نظام فرهنگی قزاقستان

از دانشنامه ملل

نظام فرهنگی عبارت است از مجموعه مسایل فرهنگی بهم پیوسته و هماهنگ شامل چارچوب، قوانین و سیستم فرهنگی که کارکرد و تاثیرگذاری جمعی دارد. بر همین اساس نظام فرهنگی کشور قزاقستان متشکل از مجموعه ساختارها و سازمان های نظام یافته سنت ها، آداب، رسوم و عادت های ملی، میهنی و دینی و اعتقادی است که در بین جامعه و مردم نهادینه شده است که دولت نیز برای تحکیم و حفظ و ساماندهی پایه های این امور قوانین و نظامی را تدوین و ترسیم کرده است. همچنین نظام فرهنگی را می توان مجموعه‌ای منسجم و مرتبط از باورها، ارزش‌ها و هنجارهایی دانست که با تکیه بر مبانی دینی، اعتقادی و باورهای سنتی و هویت ملی دارای آثار و کارکرد جمعی می باشند.

نظام فرهنگی قزاقستان که متشکل از مجموع فراینده های رفتاری، فکری، اعتقادی و شیوه های گفتاری است همانند بسیاری از جوامع دیگر در قالب موسیقی، رقص، تئاتر، سینما، آداب و رسوم و اعتقادات و باورها سازماندهی و نظام یافته اند که در بخش های بعدی به جزییات آن ها می پردازیم.[۱]

مدیریت فرهنگی کشور

عموما دولت به عنوان نماینده نهادینه شده جامعه در مدیریت فرهنگی کشور نقش کلیدی و موثری دارد و هیچ دولت و حاکمیتی نمی تواند نسبت به سرنوشت و مسیر فرهنگی جامعه خود بی تفاوت باشد. ولی دخالت و مدیریت فرهنگی جامعه توسط دولت نباید به اعمال نظر وتحمیل سلیقه والقاء خود خواسته و تحمیل فرهنگی بر جامعه منجر شود و دولت نباید افسار فرهنگ را بر اساس منافع حاکمیت خود در دست بگیرد و مدیریت کند.

چنانچه قبلا گفته شد دولت قزاقستان از بدو تشکیل دولت جدید پس از استقلال، هم پای توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برای توسعه فرهنگی نیز اهمیت ویژه ای قایل بوده است و همچون سایر دولت ها سیاستگذاری، برنامه ریزی، مدیریت و نظارت فرهنگی جامعه را از طریق ارگان ها، نهادها، سازمان های دولتی یا از طریق انجمن ها و گروه ها و نهاد های نیمه دولتی عهده دار بوده است.

از ابتدای تشکیل دولت قزاقستان کلیه امور برنامه ریزی، هدایت، نظارت و مدیریت کلان مسایل فرهنگی به معنی عام به عهده «وزارت فرهنگ و ورزش» قرارداده شده است که مقر آن در آستانا پایتخت جمهوری قزاقستان تعیین شده است. که مسیولیت این وزارتخانه از سال ۲۰۱۴ تا کنون به عهده آقای آریستان بیک محمدیولی قراردارد. بر اساس قطعنامه ۲۳ ۱۰۰۳ Ne که از سوی دولت جمهوری قزاقستان در سپتامبر ۲۰۱۴ به منظور نوسازی و افزایش بهره وری مدیریت عمومی دولت قزاقستان صادر و توسط آقای کریم ماسیموف ابلاغ شده است وزارت فرهنگ مدیریت کلیه امور فرهنگی، هنری، دینی، تربیت بدنی، ورزشی، گردشگری، هماهنگی میان اقوام، رشد و توسعه زبان (قزاقی)، ایجاد نظم اجتماعی، ایجاد و گسترش آرشیو و اسناد و مدارک فرهنگی، در چارچوب قانون از جمله وظایف این وزارتخانه شمرده شده است.

آرستانبیکف محمد پولی دارای دکترای هنر است که کار خود را در سال ۱۹۸۴ توسط به عنوان هنرمند ارکستر سمفونیک دولت قزاقستان فیلارمونیک ملی آغاز کرد. او بین سالهای ۱۹۹۱-۱۹۹۳ GG. متخصص ارشد وزارت فرهنگ جمهوری قزاقستان شد ودر سال ۱۹۹۷ از مدرسه ملی مدیریت عمومی رییس جمهور از جمهوری قزاقستان با تخصص "مدیریت عمومی" فارغ التحصیل شد. محمد پولی از سال ۱۹۹۷ تا سال ۲۰۰۱ به عنوان رییس ارکستر ریاست جمهوری گارد ریاست جمهوری مشغول انجام وظیفه شدو در سال ۲۰۰۱ از دانشگاه ملی قزاقستان معروف به دانشگاه فارابی فارغ التحصیل شد، در سال ۲۰۰۳ با موفقیت از پایان نامه خود در اعطای درجه علمی نامزد علوم تاریخی (دکتری) دفاع کرد.

محمد پولی در سال ۲۰۰۳ - مدیر کل شرکت دولتی "مدیریت برنامه های فرهنگی ملی و بین المللی" وزارت اطلاعات و فرهنگ جمهوری قزاقستان شد و در سال ۲۰۰۶، به عنوان معاون وزیر فرهنگ و اطلاعات جمهوری قزاقستان خدمت کردو از سال ۲۰۰۷، بازرس ارشد سیاسی اجتماعی وزارت، رییس بخش فرهنگ از سیاست داخلی دولت جمهوری قزاقستان شد، در سال ۲۰۰۸، بنا به فرمان رییس جمهور قزاقستان به عنوان رییس آکادمی ملی هنر قزاقستان «معروف به آکادمی هر ژورگینف» منصوب شد و سر انجام در ماه مارس سال ۲۰۱۴ بنا به فرمان آقای نظربایف رییس جمهور قزاقستان به سمت وزیر فرهنگ جمهوری قزاقستان منصوب شد، اوت 2014 توسط فرمان رییس جمهور جمهوری قزاقستان وزیر فرهنگ و ورزش از جمهوری قزاقستان منصوب شد.

بر اساس مواد مندرج در قطعنامه صادره از سوی نخست وزیر، این وزارتخانه دارای اجزاء مهمی از قبیل کمیته امور دینی (که جدیدا از آژانس امور دینی به کمیته اموردینی تغییر نام داده شده است)، کمیته توسعه زبان (زبان قزاقی)، کمیته ورزش و تربیت بدنی و هماهنگ کننده بخش خصوصی و دولتی در حوزه فرهنگ معرفی شده است در این قطعنامه وظایف کلی وزارت فرهنگ و ورزش در قالب موارد زیر تعیین شده است:

  • مشارکت در توسعه و اجرای سیاست های دولت در زمینه های فرهنگ، حفاظت و استفاده از اشیاء میراث تاریخی و فرهنگی، توسعه زبان، آرشیو و اسناد و مدارک، فعالیت های مذهبی و تعامل با انجمن های مذهبی، تربیت بدنی و ورزش؛
  • اجرای هماهنگی بین بخشی در زمینه های فرهنگ، حفاظت و استفاده از اشیاء از میراث تاریخی و فرهنگی، سیاست زبان، آرشیو و اسناد و مدارک، نظم اجتماعی دولت، تربیت بدنی و ورزش. سایر امور فرهنگی اختصاص داده شده به وزارت.

در اساسنامه وزارت فرهنگ و ورزش که در چارچوب ابلاغیه نخست وزیر ابلاغ شده است وظایف متعددی آمده است که به بخشی از مهمترین آنها اشاره می‌شود:

  • تدوین سیاست های دولت در زمینه مسایل مختلف فرهنگی، از قبیل حفاظت و استفاده از اشیاء میراث تاریخی و فرهنگی، توسعه زبان، آرشیو و اسناد و مدارک، فعالیت های مذهبی و تعامل با انجمن های مذهبی، تربیت بدنی و ورزش؛
  • ایجاد زمینه توسعه فرهنگ مردم جمهوری قزاقستان؛
  • هماهنگی و اجرای فعالیت در زمینه همکاری های فرهنگی بین المللی، ترویج و توسعه روابط فرهنگی با هموطنان؛
  • همکاری های بین المللی در مورد مسایل مربوط به صلاحیت وزارت، و همچنین توسعه و عقد قراردادها، یادداشت تفاهم و توافقنامه ها، از جمله تفاهمنامه های بین المللی؛
  • عضویت نمایندگی جمهوری قزاقستان در سازمان های بین المللی در آرشیو، سازمان های ورزشی بین المللی و در رویدادهای ورزشی بین المللی؛
  • حفاظت، مرمت و استفاده از آثار تاریخی، فرهنگ مادی و معنوی، و همچنین تداوم حافظه فرهنگی و مدیریت میراث فرهنگی ملی اشخاص برجسته کشور؛
  • صدور مجوز برای اجرای باستان شناسی و (یا) کار علمی و ترمیم آثار تاریخ و فرهنگ مطابق با قانون جمهوری قزاقستان؛
  • انجام فعالیت های اجتماعی در حوزه فرهنگ؛
  • ایجاد زمینه اجرای برنامه های رقابت در سطح ملی و بین المللی و جشنواره ها، و جوایز در زمینه های مختلف فعالیت های خلاق؛
  • توسعه و تصویب قوانین استاندارد برای مسابقات ملی و جشنواره ها؛
  • حفاظت و استفاده از اشیاء میراث تاریخی و فرهنگی، زبان، نظم اجتماعی دولت، آرشیو و اسناد و مدارک، فعالیت های مذهبی، تربیت بدنی و ورزش؛
  • توسعه و تصویب برنامه های تحقیقاتی در حوزه فرهنگ؛
  • اجرای مجموعه ای از اقدامات با هدف پیدا کردن و حمایت از جوانان با استعداد و تیم های خلاق مدار؛
  • توسعه و تدوین قوانین در زمینه های مختلف فرهنگی(مربوط به امور کتابخانه ها، نمایشگاه ها، موزه ها، سازمانهای فرهنگی، تفریحی، فیلم و هرهای نمایشی، توزیع و نشر ادبیات مذهبی، قوانین ورزشی و جمع آوری و ذخیره سازی اطلاعات و آرشیو اسناد و گنجینه های ملی و...)؛
  • اتخاذ تصمیم در ارجاع پرونده ها، آرشیو و مجموعه به ترکیب صندوق ملی آرشیوی، و همچنین محرومیت آنان از عضویت در آن؛
  • صدور مجوز و گواهینامه فعالیت های فرهنگی؛
  • انجام مطالعات علمی و برنامه ریزی در مورد مسایل فرهنگی و اجتماعی؛
  • مدیریت و مرمت بناهای تاریخی و میراث فرهنگی؛
  • کنترل و نظارت بر اجرای برنامه های باستانشناسی ایجاد زمینه و توسعه ساخت فیلم های ملی، صدور مجوز و نظارت بر امور نمایشی؛
  • ایجاد هماهنگی، نطارت و برنامه ریزی برای توسعه مسایل مربوط به موسیقی و تئاتر.[۲]

هرچند کلیه مسایل فرهنگی به معنی عام در وزارت فرهنگ و ورزش قزاقستان متمرکز و تحت اشراف این وزارتخانه قرار دارد و برای ایجاد هماهنگی، مدیریت، برنامه ریزی و اجرای مقوله های مختلف فرهنگی سازمان ها و تشکیلات های مستقلی ایجاد شده و از نظر دولت قزاقستان تمام مقوله های فرهنگی دارای اهمیت است ولی برخی از مسایل فرهنگی و زیرمجموعه های این وزارتخانه از اهمیت ویژه و خاصی برخوردار هستند که با توجه به اهمیت و نقش ویژه برخی از ارگان ها و نهادهای زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ورزش اشاره می شود.

مدیریت امور دینی

امور دینی قزاقستان تحت مدیریت و مسیولیت «کمیته امور دینی» به شمار می‌رود که مسیولیت تمام شیونات دینی و مذهبی ادیان مختلف؛ اعم از ساخت مراکز دینی و عبادی، توسعه، برنامه ریزی، نحوه فعالیت، تشکیل گروه ها و انجمن های دینی و مذهبی را عهده دارد می‌باشد. کمیته امور دینی خود دارای زیر مجموعه هایی است که نسبت به ساماندهی، برنامه ریزی و نظارت بر فعالیت های امور دینی جامعه می پردازد. این کمیته تا سال ۲۰۱۴ با عنوان آژانس امور دینی که یکی از نهادهای وابسته به ریاست جمهوری محسوب می شد فعالیت می کرد ولی از سال ۲۰۱۴ با تغییر ساختار و تشکیلات به عنوان کمیته امور دینی تغییر کرد و زیر مجموعه وزارت فرهنگ و ورزش قرار گرفت.

کمیته امور دینی دارای دو معاونت و بخش های مختلفی در مورد مسایل دینی مسلمانان و سایر ادیان و ارتباطات دینی و روابط بین الملل است. این کمیته علاوه بر مدیریت، سیاستگذاری و برنامه ریزی کلان امور دینی در تعیین رهبران ادیان، معرفی مفتی و هماهنگی امور مربوط به اداره مفتیات مسلمانان قزاقستان نقش مهمی دارد. یکی از مهمترین زیر مجموعه های این کمیته اداره مفتیان مسلمانان قزاقستان با مسیولیت آقای «یرژان مایامیروف» مفتی مسلمانان قزاقستان است که برنامه ریزی تعلیم و تربیت و آموزش، انتخاب و بکارگیری ایمه جماعات مساجد راعهده داراست ساخت مساجد،مراکز و مدارس دینی، نوع وکیفیت فعالیت های مساجد و برنامه های مذهبی، تشکیل گروه ها و انجمن های اسلامی نیز از دیگر وظایف این اداره می باشد[۳][۴].

کمیته ورزش و تربیت بدنی

این کمیته که کلیه امور ورزشی، تربیت بدنی و ورزشی قزاقستان را عهده دار است یکی از کمیته ها و ارکان مهم وزارت فرهنگ و ورزش به شمار می رود. که اکنون مسیولیت این وزاراتخانه به عهده آقای کاناگاتف یلسیار بای محمدویچ قرار دارد.

بنا به دستور وزیر فرهنگ و ورزش در تاریخ ۱۷ اکتبر ۲۰۱۴ در پی تصویب مقررات جدید نهادهای دولتی قزاقستان قانون و وظایف جدید کمیته ورزش و تربیت بدنی در ۴۹ بند اصلی تدوین و تصویب شد، که چکیده مفاد وظایف این کمیته عبارت است از:

  • توسعه مقررات قانونی و حقوقی و همچنین موافقت، یادداشتها و توافق در صلاحیت کمیته؛ و انجام نظارت قانونی در مورد قوانین تنظیمی در حوزه اختیارات؛
  • اطمینان از حفاظت از حقوق مصرف کنندگان در ارایه خدمات عمومی توسط کمیته، در حیطه وظایف مربوطه؛
  • حصول اطمینان از انطباق با اصول برابری جنسیتی در کمیته سیاست منابع انسانی؛
  • اطمینان از اجرای صحیح مسایل مربوط به صلاحیت کمیته؛ اجرای فعالیت افزایش آگاهی در مورد مسایل مربوطه؛
  • مشارکت در توسعه اسناد راهبردی و سیاست در مسایل مربوطه؛
  • اجرای فعالیت صدور مجوز در کسب و کار مطابق با قانون جمهوری قزاقستان؛
  • توسعه قواعد برگزاری آزمون جایزه اولین رییس جمهور جمهوری قزاقستان - رهبر ملت؛
  • توسعه استاندارد حمایت ها مادی از ورزشکاران، مربیان و کارشناسان در زمینه تربیت بدنی و ورزش؛
  • ایجاد لیست مسابقات ورزشی بین المللی، قوانین پرداخت پاداش نقدی به قهرمانان و جایزه برندگان مسابقات ورزشی بین المللی، مربیان و اعضای تیم ملی جمهوری قزاقستان برای ورزش (تیم های ملی در نوع ورزشی)؛
  • تقدیر شایسته از از ورزشکاران، قهرمانان و پیشکسوتان؛
  • توسعه حق پرداخت حمایت مادی ماهانه مادام العمر برای ورزشکاران و مربیان؛
  • تصویب برنامه های ورزشی برای ورزش و سازمان های ورزشی؛
  • توسعه قوانین مجوز رسمی از فدراسیون های ورزشی؛
  • توسعه قوانین اعطای عنوان "بهترین روزنامه نگار (خبرنگار) ورزشی" در زمینه رسانه های جمعی؛
  • تهیه پیشنهاد درترکیب کمیته سازماندهی برای آماده سازی تیم های ملی جمهوری قزاقستان برای ورزش (تیم های ملی در نوع ورزشی) برای المپیک، پارالمپیک، المپیک ناشنوایان و سایر مسابقات بین المللی؛
  • نصب و عزل روسای سازمان های ملی، طب ورزشی؛
  • برنامه ریزی و اجرای برنامه های آموزشی پیشرفته در زمینه فرهنگ فیزیکی و آموزش های ورزشی؛
  • انجام مسابقات ورزشی ملی و بین المللی، از جمله ملی، فنی و کاربردی انواع، ورزش دسته جمعی، و نیز زمینه برگزاری مسابقات ورزشکاران پیشکسوت؛
  • سازماندهی و اجرای برنامه های آموزش و مشارکت اعضای تیم ملی جمهوری قزاقستان برای ورزش (تیم های ملی در نوع ورزشی) در رویدادهای ورزشی بین المللی؛
  • سازماندهی و هماهنگی تحقیقات علمی در حوزه فرهنگ و ورزش مطالعات فیزیکی؛
  • کنترل از ضد دوپینگ در ورزش؛
  • ایجاد زمینه تحصیل و اعطاء مدرک مناسب به ورزشکاران، قهرمانان، پیشکسوتان و مربیان و داوران؛ تدوین و تصویب برنامه های موردنیاز حوزه ورزش و برنامه های فردی آماده سازی ورزشکاران تیم های ملی جمهوری قزاقستان برای ورزش (تیم های ملی در نوع ورزشی)؛
  • شناساسایی افراد مستعد و آماده سازی تیم ملی ورزشی برای شرکت در مسابقات بین المللی؛
  • نصب و عزل از مربیان رییس تیم های ملی جمهوری قزاقستان و مربیان فدراسیون های ورزشی ملی؛
  • پرداخت غرامت به اعضای تیم ملی جمهوری قزاقستان در قبال آسیب و خسارتهای وارده در آماده سازی آسیب های ورزشی و صدمات در مسابقات ورزشی بین المللی و تامین امنیت آنها؛
  • تدوین و تصویب تقویم رویدادهای ورزشی فدراسیون های ورزشی معتبر ملی و اطمینان از اجرای آن؛
  • تدوین و تصویب قوانین، مقررات و برنامه های ورزشی در زمینه امور وزشی و تربیت بدنی در سطح داخلی و بین المللی؛
  • تامین و حفظ امکانات ورزشی و تفریحی و ورزشی.

