مالی

از دانشنامه ملل
نقشه جغرافیایی مالی

منطقۀ زیرِ خطّ صحرای بزرگ آفریقا منطقه‌ای مملو از زیبایی‌های شگفت‌آور است. بیابان‌های عظیم حدِّ فاصل شمال و سایر مناطق آفریقا، زیبایی شگفت‌انگیز این منطقه در شبانگاهان، رودخانۀ زیبای نیجر و سواحل سرسبز آن، قبایل کوچ‌نشین و یک‌جانشین صحرای بزرگ و آداب و رسوم خاص آنان، شهرهای زیبایی که در کانون و حاشیۀ اقیانوس شن‌ها و رمل‌های صحرای آفریقا جای گرفته‌اند، نوع معماری و تمدن باشکوه اسلامی‌این سرزمین و ... فقط بخشی از جاذبه‌های این بیابان پهناور است. علاوه‌بر این همه زیبایی و شگفتی، باید به مردم مهربان و صمیمی‌ساکن این صحرای بزرگ اشاره کرد که باوجود تمامی‌سختی‌ها و مشکلات موجود، همواره امیدوار و در عین حال شادمان‌اند.

یکی از شاخصه‌هایی که فرهنگ و سنن بسیاری از مردم قارۀ آفریقا را تحت تأثیر خود قرار داده، حضور اسلام در مناطق مختلف این قاره است. در حال حاضر، دین اسلام که از قرون نخستین اسلامی‌ به‌تدریج در شمال و سپس غرب و شرق این قاره راه یافته، مهم‌‌‌‌‌ترین عامل وحدت و انسجام بسیاری از بومیان این سرزمین است؛ به‌گونه‌ای که دین اسلام، نه فقط در شکل یک آیین، بلکه هویت و غرور ملی مسلمانان کشورهای مختلف این قاره در نظر گرفته می‌شود.

پیروان دین اسلام در مناطق گوناگون قارۀ آفریقا، اسلام را بنیانی‌‌‌‌‌ترین عامل وحدت جوامع این قاره، و خود را بخشی از جهان اسلام می‌دانند و به آن مباهات می‌کنند.

کشور مالی یکی از کشورهای مهم منطقۀ غرب آفریقاست که دین اسلام عمیق‌‌‌‌‌ترین تأثیر را بر نهادهای مختلف اجتماعی- فرهنگی آن نهاده است. این کشور حاشیۀ صحرای بزرگ، با چهرۀ زیبا و شگفت‌انگیز بیابانی، یکی از کشورهای اسلامی ‌آفریقا به‌شمار می‌آید که تاریخ حضور اسلام در آن به صدها سال پیش بازمی‌گردد.

دین اسلام را از قرون اولیۀ اسلامی، بازرگانان و مبلّغان شمال آفریقا، به بخش‌های شمالی مالی معرفی كردند؛ امّا اوج شکوفایی تمدن اسلامی ‌در این کشور، به قرون میانۀ اسلامی ‌بازمی‌گردد که طیّ آن چند پادشاهی بزرگ در این سرزمین بنیان نهاده شد. مالی در این دوره، به‌ویژه در زمان پادشاهی امپراطور مانسا موسی به شهرتی جهانی دست یافت و کشوری اسلامی‌در سراسر قارۀ آفریقا معرفی شد. علاوه‌بر آن، طیّ این دوره، شهر تمبوکتو به مرکز بزرگ علمی‌جهان اسلام تبدیل گردید و امروزه سه مسجد بزرگ این شهر، از شکوه و عظمت آن عهد حکایت دارند.

پویایی دین اسلام در قرون هجده و نوزده میلادی نیز ادامه یافت و با ظهور چند شخصیت بزرگ مسلمان در این سرزمین و تأسیس چند پادشاهی بزرگ اسلامی، دورۀ نوینی از شکوفایی اسلامی ‌در مالی آغاز شد. اقدامات جهادی این بزرگان مسلمان سبب توسعۀ دین اسلام در بخش‌های مختلف مالی گردید و بسیاری از بومیان پیرو آیین‌های سنّتی به دین اسلام گرویدند.

