغالی که بر جای می‌ماند علامت صلیب را بر پیشانی‌‌های خود رسم می‌کنند. | مراسم آتش بازی (Demera) براساس سنت‌‌های محلی، اوایل عصر روز قبل از [[جشن مسکل در اتیوپی|مسکل]] یا در همان روز برگزار می‌شود. هیزم‌‌ها از قبل با گل‌‌های آفتابگردان تزیین گشته و برای مراسم آماده می‌شوند. پس از برافروختن آتش، مؤمنان با ذغالی که بر جای می‌ماند علامت صلیب را بر پیشانی‌‌های خود رسم می‌کنند. | ||
از دلایل اهمیت فراوان این جشن، باور به‌این عقیده است که براساس تقویم و روزنگار کلیسا قسمتی از صلیب راستین، از مصر به اتیوپی آورده شده و گفته می‌شود در محلی به نام آمباگشن (Amba Geshen) که به شکل یک صلیب است نگهداری می‌شود | از دلایل اهمیت فراوان این جشن، باور به‌این عقیده است که براساس تقویم و روزنگار کلیسا قسمتی از صلیب راستین، از مصر به اتیوپی آورده شده و گفته می‌شود در محلی به نام آمباگشن (Amba Geshen) که به شکل یک صلیب است نگهداری می‌شود<ref name=":0">برگرفته از http://www.tourismethiopia.org/festival</ref>. | ||
==== [[جشن ادبار در اتیوپی|جشن ادبار]] ==== | |||
یکی از جشن‌‌هایی که [[قبیله ارومو|اروموها]] هرسال در اول ماه گی بوت (گنوت) مطابق با نهم ماه مه برگزار می‌کنند، جشنی است به نام ادبار که با طبیعت و بزرگداشت آن ارتباط دارد. مردمان [[قبیله ارومو|ارومو]] در روز موعود با جمع شدن در زیر درختان تناور و کهنسال، حیوانی را قربانی کرده و خون آن را پای ریشه درخت می‌ریزند و درخت‌‌ها را با نوعی روغن آغشته می‌سازند. قربانی در این مراسم «وداجو» (Wodajo) نامیده می‌شود که به معنای دوستی و مشارکت است. پس از صرف غذاهای مخصوص جشن، رقص و پای کوبی برگزار می‌گردد و [[جشن ادبار در اتیوپی|جشن ادبار]] در محیطی شاد و صمی‌می‌به پایان می‌رسد.. این جشن مناسبتی است که تمام [[قبیله ارومو|اروموها]] را با یکدیگر متحد می‌سازد | یکی از جشن‌‌هایی که [[قبیله ارومو|اروموها]] هرسال در اول ماه گی بوت (گنوت) مطابق با نهم ماه مه برگزار می‌کنند، جشنی است به نام ادبار که با طبیعت و بزرگداشت آن ارتباط دارد. مردمان [[قبیله ارومو|ارومو]] در روز موعود با جمع شدن در زیر درختان تناور و کهنسال، حیوانی را قربانی کرده و خون آن را پای ریشه درخت می‌ریزند و درخت‌‌ها را با نوعی روغن آغشته می‌سازند. قربانی در این مراسم «وداجو» (Wodajo) نامیده می‌شود که به معنای دوستی و مشارکت است. پس از صرف غذاهای مخصوص جشن، رقص و پای کوبی برگزار می‌گردد و [[جشن ادبار در اتیوپی|جشن ادبار]] در محیطی شاد و صمی‌می‌به پایان می‌رسد.. این جشن مناسبتی است که تمام [[قبیله ارومو|اروموها]] را با یکدیگر متحد می‌سازد<ref name=":0" />. | ||
==== '''[[سرودها در اتیوپی|سرودها]]''' ==== | ==== '''[[سرودها در اتیوپی|سرودها]]''' ==== | ||
سرایش اشعار و سروده‌‌های سنتی و دینی از دیرباز در کشور [[اتیوپی]] رواج داشته‌است. یکی از سنت‌‌های دیرینه این سرزمین از دیرباز تاکنون نیز سرودهای [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] مختلف است که در مراسم و مناسبتهای این اقوام سر داده‌شده و بخشی از فرهنگ عامیانه کشور [[اتیوپی]] را بخود اختصاص داده‌است. بخشی از این [[سرودها در اتیوپی|سرودها]] و اشعار دربرگیرنده داستان‌‌های تاریخی و حماسی است و بخشی نیز دارای تم دینی بوده و در مراسم دینی [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] و [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان]] و [[یهودی ها در اتیوپی|یهودیان]] قرا‌یت می‌گردد. | سرایش اشعار و سروده‌‌های سنتی و دینی از دیرباز در کشور [[اتیوپی]] رواج داشته‌است. یکی از سنت‌‌های دیرینه این سرزمین از دیرباز تاکنون نیز سرودهای [[گروه های قومی اتیوپی|قبایل]] مختلف است که در مراسم و مناسبتهای این اقوام سر داده‌شده و بخشی از فرهنگ عامیانه کشور [[اتیوپی]] را بخود اختصاص داده‌است. بخشی از این [[سرودها در اتیوپی|سرودها]] و اشعار دربرگیرنده داستان‌‌های تاریخی و حماسی است و بخشی نیز دارای تم دینی بوده و در مراسم دینی [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] و [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان]] و [[یهودی ها در اتیوپی|یهودیان]] قرا‌یت می‌گردد. | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۰: | ||
یکی از سرودهای مشهور دینی اتیوپی که بویژه در شمال شرقی اتیوپی و در بین مسلمانان ناحیه وولو رواج دارد منظومه است. منظومه که معمولا با موسیقی سنتی همراه است در نواحی «هرار» و «جیما» که نغمه سرایی به [[زبان ارومو]] رایج است طرفداران زیادی دارد. | یکی از سرودهای مشهور دینی اتیوپی که بویژه در شمال شرقی اتیوپی و در بین مسلمانان ناحیه وولو رواج دارد منظومه است. منظومه که معمولا با موسیقی سنتی همراه است در نواحی «هرار» و «جیما» که نغمه سرایی به [[زبان ارومو]] رایج است طرفداران زیادی دارد. | ||
در مناطق مرتفع [[اتیوپی]]، نوعی از [[سرودها در اتیوپی|سرودها]] به همراه موسیقی سنتی غیر مذهبی به وسیله خوانندگان و نوازندگان دوره گرد اجرا می‌شود که «ازماری» (Azmari) نام دارد. به ازماری‌‌ها در [[نظام اجتماعی اتیوپی|جامعه اتیوپی]]، هم با غضب و بدبینی و هم با احترام نگریسته می‌شود. این نوازندگان دوره گرد که به قوم [[قبیله امهارا|امهاری]] تعلق دارند در اشعار ساده خود که بیشتر به صورت فی‌البداهه و بدون آمادگی قبلی سروده می‌شوند سنتها و [[آداب و رسوم در اتیوپی|آداب و رسوم]] مردمان امهاری را در قالب شعر به تصویر می‌کشند | در مناطق مرتفع [[اتیوپی]]، نوعی از [[سرودها در اتیوپی|سرودها]] به همراه موسیقی سنتی غیر مذهبی به وسیله خوانندگان و نوازندگان دوره گرد اجرا می‌شود که «ازماری» (Azmari) نام دارد. به ازماری‌‌ها در [[نظام اجتماعی اتیوپی|جامعه اتیوپی]]، هم با غضب و بدبینی و هم با احترام نگریسته می‌شود. این نوازندگان دوره گرد که به قوم [[قبیله امهارا|امهاری]] تعلق دارند در اشعار ساده خود که بیشتر به صورت فی‌البداهه و بدون آمادگی قبلی سروده می‌شوند سنتها و [[آداب و رسوم در اتیوپی|آداب و رسوم]] مردمان امهاری را در قالب شعر به تصویر می‌کشند<ref>برگرفته از http://www.selamta.net/culture.html</ref>. | ||
=== [[تقویم سالیانه اتیوپی|تقویم سالیانه]] === | === [[تقویم سالیانه اتیوپی|تقویم سالیانه]] === | ||
کشور [[اتیوپی]] دارای گاه شماری و تقویم خاص و منحصر به خود است. تقویم اتیوپیایی ریشه در فرهنگ کهن این کشور دارد و منعکس کننده میراث آیینهای بو‌می و ادیان [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|اسلام]]، [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیت]] و [[یهودی ها در اتیوپی|یهود]] است. [[تقویم سالیانه اتیوپی|تقویم سالیانه]] این کشور شامل 13 ماه است. سال‌‌های این تقویم، 7 سال از تقویم میلادی (گریگوری) عقب تر است و سال نو در این کشور در روز 11 سپتامبر آغاز می‌شود. 13 ماه‌این تقویم شامل 13 ماه سی روزه است و 5 روز باقی مانده از سال (در سال‌‌های کبیسه 6 روز) یک ماه مستقل محسوب می‌شود. تمام ادارات و مؤسسات دولتی اتیوپی براساس ساعت و تقویم خاص این کشور کار می‌کنند و تنها بعضی از شرکت‌‌ها که مرتبط با مؤسسات بین المللی هستند (نظیر هواپیمایی، مخابرات و مؤسسات [[مالی]]) از تبعیت از تقویم اتیوپیایی معاف هستند. | کشور [[اتیوپی]] دارای گاه شماری و تقویم خاص و منحصر به خود است. تقویم اتیوپیایی ریشه در فرهنگ کهن این کشور دارد و منعکس کننده میراث آیینهای بو‌می و ادیان [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|اسلام]]، [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیت]] و [[یهودی ها در اتیوپی|یهود]] است. [[تقویم سالیانه اتیوپی|تقویم سالیانه]] این کشور شامل 13 ماه است. سال‌‌های این تقویم، 7 سال از تقویم میلادی (گریگوری) عقب تر است و سال نو در این کشور در روز 11 سپتامبر آغاز می‌شود. 13 ماه‌این تقویم شامل 13 ماه سی روزه است و 5 روز باقی مانده از سال (در سال‌‌های کبیسه 6 روز) یک ماه مستقل محسوب می‌شود. تمام ادارات و مؤسسات دولتی اتیوپی براساس ساعت و تقویم خاص این کشور کار می‌کنند و تنها بعضی از شرکت‌‌ها که مرتبط با مؤسسات بین المللی هستند (نظیر هواپیمایی، مخابرات و مؤسسات [[مالی]]) از تبعیت از تقویم اتیوپیایی معاف هستند. نام سیزده ماه تقویم اتیوپیایی، به‌این شرح است: | ||
نام سیزده ماه تقویم اتیوپیایی، به‌این شرح است: | |||
* مسکرم (Meskerem)؛ | |||
* تکیمت (Tekimt)؛ | |||
* هیدار (Hidar)؛ | |||
* تاساز (Tahsas)؛ | |||
* تر (Ter)؛ | |||
* یکوتیت (Yekoutit)؛ | |||
* میابیت (Meyabit)؛ | |||
* میازیا (Meyaziya)؛ | |||
* گن بوت (Genbot)؛ | |||
* سنه (Sene)؛ | |||
* هامله (Hamle)؛ | |||
* ناهسه (Nahse)؛ | |||
* پاگومه (Pagume). | |||
طبق گاه شمار سنتی اتیوپی، روز به دو زمان 12 ساعته صبح و شب (صبح گاه و شام گاه) تقسیم می‌شود و برخلاف ساعت اروپایی، یک شبانه روز، 24 ساعت پیوسته (از 0 تا 12 و از 12 تا 24) نیست. ساعت 7 صبح اروپایی، مساوی با ساعت یک صبح گاهی اتیوپیایی است و ساعت 7 غروب، مساوی با ساعت یک شام گاهی در [[اتیوپی]] است. بنابراین، اختلاف ساعت اتیوپی با ساعت اروپایی، 6 ساعت است<ref name=":1">برگرفته از http://www.ethiopic.com/calendar/ethiopic.html</ref>. | |||