ایجاد زمینه توسعه ورزش همگانی در جامعه کمیته ورزش و تربیت بدنی دارای سازمان ها و بخش ها و مراکز آموزشی، رفاهی و حمایتی مختلفی است که به اهم آنها اشاره می‌شود:

  • نهاد دولتی "تخصصی شبانه روزی کالج دانشکده المپیک رزرو در شهرهای ریدر، آلماتی، آستانا؛
  • موسسه و "مرکز مبارزه با دوپینگ ملی" در آلماتی؛
  • "مرکز پزشکی ورزشی و توانبخشی" در آلماتی؛
  • شرکت دولتی ضد دپینگ - آزمایشگاهی، شرکت دولتی "کالج ملی ورزشی، "شرکت دولتی "ورزشی دبیرستان ورزش دسته جمعی" در آلماتی؛
  • شرکت دولتی "ورزشی دبیرستان ورزش های زمستانی" آلاتایو "آلماتی دبیرستان دولتی مسابقات ورزشی روی آب در آلماتی؛
  • شرکت دولتی " کودکان و جوانان مدرسه ورزش سوارکاری در آلماتی؛
  • شرکت دولتی "کارکنان اداره تیم های ملی و ورزشی " در آلماتی؛
  • "مرکز آموزش المپیک" در آلماتی ."مرکز آموزش المپیک" در آستانا؛
  • "مرکز آموزش المپیک" در شهرستان اوسکمین گورسک؛
  • "مرکز المپیک آموزش بوکس،" در آلماتی؛
  • "مرکز آموزش المپیک کشتی در آلماتی؛
  • "مرکز المپیک آموزش دوچرخه سواری،" در آستانا؛
  • "مرکز آموزش المپیک وزنه برداری در آلماتی؛
  • "مرکز آموزش المپیک تیراندازی در شهر چیمکنت؛
  • " مرکز المپیک تمرین مسابقات پنجگانه و آبزیان مدرن" در آلماتی؛
  • " مرکز آموزش برای افراد معلول" آستانه؛
  • شرکت با مسیولیت محدود "برای ساخت و ساز امکانات ورزشی در آلماتی شرکت سهامی "مرکز ملی ورزشهای آبی در آلماتی.

انجمن ها، گروه ها و اتحادیه های مدنی مهمترین نهاد مدیریتی امور فرهنگی بخش خصوصی توسعه یافتگی نسبی جامعه مدنی قزاقستان یکی از ویژگی های ساختار جامعه و مردم قزاقستان است. با اصلاحاتی که در طول سال های پس از استقلال، قزاقستان بوجود آمد این کشور شاهد ظهور بنیادهای جدید مدنی و توسعه همه جانبه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی گردید که شاید بتوان بخش خصوصی و غیر دولتی را پرتحرک‌ترین و پر نشاط‌ترین نهادها و بنیادها بر شمرد. اتحادیه مدنی که در سال ۲۰۰۵ با نظریه پردازی نورسلطان نظربایف رییس جمهور قزاقستان پایه ریزی و تاسیس شده است در سال ۲۰۰۶ با تاسیس جمعیت کارشناسان در پارلمان قزاقستان نقش موثری را در حمایت و هدایت انجمن ها و نهادهای مدنی قزاقستان عهده دار شد.هر چند در سالهای اولیه استقلال سازمانهای مردم نهاد (NGO) از حمایت جدی دولت برخوردار نبودند ولی با ایجاد تشکیلات و اتحادیه های مدنی این نهادها و سازمان ها و بخش های غیر دولتی مجاز به بهره مندی از کمک ها و حمایت های دولت شدند در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و مخصوصا فرهننگی از قبیل محافظت از محیط زیست، مسایل اجتماعی، تعلیم و تربیت، فرهنگ وبهداشت، روابط خانواده، حقوق بشر و غیره را نام برد. که تعداد این سازمانهای غیردولتی در قزاقستان بیش از ۷۰۰۰ سازمان، نهاد و گروه های مدنی، انجمن و سندیکا می‌رسد. در سالیان اخیر در قزاقستان سعی شده است که اقدامات و روند توسعه جامعه مدنی به شرح زیر دنبال گردد:

  • تقویت سازمانهای جامعه مدنی در ساختار روابط جامعه ای؛
  • افزایش مسیولیتهای سازمانهای جامعه مدنی و کمک به توسعه کمی و کیفی آنها. تمرکز ساختار جامعه مدنی؛
  • تقویت روابط جامعه مدنی با دولت؛
  • تقویت کمک های دولت به سازمانهای جامعه مدنی؛
  • گسترش همکاری بین المللی سازمانهای جامعه مدنی.

درمجموع دولت قزاقستان بخش های غیردولتی را به عنوان شریکی معتمد در حل مسایل اجتماعی، اقتصادی و مسایل حقوقی می داند و لازمه توسعه جامعه را غلبه بر عوامل خودمختار در سیستم سیاسی و ایجاد روابط مساوری محسوب می کند.

مدیریت مسایل فرهنگی و هنری اقوام و گروه ها

بر اساس قانونی که در ۱۹ اکتبر سال ۲۰۰۸ در مورد مجامع مردمی تصویب شد مجامع مردمی به عنوان نهادی برابر و هم عرض سیستم سیاسی کشور برای ایجاد نظم و برای روابط بین اقوام و محقق کننده راهبرد ملی قزاقستان شناخته شد، بنا بر این مدیریت اصلی فرهنگی و اجتماعی اقوام مختلف قزاقستان از طریق مجمع خلق قزاقستان و انجمنهای مردمی که در شهر های مختلف قزاقستان تشکیل شده است اعمال می شود[۵].

مجمع خلق قزاقستان در هر سال کنگره بزرگی تشکیل می دهد که در آن روسای تمام انجمن های محلی همه شهرها و شخصیت های علمی، فرهنگی سیاسی داخلی و دیپلماتها و نمایندگان کشورهای مختلف خارجی مستقر در قزاقستان در آن شرکت می‌کنند.

سیاستگذاری و سیاستگذاران فرهنگی؛ سیاست های فرهنگی دولت و جایگاه فرهنگ در برنامه های توسعه این کشور

سیاستگذاری فرهنگی قزاقستان بنا بر سلسله مراتب عمدتا از طریق رییس جمهور قزاقستان، مجلس نمایندگان، دولت و وزیر فرهنگ و ورزش انجام می‌شود. از سال ۱۹۹۱ که دولت قزاقستان جدید مستقر شد در پی دستور آقای نظربایف این کشور به منظور تبیین سیاست ها و خط مشی و استراتژی دولت در زمینه های مختلف مخصوصا در در زمینه های اقتصادی تا کنون چند برنامه توسعه تدوین شده است که عمده ترین آنها برنامه توسعه ۲۰۱۰، ۲۰۲۰، ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ است که اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت توسعه قزاقستان در چارچوب این برنامه ها طراحی شده است. هرچند با توجه به وضعیت خاص حاکم بر تشکیل دولت جدید و اوضاع نابسامان اقتصادی کشور تازه استقلال یافته قزاقستان برنامه های توسعه بیشتر بر مسایل اقتصادی و رفاهی استوار بوده است ولی به توسعه مسایل فرهنگی و اجتماعی نیز توجه مناسبی شده است.

آخرین و مهم ترین برنامه توسعه در دسامبر سال ۲۰۱۲ طی پیام رییس جمهور قزاقستان آقای نظربایف با عنوان برنامه توسعه قزاقستان تا سال ۲۰۵۰ اعلام شد. در این برنامه رسیدن قزاقستان به جمع سی کشور اول جهان نوید داده شده است. در طول تاریخ استقلال قزاقستان بر اساس برنامه های توسعه برای اولین بار در حوزه فرهنگ سند بلند مدت راهبردی تدوین و تصویب شد که متعاقب آن طی قطعنامه سپتامبر ۲۰۱۴ سیاستهای راهبردی مسایل فرهنگی توسط رییس آقای کریم ماسیموف نخست وزیر قزاقستان ابلاغ گردید و توسط وزارت فرهنگ و ورزش نیز برنامه ها و زمانبندی اجرایی آنها تدوین و به اجرا در آمد.

در سیاست ها و راهبردهای فرهنگی قزاقستان که در اکتبر ۱۹۹۷، در پیام رییس جمهوری قزاقستان به مردم کشور اعلام شد ضمن بر شمردن فرهنگ به عنوان جزء اساسی بازسازی اجتماعی که تاثیر بسزایی در ایجاد جامعه مدرن دارد، احيا و توسعه زبان و هويت تاريخی قزاقی، شناسايی، مرمت و حفاظت از آثار باستانی و تاريخی، توسعه صنايع دستی، حفظ آداب، رسوم و سنت های بومی و محلی و ترويج فرهنگ ملی در بين مردم و... از جمله مواردی است که در برنامه های توسعه و سياست های فرهنگی به آنها توجه ويژه شده است و بنا بر آنچه در برنامه های فرهنگی ذکر شده است حمايت جدی از پروژه های محلی با هدف توسعه خالقيت های فرهنگی – برگزاری جشنواره ها، برگزاری جشن های ملی، توجه به فرهنگ عامه، اولويت شناساسی، مرمت و حفاظت از ميراث فرهنگی و احترام به تنوع فرهنکی اقوام مختلف از جمله زمينه های توسعه همه جانبه قزاقستان برای رسيدن به برنامه های توسعه سالهای 2121، 2131 و 2151 در نظر گرفته شده است. ايجاد خوشه ها و شوراهای فرهنگی، هنری در مناطق مختلف شهری و روستايی برای انسجام، به هم پيوستگی و رشد و توسعه مسائل فرهنگی و هنری به عنوان يکی از راهکارهای اجرايی در اين حوزه ها در نظر گرفته شده است.

جامعه مدرن دارد، احیا و توسعه زبان و هویت تاریخی قزاقی، شناسایی، مرمت و حفاظت از آثار باستانی و تاریخی، توسعه صنایع دستی، حفظ آداب، رسوم و سنت های بومی و محلی و ترویج فرهنگ ملی در بین مردم و... از جمله مواردی است که در برنامه های توسعه و سیاست های فرهنگی به آنها توجه ویژه شده است و بنا بر آنچه در برنامه های فرهنگی ذکر شده است حمایت جدی از پروژه های محلی با هدف توسعه خلاقیت های فرهنگی - برگزاری جشنواره ها، برگزاری جشن های ملی، توجه به فرهنگ عامه، اولویت شناساسی، مرمت و حفاظت از میراث فرهنگی و احترام به تنوع فرهنکی اقوام مختلف از جمله زمینه های توسعه همه جانبه قزاقستان برای رسیدن به برنامه های توسعه سالهای ۲۰۲۰، ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ در نظر گرفته شده است. ایجاد خوشه ها و شوراهای فرهنگی، هنری در مناطق مختلف شهری و روستایی برای انسجام، به هم پیوستگی و رشد و توسعه مسایل فرهنگی و هنری به عنوان یکی از راهکارهای اجرایی در این حوزه ها در نظر گرفته شده است.

در سیاست راهبردی ۲۰۵۰ نیز توسعه فرهنگ و توجه به پتانسیل های فرهنگی و حفظ و حراست از میراث فرهنگی یکی از اولویت های اصلی برای توسعه و ایجاد زیر ساخت نهادهای فرهنگی و گسترش فرهنگ معنوی و اخلاقی، توسعه زبان قزاقی به عنوان زبان مشترک و رسمی کشور یکی از معیارهای مهم موفقیت در توسعه همه جانبه اعلام شده است.

وضعیت تفکر و جریان های فکری موثر؛ گروه های مرجع

سیاستمداران و سردمداران دولت قزاقستان ترجیح داده اند با توجه به نوپا بودن کشور و ضرورت استحکام پایه های قدرت تا زمانی که ثبات همه جانبه در زمینه سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و ... حاصل نشده است تشکیل گروه ها و جریان هایی که ممکن است موجب تشتت و یکپارچگی سیستم نوپای حکومتی و دستگاه های اجرایی و مدیریتی کشور شود و مانع از انسجام و وحدت ملی شود را به تاخیر بیندازد تا پس از طی فرایند تثبیت همه جانبه بتدریج و کنترل شده نسبت به ایجاد نظامی مردم سالارانه و دموکراتیک اقدام گردد. به همین دلیل در حال حاضر می‌توان گفت که جریان های فکری موثر و گروه های مرجع مطرح و صاحب نامی وجود ندارد، شاید بتوان تنها جریان های قزاقستان بعضی از جریان های فکری دینی وهابی، سلفی و اهل سنت را نام برد که با توجه به بسته بودن فضای سیاسی و امنیتی، این جریان ها و گروه ها نیز در حال حاضر نمود و ظهور جدی و موثری ندارند و نمی توان از آنها به عنوان جریان ها و گروه های تاثیرگذار و مطرح جامعه قزاقستان نام برد که در بخش قسمت در حد ممکن به این جریانها اشاره شده است.

ذائقه فرهنگی مردم

ذائقه های فرهنگی مردم قزاقستان را می‌توان از منظرهای مختلف شامل گرایش های دینی و مذهبی و همچنین فرهنگی و هنری شامل موسیقی، تئاتر، سینما، صنایع دستی، سبک زندگی و... تقسیم بندی کرد که از نظر ذایقه و گرایش های دینی شاید بتوان آنها را به دو گروه عمده تقسیم کرد:

  • گروه اول مردم و جامعه مذهبی پایبند؛
  • گروه دیگر گروه مذهبی اسمی، که گروه مذهبی پایبند تا حد اطلاعات و شناخت خود از احکام و دستورات دینی نسبت به اجرای برنامه های مذهبی، معیارها و ارزش های دینی جامعه قزاقستان پایبند هستند و همواره سعی می‌کنند اصول مذهبی را رعایت کنند و از در غلتیدن به سوی فرهنگ غرب و بیگانه بپرهیزند.

این افراد مخصوصا مسلمانان حتی الامکان عبادت های دینی خود مانند دعا و نیایش های فردی را انجام می دهند، در مراسم جمعی مانند نمازهای جماعت، نمازعید فطر و قربان و برنامه های ماه مبارک رمضان شرکت می‌کنند، از رفتارهای اجتماعی غیر اخلاقی در ملاء عام خود داری می کنند، از انجام رفتارهایی که از مظاهر بی بند و باری غربی به شمار می‌رود خود داری می‌کنند، البته باید توجه داشت که میزان پایبندی افراد بسیار متفاوت و مختلف است و چنین نیست که این افراد عامل به همه احکام و دستورات دینی باشند زیرا همانگونه که اشاره شد اغلب آنها شناخت کافی از احکام و دستورات دینی ندارند، لذا در حد توان خود فرایض دینی را انجام می دهند. عده ای دیگر از مردم مذهبی در حقیقت تنها از نظر اسمی مسلمان، مسیحی، یهودی و.. هستند ولی در حقیقت هیچگونه التزام و تعهد عملی نسبت به اجرای احکام و دستورات دینی خود ندارند، و به تبع آن عموما به سنت ها و آداب، رسوم و هویت ملی و میهنی نیز پایبندی جدی ندارند، فرهنگ غربی در بین این افراد رایج است، هر چند این افراد خود را پیرو دین یا آیینی معرفی می کنند ولی رفتار و گفتار و کردار آن ها با دین مدعایی هیچ سنخیتی ندارد.

همانگونه که اشاره شد ذایقه فرهنگی مردم نیز تا حدی متاثر از ذایقه مذهبی آنها است، ذایقه فرهنگی هر یک از افراد جامعه این کشور بر اساس میزان پایبندی و گرایش دینی و مذهبی آنها متعدد و متکثر است، یعنی به میزانی که به معیارهای دینی و مذهبی معتقد و پایبند هستند به همان میزان به فرهنگ بومی، ملی و میهنی خود ملتزم هستند. بنا بر این در جامعه ی قزاقستان که اقوام متعددی وجود دارد، دین، مذهب، فرهنگ و هنر نیز از تنوع و تکثر فراوانی برخوردار است.

تقویم فرهنگی

در تقویم سالانه قزاقستان مناسبت ها و روزهای خاصی وجود دارد که برای گرامی داشت موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، محیط زیست نظامی، دینی، مذهبی و فرهنگی نامگذاری شده است و اکثرا به عنوان تعطیل رسمی و ملی محسوب می شوند که علاوه بر اختصاص آخرین یکشنبه ماه سپتامبر به عنوان روز فرهنگ و هنر روزها ی دیگری نیز برای پاسداشت مسایل مختلف فرهنگی تعیین شده است که در این بخش به فهرست تقویم و مناسبت های فرهنگی، دینی و ملی اشاره می شود:

  • ۱-۲ ژانویه سال نو میلادی؛
  • ۷ ژانویه کریسمس ارتدوکس؛
  • ۱ مارس روز شکرگزاری (به مناسبت تشکیل مجمع خلق قزاقستان در سال ۱۹۹۵ و گرامیداشت ورود مهاجرین اجباری از دیگر کشورها به قزاقستان)؛
  • 8 مارس روز بین المللی زن؛
  • ۲۱-۲۳ مارس عید نوروز؛
  • ۱8 می روز وحدت مردم قزاقستان؛
  • ۹ می روز پیروزی؛
  • 6 ژوییه روز پایتخت؛
  • 1 شوال عید سعید فطر؛
  • سومین یکشنبه ماه اوت روز ورزش؛
  • ۱ سپتامبر روز دانش؛
  • ۱۶ سپتامبر روز ملی؛
  • دومین یکشنبه ماه سپتامبر روز خانواده؛
  • سومین یکشنبه ماه سپتامبر روز زبان مردم قزاقستان؛
  • آخرین یکشنبه ماه سپتامبر، روز فرهنگ و هنر؛
  • اولین یکشنبه ماه اکتبر روز معلم؛
  • 1 ذی الحجه عید قربان؛
  • ۱ دسامبر روزاولین رییس جمهور کشور قزاقستان؛
  • ۱۶ تا 17 دسامبر روز استقلال کشور قزاقستان.