دوران رونق اسلامی‌ مالی تا اواخر قرن نوزدهم ادامه یافت و در آخرین سال‌های این سده، استعمارگران فرانسوی، به‌تدریج راه خود را به سوی این سرزمین گشودند و با کشتار بی‌رحمانۀ مردم و سرکوب جهادگران بزرگ مسلمان، بر این کشور تسلّط یافتند. این دوره برهۀ غم‌باری از تاریخ این کشور و حاکی از ظلم و ستم استعمارگران فرانسوی بر بومیان مسلمان است. با این‌ حال و علی‌رغم مشکلات و موانعی که استعمارگران سفیدپوست پدید آوردند، گسترش دین اسلام پس از استقلال مالی نیز در بخش‌های مختلف این سرزمین تداوم یافت.

امروزه این کشور به عنوان یکی از کشورهای مسلمان‌نشین با جمعیّتی بالغ بر 95 درصد مسلمان، جایگاه ویژه‌ای در قارۀ آفریقا دارد و دین اسلام، مهم‌‌‌‌‌ترین مؤلفۀ فرهنگی- اجتماعی این سرزمین است که در تاروپود آن رسوخ کرده است.

کتاب جامعه و فرهنگ مالی، پژوهشی است که کلیۀ بخش‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن کشور را به‌صورت جامع مورد بررسی و در 12 فصل ارائه شده است[۱]. فهرست این موضوعات عبارت است از:

