نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قطر

وزارت آموزش و پرورش، ابتدا با عنوان وزارت «المعارف» قطر، در سال 1959 م، تأسیس گردید. روند آموزش در این کشور تحولی سریع یافت و اندک اندک این تحول تمامی‌ سطوح آموزشی را در برگرفت. افزون بر آن، مدرسه‌های تخصصی و فنی، دانشکده‌های امور دینی، مدرسه‌های بازرگانی و تربیت معلم نیز مشغول فعالیت شده‌اند. سیاست آموزشی در این کشور داشتن تعهد در برابر آموزش و ایجاد فرصت‌های آموزشی یکسان برای همه است، دولت قطر تمامی‌امکانات آموزشی را در اختیار مردم کشور قرار می‌دهد. اسم فعلی این وزارتخانه «وزارة التربیه والتعلیم العالی و المجلس الاعلی للتعلیم» می‌باشد. طول دوره آموزش در قطر 12 سال می‌باشد که مشتمل است بر: 6 سال دوره‌ی ابتدایی، 3 سال راهنمایی و 3 سال دبیرستان. لازم به ذکر است که سرانه‌ی تعلیم و تربیت در قطر جزء یکی از بالاترین هزینه‌های تربیتی در جهان است.

ساختار و سیاست آموزشی کشور

نشست شورای عالی آموزش قطر قابل بازیابی از https://www.qna.org.qa/en/News-Area/News/2024-02/15/0048-moehe-holds-2nd-meeting-of-permanent-committee-of-gcc-research,-innovation-officials

شورای عالی آموزش قطر

نهاد دیگری بعنوان شورای عالی آموزش قطر بعنوان مرجع اصلی و مشخص سیاستگذاری آموزش و تعلیم و تربیت در این کشور بنا به دستور امیر قطر در سال 1995 برای اصلاحات در نظام آموزشی قطر شکل گرفت. شورای عالی آموزش بر اساس قانون شماره 37 سال 2002 در تشکیلات جدید خود بروز شد و متولی رسمی‌ تدوین امور آموزش را در قطر بر عهده گرفت. سه هیئت تحت اشراف این شورا هم اکنون به امور آموزش می‌پردازند که عبارتند از:

• شورای آموزش: جهت حمایت از ایجاد مدارس مستقل و نظارت بر فعالیت آنها؛

• شورای نظارت: نهاد بر اجرا و گسترش و نظارت آموزشی؛

• شورای آموزش عالی، نهاد از مشاوره و راهنمایی در خصوص گزینه‌های حرفه ای و شغلی و فرصتهای آموزش عالی در قطر و خارج و بعلاوه مدیریت برنامه ریزی واحدهای آموزشی.

آموزش در قطر بر اساس قانون اساسی این کشور رایگان و ضروری است و شیخه موزه همسر امیرسابق قطر بعنوان رئیس شورای‌عالی امور خانواده و همچنین نایب رئیس شورای‌عالی آموزش تلاش خود را مصروف ترویج آموزش همگانی و از بین بردن بی سوادی، آموزش برای کودکان معلول و نیازمندی‌های خاص و نابینایان و بعلاوه آموزش برای خانواده‌های کم درآمد کرده است. در راستای عملی شدن اهداف کلان تعریف شده در بخش آموزش و تعلیم و تربیت چند موسسه شکل گرفته است:

• وزارت آموزش و پرورش قطر؛

• موسسه یا بنیاد قطر؛

• شورای‌عالی آموزش؛

• مدارس مستقل.

بنیاد وایز WISE با موضوع آموزش

نشست جهانی بنیاد وایز با موضوع آموزش (World Education Summit For Education)، یکی از مهمترین نهادهای آموزش جهانی است. بیش از هزار متخصص، هر سال در دوحه قطر گرد هم می‌آیند تا راه حل‌های نوآورانه برای تغییرات در نحوه آموزش پیشنهاد کنند. قطر تلاش می‌کند تبدیل به یک مرجع و مرکز اصلی در دنیای آموزش شود. جایزه نیم میلیون دلاری وایز، اولین و تنها جایزه نقدی بین المللی است که به آموزش اختصاص داده شده است. این پاداش در توسعه آموزش بسیار مهم است و هدفش قدردانی از اشخاصی است که نقش برجسته ای در این زمینه ایفا کرده اند. جایزه برتر “وایز” در سال 2011 به سازمان غیر دولتی براک از کشور بنگلادش با هدف ریشه کن کردن فقر از راه سوادآموزی تعلق گرفت. شش پروژه دیگر از جمله تهیه کنندگان یک نرم افزار آموزشی برای کودکان ناشنوا برنده جایزه شدند.