طبق گاه شمار سنتی اتیوپی، روز به دو زمان 12 ساعته صبح و شب (صبح گاه و شام گاه) تقسیم می‌شود و برخلاف ساعت اروپایی، یک شبانه روز، 24 ساعت پیوسته (از 0 تا 12 و از 12 تا 24) نیست. ساعت 7 صبح اروپایی، مساوی با ساعت یک صبح گاهی اتیوپیایی است و ساعت 7 غروب، مساوی با ساعت یک شام گاهی در [[اتیوپی]] است. بنابراین، اختلاف ساعت اتیوپی با ساعت اروپایی، 6 ساعت است | |||
علاوه بر [[تقویم سالیانه اتیوپی|تقویم رسمی]] اتیوپی؛ برخی از قبایل این کشور نیز دارای گاه‌شماری خاص خود می‌باشند. تقویم سنتی مردمان بورانا از جمله این گاه‌شماری‌‌ها ست که در زمره سنت‌‌های جالب این قبیله نیز به شمار می‌رود و علیرغم حاکمیت سال مسیحی و تقویم سنتی بر کشور، همچنان جایگاه سنتی خود را حفظ نموده است.این تقویم که به اعتقاد افراد قبیله بورانا به 300 سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد مبتنی بر نظام ستاره و ماه بوده و بر مشاهده حرکات نجو‌می‌ماه و همزمانی آن با هفت ستاره خاص یا صورت‌‌های فلکی (مجمع الکواکب) استوار است. ماه‌‌های تقویم سنتی قبیله بورانا که در سرتاسر [[اتیوپی]] شهرت دارند عبارتند از: | علاوه بر [[تقویم سالیانه اتیوپی|تقویم رسمی]] اتیوپی؛ برخی از قبایل این کشور نیز دارای گاه‌شماری خاص خود می‌باشند. تقویم سنتی مردمان بورانا از جمله این گاه‌شماری‌‌ها ست که در زمره سنت‌‌های جالب این قبیله نیز به شمار می‌رود و علیرغم حاکمیت سال مسیحی و تقویم سنتی بر کشور، همچنان جایگاه سنتی خود را حفظ نموده است.این تقویم که به اعتقاد افراد قبیله بورانا به 300 سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد مبتنی بر نظام ستاره و ماه بوده و بر مشاهده حرکات نجو‌می‌ماه و همزمانی آن با هفت ستاره خاص یا صورت‌‌های فلکی (مجمع الکواکب) استوار است. ماه‌‌های تقویم سنتی قبیله بورانا که در سرتاسر [[اتیوپی]] شهرت دارند عبارتند از: | ||
* بیتوتسا (Bittottessa)؛ | |||
* کامسا (camsa)؛ | |||
* بوفا (Bufa)؛ | |||
* واگزاباژی (waxabajjii)؛ | |||
* اوبورا گودا (Obora Gudda)؛ | |||
* اوبورا دیکا (Obora Dikka)؛ | |||
* بیرا (ماه کامل) (Birra)؛ | |||
* سیکاوا (بین هلال و بدر) (Cikawa)؛ | |||
* ساداسا (یک چهارم ماه) (sadasaa)؛ | |||
* آبراسا (هلال بزرگ) (Abrasa)؛ | |||
* آماجی (هلال نیمه) (Ammaji)Y | |||
* گوراترالا (هلال کوچک) (Gurrandhala)<ref>برگرفته از http://borana.webs.com/aboutborana.html</ref>. | |||
==== شبانه روز ==== | ==== شبانه روز ==== | ||
نخستین روز سال | نخستین روز سال انکوتاتاش (Enkutatash) یا نوروز اتیوپیایی، اولین روز سال جدید در این کشور است که طبق [[تقویم سالیانه اتیوپی|تقویم اتیوپی]] مصادف است با اول ماه مسکرم (Meskerem) مطابق با روز 11 سپتامبر تقویم میلادی<ref name=":1" />. | ||
انکوتاتاش (Enkutatash) یا نوروز اتیوپیایی، اولین روز سال جدید در این کشور است که طبق [[تقویم سالیانه اتیوپی|تقویم اتیوپی]] مصادف است با اول ماه مسکرم (Meskerem) مطابق با روز 11 سپتامبر تقویم میلادی | |||
=== [[مناسبتهای ملی و مذهبی اتیوپی|مناسبتهای ملی و مذهبی]] === | === [[مناسبتهای ملی و مذهبی اتیوپی|مناسبتهای ملی و مذهبی]] === | ||
کشور [[اتیوپی]] به عنوان کشوری با تنوع [[ادیان در اتیوپی|ادیان]] و فرهنگ‌‌ها، با دارا بودن اکثریت نسبی [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحی]] و اقلیت نیرومند مسلمان و سایر ادیان؛ مراسم و ایام مهم هردو دین بزرگ این کشور (به خصوص در دوران جدید) را به همراه [[مناسبتهای ملی و مذهبی اتیوپی|مناسبتهای ملی]] در جدول تعطیلات عمو‌می‌خود جای داده‌است. تعطیلات عمومی این کشور عبارتند از: | کشور [[اتیوپی]] به عنوان کشوری با تنوع [[ادیان در اتیوپی|ادیان]] و فرهنگ‌‌ها، با دارا بودن اکثریت نسبی [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحی]] و اقلیت نیرومند مسلمان و سایر ادیان؛ مراسم و ایام مهم هردو دین بزرگ این کشور (به خصوص در دوران جدید) را به همراه [[مناسبتهای ملی و مذهبی اتیوپی|مناسبتهای ملی]] در جدول تعطیلات عمو‌می‌خود جای داده‌است. تعطیلات عمومی این کشور عبارتند از: | ||
* کریسمس اتیوپی (7 ژانویه)؛ | |||
* عید تیمکت (19 ژانویه)؛ | |||
* روز پیروزی آدوا؛ | |||
* پیروزی نیروهای اتیوپیایی بر ایتالیاییها در محلی به نام آدوا در سال 1896م- ( 2 مارس) (6 آوریل)؛ | |||
* روز پیروزی میهن پرستان (Patriot day)؛ | |||
* روز جمعه خوب (29 آوریل) (good Friday)؛ | |||
* روز عید پاک (1 می)؛ | |||
* روز جهانی کارگر( 1 می)؛ | |||
* روز ملی اتیوپی -روز سقوط رژیم‌‌هایله ماریام-( 28 می)؛ | |||
* سال نو اتیوپی( 11 سپتامبر)؛ | |||
* عید مسکل -کشف صلیب راستین- ( 27 سپتامبر)؛ | |||
* روز میلاد پیامبر اسلام؛ | |||
* روز عید فطر؛ | |||
* روز عید قربان<ref name=":2">برگرفته از http://www.holiday-times.com/public holidays/ethiopia/2013</ref>. | |||
جدای از این تعطیلات رسمی برخی مناسبت‌‌ها نزد [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان]] و [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] این کشور از اهمیت زیادی برخوردارند. این ایام هرچند در زمره تعطیلات رسمی کشور نمی‌باشند با این حال معمولا پیروان دو دین بزرگ [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|اسلام]] و [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیت]] این مناسبت‌‌ها را گرا‌می‌داشته و مراسمی را به احترام این ایام برگزار می‌کنند. مناسبتهای مورد توجه و احترام [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان اتیوپی]] عبارتند از: | جدای از این تعطیلات رسمی برخی مناسبت‌‌ها نزد [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان]] و [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیان]] این کشور از اهمیت زیادی برخوردارند. این ایام هرچند در زمره تعطیلات رسمی کشور نمی‌باشند با این حال معمولا پیروان دو دین بزرگ [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|اسلام]] و [[مسيحيت در اتیوپی|مسیحیت]] این مناسبت‌‌ها را گرا‌می‌داشته و مراسمی را به احترام این ایام برگزار می‌کنند. مناسبتهای مورد توجه و احترام [[اسلام و مسلمانان اتیوپی|مسلمانان اتیوپی]] عبارتند از: | ||
* ایام ماه مبارک رمضان؛ | |||
* لیله الاسری (شب معراج پیامبر اسلام (ص)؛ | |||
* شب‌‌های قدر؛ | |||
* عاشورا (نزد شیعیان)؛ | |||
* ایام حج؛ | |||
* ماه‌‌های ابتدایی و انتهایی سال (آخرین ماه سال در نزد مسلمانان اهمیت فوق العاده زیادی دارد). | |||
ایام و مناسبتهای مورد توجه مسیحیان اتیوپی نیز عبارتند از: | ایام و مناسبتهای مورد توجه مسیحیان اتیوپی نیز عبارتند از: | ||
* روز ولنتاین ( 14 فوریه)؛ | |||
* چهارشنبه خاکستر (نخستین روز ایام روزه بزرگ)؛ | |||
* یکشنبه نخل (نخل ریزان- یکشنبه پیش از عید پاک)؛ | |||
* سه شنبه مقدس؛ | |||
* روز مادر (دومین یکشنبه ماه مه)؛ | |||
* روز قربانیان جنگ (Memorial day)؛ | |||
* روز پدر؛ | |||
* جشن شکرگزاری (چهارمین پنجشنبه ماه نوامبر) (Thank giving)<ref name=":2" />. | |||
=== [[موزههای اتیوپی|موزه‌ها]] === | === [[موزههای اتیوپی|موزه‌ها]] === | ||
کشور تاریخی [[اتیوپی]] از نظر دارا بودن موزههای مختلف در مقایسه با دیگر کشورهای قاره آفریقا از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار است. مهم ترین موزههای اتیوپی عبارتند از: | کشور تاریخی [[اتیوپی]] از نظر دارا بودن موزههای مختلف در مقایسه با دیگر کشورهای قاره آفریقا از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار است. مهم ترین موزههای اتیوپی عبارتند از: | ||
[[پرونده:موزه ملی اتیوپی.jpg|بندانگشتی|موزه ملی اتیوپی]] | [[پرونده:موزه ملی اتیوپی.jpg|بندانگشتی|موزه ملی اتیوپی (1403). برگرفته از سایت همگردی، قابل بازیابی از [https://hamgardi.com/fa/Place/77330-%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%BE%DB%8C https://hamgardi.com/fa/Place/77330-]]] | ||
==== [[موزه ملی اتیوپی]] ==== | ==== [[موزه ملی اتیوپی]] ==== | ||
موزه ملی اتیوپی، مهم‌ترین و پربازدیدترین موزه این کشور به شمار می‌رود و آثار جذاب و مختلفی از یافته‌های باستان‌شناسی این کشور در دهه‌‌های اخیر را در خود جای داده‌است. اسکلت موسوم به لوسی با قدمت 3/5 میلیون سال که در سال 1974 کشف شد نیز در این موزه نگهداری می‌شود و از معروف‌ترین اشیاء موجود در این موزه بشمار می‌رود. مجموعه‌ای جذاب از [[نقاشی در اتیوپی|نقاشی]]<nowiki/>های سنتی اتیوپی نیز در این موزه نگهداری می‌شود. گردشگران خارجی معمولا در مدت اقامت خود در اتیوپی از [[موزه ملی اتیوپی]] بازدید می نمایند | موزه ملی اتیوپی، مهم‌ترین و پربازدیدترین موزه این کشور به شمار می‌رود و آثار جذاب و مختلفی از یافته‌های باستان‌شناسی این کشور در دهه‌‌های اخیر را در خود جای داده‌است. اسکلت موسوم به لوسی با قدمت 3/5 میلیون سال که در سال 1974 کشف شد نیز در این موزه نگهداری می‌شود و از معروف‌ترین اشیاء موجود در این موزه بشمار می‌رود. مجموعه‌ای جذاب از [[نقاشی در اتیوپی|نقاشی]]<nowiki/>های سنتی اتیوپی نیز در این موزه نگهداری می‌شود. گردشگران خارجی معمولا در مدت اقامت خود در اتیوپی از [[موزه ملی اتیوپی]] بازدید می نمایند<ref>برگرفته از http://www.addisculturetourism.gov.et/ Museums</ref>. | ||