مالی در یک نگاه

فصل اول – جغرافیای طبیعی و انسانی مالی

جغرافیای طبیعی مالی

موقعیت جغرافیایی مالی

آب و هوای مالی

رودهای مالی

جغرافیای انسانی مالی

فصل دوم –تاریخ مالی

تاریخ دوره باستان مالی

تاریخ دوران میانی مالی

تاریخ معاصر مالی

دوره استعمار مالی

استقلال کشور مالی

مودیبوکیتا

سرگرد موسی ترائوره

سرهنگ آمادو تومانی‌توره

آلفاعمر کناره

احمدو تومانی توره

کودتای نظامی‌22 مارس 2012 مالی

فصل سوم - جامعه و نظام اجتماعی مالی

نظام اجتماعی مالی

جامعه مالی

گروه‌ها و نهاد‌های اجتماعی مالی

رهبران و چهره های با نفوذ و تأثیرگذار کشور مالی

اقوام و قبایل مالی

بامبارا در مالی

فولانی در مالی

طوارق در مالی

مالینکه در مالی

دوگون در مالی

قبیله سوزی در مالی

توکولور در مالی

ساراکوله در مالی

بوزو در مالی

سنوفو در مالی

قبیله مور در مالی

جریان ها و روابط اجتماعی مالی

هنجارها و ارزش های اجتماعی مالی

آداب و رسوم کشور مالی

سنت مهمان نوازی در مالی

جایگاه خاص سالخوردگان در مالی

رقص ماسک در مالی

سنت‌های اسلامی در مالی

جشن ميلاد‌ النبی در مالی

جشن عید فطر در مالی

جشن عید قربان در مالی

جشن عید غدیر خم در مالی

جشن عید مبعث در مالی

ماه رمضان در مالی

احترام به اهل بیت و ائمه اطهار در مالی

احترام به سادات در مالی

زیارت قبور در مالی

برپایی نمازهای جمعه و جماعات در مالی

زیارت خانه خدا در مالی

نابرابری های اجتماعی در مالی

هویت ملی در مالی

نهاد خانواده در مالی

ازدواج در مالی

زنان در مالی

زنان و جامعه مردسالار در مالی

سازمان های زنان کشور مالی

زنان و سیاست در مالی

مشارکت زنان کشور مالی در فعالیت های سیاسی

مشكلات اجتماعی زنان در مالی

مشارکت زنان کشور مالی در فعالیت های اجتماعی

نقض قوانین مربوط به زنان مالی

وضعیت بهداشتی و سلامتی زنان مالی

حقوق مربوط به زنان مالی

آسیب شناسی اجتماعی در مالی

جنگ های داخلی کشور مالی

قاچاق مواد مخدر در مالی

کودکان خیابانی در مالی

خشکسالی در مالی

فساد جنسی در مالی

فساد گسترده اداری در مالی

سوءاستفاده از کمک‌های نقدی و جنسی کشورهای خارجی در مالی

چالش اجتماعی ختنه زنان مالی

بردگی در کشور مالی

مهاجرت و پناهندگی در مالی

القاعده در مالی

وضعیت اقتصادی و معیشتی در مالی

کشاورزی در مالی

معادن در مالی

رفاه اجتماعی در مالی

خط فقر در مالی

میزان اشتغال در مالی

ورزش در مالی

ورزش های ملی و بومی در مالی

اوقات فراغت در مالی

بهداشت و سلامت در مالی

تعداد مهاجران مالی در سطح جهان

فصل چهارم - سیاست و حکومت مالی

ساختار سیاسی مالی

قانون اساسی کشور مالی

قوه مجریه مالی

نظام و نهاد قانون گذاری کشور مالی

نظام قضایی کشور مالی

نظام حزبی کشور مالی

تقسیمات اداری و سیاسی کشور مالی

روابط خارجی کشور مالی

عضویت مالی در سازمان های بین المللی و منطقه ای

نمادهای ملی کشور مالی

نیروهای مسلح مالی

فصل پنجم- نظام فرهنگی مالی

سیاستگذاری فرهنگی کشور مالی          

ذائقه فرهنگی مردم مالی

تاثيرپذیری کشور مالی از فرهنگ خارجی

نمادهای فرهنگی مالی

ترجمه در کشور مالی

تجارت فرهنگی کشور مالی

صنعت گردشگری کشور مالی

روستاهای قدیمی مالی

صخره‌های باندیاگارا در مالی

غارهای اسرارآمیز باندیاگارا

مقبره آسکیا محمد در گائو

منطقه حفاظت شده دوانز

مسجد جامع جنه در مالی

گردشگران خارجی در کشور مالی

مقصدهای گردشگری مسافران مالیایی

آثار فرهنگی، تاريخی و طبيعی ثبت شده مالی در ميراث جهانی

فصل ششم – ادیان در مالی

اسلام در مالی

تاریخ اسلام در مالی

پادشاهی واگادو در مالی

امپراطوری ماندینگو در مالی

سلطان سوندیا کیتا

سلطان ابوبکر دوم

امپراطور مانساموسی

امپراطوری سونگای در مالی

امپراطور اسکیا محمد توره

امپراطور اسکیا محمد دوم

مغربی ها در مالی

حکومت جهادی توکولور در مالی

گسترش اسلام در مالی در دوره استعمار فرانسه

مدارس قرآنی در مالی

مدارس اسلامی در مالی

شهرهای تاریخی اسلامی در مالی

باماکو در مالی

سگو در مالی

موپتی در مالی

شهر جنه در مالی

شهر گائو در مالی

تمبوکتو در مالی

طریقت‌های متصوفه در مالی

طریقت تیجانیه در مالی

طریقت قادریه در مالی

طریقت بقعیه در مالی

سازمان‌ها و موسسات اسلامی در مالی

شورای عالی اسلامی در مالی

انجمن توسعه و گسترش اسلام در مالی

مجمع وحدت و توسعه اسلام در مالی