نمادها و سمبل های فرهنگی

در فرهنگ و ادبیات قزاق نمادها و سمبل های فراونی وجود دارد، در طول تاریخ، قزاق با شجاعت، دلاوری، جنگجویی، آزادگی شهره بوده است که اندام درشت، تنومند و قدهای بلند و چهارشانه از شاخص های بخش مهمی از مردم قزاقستان مخصوصا قزاق های ساکن در دشت و روستا بشمار می رود. به همین خاطر در دورانی عده زیادی از نیروهای ارتش اتحاد جماهیر شوروی بدلیل شجاعت و جنگاوری از قزاق ها تشکیل شده بود.

مردم قزاق به بنا بر خصلت و روحیه دلاوری خود نمادها، سمبل ها و الگوهایی دارند که هر کدام بیانگر یکی از ویژگی های ملی، میهنی، آداب و رسوم و روحیه جوانمردی آنهاست که به تعدادی از سمبل هایی که نشانگر هویت ملی آنها نیز است به ترتیب اولویت و اهمیت اشاره می شود.

پورت

پورت

اهمیت پورت در فرهنگ قزاق به حدی است که در هر جشن ملی و مذهبی و جشنواره های فرهنگی و هنری پورت به عنوان نماد ملی و هویت تاریخی و میهنی قزاقی برپا می‌شود و به نمایش گذاشته می شود و هر ساله جشنواره اختصاصی «جشنواره پورت» به عنوان یکی از میراث فرهنگی- معنوی ثبت شده در یونسکو برگزار می‌شود که در سال ۲۰۱۵ به مناسبت پانصدو پنجاهمین سال حکومت خانات قزاق در شهر آلماتی جشنواره پورت برگزار شد.

پورت خانه باستانی قزاق‌هاست که یادگار زندگی عشایری آنان است و برپایی آن نیز به سادگی انجام می‌شود. دیواره و بدنه پورت معمولا از پشم شتر، گوسفند و گاه از موی حیوانات بافته می شود و در حقیقت دیواره یورت از نمد حلاجی شده بسیار فشرده درست می شود که هم از سوز و سرمای گزنده زمستان بیابان های سرد و خشن دشتها و استپ های قزاقستان جلوگیری می کند و هم خانه قزاق کوچ نشین است که آنها را از گزنده گرمای تابستان و حیوانات مزاحم و درنده محفوظ می دارد.

سقف یورت که از مشبکی چوبین و دایره شکل به نام «شنبرک» تشکیل شده است هم عمود خیمه که از چوب های قوس دار است را نگه می دازد و هم با محفظه های بازی که دارد نقش پنجره سقفی، هواکش و تهویه هوای چادر را ایفا می‌کند. یورت در زمستان با بخاری های سنتی و با سوزاندن چوب گرم و در تابستان بدلیل جلوگیری گرما بوسیله نمد و دیواره یورت خنک و مطبوع است.

هانگونه که امروزه تزیینات و دکوراسیون خانه از اهمیت زیادی برخوردار است و هر کس با ذوق و سلیقه خود به نمای بیرونی، تزیینات و نوع چینش داخلی خانه اهمیت می دهند قزاق نیز بیرون و درون یورت را با سلیقه های مختلف تزیین می کردند. برخی با آویزان کردن منگوله های بافته شده از نخهای رنگی و برخی دیگر با نوارهای بافته شده بصورت کمربند دور تا دور پورت را تزیین می کردند، در داخل پورت نیز ذوق و سلیقه عشایری، چادر نشینی و کوچ رویی با زیور آلات مختلف به مدد قزاق ها می آید و فرشهای سنتی که توسط زنان قزاق بافته و از میراث هنری آنان بشمار می رود دیواره های داخل یورت را زینت می دهد و کف یورت و زیر پای ساکنین را گرم و نرم می‌کند. امروزه برای ساخت یک پورت قزاقی نیاز به صرف هزینه ای معدل ۵۰۰ هزار تا ۹ میلیون تتگه (واحد پول قزاقستان) معادل حدود ۲۵۰۰ الی ۴۵ هزار دلار می‌باشد.

اسب

اسب این حیوان نجیب، زیبا و چابک یکی دیگر از نمادها و سمبل های مردم قزاقستان است: مردم قزاق تاریخ پر فراز و نشیب خود را با اسب گذرانده اند، اسب هم کوچ نشینان استپ های ناحیه مرکز و جنوبی دشت قپچاق و هم قزاق هایی که در مناطق کوه ها و جلگه های ناحیه شمالی و همجوار کوه های آلتای زندگی می کنند را از مکانی به مکان دیگر و از ییلاق به قشلاق و از قشلاق به ییلاق، از کوه ها سوی دشت و از دشت ها به ارتفاعات کوهستان ها انتقال می داده اند.

علاوه بر اینکه اسب وسیله نقلیه مردم کوچ رو قزاق بوده است زمینه تفریح و ورزش و سرگرمی مردم و بخش مهمی از غذای بیابانگردان جنگجوی قزاق را هم تامین می‌کرده، اسب در کشاورزی نیز نقشی اساسی داشته است. نقش این حیوان نجیب را در جنگ ها نیز نباید از نظر دور داشت، اسب از همراهان همیشگی مردم قزاق بوده است که در سرمای سخت و طولانی با وزش های سوزناک باد هرگز آنها را تنها نگذاشته است. کودکان قزاق از همان اوان کودکی در دشت های پهناور دشت قپچاق با اسب خو می گرفتند و تا پیری بخشی از عمر خود را چه در سفر و چه در جنگ بر روی اسب سپری می کردند.

«در فولکلور قزاق، داستان ها و ضرب المثل های بسیاری درباره اسب وجود دارد که با توجه به مضمون و مفهوم شان می توان به جایگاه و اهمیت این حیوان نزد آنان پی برد. حتی افسانه ای قزاقی وجود دارد که به شرح پدیدار شدن اسب های آسمانی می‌پردازد. طبق این اسطوره، در ازمنه سابق اسبی وجود نداشت و مردم به جای آن ها از گاوها استفاده می‌کردند در اعیاد گاوها را زینت می‌کردند و بر روی آن ها سوار می‌شدند. اما روزی اتفاقی اسرارآمیزی رخ داد: گاوها شروع به مردن و تلف شدن کردند: مردم به درگاه خداوند خود دعا می‌کنند تا در عوض موجود بهتری را برای کارهای سنگین تر به آنها ببخشد. ناگهان کوچ نشینان تصویر ترسناکی را در آسمان مشاهده کردند: باد شدیدی در سحرگاه، در تمام استپ وزیدن می گیرد و از شن های بلند شده، اسبی در مقابل کوچ نشینان ظاهر شد و چنین شد که اسب در بین مردم ظاهر و مونس سفرها و حضرهای آنها شد»

صحراگردان قزاق در بیابان های بی آب و علف که آبی برای نوشیدن نمی یافتند، قیمیز یا شیر مادیان را در مشک های آب می‌ریختند و بجای آب می نوشیدند.که این آب آشامیدنی هم مایعات مورد نیاز بدن و هم بخشی از غذای کوچ روان را تامین می‌کرد. روده اسب که پس از تمیز کردن و شستن از گوشت اسب پر می شد و پس از پخته شدن نوعی غذا شبیه به سوسیس های امروزی را به نام قازی بدست می داد از غذاهای اشرافی به شمار می‌رفت که این غذا امروزه نیز زینت بخش سفره های مردم قزاق است. اسب با اصالت و نجابت و محبت و وفای خود امروزه برای کمک به درمان فلج اطفال به یاری مردم قزاقستان شتافته است به گزارش پیام آفتاب به نقل از فارس، پلیس سواره نظام در ولایت «تاراس» در قزاقستان از اوایل ماه جاری شروع به کمک برای اسب درمانی آن دسته از کودکان منطقه «جامبیل» کرده که به فلج مغزی مبتلا هستند.[۶] جامعه جوانان معلول منطقه جامبیل با حمایت اداره پلیس ولایت پیشنهاد داده که پلیس به حدود ۳۰۰ کودک فلج مغزی این ولایت اجازه دهد تا با اسب‌های خود سوارکاری کنند. این درحالی است که درمان با سوارکاری یک روش شناخته شده بین‌المللی برای درمان بیماری‌های مختلف است.

«گوهر سارسن بایوا» سخنگوی اداره پلیس ولایت تاکید کرد که بسیاری از کودکان در این روش درمانی تا حدودی بهبود یافته‌اند، برای مثال،«رجب» ۶ساله اکنون می‌تواند خودش قاشق را نگه دارد و بنویسد.دختری به نام «دانا» که عموما حرف نمی زدآمادگی بیشتری برای فعالیت اجتماعی باهم سن وسالان خود پیدا کرده است. در کشورهای آسیای مرکزی از جمله در قزاقستان اسب سواری از جایگاه خاصی برخوردار است و اسب درمانی یکی از راه‌های درمان برخی از بیماری‌ها از جمله افسردگی است. برخی روانشناسان معتقدند که ارتباط عاطفی با حیوانات و به ویژه با اسب می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌های روانی موثر باشد.

درمان با کمک اسب، ابتدا در اروپا در دهه ۱۸۰۰ مورد استفاده قرار گرفت. از آن زمان به بعد، اسب در کمک به مردم در طیف وسیعی از مشکلات شخصی مانند، افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن، اختلالات خواب و اختلال استرس بعد از حادثه، بویژه در میان سربازان کهنه کار جنگ‌ها، نقش مهمی ایفا کرده است. اسب درمانی برای درمان کودکان با مشکلات اوتیسم یا با دیگر مشکلات رفتاری، و همچنین برای کودکانی که سابقه مورد سوء استفاده قرارگرفتن دارند نیز استفاده شده است. در ادبیات قزاقی، ضرب المثل ها و عبارات بسیاری وجود دارند که ارزش و منزلت اسب را در نزد قزاق می رساند. از جمله اینکه می گویند:

«اسب، بال مرد است»، «اسب پادشاه حیوان هاست»، ....همچنین، از کسی که دارای انسانیت والا، صبر و استواری در مقابل سختی‌ها باشد، با صفت «دارای سیرت و طبیعت اسب» یاد می شود.[۷]

برای قزاق ها، اسب همچنین مقیاس ثروت مردم بوده است: هر کسی که تعداد اسب هایش از ۵۰۰۰ راس می گذشت، در زمره ثروتمندان محسوب می‌شد. در سال ۱۸۸۰ قزاقستان دارای ۱,۸ میلیون اسب بوده است.۱۵۵ ولی متاسفانه امروزه دیگر گله های فراوان اسب در استپهای قزاقستان کمتر به چشم می‌خورد و جای اسبهای بیابان را خودروهای لوکس رولز رویس و بنتلی در خیابانهای شهرهای قزاقستان پر کرده است.بنا به گزارش اخبار خودرو به نقل از ایسنا بر اساس گزارش بلومبرگ، بیبیت علی بکوف، ۳۱ ساله یکی از ثروتمندان نسل جدید در قزاقستان که پنج خودرو دارد از جمله یک فانتوم رولز رویس که سال گذشته از یک نمایندگی فروش آلماتی خریداری کرد گفته است: اکنون که خاطرات کمونیسم به فراموشی سپرده می‌شود، ثروتمندان کشور دوست دارند ثروتشان را به نمایش بگذارند. قزاق ها سابق بر این اسب‌هایشان را نشان می‌دادند و اکنون خودروهایشان را نشان می‌دهند[۶][۸].

عقاب

عقاب که پرنده تیز بین، تیز پرواز و سلطان کوه ها و محیط بر دشت ها و دره ها و شکارچی ماهری است از سمبل های مهم فرهنگ مردم قزاق به شمار می رود مردم قزاق عقاب را بخاطر این ویژگی ها سمبل و نماد ملی خود می دانند. عقاب برای مردم این دیار پرنده ای خوش یمن و با شکوه بشمار می‌رود. شکار با عقاب نوعی ورزش است که از روزگاران گذشته در بین مردم رواج داشته و امروزه هم در قزاقستان مسابقات شکار با عقاب ادامه دارد، در هزاران سال قبل در مناطق شمالی و مرکزی قزاقستان بخش مهمی از ارتزاق مردم کوچ نشین از آغاز فصل سرما و معمولا بین ماه های نوامبر تا جولای بوسیله شکار با عقاب آموزش دیده و دست آموز تامین می شده است، امروزه در کشور قزاقستان تعداد شکارچی های ماهر با عقاب چندان زیاد نیست اما با این وجود هر ساله طبق رسم دیرینه مسابقات شکار با عقاب بر گزارمی شود وبهترین شکارچی اننتخاب می‌شود که چهارمین مسابقه شکار با عقاب در منطقه آکمولا در سال ۲۰۰۹ برگزار شد، بنا به گزارش خانم آیناش سیتوا نویسنده و مترجم قزاقی برگزاری جشنواره شکار با عقاب در قزاقستان یکی از ورزشها و مراسم باستانی منطقه و مردم قزاقستان بشمار می‌رود.

استان پاولدار واقع درشمال شرقی جمهوری قزاقستان ودرکناررودخانه ایرتیش با زمستان های طولانی و سرد و تابستان های گرم وکوتاه که یکی اززیباترین نقاط قزاقستان درمناطق آشیانه سازی پارک شاهین اروپایی، عقاب طلایی، باز، عقاب استپ، وغیره مشاهده می‌شود و سه گونه ازپرندگان (قوش، شاهین اروپایی و باز) همچنین بازبزرگ، قوش استپ وبازکوچک استپ ازجمله گونه های جهانی درمعرض خطر است که در این منطقه وجود دارد.[۹]

انگشتری

انگشتر در فرهنگ قزاق در دست مردان نماد مردانگی قدرت، صداقت و درستی، و انگشترهای تزیین یافته از عقیق و زمرد حاکی از ایمان و اعتقاد به مبانی دینی است و انگشتر از جنس طلا، نقره و سایر فلزات در دست زنان برای تزیین و زیبایی و هویت ملی و میهنی بشمار می‌رود. انگشتر سازی یکی از صنایع دستی مهم مردم قزاقستان است که از جنس، مدل و اشکال مختلف ساخته می شود. در بسیاری از میادین، پارک ها و یا اماکن عمومی مجسمه های بزرگی به شکل انگشتر و مخصوصا انگشتر و مهر خانات قزاق به عنوان یکی از نمادها و سمبل های مردم قزاق نصب شده است. در قزاقستان در هر سال نمایشگاه های فرهنگی و هنری مختلفی برپا می شود که یکی از این نمایشگاه ها به عرضه فرهنگ و هنر دینی و اسلامی اختصاص دارد که نمایش انگشترهای متنوع و مختلف از جمله آثار این نمایشگاه بشمار می‌رود.

شخصیت ها و مفاخر فرهنگی

شخصیت ها و مفاخر فرهنگی کشور قزاقستان به شرح زیر است:

آبای

( 1845معروف به آبای شاعر ملی قزاق در میان - ابراهیم فونانبایف 1904) چهره های ملی این کشور بیشترین تجلی را دارد. تصاویر و مجسمه های آبای به طور گستردهای در این کشور مشاهده میشود . آبای در دوران کمونیستها نیز مورد تمسک حاکمان بود و در محافل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از وی تمجید میشد . در آن موقع وجوهی از چهره این شاعر تبلیغ و بهره برداری میشد که به هیچ وجه در مخالفت با نظام حاکم نبوده است. آبای را می توان پایه گذار ادبیات نوشتاری قوم قزاق نامید .وی ادبیات کلاسیک قزاق را به پایه ای رساند که شهرت آن از مرزهای قزاقستان فراتر رفت. مورخان قزاق کنکاش در آثار آبای را آغاز کرده و یکی از وجوه اصلی که امروزه مورد توجه قرار می‌گیرد، نقش ادبیات شرق و اسلام در اندیشه های آبای میباشد. در اشعار آبای از تعابیر اسلامی همچون الله، پیامبر، شریعت، ایمان، مسلمانان و ...بکرات استفاده شده است. وی نخستین شاعری بود که در اشعار خود کلمات فارسی بسیاری را به کار برد. مضامین داستانهای شاهنامه فردوسی و خمسه نظامی از طریق آبای در میان ملت قزاق نشر یافت.

شیخ احمد یسوی

شیخ احمد یاسوی مشهورترین صوفی ترک تبار از مشایخ سده دوازدهم میباشد که پیروانش اسلام را در سراسر دنیای ترک زبان اشاعه دادند. حتی هواخواهان مکتبش در سده شانزدهم میلادی در آسیای مرکزی همچنان به فعالیت خود ادامه میدادند. یسوی مدتی برای تحصیل به بخارا رفت. اما بیشتر عمر خود را در یسه جایی که عاقبت مدفن او گردید، سپری نمود .این شهر به یکی از مراکز معتبر تصوف بدل گردید اوضاع فرهنگی، آموزشی و اجتماعی37 / و آرامگاه یسوی به صورت یکی از مقدسترین زیارتگاه های آسیای مرکزی درآمد.

جامبول

جامبول جابایف، شاعر، خواننده و نوازننده مردمی قوم قزاق نماینده ادبیات شفاهی این کشور محسوب میگردد. وی در طول زندگی هنری خود برای مردم مشتاق و علاقمند قزاق به شعر سرایی، سازنوازی و آواز خوانی پرداخت .وی همچنین فی البداهه گو بوده و نقالی می کرده و قصه و جنگ نامه های گوناگون دارد.