آموزش واحد درسی دینی و قرآن در مدارس مستقل قطر

وزارت آموزش و پروش قطر کلیه مدارس مستقل را موظف کرد واحد آموزش اسلامی‌ را بعنوان واحد اصلی دروس تدریس کنند. و برنامه درسی این واحد می‌بایست براساس برنامه اختصاص داده شده طبق اساسنامه وزارت آموزش و پرورش باشد. و در قراردادی که وزارت آموزش وپرورش با کسانی که مجوز داشتن مدرسه مستقل دارد این موضوع در قرارداد قید شده است. در همین خصوص آقای دکتر محمد اسماعیل انصاری مدیر دفتر استاندارهای برنامه ریزی درسی وزارت آموزش و پرورش قطر در نشست خبری که اخیرا برگزار شد گفت:

ما برنامه‌های واحد الهیات که در اساسنامه وزارت آموزش و پرورش موجود می‌باشد را مورد بررسی قرار دادیم که شاهد برنامه ای متوسط و خوب از دین اسلام و آموزش بودیم. و خدا را شکر دولت قطر به آموزش اسلامی‌در مدارس پایبند است.

آقای دکتر انصاری به خبرنگار اعلام کرد:

برنامه‌های اسلامی‌‌درمدارس‌توسط وزارت آموزش و پرورش قطر مورد بررسی قرار داده و در حال تجدید نظر نهایی می‌باشد.که‌اطلاعات آن از سوی وزارت آموزش و پرورش به کلیه‌ی مدارس مستقل جهت بهبود آموزش اسلامی‌در مدارس توزیع خواهد شد.

لازم به ذکر است در مدراس مستقل قطر به جزء واحد درسی دینی و قرآن بقیه دروس به زبان خارجه تدریس می‌شود.

آموزش عالی

دانشگاه قطر قابل بازیابی از https://www.qna.org.qa/en/News-Area/News/2016-02/02/qu-institute-to-launch-worker-welfare-index

دانشگاه قطر

دانشگاه قطر در سال 1973 تأسیس شد و کار خود را با پذیرش 150 دانشجو که 93 دختر و 57 پسر بود، رسماً به عنوان یک محیط اکادمیک دولتی آغاز نمود. این دانشگاه هم اکنون شامل بر دانشکده‌های مشروحه‌ی زیر می‌باشد:

• دانشکده‌ الهیات و حقوق؛
• دانشکده‌ ادبیات و علوم؛
• دانشکده‌ مدیریت و اقتصاد؛
• دانشکده‌ فنی و مهندسی؛
• دانشکده‌ داروسازی.

طول دوران تحصیل در مقطع لیسانس، در دو دانشکده‌ی مهندسی و دارو سازی، 5 الی 6 سال است و بقیه‌ی دانشکده‌ها، در 4 سال به اتمام می‌رسد. در دانشگاه قطر جمعاً هشت هزار دانشجو اعم از دختر و پسر از هشتاد و پنج ملیت مشغول به تحصیل هستند که 76% را دختران به خود اختصاص داده‌اند و پسران نیز 24% هستند. علت پایین بود آمار دانشجویان پسر در این دانشگاه، مترتب بر دو امر اساسی است که عبارتند:

1. معمولاً پسران قطری برای ادامه‌ی تحصیل، به خارج از کشور سفر می‌کنند و کشورهایی مثل آمریکا، انگلیس، کانادا، مصر و سوریه را برای‌ ادامه‌ی تحصیل برمی‌گزینند؛
2. این که ارتش قطر با پرداخت حقوق ماهیانه‌ی بالا، آن‌ها را به سمت خود کشانده است که همه بعد از اتمام تحصیلات دوران دبیرستان، به ارتش می‌پیوندند و دیگر تمایلی برای ادامه تحصیل ندارند.