جمعیت انصار الدین در مالی

اتحاد الشباب المسلم فی مالی

جمعیت مالی للاتحاد و تقدم‌الاسلام

جمعیت ‌المبشرون در مالی

جمعیت جنه‌الفردوس در مالی

جمعیت التربیه الحسنه در مالی

اتحاد النساء المسلمات فی مالی

جمعیت مالی للشباب المسلم در مالی

رابطه‌الائمه و العلماء للتضامن‌الاسلامی

جمعیت شرفاء مالی

جمعیت اتحاد المدارس العربیه در مالی

شبکه آفریقایی- اسلامی‌ سازمان جمعیت و توسعه

سازمان دعوه در مالی

الجمعیه التنسیقیه للجمعیات الاسلامیه

جمعیت خیرالدین الاسلامیه در مالی

جمعیه المهاجرین در مالی

جمعیه ‌الدعوه الاسلامیه در مالی

الحرکه الاسلامیه للاصلاح در مالی

جمعیه‌المتصوفین مالی

جمعیه التحفیظ القرآن مالی

منظمه المخطوطات مالی

انجمن اقدام اسلامی در مالی

تشیع در مالی

سازمان‌های شیعی مالی

مرکز اهل بیت مالی

جمعیت اهل بیت مالی

جمعیت فاطمه زهرا در مالی

جمعیت خدیجه کبری در مالی

جمعیت البتول در مالی

جمعیت اهل البیت سگو در مالی

اقلیت‌های شیعی غیر بومی مالی

مسیحیت در مالی

کلیسای رومن کاتولیک مالی

آیین های سنتی در مالی

جايگاه و نقش دين در دولت مالی

دیدگاه دولت مالی در قبال مسلمانان

فصل هفتم - فرهنگ عمومی مالی

غذاهای سنتی مالی

لباس های سنتی در مالی

سنت و مراسم ازدواج در مالی

سنت چند همسری در مالی

مراسم سوگواری در مالی

اساطیر و افسانه‌ها در مالی

جشن ها و سرودها در مالی

جشنواره های کشور مالی

جشنواره ماسک در مالی

جشنواره صحرا در مالی

جشنواره نیجر در مالی

جشنواره عبور رمه‌های گاو و گوسفند در مالی

سرودها در مالی

تقویم سالیانه کشور مالی

موزه های مالی

کتابخانه های عمومی مالی

کتابخانه ملی مالی

کتابخانه احمد بابا در مالی

کتابخانه ماماحیدرا در مالی

کتابخانه وانگری در مالی

فصل هشتم - زبان و ادبیات مالی

زبان و خط رسمی مالی

تاریخ ادبیات و سبک‌های ادبی مالی

كتب و اسناد دست‌نويس اسلامی مالی

مشاهیر ادبی در مالی

مشاهیر ادبی قرون اولیه و میانه اسلامی‌ در مالی

شیخ احمد بابا التنبكتی

عبدالرحمن السعدی

مشاهیر ادبی معاصر مالی

یعقوب دکوری

موسی دیابی

دمبا ابوبکر پامانتا

سلیمان دیابات

آدام باکناره

موسی کوناته

آمیناتا ترائوره

اویاکیتا

فاطمه فاثی سیدیبه

عایشه فوفانا

دیارا اومو آرماند سانگاره

قاسم کنی

محمدکونتاه

سالیف سوگوبا

دارامانی تاراوه‌ره

فصل نهم - هنر مالی

موسیقی در مالی

تئاتر و هنرهای نمایشی مالی

سفر گروه‌های نمايشی مالی به خارج از کشور

سینمای مالی

پیشینه صنعت فیلم سازی در مالی

صنایع دستی در مالی

ماسک و مجسمه در مالی

سفالگری در مالی

جواهرات در مالی

منسوجات در مالی

معماری در مالی

مجسمه سازی در مالی

نقاشی در مالی

فصل دهم – نظام آموزش، تحقیقات و فناوری مالی

پیشینه آموزش و پرورش در مالی

ساختار و سیاست های آموزشی مالی

نظام آموزشی کشور مالی

آموزش های ابتدایی مالی

آموزش متوسطه در مالی       

چالش‌ها و مشکلات نظام آموزشی مالی

آموزش عالی مالی

دانشگاه باماکو

دانشگاه اسلامی‌ سانکوره

مراکز پژوهشی مالی

ایران شناسی در مالی

كتابخانه‌های دانشگاهی در مالی

بودجه تحقيقاتی دانشگاه‌ها در مالی

تعداد دانشجويان مالیایی در خارج از كشور

تعداد دانشجويان خارجی در كشور مالی

 فصل یازدهم - رسانه‌ها و وسائل ارتباط جمعی مالی

مطبوعات در مالی

مهم ترین نشریات ادواری مالی

مجلات و نشریات اسلامی در مالی

رادیو در مالی

تلویزیون در مالی

شبکه های ماهواره ای در مالی 

اینترنت در مالی

خبرگزاری ها و سازمان‌های رسانه ای در مالی

صنعت چاپ و نشر کتاب در مالی

فصل دوازدهم - روابط مالی با جمهوری اسلامی ایران

پیشینه روابط سیاسی و اقتصادی مالی و ایران

روابط سیاسی ایران و مالی

روابط فرهنگی مالی و ایران

روابط دینی و مذهبی ایران و مالی

موافقت نامه‌های فرهنگی مالی و ایران

ایران شناسی در مالی

ایرانیان مقیم در مالی

نیز نگاه کنید به

چین؛ ژاپن؛ روسیه؛ مصر؛ کوبا؛ تونس؛ کانادا؛ افغانستان؛ سنگال؛ لبنان؛ آرژانتین؛ تایلند؛ فرانسه؛ اسپانیا؛ ساحل عاج؛ سودان؛ اردن؛ زیمبابوه؛ قطر؛ سیرالئون؛ اتیوپی؛ سوریه؛ اوکراین؛ بنگلادش؛ سریلانکا؛ امارات متحده عربی؛ قزاقستان؛ تاجیکستان؛ گرجستان

کتابشناسی

  1. عرب‌احمدی، امیربهرام(1391). جامعه و فرهنگ مالی. تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشاراتی بین المللی الهدی.