جامبول در سال 1846 میلادی در ناحیه در استان آلماتی که بعدها بنام خود او جامبول نامگذاری شد متولد گردید و پس از 99 سال و 10 ماه زندگی در سال1945 میلادی در زادگاه خود دیده از جهان فرو بست . جامبول از توانایی خواندن و نوشتن بی بهره بود و اشعار خود را شفاها میسرود و دیگران مینوشتند .وی سه جایزه دولتی شوروی و نشان لنین را دریافت کرد و هر سال به مناسبت تولد او مراسمی در قزاقستان برپا میگردد.

تاثیر فعالیت های فرهنگی خارجیان در کشور

همانگونه که در بخش سیاست خارجی و روابط قزاقستان با دیگر کشورها بیان شد این کشور در طول دوران پس از استقلال تلاش کرده است که با اکثر کشورها، ملل و اقوام مختلف تعامل و روابط گرم ، صمیمانه و گسترده داشته باشد که بخش مهمی از این روابط گسترده و همه جانبه را روابط فرهنگی در بر می‌گیرد که این روابط فرهنگی نیز تا حد زیادی تاثیر و تاثر متقابل دارد. اما علیرغم تمایل دولت قزاقستان به تعامل فرهنگی با کشورهای مختلف، حفظ امنیت ملی و رعایت قوانین و سیاست های تعیین شده و استرتژی و سیاست های راهبردی معیار اصلی تعاملات و روابط بشمار می‌رود بخصوص که عموما کشورهای آسیای مرکزی ۱۵۸(CAS) بطور جدی و از جمله قزاقستان تا حدی مستعد روبرو شدن با بحران و درگیری های قومی، قبیله ای و مذهبی افراط گرایانه هستند به همین سبب دولت قزاقستان به نفوذ جریانات، گروه ها، روابط و مسایل فرهنگی خارجی در کشور خود بسیار بیمناک و حساس هستند. و اگر جریانات و مسایل فرهنگی خارجی تهدیدی برای کشور بشمار نروند دولت قزاقستان ممانعتی برای حضور و نفوذ فرهنگ های خارجی ایجاد نمی‌کند. بنابر این نمی توان بطور صد در صد و یکپارچه نفوذ فرهنگی خارجی را در این کشور تایید یا نفی نمود. که برای روشن شدن نوع یا میزان حضور و نفوذ فرهنگی کشورهای مختلف در این کشور به فعالیت های برخی از کشورهای خارجی در قزاقستان اشاره می‌شود.

فعالیت های فرهنگی آمریکا در قزاقستان

آمریکا علاوه بر حضور تجاری، اقتصادی و عمرانی در قزاقستان در حوزه فرهنگی نیز فعالیت و حضور گسترده ای دارد. برگزاری کلاس های انگلیسی، برگزاری نمایشگاه های فرهنگی و هنری و ارایه بورس تحصیلی به جوانان قزاقی و پذیرش تعدادی از قزاق ها به عنوان شهروند آمریکایی از طریق گرین کارت و اعزام اساتید آمریکایی برای تدریس در دانشگاه های قزاقستان بخشی از فعالیت های علمی، فرهنگی و هنری آن کشور در قزاقستان است.، اما یکی از فعالیت های مهم آمریکا که هرچند در حوزه علمی است ولی بازده و نتیجه آن فرهنگی است حضور و نفوذ در دانشگاه های قزاقستان است بطوری که بخشی از دانشگاه نظربایف که در سال های اخیر در آستانا پایتخت قزاقستان افتتاح و مشغول کار شده است تحت مدیریت منصوب از سوی آقای نظربایف رییس جمهور قزاقستان توسط آمریکا اداره می‌شود که در مجموع حضور پر رنگ آمریکا در حوزه های مختلف مورد نقد منتقدین و مخالفین دولت قزاقستان می باشد و گاه در مطبوعات، فضای مجازی و رسانه های گروهی مورد اعتراض قرار می‌گیرد بطوریکه بر اساس گزارش خبرگزاری فارس در آسیای مرکزی این موضوع در سخنرانی آقای «کنت جورج فرفاکس» سفیر آمریکا در قزاقستان بدینگونه مورد اشاره قرار گرفته است:

«خبرگزاری فارس: در آسیای مرکزی "کنت جورج فرفاکس"سفیر آمریکا در قزاقستان در یک سخنرانی در مورد روابط آمریکا و قزاقستان با بیان این مطلب که هر چقدر روابط آمریکا با قزاقستان خوب است، روزنامه‌ها همانقدر بد و ناروا می‌نویسند، تصریح کرد: "روابط آمریکا با قزاقستان بسیار خوب است، قزاقستان در تقاطع شرق و غرب قرار دارد و مورد توجه کشورهای اتحادیه شوروی سابق و روسیه است و می‌شود سنت‌های دیرینه را در این کشور مشاهده کرد" وی گفت: روزنامه‌ها می‌دانند که قزاقستان برای آمریکا از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است اگر روابط دو کشور خوب باشد آنها چیزی برای بحث ندارند ولی اگر روابط بسیار تنگاتنگ باشد مشکلات بسیاری را برای این روابط در روزنامه‌ها بوجود می‌آورند. وی گفت در شهرهای مختلف قزاقستان، مسیولین فرهنگی، اساتید، پزشکان، معلمین و داوطلبان دیگر در مورد تقویت روابط دو کشور فعالیت می‌کنند و این همبستگی به صورت پویا ادامه خواهد داشت. شاید اگر نظربایف می‌دانست که اشاعه فرهنگ بیگانه دلیل اصلی سقوط هر کشور است، آنقدر به دولت آمریکا اجازه نمی‌داد تا در فرهنگ کشورش نفوذ کنند پس بنابراین فعالیت آمریکا در این کشور نگران کننده نیست».

فعالیت های فرهنگی کشورهای عربی

همزمان با استقلال قزاقستان، کشورهای عربی بویژه عربستان، قطر، امارات متحده عربی، کویت و مصر با بهره گیری از ثروت و توان مالی بالا و سوء استفاده از خلاء بوجود آمده و احساس بازگشت دین و مذهب به جامعه قزاقستان و آمادگی مردم دیندار و مسلمان بخصوص جوانان قزاق نسبت به دین و مذهب از طریق ساخت مسجد، مدرسه علوم دینی و آموزش و تربیت مفتیان و ایمه مساجد با سرعت هر چه تمام تر در این کشور نفوذ یافتند که این نفوذ متاسفانه به تربیت افکار و اندیشه های افراطگرایی منجر شد که پیدایش وهابیت، سلفیگری، گروه های تکفیری، القایده و در سال های اخیر داعش از آثار نامیمون فعالیت های تبلیغی و نفوذ کشورهای عربی در قزاقستان بشمار می‌رود.

هر چند دولت قزاقستان در سال های اخیر ماهیت و آثار تخریبی فعالیت های تبلیغی گروه های سلفی و وهابی مورد حمایت کشورهای عربی بخصوص عربستان، امارات متحد عربی و کویت برای دولت و جامعه قزاقستان روشن شد و دولت سعی کرد که با افکار سلفیگری و وهابیت و تندروی های مذهبی مبارزه کند و قوانینی را در این مورد وضع و به مورد اجرا گذارد ولی متاسفانه نفوذ برخی از مفتیان و روحانیون پرورش یافته در دامان وهابیت و گروه های تکفیری القاعده و داعش فعالیت ضد افراطگرایی دولت را خنثی می‌کند و لذا دولت نتوانسته است مانع از گرایش جوانان به گروه های تندرو مذهبی گردد. بنا بر این متاسفانه نفوذ و حضور فعالیت های تبلیغی و فرهنگی کشورهای عربی از طریق گروهای تندرو مذهبی حضور پر رنگ ، تاثیرگذار و چشمگیری می باشد بطوریکه تعداد زیادی از شهروندان قزاق بخصوص جوانان به داعش در عراق و سوریه پیوسته اند و در این کشورها در حال نبرد می باشند.

البته روابط فرهنگی و حضور مصر در قزاقستان نسبت به سایر کشورهای عربی از جمله عربستان، قطر و امارات متحده عربی و کویت تا حدی متفاوت است. یعنی مصر همواره سعی کرده است که فعالیت دینی و فرهنگی خود را بیشتر در قالب روابط دیپلماتیک ساماندهی می کند، به همین جهت دانشگاه اسلامی مشترک[۱۰] مصر- قزاقستان به نام «دانشگاه نور مبارک»۱۶۰ در دوران حسنی مبارک با تامین مالی مصر به منظور آموزش علوم اسلامی و تربیت مربیان و مبلغان دینی در شهر آلماتی ساخته شده است و در سال های اخیر نیز طی دیدارهای روسای جمهور قزاقستان و رییس جمهور مصر در مورد توسعه روابط همه جانبه ، منجمله روابط فرهنگی تاکید شده است.

همچنین در تاریخ در جریان سفر هیاتی از دانشگاه الازهر به قزاقستان طی ملاقات با مفتی مسلمانان قزاقستان قرار داد و تفاهمنامه همکاری در مورد امور مذهبی و آموزش علوم دینی و اسلامی بین دو کشور منعقد شد.

حضور فرهنگی ترکیه در قزاقستان

ترکیه از اولین کشورهایی بود که استقلال جمهوری قزاقستان را به رسمیت شناخته است که از آن روز به بعد روابط بین دو کشور رو به افزایش نهاده است: روابط و نفوذ فرهنگی بین دو کشور بیشتر از ریشه زبان ترکی ناشی می شود که همین موضوع عامل مهمی در ایجاد پیوند همه جانبه مخصوصا عامل پیوند فرهنگی بین دو کشور می باشد. که با توجه به این پیوند سازمان بین‌المللی فرهنگ ترکی (Uluslararas Tirk Kiltirii Teskilat) با علامت اختصاری (TURKSOY) به عنوان یک سازمان بین‌المللی فرهنگی کشورهای ترک‌تبار با هدف حفظ و گسترش فرهنگ و هنر کشورهای ترک زبان تشکیل شده است که دفتر این سازمان فرهنگی در آنکارای ترکیه قرار دارد.

نور مبارک تلفیقی از نام نورسلطان نظربایف رییس جمهور قزاقستان و حسنی مبارک رییس جمهور مخلوع مصر است که برای دانشگاه اسلامی انتخاب شده است ولی پس از انقلاب مصر و خلع حسنی مبارک از سمت ریاست جمهوری مصر نام این دانشگاه به «دانشگاه نور» تغییر یافت.

به‌گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری موج، عبدالفتاح السیسی رییس‌جمهور مصر در یک سفر رسمی به قزاقستان ضمن دیدار با نورسلطان نظربایف همتای قزاق خود گفت و گو کرد.بر اساس این گزارش، روسای جمهور مصر و قزاقستان بر تحکیم روابط در عرصه های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تاکید کردند. در پایان مذاکرات رسمی مقامات مصر و قزاقستان، بیانیه ای مشترک صادر شد که در آن بر شرکت مصر در نمایشگاه اکپسو ۲۰۱۷ و امضای آیین نامه سازمان امنیت غذایی اسلامی تاکید شده بود. در این دیدار همچنین نشست تجار و سرمایه گذاران قزاقستان و مصری برگزار شد و در زمینه های مختلف تجاری از جمله بهداشت و دارو، جهانگردی، نفت و گاز چندین سند همکاری امضا شد. همچنین دراین سفر رییس جمهورمصر درمورد آمادگی درزمنیه همکاری های گردشگری، تجارت، کشاورزی و آموزش و پرورش تاکید کرد.[۱۱]

این سازمان در ۱۲ ژوییه ۱۹۹۳ با پیمان مشترک وزاری فرهنگ آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکیه و ترکمنستان در آلماتی قزاقستان اعلام موجودیت کرد. اعضاء سازمان بین المللی فرهنگ کشورهای ترک تبار تا سال ۲۰۰۹ شامل آذربایجان، گاگایوز بخش خودمختار مولداوی، قزاقستان، قرقیزستان، قبرس شمالی، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان و تعدادی از جمهوری های خود مختار فدراسیون روسیه بوده است. شورای فرهنگی کشورهای ترک تبار تا سال ۲۰۱۳ سه نشست برگزار کرده است که اجلاس اول در سال ۲۰۱۱ در آلماتی قزاقستان، دومین اجلاس در سال ۲۰۱۲ در بیشکک قرقیزستان و سومین اجلاس در سال ۲۰۱۳ در آذربایجان تشکیل شد. این سازمان که در ابتدا با تلاش و پیگری ترکیه به منظور زمینه سازی ایجاد همگرایی و نفوذ بر کشورهای ترک‌تبار مخصوصا نفوذ در آسیای مرکزی و قفقاز تشکیل شده است.

یکی از نکات حایز اهمیت دومین نشست این سازمان که در قرقیزستان برگزار شد تاکید بر روابط نزدیک و همگرایی بین کشورهای آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ترکیه بوده است، تا جایی که استفاده از پرچم و ایجاد آکامی علوم مشترک بین کشورهای ترک تبار مطرح شد، هر چند ایده استفاده از پرچم مشترک محقق نشد و اطلاع چندانی از ایجاد آکادمی علوم مشترک نیز در دست نیست ولی آثار ایده همگرایی و توسعه روابط بین این کشورها را در تبادلات علمی و آموزشی می توان مشاهده کرد که از جمله گسترش روابط علمی و فرهنگی بین ترکیه و قزاقستان و تاسیس دانشگاه خواجه احمد یسوی در شهر ترکستان قزاقستان که زادگاه و مدفن خواجه احمد یسوی است: این دانشگاه که دانشگاه ترک - قزاق است با همکاری مشترک ترکیه و قزاقستان تاسیس و اداره می شود و هم اکنون حدود چهل هزار دانشجوی شاغل به تحصیل دارد.. همچنین فعالیت موسسه فرهنگی یونس امره یکی از مراکز فعال فرهنگی خارجی در قزاقستان است که زمینه فعالیت گسترده این موسسه ناشی از پیوند زبانی و ریشه ترکی قزاقستان و ترکیه به شمار می‌رود.

مرکز فرهنگی یونس امره که در سال ۲۰۱۰ در قالب یک موسسه خصوصی با اخذ مجوز رسمی از دولت قزاقستان در شهر آستانا افتتاح شده است در حقیقت نقش رایزنی فرهنگی ترکیه را به عهده دارد که هر ساله برنامه های فرهنگی، هنری، علمی و آموزشی متعددی مانند «روزهای فرهنگی ترکیه» با مجموعه برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری شامل نمایش فیلم، برگزاری کنسرت، نمایشگاه‌های عکس، لباس و معماری شهرهای ترکیه، گسترش زبان و فرهنگ ترک با محوریت زبان تجاری و اقتصادی جهت گسترش تجارت، استحکام دوستی و برادری، کمک همه جانبه برای معرفی ترکیه و تاسیس انستیتوی تحقیقاتی یونس امره و برگزاری نشست ها و کنگره های ادبی مانند برگزاری پنجمین کنگره مجلات جهان ترک که در روزهای ۲۱-۲۴ نوامبر سال ۲۰۱۲ با مشارکت دانشگاه اوراسیا در آستانا پایتخت قزاقستان برگزار شد.

در این کنگره که ۳۸ تن از نمایندگان مجلات ادبی از ۱۴ کشور جهان در آن شرکت داشتند، علاوه بر موضوعاتی چون ترجمه (برگردان) و ادبیات، ادبیات و زبان؛ موضوع همکاری میان مجلات ادبی جهان ترک نیز مورد بررسی قرار گرفت.۱۶۳ بخشی از فعالیت‌ها و برنامه های این موسسه است که در قزاقستان اجرا می‌کند. یکی دیگر از اقدامات جدی ترکیه اعزام استاد به دانشگاه های قزاقستان و اعزام دانشجویان قزاقی به ترکیه برای تحصیل در مراکز عملی، آموزشی و دانشگاه ها است[۱۲][۱۳].

حضور فرهنگی کشورهای اروپایی در قزاقستان

قزاقستان اهمیت زیادی برای روابط با اتحادیه و کشورهای اروپایی قایل است و اتحادیه اروپا نیز متقابلا در تلاش برای ایجاد ارتباط گسترده با قزاقستان به عنوان غنی ترین و بزرگترین کشور آسیای مرکزی است. به همین خاطر است که بنا بر گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران به نقل از خبرگزاری اکونیوز دبیرکل سازمان امنیت و همکاری اروپا در دیدار با مقامات «آستانه» استراتژی «قزاقستان- ۲۰۵۰» را به عنوان مجموعه ای مهم از اولویت ها در این سازمان برشمرد. که تاکید دبیر کل سازمان امنیت و همکاری اروپا بر اولویت داشتن استراتژی «قزاقستان- ۲۰۵۰» به عنوان مجموعه ای مهم از اولویت های این سازمان به شمار می رود،که روابط و مسایل فرهنگی نیز یکی از بخش های مجموعه استراتژی قزاقستان ۲۰۵۰ می‌باشد.

متقابلا نظربایف رییس جمهور قزاقستان نیز طی دیداری که در مارس ۲۰۱۶ از بروکسل داشت در ملاقات با «دونالد توسک» رییس شورای اتحادیه اروپا در مورد همکاری »آستانه» و اتحادیه اروپا در زمینه های سیاسی، اقتصادی و تجاری و فرهنگی بحث و تبادل نظر کردند. که در پی توافقات همکاری های فرهنگی بین قزاقستان و اتحادیه اروپا کشور های عضو این اتحادیه برنامه های فرهنگی و هنری متنوعی در قزاقستان اجرا می‌کنند که برگزاری نمایشگاه آثار تاریخی و تمدنی فرانسه در سال ۲۰۱۴در کاخ استقلال شهر آستانا که با هزینه بسیار بالا برگزار شد نمونه ای از این همکاری ها و تبادلات فرهنگی بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا می باشد.

