لبنان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:نقشه لبنان.jpg|بندانگشتی|کشور [[لبنان]]]] | [[پرونده:نقشه لبنان.jpg|بندانگشتی|کشور [[لبنان]] - برگرفته از سایت researchgate - قابل بازیابی از: https://www.researchgate.net/figure/Lebanon-map_fig2_341493462]] | ||
لبنان امروز تا پیش از جنگ جهانی اول با نام جبل لبنان شناخته می‌شد این نام صرفاً به بخش ش[[مالی]] کوهستانی غرب بلاد الشام در کناره شرقی دریای مدیترانه اطلاق می‌گشت؛ منطقه‌ای که بیشترین جمعیت آن را [[طوائف مسيحی لبنان|مسیحیان مارونی]] تشکیل می‌دادند. | لبنان امروز تا پیش از جنگ جهانی اول با نام جبل لبنان شناخته می‌شد این نام صرفاً به بخش ش[[مالی]] کوهستانی غرب بلاد الشام در کناره شرقی دریای مدیترانه اطلاق می‌گشت؛ منطقه‌ای که بیشترین جمعیت آن را [[طوائف مسيحی لبنان|مسیحیان مارونی]] تشکیل می‌دادند. | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
</ref> از آنجا که در بین بیشتر لبنانی‌ها تفاهم بر سر مفهوم [[هویت ملی در لبنان|هویت ملی]] و [[تاریخ لبنان|تاریخ]] این سرزمین وجود ندارد و اولویت افراد پیش از هر چیز، [[نهاد خانواده لبنان|خانواده]] و طایفه است، سخن گفتن از وحدت ملی یا منافع ملی، مشکل می‌نماید. چنین است که این سرزمین حتی در دهه‌های پس از استقلال، کمتر شاهد دوره‌های ثبات و آْرامش طولانی مدت بوده است. البته تأثیر عوامل خارجی در ناآرامی‌ها و بحران‌های این کشور مانند بحران سال 1958 و جنگ داخلی 15 ساله که این کشور را تا مرز فروپاشی کشاند، غیرقابل انکار است. | </ref> از آنجا که در بین بیشتر لبنانی‌ها تفاهم بر سر مفهوم [[هویت ملی در لبنان|هویت ملی]] و [[تاریخ لبنان|تاریخ]] این سرزمین وجود ندارد و اولویت افراد پیش از هر چیز، [[نهاد خانواده لبنان|خانواده]] و طایفه است، سخن گفتن از وحدت ملی یا منافع ملی، مشکل می‌نماید. چنین است که این سرزمین حتی در دهه‌های پس از استقلال، کمتر شاهد دوره‌های ثبات و آْرامش طولانی مدت بوده است. البته تأثیر عوامل خارجی در ناآرامی‌ها و بحران‌های این کشور مانند بحران سال 1958 و جنگ داخلی 15 ساله که این کشور را تا مرز فروپاشی کشاند، غیرقابل انکار است. | ||
بحران‌ها و درگیری‌های خشونت‌بار خونین در این سرزمین به ویژه در دوران معاصر علی‌رغم وجود [[ادیان در لبنان|طوائف دینی و مذهبی]] متعدد، به ندرت علل دینی و مذهبی داشته و بیشتر به اهداف و منافع سیاسی و تناقضات اجتماعی طرف‌های درگیر مرتبط بوده است. با این همه، این سرزمین کوچک، در دوره‌هایی هر چند نه چندان طولانی، از آرامش نسبی نیز بی‌بهره نبوده است، این آرامش معمولاً در پی توافق نخبگان سیاسی اجتماعی یا رهبران و نمایندگان [[ادیان در لبنان|طوائف مذهبی]] حاصل آمده است.<ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ لبنان. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص. 19_21.