==== [[موزه آدیس آبابا]] ==== | ==== [[موزه آدیس آبابا]] ==== | ||
موزه آدیس آبابا درسال 1986 به مناسبت صدمین سالگرد انتخاب این شهر به عنوان پایتخت [[اتیوپی]] بنا نهاده شد. این موزه در اقامتگاه " راس بیرو ولده گابریل (Ras Biro Wolde Gabriel) (وزیر جنگ در دوران منلیك دوم ) تأسیس گردید. [[موزه آدیس آبابا]] بیشتر شامل عکس‌هایی است که پیشرفت‌های [[نظام اجتماعی اتیوپی|اجتماعی]]، [[تاریخ اتیوپی|تاریخی]]، [[ساختار سیاسی اتیوپی|سیاسی]] و [[نظام اقتصادی اتیوپی|اقتصادی]] این شهر را از زمان بنیان گذاری آن نمایش می‌دهد. در کنار عکس‌های منحصر به فرد شهر، مصنوعات و آثار هنری متعلق به هنرمندان برجسته اتیوپی نیز در این موزه در معرض دید عموم قرار دارد | موزه آدیس آبابا درسال 1986 به مناسبت صدمین سالگرد انتخاب این شهر به عنوان پایتخت [[اتیوپی]] بنا نهاده شد. این موزه در اقامتگاه " راس بیرو ولده گابریل (Ras Biro Wolde Gabriel) (وزیر جنگ در دوران منلیك دوم ) تأسیس گردید. [[موزه آدیس آبابا]] بیشتر شامل عکس‌هایی است که پیشرفت‌های [[نظام اجتماعی اتیوپی|اجتماعی]]، [[تاریخ اتیوپی|تاریخی]]، [[ساختار سیاسی اتیوپی|سیاسی]] و [[نظام اقتصادی اتیوپی|اقتصادی]] این شهر را از زمان بنیان گذاری آن نمایش می‌دهد. در کنار عکس‌های منحصر به فرد شهر، مصنوعات و آثار هنری متعلق به هنرمندان برجسته اتیوپی نیز در این موزه در معرض دید عموم قرار دارد<ref>برگرفته از http://www.addisababacity.gov.et</ref>. | ||
==== [[موزه قوم شناسی اتیوپی|موزه قوم‌شناسی]] ==== | ==== [[موزه قوم شناسی اتیوپی|موزه قوم‌شناسی]] ==== | ||
موزه قوم شناسی در بخشی از کاخ سلطنتی هایلا سلاسی بنا شده و قسمت‌هایی از این کاخ، همچون حمام و اتاق خواب سلطنتی در حین بازدید از موزه قابل مشاهده است. در این موزه اشیایی مرتبط با [[تاریخ اتیوپی|تاریخ]]، سنتها و فرهنگ اتیوپی به نمایش درآمده است. بعضی از این اشیاء عبارتند از: آلات موسیقی قومی و محلی، | موزه قوم شناسی در بخشی از کاخ سلطنتی هایلا سلاسی بنا شده و قسمت‌هایی از این کاخ، همچون حمام و اتاق خواب سلطنتی در حین بازدید از موزه قابل مشاهده است. در این موزه اشیایی مرتبط با [[تاریخ اتیوپی|تاریخ]]، سنتها و فرهنگ اتیوپی به نمایش درآمده است. بعضی از این اشیاء عبارتند از: آلات موسیقی قومی و محلی، مجموعه تمبر و سکه، لوازم مربوط به طب سنتی و اشیای زیرخاکی. | ||
[[موزه قوم شناسی اتیوپی]] همچنین مجموعه‌ای از [[نقاشی در اتیوپی|نقاشی]]<nowiki/>های کهن اتیوپی را در خود جای داده است که بسیاری از آنها در دهة 60 میلادی با خطر نابودی مواجه بودند. | [[موزه قوم شناسی اتیوپی]] همچنین مجموعه‌ای از [[نقاشی در اتیوپی|نقاشی]]<nowiki/>های کهن اتیوپی را در خود جای داده است که بسیاری از آنها در دهة 60 میلادی با خطر نابودی مواجه بودند. | ||
==== [[موزه تاریخ طبیعی اتیوپی|موزه تاریخ طبیعی]] ==== | ==== [[موزه تاریخ طبیعی اتیوپی|موزه تاریخ طبیعی]] ==== | ||
این موزه که در سال 1955 میلادی تاسیس شده در محوطه دانشکده علوم دانشگاه آدیس آبابا قرار دارد. در این موزه مجموعه‌ای از گونه‌های حیات وحش [[اتیوپی]] همچون پرندگان، فسیل جانوران نخستین، مارها، ماهی‌ها و خزندگان نگاهداری می‌شود. | این موزه که در سال 1955 میلادی تاسیس شده در محوطه دانشکده علوم [[دانشگاه آدیس آبابا]] قرار دارد. در این موزه مجموعه‌ای از گونه‌های حیات وحش [[اتیوپی]] همچون پرندگان، فسیل جانوران نخستین، مارها، ماهی‌ها و خزندگان نگاهداری می‌شود. | ||
==== [[موزه آلم ماریان اتیوپی|موزه آلم ماریان | ==== [[موزه آلم ماریان اتیوپی|موزه آلم ماریان]] ==== | ||
موزه آلم ماریان (Alem Marian) که در آدیس آبابا و در محوطه کلیسایی به همین نام قرار دارد، در اواخر سال 1960 آتش گرفت و سوخت. پس از آن بازسازی شد و اشیایی شامل آثار عتیقه، لوازم مذهبی مربوط به آیینهای کلیسا و برخی نسخه‌های خطی در آن نگاهداری می‌شود. | |||
از دیگر [[موزههای اتیوپی]] می‌توان از موزه ملی پست (تأسیس شده در سال 1955)، موزه پارک ملی آواش، موزه جامعه حرار، موزه دولتی حرار و موزه [[شهر آکسوم|آکسوم]] (شامل آثار سنگی و باستانی کشف شده در منطقه آکسوم) نام برد | از دیگر [[موزههای اتیوپی]] می‌توان از موزه ملی پست (تأسیس شده در سال 1955)، موزه پارک ملی آواش، موزه جامعه حرار، موزه دولتی حرار و موزه [[شهر آکسوم|آکسوم]] (شامل آثار سنگی و باستانی کشف شده در منطقه [[شهر آکسوم|آکسوم]]) نام برد<ref>ابهری، رضا، الموتی، محمدرضا (1381). کتاب سبز. تهران: [https://mfa.ir/portal/viewpage/14736/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA اداره نشر وزارت امور خارجه]، ص 21-22.</ref>. | ||
=== [[فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در اتیوپی|فرهنگ کتابت، کتابداری و کتابخانه]] === | === [[فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در اتیوپی|فرهنگ کتابت، کتابداری و کتابخانه]] === | ||
| خط ۲۶۴: | خط ۲۱۰: | ||
اشغال [[اتیوپی]] توسط ایتالیاییها در امر آموزش و کتابداری جدید وقفه جدی ایجاد نموده و صدمات و آسیب‌‌های چشمگیری بر بخشی از سرمایه فرهنگی کشور وارد آورد. علاوه بر آن وقوع آتش‌سوزی‌هایی در آدیس آبابا و مصادره گنجینه‌های نفیس و انتقال آنها به‌ایتالیا، خسارات مادی و معنوی زیادی بر این کشور تحمیل نمود. | اشغال [[اتیوپی]] توسط ایتالیاییها در امر آموزش و کتابداری جدید وقفه جدی ایجاد نموده و صدمات و آسیب‌‌های چشمگیری بر بخشی از سرمایه فرهنگی کشور وارد آورد. علاوه بر آن وقوع آتش‌سوزی‌هایی در آدیس آبابا و مصادره گنجینه‌های نفیس و انتقال آنها به‌ایتالیا، خسارات مادی و معنوی زیادی بر این کشور تحمیل نمود. | ||
کتابخانه ملی اتیوپی که در حال حاضر به منزله کتابخانه عمومی مرکزی و گنجینه اطلاعات [[اتیوپی]] عمل می‌کند دربرگیرنده مجموعه ارزشمند چند صد جلدی از نسخه‌های خطی قدیمی در ارتباط با کلیسای ارتدکس است که برخی از این نسخ به زیبایی تذهیب شده و تاریخ نگارش آنها به سده چهاردهم می‌رسد. قدمت برخی از متون قدیمی این کتابخانه نیز به دوره آغاز به‌کار صنعت چاپ محلی در سده نوزدهم باز می‌گردد. [[کتابخانه ملی اتیوپی]] در دهه 1960 شعباتی در مراکز ایالات مختلف، به‌ویژه دبرذیت و پرگالم گشود و مجموعه‌های آنها را مجهز کرد. تعداد مجموعه کتب و اسناد موجود در کتابخانه ملی اتیوپی بیش از نود هزار جلد است | کتابخانه ملی اتیوپی که در حال حاضر به منزله کتابخانه عمومی مرکزی و گنجینه اطلاعات [[اتیوپی]] عمل می‌کند دربرگیرنده مجموعه ارزشمند چند صد جلدی از نسخه‌های خطی قدیمی در ارتباط با کلیسای ارتدکس است که برخی از این نسخ به زیبایی تذهیب شده و تاریخ نگارش آنها به سده چهاردهم می‌رسد. قدمت برخی از متون قدیمی این کتابخانه نیز به دوره آغاز به‌کار صنعت چاپ محلی در سده نوزدهم باز می‌گردد. [[کتابخانه ملی اتیوپی]] در دهه 1960 شعباتی در مراکز ایالات مختلف، به‌ویژه دبرذیت و پرگالم گشود و مجموعه‌های آنها را مجهز کرد. تعداد مجموعه کتب و اسناد موجود در کتابخانه ملی اتیوپی بیش از نود هزار جلد است<ref>برگرفته از http://www.nale.gov.et/national library.html</ref>. | ||
==== '''[[کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا]]''' ==== | ==== '''[[کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا]]''' ==== | ||
| خط ۲۷۳: | خط ۲۱۹: | ||
کتابخانههای بانک‌های ملی و تجارت، مؤسسه مدیریت عمومی، دانشکدههای پلیس و نیروی هوایی، مرکز فرهنگی بریتانیا، مرکز فرهنگی [[فرانسه]]، مرکز فرهنگی آلمان، مرکز فرهنگی ایتالیا و مرکز فرهنگی [[روسیه]] کتابخانههای مهم تخصصی کشور [[اتیوپی]] را تشکیل می‌دهند. علاوه بر آن در هزاران صومعه و کلیسای ارتدوکس و [[مسیحیت پروتستان در اتیوپی|پروتستان]] اتیوپی نیز گنجینه‌های ارزشمندی از نسخه‌های خطی دینی (بالغ بر 50,000 نسخه خطی) وجود دارند. برخی از این نسخ خطی در حال حاضر بصورت میکروفیلم مورد استفاده پژوهشگران قرار می‌گیرند.<ref>برگرفته از http://www.worlib.org/Ethiopia</ref> | کتابخانههای بانک‌های ملی و تجارت، مؤسسه مدیریت عمومی، دانشکدههای پلیس و نیروی هوایی، مرکز فرهنگی بریتانیا، مرکز فرهنگی [[فرانسه]]، مرکز فرهنگی آلمان، مرکز فرهنگی ایتالیا و مرکز فرهنگی [[روسیه]] کتابخانههای مهم تخصصی کشور [[اتیوپی]] را تشکیل می‌دهند. علاوه بر آن در هزاران صومعه و کلیسای ارتدوکس و [[مسیحیت پروتستان در اتیوپی|پروتستان]] اتیوپی نیز گنجینه‌های ارزشمندی از نسخه‌های خطی دینی (بالغ بر 50,000 نسخه خطی) وجود دارند. برخی از این نسخ خطی در حال حاضر بصورت میکروفیلم مورد استفاده پژوهشگران قرار می‌گیرند.<ref>برگرفته از http://www.worlib.org/Ethiopia</ref> | ||