حضور فرهنگی اسراییل در قزاقستان

به دنبال سقوط اتحاد جماهیر شوروی سابق و ظهور جمهوریهای جدید در قفقاز و آسیای مرکزی، رژیم صهیونیستی تلاش گسترده‌ای برای نفوذ در این منطقه، که اکثریت آنرا مسلمانان تشکیل می‌دادند،آغاز کرد[۱۴]. در دو دهه گذشته و بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، دولت اسراییل در آغاز دیپلماسی و تجارت را بر استفاده از نفوذ داخلی یهودیان در جمهوری های جدید آسیای مرکزی اولویت داد. بدین ترتیب اسراییل در پایان سال ۱۹۹۲ کشورهای آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان را به رسمیت شناخت و در سال ۱۹۹۳ با ترکمنستان روابط دیپلماتیک برقرار کرد. در ژوین ۱۹۹۲ جامعه دوستی آذربایجان - اسراییل اجلاسی در حیفا بر پا کرد و درآن خواستار حمایت اسراییل از دولت آذربایجان در مبارزه‌اش علیه ارمنستان شد.

در سپتامبر همان سال آژانس یهود یک اردوگاه تابستانی برای کودکان قزاقستان و قرقیزستان سازمان داد. در طرف مقابل نیز مقامات سیاسی این کشورها با توجه به نفوذ رژیم اسراییل در سیاست خارجی و اقتصادی آمریکا، برقراری روابط با اسراییل را کلید توسعه روابط خویش با آمریکا و بهره‌گیری از کمک های سیاسی و اقتصادی آمریکا در عرصه های مختلف منطقه‌ای و جهانی می‌دانند، و ضمن آن اغلب اسراییل و آمریکا در این منطقه در کنار هم و با سیاست های مشترک دیده می‌شوند. جمهوری های جدید التاسیس نیز به سوی رژیم اسراییل گرایش یافته‌اند، بنا بر این از یکسو این رژیم برای خروج از بن بست سیاسی و از طرفی دیگرهم بخاطر نگرانی کشورهای آسیای مرکزی از رشد بنیادگرایی اسلامی در درون مرزهای خود بهانه‌ای برای گسترش توسعه روابط متقابل آنها شده است. علاوه بر حضور اقتصادی و تجاری اسراییل در قزاقستان در سال های اخیر اسراییل با دایر کردن یک مرکز فرهنگی در آستانا پایتخت قزاقستان، فعالیت های علمی، فرهنگی و آموزشی گسترده ای هم برای یهودیان و هم برای جوانان و نوجوانان قزاق انجام می‌دهد.

فعالیت فرهنگی فدراسیون روسیه در قزاقستان

همانطور که قبلا اشاره شده است بدلیل هفتاد سال استیلای اتحاد جماهیر شوروی بر کشورهای آسیای مرکزی در بسیاری از موارد فرهنگ کشورهای آسیای مرکزی و منجمله کشور قزاقستان متاثر از فرهنگ کمونیستی شوروی سابق بوده است که هنوز هم این تداخل و تاثیر فرهنگی وجود دارد که هم اکنون رواج زبان روسی از اولین عوامل نفوذ فرهنگی روسیه در قزاقستان بشمار می‌رود. هر چند در سال های اخیر دولت قزاقستان سعی کرده است که زبان قزاقی را در بین جامعه، در ادارات و نهادهای دولتی و در مراکز علمی، فرهنگی و آموزشی گسترش دهد و زبان قزاقی را جایگزین زبان روسی کند اما در هر صورت با تحقق این هدف زبان روسی همچنان به عنوان یک زبان متداول و پر رونق در بین جامعه و مردم قزاقستان باقی خواهد ماند.[۱۵]

پیوند زناشویی بین روس ها و قزاق ها و بالعکس از دیگر عواملی است که حضور فرهنگی روس را در خانواده های قزاق نهادینه کرده است و تا حدی سبک زندگی مردم قزاق را تحت تاثیر خود قرار داده است. روس ها بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال کشورهای آسیای مرکزی نیز با دایر کردن مراکز علمی، فرهنگی، هنری و اجرای جشنواره ها ، کنسرت ها و برگزاری برنامه های متنوع فرهنگی و هنری در قزاقستان برای حفظ و ترویج فرهنگ روسی در قزاقستان تلاش فراوانی انجام می دهد که برگزاری تورهای مختلف فرهنگی و هنری از جمله برگزاری تور هنرمندان و تیاتر ارتش روسیه که در ۶ اکتبر سال ۲۰۱۴ در آستانا پایتخت قزاقستان برگزار شد از جمله این فعالیت ها بشمار می‌رود. روابط فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قزاقستان در بخش ۱۳بررسی خواهد شد.

وضعیت ترجمه کتب و منابع در قزاقستان

با ورود اسلام به آسیای مرکزی و قزاقستان زبان فارسی و عربی در این مناطق رواج یافت و پس از توسعه فرهنگ و رنسانس ادبی شگرفی که در فلات ایران و در منطقه خراسان بزرگ بوجود آمد، شعرای نامداری چون فردوسی ، حافظ ، سعدی ، جامی، رودکی، نظامی و... ظهور کردند و جهان را تحت تاثیر اشعار و ادبیات خود قرار دادند. که آسیای مرکزی و قزاقستان نیز متاثر از شاهکارهای ادبی این شعرا شدند. در قرون هفتم تا نهم ه.ق در آسیای مرکزی و قزاقستان داستان یوسف و زلیخا؛ خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، اسکندر نامه نظامی و گلستان سعدی ترجمه و منتشر شد و علاوه بر شاهنامه و مجموعه اشعار سایر شعرای برجسته فارسی زبان در محافل ادبی قزاقستان، رفیع‌ترین جایگاه را خمسه نظامی گنجوی به خود اختصاص داده است.

بیشتر شعرای قزاق اشعار فارسی را از زبان‌های روسی، آلمانی یا فرانسوی به زبان قزاقی ترجمه کرده‌اند؛ البته در میان شعرای قزاق شاعر و ادیبی همچون شاکریم نیز بوده است که آثار شعرای ایرانی را بی‌واسطه از زبان فارسی به زبان قزاقی ترجمه کرده است. شاکریم از شعرای بزرگ ملی قزاق است که در اواسط قرن نوزدهم میلادی می‌زیست. شاکریم آثار متعددی را ترجمه کرد که از آن جمله‌اند، یازده غزل حافظ و چهار باب گلستان سعدی شامل: در سیرت پادشاهان، اخلاق درویشان، فضیلت و قناعت، و عشق و جوانی جالب است که شاکریم، لیو تولستوی را استاد معنوی خود شمرده و به آشنایی و دوستی با وی افتخار می‌کرد. شاکریم بعد از آبای و لیو تولستوی، شاعر بزرگ ایرانی، حافظ، را استاد و پیر خود می‌شمرد. او علاوه بر ترجمه چند غزل از حافظ به زبان قزاقی تلاش می‌کرد مانند حافظ شعر بسراید. یعنی در اشعار شاکریم استعاره، کنایه و تشبیهاتی چون مستی، یار، گل و بلبل، پیر، شراب، عاشق و معشوق و غیره را که حافظ در غزل‌های خود به کار برده، می‌توان مشاهده کرد.[۱۶]

شاکریم قودای بردی منظومه ای دارد که لیلی و مجنون نظامی را به شعر قزاقی بازگویی کرده است و این نشان می دهد که زبان فارسی همیشه در قزاقستان سابقه داشته است و در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی بعضی از آثار معروف ادبیات فارسی به قزاقی ترجمه شد. علیرغم پیشینه درخشان ترجمه کتب، اشعار و ادبیات فارسی و حضور بلامنازع فرهنگ ایرانی در آسیای مرکزی و منجمله در قزاقستان، امروزه و در دوران معاصر بجز ترجمه تعدادی کتاب از زبان فارسی به زبان قزاقی، آثار فاخری ترجمه نشده است که شاید یکی از دلایل مهم این نقیصه را می توان نبودن مترجم متبحر و کارآزموده و همچنین خالی بودن جای فرهنگ لغت فارسی به قزاقی و بالعکس دانست. که البته از سال ۲۰۱۴ در قزاقستان تدوین فرهنگ لغت دو زبانه آغاز شده است که امید می رود با تدوین این فرهنگ لغت مترجمین را در ترجمه بیشتر آثار کلاسیک و ترجمه کتب و منابع دوران معاصر یاری دهد.

یکی از منابع و کتبی که از زبان دیگر به زبان قزاقی ترجمه شده است کتب و منابع زبان روسی است که شامل کتاب ها، رمان ها و ادبیات کلاسیک و هم شامل کتاب ها و منابع دوران معاصر می باشد. که یکی از دلایل رونق ترجمه از زبان روسی به زبان قزاقی آشنایی کامل مردم و جامعه قزاقستان به زبان روسی می باشد و شخصیت های علمی و ادبی قزاقی بسیاری از آثار روسی را به زبان قزاقی برگرداده اند مانند شاه کریم که علاوه بر ترجمه اشعار شاعران ایرانی بسیاری از کتابهای شعرا و نویسندگان روس را به زبان قزاقی ترجمه کرده است، و امروزه نیز بیشترین ترجمه ها به زبان قزاقی از زبان روسی و در درجه بعد از زبان انگلیسی صورت می گیرد.

البته دولت قزاقستان به منظور معرفی این کشور به سایر ملل، تعدادی از کتاب های قزاقی مانند کتاب «دهه بحران» که منتسب به نظربایف رییس جمهور قزاقستان است را به زبان های مختلف ترجمه و منتشر کرده است که البته تعداد کتاب های ترجمه شده از زبان قزاقی به سایر زبان ها قابل توجه نیست ولی در برنامه ۲۰۵۰ به موضوع ترجمه توجه ویژه ای شده است و در بودجه سالانه قزاقستان بودجه مناسبی به دانشگاه ها، مراکز علمی و فرهنگی برای ترجمه کتابهای فاخر از قزاقی به زبانهای دیگر و از زبان های دیگر به[۱۷][۱۸]، زبان قزاقی اختصاص داده می شود تا جاییکه نظربایف در ابلاغ قانون توسعه ۲۰۵۰ در بند مربوط به حقوق شهروندان با ملیت های مختلف تصریح کرده است که:

«ما باید زبان قزاقی را مدرنیزه کنیم. باید زبانمان را به یک زبان معاصر تبدیل کنیم به دنبال اجماع اصطلاحات باشیم برای همیشه مسیله ترجمه واژه های جا افتاده بین المللی و خارجی به زبان قزاقی را حل کنیم. این موضوع نباید مربوط به عده ای متخصص در این زمینه باشد. حکومت باید آن را حل کند ... پیشنهاد می کنم لیستی حداقل از صد ها کتاب های منتشر شده به زبان های معاصر را به طور معیار به زبان قزاقی ترجمه نمایید. شاید هم بهتر باشد آزمونی را بین جوانان برگزار نماییم که خودشان آنچه که برایشان جالب و مفید است پیشنهاد نمایند.»

جهانگردی بین‌المللی

علیرغم ظرفیت های بیشمار گردشگری در جای جای قزاقستان؛ وجود کوه ها، دشت و دمن، سواحل زیبا، رودها و دریاچه های متعدد، مناظر طبیعی با پرندگان و جانوران گوناگون و وجود پیست های اسکی و بازی ها و ورزش های زمستانی، بدلیل نوپا بودن کشور و اولویت ایجاد ساختارهای مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی در سال های اولیه استقلال، دولت فرصت و امکان پرداختن به ایجاد زیر ساخت های گردشگری بین المللی از قبیل ساخت هتل، فضاسازی اماکن گردشگری و ایجاد زمینه جذب توریست و گردشگر خارجی را کمتر داشته است ولی در سال های اخیر با گذار کشور از گردنه های صعب العبور ساماندهی اوضاع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امور داخلی و بین المللی، دولت قزاقستان گردشگری را در کانون توجه خود قرارداده است و با سرعت هر چه تمام به فعال کردن بخش گردشگری و جذب توریست پرداخته است. در همین راستا بنا بر گزارش سایت خبری جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری ایرنا، با تلاش قزاقستان در سال ۲۰۰۹ اجلاس وزیران گردشگری سازمان ملل متحد (WTO) که متشکل از ۱۴۱ کشور عضو از جمله جمهوری اسلامی ایران است در قزاقستان برگزار شد. در این اجلاس در مورد تسهیل سفر، همکاری متقابل بین کشورها و تبادل گردشگر و سرمایه گذاری در صنعت گردشگری بحث و تبادل نظر گردید. دستور کار این اجلاس جهانی جهانگردی جزو مواردی است که هر ساله در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح می شود .۱۷۱ متعاقب آن در پیام مهمی که نورسلطان نظربایف، رییس جمهور قزاقستان در ۲۰۱۲ خطاب به مردم قزاقستان ایراد کرد بر توجه دولت قزاقستان به موضوع گردشگری اشاره شده است. در ابتدای این پیام رییس‌جمهور قزاقستان دستآوردهای این کشور در سال ۲۰۱۱ میلادی را تشریح و با تاکید بر این که مدرنیزه کردن اجتماعی- اقتصادی از محورهای اصلی توسعه قزاقستان است، در این راستا برای دهه آتی ۱۰ هدف اساسی را اعلام کرد که یکی از مسایل مهم توسعه فعلی را تنوع سازی جریانات سرمایه های مستقیم خارجی[۱۹]در اقتصاد قزاقستان بر شمرد. و تاکید کرده است که این جریانات را باید به رشته هایی که دورنمادی روشنی دارد از قبیل زمینه جهانگردی اختصاص داد. و با بیان اینکه در کشورهای توسعه یافته ۱۰ درصد میزان تولید ناخالص داخلی مربوط به خوشه جهانگردی می باشد. در حالی که در قزاقستان کمتر از ۱ درصد است. باید در کل کشور نکات رشد جهانگردی را مطالعه کرد. تحکیم جو تجاری و سرمایه گذاری مهم است.۱۷۲ بنا بر این در سال های اخیر دولت از هیچ گونه تلاشی برای رونق صنعت توریسم و گردشگری دریغ نکرده است، در همین راستا بنا به گزارش ایرنا و به نقل از سایت خبری آسیای میانه، 'نورسلطان نظربایف'رییس جمهوری قزاقستان اولین بار در نشست شورای سرمایه گذاران خارجی امکان حذف روادید - قزاقستان با هدف افزایش جذب گردشگران و سهم درآمد این بخش در تولید ناخالص داخلی، بطور موقت درخواست روادید خود را برای شهروندان ۳۴ کشور ثروتمند جهان شامل اسپانیا، ایرلند، اسلواکی، سوید، مجارستان، فرانسه، ایتالیا، پرتغال، ژاپن، کره جنوبی؛ آلمان، انگلیس و آمریکا و گردشگران کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی از جمله کشورهایی هستند که شهروندان آنها برای ورود به قزاقستان نیازی به روادید ندارند و بدنبال آن 'رزا آسان بایوا رییس سازمان گردشگری قزاقستان با ابراز امیدواری نسبت به اینکه این سیاست، نقش موثری در توسعه گردشگری کشورش داشته باشد، گفت: ۸۴ درصد بازدیدکنندگان از این کشور برای تجارت یا کار می آیند و تنها حدود ۱۳ درصد گردشگر واقعی هستند. سه درصد مابقی نیز به دلایل شخصی به قزاقستان سفر می‌کنند. براساس گزارش ها، سال ۲۰۱۲ میلادی گردشگران معادل ۵۰۰ میلیون دلار در قزاقستان هزینه کرده اند .

آسان بایوا افزود: این هزینه ها شامل همه بازدیدکنندگان خارجی است نه فقط گردشگران، ضمن آنکه گردشگران هم اکنون پول کمتری در این کشور هزینه می‌کنند.

وی با بیان آنکه سهم گردشگران روسیه، ایتالیا، انگلستان، فرانسه و هند در بازدید از قزاقستان نسبت به دیگر کشورها بیشتر است، تصریح کرد: کشور ما بطور بالقوه می‌تواند حدود ۵۶ میلیون روس، ۹۶ میلیون چینی و 42 میلیون اروپایی را در سال جذب کند.

قزاقستان برای دست یابی به اهداف تعیین شده در حوزه گردشگری در افق چشم انداز ۲۰۳۰ چند سالی است که دست به کار شده است و طرح ها و پروژه های کلانی را در دستور کار قرارداده است که بنا به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی-بین الملل -قزاقستان در اقامتگاه عظیم "کندرلی "که در سواحل دریای مازندران دردست احداث دارد، به گردشگران وعده حمام خاویار می دهد.این گزارش به نقل از فعالان گردشگری[۲۰][۲۱] در قزاقستان می‌گوید که این مرکز یک اقامتگاه ساحلی جذب گردشگر درقرن ۲۱ و بهترین اقامتگاه ساحلی در منطقه خزر و یک مقصد کامل گردشگری برای توریست‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی است. هر چند قزاقستان در اقدامی عجیب برای جذب گردشگران ثروتمند، وعده چشمه آب معدنی خاویار سیاه' را داده است، ولی کارشناسان با توجه به خطر انقراض این گونه دریایی و هزینه بالای آن، درموفقیت این طرح تردید دارند.

به گزارش "گاردین قزاقستان، مقامات گردشگری این کشور در تبلیغات مختلف برای این نوع عجیب از گردشگری، آن را تجربه کمیابی معرفی کرده‌اند که به ندرت در زندگی هر انسان رخ می‌دهد وگردشگران ثروتمندی را مخاطب قرار داده و وعده داده‌اند که آن را دربخشی ناشناخته از قزاقستان یعنی سواحل شرقی دریای خزر!تجربه خواهند کرد:

این گزارش یادآور شده است که اگرکار ساخت وساز توسعه یک اقامتگاه لوکس دردست احداث که ۳,۳ میلیارد هزینه داشته، به همین سرعت ادامه یابد، این اقامتگاه تا ۲۰۲۰ بیش از نیم میلیون گردشگر در سال خواهد داشت که نیمی از آن‌ها گردشگران ثروتمند اروپایی خواهند بود. درعین حال روسیه مهم ترین وامیدبخش ترین بازار برای این کشور است که درعین حال با رفت و آمد مکرر گردشگران از کشورهای ترکیه، خاورمیانه و نیز جمهوری‌های سابق اتحادشوروی بازار پررونقی محسوب می‌شود. این گزارش به نقل از فعالان گردشگری در قزاقستان می‌گوید که این مرکز یک اقامتگاه ساحلی جذب گردشگر درقرن ۲۱ و بهترین اقامتگاه ساحلی در منطقه خزر و یک مقصد کامل گردشگری برای توریست‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی است.