</ref> | بحران‌ها و درگیری‌های خشونت‌بار خونین در این سرزمین به ویژه در دوران معاصر علی‌رغم وجود [[ادیان در لبنان|طوائف دینی و مذهبی]] متعدد، به ندرت علل دینی و مذهبی داشته و بیشتر به اهداف و منافع سیاسی و تناقضات اجتماعی طرف‌های درگیر مرتبط بوده است. با این همه، این سرزمین کوچک، در دوره‌هایی هر چند نه چندان طولانی، از آرامش نسبی نیز بی‌بهره نبوده است، این آرامش معمولاً در پی توافق نخبگان سیاسی اجتماعی یا رهبران و نمایندگان [[ادیان در لبنان|طوائف مذهبی]] حاصل آمده است.<ref>صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ [[لبنان]]. تهران: [https://alhoda.ir/ موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی]، ص. 19_21.</ref>فهرست موضوعات مرتبط با کشور لبنان به شرح زیر است: | ||
[[لبنان]] | |||
لبنان | [[لبنان در یک نگاه]] | ||
لبنان | === [[جغرافیای طبیعی لبنان]] === | ||
=== [[جغرافیای انسانی لبنان]] === | |||
[[ساختار هرم جمعیتی لبنان]] | |||
[[ویژگی های جمعیتی لبنان]] | |||
[[رشد جمعیت لبنان]] | |||
[[پراکندگی جمعیت درلبنان|پراکندگی جمعیت در لبنان]] | |||
[[شهرنشینی و روستانشینی درلبنان|شهرنشینی و روستانشینی در لبنان]] | |||
تاریخ | === [[تاریخ لبنان]] === | ||
[[تاریخ دوره باستان لبنان]] | |||
تاریخ دوران | [[تاریخ دوران میانی لبنان]] | ||
لبنان | [[تاریخ دوران جدید لبنان]] | ||
[[لبنان معاصر]] | |||
هنجارها و ارزش های اجتماعی لبنان | === [[جامعه و نظام اجتماعی لبنان]] === | ||
[[هنجارها و ارزش های اجتماعی لبنان]] | |||
طبقات و قشرهای اجتماعی لبنان | [[طبقات و قشرهای اجتماعی لبنان]] | ||
هویت ملی در لبنان | [[هویت ملی در لبنان]] | ||
نهاد خانواده لبنان | [[نهاد خانواده لبنان]] | ||
زنان در لبنان | [[زنان در لبنان]] | ||
وضعیت اقتصادی و معیشتی در لبنان | [[وضعیت اقتصادی و معیشتی در لبنان]] | ||
ورزش در لبنان | [[ورزش در لبنان]] | ||
بهداشت و سلامت لبنان | [[بهداشت و سلامت لبنان]] | ||
مهاجرت و پناهندگی در | [[مهاجرت و پناهندگی در لبنان]] | ||
=== [[سیاست و حکومت لبنان]] === | |||
[[ساختار سیاسی لبنان]] | |||
[[قانون اساسی لبنان]] | |||
[[قوه مجریه لبنان]] | |||
قوه | [[قوه مقننه لبنان]] | ||
[[نظام و نهاد قانون گذاری لبنان]] | |||
نظام | [[نظام قضایی لبنان]] | ||
نظام | [[نظام حزبی لبنان]] | ||
[[اتحاد قوی الشعب العامل لبنان]] | |||
[[تجمع اللجان و الروابط الشعبية لبنان]] | |||
[[التيار الوطنی الحر لبنان]] | |||
[[حركة امل لبنان]] | |||
[[الحزب التقدمی الاشتراكی لبنان]] | |||
[[حركة التوحید الاسلامی لبنان]] | |||
[[الجماعة الاسلامية لبنان]] | |||
[[حزب السوری القومی الاجتماعی لبنان]] | |||
[[التنظیم الشعبی الناصری لبنان]] | |||
[[الحزب الشیوعی لبنان]] | |||
[[حزب داشناک لبنان]] | |||
حزب | [[حزب القوات اللبنانیة لبنان]] | ||
حزب | [[حزب الکتائب اللبنانية لبنان]] | ||
[[تیارالمردة لبنان]] | |||
[[حزب المستقبل لبنان]] | |||
حزب | [[حزب الوطنین الاحرار لبنان]] | ||
[[تقسیمات اداری و سیاسی لبنان]] | |||