دیگر کتابخانههای مهم | دیگر کتابخانههای مهم [[اتیوپی]] عبارتند از: | ||
* آکاد‌می [[زبان و ادبیات اتیوپی|زبان‌های اتیوپی]]؛ | |||
* کتابخانه [[مطبوعات در اتیوپی|مطبوعات]] اتیوپی؛ | |||
* کتابخانه شهرداری آدیس آبابا؛ | |||
* آرشیو ملی و کتابخانه عمومی اتیوپی<ref>ابهری، رضا، الموتی، محمدرضا (1381). کتاب سبز. تهران: [https://mfa.ir/portal/viewpage/14736/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA اداره نشر وزارت امور خارجه]، ص 22.</ref><ref>عرب احمدی، امیر بهرام، کریمی، مهرداد (1392). جامعه و فرهنگ [[اتیوپی]]. تهران: [https://www.icro.ir/ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] (در دست انتشار)، ص 191-220.</ref>. | |||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
[[فرهنگ عمومی ژاپن]]؛ [[فرهنگ عمومی سودان]]؛ [[فرهنگ عمومی زیمبابوه]]؛ [[فرهنگ عمومی سوریه]]؛ [[فرهنگ عمومی افغانستان]]؛ [[فرهنگ عمومی سنگال]]؛ [[فرهنگ عمومی کوبا]]؛ [[فرهنگ عمومی کانادا]]؛ [[فرهنگ عمومی لبنان]]؛ [[فرهنگ عمومی تونس]]؛ [[فرهنگ عمومی روسیه]]؛ [[فرهنگ عمومی در چین|فرهنگ عمومی چین]]؛ [[فرهنگ عمومی ساحل عاج]]؛ [[فرهنگ عمومی در مصر|فرهنگ عمومی مصر]]؛ [[فرهنگ عمومی فرانسه]]؛ [[فرهنگ عمومی اسپانیا]]؛ [[فرهنگ عمومی اوکراین]]؛ [[فرهنگ عمومی قطر]]؛ [[فرهنگ عمومی سیرالئون]]؛ [[فرهنگ عمومی مالی]]؛ [[فرهنگ عمومی تاجیکستان]]؛ [[فرهنگ عمومی گرجستان]]؛ [[فرهنگ عمومی قزاقستان]]؛ [[فرهنگ عمومی بنگلادش]]؛ [[فرهنگ عمومی سریلانکا]]؛ [[فرهنگ عمومی تایلند]]؛ [[فرهنگ عمومی آرژانتین]]؛ [[فرهنگ عمومی اردن]] | |||
== پاورقی == | == پاورقی == | ||
[i] - فردی به نام «دونالد لوین» (Donald Levine) نمونه‌ای از این مراسم را که در اوایل دهه 1960 مشاهده کرده است، اینچنین توصیف می‌کند: در نیم روز عید تیمکت، جمعیت بسیاری در محل انجام تشریفات جمع شدند. کسانی که برای استراحتی کوتاه به خانه رفته بودند نیز بازگشتند. لوحه مقدس (تابوت) در میان صفوف رنگارنگ حاضران به سمت کلیسا بازگردانده می‌شد. مردی روحانی، درحالی که ردایی بلند برتن و چتری پر نقش و نگار در بالای سر داشت جست و خیز کنان به رقص درآمده بود و آواز می‌خواند. مقامات ارشد و مسن تر کلیسا، مؤقرانه با سلاح‌‌هایی که در دست داشتند، راه می‌پیمودند و به همراهی مردان میانسال، آوایی را با صدای کشیده و منظم، تکرار می‌کردند.هاااا.... هوووو....! کودکان نیز در آن حوالی با چوب‌‌هایی در دست می‌دویدند و بازی می‌کردند. زنان درحالی که بهترین و زیباترین لباس‌‌های خود را برتن داشتند، در روزی که از آزادی کامل و واقعی در ایام سال برخوردار بودند، با هیجان پچ پچ می‌کردند. جوانان شجاع، رقص پرشور و سرزنده‌ای را جست و خیزکنان به نمایش می‌گذاشتند و بدون خستگی، آوازهای موزونی را تکرار می‌کردند. هنگا‌می‌که لوحه مقدس (تابوت) صحیح و سالم به جایگاهش در کلیسا بازگردانده شد همه برای ادامه جشن به خانه‌‌هایشان رفتند. | <small>[i] - فردی به نام «دونالد لوین» (Donald Levine) نمونه‌ای از این مراسم را که در اوایل دهه 1960 مشاهده کرده است، اینچنین توصیف می‌کند: در نیم روز عید تیمکت، جمعیت بسیاری در محل انجام تشریفات جمع شدند. کسانی که برای استراحتی کوتاه به خانه رفته بودند نیز بازگشتند. لوحه مقدس (تابوت) در میان صفوف رنگارنگ حاضران به سمت کلیسا بازگردانده می‌شد. مردی روحانی، درحالی که ردایی بلند برتن و چتری پر نقش و نگار در بالای سر داشت جست و خیز کنان به رقص درآمده بود و آواز می‌خواند. مقامات ارشد و مسن تر کلیسا، مؤقرانه با سلاح‌‌هایی که در دست داشتند، راه می‌پیمودند و به همراهی مردان میانسال، آوایی را با صدای کشیده و منظم، تکرار می‌کردند.هاااا.... هوووو....! کودکان نیز در آن حوالی با چوب‌‌هایی در دست می‌دویدند و بازی می‌کردند. زنان درحالی که بهترین و زیباترین لباس‌‌های خود را برتن داشتند، در روزی که از آزادی کامل و واقعی در ایام سال برخوردار بودند، با هیجان پچ پچ می‌کردند. جوانان شجاع، رقص پرشور و سرزنده‌ای را جست و خیزکنان به نمایش می‌گذاشتند و بدون خستگی، آوازهای موزونی را تکرار می‌کردند. هنگا‌می‌که لوحه مقدس (تابوت) صحیح و سالم به جایگاهش در کلیسا بازگردانده شد همه برای ادامه جشن به خانه‌‌هایشان رفتند.</small> | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
<references /> | |||
[[رده:فرهنگ عمومی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۴
فرهنگ عامه اتیوپی دربرگیرنده افسانهها، اسطوره‌‌ها، آوازها، سرودها، اشعار، داستان‌‌ها و قصه‌‌هایی است که بخشی از هویت فرهنگی، عقاید، هنجارهای اخلاقی مشترک و سنت‌‌های قبایل مختلف این کشور را به تصور می‌کشند. ترسیم کلی وضعیت فرهنگ عمومی هر قبیله که دربرگیرنده مجموعه درهم تنیده‌ای از اشعار، داستان‌‌ها، اسطوره‌‌ها و آوازهای مختلف است به خوبی عمق و محتوای فرهنگ عامه‌این کشور را از قدیمی‌ترین ازمنه تاکنون مشخص می‌سازد.
غذاهای سنتی
با وجود فقر حاکم بر جوامع شهری و روستایی اتیوپی، این کشور از تنوع غذایی قابل ملاحظه‌ای برخودار است به طوری که از این نظر در قاره آفریقا ممتاز و منحصربه‌فرد محسوب می‌شود. بخشی از این غذاهای خوش طعم و خوشمزه گیاهی بوده و برخی نیز از گوشت حیوانات اهلی تهیه می‌شوند.
اینجرا (Ingera) نانی متخلخل و تهیه شده از خمیر ترش و گیاهی از رشته غلات به نام تف (Teff) -که بیشتر در مناطق مرتفع شمال اتیوپی می‌روید- یکی از غذاهای رایج تمام مردم اتیوپی است که به عنوان یکی از ارکان اصلی در هر وعده غذایی استفاده می‌شود. بسیاری از مردم شهری و روستایی اتیوپی علاقه خاصی به تناول غذا با دست و لقمه ساختن اینجرا دارند. آنها قطعات لقمه شده‌اینجرا را همراه با غذاهای محلی صرف می‌کنند.
از دیگر غذاهای سنتی مشهور این کشور می‌توان به "ووت" (یا "وات") اشاره کرد. ووت غذایی خورش مانند است که از صیفی جات و سبزیجاتی نظیر هویج، کلم، اسفناج، سیب زمینی و عدس تهیه می‌شود و بدلیل طعم خاص آن مورد علاقه عموم مردم اتیوپی است.
غذای موسوم به تهیلو که از آرد برشته شده جو درست می‌شود نیز محبوبیت فراوانی در بین قبایل امهارا، و تیگرای دارد.
گوشت کبابی و پخته شده حیواناتی نظیر گاو، گوسفند، بز و شتر از دیگر غذاهای مهم مردمان اتیوپی است که بدلیل گرانی معمولا در مراسم و مناسبتهای قومی و دینی صرف می‌گردند. گوشت گاو، برنج و بره در موقعیت‌‌ها و زمان‌‌های خاص معمولا به همراه‌اینجرا تناول می‌شوند. گوشت گاو نپخته یا اندکی پخته شده در ظرفی به نام کیتفو (Kitfo) از دیگر غذاهای مهم و سنتی برخی قبایل کشور است. با این حال طی سال‌‌های اخیر، از علاقمندان به‌این غذا کاسته شده و بسیاری از افراد، به خصوص طبقات نسبتا متمول، از خوردن گوشت نپخته گاو اجتناب نموده و گوشت گاو پخته شده را ترجیح می‌دهند.
ادویه بربری (Berberey) که بخش عمده آن را فلفل قرمز تشکیل می‌دهد از چاشنی‌‌های بسیار خوشمزه‌ای است که معمولا به غذاهای سنتی اضافه می‌گردد. ذرت، موز، نارگیل و سبزیجات محلی پخته و سرخ شده به همراه سیب زمینی‌‌های محلی از دیگر غذاهای معمول روستا‌ییان کشور می‌باشند.
لازم بذکر است ممنوعیت‌‌ها و محدودیت‌‌هایی که در کتاب مقدس عهد عتیق برای خوراکی‌‌ها تعیین شده، از دیرباز در بین مسیحیان اتیوپی رایج بوده و همواره از سوی کلیسای ارتدوکس به پیروان خود تاکید می‌گردد. طبق این دستورات، مسیحیان ارتدوکس اتیوپی باید از خوردن گوشت حیوانات تک سم و حیواناتی که نشخوار کننده نیستند اجتناب نمایند. علاوه بر آن مسیحیان در ایام روزه داری، هیچ نوع غذای تهیه شده از گوشت حیوانات را صرف نمی‌کنند. مسیحیان این کشور در ایام غیر روزه داری نیز در روزهای شنبه و یکشنبه، از خوردن گوشت حیوانات پرهیز می‌کنند. مسلمانان اتیوپی نیز از خوردن گوشت خوک و حلزون به شدت پرهیز می‌کنند.
شراب عسل موسوم به تج (Tej) که مخلوطی از عسل و آب و طعم دار شده با ساقه و برگ گیاه گشو است از نوشیدنی‌‌های سنتی قبایل اتیوپی محسوب می‌گردد که معمولا در مناسبتهای خاص صرف می‌شود. مردمان شهری و روستایی اتیوپی معمولا تج را به طور سنتی و در قمقمه‌‌های استوانه‌ای شکل می‌نوشند. تلا (tella) نیز از نوشیدنی‌‌های سنتی اتیوپی است که شهریان و روستا‌ییان آن را به همراه غذا صرف می‌کنند.
جالب اینجاست که مردمان قبایل اتیوپی در طبخ غذاهای سنتی خود بر استفاده از ظروف سنتی تاکید دارند. چاچابسا (Chachabsa)، مارکا (Marka)، چوکو (Chukko) و دهانگا (Dhanga) از متداول ترین این ظروف - خصوصا- در میان اروموها به شمار می‌روند.
از سنت‌‌های جالب مردمان قبایل مختلف اتیوپی غذا خوردن چند نفر در یک بشقاب بزرگ دیس مانند و لقمه تعارف کردن به یکدیگر -خصوصا در جشنها و مناسبتهای خانوادگی- است[۱].