استخرهای خاویار احتمالا جاذبه تازه‌ای برای جذب گردشگران به این منطقه پرت و دورافتاده قزاقستان است که در ۱۲۵ مایلی جنوب قطب نفتی این کشور یعنی "آکتایو" قرار دارد. با این حال ارایه چنین خدمت پرهزینه‌ای تا حدی که بتواند واقعا به عنوان یک خدمات تازه گردشگری در این اقامتگاه پا بگیرد، مستلزم تامین بیش از یک وان حمام تخم ماهی آن هم از این گونه در خطر انقراض است.

دراین حال وزیر سرمایه گذاری قزاقستان می‌گوید:

«چنین طرح‌هایی درگذشته زیاد بوده اما همگی درحد طرح برروی کاغذ مانده‌اند زیرا هیچ سرمایه مالی برای آن‌ها در دست نبوده است. اما اکنون تمایلاتی برای سرمایه گذاری ازسوی برخی کشورهای دیگردیده می‌شود که درمیان آن‌ها سرمایه گذاران ایرانی رامی‌توان نام برد.»

به گفته او، این طرح اما تا کنون پیش رفته و سازندگان این اقامتگاه امیدوارند که اقامتگاه"کندرلی" به سرنوشت "اقامتگاه آواز" در ساحل دریای خزر آن کشور که شبیه به فیل سفید است، دچار نشود که ۵ سال در پایین سواحل ترکمنستان افتتاح شد اما باوجود آثار منفی زیست محیطی ناشی از این طرح، گویا در تحقق اهداف خود برای جذب انبوه گردشگر توفیق چندانی نیافته است. به هر حال طرح ها و ایده های خلاقانه جدید تسهیلات گردشگری بیشتری را تامین می‌کند. این اقدام نیز در راستای تلاش دولت برای جای گرفتن قزاقستان در نقشه گردشگری جهان تلقی شده است.

یکی دیگر از اقدامات دولت قزاقستان برای توسعه صنعت گردشگری و جذب توریسم تلاش در راستای جذب تورسیم موسیقی پسند است لذا بنا به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی - بین المللی - اولین هارد راک کافه در قزاقستان افتتاح شد. این کافه نام برند مشهور جهانی را برخود دارد که به تنهایی عامل جذب هزاران گردشگر دوستدار هنر و موسیقی جهان به قزاقستان است. سبک موسیقی هارد راک در جریان محبوبیت فراگیر جهانی خود این بار به عنوان یک نام و برند تجاری که پیام خود را شهر به شهر پیش برده است، اکنون به عنوان یک برند مشهور جهانی به گونه ای رعد آسا آلماتی قزاقستان را درنوردیده است.

"موسسه بین المللی هارد راک" اعلام کرد که نخستین شعبه از مجموعه کافه هارد راک خود را این بار در یکی از خیابان‌های اصلی درقلب شهر آلماتی افتتاح کرده است. کافه هارد راک آلماتی دارای سه طبقه است که شامل یک فروشگاه بزرگ برای آثار هارد راک در طبقه همکف است و کالاهایی چون "راک اندرول" را فقط دریان طبقه به مشتریان عرضه می کند. طبقه دوم شامل رستوران مرکزی و سالن بزرگ و غرفه‌های نفیس و تجملی است و نیز دارای سکوی نمایش با مشخصات و تزیینات ظریف هنری است که انواع نمایش‌های زنده موسیقی و اجراهای هنری را با دعوت از تمام استعدادهای هنری درمنطقه و نیز هنرمندان بین‌المللی دراین حوزه به علاقمندان عرضه می کنند. طبقه سوم نیز دارای رستوران و ناهارخوری ویژه ای است که مشتریان خاص خود را قادر می سازد ضمن استفاده از انواع غذاهای محلی همانند انواع مختلف کباب قزاقستان و مواد غذایی و نوشیدنی‌های محلی دیگر، سوغات و انواع اشیای نفیس برای تزیین کلکسیون‌های مختلف هنری را تهیه کنند و همچنین شاهد اجرای مواردی از نوازندگان افسانه ای ومعاصر این سبک هنری در سراسر جهان باشند.

بهره گیری از سنگ نگاره های تاریخی در قزاقستان از دیگر ظرفیت های گردشگری قزاقستان است که بر آن تمرکز شده است که قزاقستان در این زمینه تلاش کرده است همپای آذربایجان برای سنگ نگاره های محدود کشور خود توریست های دیگر کشورهای جهان را جذب کند، در این کشور تعداد سنگ نگاره های کشف شده اندکی بیشتر از ۴۰۰ مورد است که در مناطق " تام گلی تاس" و "کول ژاباسی" کشف شده اند، امروزه کارشناسان باستان شناسی و گردشگری از سنگ‌نگاره ها به عنوان " اکو موزه " یا موزه های طبیعی[۲۲][۲۳] یاد می‌کنند و به همین دلیل مورد توجه بسیار گردشگران و محققان قرار گرفته اند، چرا که گردشگران برای دیدن سنگ نگاره هم به طبیعت گردی دست می زنند و هم از آثار تاریخی و باستانی بازدید می کنند، تکیه کشورهای آذربایجان و قزاقستان بر همین موارد باعث شده است این دو کشور در جذب گردشگران علاقمند به سنگ نگاره ها موفقیت بسیاری به دست آورند و کشورهای آذربایجان و قزاقستان از حدود یک هزار سنگ نگاره کشف شده در کشور خود نهایت استفاده و بهره گیری را برده اند.از جمله اقدامات دولت قزاقستان برای توسعه گردشگری ایجاد زمینه های تعامل و عقد تفاهمنامه و قرارداد با کشورهای مختلف در این حوزه است که ایران یکی از کشورهای مورد توجه قزاقستان در حوزه گردشگری است و تاکنون بارها ملاقات ها و مذاکرات مختلفی بین مقامات مسیول دو کشور در این زمینه صورت گرفته است و تفاهمنامه هایی نیز منعقد شده است.در همین راستا در نوامبر سال 2015 پیشبرد سند همکاری گردشگری ایران و قزاقستان در دیدار معاون گردشگری جمهوری اسلامی ایران با معاون اول وزیر امور خارجه قزاقستان در دستور کار قرار گرفت پیش‌نویس سند همکاری میان دو کشور ایران و قزاقستان متشکل از سه بخش «میراث فرهنگی»، «صنایع دستی» و «گردشگری» در مسیر تایید دو جانبه و اجرایی شدن قرار گرفت.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری معاون گردشگری جمهوری اسلامی ایران در دیدار با معاون اول وزیر امور خارجه وسفیر قزاقستان در کشورمان گفت:

نظر به تهیه و ارایه سند همکاری گردشگری سه جانبه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از سوی سازمان و ارایه به طرف قزاق امید است بتوانیم با تعیین چارچوب های ذکر شده همکاری های لازم در زمینه افزایش تعامل میان بخش خصوصی، بهره مندی از ظرفیت ها و تجربیات موجود در حوزه های متنوع صنعت گردشگری را سبب شویم. وی با اشاره به قرابت فرهنگی و جاذبه های متنوع موجود در کشور قزاقستان افزود: با توجه به قرار گرفتن کشور قزاقستان در لیست ۴۰ کشورهدف گردشگری ایران، سند همکاری اشاره شده می تواند به عنوان ابزاری قوی در راستای تحقق برنامه های مشترک متعدد گردشگری دو کشور موثر واقع شود.

این مسیول امور گردشگری ضمن برشمردن خدمات گردشگری ایران از قبیل ویزای الکترونیک، روادید فرودگاهی و ارایه تسهیلات لازم، خواستار ارتباط و همکاری های دوسویه با کشور قزاقستان شد و گفت:

نظر به قرار گرفتن نام ایران در لیست ۵۰ کشور اول دنیا طبق گزارش های منتشرشده از سوی سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO و نیز رشد ۱۲ درصدی آمار گردشگران ورودی به کشور، می‌توان ضمن[۲۴]ارایه تسهیلات روادیدی ویژه با قزاقستان فرصت ویژه ای را در راستای توسعه گردشگری دو جانبه فراهم آورد.

معاون گردشگری ضمن یادآوری کسب مقام دوم و دریافت مدال نقره از سوی ایران و اخذ رتبه سوم از سوی کشور قزاقستان در نمایشگاه اکسپوی میلان جهت ارایه غرفه، محتوا و کیفیت برتر افزود: ظرفیت اکسپو ۲۰۱۷ موقعیت برجسته ای برای ارتقای همکاری های دو کشور به شمار می آید که می توان با بهره مندی از آن در نمایش استعدادها و توامندی موجود در حوزه گردشگری دو کشور موثر عمل نمود و همچنین با اشاره به برگزاری نهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری در بهمن ماه سال جاری خاطر نشان کرد: این رویداد فرصتی مناسب برای توسعه همکاریهای گردشگری در کشور و نیز فراهم آوردن امکان تعامل و ارتباط بخش خصوصی هر دو کشور خواهد بود.

این مقام مسیول همچنین ظرفیت های موجود در پروژه بین المللی جاده ابریشم که هم اکنون از سوی سازمان جهانی جهانگردی در حال پیگیری است را فرصتی مناسب برای هر دو کشور ایران و قزاقستان مطرح نمود و اظهار کرد: در تلاش هستیم با حضور در رویدادهای بین المللی همچون پروژه جاده ابریشم و همایش توریسم کشور قزاقستان در سال آینده امکان تقویت ارتباط و همکاری های لازم را فراهم آوریم.

لازم به ذکر است در این دیدار«رپیل ژوشیبایف» معاون اول وزیر امور خارجه که به عنوان کمیسر عالی دولت این کشور در اکسپوی ۲۰۱۷ آستانه به کشورمان سفر کرده است، ضمن تاکید بر ظرفیت ها و داشته های متعدد فرهنگی، تاریخی و گردشگری هر دو کشور بر موضوعاتی همچون راه اندازی خطوط پروازی مشترک از تهران به آستانه، پیشبرد سند همکاری های مشترک، مشارکت در رویدادهای گردشگری هر دو کشور و نیز تعامل و ارتباط قوی میان فعالین بخش خصوصی ایران و قزاقستان تاکید و خواستار حمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در برگزاری اکسپوی ۲۰۱۷ آستانه گردید.۱۷۷ در ۲۳فوریه ۲۰۱۴ نیز در پی عزیمت رییس انجمن آژانس داران قزاقستان و فعالان عرصه گردشگری قزاقستان به ایران در دیدار با اعضاء امور میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بر تقویت همکاری دو کشور در زمینه گردشگری تاکید کرد.

نورکیبایوا آسل با اشاره به اینکه در حال حاضر تنها شرکت هواپیمایی ماهان دو بار در هفته از قزاقستان به ایران پرواز دارد، افزود: مقررشده است که تیر سال آینده سه پرواز در هفته از آلماتی به تهران انجام شود. وی درباره تبلیغ مقاصد ایرانی در قزاقستان به دست آژانس‌های فعال در این کشور گفت: با اینکه جمعیت قزاقستان فقط ۱۷ میلیون نفر است، هزار و ۷۱۷ آژانس در قزاقستان هستند که می‌توانند تور بفروشند.[۲۵]

رییس انجمن آژانس داران قزاقستان گفت: ما تمایل داریم آژانس‌های ایرانی و آژانس‌های قزاقستانی برای پیشبرد اهداف مشترک تورهای آشنایی برگزار کنند. مسوول توسعه گردشگری شهر آلماتی نیزگفت: گردشگران شهر ما به تفریح و سواحل علاقه زیادی دارند و ایران می‌تواند به نیازهای گردشگران ما پاسخ بگوید. کیم لولیتا با ابراز خرسندی درباره صدور روادید در فرودگاه اصفهان برای گردشگران گفت: گردشگران قزاق گردشگران پولداری هستند که در مقاصد بسیار خرید و از امکانات استفاده می‌کنند.

رییس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی اصفهان نیز در این دیدار با اشاره به صدور روادید در فرودگاه اصفهان برای گردشگران خارجی به جز معدودی از کشورها گفت: استان اصفهان همچنین دارای ۲۰ هزار اثر تاریخی و تنوع آب و هوایی است که باید به وسیله آژانس‌های قزاقستان تبلیغ و معرفی شود. ابراهیم توکلی تبادل گردشگر میان دو کشور و استان را زمینه بهبود روابط کشورها و برقراری صلح و دوستی عنوان کرد.

مشکلات و موانع گردشگری در قزاقستان

در شرایط روابط بازار، گردشگری یکی از پویاترین بخشهای اقتصاد است. نرخ بالای توسعه، مقادیر زیادی از درآمد ارز خارجی به طور فعال تحت تاثیر این صنعت است که با سرمایه گذاری نسبتا کوچک اجازه رسیدن فوری به تولید درآمد را می دهد. صنعت گردشگری چند وجهی است و شامل انواع خدمات طراحی شده برای جذب مشتریان :هتل ها، آژانس های مسافرتی، باشگاه ها، مراکز تناسب اندام، امکانات ورزشی، و غیره است.

گردشگری یکی از بزرگترین زمینه های کارآفرینی در جهان است، ارایه اشتغال به تعداد زیادی از مردم، از کارشناسان به طور مستقیم به صنعت گردشگری، حمل و نقل کارگران، مسکن و تسهیلات و مقدار زیادی از انواع امکانات سرگرمی. در جمهوری قزاقستان گردشگری در حال حاضر در مرحله رشد سریع قرار گرفته است و فعالانه در توسعه انواع گردشگری.گام بر می دارد. همچنین یک روند مثبت در صنعت هتل داری، در رشد کمی و کیفی توجه ویژه کرده است و هر سال، تعداد فزاینده ای از کسب و کار های توریستی و شغل در صنعت گردشگری ایجاد می‌کند با این حال، با وجود روند مثبت کلی توسعه گردشگری در قزاقستان با مشکلات خاصی مواجه شده است[۲۶]. گردشگری در قزاقستان یک اولویت توسعه بخش غیر نفتی در اقتصاد است که مورد توجه دولت قزاقستان قرار گرفته است و تمام شرایط برای توسعه گردشگری را فراهم کرده است هر چند صنعت گردشگری در قزاقستان برای یک مدت طولانی مورد بی توجهی قرار گرفته بود.

در حال حاضر، گردشگری یکی از هفت خوشه اولویت توسعه اقتصادی قزاقستان است بخشی از مشکلات اصلی گردشگری قزاقستان عبارتند از زیرساخت های گردشگری توسعه نیافته، صنعت امنیت ضعیف با پرسنل واجد شرایط و موقعیت ضعیف، فقدان یک تصویر گردشگری مثبت در بازارهای جهانی است. بر اساس تجزیه و تحلیل وضعیت فعلی صنعت گردشگری جمهوری قزاقستان و شناسایی مشکلات و راه کارهای موثر در رفع موانع می باشد. مهمترین راه حل های رفع مشکلات صنعت گردشگری عبارت است از:

  • مطالعه مبانی نظری توسعه گردشگری؛
  • توجه به وضعیت فعلی صنعت گردشگری در قزاقستان؛ - تخصیص عناصر مشکل اصلی گردشگری در قزاقستان؛
  • تجزیه و تحلیل چشم انداز برای توسعه صنعت گردشگری جمهوری قزاقستان.

از جمله دلایل عدم توسعه زیرساخت های گردشگری را می‌توان نه تنها به مشکلات اقتصادی هدف، بلکه قانون مالیات ناقص و گردشگری، به ویژه، فقدان کامل نظارت بر توسعه صنعت و انطباق با استانداردهای امور خارجه از حقوق مصرف کننده. دیگر مسایل مشکل ساز در صنعت گردشگری باید به موارد زیر اشاره کرد:

  • غلبه آژانس های مسافرتی کوچک که منابع انسانی و مادی را نداشته باشند، منجر به توسعه سرمایه گذاری در بخش گردشگری است.
  • عدم توسعه زیرساخت های حمل و نقل .تعداد کمی از هر دو پرواز به طور منظم و منشور خارج از کشور .توسعه گردشگری با هزینه حمل و نقل بالا محدود شده است .هیچ کار حمل و نقل تخصصی برای فعالیت های توریستی .همچنین، عدم وجود سیستم رزرو الکترونیکی و برنامه ریزی سفر؛
  • اختلاف آماری با استانداردهای بین المللی و عدم یک حساب هدف جامع از اثرات اقتصادی از فعالیت های گردشگری؛
  • ناسازگاری با استانداردهای بین المللی آموزش و پرورش و آموزش پرسنل واجد شرایط برای صنعت گردشگری مدرن؛
  • سطح پایین مالی برای توسعه گردشگری در مناطق و دیگران است.

اکثر کارشناسان معتقدند که قزاقستان به طور کامل از امکانات خود برای توسعه صنعت گردشگری استفاده نمی کند، و در عین حال، تجربه گسترده بین المللی نشان می دهد که صنعت گردشگری یکی از نوید بخش ترین عرصه های اقتصادی است.

گردشگری سلامت در قزاقستان

قزاقستان علاوه بر سرمایه گذاری و تلاش برای گسترش گردشگری و جذب توریست های خارجی با استفاده از تجهیزات نوین درزمینه درمان بیماری‌های قلبی و اعصاب و نیز استفاده از فناوری‌های نوین لیزر در جراحی چشم و همچنین جراحی‌های عمومی و روش‌های روز در بهبود بیماری‌های گوناگون و جذب گردشگری سلامت دراین کشور روند رو به رشدی را آغاز کرده است و ایده های بزرگی در سر می‌پروراند و گام های مهمی در این زمینه برداشته است. بنا به گزارش تنگری نیوز، دستیار مدیر بخش توسعه اجتماعی در وزارت بهداشت این کشور در دسامبر سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که درسال ۲۰۱۳ تامین خدمات که بیشترین میزان تقاضا را درمیان بیماران خارجی داشتند، شامل درمان بیماری های مرتبط با دیسک کمر، ستون فقرات، لقاح مصنوعی ، درمان و جراحی دریچه قلب و درمان فیبروییدهای رحمی و نیز پیوند اعضا بوده است.