[[روابط خارجی لبنان]] | |||
روابط | [[روابط لبنان و فرانسه]] | ||
روابط لبنان و | [[روابط لبنان و سوریه]] | ||
روابط لبنان و | [[روابط لبنان و آمریکا]] | ||
[[نمادهای ملی لبنان]] | |||
[[نیروهای مسلح لبنان]] | |||
=== [[نظام فرهنگی لبنان]] === | |||
[[نهادها و سازمان‌های فرهنگی لبنان]] | |||
[[النادی الثقافی العربی لبنان]] | |||
[[المجلس الثقافی للبنان الجنوبی]] | |||
[[الحرکة الثقافیة، انطلياس لبنان]] | |||
[[مركز الامام الخمينی الثقافی لبنان]] | |||
[[منتدی الفكر التقدمی لبنان]] | |||
[[الحركة الثقافية فی لبنان]] | |||
[[الرابطة الثقافية، طرابلس]] | |||
[[سیاستگذاری فرهنگی لبنان]] | |||
[[تجارت فرهنگی لبنان]] | |||
[[بازار کتاب لبنان]] | |||
[[صنعت گردشگری لبنان]] | |||
[[آثار فرهنگی، تاريخی و طبيعی ثبت شده لبنان در ميراث جهانی]] | |||
=== [[ادیان در لبنان]] === | |||
[[دين در جامعه و سياست لبنان]] | |||
[[طوائف مسيحی لبنان]] | |||
[[اسلام و مسلمانان لبنان]] | |||
[[تشیع در لبنان]] | |||
[[تسنن در لبنان]] | |||
[[مذهب درزی در لبنان]] | |||
[[یهودی ها در لبنان]] | |||
=== [[زبان و ادبیات لبنان]] === | |||
[[تاریخ ادبیات معاصر لبنان]] | |||
[[ادبيات مِهجَر لبنان]] | |||
[[شعر معاصر لبنان]] | |||
[[داستان‌نويسی معاصر در لبنان]] | |||
[[ادبیات نمایشی در لبنان]] | |||
[[نقد ادبی در لبنان]] | |||
[[مشاهیر ادبی لبنان]] | |||
[[جبران خلیل جیران]] | |||
[[ميخائيل نعيمه]] | |||
[[سليم البستانی، نویسنده لبنانی]] | |||
[[جرجی زیدان]] | |||
[[ايليا ابوماضی]] | |||
[[خلیل مطران]] | |||
[[امين الريحانی]] | |||
[[خليل حاوی]] | |||
[[انسی الحاج]] | |||
[[محمدعلی شمس‌الدين شاعر لبنانی]] | |||
[[مارون عبود، نویسنده لبنانی]] | |||
[[توفيق يوسف عواد، نویسنده لبنانی]] | |||
[[خليل تقی‌الدين، نویسنده لبنانی]] | |||
[[سهيل ادريس، نویسنده لبنانی]] | |||
[[يوسف حبشی الاشقر، نویسنده لبنانی]] | |||
[[جبور الدويهی، نویسنده لبنانی]] | |||
[[امين معلوف، نویسنده لبنانی]] | |||
[[ادیبان مسیحی لبنان و ارادت نسبت به اسلام]] | |||
=== [[فرهنگ عمومی لبنان]] === | |||
[[آداب و رسوم لبنان]] | |||
[[غذای سنتی لبنان]] | |||
[[ازدواج در لبنان]] | |||
[[زجل خوانی در لبنان]] | |||
[[سنت های ماه مبارک رمضان در لبنان]] | |||
[[مناسبت ها، تعطيلات و تفریحات در لبنان]] | |||
[[تقویم سالانه لبنان]] | |||
[[تفریحات در لبنان]] | |||
[[موزه های لبنان]] | |||
[[موزه ملی لبنان]] | |||
[[موزه جبران خليل جبران]] | |||
[[موزه دانشگاه آمريكايی بيروت]] | |||
[[موزه نقولاسرسق در لبنان]] | |||
[[موزه ديرمار قزحيا در لبنان]] | |||
[[موزه تاريخی صيدا در لبنان]] | |||
[[موزه صور در لبنان]] | |||
[[موزه صابون در لبنان]] | |||
موزه | [[موزه كاخ بيت الدين در لبنان]] | ||
موزه | [[موزه ابریشم در لبنان]] | ||
موزه | [[موزه قلعه بعلبک در لبنان]] | ||