لباس سنتی
لباس در فرهنگ مردم این کشور اهمیت زیادی دارد و مردمان شهری و روستایی علاقه زیادی به البسه سنتی خود که تا حدودی بین قبایل این کشور مشترک است دارند. البته طی چند دهه اخیر بسیاری از شهرنشینان - خصوصا کارمندان بخش‌‌های دولتی و خصوصی - تحت تاثیر فرهنگ غربی به لباس‌‌های استاندارد غربی شامل کت و شلوار برای مردان و کت و دامن برای زنان روی آورده‌اند با این حال البسه سنتی هنوز جایگاه خاص خود را در این کشور سنتی حفظ کرده‌اند و زنان و مردان در مراسم و موقعیت‌‌های خاص مانند سال نو (انکوتاتاش)، ایام کریسمس (جنا) و یا مراسم عروسی، لباس‌‌های زیبای سنتی خود را بر تن می‌کنند.
تنوع البسه سنتی و بو‌می بیشتر در بین زنان مشاهده می‌شود. لباس سنتی زنان اتیوپیایی معمولا از پارچه‌ای بافته شده از نوارهای بلندی که به یکدیگر دوخته شده‌اند به نام شما (Shemma) تهیه می‌گردد. جنس این پارچه از کتان است و گاهی اوقات برای زیبا جلوه دادن این پارچه، رشته‌‌های نخی درخشانی داخل آن بکار برده می‌شود. بافت پارچه‌ای مناسب و کافی برای دوختن یک پیراهن، حدود دو تا سه هفته به طول می‌انجامد. از پارچه ارزشمند "شما" عمدتا برای تهیه لباسی کاملا سنتی که آن را پیراهن حبشه‌ای (Habesha qemis) می‌نامند استفاده می‌شود. پیراهن‌‌های حبشی معمولا سفید رنگ هستند و اغلب نوارهای رنگینی در حاشیه‌این لباس بکار می‌رود. قسمت پایین آن نیز با نقش‌‌ها و طرح‌‌هایی تزیین می‌شود و زیبایی آن را دوچندان می‌سازد. زنان روستایی البسه سنتی دیگری نیز که تمام بدن آنها را می‌پوشاند بر تن می‌کنند. تعداد اندکی از زنان قبایل ابتدایی ساکن دره اومو نیز برای پوشش بدن خود صرفا به تکه پارچه‌‌هایی که به بالا تنه و پایین تنه خود می‌بندند اکتفا می‌نمایند.
مردان معمولا زیر شلواری و پیراهنی با یقه سفید که تا زانو می‌رسد برتن می‌کنند و گاهی ممکن است بلوزی نیز روی آن پوشیده شود. آنان اغلب جوراب‌‌های بلندی تا زانو نیز برتن می‌کنند. لباس‌‌های بلند یکسره تا مچ پا نیز در بین مردان صحراگرد و روستایی بسیار رایج است. در برخی روستاها نیز مردان پارچه بلند لنگ مانندی را بدور کمر خود می‌بندند که تا پایین زانوها امتداد می‌یابد. مردان ارومو معمولا شال‌‌هایی نیز بر شانه‌‌های خود می‌اندازند که از گوشه راست بر روی شانه آنها نصب می‌گردد. در روستاهای منطقه دره اومو و در بین قبایل کاملا ابتدایی ساکن در جنگل‌‌های این منطقه مردان تنها تکه پارچه‌ای بدور کمر خود می‌بندند که حکم پوشش آنها را دارد.
بر سر کردن شال و روسری در اتیوپی بسیار متداول است و هم مردان و هم زنان از شال یا دستمال گردن‌‌های متنوعی استفاده می‌کنند. یکی از مهم ترین شال‌‌هایی که زنان این کشور معمولا بر سر می‌کنند «نتلا» (Netela) نامیده می‌شود. شال‌‌های نتلا در موقعیت‌‌های مختلف، به شیوه‌‌های متفاوتی پوشیده می‌شوند. زنان مسیحی در هنگام ورود به کلیسا، موهای خود را با آن می‌پوشانند و گوشه‌‌های شال را به صورت متقاطع، روی شانه‌‌هایشان می‌اندازند، به گونه‌ای که رشته تارهای درخشان بافته شده در آنها در لبه‌‌ها مشخص گردد. به‌این حالت «مسکلیا» (Meskelya) گفته می‌شود. زنان در مراسم تشییع و تدفین، شال را به گونه‌ای می‌پوشند که رشته تارهای درخشان در قسمت پایین آن قرار گیرند و این حالت را «مادگدگ» (Madegdeg) می‌نامند. النگو و گردن بندهای نقره‌ای و طلایی که به همراه بازوبند پوشیده می‌شوند، جلوه زن اتیوپیایی را کامل می‌کنند.
مردان روستایی، خصوصا بیابانگردان، نیز همواره نوعی شال سنتی را بر سر می‌اندازند که بهترین محافظ سر و صورت آنها از جمله در هنگام مواجهه با توفان شن و اشعه مستقیم آفتاب محسوب می‌شود.
همان طور که اشاره شد امروزه استفاده از البسه غربی در بین شهرنشینان متداول گشته است. علاوه بر آن طراحان مختلف لباس‌‌های شب، پارچه‌‌های سنتی را با سبک‌‌های مدرن لباس‌‌های غربی درهم می‌آمیزند که مورد استقبال بانوان شهری قرار گرفته است با این حال لباس‌‌های سنتی همچنان در حاشیه شهرها، روستاها و مناطق صحرایی کاربرد وسیعی دارند[۲].
ازدواج
ازدواج در بین تما‌می قبایل اتیوپی رویداد و واقعه‌ای مهم به شمار می‌رود که در اکثر موارد علا‌یق و پیوندهای درون قبیلگی یا اقوام مختلف این کشور را استحکام می‌بخشد. جشن‌‌های ازدواج در هر یک از قبایل اتیوپی دارای سلسله مراتب و آداب و رسوم خاصی است ولی از شاخصه‌‌های مشترک این جشنها می‌توان به شادی و پایکوبی زنان و مردان شرکت کننده توأم با رقص‌‌های محلی اشاره کرد که معمولا چند روز به طول می‌انجامد. ازدواج جدای از آن که ضامن تداوم نسل‌‌ها است به عنوان بخش مهمی از زندگی زن و مرد جوانی که با یکدیگر پیوند ابدی می‌بندند در نظر گرفته می‌شود که در نتیجه ی آن مسئولیت‌پذیری وارد زندگی زوج جدید می‌گردد.
آداب و رسوم پیش از ازدواج نیز هر چند در قبایل اتیوپی متفاوت است ولی جلب رضایت پدر عروس و پرداخت شیربها به وی از اهمیت زیادی برخوردار است.
امروزه جشن‌‌های عروسی در شهرهای اتیوپی در سالن‌‌های اجتماعات (و کلیساها) برگزار شده و بیشتر رنگ و بوی غربی پذیرفته است به گونه‌ای که علیرغم فقر نسبی حاکم بر جامعه، هزینه قابل توجهی را در بر‌می‌گیرد. با این حال جشن‌‌های عروسی در روستاها همچنان سبک و سیاق قدیمی خود را با هیجان و شوری زایدالوصف حفظ کرده‌است و حضور اکثر اهالی روستا در این جشنها موجی از شادی را در بین روستا‌ییان به ارمغان می‌آورد.
لازم به ذکر است دوشیزه بودن پیش از ازدواج در قبایل اتیوپی، به ویژه قبایل ساکن در ارتفاعات، از اهمیت زیادی برخوردار است و در صورتی که عدم دوشیزه بودن عروس در شب نخست ازدواج به اثبات رسد امکان به هم خوردن پیوند زناشو‌یی وجود دارد[۳].
سوگواری
مراسم خاکسپاری مردگان از دیگر سنت‌‌های مهم مردمان اتیوپی است که با آداب و رسوم جالبی صورت می‌گیرد و هرچند تفاوت‌‌هایی بین قبایل و پیروان ادیان و آیینهای مختلف در خصوص خاکسپاری اموات وجود دارد ولی ویژگی مشترک این مراسم نحوه عزاداری و سوگواری در غم از دست دادن فردی از اعضاء یک قبیله است که با ماتم و زاری بانوان و مردان همراه است. بر تن کردن لباس سیاه توسط اطرافیان فرد متوفی و برگزاری مجالس عزاداری از بخش‌‌های مهم مناسبتهای سوگواری به شمار می‌رود[۴].
اساطیر و افسانهها
ادبیات عامیانه اتیوپی مملو از داستان‌‌ها و افسانه‌‌هایی است که عمدتا بر قهرمانان خیالی وابسته به قبایل مختلف متمرکز گشته‌است. در این داستان‌‌ها ارواح شخصیت‌‌های تاریخی این سرزمین و ارواح روسای درگذشته قبایل بزرگ اتیوپی جایگاه مهمی دارند. بخش قابل توجهی از اساطیر و افسانه‌‌های اتیوپی نیز به داستان‌‌های دینی اختصاص یافته‌است.
داستان حضرت سلیمان و ملکه سبا
یکی از داستان‌‌های حماسی این سرزمین که ترکیبی از واقعیت و افسانه را نشان می‌دهد داستان حضرت سلیمان و ملکه شبا (در متون امهریک سبا) به شمار می‌رود که حسی از هویت تاریخی را به مردم اتیوپی اعطا می‌نماید. این اسطوره که تاکنون در فرهنگ عامه اتیوپی برجای مانده حق حاکمیت امپراطور را بر این سرزمین از طریق ارتباط دادن مردم اتیوپی با خداوند متعال تأیید و مشروعیت بخشیده است. علاوه بر آن براساس این اسطوره حماسی منلیک فرزند شاه سلیمان یکی از پیامبران خداوند معرفی شده که با انتقال لوح ده فرمان بزرگ خداوند به حضرت موسی به سرزمین حبشه جایگاه تاریخی این سرزمین را ارتقاء بخشیده‌است.
براساس این داستان اسطوره گونه مقدا (Megede) ملکه سرزمین سبا که از خرد و دانش والای شاه سلیمان آگاه گشته بود علاقمند بود با او در سرزمین اسرا‌ئیل دیدار نماید. از این روی یکی از تجاری که به سرزمین‌‌های دور و از جمله اسرا‌ئیل سفر کرده بود را فرا خواند و با ارا‌یه برخی عطرجات ساخته شده از درخت‌‌های خوشبو او را مامور ساخت این عطرجات را به شاه سلیمان تقدیم کند. تاجر که از رفتار ملکه اتیوپی متعجب شده بود این مأموریت را پذیرفت و با اخبار خوبی مبنی بر آن که شاه سلیمان خواستار ملاقات اوست به نزد ملکه بازگشت. ملکه شبا با خدم و حشم و نگهبانان خود رهسپار اسرا‌ئیل شد و از طریق کشتی به مصر و از آنجا و از طریق بیابان و به وسیله شتر رهسپار سرزمین اسرا‌ئیل گشت.