درواقع کشورهایی چون هند و مالزی و کره جنوبی تا کنون بر بازار قزاقستان تمرکز داشتند اما اکنون مسافرانی که درجستجوی درمان های پزشکی ارزان و معتبر هستند بیش از گذشته قزاقستان را درجدول انتخاب های خود قرار می دهند: این بیماران خارجی دربازار توریسم درمانی قزاقستان عمدتا کشورهای قرقیزستان وروسیه و دیگر کشورهای عضو سابق اتحاد شوروی هستند اما اخیرا شاهد افزایش تعداد بیماران از کشورهای ژاپن و آمریکا نیز بوده‌اند.

با این حال قزاقستان تا تبدیل شدن به یک قطب گردشگری پزشکی همانند کاستاریکا و هند و تایلند و کره جنوبی راه درازی در پیش دارد. آمارهای جهانی تعداد گردشگران سلامت در سراسرجهان به وضوح روشن نیست، اما طبق آمار موجود از سوی سازمان پزشکان بدون مرز تایلند در جذب گردشگران سلامت در سال ۲۰۱۳ توانسته تا ۱,۸ میلیون نفر و مالزی ۶۰۰ هزار نفر جذب کند. هند نیز سالانه بیش از ۲۵۰ هزارنفر جذب می کند. کشور ترکیه نیز میزبان ۱۱۰ هزار گردشگر جویای درمان درسال ۲۰۱۲ بوده است و صنعت[۲۷][۲۸] گردشگری سلامت دراین کشور از انواع جاذبه‌ها و امکانات مرتبط با این سبک یعنی چشمه‌های آب معدنی و گل سالانه نیم میلیون گردشگر خارجی جذب می‌کند.

قیمت پایین درکنار افزایش کیفی خدمات پزشکی در قزاقستان محرک خوبی برای رشد گردشگری درمانی این کشور است: طبق همین گزارش به نقل از وزارت بهداشت قزاقستان هزینه پیوند مغز استخوان در قزاقستان ۵۱ هزار دلار است که نصف قیمت همین عمل در کشور روسیه است: عمل پیوند کلیه ۱۶۰۰۰ دلار است که نصف قیمت کشور همسایه شمالی آن است . قیمت پیوند کبد در قزاقستان ۲۰ هزار دلار است که بسیار ارزان‌تر است از عمل مشابه در ترکیه که خود کشوری سالا نه صدها گردشگر درمانی دارد. کشور قزاقستان سالانه ۸۰۰ یا نزدیک به چنین رقمی گردشگر بیمار جذب می کند .این میزان برای کشوری که هم در حوزه گردشگری و هم در حوزه درمان و پزشکی گام های اولیه از رشد را بر می‌دارد برقراری پروازهای مستقیم در هر فصل و نیز ارایه مراقبت‌های بهداشتی باکیفیت تر و ارزان تر از آنچه که کشورهای همسایه‌اش می‌توانند عرضه کنند، چشم انداز مثبتی از این صنعت را ترسیم می‌کند. تاکید بر گردشگری سلامت موضوعی است که مدیر توسعه گردشگری قزاقستان نیز در حاشیه برگزاری سومین اجلاس گردشگری سلامت در مشهد به آن اشاره کرده است.

دیدنی های آثار تاریخی و باستانی

یکی از جاذبه های گردشگری قزاقستان آثار تاریخی و دیدنی های دوران کهن و باستانی این کشور است، شهرها، روستاها و اماکن مختلفی از دوران کهن در قزاقستان وجود دارد که به عنوان اماکن تاریخی شناخته می شوند و هر کدام پیشینه و تاریخ قابل توجهی دارند، که در اینجا به مهمترین مناطق، شهرها، روستاها و اماکن تاریخی اشاره می شود.

مقبره خواجه احمد یسوی

منطقه ترکستان که امروزه به عنوان قزاقستان جنوبی به مرکزیت شهر چیمکنت، مرکز استان بشمار می رود از مناطق مهم و دارای پیشینه تاریخی است که به نوعی زادگاه فرهنگ، تمدن، علم و آموزش قزاقستان است[۲۹][۳۰]. آرامگاه خواجه احمد یسوی عارف و شاعر قزاقی و بنیانگذار فرقه یسویه از اماکن شاخص این شهر محسوب می شود. که در کنار آرامگاه این عارف بزرگ بسیاری از شخصیت های بزرگ و خان های قزاق آرمیده اند. آرامگاه خواجه احمد یسوی زیارتگاه مردم قزاقستان و بسیاری از مردم کشورهای آسیای مرکزی و پیروان فرقه یسویه است که هر ساله تعداد زیادی برای زیارت مقبره خواجه به این شهر عزیمت می‌کنند.

آثار تاریخی شهر طراز

این شهر در گذشته از جایگاه علمی، فرهنگی و تمدنی والایی برخوردار بوده است و مساجد، مدارس و مراکز علمی ارزشمندی داشته است که از آثار باقیمانده از آن دوران اولین مسجدی است که قره خانیان آن را بنا کردند، آرامگاه قره خان موسس خانات قره خان ها، آرامگاه تک تورماس (که از واعظان و مبلغان دین اسلام در زمان حکومت قره خانیان بود)، آرامگاه عایشه بی بی؛ (که یکی از بهترین معماری های قرون وسطی در منطقه است) اشاره کرد. آوازه و اهمیت شهر طراز تا آن حد بوده است که در سال ۲۰۰۲ میلادی از طرف سازمان یونسکو به عنوان شهر دو هزار ساله شناخته شد.

مسجد بیکیت - آته

دومین جاذبه بزرگ گردشگری در قزاقستان، مسجدی واقع در محل «آگلندی» استان «مانگیستایو» می‌باشد. این مسجد با اسم «بیکیت- آته» در قرن ۱۷ میلادی ساخته شده است. نام این مسجد به یادبود «بیکیت- آته» یکی از دانشمندان قراقی است که در سال ۱۷۵۰ در استان «آتیرایو» متولد شده و در مدارس مختلف این منطقه به تدریس مشغول بوده است نام گذاری شده است[۳۱]. برای ورود به این مسجد بایستی ۱۵۰۰ متر به اعماق زمین رفت تا به در ورودی آن رسید.

گورکان ایسیک و نقش نبشته ایسیک

کورگان ایسیک در جنوب شرقی قزاقستان در فاصله کمتر از ۲۰ کیلو متری تالگار و نزدیک ایسیک یک گور تپه است که در سال ۱۹۶۹ کشف گردیده است.این تپه ۶ متر ارتفاع و ۶۰ متر پهنا دارد که متعلق به ۳ تا ۴ قرن پیش از میلاد است در این گور دسته جمعی اشیای قابل توجهی کشف شده در آثار بدست آمده در این گور تپه نقش نبشته ای که به الفبای زبان‌های سکایی حک شده است و یک فنجان نقره که دارای یک نقش نبشته کشف گردیده، که این یافته‌ها در موزه شهر آستانا در معرض نمایش قرار گرفته است.

آرامگاه عبدالجلیل باب خراسان

آرامگاه عبدالجلیل باب خراسان در فاصله شصت کیلومتری در وسط دشت های قزل اورده و چند کیلومتر دورتر از سواحل سیردریا روستای خواجه کند قرار دارد که دهی بسیار کم آب و کم درخت و نمونه ای از روستاهای مناطق دشتی قزاقستان امروز است. هرچند مردم خواجه کند به زبان قزاقی صحبت می‌کنند و شیوه زندگی شان با شیوه زندگی سایر روستاهای قزاق نشین فرق چندانی ندارد، اما مردم روستا خود را از نسل حضرت محمد، پیامبر اسلام، داماد او حضرت علی و ابوبکر، می‌دانند و خود را "سید" به شمار می‌آورند. این سیدهای قزاق که خود را "خواجه "می نامند و با اینکه امروزه اکثرشان از اطلاعات و شناخت کافی از دین اسلام ندارند ولی افتخار می‌کنند که اجداد آنها اسلام را در جهان گسترش داده اند.

کلیسای جامع زنکوو
کلیسای جامع زنکوو

کلیسای جامع زنکوو ،Zenkov یا کلیسای جامع معراج (Ascension Cathedral) تنها کلیسا و دومین ساختمان چوبی جهان بشمار میرود که در ساخت آن هیچ میخی بکار نرفته است. بنای این کلیسای ارتدوکس روسی در سال ۱۹۰۴ به دستور اسقف اعظم آلماتی و ازبکستان در پارک پانفیلوا ی Panfilo آلماتی آغاز و ساختمان اصلی آن با ارتفاع ۵۶ متر و شش‌مناره در سال ۱۹۰۷ به پایان رسید.

معمار اصلی این بنای با شکوه که بی شک از شاهکارهای معماری آلماتی است، مهندس آندره زنکوف روسی (Zenkov Andre) بوده است و داخل کلیسا در کارگاه های مسکو و کیف با هنرمندی نیکولای خلیدوف ( Nikolay Khlydov )ساخته و دیوار نگاری شده است: این کلیسا از معدود ساختمان هایی است که در جریان زلزله سال ۱۹۱۰ با کمترین خسارت سالم ماند.

کلیسای جامع معراج در دوران اتحاد جماهیر شور ابتدا به عنوان ساختمان اداری و نظامی مورد استفاده قرار گرفت و بعدا اولین رادیوی محلی در برچ ناقوس آن راه اندازی شد ولی با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال کشور قزاقستان مدیریت کلیسا مجددا به کلیسای ارتدوکس روسیه منتقل شد که پس از مرمت از سال ۱۹۹۷ به عنوان مکان عبادت و برگزاری مراسم مذهبی مورد بهره برداری قرار گرفت[۳۲][۳۳].

مناظر و شگفتی های طبیعی

سواحل دریای خزر

دریای خزر در کنار شهر آکتوبه دارای سواحل متنوع صخره ای، ماسه ای و لجنی است که هر یک از این سواحل نوعی ظرفیت گردشگری دارد. صخره های سواحل صخره ای به زیبایی از دل دریای مواج به خوبی مشاهده می شود. سواحل دریاچه خزر یکی از اماکنی است که برای جذب گردشگر مورد توجه دولت قزاقستان قرار گرفته است. به همین خاطر بنا بر گزارش خبرگزاری آریا- به نقل از واحد برون مرزی، نور سلطان نظربایف، رییس جمهور قزاقستان پس از دیدار با عبدالفتاح السیسی رییس جمهور مصر که در سفری رسمی عازم قزاقستان شده است، با اشاره بر ضرورت تحول در روابط اقتصادی دو کشور، از مشارکت مصر در تعدادی از طرح های توسعه ای کشورش خبر داد. نظربایف تصریح کرد:

بازرگانان مصری در حال بررسی سرمایه گذاری در گردشگاه های ساحلی دریای خزر و نیز ایجاد مراکز پرورش طیور در منطقه آلماتی هستند.

قزاقستان، کشوری پهناور در تقاطع جهان و در قلب اوراسیا است که در آن دوران باستان، مدرنیته و سنت های شرقی با هم در آمیخته است این کشور را نگین آسیای مرکزی نیز نامیده اند؛ علاوه بر گردشگران داخلی[۳۴] بی شک توجه گردشگران و جهان گردان بین المللی را به خود معطوف داشته است و فرهنگ باستانی و طبیعت منحصر به فرد آن قطعا برای گردشگران لذت بخش خواهد بود.

در سال های اخیر، قزاقستان به عنوان یک مقصد توریستی، به طور قابل توجهی علاقمندان زیادی را در سراسر جهان بخود جذب کرده است، بر این اساس، هر ساله طیف وسیعی از خدمات گردشگری توسط آژانس ها و تورهای گردشگری محلی برای جذب مسافران افزایش یافته است. گردشگران قزاقستان بیشتر از همه، از آلمان، انگلستان، ژاپن، کره، چین، آلمانی ها و انگلیسی ها تشکیل یافته است، که بیشتر علاقمند به در طبیعت و پیاده روی در دشت های کویری و کوه و جنگل هستند!

امروزه قزاقستان تقریبا تمام زمینه ها و زیر ساخت های گردشگری را فراهم کرده است، از قبیل گردشگری منطقه شناختی، گردشگری سرگرم کننده و تفریحی، گردشگری قومیت شناسی، گردشگری محیط زیستی، گردشگری سلامت و انواع دیگر از گردشگری های متنوع و متعارف در سطح بین المللی که در سراسر قلمرو قزاقستان فراهم شده است.

در محدوده قزاقستان جنوبی پایگاه فضایی مشهور بایکونور قرار دارد. که این پایگاه فضایی می‌تواند بزودی نه تنها پذیرای مردم قزاقستان، بلکه پذیرای مردم سایر کشورها برای سفر به فضا و دیدن اجرام آسمانی در فضا باشد. در بایکونور ایجاد امکاناتی شامل مجموعه سرگرمی با هتل ها و صنعت مدرن پیش بینی شده است.که به یک مینی مرکز شبیه سازی کنترل پرواز فضا، یک افلاک نما، یک موزه تاریخ اکتشافات فضایی، و فروشگاه های زنجیره ای سوپر مارکت ها، رستوران ها، کافه ها و فضایی برای جوانان در نظر گرفته شده است[۳۵].

پذیرش کنوانسیون‌های فرهنگی مربوط به میراث فرهنگی و طبیعی و حقوق بشر

قزاقستان از بدو استقلال برای عضویت در مجامع و سازمان ها و کنوانسیون های بین المللی اهمیت ویژه ای قایل بود و بر این باور بود که یکی از راه های باز شدن مسیر قزاقستان در صحنه بین الملل عضویت در مجامع و سازمان های بین المللی است. بنا بر مفاد قانون اساسی قزاقستان سیاست خارجی دولت توسط رییس جمهوری قزاقستان و وزارت امور خارجه تعیین می شود که برای حضور در صحنه بین المللی و تاثیر گذاری در معادلات بین المللی و پیشبرد اهداف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی وترویج ثبات و امنیت جهانی با ۱۳۹ کشور جهان روابط دیپلماتیک برقرار کرده است، در ۷۰ کشور سفارتخانه دایر کرده است، و بیش از ۱۰۰ سفارتخانه خارجی و نمایندگان سازمانهای منطقه ای و بین المللی در قزاقستان مستقرشده اند و در بسیاری از سازمان های بین المللی عضویت یافته است.

جمهوری قزاقستان که در ۲ مارس سال ۱۹۹۲به عضویت سازمان ملل متحد پذیرفته شد و به عنوان یکی از اعضاء فعال این سازمان در آمد، که به تبع آن "کنوانسیون حقوق کودک،" (CRC) "کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض نژادی ،(MRC) "کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان "(CEDAW) و" کنوانسیون منع شکنجه و سایر رفتارهای بی رحمانه، غیر انسانی یا تحقیرآمیز "(CAT). امضا دو میثاق بین المللی: "حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی " (CESCR) و " حقوق مدنی و سیاسی( ICCPR)"،"کنوانسیون حقوق افراد معلول (MCPI) "و پروتکل اختیاری آن را نیز پذیرفته است.

بنابراین، قزاقستان بجز "کنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق تمام کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنها " (ICRMW) (1990). به دلیل بار مالی و مغایرت با بعضی از مفاد قانون اساسی، ۸ معاهده عمده بین المللی حقوق بشر را پذیرفته است و بتدریج به عضویت دیگر سازمان های بزرگ بین المللی و بین دولتی مانند کشورهای مستقل مشترک المنافع، سازمان امنیت و همکاری، سازمان کنفرانس اسلامی، سازمان پیمان امنیت جمعی و سازمان همکاری شانگهای درآمد.

به ابتکار رییس جمهور قزاقستان در ۱۳ فوریه سال ۲۰۰۳ ۳ در آلماتی کنفرانس بین المللی صلح و پیمان برگزار شد که در آن از سوی مقامات پنج کشور، مسلمان، مسیحی، یهودی، و ادیان دیگر حضور داشتند، ایده تشکیل دبیرخانه کنگره رهبران ادیان سنتی جهان و تشکیل این کنگره در هر سه سال یکبار که با حمایت ژان پل دوم، رییس ادیان جهان، نمایندگان سازمانهای اجتماعی و مذهبی تصویب شد. لذا قزاقستان امروز به عنوان مرکز جهانی گفتگوی بین فرهنگی و مذهبی و یک پل قابل اعتماد برای گفتگو و تعامل بین شرق و غرب، اسلام و مسیحیت شناخته شده است.

قزاقستان در سال 2011 نشست وزیران خارجه سازمان همکاری اسلامی (OIC) بر عهده داشت.این کشور امروزه با قرار گرفتن در مرز دو قاره اروپا و آسیا به یک شریک و بازیکن بزرگ در صحنه بین المللی در جغرافیای سیاسی بین المللی تبدیل شده است و در روابط بین المللی، نقش بزرگی ایفا می‌کند.

قزاقستان از زمان استقلال تا کنون به عضویت بسیاری از کنوانسیون ها و سازمان های بین المللی در آمده است، قرار دادها و پیمان های متعددی را منعقد کرده است که پیمان دوستی ابدی بین قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان، کنوانسیون استانداردهای دموکراتیک انتخابات، حقوق و آزادی های انتخابات، پروتکل لیسبون، کنوانسیون چارچوب حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر از جمله آنها است.

در جدول زیر نیز به عضویت قزاقستان در تعدادی از سازمان های منطقه ای و بین المللی اشاره می شود.