[[فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در لبنان]] | |||
[[كتابخانه های عمومی در لبنان]] | |||
[[کتابخانه های دانشگاهی لبنان]] | |||
[[كتابخانه ملی لبنان]] | |||
=== [[هنر لبنان]] === | |||
[[موسیقی در لبنان]] | |||
[[تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان]] | |||
[[پیشینه تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان]] | |||
[[تئاتر مدرن در لبنان]] | |||
[[سینمای لبنان]] | |||
[[پیشینه سینمای لبنان]] | |||
[[مجسمه سازی در لبنان]] | |||
[[نقاشی لبنان]] | |||
=== [[نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان]] === | |||
[[پیشینه آموزش لبنان]] | |||
[[ساختار و سیاست های آموزشی لبنان]] | |||
[[نظام آموزشی لبنان]] | |||
[[آموزش های ابتدایی لبنان]] | |||
[[آموزش متوسطه لبنان]] | |||
[[آموزش عالی لبنان]] | |||
[[مراکز پژوهشی لبنان]] | |||
[[مركز دراسات الوحدة العربية]] | |||
[[موسسة الدراسات الفلسطينیه]] | |||
[[مركز الدراسات الاستراتیجيه للابحاث و التوثيق]] | |||
[[المعهد الآلمانی للابحاث الشرقيه]] | |||
[[المركز اللبنانی للدراسات]] | |||
[[تجمع الباحثات اللبنانيات]] | |||
[[مركز الامام موسی الصدر للابحاث و الدراسات]] | |||
[[موسسة الفكر الاسلامی المعاصر للدراسات و البحوث]] | |||
[[المركز الاستشاری للدراسات و التوثيق]] | |||
[[مركز الزيتونه للدراسات و الاستشارات]] | |||
[[دانشگاه های مشهور لبنان]] | |||
[[الجامعة اللبنانية (دانشگاه لبنانی)]] | |||
[[الجامعة الاميركية فی بيروت (دانشگاه آمريكايی بيروت)]] | |||
[[جامعة القديس يوسف (دانشگاه قديس يوسف)]] | |||
[[جامعة بيروت العربية (دانشگاه عربی بيروت)]] | |||
[[الجامعة الاسلامية فی لبنان (دانشگاه اسلامی لبنان)]] | |||
[[جامعة البلمند (دانشگاه بلمند)]] | |||
[[جامعة روح القدس (دانشگاه روح القدس)]] | |||
=== [[رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی لبنان]] === | |||
[[پیشینه رسانه های لبنان]] | |||
[[مطبوعات در لبنان]] | |||
[[چاپ و نشر کتاب در لبنان]] | |||
[[مراکز نشر لبنان]] | |||
[[نمایشگاه کتاب لبنان]] | |||
[[رادیو در لبنان]] | |||
[[تلویزیون در لبنان]] | |||
[[اینترنت در لبنان]] | |||
=== [[روابط لبنان با جمهوری اسلامی ایران]] === | |||
[[پیشینه روابط تاریخی لبنان و ایران]] | |||
[[روابط فرهنگی لبنان و ایران]] | |||
[[روابط اقتصادی و تجاری لبنان و ایران]] | |||
[[روابط سیاسی لبنان و ایران]] | |||
[[لبنان و انقلاب اسلامی]] | |||
[[ایران شناسی در لبنان]] | |||
[[آموزش زبان فارسی در لبنان]] | |||
آموزش زبان فارسی در لبنان | |||
== نیز نگاه کنید به == | == نیز نگاه کنید به == | ||