شاه سلیمان شخصا به استقبال ملکه شبا شتافت و ملکه شبا (سبا) و اطرافیانش را به جشنی بزرگ در شبانگاهان دعوت کرد. با این حال این دعوت مؤدبانه و قاطعانه از سوی ملکه رد شده و به روز بعد موکول گشت. فردا شب شاه سلیمان و ملکه سبا شام را با یکدیگر صرف نمودند و این در حالی بود که شاه به آشپز خود سفارش کرده بود غذایی بسیار تند و شور تهیه کند. سپس شاه از ملکه دعوت کرد شب را با او سپری کند و قول داد مادا‌می‌که ملکه به وسایل شاه دست نزند کوچک ترین تماس جسمی با او برقرار نکند. نیمه‌‌های شب ملکه که از شدت شوری و تندی غذا دچار تشنگی شده بود از فنجان شخصی شاه آب نوشید و شاه با یادآوری قول ملکه با او ارتباط جنسی برقرار کرد و در نتیجه آن ملکه سبا از سلیمان باردار گشت. ملکه صبا سپس به سرزمین خود بازگشت و پس از چندی صاحب فرزند پسری شد که او را منلیک نامید. پس از آن که منلیک به سن بلوغ رسید ملکه در مورد پدرش با او سخن گفت و تصویری از شاه سلیمان را به او داد تا نزد خود نگاه دارد. منلیک سپس به سرزمین اسرا‌ئیل سفر کرد تا ضمن دیدار پدرش بیشتر در مورد او آگاهی یابد. وی پس از آن که به حاکمیت سرزمین سبا در اتیوپی دست یافت ده فرمان بزرگ -که خداوند بر روی کوه سینا به موسی هدیه فرموده بود- را گرا‌می‌داشت و مردمانش را واداشت تا لوح ده فرمان حضرت موسی را بدون موافقت اسرا‌ئیلی‌‌ها به سرزمین سبا انتقال دهند. منلیک سپس ده فرمان حضرت موسی را در کلیسای سنت ماری آکسوم نصب کرد و بدین سان خط سلطنتی سلسله سلیمانی را در سبا بنیان نهاد[۵].
داستان قبایل ده گانه یهود
یکی از اسطوره‌‌های بزرگ در فرهنگ عامه کشور اتیوپی داستان قبایل ده گانه یهود است. براساس این افسانه بازرگان و سیاحی یهودی به نام الداد -ها دانی (Eldad ha-Dani) ساکن حبشه در قرن نهم میلادی- که بارها به سرزمین‌‌های دوردست آن زمان از جمله بابل، شمال آفریقا و اسپانیا سفر کرده بود- اتیوپی را موطن قبایل ده گانه «آشر» (Asher)، «گاد» (Gad)، «نفتالی» (Naphtali)، و «دان» (Dan) و سه قبیله از ده قبیله گمشده یهود در: روبن (Reuben)، گاد و مناشه نیمه (Half Manasseh) دانسته‌است.
در داستان الداد-ها دانی همچنین از امپراطوری خزرها که بین دریای سیاه و دریای خزر قرار داشته است نیز سخن گفته شده است. بر اساس این افسانه در حوالی 740 میلادی پادشاه و مردم خزر به دین یهود گرویدند و این امر مورد تأیید تواریخ یهودی نیز قرار گرفته‌است[۶].
جشنها و سرودها
جشن باران
جشن باران یا مراسم باران سازی که در هنگام بروز خشکسالی با تشریفات خاصی انجام می‌شود از سنت‌‌های جالب توجه قبایل مختلف اتیوپی است. برگزارکننده این مراسم که به صورت موروثی باران ساز نامیده می‌شود پس از سلسله مراتبی ویژه تراشه‌‌های درختی خاص را جمع آوری کرده و با دندان‌‌های خود جویده و خمیر بدست آمده را با بزاق دهان نرم می‌نماید. پس از آن کاملا برهنه شده و خمیر مزبور را با خاک مخلوط می‌کند و سرتاسر بدن خود را با آن می‌پوشاند. بعد از این فرآیند که طی مدت زمان نسبتا طولانی انجام می‌پذیرد همگان در انتظار باران باقی می‌مانند. لازم به ذکر است این مراسم بیشتر توسط پیروان آیینهای بو‌می از جمله افراد قبیله سوری صورت می‌گیرد.
جشن دو همگانی
هرچند جشن دو همگانی به ظاهر نوعی مسابقه دو استقامت محسوب می‌شود که هر سال در ماه نوامبر برگزار می‌شود با این حال این مسابقه جشنی است که عموم مردم در طبقات سنی مختلف در آن شرکت می‌جویند و در نوع خود در سطح قاره آفریقا منحصربه‌فرد به شمار می‌رود. این جشن که سابقه آن به دوره امپراطور هایله سلاسی باز می‌گردد دربرگیرنده نزدیک به 25 هزار نفر است که در این مسابقه شرکت می‌کنند. در جریان این دوندگی که توأم با شادی و تفریح است شرکت کنندگان به نقل حکایات خنده آور و شوخی پرداخته و آوازهایی شاد سر می‌دهند. در پایان این مسابقه به تما‌می شرکت کنندگان مدالی مبنی بر حضور در مسابقه اهداء می‌شود با این حال دریافت این مدال‌‌های افتخار مستلزم به پایان رساندن مسیر مسابقه است. از نکات جالب توجه در جشن دو همگانی حضور چند نفر از دوندگان بین المللی اتیوپیایی در این مسابقه نمادین است که همراه با مردم دوندگی می‌نمایند[۷].
جشن کریسمس اتیوپی
این جشن که به مناسبت تولد حضرت مسیح برگزار می‌شود در زبان امهریک جنا (Genna) نامیده می‌شود و جشنی ویژه مسیحیان است که در مناطق مختلف این کشور به ویژه لالیبلا برپا می‌گردد. در جریان برگزاری این جشن مردم به ویژه کشیش‌‌ها و روحانیون مسیحی لباس‌‌های رنگی متنوعی بر تن کرده و به رقص و پایکوبی می‌پردازند. برگزاری برخی مسابقات ورزشی نظیر بازی‌‌های سنتی، اسب سواری و شترسواری از بخش‌‌های متنوع جشن کریسمس است.
جشن سال نو
همان گونه که گفته شد، سال نو اتیوپی "ماه مسکرم" مصادف با 11 سپتامبر است و در پایان فصل بارندگی در این کشور آغاز می‌شود. این روز، هم آغاز سال نو و هم عید سنت جان (Saint John) تعمید دهنده است. در زبان اتیوپیایی به این روز اینکوتاتاش (انکوتاتاش) (Enkutatash) گفته می‌شود که به معنای اهدای جواهرات است. دلیل آن را نیز سفر ملکه سبا به سرزمین ملک سلیمان و بازگشت او به اتیوپی می‌دانند که در هنگام بازگشت، فرماندهان و بزرگان با پر کردن خزانه از جواهرات ورود ملکه را خوشامد گفتند.
جشن تیمکت
جشن تیمکت (Timkat) که تیمکات (Timqat) نیز خوانده می‌شود و عید غسل تعمید امهاری‌‌ها به شمار می‌رود مراسمی است که به وسیله مسیحیان ارتدوکس اتیوپی و برای بزرگداشت ظهور و تجلی عیسی مسیح (ع) (Epiphany) جشن گرفته می‌شود. این جشن در روز 19 ژانویه (20 ژانویه در سال‌‌های کبیسه) مطابق با دهمین روز از ماه تر (Terr) (پنجمین ماه براساس تقویم اتیوپیایی) برگزار می‌گردد.
در مراسم تیمکت، غسل تعمید حضرت عیسی (ع) در رودخانه اردن جشن گرفته می‌شود. این فستیوال بهترین بازآفرینی مذهبی از مراسم غسل تعمید به شمار می‌رود و با بازآفرینی که بسیاری از زا‌یران مسیحی سرزمین مقدس در هنگام بازدید از اردن به جای می‌آورند و اجرا می‌کنند شباهت دارد. جالب اینجاست که نخستین بازدیدکنندگان اروپایی، این جشن را با رسم دینی واقعی غسل تعمید که طبق سنت و باور مسیحیان برای آمرزش گناهان انجام می‌گیرد اشتباه گرفتند.
در هنگام برگزاری مراسم تیمکت، کشیشان لوحه‌ای چوبی را که نمونه‌ای از لوحه ده فرمان موسی(ع) است و به آن تابوت (Tabot) می‌گویند و در تما‌می‌محراب‌‌های کلیساهای اتیوپی وجود دارد (تا حدودی شبیه به محراب‌‌های سنگی غربی) با احترام در پارچه نفیسی می‌پیچند و درحالی که یکی از کشیشان آن را روی سر خود قرار می‌دهد به صورت دسته جمعی حمل می‌کنند. این تابوت که به ندرت به وسیله مردم عادی دیده می‌شود نمادی از پیکر عیسی مسیح، هنگا‌می‌که برای غسل تعمید به اردن رفت، به شمار می‌رود. مقامات مذهبی مسیحی تشریفات جشن را در اولین ساعت روز (حدود ساعت 2 نیمه شب) در نزدیکی یک رودخانه یا آبگیر آغاز می‌کنند. سپس مقداری از آب را برداشته برای تبرک به شرکت کنندگان در مراسم می‌پاشند. سپس برخی از شرکت کنندگان در آب غوطه ور شده و به نوعی تجدید غسل تعمید را انجام می‌دهند[i].
جشن مسکل
جشن مسکل (Meskel) که براساس الفبای گیز، مسقل (Mesqel) نیز تلفظ می‌شود یکی از تعطیلات رسمی و مذهبی سالیانه کلیسای ارتدوکس اتیوپی و اریتره است. جشن مسکل هر سال به مناسبت بزرگداشت کشف صلیب راستین (صلیبی که به گمان مسیحیان حضرت عیسی (ع) بر آن به دار آویخته شد) به وسیله ملکه هلنا (Saint Helena) مادر کنستانتین امپراتور روم در قرن چهارم میلادی (326م)، برگزار می‌شود.
مراسم جشن مسکل در روز هفدهم ماه مسکرم، مطابق تقویم اتیوپیایی و معادل 27 سپتامبر براساس تقویم گریگوری (یا 28 سپتامبر در سال‌‌های کبیسه) انجام می‌گیرد. واژه مسکل به معنای صلیب است. این مراسم در کلیساهای ارتدوکس، کاتولیک یا پروتستان با عنوان جشن ستایش صلیب مقدس شناخته می‌شود. کلیساهایی که از تقویم گریگوری پیروی می‌کنند این مراسم را در روز 14 سپتامبر جشن می‌گیرند.
مراسم جشن مسکل شامل برافروختن آتش و آتش بازی مفصل یا دمرا (Demera) است که اساس آن، باور به الها‌می است که در عالم رویا، مکان و محل دفن صلیب راستین را بر ملکه هلنا فاش ساخت. ملکه گفته بود که در عالم خواب به او الهام شده باید آتشی برافروزد و دود آن آتش، محل دفن صلیب راستین را نشان خواهد داد. بنا بر این عقیده، ملکه فرمان داده بود تا مردم ساکن اورشلیم، توده بزرگی از هیزم را گردآوری کنند و به آن کندر بیافزایند. هنگا‌می‌که آتش برافروخته شد، دود سرخ رنگی به آسمان رفت و سپس به زمین بازگشت و دقیقا نقطه‌ای را که صلیب راستین در آنجا دفن شده‌بود نشان داد.
مراسم آتش بازی (Demera) براساس سنت‌‌های محلی، اوایل عصر روز قبل از مسکل یا در همان روز برگزار می‌شود. هیزم‌‌ها از قبل با گل‌‌های آفتابگردان تزیین گشته و برای مراسم آماده می‌شوند. پس از برافروختن آتش، مؤمنان با ذغالی که بر جای می‌ماند علامت صلیب را بر پیشانی‌‌های خود رسم می‌کنند.
از دلایل اهمیت فراوان این جشن، باور به‌این عقیده است که براساس تقویم و روزنگار کلیسا قسمتی از صلیب راستین، از مصر به اتیوپی آورده شده و گفته می‌شود در محلی به نام آمباگشن (Amba Geshen) که به شکل یک صلیب است نگهداری می‌شود[۸].
جشن ادبار
یکی از جشن‌‌هایی که اروموها هرسال در اول ماه گی بوت (گنوت) مطابق با نهم ماه مه برگزار می‌کنند، جشنی است به نام ادبار که با طبیعت و بزرگداشت آن ارتباط دارد. مردمان ارومو در روز موعود با جمع شدن در زیر درختان تناور و کهنسال، حیوانی را قربانی کرده و خون آن را پای ریشه درخت می‌ریزند و درخت‌‌ها را با نوعی روغن آغشته می‌سازند. قربانی در این مراسم «وداجو» (Wodajo) نامیده می‌شود که به معنای دوستی و مشارکت است. پس از صرف غذاهای مخصوص جشن، رقص و پای کوبی برگزار می‌گردد و جشن ادبار در محیطی شاد و صمی‌می‌به پایان می‌رسد.. این جشن مناسبتی است که تمام اروموها را با یکدیگر متحد می‌سازد[۸].