1. قزاقستان و سازمان های بین المللی

1.1 قزاقستان و سازمان ملل متحد

1.2 قزاقستان و سازمان امنیت و همکاری

1.3 قزاقستان و سازمان همکاری های شانگهای

1.4قزاقستان و سازمان کنفرانس اسلامی

1.5قزاقستان و سازمان پیمان امنیت جمعی

1.6قزاقستان و کشورهای مستقل مشترک المنافع

2 شرکای استراتژیک

2.1 قزاقستان و روسیه

2.2 قزاقستان و چین

2.3 قزاقستان و ایالات متحده

KasaxcTaH I MeklyHapoIHIe opraH3a[HH .1

1.1 Kazaxcra I OOH

1.2 KazaxcTau u OBCE

1.3 KazaxcTau u IIIOC

1.4 KazaxcTau I OK

1.5 Kasaxcra I OIKB

1.6 KazaxcTau u CH

2.CTpaTeruuecrue napTHepbl

2.1 KazaxcTau u Poccu

2.2 KazaxcTau u Kuraii

2.3 KazaxcTau I CIIIA

قزاقستان در ۱۷ اکتبر سال ۲۰۰۳ " به کنوانسیون بین المللی حمایت از میراث فرهنگی معنوی" ملحق شد، و در تاریخ ۲۱ دسامبر سال ۲۰۱۱، قانونی را برای تعیین چارچوب اقدام موثر در حفاظت، ارتقاء و توسعه ارزش های فرهنگی معنوی مردم قزاقستان را تصویب کرد. و بنا بر گزارش سایت رسمی قوانین قزاقستان،(Zakon.kz.) در تاریخ ۲۹ ماه آوریل ۲۰۱۳ " طی فرمانی به شماره ۴۰۸ مفهوم و مسایل مربوط به حفاظت و توسعه میراث فرهنگی معنوی جمهوری قزاقستان را ابلاغ کرد. این قانون که مسیول اجرایی آن[۳۶]وزارت فرهنگ و اطلاعات قزاقستان معرفی شده است میراث فرهنگی ناملموس را به معنای آداب و رسوم، نمایندگی، عبارت، دانش و مهارت، و همچنین به عنوان ابزار مرتبط با آن، اشیاء، آثار باستانی و فضاهای فرهنگی، که جوامع، گروه ها و در برخی موارد، افراد به عنوان بخشی از میراث فرهنگی خود تعریف کرده است.[۳۷]

در این قانون بصورت مشروح به چشم انداز میراث فرهنگی و معنوی جمهوری قزاقستان، اصول اساسی و رویکرد کلی میراث فرهنگی معنوی و لیست قوانین پیاده سازی مفهوم میراث فرهنگی و معنوی جمهوری قزاقستان پردخته شده است، که متن کامل این قانون بصورت مشروح در سایت Zakon.kz و tengrinews.kz درج شده است.

در همین راستا درماده ۳۷ و ۳۸ قانون اساسی جمهوری قزاقستان، نیز در تعریف تعهدات شهروندان آمده است: شهروندان به جز تعهد به حفاظت از جمهوری و خدمت سربازی، وظیفه مراقبت حفظ میراث تاریخی و فرهنگی، و حفظ آثار تاریخی از تاریخ و فرهنگ، و حفظ طبیعت و حفظ منابع طبیعی را عهده دار می باشند.

قزاقستان به منظور حفظ میراث فرهنگی و معنوی هر ساله کنفرانس ها و دوره های آموزشی متعددی برگزار می کند که برگزاری سمینار آموزشی از سوی سازمان یونسکو در آلماتی در سال ۲۰۱۶ تحت عنوان " میراث ناملموس فرهنگی در مانگستایو" با حضور کارشناسان میراث فرهنگی مانگستایو، به منظور تعیین "سازوکارهای بین[۳۸] المللی برای اجرای کنوانسیون یونسکو در مورد حفاظت از میراث ناملموس فرهنگی ،(ICH)" "توانمندسازی مانگستایو برای دستیابی به توسعه پایدار و نوسازی اجتماعی و اقتصادی" در سال ۲۰۱۴-۲۰۱۶ توسط دفتر یونسکو در آلماتی و کمیته ملی جمهوری قزاقستان سمینار آموزشی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس برگزار شد، قانون حقوق بشر یکی از کنوانسیون ها و قوانین مهم بین المللی است که با پذیرش این قانون توسط قزاقستان در قانون اساسی مصوب سال ۱۹۹۵ در فصل ۲۹ ،II ماده به حقوق بشر و حقوق شهروندی اختصاص داده است.

محوطه‌های ثبت شده قزاقستان در فهرست میراث جهانی

قزاقستان با عضویت در سازمان میراث جهانی یونسکو تلاش کرده است که محوطه های خود را در این سازمان به ثبت برساند

در این جدول، محوطه های ثبت شده قزاقستان در یونسکو بر اساس ترتیب زمانی مرتب شده اند

شماره سال ثبت ثبت در یونسکو

زمان ساخت

۱۳۸۹-۱۴۰۵ ۲۰۰۳ ۱۱۰۳
از هزاره دوم قبل ۲۰۰۴ ۱۱۴۵
ازمیلاد تا قرن
بیستم

محل قرار گرفتن

شهر ترکستان در قزاقستان جنوبی

در نزدیکی شهرستان آلما آتا

در منطقه استان آلماتی

نام محوطه

مقبره خواجه احمد یسوی

سنگ نگاره ها باستان شناسی در چشم انداز تامقالی

تصویر

ردیف

۱

۲

آموزش برای میراث فرهنگی ناملموس 189 Tpeur o HeMarepaIbHoMy KyJIbTypHoMy Hacetto B Marucray مانگستایو

http://ru.unesco.org/news/trening-po-nematerialnomu-kulturnomu-naslediyu-v-mangistau

اجرای تعهدات بین المللی جمهوری قزاقستان

190 BbIloIHeHHe MeKtyHapo[HbIX 063aTeIbCTB Pecny6uxoii Ka3axcraH http://medialaw.asia/node/10846

226


۱۱۰۲

۱۴۴۲

۲۰۰۸

۲۰۱۴

استان آکمولینسک در حوزه کستاناای - کاراگاندا

استان آلماتی، منطقه ژامبیل

ساری آرکا در استپ ها و دریاچه های

شمال قزاقستان

محوطه ای

مربوط به جاده ابریشم در چانگ ان تین شان

۳

علاوه بر موارد فوق که در فهرست میراث فرهنگی ثبت شده است تعدادی آثار نیز از سوی جمهوری قزاقستان به سازمان یونسکو معرفی شده است که تا کنون هنوز به ثبت نرسیده است

شماره ثبت

۱۱۳۱

محوطه هایی که از سوی قزاقستان برای ثبت در فهرست میراث جهانی به یونسکو معرفی شده است.۱۹۱

سال ثبت پیشنهاد

۱۹۹۸

زمان ساخت

محل قرار گرفتن

ردیف تصویر نام محوطه
مرکه قرن ۱۱-۶ نزدیک مرکه در منطقه زمبیل

قرن ۹-۱۳

۱۹۹۸ ۱۱۳۲

نزدیک آکتوگای در استان کاراگاندا

۱


نزدیک آکتوگای در استان

مقبره متالیتی

۲

تپه با مصالح

قرن ۳-۷ قبل استان کاراگاندا در پاولودار

۳

سنگی

مقبره متالیتی

۲

تپه با مصالح قرن ۳-۷ قبل استان کاراگاندا در پاولودار
۳ ۱۹۹۸ ۱۱۳۳
سنگی منطقه آکملا از میلاد
۴ سنگ نگاره ۱۹۹۸ ۱۱۳۴
191 16 cToputecKHx 06eKT0B Ka3axcraa BoityT B cucox BceMpHoro Hacteaua IOHECKO

مکان های تاریخی در قزاقستان خواهد شد در فهرست میراث جهانی یونسکو شامل 16

https://vlast.kz/novosti/16553-16-istoriceskih-obektov-kazahstana-vojdut-v-spisok-vsemirnogo-nasledia- unesko.html

227


نزدیک شهر تالدی کرگان ۴-۱۳ قبل از
استان آلماتی میلاد
سنگ نگاره های نزدیک ۱ قرن قبل از
۱۹۹۸ ۱۱۳۵
اوزن-آرپا منطقه جنوب قزاقستان میلاد
سایت های پارینه
سنگی و استان قزاقستان جنوبی در
۱۹۹۸ ۱۱۳۶
ژیومورفولوژی از منطقه قیزلاوردای ژامبیل
خط الراس نزدیک شهر ترکستان در
سایت های باستان استان قزاقستان جنوبی ۱۹۹۸ ۱۱۳۷
شناسی اترار
چشم انداز فرهنگی نزدیک شهر ژزکازگان در ۱۹۹۸ ۱۱۳۸
اولیتایو منطقه کاراگاندا
B.Ixaiiuii ropoI:
پارک ملی شمالی AIMa-Ara
O6IacTb: ۲۰۰۲ ۱۶۸۱
AIMaTHcKag
پارک ملی دولتی نزدیک شهر آلماآتا منطقه
۲۰۰۲ ۱۶۸۲
"آلتین ایمل " آلماتی
گنجینه آکسو. استان قزاقستان جنوبی منطقه
۲۰۰۲ ۱۶۸۳
ژاباگلینسک غربی ژامبیل
228

(تین شان در آلاتایو

5

۶

۷

۸

Tamil

۹
۱۰
۱۱


استان قزاقستان جنوبی منطقه

۲۰۱۰ ۵۵۱۹
۲۰۱۲ [۱]

منطقه چین - اروپا

تین شان غربی - پارک ملی

جاده بزرگ ابریشم


۱۲

۱۳

بنا بر گزارش خبرگزاری ها در تاریخ ۳۱ مارس سال ۲۰۱۶ در حال حاضر، قزاقستان دارای ۱۰ سایت میراث فرهنگی از اهمیت بین المللی و ۲۱۹ آثار تاریخی از ارزش تاریخی و فرهنگی و ۱۱ هزار ۲۶۶ آثار تاریخی از اهمیت محلی برخوردار هستند.۱۹۲

31 Mapra 2016

https://radiotochka.kz/22778-16-pamyatnikov-kazahstana-voydut-v-spisok-vsemirnogo-kulturnogo-naslediya-

yunesko.html

192 16 cToputecKHx 06beKT0B PK 6ytyT BKIIOeHbI B cucox BceMupHoro acteaua IOHECKO ، 16 HcTopHecKHx 06beKT0B PK 6yIyT BKJIIOeHbI B CIIIc0K BceMupHoro Hace[Hua IOHECKO اشیاء تاریخی قزاقستان خواهد شد در فهرست میراث جهانی یونسکو شامل 16 https://forbes.kz/news/2016/03/31/newsid_108965

229

نیز نگاه کنید به

نظام فرهنگی روسیه؛ نظام فرهنگی چین؛ نظام فرهنگی تونس؛ نظام فرهنگی کوبا؛ نظام فرهنگی لبنان؛ نظام فرهنگی مصر؛ نظام فرهنگی کانادا؛ نظام فرهنگی افغانستان؛ نظام فرهنگی سودان؛ نظام فرهنگی اردن؛ نظام فرهنگی ساحل عاج؛ نظام فرهنگی مالی؛ نظام فرهنگی ژاپن؛ نظام فرهنگی تایلند؛ نظام فرهنگی آرژانتین؛ نظام فرهنگی قطر؛ نظام فرهنگی فرانسه؛ نظام فرهنگی اسپانیا؛ نظام فرهنگی اتیوپی؛ نظام فرهنگی سوریه؛ نظام فرهنگی سیرالیون؛ نظام فرهنگی سنگال؛ نظام فرهنگی اوکراین؛ نظام فرهنگی زیمبابوه؛ نظام فرهنگی تاجیکستان؛ نظام فرهنگی سریلانکا؛ نظام فرهنگی بنگلادش؛ نظام فرهنگی گرجستان

کتابشناسی

  1. رویکرد دکترین جدید نظامی قزاقستان ، جهان - آسیا و اقیانوسیه -همشهری آنلاین http://hamshahrionline.ir/details/18986/world/centralasia
  2. http://mks.gov.kz ، / برگرفته از سایت وزارت فرهنگی و ورزش قزاقستان 148 http://mks.gov.kz/rus/o_ministerstve/polozhenie_o_ministerstve/ 180
  3. برای اطلاعات بیشتر به سایت وزارت فرهنگ و ورزش و سایت کمیته امور دینی قزاقستان مراجعه شود
  4. http://mks.gov.kz/rus/o_ministerstve/polozhenie_o_ministerstve / , file:///C:/Users/Saberi/Desktop 181
  5. «سیاست داخلی قزاقستان»، زندگینامه نورسلطان نظربایف ریاست جمهوری قزاقستان، قابل بازیابی از http://www.irkz.org/Default.aspx?PageID=52&RelatedID=hlwYhwdshwaw
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ اسب در فرهنگ قزاق، تهیه و تنظیم الیاس یمرلی، قابل بازیابی ازhttp://kaziran.com/Pages.aspx?CatId=347
  7. درمان فلج مغزی کودکان با اسب درمانی در قزاقستان، قابل بازیابی ازhttp://www.payam-aftab.com/fa/doc/news/229527%D9 193
  8. معاوضه اسب با رولز رویس!، قابل بازیابی ازhttp://www.donyayekhodro.com/110957/
  9. مسابقات شکار با عقاب، ترجمه و تنظیم آیناش سیتوا، قابل بازیابی ازhttp://kaziran.com/Pages.aspx?CatId=270195
  10. سفیر آمریکا از نفوذ فرهنگی این کشور در قزاقستان ابراز رضایت کرد http://centralasia.blogfa.com/post/5794
  11. http://fa.mojnews.ir/World/Single/International Organization of Turkic Culture, headquarters.
  12. پنجمین کنگره مجلات ادبی جهان ترک در قزاقستان برگزار شد، قابل بازیابی ازhttp://www.pyragy.ir/ http://kazalash.blogfa.com/tag
  13. بهشتی پور، حسن( 1392). نقاط ضعف شورای کشورهای ترک زبان و منافع ایران، خبرگزاری فارس حوزه سیاست و امنیت، با شاره انتشار ۱۳۹۲۰۶۱۷۰۰۱۲۲۰
  14. اروپا به دنبال نفوذ بیشتر درآسیای مرکزی( 1393)، خبرگزاری فارس در دوشنبه به نقل از دفتر مطبوعاتی ریاست جمهوری قزاقستان، قابل بازیابی از http://www.farsnews.com/13950111000619
  15. پسندیده، سمیه( بی تا). بررسی چرایی و چگونگی نفوذ تدریجی اسراییل در منطقه آسیای مرکزی، مرکز بین المللی مطالعات صلح، قابل بازیابی از http://peace-ipsc.org/fa
  16. برگرفته از http://www.panoramakz.com/index.php/culture/item
  17. خدیبرگناوا، گلبخت( بی تا). زبان فارسی و غنی‌سازی آثار ادبی قزاقستان، قابل بازیابی از http://jamejamonline.ir/online/ ۱۷۰
  18. علی اوف، حسن، فرهنگ ایرانی در قزاقستان، مصاحبه، قابل بازیابی ازhttp://labbaik.ir/Note/UNote.aspx?id=e907a873-44ec-42cb 9ce2-a1406c1bf440&UiStatus=Print
  19. اجلاس وزیران گردشگری سازمان ملل متحد در قزاقستان، جام جم آنلاین، قابل بازیابی از http://jamejamonline.ir/online/670435136269544973/
  20. پیام نورسلطان نظربایف رییس جمهور قزاقستان، قابل بازیابی از http://kaziran.com/Pages.aspx?CatId=349
  21. برگرفته از http://www3.irna.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=280246 209
  22. قزاقستان به گردشگران وعده حمام خاویار می دهد، قابل بازیابی ازhttp://www.asriran.com/fa/news/374074
  23. پسندیده، م.( بی تا). قزاقستان حالا در توریسم موسیقی، قابل بازیابی ازhttp://www.lastsecond.ir/news/Kazakhstan-tourism- Music/ Tourism News /
  24. درآمد میلیاردی قزاقستان و آذربایجان از هزار سنگ نگاره تاریخی، قابل بازیابی از http://www.iauiranian.blogfa.com/post-267.aspx 212
  25. پیشبرد سند همکاری گردشگری ایران و قزاقستان، قابل بازیابی ازhttp://chtn.ir/Default.aspx?tabid=84&articleType=ArticleView&articleId=103214
  26. اصفهان، مقصد گردشگری قزاق‌ها می‌شود، خبرگزاری صدا و سیما، سرویس اصفهان، قابل بازیابی از http://isfahan.irib.ir/ 214
  27. برگرفته ازhttp://knowledge.allbest.ru/sport/2c0a65635a3bc68b4d43b88421316d37 2.html
  28. برگرفته از http://www.ulduztourism.com/fa/tourism-info/kazakhstan.html
  29. تلاش قزاقستان برای درخشش در گردشگری سلامت، خبرگزاری میراث فرهنگی، قابل بازیابی از http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=114417&Serv=0&SGr=0
  30. تحریم‌ها در توسعه گردشگری سلامت تاثیرگذار نیست، مدیر توسعه گردشگری قزاقستان، قابل بازیابی از http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910930000773 217
  31. برگرفته از http://irasnews.ir/vdchwznz.23nvqdftt2.html
  32. خانی، مریم( بی تا). کلیسای زنکوو، قابل بازیابی ازhttp://kaziran.com/309
  33. دوانی، سام( بی تا)، کلیسای جامع معراج، قابل بازیابی از http://www.parsacity.com/world
  34. برگرفته از http://www.iikss.com/fa/index.php/route/news_det/OTc/ 221
  35. برگرفته از http://www.kazakhstan.orexca.com/rus/tourism kazakhstan.shtml 222
  36. Yuacrue Ka3axcraHa B MeKIyHapoIHbIX opraHH3aIIHX IIo 06ecte[eHHt0 cTa6HIbHOCTH H 6e30nacHocTH B
  37. coBpeMeHHOM Mp http://religiya.kostanay.gov.kz/stati-i-publikatsii/uchastie-kazakhstana-v-mezhdunarodnykh-organizatsiyakh-po- obespecheniyu-stabilnosti-i-bezopasnosti-v/ http://ksrk.gov.kz/rus/press-center/public/?cid=0&rid=110
  38. IIocraHoBJIeHe IIpaBHTeIbcTa Pecy6IHK Ka3axcraH or 29 atpeIa 2013 roga Ne 408 فرمان دولت جمهوری قزاقستان در ۲۹ آوریل سال ۲۰۱۳ به شماره 408 https://www.zakon.kz/4555194-pravitelstvom-rk-odobrena-koncepcija-ob.html https://tengrinews.kz/zakon/pravitelstvo_respubliki_kazahstan_premer ministr rk/kultupa/id-P1300000408/ 225