شرایط ورود

افرادی که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه قطر را دارند، باید در امتحان تافل و ریاضیات و کامپیوتر شرکت نمایند و در خصوص شهریه‌ی تحصیلی نیز لازم به گفت است که این تنها شهروندان قطری هستند که به صورت رایگان در این دانشگاه تحصیل می‌نمایند و بقیه‌ی ملیت‌ها ناگریز از پرداخت شهریه می‌باشند.

اعضای هیئت علمی

مجموعاً در دانشگاه قطر ششصد استاد از ملیت‌های مختلف مشغول به امر تدریس و پژوهش هستند که از جمله‌ی این ملیت‌ها می‌توان به ایران، قطر، بحرین، کویت، مصر، آمریکا، تونس، الجزایر، انگلیس، کانادا، عراق اشاره نمود.

شهرک آموزشی قطر قابل بازیابی از https://www.kojaro.com/attraction/64418-education-city-stadium/

 شهرک آموزشی قطر (مدینه التعلیمیه)

شهرک آموزشی(مدینه تعلیمیه)در قطر تحت نظارت موسسه قطر آغاز بکار کرد. شروع این فعالیت‌ها در سال 2001 بود. دانشکده ویل – کورنل (Weil-Cornell) در زمینه طب و آموزش پزشکی در سال 2002 آغاز بکار کرد. دانشکده تکزاس – ای اند ام (texas-a &m) نیز در سال 2003 فعالیت خود را آغاز کرد. دانشکده کارنگی ملون (Carnegie-melon) در سال 2004 کار خود را در آن شهرک آغاز کرد. و دانشکده جورج تاون (George town) نیز در سال 2005 فعالیت خود را در این شهرک آغاز کرده است. در واقع شهرک آموزش قطر شامل مجموعه‌ای از بهترین دانشگاه‌های جهانی را در خود جای داده است و شیوه‌ی تدریس نیز همزمان و همگام با شیوه‌ی تدریس بین‌المللی می‌باشد. شهرک آموزش قطر کار آموزش را از پایین‌ترین سطح پیش – دبستانی تا مقاطع بالاتر در دستور کار خود دارد. سایر پروژه‌های مربوط به تکمیل این شهرک شامل پارک علوم و تکنولوژی قطر می‌باشد.

افتتاح مجمع تحقیقاتی با هزینه 220 میلیون ریال توسط دانشگاه قطر

مهندس عبدالله سید مدیر عملیات و امکانات دانشگاهی طی بیانیه‌ای به خبرگزاری الشرق گفت: کار در مجتمع تحقیقات جدید دانشگاه قطر به پایان رسیده و دانشگاه مقدمات افتتاح ساختمان جدید فراهم می‌سازد و افزود: دانشگاه ترتیبات لازم را برای انتقال به ساختمان جدید تدارک دیده و تمام تجهیزات این ساختمان جدید می‌باشد ساختن دانشکده مهندسی جدید نیز آغاز خواهد شد. مهندس سید ساختمان مجمع تحقیقاتی را یک مرکز مهم و یکی از بزرگترین مجتمع‌های پژوهشی توصیف کرد این مجتمع شامل تعدادی آزمایشگاه مدرن، کارگاه گاز و آزمایشگاه برای رشته‌های ادبیات و علوم و... می‌باشد. وی تأکید کرد این تأسیسات تمام مراکز تحقیقاتی در یک مکان شامل می‌شود.

وی اشاره کرد دانشگاه قطر در این سال بر پژوهش‌های علمی‌بیش از 150 میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده و در جلسه پنجم از برنامه اولویت تحقیقات ملی به موفقیت‌هایی دست یافته است،نسبت 40 درصد از مجموعه پروژه‌های ارائه شده برنده شدند.دانشگاه قطر علاوه بر راه‌اندازی پروژه‌های موجود در طرح استراتژیک 2009-2012، پروژه‌های جدیدی را آغاز کرده و راه‌حل‌هایی برای مسائل مربوط به زندگی روزمره، و بعضی از مشکلات جامعه قطر را بررسی می‌کند از جمله مرکز مطالعات راهنمایی رانندگی، آزمایشگاه تحقیقاتی رایانه الکندی 3 (شامل سه آزمایشگاه می‌باشد که همزمان فناوری اطلاعات و طرح‌های پژوهشی در دانشگاه قطر و پروژه در مورد سوخت‌های فسیلی، پروژه کارگاه آزمایشی برای شیرین کردن آب را در برمی‌گیرد.)

