تاجیکستان
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دههی پایانی قرن بیستم سرفصل جدیدی را در عرصهی تحولات جهانی گشود. حذف یک محور قدرت از جهان دو قطبی، علاوه بر ایجاد تغییرات و تحولات عمیق در ساختار نظام جهانی، پیامدهایی همچون رشد حرکتهای استقلال طلبانه به همراه بروز چالشهای متعدد و متنوع میان قومیتها، ملتها و جناحهای سیاسی در سطح خرد و بازیگران عرصهی نظام بین الملل در سطح کلان و بویژه در منطقهی آسیای مرکزی را به دنبال خود داشت. کشورهای تازه استقلالیافته هر یک با معضلات و مشکلات عدیدهای روبرو بودند. از جمله این کشورها تاجیکستان است.
تاجیکستان، کشوری در جنوب شرقی آسیای مرکزی، سابقاً با عنوان جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود و در 1370 ه. ش / 1991م به استقلال رسید. جمهوری تاجیکستان از شمال و مغرب با ازبکستان، از شمال شرقی با قرقیزستان، از مشرق با جمهوری خلق چین و از جنوب با افغانستان همسایه است. مساحت آن 100، 143 کیلومترمربع است.
در نوشتار حاضر سعی شده است تا ضمن پرداختن به وضعیت کشور تاجیکستان، به عنوان یکی از کشورهای تازه استقلال یافتهی این منطقه، به بررسی نوع فرصتها و چالشهای موجود در آن کشور با کشورهای منطقه قفقاز و حوزه دریای دریای خزر از جمله جمهوری اسلامی ایران بپردازد. وجود تشابهات فرهنگی تاجیکستان با ایران، باعث گردیده تا این کشور قابلیتهای بالقوهای برای توجه خاص سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان و ناظران سیاسی ایرانی را در برداشته باشد. اگر چه بی مهریها، کم توجهیها و عدم درک صحیح از واقعیتهای این ملت و کشور تاجیکستان، باعث گردیده تا بازیگران رقیب از فرصتهای موجود به نحو بهتر و شایستهتر بهره مند گردند.
در این کتاب ابتدا وضعیت عمومی کشور تاجیکستان از ابعاد جغرافیایی، تاریخی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و رابط بین المللی مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است. در ادامه به صورت تخصصیتر موضوع فرهنگ نهادها و ارگانهای فرهنگی دولتی و غیر دولتی فعال در تاجیکستان، زبان و ادبیات، سیر تحول خط تاجیکها، وضعیت هنر، سینما، تلویزیون، رادیو، اینترنت و دانشگاهها، مدارس و کتابخانههای موجود و مشاهیر ادبی و علمی این کشور را مورد مطالعه و کنکاش قرار گرفته است.
امید است این اثر بتواند کمک خوبی برای ارتباط و نزدیکی هرچه بهتر دو کشور دوست و برادر ایران و تاجیکستان که دارای تاریخ، فرهنگ و پیشینه تاریخی مشترکی بوده و هستند، باشد[۱].