سرودها
سرایش اشعار و سروده‌‌های سنتی و دینی از دیرباز در کشور اتیوپی رواج داشته‌است. یکی از سنت‌‌های دیرینه این سرزمین از دیرباز تاکنون نیز سرودهای قبایل مختلف است که در مراسم و مناسبتهای این اقوام سر داده‌شده و بخشی از فرهنگ عامیانه کشور اتیوپی را بخود اختصاص داده‌است. بخشی از این سرودها و اشعار دربرگیرنده داستان‌‌های تاریخی و حماسی است و بخشی نیز دارای تم دینی بوده و در مراسم دینی مسیحیان و مسلمانان و یهودیان قرا‌یت می‌گردد.
یکی از سرودهای مشهور دینی اتیوپی که بویژه در شمال شرقی اتیوپی و در بین مسلمانان ناحیه وولو رواج دارد منظومه است. منظومه که معمولا با موسیقی سنتی همراه است در نواحی «هرار» و «جیما» که نغمه سرایی به زبان ارومو رایج است طرفداران زیادی دارد.
در مناطق مرتفع اتیوپی، نوعی از سرودها به همراه موسیقی سنتی غیر مذهبی به وسیله خوانندگان و نوازندگان دوره گرد اجرا می‌شود که «ازماری» (Azmari) نام دارد. به ازماری‌‌ها در جامعه اتیوپی، هم با غضب و بدبینی و هم با احترام نگریسته می‌شود. این نوازندگان دوره گرد که به قوم امهاری تعلق دارند در اشعار ساده خود که بیشتر به صورت فی‌البداهه و بدون آمادگی قبلی سروده می‌شوند سنتها و آداب و رسوم مردمان امهاری را در قالب شعر به تصویر می‌کشند[۹].
تقویم سالیانه
کشور اتیوپی دارای گاه شماری و تقویم خاص و منحصر به خود است. تقویم اتیوپیایی ریشه در فرهنگ کهن این کشور دارد و منعکس کننده میراث آیینهای بو‌می و ادیان اسلام، مسیحیت و یهود است. تقویم سالیانه این کشور شامل 13 ماه است. سال‌‌های این تقویم، 7 سال از تقویم میلادی (گریگوری) عقب تر است و سال نو در این کشور در روز 11 سپتامبر آغاز می‌شود. 13 ماه‌این تقویم شامل 13 ماه سی روزه است و 5 روز باقی مانده از سال (در سال‌‌های کبیسه 6 روز) یک ماه مستقل محسوب می‌شود. تمام ادارات و مؤسسات دولتی اتیوپی براساس ساعت و تقویم خاص این کشور کار می‌کنند و تنها بعضی از شرکت‌‌ها که مرتبط با مؤسسات بین المللی هستند (نظیر هواپیمایی، مخابرات و مؤسسات مالی) از تبعیت از تقویم اتیوپیایی معاف هستند. نام سیزده ماه تقویم اتیوپیایی، به‌این شرح است:
- مسکرم (Meskerem)؛
- تکیمت (Tekimt)؛
- هیدار (Hidar)؛
- تاساز (Tahsas)؛
- تر (Ter)؛
- یکوتیت (Yekoutit)؛
- میابیت (Meyabit)؛
- میازیا (Meyaziya)؛
- گن بوت (Genbot)؛
- سنه (Sene)؛
- هامله (Hamle)؛
- ناهسه (Nahse)؛
- پاگومه (Pagume).
طبق گاه شمار سنتی اتیوپی، روز به دو زمان 12 ساعته صبح و شب (صبح گاه و شام گاه) تقسیم می‌شود و برخلاف ساعت اروپایی، یک شبانه روز، 24 ساعت پیوسته (از 0 تا 12 و از 12 تا 24) نیست. ساعت 7 صبح اروپایی، مساوی با ساعت یک صبح گاهی اتیوپیایی است و ساعت 7 غروب، مساوی با ساعت یک شام گاهی در اتیوپی است. بنابراین، اختلاف ساعت اتیوپی با ساعت اروپایی، 6 ساعت است[۱۰].
علاوه بر تقویم رسمی اتیوپی؛ برخی از قبایل این کشور نیز دارای گاه‌شماری خاص خود می‌باشند. تقویم سنتی مردمان بورانا از جمله این گاه‌شماری‌‌ها ست که در زمره سنت‌‌های جالب این قبیله نیز به شمار می‌رود و علیرغم حاکمیت سال مسیحی و تقویم سنتی بر کشور، همچنان جایگاه سنتی خود را حفظ نموده است.این تقویم که به اعتقاد افراد قبیله بورانا به 300 سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد مبتنی بر نظام ستاره و ماه بوده و بر مشاهده حرکات نجو‌می‌ماه و همزمانی آن با هفت ستاره خاص یا صورت‌‌های فلکی (مجمع الکواکب) استوار است. ماه‌‌های تقویم سنتی قبیله بورانا که در سرتاسر اتیوپی شهرت دارند عبارتند از:
- بیتوتسا (Bittottessa)؛
- کامسا (camsa)؛
- بوفا (Bufa)؛
- واگزاباژی (waxabajjii)؛
- اوبورا گودا (Obora Gudda)؛
- اوبورا دیکا (Obora Dikka)؛
- بیرا (ماه کامل) (Birra)؛
- سیکاوا (بین هلال و بدر) (Cikawa)؛
- ساداسا (یک چهارم ماه) (sadasaa)؛
- آبراسا (هلال بزرگ) (Abrasa)؛
- آماجی (هلال نیمه) (Ammaji)Y
- گوراترالا (هلال کوچک) (Gurrandhala)[۱۱].
شبانه روز
نخستین روز سال انکوتاتاش (Enkutatash) یا نوروز اتیوپیایی، اولین روز سال جدید در این کشور است که طبق تقویم اتیوپی مصادف است با اول ماه مسکرم (Meskerem) مطابق با روز 11 سپتامبر تقویم میلادی[۱۰].
مناسبتهای ملی و مذهبی
کشور اتیوپی به عنوان کشوری با تنوع ادیان و فرهنگ‌‌ها، با دارا بودن اکثریت نسبی مسیحی و اقلیت نیرومند مسلمان و سایر ادیان؛ مراسم و ایام مهم هردو دین بزرگ این کشور (به خصوص در دوران جدید) را به همراه مناسبتهای ملی در جدول تعطیلات عمو‌می‌خود جای داده‌است. تعطیلات عمومی این کشور عبارتند از:
- کریسمس اتیوپی (7 ژانویه)؛
- عید تیمکت (19 ژانویه)؛
- روز پیروزی آدوا؛
- پیروزی نیروهای اتیوپیایی بر ایتالیاییها در محلی به نام آدوا در سال 1896م- ( 2 مارس) (6 آوریل)؛
- روز پیروزی میهن پرستان (Patriot day)؛
- روز جمعه خوب (29 آوریل) (good Friday)؛
- روز عید پاک (1 می)؛
- روز جهانی کارگر( 1 می)؛
- روز ملی اتیوپی -روز سقوط رژیم‌‌هایله ماریام-( 28 می)؛
- سال نو اتیوپی( 11 سپتامبر)؛
- عید مسکل -کشف صلیب راستین- ( 27 سپتامبر)؛
- روز میلاد پیامبر اسلام؛
- روز عید فطر؛
- روز عید قربان[۱۲].
جدای از این تعطیلات رسمی برخی مناسبت‌‌ها نزد مسلمانان و مسیحیان این کشور از اهمیت زیادی برخوردارند. این ایام هرچند در زمره تعطیلات رسمی کشور نمی‌باشند با این حال معمولا پیروان دو دین بزرگ اسلام و مسیحیت این مناسبت‌‌ها را گرا‌می‌داشته و مراسمی را به احترام این ایام برگزار می‌کنند. مناسبتهای مورد توجه و احترام مسلمانان اتیوپی عبارتند از:
- ایام ماه مبارک رمضان؛
- لیله الاسری (شب معراج پیامبر اسلام (ص)؛
- شب‌‌های قدر؛
- عاشورا (نزد شیعیان)؛
- ایام حج؛
- ماه‌‌های ابتدایی و انتهایی سال (آخرین ماه سال در نزد مسلمانان اهمیت فوق العاده زیادی دارد).
ایام و مناسبتهای مورد توجه مسیحیان اتیوپی نیز عبارتند از:
- روز ولنتاین ( 14 فوریه)؛
- چهارشنبه خاکستر (نخستین روز ایام روزه بزرگ)؛
- یکشنبه نخل (نخل ریزان- یکشنبه پیش از عید پاک)؛
- سه شنبه مقدس؛
- روز مادر (دومین یکشنبه ماه مه)؛
- روز قربانیان جنگ (Memorial day)؛
- روز پدر؛
- جشن شکرگزاری (چهارمین پنجشنبه ماه نوامبر) (Thank giving)[۱۲].
موزه‌ها
کشور تاریخی اتیوپی از نظر دارا بودن موزههای مختلف در مقایسه با دیگر کشورهای قاره آفریقا از وضعیت نسبتا خوبی برخوردار است. مهم ترین موزههای اتیوپی عبارتند از:
موزه ملی اتیوپی
موزه ملی اتیوپی، مهم‌ترین و پربازدیدترین موزه این کشور به شمار می‌رود و آثار جذاب و مختلفی از یافته‌های باستان‌شناسی این کشور در دهه‌‌های اخیر را در خود جای داده‌است. اسکلت موسوم به لوسی با قدمت 3/5 میلیون سال که در سال 1974 کشف شد نیز در این موزه نگهداری می‌شود و از معروف‌ترین اشیاء موجود در این موزه بشمار می‌رود. مجموعه‌ای جذاب از نقاشی‌های سنتی اتیوپی نیز در این موزه نگهداری می‌شود. گردشگران خارجی معمولا در مدت اقامت خود در اتیوپی از موزه ملی اتیوپی بازدید می نمایند[۱۳].
موزه آدیس آبابا
موزه آدیس آبابا درسال 1986 به مناسبت صدمین سالگرد انتخاب این شهر به عنوان پایتخت اتیوپی بنا نهاده شد. این موزه در اقامتگاه " راس بیرو ولده گابریل (Ras Biro Wolde Gabriel) (وزیر جنگ در دوران منلیك دوم ) تأسیس گردید. موزه آدیس آبابا بیشتر شامل عکس‌هایی است که پیشرفت‌های اجتماعی، تاریخی، سیاسی و اقتصادی این شهر را از زمان بنیان گذاری آن نمایش می‌دهد. در کنار عکس‌های منحصر به فرد شهر، مصنوعات و آثار هنری متعلق به هنرمندان برجسته اتیوپی نیز در این موزه در معرض دید عموم قرار دارد[۱۴].
موزه قوم‌شناسی
موزه قوم شناسی در بخشی از کاخ سلطنتی هایلا سلاسی بنا شده و قسمت‌هایی از این کاخ، همچون حمام و اتاق خواب سلطنتی در حین بازدید از موزه قابل مشاهده است. در این موزه اشیایی مرتبط با تاریخ، سنتها و فرهنگ اتیوپی به نمایش درآمده است. بعضی از این اشیاء عبارتند از: آلات موسیقی قومی و محلی، مجموعه تمبر و سکه، لوازم مربوط به طب سنتی و اشیای زیرخاکی.
موزه قوم شناسی اتیوپی همچنین مجموعه‌ای از نقاشی‌های کهن اتیوپی را در خود جای داده است که بسیاری از آنها در دهة 60 میلادی با خطر نابودی مواجه بودند.
موزه تاریخ طبیعی
این موزه که در سال 1955 میلادی تاسیس شده در محوطه دانشکده علوم دانشگاه آدیس آبابا قرار دارد. در این موزه مجموعه‌ای از گونه‌های حیات وحش اتیوپی همچون پرندگان، فسیل جانوران نخستین، مارها، ماهی‌ها و خزندگان نگاهداری می‌شود.