دانشگاه قطر مطالعات محیط زیست دریایی، را نیز آغاز کرده است. همانگونه که دانشگاه قطر مقدمات افتتاح مرکز تحقیقاتی را فراهم می‌کند با تعدادی از دانشگاه‌های خارجی از جمله دانشگاه‌های آمریکایی و نهادهای ملی قرارداد پژوهشی امضاء کرده است. در دوره چهارم از مسابقه سالانه برنامه تجربه تحقیقاتی دانشجویان که ماه مارس 2012 برگزار شد، گروه هیئت تدریس و دانشجویان دانشکده‌های مهندسی و ادبیات و علوم دانشگاه قطر مقام‌های اولی و دومی‌ را کسب نمودند که این نشان دهنده موفقیت دانشگاه قطر در زمینه تحقیقات علمی‌است.

در رابطه با پروژه‌های برنده دانشگاه قطر از سه پروژه‌ای که ارائه کرده بود دو پروژه مورد قبول واقع شد و جزو 5 پروژه برتر این مسابقات انتخاب شدند. در دوره‌های اول و دوم این مسابقات دانشگاه رتبه اول و در دوره سوم رتبه سوم را کسب کرد.

مرکز پزشکی و تحقیقاتی السدره قابل بازیابی از https://www.linkedin.com/posts/aysha-al-kuwari-253081185_the-talent-management-department-in-sidra-activity-7110217808046624769-QJdJ?trk=public_profile_like_view

مراکز پژوهشی دانشگاهی و تحقیقاتی کشور قطر

• دانشکده راند – قطر للسیاسات؛

• صندوق قطری برای حمایت از تحقیقات علمی؛

• دانشکده تحقیقاتی قطر؛

• مرکز پزشکی و تحقیقاتی السدره؛

• واحد علوم و تکنولوژی قطر.

بودجه تحقیقاتی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور

برنامه‌های تحقیقاتی

• برنامه‌های تحقیقاتی دانشگاه‌ها؛

• برنامه‌های تحقیقاتی شهرک آموزشی قطر؛

• برگزاری نشست‌های برجسته.

بودجه تمام تحقیقات در دانشگاه بواسطه صندوق قطری حمایت از تحقیقات انجام می‌شود. این صندوق برآورده شده است تا سقف 350 هزار دلار آمریکایی در سال برای پروژه‌های تحقیقاتی بنیادین تأمین خواهد کرد.

تعداد دانشجویان درخارج از کشور

در گفتگوی روزنامه‌نگار العرب با آقای جانا نیومان مدیر کل آموزش عالی انگلیس مورخ 23 اسفند 2012، اعلام نمود که تعداد دانشجویان قطری که در دانشگاه‌های لندن مشغول به تحصیل هستند حدود (1160) می‌باشد. از دانشگاه قطر طبق گفتگوی رئیس دانشگاه خانم شیخه المسند با روزنامه نگار الشرق مورخ 16 شهریور 2012م اعلام کردند که تعداد دانشجویانی که از طریق دانشگاه قطر برای ادامه تحصیل به خارج اعزام شدند 39 دانشجو است که 26 برای دکترا و 13 برای کارشناسی ارشد. همچنین اعلام کردند که این آمار در تاریخ دانشگاه قطر بالاترین آن محسوب می‌شود.

نیز نگاه کنید به

نظام آموزش، تحقیقات و فناوری آرژانتین؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اتیوپی؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اردن؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اسپانیا؛نظام آموزش، تحقیقات و فناوری افغانستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری اوکراین؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تایلند؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تونس؛ نظام آموزش و پرورش در چین معاصر؛ نظام آموزش و پرورش در چین باستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سنگال؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ژاپن؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کوبا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری زیمبابوه؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مصر؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری روسیه؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مالی؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری ساحل عاج؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سیرالئون؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری کانادا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سودان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری گرجستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تاجیکستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری بنگلادش؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری قزاقستان؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری سریلانکا؛ نظام آموزش، تحقیقات و فناوری فرانسه.

منبع اصلی

احمدی، محمد مهدی(1393). جامعه و فرهنگ قطر. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(دردست انتشار).

نویسنده مقاله

محمد مهدی احمدی index.php?title=رده:آموزش، علم، فناوری و اندیشه ورزی