[[چین]]؛ [[ژاپن]]؛ [[روسیه]]؛ [[مصر]]؛ [[کوبا]]؛ [[تونس]]؛ [[کانادا]]؛ [[افغانستان]]؛ [[سنگال]]؛ [[آرژانتین]]؛ [[تایلند]]؛ [[فرانسه]]؛ [[اسپانیا]]؛ [[مالی]]؛ [[ساحل عاج]]؛ [[سودان]]؛ [[اردن]]؛ [[قطر]]؛ [[سیرالئون]]؛ [[اتیوپی]]؛ [[سوریه]]؛ [[اوکراین]]؛ [[بنگلادش]]؛ [[سریلانکا]]؛ [[امارات متحده عربی]] | [[چین]]؛ [[ژاپن]]؛ [[روسیه]]؛ [[مصر]]؛ [[کوبا]]؛ [[تونس]]؛ [[کانادا]]؛ [[افغانستان]]؛ [[سنگال]]؛ [[آرژانتین]]؛ [[تایلند]]؛ [[فرانسه]]؛ [[اسپانیا]]؛ [[مالی]]؛ [[ساحل عاج]]؛ [[سودان]]؛ [[اردن]]؛ [[قطر]]؛ [[سیرالئون]]؛ [[اتیوپی]]؛ [[سوریه]]؛ [[اوکراین]]؛ [[بنگلادش]]؛ [[سریلانکا]]؛ [[امارات متحده عربی]]؛ [[قزاقستان]]؛ [[تاجیکستان]]؛ [[گرجستان]] | ||
== کتابشناسی == | == کتابشناسی == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۵۶
لبنان امروز تا پیش از جنگ جهانی اول با نام جبل لبنان شناخته می‌شد این نام صرفاً به بخش شمالی کوهستانی غرب بلاد الشام در کناره شرقی دریای مدیترانه اطلاق می‌گشت؛ منطقه‌ای که بیشترین جمعیت آن را مسیحیان مارونی تشکیل می‌دادند.
بخش‌های جنوبی این منطقه کوهستانی، جبل الشوف یا جبل الدروز نام داشت که محل سکونت دُرزی‌ها بود. با مهاجرت گروه‌هایی از مسیحیان مارونی از شمال به جنوب در قرون هفدهم و هجدهم، این نام به تدریج فراگیر شد و بر هر دو منطقه شمالی و جنوبی اطلاق گشت.
نام جبل لبنان تا پیش از سال 1861 که نظام حکومتی خودمختار متصرفیه با حمایت و نظارت بین‌المللی در این سرزمین تشکیل شد، مفهومی محدود و کاربردی محلی داشت و پس از آن بود که با مفهوم سرزمین و نظام اداری خاص، دارای کاربردی بین‌المللی در محدوده سرزمین‌های سوریه شد. پس از پایان جنگ جهانی اول و استقرار نظام قیمومیت فرانسه در جبل لبنان، با‌‌انضمام بخش‌هایی از ولایت‌های سابق عثمانی شامل بیروت، بقاع، صور، صیدا و طرابلس، عنوان لبنان بزرگ بر سرزمین جدید گذاشته شد. سرانجام در سال 1926، در حالی که این سرزمین همچنان تحت قیمومیت فرانسویان بود، جمهوری لبنان تولد یافت. در سال‌های پرآشوب جنگ جهانی دوم که فرانسه تحت اشغال نیروهای نازی بود، استقلال لبنان از فرانسه اعلام و از سال 1943 کشور مستقل لبنان بر صحنه جغرافیا ظاهر شد.
اگر مهم‌ترین مؤلفه های تشکیل دهنده یک دولت ملت را زبان، تاریخ، مذهب، فرهنگ و باورهای مشترک بدانیم، می‌توانیم بگوییم برآمدن کشور لبنان بیش از آن که تحت تأثیر این مؤلفه‌ها بوده باشد از مؤلفه‌هایی مانند فروپاشی امپراطوری عثمانی، اراده بین‌المللی و ابتکار فرانسویان متأثر شده است. از این روست که، بسیاری برآنند تشکیل این کشور مولود طبیعی فرایند شکل‌گیری دولت ملت نبوده و لذا از همان آغاز یک جمهوری متزلزل بوده است.[۱] از آنجا که در بین بیشتر لبنانی‌ها تفاهم بر سر مفهوم هویت ملی و تاریخ این سرزمین وجود ندارد و اولویت افراد پیش از هر چیز، خانواده و طایفه است، سخن گفتن از وحدت ملی یا منافع ملی، مشکل می‌نماید. چنین است که این سرزمین حتی در دهه‌های پس از استقلال، کمتر شاهد دوره‌های ثبات و آْرامش طولانی مدت بوده است. البته تأثیر عوامل خارجی در ناآرامی‌ها و بحران‌های این کشور مانند بحران سال 1958 و جنگ داخلی 15 ساله که این کشور را تا مرز فروپاشی کشاند، غیرقابل انکار است.