جغرافیای طبیعی تاجیکستان
جغرافیای انسانی تاجیکستان
شهرنشینی و روستانشینی در تاجیکستان
تاریخ تاجیکستان
انقلاب اكتبر 1917 در تاجیکستان
دوره تسلط پان تركیست ها در تاجیکستان
جامعه و نظام اجتماعی تاجیکستان
گروهها و نهادهای اجتماعی تاجیکستان
مناسبات و روابط اجتماعی در تاجیکستان
وضعیت اقتصادی و معیشتی در تاجیکستان
زیر ساخت های اقتصادی تاجیکستان
بودجه و بدهی های خارجی تاجیکستان
سرمایه گذاری شرکت های خارجی در تاجیکستان
نقش بخش خصوصی و دولتی در اقتصاد تاجیکستان
مهاجرت و پناهندگی در تاجیکستان
گروهای قومی و نژادی در تاجیکستان
سیاست و حکومت تاجیکستان
نظام و نهاد قانون گذاری تاجیکستان
تقسیمات اداری و سیاسی تاجیکستان
جاذبه ها و مراكز مهم گردشگری تاجیکستان
روابط خارجی تاجیکستان با کشورهای همسایه
روابط خارجی تاجیکستان با کشورهای جهان
عضویت تاجیکستان در سازمان های بین المللی و منطقه ای
روابط فرهنگی تاجیکستان و ایران
اشتراکات فرهنگی و تمدنی تاجیکستان و ایران
روابط علمی و دانشگاهی ایران و تاجیکستان
حقوق بشر در سیاست خارجی تاجیكستان
نظام فرهنگی تاجیکستان
شخصیت ها و مفاخر فرهنگی تاجیکستان
شخصیت های موثر سیاسی و اجتماعی در تاجیکستان
مترجمان و ویراستاران معروف تاجیک
ادیان در تاجیکستان
موقعیت دین رسمی و سایر ادیان و مذاهب در تاجیکستان
نهادها و مراکز دینی مسلمانان تاجیکستان
نهادها و مراکز دینی شیعیان اسماعیلی تاجیکستان
نهادها و مراکز دینی شیعیان جعفری(اثنی عشری) در تاجیکستان
فرهنگ عمومی تاجیکستان
مراسم خواستگاری و ازدواج در تاجیکستان
اساطیر و افسانهها و قصههای عامیانه در تاجیکستان
مناسبتهای ملی و مذهبی تاجیکستان
علاقه مردم تاجیکستان به اهل بیت(ع)
عاشورا و انتظار در شعر شاعران تاجیکستان
فرهنگ كتابت، كتابداری و كتابخانه در تاجیکستان
كتابخانه دولتی ابوالقاسم لاهوتی
جوایز و نشان های دولتی تاجیکستان
زبان و ادبیات تاجیکستان
تاریخ ادبیات و سبکهای ادبی تاجیکستان
مشاهیر و شخصیت های ادبی تاجیکستان
حاجی نعمت الله محترمحاجی نعمت الله محترم
ملاابراهیم سعید كمالزاده جرأت
مراكز و انجمن های ادبی تاجیکستان
هنر تاجیکستان
نهادها و مراکز فرهنگ و هنر تاجیکستان
ارکستر رادیو و تلویزیون تاجیکستان
گروه موسیقی فضل الدین شهاب تاجیکستان
گروه موسیقی فولکلور گنجینه تاجیکستان
تئاتر و هنرهای نمایشی تاجیکستان
تئاتر دولتی دراماتیک ابوالقاسم لاهوتی
تئاتر دولتی آكادمیک اُپرا و بالت صدرالدین عینی
تئاتر دولتی جوانان محمودجان واحداف
تئاتر دولتی دراماتیک روسی مایاكوفسکی
تئاتر كشوری لختک (عروسک) شهر چکلافسک
نظام آموزش، تحقیقات و فناوری تاجیکستان
ساختار و سیاست های آموزشی تاجیکستان
مكاتب و مدارس شوروی در تاجیکستان
کتاب های درسی در مدارس تاجیکستان
دانشگاه اسلاوی تاجيكستان و روسیه
دانشگاه دولتی باباجان غفوراف خجند
مراکز پژوهشی دانشگاهی تاجیکستان
مراکز پژوهشی غیردانشگاهی تاجیکستان
رسانهها و وسائل ارتباط جمعی تاجیکستان
مجلات و نشریات تاثیرگذار تاجیکستان
خبرگزاری ها و سازمانهای رسانه ای در تاجیکستان
صنعت چاپ و نشر کتاب در تاجیکستان
روابط تاجیکستان با جمهوری اسلامی ایران
روابط فرهنگی تاجیکستان و ایران
اشتراکات فرهنگی و تمدنی تاجیکستان و ایران
روابط علمی و دانشگاهی ایران و تاجیکستان
نیز نگاه کنید به
چین؛ ژاپن؛ روسیه؛ مصر؛ کوبا؛ تونس؛ کانادا؛ افغانستان؛ سنگال؛ لبنان؛ آرژانتین؛ تایلند؛ فرانسه؛ اسپانیا؛ مالی؛ ساحل عاج؛ سودان؛ اردن؛ زیمبابوه؛ قطر؛ سیرالئون؛ اتیوپی؛ سوریه؛ اوکراین؛ بنگلادش؛ سریلانکا؛ امارات متحده عربی؛ قزاقستان؛ گرجستان
کتابشناسی
- ↑ زهریی، حسن(1391). جامعه و فرهنگ تاجیکستان. تهران: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی(دردست انتشار)