موزه آلم ماریان
موزه آلم ماریان (Alem Marian) که در آدیس آبابا و در محوطه کلیسایی به همین نام قرار دارد، در اواخر سال 1960 آتش گرفت و سوخت. پس از آن بازسازی شد و اشیایی شامل آثار عتیقه، لوازم مذهبی مربوط به آیینهای کلیسا و برخی نسخه‌های خطی در آن نگاهداری می‌شود.
از دیگر موزههای اتیوپی می‌توان از موزه ملی پست (تأسیس شده در سال 1955)، موزه پارک ملی آواش، موزه جامعه حرار، موزه دولتی حرار و موزه آکسوم (شامل آثار سنگی و باستانی کشف شده در منطقه آکسوم) نام برد[۱۵].
فرهنگ کتابت، کتابداری و کتابخانه
با وجود آمار نسبی بی‌سوادی در کشور اتیوپی؛ مردم این کشور علاقه خاصی به مطالعه دارند و معمولا سعی می‌کنند بخشی از اوقات فراغت خود را به مطالعه کتب مورد علاقه خویش اختصاص دهند از این روی در مجموع می‌توان گفت فرهنگ کتاب خوانی و مطالعه در این کشور بالا است. با این حال گرانی کتب موجود در بازار موجب روی آوردن آنها به کتابخانههای عمومی و استفاده از کتب موجود در کتابخانههای عمومی و تخصصی شده که‌این امر بنوبه خود موجب رشد نسبی کتابخانههای عمومی و تخصصی در این کشور و اقبال عمومی از این مراکز علمی نیز شده است.
کتابخانه ملی اتیوپی
نخستین کتابخانه به سبک امروزی در زمان حکمرانی‌‌هایلا سلاسی و به مناسبت تاج‌گذاری او در سال 1930 گشایش یافت. این کتابخانه که از آن زمان کتابخانه ملی اتیوپی نام گرفته، نوعی کتابخانه و موزه ملی عمومی است که نسخه‌های خطی منتخب گیز و کتابهای چاپی به زبان‌های فرانسوی، انگلیسی و روسی را در خود جای داده‌است. موزه کتابخانه ملی اتیوپی نیز دارای اشیای بسیار ارزشمند باستانی از قسمت‌های مختلف کشور است که در سال 1930 و در هنگام تاسیس کتابخانه ملی کشور جلوه‌‌هایی از جایگاه و منزلت تاریخی کشور را در برابر شخصیت‌ها و مقام‌های اروپایی شرکت کننده در جشن تاج‌گذاری به نمایش گذارد.
کتابخانه ملی اتیوپی پس از ورود نیروهای ایتالیایی به آدیس آبابا در 5 مه 1936 دستخوش خسارات سنگینی شد. ایتالیاییها کتابخانه‌ای عمومی را در مساوا (در اریتره امروزین) برپا کردند که بعدا به اسمره منتقل شد. کتابخانه مزبور بعدها گسترش یافت و مجموعه کتب موجود در آن به ده هزار جلد رسید. ایتالیاییها همچنین در سال 1936 کتابخانه تخصصی "کتابخانه مرکزی افریقای شرقی " را با 10000 جلد کتاب در آدیس آبابا تاسیس کردند.
اشغال اتیوپی توسط ایتالیاییها در امر آموزش و کتابداری جدید وقفه جدی ایجاد نموده و صدمات و آسیب‌‌های چشمگیری بر بخشی از سرمایه فرهنگی کشور وارد آورد. علاوه بر آن وقوع آتش‌سوزی‌هایی در آدیس آبابا و مصادره گنجینه‌های نفیس و انتقال آنها به‌ایتالیا، خسارات مادی و معنوی زیادی بر این کشور تحمیل نمود.
کتابخانه ملی اتیوپی که در حال حاضر به منزله کتابخانه عمومی مرکزی و گنجینه اطلاعات اتیوپی عمل می‌کند دربرگیرنده مجموعه ارزشمند چند صد جلدی از نسخه‌های خطی قدیمی در ارتباط با کلیسای ارتدکس است که برخی از این نسخ به زیبایی تذهیب شده و تاریخ نگارش آنها به سده چهاردهم می‌رسد. قدمت برخی از متون قدیمی این کتابخانه نیز به دوره آغاز به‌کار صنعت چاپ محلی در سده نوزدهم باز می‌گردد. کتابخانه ملی اتیوپی در دهه 1960 شعباتی در مراکز ایالات مختلف، به‌ویژه دبرذیت و پرگالم گشود و مجموعه‌های آنها را مجهز کرد. تعداد مجموعه کتب و اسناد موجود در کتابخانه ملی اتیوپی بیش از نود هزار جلد است[۱۶].
کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا
این کتابخانه در سال 1961 و پس از گردآوری مجموعه کتب موجود در دانشکدههای دانشگاه آدیس‌آبابا تاسیس گردید. کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا دارای شعبه‌های متعدد در دانشکدههای حقوق، پزشکی، مهندسی، علوم، کشاورزی و بهداشت عمومی است. مجموعه کتابهای این دانشکده‌‌ها در دهه 1990 به کمک بنیاد فورد و کمک‌های مالی ایالات متحده به نحو چشمگیری افزایش یافت و از پانصد هزار جلد نیز افزون گشت در حدود 25 هزاز جلد از کتب و اسناد کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا مربوط به اتیوپی و شاخ افریقا است و حدود ده هزار جلد از کتب کتابخانه نیز که بیشتر به زبان امهری است در خود کشور چاپ شده‌اند. در این کتابخانه حدود ده هزار نسخه خطی و طومار نیز وجود دارد. کتابخانه دانشگاه آدیس آبابا هر سال با همکاری مؤسسه مطالعات و انتشارات اتیوپی سیاهه‌ای رده‌ای از کتب و مقالات ادواری منتشر شده در کشور را منتشر می‌کند.
جدای از این کتابخانه‌‌ها؛ کتابخانه هیأت اقتصادی افریقا (1958) وابسته به سازمان ملل که دربرگیرنده مجموعه‌ای غنی از مدارک دولتی، اسناد ادواری‌ها و حدود 60,000 جلد کتاب درباره توسعه افریقاست از کتابخانههای بزرگ اتیوپی محسوب می‌شود.
کتابخانههای بانک‌های ملی و تجارت، مؤسسه مدیریت عمومی، دانشکدههای پلیس و نیروی هوایی، مرکز فرهنگی بریتانیا، مرکز فرهنگی فرانسه، مرکز فرهنگی آلمان، مرکز فرهنگی ایتالیا و مرکز فرهنگی روسیه کتابخانههای مهم تخصصی کشور اتیوپی را تشکیل می‌دهند. علاوه بر آن در هزاران صومعه و کلیسای ارتدوکس و پروتستان اتیوپی نیز گنجینه‌های ارزشمندی از نسخه‌های خطی دینی (بالغ بر 50,000 نسخه خطی) وجود دارند. برخی از این نسخ خطی در حال حاضر بصورت میکروفیلم مورد استفاده پژوهشگران قرار می‌گیرند.[۱۷]
دیگر کتابخانههای مهم اتیوپی عبارتند از:
- آکاد‌می زبان‌های اتیوپی؛
- کتابخانه مطبوعات اتیوپی؛
- کتابخانه شهرداری آدیس آبابا؛
- آرشیو ملی و کتابخانه عمومی اتیوپی[۱۸][۱۹].
نیز نگاه کنید به
فرهنگ عمومی ژاپن؛ فرهنگ عمومی سودان؛ فرهنگ عمومی زیمبابوه؛ فرهنگ عمومی سوریه؛ فرهنگ عمومی افغانستان؛ فرهنگ عمومی سنگال؛ فرهنگ عمومی کوبا؛ فرهنگ عمومی کانادا؛ فرهنگ عمومی لبنان؛ فرهنگ عمومی تونس؛ فرهنگ عمومی روسیه؛ فرهنگ عمومی چین؛ فرهنگ عمومی ساحل عاج؛ فرهنگ عمومی مصر؛ فرهنگ عمومی فرانسه؛ فرهنگ عمومی اسپانیا؛ فرهنگ عمومی اوکراین؛ فرهنگ عمومی قطر؛ فرهنگ عمومی سیرالئون؛ فرهنگ عمومی مالی؛ فرهنگ عمومی تاجیکستان؛ فرهنگ عمومی گرجستان؛ فرهنگ عمومی قزاقستان؛ فرهنگ عمومی بنگلادش؛ فرهنگ عمومی سریلانکا؛ فرهنگ عمومی تایلند؛ فرهنگ عمومی آرژانتین؛ فرهنگ عمومی اردن
پاورقی
[i] - فردی به نام «دونالد لوین» (Donald Levine) نمونه‌ای از این مراسم را که در اوایل دهه 1960 مشاهده کرده است، اینچنین توصیف می‌کند: در نیم روز عید تیمکت، جمعیت بسیاری در محل انجام تشریفات جمع شدند. کسانی که برای استراحتی کوتاه به خانه رفته بودند نیز بازگشتند. لوحه مقدس (تابوت) در میان صفوف رنگارنگ حاضران به سمت کلیسا بازگردانده می‌شد. مردی روحانی، درحالی که ردایی بلند برتن و چتری پر نقش و نگار در بالای سر داشت جست و خیز کنان به رقص درآمده بود و آواز می‌خواند. مقامات ارشد و مسن تر کلیسا، مؤقرانه با سلاح‌‌هایی که در دست داشتند، راه می‌پیمودند و به همراهی مردان میانسال، آوایی را با صدای کشیده و منظم، تکرار می‌کردند.هاااا.... هوووو....! کودکان نیز در آن حوالی با چوب‌‌هایی در دست می‌دویدند و بازی می‌کردند. زنان درحالی که بهترین و زیباترین لباس‌‌های خود را برتن داشتند، در روزی که از آزادی کامل و واقعی در ایام سال برخوردار بودند، با هیجان پچ پچ می‌کردند. جوانان شجاع، رقص پرشور و سرزنده‌ای را جست و خیزکنان به نمایش می‌گذاشتند و بدون خستگی، آوازهای موزونی را تکرار می‌کردند. هنگا‌می‌که لوحه مقدس (تابوت) صحیح و سالم به جایگاهش در کلیسا بازگردانده شد همه برای ادامه جشن به خانه‌‌هایشان رفتند.
کتابشناسی
- ↑ برگرفته از http://www.ethiopiantreasures.co.uk
- ↑ برگرفته از http://www.ethiopianclothing.net
- ↑ برگرفته از http://www.ethiomedia.com/newpress/marriage.html
- ↑ برگرفته از http://www.selamta.net/culture.html
- ↑ برگرفته از http://www.Everyculture.com
- ↑ برگرفته از http://www.Nations encyclopedia.com
- ↑ برگرفته از http://www.sharyemtours.com/home/religion.html
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ برگرفته از http://www.tourismethiopia.org/festival
- ↑ برگرفته از http://www.selamta.net/culture.html
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ برگرفته از http://www.ethiopic.com/calendar/ethiopic.html
- ↑ برگرفته از http://borana.webs.com/aboutborana.html
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ برگرفته از http://www.holiday-times.com/public+holidays/ethiopia/2013
- ↑ برگرفته از http://www.addisculturetourism.gov.et/+Museums
- ↑ برگرفته از http://www.addisababacity.gov.et
- ↑ ابهری، رضا، الموتی، محمدرضا (1381). کتاب سبز. تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه، ص 21-22.
- ↑ برگرفته از http://www.nale.gov.et/national+library.html
- ↑ برگرفته از http://www.worlib.org/Ethiopia
- ↑ ابهری، رضا، الموتی، محمدرضا (1381). کتاب سبز. تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه، ص 22.
- ↑ عرب احمدی، امیر بهرام، کریمی، مهرداد (1392). جامعه و فرهنگ اتیوپی. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی (در دست انتشار)، ص 191-220.