بحران‌ها و درگیری‌های خشونت‌بار خونین در این سرزمین به ویژه در دوران معاصر علی‌رغم وجود طوائف دینی و مذهبی متعدد، به ندرت علل دینی و مذهبی داشته و بیشتر به اهداف و منافع سیاسی و تناقضات اجتماعی طرف‌های درگیر مرتبط بوده است. با این همه، این سرزمین کوچک، در دوره‌هایی هر چند نه چندان طولانی، از آرامش نسبی نیز بی‌بهره نبوده است، این آرامش معمولاً در پی توافق نخبگان سیاسی اجتماعی یا رهبران و نمایندگان طوائف مذهبی حاصل آمده است.[۲]فهرست موضوعات مرتبط با کشور لبنان به شرح زیر است:
جغرافیای طبیعی لبنان
جغرافیای انسانی لبنان
شهرنشینی و روستانشینی در لبنان
تاریخ لبنان
جامعه و نظام اجتماعی لبنان
هنجارها و ارزش های اجتماعی لبنان
وضعیت اقتصادی و معیشتی در لبنان
سیاست و حکومت لبنان
تجمع اللجان و الروابط الشعبية لبنان
حزب السوری القومی الاجتماعی لبنان
نظام فرهنگی لبنان
نهادها و سازمان‌های فرهنگی لبنان
الحرکة الثقافیة، انطلياس لبنان
مركز الامام الخمينی الثقافی لبنان
آثار فرهنگی، تاريخی و طبيعی ثبت شده لبنان در ميراث جهانی
ادیان در لبنان
زبان و ادبیات لبنان
توفيق يوسف عواد، نویسنده لبنانی
خليل تقی‌الدين، نویسنده لبنانی
يوسف حبشی الاشقر، نویسنده لبنانی
ادیبان مسیحی لبنان و ارادت نسبت به اسلام
فرهنگ عمومی لبنان
سنت های ماه مبارک رمضان در لبنان
مناسبت ها، تعطيلات و تفریحات در لبنان
فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در لبنان
هنر لبنان
پیشینه تئاتر و هنرهای نمایشی لبنان
نظام آموزش، تحقیقات و فناوری لبنان
ساختار و سیاست های آموزشی لبنان
مركز الدراسات الاستراتیجيه للابحاث و التوثيق
المعهد الآلمانی للابحاث الشرقيه
مركز الامام موسی الصدر للابحاث و الدراسات
موسسة الفكر الاسلامی المعاصر للدراسات و البحوث
المركز الاستشاری للدراسات و التوثيق
مركز الزيتونه للدراسات و الاستشارات
الجامعة اللبنانية (دانشگاه لبنانی)
الجامعة الاميركية فی بيروت (دانشگاه آمريكايی بيروت)
جامعة القديس يوسف (دانشگاه قديس يوسف)
جامعة بيروت العربية (دانشگاه عربی بيروت)
الجامعة الاسلامية فی لبنان (دانشگاه اسلامی لبنان)
جامعة روح القدس (دانشگاه روح القدس)
رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی لبنان
روابط لبنان با جمهوری اسلامی ایران
پیشینه روابط تاریخی لبنان و ایران
روابط اقتصادی و تجاری لبنان و ایران
نیز نگاه کنید به
چین؛ ژاپن؛ روسیه؛ مصر؛ کوبا؛ تونس؛ کانادا؛ افغانستان؛ سنگال؛ آرژانتین؛ تایلند؛ فرانسه؛ اسپانیا؛ مالی؛ ساحل عاج؛ سودان؛ اردن؛ قطر؛ سیرالئون؛ اتیوپی؛ سوریه؛ اوکراین؛ بنگلادش؛ سریلانکا؛ امارات متحده عربی؛ قزاقستان؛ تاجیکستان؛ گرجستان
کتابشناسی
- ↑ در ایسدل؛ آلا سدیر، بلیک جرالد اچ. (1369). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا. ترجمه دره میرحیدر (مهاجرانی). تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، ص. 266.
- ↑ صدر هاشمی، سید محمد (1392). جامعه و فرهنگ لبنان. تهران: موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی، ص. 19_21.